Tài liệu Tiểu luận cnh hđh nền kinh tế quốc dân là nhiêm vụ trung tâm suốt thời kỳ quá độ lên cnxh ở vn

A-LêI nãi ®Çu ViÖt Nam!§ã lµ mét d©n téc kiªn cêng, bÊt khuÊt, mét d©n téc mµ ë ®ã ngêi d©n ®· ph¶i chÞu rÊt nhiÒu nh÷ng ®au th¬ng vµ mÊt m¸t trong c¸c cuéc chiÕn tranh b¶o vÖ ®Êt níc. Víi nh÷ng chiÕn th¾ng tríc c¸c kÎ thï hïng m¹nh nh vã ngùa th¶o nguyªn thÕ nh chÎ tre b¸ch chiÕn b¸ch th¾ng cña qu©n M«ng Cæ, chiÕn tranh x©m lîc cña thùc d©n Ph¸p víi chiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ, ©m mu th«n tÝnh lµm b¸ chñ thÕ giíi cña ®Õ quèc Mü... chóng ta ®· lµm cho tÊt c¶ c¸c níc cã ý ®Þnh x©m lîc níc ta ph¶i e sî, lµm cho toµn thÓ nh©n d©n trªn thÕ giíi biÕt ®Õn ViÖt Nam víi mét lßng kh©m phôc vµ ngìng mé. Tuy nhiªn, sau mçi cuéc chiÕn chóng ta l¹i ph¶i chÞu hËu qu¶ v« cïng lín do nã g©y ra. Mäi c¬ së vËt chÊt cña chóng ta bÞ ph¸ huû nÆng nÒ, ®Êt níc l©m vµo t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo, biÕn níc ta trë thµnh mét níc kÐm ph¸t triÓn trªn thÕ giíi.Tríc t×nh h×nh ®ã §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX ®· x¸c ®Þnh: Muèn tho¸t khái t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo nµy th× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i ®æi míi nÒn kinh tÕ níc nhµ, ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc.Muèn vËy chóng ta kh«ng thÓ kh«ng tiÕn hµnh CNH - H§H v× mét c¬ chÕ thÞ trêng ph¸t triÓn ph¶i ®i liÒn víi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ë tr×nh ®é cao ®¹t ®îc qua qu¸ trinhf CNH – H§H. Trªn thùc tÕ tõ thËp niªn 60 cña thÕ kû XX, §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· ®Ò ra ®êng lèi c«ng nghiÖp ho¸ vµ coi c«ng nghiÖp ho¸ lµ nhiÖm vô trung t©m xuyªn suèt thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. MÆc dï vËy chóng ta ®· bÞ thÊt b¹i do nhiÒu nguyªn nh©n nh: chñ quan, duy ý chÝ cña c¸c nhµ l·nh ®¹o, ¸p dung mét c¸ch m¸y mãc m« h×nh cña c¸c nì ®i tríc mµ kh«ng quan tam ®Õn ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ViÖt Nam dÉn ®Õn nhiÒu sai lÇm nghiªm träng. Ngµy nay, trong thêi kú më cöa vµ ph¸t triÓn ®Êt níc, cña khoa häc kü thuËt viÖc ph©n tÝch nh÷ng t¸c dông c¬ b¶n cña CNH – H§H ë níc ta hiÖn nay sÏ cµng lµm râ vai trß trung t©m cña CNH – H§H. Tríc nhËn thøc vÒ vai trß hÕt søc quan träng cña CNH – H§H ®èi víi níc nhµ, lµ thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam mµ ®Æc biÖt lµ m«t sinh viªn cña trêng §H Kinh TÕ Quèc D©n em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: "C«ng nghiÖp ho¸, HiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ nhiªm vô trung t©m suèt thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam”. 1 Víi ®Ò tµi nµy em sÏ tr×nh bµy nh÷ng néi dung sau: PHÇN I: Nh÷ng lý luËn chung vÒ CNH – H§H PHÇN II : Thùc tiÔn CNH – H§H nªn kinh tÕ quèc d©n ë ViÖt Nam PHÇN III : Mét sè gi¶i ph¸p nh¨m thùc hiÖn thµnh c«ng qu¸ tr×nh CNH – H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n ë ViÖt Nam Em rÊt mong nhËn ®îc sù gióp ®ì ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« gi¸o ®Ó bµi lµm sau cña em cã thÓ hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! PHÇn I Nh÷ng lý luËn chung vÒ c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ I - Kh¸i niÖm CNH - H§H, tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña CNH - H§H, vµ c¸c m« h×nh trong lÞch sö. 1- Kh¸i niÖm CNH - H§H CNH – H§H lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ, x· héi tõ sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông méy c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc – c«ng nghÖ, t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng x· héi. 2- C¸c m« h×nh CNH - H§H trong lÞch sö Cã thÓ cho r»ng trªn thÕ giíi ®· cã rÊt nhiÒu m« h×nh CNH – H§H, nhng chóng ta cã thÓ kÓ tªn mét sè m« h×nh sau: a) M« h×nh CNH thêi kú ®Çu cña CNTB : ®©y lµ m« h×nh CNH ®Çu tتn s¬ khai dùa trªn yªu cÇu chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ phong kiÕn l¹c hËu, n¨ng suÊt thÊp sang nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt lín TBCN, n¨ng suÊt lao ®éng cao víi môc ®Ých bãc lét gi¸ trÞ thÆng d. M« h×nh nµy ®· tr¶i qua qu¸ tr×nh tuÇn tù tõ thÊp tíi cao: s¶n xuÊt thñ c«ng tiÕn lªn s¶n xuÊt nöa c¬ khÝ sau ®ã chuyÓn lªn s¶n xuÊt lín ®îc trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ ®Çy ®ñ. 2 b) M« h×nh CNH thay thÕ hµng nhËp khÈu: m« h×nh nµy ®· ®îc ¸p dông ë Ên §é vµ ®· thu ®îc mét sè kÕt qu¶, H¹n chÕ cña m« h×nh nµy lµ chñ tr¬ng ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ khÐp kÝn, kh«ng phô thuéc vµo c¸c nÒn kinh tÕ kh¸c trªn c¬ së tËn dông mäi tiÒm n¨ng cã s½n thay v× híng vµo tËn dông mét sè lîi thÕ so s¸nh ®Ó tËp trung ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ mòi nhän vµ híng ra trao ®æi víi bªn ngoµi. c) M« h×nh CNh híng ra xuÊt khÈu: víi m« h×nh nµy s¶n xuÊt thay thÕ hµng nhËp khÈu. M« h×nh nµy ®· ®îc ¸p dông thµnh c«ng ë c¸c níc thu«c NICS vµ mét sè níc ë §«ng Nam ¸ kh¸c. M« h×nh nµy híng vµo mét nÒn kinh tÕ më cöa, héi nhËp trªn c¬ së trao ®æi c¸c s¶n phÈm, mµ c¸c níc cã lîi thÕ so s¸nh. §iÒn ®ã cã ý nghÜa lµ c¸c níc ®Òu coi träng xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng, dÞch vô cã thÓ s¶n xu¸t víi chi phÝ thÊp vµ s½n sµng nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ, vèn vµ c¶ ph¬ng ph¸p qu¶n lý cña níc ngoµi - nh÷ng c¸i mµ níc nµy thiÕu hoÆc kh«ng cã. 3- TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña CNH - H§H Mçi ph¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi chØ cã thÓ ®u¬c x¸c lËp v÷ng ch¾c trªn c¬ së vËt chÊt – kü thuËt t¬ng øng. C¬ së vËt chÊt – kü thuËt cña méy x· héi lµ toµn bé hÖ thèng c¸c yÕu tè vËt chÊt kü cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi phï hîp víi tr×nh ®é kü thuËt t¬ng øngmµ lùc lîng lao ®éng x· héi sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt tho¶ m·n nhu cÇu cña x· héi. NhiÖm vô quan träng nhÊt cña níc ta trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi kh«ng qua chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa, lµ ph¶i x©y dùng c¬ së vËt chÊt vµ kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi, trong ®ã cã c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, cã v¨n ho¸ vµ khoa häc tiªn tiÕn. Muèn thùc hiÖn thµnh c«ng nhiªm vô nãi trªn, nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn hµnh CNH, tøc lµ chuyÓn nÒn kinh tÕ n«ng nghiªp l¹c hËu thµnh nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp. Chñ nghÜa x· héi muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn, còng cÇn cã mét nÒn kinh tÕ t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn dùa trªn lùc l¬ng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ chÕ ®é c«ng h÷u x· héi chñ nghÜa vÒ t liÖu s¶n xuÊt. C¬ së vËt chÊt – kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi cÇn ph¶i x©y dùng trªn c¬ së nh÷ng thµnh tùu míi nhÊt, tiªn tiÕn nhÊt cña khoa häc vµ c«ng nghÖ. Cë së vËt chÊt kü thuËt ®ã ph¶i t¹o ra ®¬c n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao. CNH chÝnh lµ qu¸ tr×nh t¹o ra nÒn t¶ng c¬ së vËt chÊt ®ã cho nÒn kinh tÕ quèc d©n x· héi chñ nghÜa. ViÖt Nam ®i lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu, c¬ së vËt chÊt – kü thuËt thÊp kÐm, tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt cha ph¸t triÓn, quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa cha ®îc thiÕt lËp, cha ®îc hoµn thiÖn. V× vËy, qu¸ 3 tr×nh CNH chÝnh lµ qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt – kü thuËt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ vÒ kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ, trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng khoa häc – kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ph¸t triÓn rÊt nhanh chãng; nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n vÒ kh¸ch quan vµ chñ quan, cã nhiÒu thêi c¬ v¸ cñng cè nguy c¬, võa t¹o ra vËn héi míi, võa c¶n trë, th¸ch thøc nÒn kinh tÕ cña chóng ta, ®an xen vµ t¸c ®éng lÉn nhau. V× vËy, ®¸t níc chóng ta cÇn chñ ®éng s¸ng t¹o n¾m lÊy thêi c¬, nh÷ng thuËn lîi ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh CNH t¹o ra thÕ vµ lùc míi ®Ó vît qua nh÷ng khã kh¨n, ®Èy lïi nguy c¬, ®a nÒn kinh tÕ t¨ng trëng, ph¸t triÓn bÒn v÷ng. II - Néi dung CNH - H§H, ý nghÜa, t¸c dông cña CNH -H§H 1 - Néi dung CNH - H§H 1.1. ChuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ dùa vµo lao ®éng thñ c«ng thµnh nÒn kinh tÕ c¬ khÝ ho¸, tiÕn tíi tù ®éng ho¸. Néi dung nµy chÝnh lµ trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ cho nÒn kinh tÕ biÕn lao ®éng dùa vµo søc ngêi lµ chÝnh thµnh lao ®éng lao ®éng sö dông c¬ khÝ ho¸ mµ cao h¬n lµ tù ®éng ho¸. 1.2. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ Qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ c¸u kinh tÕ lµ viÖc ®Þnh híng CNH – H§H(tøc lµ tr¶ lêi c©u hái CNH – H§H theo m« h×nh nµo). ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ lµ x¸c ®Þnh tû lÖ tèi u vÒ ngµnh, lÜnh vùc, thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o tr¸nh nh÷ng mÊt c©n ®èi g©y ra khñng ho¶ng côc bé hay toµn diÖn. 1.3. X©y dng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý. a. C¬ cÊu kinh tÕ lµ g× ? Nãi ®Õn c¬ cÊu lµ nãi ®Òn mét tæng thÓ thèng nhÊt bao gåm nhiÒu bé phËn hîp thµnh cã mèi quan hÖ g¾n bã h÷u c¬ víi nhau theo nh÷ng quan hÖ tû lÖ nhÊt ®Þnh. C¬ cÊu kinh tÕ tríc tiªn nã còng ®îc hiÓu theo nghÜa nµy nhng cô thÓ h¬n nã bao gåm c¸c bé phËn hîp thµnh ®îc chia theo ngµnh, vïng, thµnh phÇn...kimh tÕ cã mèi quan hÖ h÷u c¬, t¸c ®éng qua l¹i theo nh÷ng tû lÖ quan hÖ nhÊt ®Þnh. C¬ cÊu kinh tÕ ph¶n ¸nh rÊt râ rÖt tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ v× c¬ cÊu kinh tÕ sÏ quyÕt ®Þnh nÒn kinh tÕ thùc hiÖn viÖc t¸i s¶n xuÊt nh thÕ nµo ( gi¶n ®¬n hay më réng ) vµ thùc hiÖn hîp t¸c ph©n c«ng lao ®éng ra sao ( cao hay thÊp ). 4 b. C¸c lo¹i c¬ cÊu kinh tÕ. NÒn kinh tÕ lµ mét tæng thÓ thèng nhÊt bao gåm rÊt nhiÒu bé phËn nhá hîp l¹i. C¸c bé phËn nhá nµy rÊt kh¸c nhau vµ cã tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi trong mèi quan hÖ phô thuéc vµ quy ®Þnh lÉn nhau. §Ó nhËn thøc vµ qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ, chÝnh phñ ph¶i t×m ra mét sè tiªu chuÈn cã ý nghÜa ®Ó x¸c ®Þnh c¸c bé phËn hîp thµnh. Mçi bé phËn sÔ bao gåm nhiÒu c¸ thÓ c¸ thÓ nhá hîp l¹i vµ cã chung mét tÝnh chÊt theo mét tiªu chuÈn cho tríc. Theo ph¬ng ph¸p luËn trªn, c¬ cÊu kinh tÕ bao gåm : + C¨n cø vµo tÝnh chÊt ph©n c«ng lao ®éng cã c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh Mçi ngµnh kinh tÕ lµ mét chØnh thÓ kinh tÕ bao gåm nhiÒu ®¬n vÞ hîp thµnh. C¸c ®¬n vÞ hîp thµnh nµy cã chung ®Æc ®iÓm vÒ c«ng nghÖ, sö dông chung c¸c yÕu tè ®Çu vµo, cïng s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm ®Çu ra, hoÆc cã mèi liªn hÖ trùc tiÕp víi nhau vÒ c«ng nghÖ kü thuËt, ®Çu ra, ®Çu vµo. HiÖn nay, ngêi ta chia nÒn kinh tÕ thµnh c¸c ngµnh nh : c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, th¬ng m¹i, dÞch vô. Trªn c¬ së x¸c ®Þnh vai trß vµ vÞ trÝ cña tõng ngµnh mµ ngêi ta cã c¸c c¬ cÊu kinh tÕ sau : C¬ cÊu kinh tÕ c«ng – n«ng nghiÖp – th¬ng m¹i, dÞch vô. C¬ cÊu kinh tÕ c«ng nghiÖp – th¬ng m¹i, dÞch vô – n«ng nghiÖp. C¬ cÊu kinh tÕ n«ng – c«ng nghiÖp – th¬ng m¹i, dich vô. C¬ cÊu kinh tÕ th¬ng m¹i, dÞch vô – c«ng nghiÖp. + C¨n cø ®Þa bµn l·nh thæ ta cã cÊu kinh tÕ theo vïng : NÕu coi x¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh lµ qu¸ tr×nh ph©n chia l·nh thæ theo chiÒu däc th× x¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ theo vïng lµ sù ph©n chia theo chiÒu ngang. Cã thÓ coi viÖc thÓ coi viÖc x¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ vïng lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp viÖc x¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a c¸c vïng víi nhau, C¬ së x¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ vïng lµ c¸c ®Þa bµn hµnh chÝnh l·nh thæ. ViÖc x¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ vïng cã liªn quan mËt thiÕt víiquyÒn lùc chÝnh trÞ ®Þa ph¬ng do tÝnh chÊt côc bé cña ®Þa ph¬ng nµy. Tuy vËy tÝnh tÝch cùc lµ kh¬i dËy tÝnh chñ ®éng cña c¸c ®Þa ph¬ng nµy. §Ó ®iÒu chØnh vµ h¹n chÕ tÝnh côc bé cña x¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ theo vïng cÇn ph¶i ph©n râ chøc n¨ng, quyÒn h¹n cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng trong viÖc nµy. + C¨n cø vµo tÝnh chÊt së h÷u ta cã c¬ cÊu kinh tÕ theo thµnh phÇn kinh tÕ : cã thÓ nãi c¬ cÊu kinh tÕ theo ngµnh vµ vïng kinh tÕ cã liªn quan nhiÒu ®Õn c¸c yÕu tè vÒ kinh tÕ kü 5 thuËt vµ tù nhiªn m«i trêng. Cßn c¬ cÊu kinh tÕ theo thµnh phÇn l¹i liªn quan chñ yÕu ®Õn c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. C¬ cÊu kinh tÕ theo thµnh phÇn c¸c ®Þnh vai trß vµ xu híng ph¸t triÓn cña mçi thµnh phÇn kinh tÕ. Trªn thÕ giíi ngêi ta thêng chia nÒn kinh tÕ thµnh khu vùc kinh tÕ nhµ níc, khu vùc kinh tÕ t nh©n, vµ khu vùc kinh tÕ hçn hîp. c, ý nghÜa cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®èi víi CNH – H§H. X¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý lµ néi dung vµ quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña CNH – H§H. H¬n n÷a x¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ kh«ng chØ lµ néi dung mµ cßn lµ môc ®Ých tù th©n mµ nÕu kh«ng cã nã th× CNH – H§H kh«ng thÓ ®¹t ®îc môc ®Ých cuèi cïng lµ x©y dùng nÒn s¶n xuÊt ®¹i c«ng nghiÖp víi n¨ng xuÊt lao ®éng cao. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ lµ qu¸ tr×nh t×m tßivµ khai th¸c triÖt ®Ó c¸c lîi thÕ so s¸nh tèi u ho¸ nÒn s¶n xuÊt b»ng c¸ch chØ t¹p chung vao c¸c ngµnh x¶n xuÊt cã chi phÝ thÊp. C¸c lîi thÕ so s¸nh cã thÓ bao gåm mét hoÆc nhiÒu nhng kh«ng h¹n chÕ c¸c yÕu tè sau: nguån tµi nguyªn dåi dµo dÔ khai th¸c ; c¸c bÝ quyÕt vÒ ph¸t minh khoa häc, kü thuËt, c«ng nghÖ ; ngu«n lao ®éng dåi dµo ®¬c ®µo t¹o tèt víi chi phÝ thÊp ; vÝ trÝ ®Þa lý thuËn läi cho giao th«ng vËn t¶i vµ th¬ng m¹i quèc tÕ. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ lµ qu¸ tr×nh ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi víi môc ®Ých kh«ng ngõng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi. Ph©n c«ng lao ®éng x· héi trong mét doanh nghiÖp c¸ biÖt còng nh trªn pham vi toµn x· héi cã ¶nh h¬ng rÊt lín tíi n¨ng suÊt lao ®éng c¸ biÖt cña doanh nghiÖp còng nh cña toµn x· héi. 1.4..TiÕn hµnh c¸ch m¹ng khoa häc kü thu©t vµ c«ng nghÖ Trong lÞch sö thÕ giíi ®· tõng tr¶i qua hai cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ. LÇn ®Çu diÔn ra vµo thÕ kû XVIII. B¾t ®Çu tõ ní Anh mµ néi dung lµ thay lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®éng c¬ khÝ. LÇn thø hai lµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i diÔn ra vµo thÕ kû XX vµ ®ang tiÕp tôc cho tíi nay. C¸c cuéc c¸ch mang nµy diÔn ra nh mét trao lu b¾t ®µu tõ nhng ph¸t minh khoa häc c«ng nghÖ vµ yªu cÇu øng dông c¸c thµnh tu nay vµo s¶n xuÊt. Khi ®· thµnh mét trµo lu th× hÇu hÕt c¸c níc bÞ quÊn theo v× kh«ng níc nµo muån m×nh bÞ tôt hËu yÕu thÕ trong c¹nh tranh n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. HiÖn nay c¸ch m¹ng khoa häc, kü thu©t vµ c«ng nghÖ diÔn ra toµn diÖn trªn mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi. §Æc biÖt, 6 ngµy nay tÊt c¶ c¸c ph¸t minh khoa häc ®Òu g¾n víi thùc tiÔn vµ cã kh¶ n¨ng øng dông vµo thùc tiÔn cao. Do vËy, khoa hoc vµ c«ng nghÖ ngµy cµng ®ãng vai trß lµ lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Ngµy nay, c¸c níc ®Òu ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ më nªn viÖc mua b¸n trao ®æi c¸c thµnh tùu khoa häc, c«ng nghÖ ngµy cµng thuËn tiÖn vµ trë thµnh phæ biÕn.§iÒu ®ã t¹o kh¶ n¨ng cho c¸c níc ®i sau cã thÓ n¾m b¾t nhanh nhÊt nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt míi th«ng qua chuyÓn giao c«ng nghÖ. ChuyÓn giao c«ng nghÖ chÝnh lµ con ®êng chung ng¾n nhÊt ®Ó c¸c níc thùc hiªn néi dung cña CNH – H§H lµ tiÕn hµnh c¸ch mang khoa hoc, kü thuËt vµ c«ng nghÖ. 2 - ý nghÜa vµ t¸c dông cña CNH - H§H 2.1. MÆt tÝch cùc + KÕt qu¶ cña CNH – H§H lµ t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n h¼n, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm dÞch vô míi nh»m tho¶ m·n nhu cÇu cña mäi ngêi. N¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n còng ®ång nghÜa víi viÖc tao ra nhiÒu cña c¶i vËt chÊt lµm c¬ së cho viªc n©ng cao h¬n møc sèng cña c¸c thµnh viªn trong x· héi. + CNH – H§H lµ nÒn kinh tÕ cña mét quèc gia b¾t nhÞp vµ héi nhËp víi nÒn kinh tÕ cña khu vùc. Kh¶ n¨ng héi nhËp vµ tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng khu vùc vµ quèc tÕ sÏ tao tiÒn ®Ò cho viÖc tËn dông tèt h¬n lîi thÕ so s¸nh. Tõ ®ã lµm hiÖu qu¶ cña héi nhËp vµ ph©n c«ng lao ®éng cao h¬n. + CNH – H§H cã ¶nh hëng ®Õn mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi, ®Æc biÖt lµ t duy nÕp nghÜ c¸ch sèng céng ®ång vµ mçi ngêi. Céng ®ång nãi chung vµ mçi nguêi nãi riªng trë nªn n¨ng ®éng h¬n, dÔ hoµ ®ång h¬n lµm cho m«i trêng x· héi, nÕp sèng v¨n ho¸ tèt h¬n. 7 2.2. MÆt tiªu cùc Bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc nãi trªn th× CNH – H§H còng cã nh÷ng mÆt tiªu cùc ¶nh hëng ®Õn mäi mÆt ®êi sèng v¨n ho¸ x· héi. Nã ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng néi dung sau : + CNH – H§H kh«ng chØ ph¸ vì toµn bé hÖ thèng kÕt kÕt c¸u kinh tÕ x· héi mµ cßn c¶ tù nhiªn, c¶nh quan, m«i trêng nÕu chÝnh phñ kh«ng cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp ®Î gi÷ g×n. CNH – H§H lµm c¹n kiÖt c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, lµm « nhiªm m«i trêng, ph¸ huû hÖ sinh th¸i, lµm cho nhiÖt ®é tr¸i ®Êi t¨ng dÉn ®Õn hiÖn tîng b¨ng tan vµ níc c¸c ®¹i d¬ng lÇn chiÕm lôc ®Þa. + CNH – H§H kh«ng thÓ thµnh c«ng nÕu kh«ng më cña vµ héi nhËp. Më cöa vµ héi nhËp lu«n cã hai mÆt. Ngoµi mÆt tÝch cùc th× më cöa vµ héi nhËp cã thÓ dÉn ®Õn ph¸ huû c¸c nÒn t¶ng x· héi vµ ®¹o ®øc truyÒn thèng, lµm mÊt ®i b¶n s¾c d©n téc tèt ®Ñp – nh÷ng gi¸ trÞ kh«ng thÓ ®æi ®îc b»ng tiÒn. + CNH – H§H lµm cho møc sèng chung cña x· héi t¨ng lªn thÓ hiÖn ë sù t¨ng tr¬ng G§P b×nh qu©n theo ®Çu ngêi nhng ®»ng sau ®ã lµ møc chªnh lÖch ngµy cµng t¨ng gi÷a møc sèng trong x· héi, sù ph©n ho¸ giµu nghÌo ngµy cµng lín, PhÇn II thùc tiÔn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n trong thêi kú qu¸ ®é ë viÖt nam I - V× sao ph¶i tiÕn hµnh CNH - H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n ë níc ta 1. Bèi c¶nh lÞch sö 1.1. T×nh h×nh thÕ giíi. Trong nh÷ng n¨m qua t×nh h×nh thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng phóc t¹p, sù biÕn ®éng ®ã cã ¶nh hëng rÊt lín tíi nÒn kinh tÕ níc ta. T¹i ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII vµ thø IX §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh nh÷ng ®iÓm næi bËt cña t×nh h×nh kinh tÕ thÕ giíi nh sau : Khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®Æc biÖt c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng nghÖ sinh häc, tiÕp tôc cã nh÷ng bíc nh¶y vät, ngµy cµng trë thµnh lùc long s¶n xuÊt trùc tiÕp, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ tri thøc, lµm chuyÓn dÞch nhanh c¬ cÊu kinh tÕ vµ biÕn ®æi s©u s¾c c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. Tri thøc va së h÷u trÝ tuÖ cã vai trß ngµy cµng quan träng. Chu tr×nh lu©n chuyÓn vèn vµ, ®æi míi c«ng nghÖ vµ s¶n phÈm ngµy cµng rót ng¾n; c¸c ®iÒu kiÖn kinh doanh trªn thÞ trêng thÕ giíi lu«n lu«n thay ®æi ®ßi hái c¸c quèc gia doanh nghiÖp 8 ph¶i rÊt nhanh nh¹y n¾m b¾t vµ thÝch nghi. C¸c níc dang ph¸t triÓn trong ®ã cã níc ta cã c¬ héi thu hÑp kho¶ng c¸ch víi c¸c níc ph¸t triÓn, c¶i thiÖn vÞ thÕ cña m×nh; ®«ng thêi cungx ®øng tríc nguy c¬ tôt hËu yÕu kÐm nÕu kh«ng biÕt n¾m b¾t tranh thñ c¬ héi. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ xu thÕ kh¸ch quan, l«i cuèn c¸c níc, bao trïm tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, võa thóc ®Èy hîp t¸c, võa t¨ng søc Ðp c¹nh tranh vµ tÝnh tuú thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ. Quan hÖ song ph¬ng ®a ph¬ng gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng ®¬c s©u réng c¶ trong kinh tÕ, v¨n ho¸, b¶o vÖ m«i trêng, phßng chèng thiªn tai, dÞch bÖnh...C¸c c«ng ty xuyªn quèc gia tiÕp tôc cÊu tróc l¹i, h×nh thµnh nh÷ng tËp ®oµn kh«ng lå chi phèi nÒn kinh tÕ. Sù t¸ch biÖt giµu nghÌo gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ ngµy cµng t¨ng. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét qu¸ tr×nh võa hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn, võa ®Êu tranh rÊt phøc tap, ®Æc biÖt lµ ®Êu tranh gi÷a c¸c níc ph¸t triÓn ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña m×nh, chèng l¹i c¸c ¸p ®¨t phi lý cña c¸c cêng quèc kinh tÕ. §èi víi níc ta tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong thêi gian qua lµ cha cã hiÖu qu¶ vµ cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp bëi tr×nh ®é cña nÒn kinh tÕ níc ta cßn rÊt yÕu kÐm, trong khi ®ã tiÕn tr×nh héi nhËp cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi d· chuyÓn sang mét giai ®o¹n vµ tÇm cao míi, ChÝnh v× vËy trong thêi gian tíi chung ta cÇn ra søc n©ng cao hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng ®éc lËp tù chñ cña nÒn kinh tÕ, tham gia cã hiÖu qu¶ vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng vÉn la f khu vùc ph¸t triÓn n¨ng ®éng, trong ®ã Trung Quèc cã vai trß ngµy cµng lín. Sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh kinh tÕ nhiÒu níc ASEAN vµ §«ng ¸ ®ang kh«i phôc vµ ph¸t triÓn víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh míi. T×nh h×nh ®ã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chóng ta hîp t¸c ph¸t triÓn kinh tÕ, ®ång thêi còng gia t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh c¶ trong vµ ngoµi khu vùc. 2.2 T×nh h×nh trong níc. Trong thêi gian qua nÒn kinh tÐ cña n¬c ta ®· cã mét sè chuyÓn biÕn tÝch cùc, nhng ®Êt níc chóng ta v©nx cha ra khái t×nh tr¹ng khñng ho¶ng kinh tÕ – x· héi. Trong giai ®o¹n ®Çu cña thËp kû 90 níc ta vÉn bÞ Mü bao v©y cÊm vËn, c¸c thÕ lùc thï ®Þch lu«n t×m c¸ch ch«ng ph¸ níc ta vÒ nhiÒu mÆt.Nh÷ng n¨m cuèi cña thËp kû 90 nøoc ta l¹i chÞu t¸c ®éng bÊt lîi cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh – kinh tÕ khu vùc vµ bÞ thiÖt h¹i lín do thiªn tai g©y ra. ChÝnh v× vËy vÒ c¬ b¶n níc ta vÉn lµ mét nÒn kinh tÕ kÐm hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh 9 tranh cßn thÊp, quan hÖ s¶n xuÊt cha cã mÆt nµo phï hîp víi tr×nh ®é lc lîng s¶n xuÊt.... 2 -TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña qu¸ tr×nh CNH -H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n ë níc ta. Tõ nh÷ng biÕn ®éng nãi trªn cña thÕ giíi chóng ta thÊy r»ng nÕu cø tiÕp tôc duy tr× nÒn kinh tÕ yÕu kÐm, mét nÒn kinh tÕ thñ c«ng lµ chñ yÕu nø¬c ta ch¾c ch¾n sÏ bÞ thôt hËu rÊt xa so víi c¸c níc trªn thÐ giíi. H¬n n÷a chóng ta l¹i ®ang trong thêi kú qu¸ ®é tõ mét nÒn kinh tÕ l¹c hËu, yÕu kÐm chñ yÕu dùa vµo n«ng nghiÖp bá qua chÕ ®é TBCN tiÕn lªn CNXH víi môc tiªu x©y dùng mét nÒn kinh tÕ lín c¬ khÝ hãa, tù ®éng ho¸. Thêi kú phong kiÕn nÒn kinh tÕ dùa vµo c¬ së vËt chÊt l¹c hËu, nhá bÐ, manh món cßn nÒn kinh tÕ XHCN lµ mét nÒn kinh tÕ lín c¬ së vËt chÊt hiÖn ®¹i ®îc c¬ khÝ ho¸ tù ®éng ho¸, trang bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i, V× vËy tiÕn lªn CNXH ®ång nghÜa víi viªc chuÈn bÞ c¬ së vËt ch¸t kü thuËt t¬ng øng víi nã. C¬ së vËt chÊt nµy chØ cã thÓ cã ®îc th«ng qua qu¸ tr×nh CNH – H§H. NÒn kinh tÕ níc ta víi xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp ®ang ®èi diÖn víi nguy c¬ tôt hËu V× vËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn ®a nÒn kinh tÕ theo kÞp khu vùc trong mét thêi gian ng¾n nhÊt. CNH – H§H chÝnh lµ ch×a kho¸ ®Ó gióp chung ta thùc hiÖn ®iÒu nµy. II - Môc tiªu, quan ®iÓm CNH - H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n ë níc ta. 1. Môc tiªu Môc tiªu tæng qu¸t ®îc §¶ng ta x¸c ®Þnh t¹i ®¹i héi lÇn thø VIII lµ : “ XËy dùng níc ta trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt - kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lîng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao,quèc phßng, an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu, n¬c m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh “ 2. Quan ®iÓm Gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ di ®«i víi më r«ng hîp t¸c quèc tÕ, ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng hãa quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ®èi ngo¹i. Dùa vµo nguån lùc trong n¬c lµ chÝnh ®i d«i víi tËn dông nguån lùc bªn ngoµi trªn c¬ së x©y dùng mét nÒn kinh tÕ më, héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi, híng m¹nh vÒ xuÊt khÈu thay thÕ nhËp khÈu b»ng nhng s¶n phÈm trong níc cã hiÖu qu¶. C«ng nghiªp ho¸ lµ sù nghiÖp cña toµn dÇn, mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc lµ chñ ®¹o. LÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ngêi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng. §éng viªn toµn d©n cÇn kiªm 10 x©y dùng ®Êt níc, kh«ng ngõng t¨ng ®Çu t tÝch luü cho ph¸t triÓn. T¨ng trëng kinh tÕ g¾n víi ®êi sèng nh©n d©n, ph¸t triªn v¨n ho¸ gi¸o dôc, thùc hiªn tiÕn bé c«ng b»ng x· héi. Khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ ®éng lùc cña CNH – H§H; kÕt hîp c«ng nghÖ truyÒn th«ng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Tranh thñ ®i nhanh vµo c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ë nh÷ng kh©u quyÕt ®Þnh. LÊy hiÖu qu¶ kinh tª – x· héi lµm tiªu chuÈn c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnhph¬ng ¸n ph¸t triÓn, lùa tron dù ¸n ®Çu t vµ c«ng nghÖ.§Çu t cã chiÒu s©u ®Ó khai th¸c tèi ®a n¨ng lùc hiÖn cã. Trong ph¸t triÓn míi, u tiªn quy m« võa vµ nhá, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, t¹o nhiÒu viÖc lµm, thu håi vèn nhanh. §ång thêi x©y dng mét sè c«ng tr×nh quy m« lín cÇn thiÕt vµ cã hiÖu qu¶. KÕt hîp chÆt chÏ ph¸t triÓn kinh tÕ víi cñng cè, t¨ng cêngnÒn quèc phßng an ninh cña ®¸t níc. III- Néi dung c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh CNH - H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n ë níc ta hiÖn nay, Trong thêi gian tríc ®©y níc ta x¸c ®Þnh cha thËt ®óng néi dung cña CNH – H§H cho nªn ®· dÉn ®Õn sai lÇm nghiªm träng. Trong thêi gian gÇn ®©y sau khi nhËn thøc §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh l¹i qu¸ tr×nh CNH – H§H ë níc ta cã nh÷ng néi dung sau : 1. Ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc lîng s¶n xuÊt. Cèt lâi cña CNH – H§H lµ c¶i biÕn lao ®éng thñ c«ng l¹c hËu thµnh lao ®éng sö dông kü thuËt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i ®Ó ®¹t n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao.§Ó thùc hiÖn sù c¶i biÕn nµy chóng ta còng ph¶i trang bÞ c¬ së vËt chÊt ngµy cµng hiÖn ®¹i cho ngêi lao ®éng , thay thÕ lao ®éng thñ b¾ng m¸y mãc kü thuËt gi¶m nhÑ ®iÒu kiÖn lao ®éng, n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ còng nh kü thuËt cho ngêi lao ®éng. CNH – H§H ®ßi hái ph¶i chó träng x©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ s¶n xuÊt t liÖu s¶n xuÊt, trong ®ã ngµnh c«ng nghiÖp then chèt lµ chÕ t¹o t liÖu s¶n xuÊt nh»m ®¶m b¶o c¶i t¹o toµ bé nÒn kinh tÕ quèc dÈntªn c¬ së kü thuËt tiªn tiÕn. 2. ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo híng hiÖn ®¹i ho¸ hîp lý vµ hiÖu qu¶ cao. Qu¸ tr×nh CNH – H§H còng lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ. C¬ cÊu kinh tÕ hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nÒn kinh tÕ t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn. V× vËy CNH – H§H ®ßi hái ph¶i x©y dng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ hiÖn ®¹i. X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ cÇn thiÕt lµ yªu cÇu kh¸ch quan cña mçi níc trong thêi kú CNH. VÊn ®Ò quan träng lµ t¹o ra c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý.Mét c¬ cÊu kinh tÕ ®îc coi lµ hîp lý khi nã ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu sau : 11 - N«ng nghiªp phai giam dÇn vÒ tû träng; c«ng nghiÖp x©y dùng vµ dÞch vô ph¶i t¨ng dÇn vÒ tû träng. Tr×nh ®é kü thuËt cña nÒn kinh tÕ kh«ng ngõng tiÕn bé, phï hîp víi xu híng cña khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· vµ ®ang diÔn ra nh vò b¸o trªn thÕ giíi. Cho phÐp khai th¸c tèi ®a mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt níc, cña c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Thùc hiÖn sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ theo xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, do ®ã c¬ cÊu kinh tÕ ®¬c t¹o dùng ph¶i lµ “ c¬ cÊu më “ ë níc ta, kÓ tõ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®Õn nay, díi ¸nh s¸ng cña ®êng lèi ®æi míi viÖc chuyen dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng. 3. ThiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. CNH – H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ nh»m x©y dùng chñ nghÜa x· héi chø kh«ng ph¶i ®Ó x©y dng chñ nghÜa t b¶n. C¸i b¶o ®¶m cho nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ ë chç cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña lùc lîng s¶n xuÊt th× ®ång thêi ph¶i coi träng viÖc x©y dùng hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa mµ chñ yÕu lµ chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt, chØ cã nh vËy míi cã c¬ së kinh tÕ ®Ó thùc hiÖn quyÒn lµm chñ v÷ng ch¾c cña ngêi lao ®éng. C¬ së ®Ó x¸c ®Þnh mét quan hÖ cã phï hîp víi tÝnh ch¸t tr×nh ®é cña lîng sanr xuÊt hay kh«ng, cã ®óng ®Þnh híng xa héi chñ nghÜa hay kh«ng, lµ ë chç nã cã thóc ®Èy ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, t¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi cã tèt hay kh«ng ? IV - KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh CNH - H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n ë níc ta trong thêi gian qua. Cã thÓ nãi r»ng trong thêi gian qua qu¸ tr×nh CNh – H§H ë níc ta cã nhiÒu diÔn biÕn phøc tap, trong qóa tr×nh thùc hiÖn chóng ta ph¶i gi¶i quyÕt ®îc nhiÒu vÊn ®Ì vµ còng cßn nhiÒu vÊn ®Ò chóng ta cha lam ®ù¬c 1. Nh÷ng mÆt ®· lµm ®îc Tríc ®©y, khi cha tiÕn hµnh CNH – H§H níc ta lµ mét níc c¬ b¶n nghÌo vµ l¹c hËu, thu nhËp cña ngêi d©n lµ rÊt thÊp, lùc läng s¶n xuÊt còng nh quan hÖ s¶n xuÊt lµ rÊt yÕu kÐm th× tõ khi tiÕn hµnh CNH – H§H chóng ta ®· c¶i thiÖn nh÷ng khã kh¨n ®ã. Trong thêi gian qua khi tiÕn hµnh CNH – H§H chóng ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu sau : Thø nhÊt, sau mÊy n¨m ®Çu thùc hiªn CNH – H§H ®¸t níc ta ®· ra khái khñng hoang kinh tÕ – x· héi. Tæng s¶n phÈm 12 trong níc (GDP) sau 10 n¨m t¨ng h¬n gÊp ®«i (2,07 lÇn).TÝch luü néi bé cña nÒn kinh tÕ tõ møc kh«ng ®¸ng kÓ, ®Õn n¨m 2000 d· ®¹t 27% GDP. Tõ t×nh tr¹ng hµng ho¸ khan hiÕm nghiªm träng, nay s¶n xuÊt ®· ®¸p øng ®îc nhu cÇu thiÕt yÕu cña nh©n d©n vµ nÒn kinh tÕ, t¨ng xuÊt khÈu vµ cã dù tr÷. KÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ, x· héi ph¸t triÓn nhanh. C¬ cÊu kinh tÕ cã bíc chuyÓn dÞch tÝch cùc, Trong GDP, tû träng n«ng nghiÖp tõ 38,7% gi¶m xuèng 24,3% , c«ng nghiÖp vµ x©y dùng tõ 22,7% t¨ng lªn 36,6% , dÞch vô tõ 38,6% t¨ng lªn 39,1%. Tèc ®é t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ t¨ng nhanh tronh thßi gian võa qua cô thÓ la :N¨m1999 ®¹t 7,5%; n¨m 2000 ®¹t 7,0%, n¨m 2001 ®at 6,1%, n¨m 2002 ®¹t 7,0% Thø hai, quan hÖ s¶n xuÊt ®· cã b¬c ®æi míi phï hîp h¬n víi tr×nh ®é cña lôc lîng s¶n xuÊt vµ thóc ®Èy sù h×nh thµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr¬ng ®Þnh híng XHCN.Kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ ; doanh nghiªp nhµ níc ®îc s¾p xÕp l¹i mét bíc, thÝch nghi dÇn víi c¬ chÕ míi, h×nh thµnh nh÷ng tæng c«ng ty lín trªn nhiÒu lÜnh vùc then chèt.C¬ chÕ qu¶n lý vµ ph©n phèi cã nhiÒu ®æi míi ®¸p øng yªu cÇu phat triÓn kinh tÐ x· héi. Thø ba, tõ chç bÞ bao v©y cÊm vËn, níc ta ®· ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ víi hÇu kh¾p c¸c níc gia nhËp vµ cã vai trog ngµy cµng tÝch côc trong nhiÒ tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc (hiÖn nay n¬c ta ®· lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN,APEC, WTO), chñ ®éng tõng bíc héi nhËp cã hiÖu qu¶ víi kinh tÕ thÕ giíi. Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu t¨ng nhanh, thu hót ®îc nhiÒu vèn ®Çu t níc ngoµi víi c«ng nghª kü thuËt tiªn tiÕn. Thø t, ®êi s«ng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn râ rÖt, thu nhËp b×nh qu©n theo ®Çu ngêi t¨ng nhanh trong m¸y n¨m gÇn ®©y. Cô thÓ : n¨m 1999 ®¹t 350 USD/ngêi; n¨m 2000 ®¹t 364USD / ngõ¬i; n¨m2001 ®¹t 355 USD/ ngêi, n¨m 2002 ®¹t 375USD/ngêi.Tr×nh ®é d©n trÝ, chÊt lîng nguån nh©n lùc trong x· héi ®îc n©ng lªn ®¸ng kÓ. Mçi n¨m t¹o thªm h¬n 1,2 triÖu viªc lµm míi. Tû lÖ hé nghÌo theo tiªu chuÈn cña níc ta tõ 30% gi¶m xuèng 10%.... 2. Nh÷ng mÆt h¹n chÕ Thø nhÊt nÒn kinh tÕ kÐm hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cßn yÕu.tÝch luü néi bé vµ søc mua thong n¬c cßn thÊp.C¬ cÊu chuyÓn dÞch chËm theo h¬ng CNH – H§H. T¨ng tr¬ng kinh tÕ nh÷ng n¨m gÇn ®©y gi¶m sót. Thø hai, trong thêi gian qua quan hÖ s¶n xuÊt cã cã mÆt cha phï hîp.C¬ chÕ qu¶n lý, chÝnh s¸ch ph©n phèi cã mÆt cha hîp lý.Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ dÉn tíi ph©n ho¸ giµu nghÌo ngµy 13 cµng t¨ng, tû lÖ thÊt nghiªp cao g©y ra nhiÒu hËu qu¶ xÊu cho x· héi. Thø ba, quan hÖ GD§T cßn yÕu kÐm vÒ chÊt lîng, cha phï hîp, nhiÒu tiªu cùc trong d¹y häc, thi cö.... Thø t, do sù qu¶n lý cha ®îc th«ng nhÊt ®ång bé trong qu¸ tr×nh CNH – H§H ®Êt níc ®· g©y ra rÊt nhiÒu hËu qu¶ xÊu cho tù nhiªn, x· héi... PhÇn III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thùc hiÖn thµnh c«ng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hoa nÒn kinh tÕ quèc d©n ë ViÖt nam I-Huy ®éng vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ Chóng ta cã hai nguån vèn ®ã lµ vèn s½n cã trong níc vµ vèn cña níc ngoµi §èi víi nguån vèn trong níc con ®êng c¬ b¶n ®Ó tÝch luü vèn trong níc lµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi trªn c¬ së ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt.ë níc ta hiÖn nay, ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi t¹o nªn nguå vèn tÝch , tríc hÕt vµ chñ yÕu lµ ph¶i khai th¸c tèt sö dông cã hiÖu qu¶ quü lao ®éng, tËp trung ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, hµng tiªu dïng. §èi víi nguån vèn níc ngoµi : ®ª thu hót ®îc nhiÒu vèn ®Çu t níc ngoµi chóng ta cÇn ph¶i cã hµnh lang ph¸p lý th«ng tho¸ng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi ®Çu t vµo níc ta,x©y dùng hÖ th«ng luËt ph¸p hîp lý. II - §µo t¹o nguån nh©n lùc CNH – H§H kh«ng chØ cÇn vèn, tµi nguyªn, kü thuËt...th× yÕu tè nh©n lùc lµ hÕt søc quan träng.Nã quyÕt ®Þnh ®Õn thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña qu¸ tr×nh CNH – H§H. ChÝnh v× vËy mµ chóng ta cÇn ph¶i chó t©m vµo viÖc ®µo t¹o nguån nh©n lùc chÊt lîng cao cho qu¸ tr×nh CNH – H§H. Bªn c¹nh viªc ®µo t¹o chóng ta còng cÇn ph¶i bè trÝ c«ng viÖc phï hîp víi tr×nh ®é chuyªn m«n, n¨ng lùc, kh¶ n¨ng ... cña hä. III -Ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ Chóng ta cÇn ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ tËp trung vµo c¸c híng sau : -VËn dông s¸ng t¹o vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa M¸c – Lªnin, t tëng Hå ChÝ Minh -§Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu ®¸nh gi¸ ®óng tµi nguyªn quèc gia. -Chó träng ®óng møc nghiªn cøu c¬ b¶n vÒ khoa hoc x· héi vµ nh©n v¨n, khoa häc tù nhiªn. 14 -Më réng hît¸c khoa häc c«ng nghÖ víi c¸c níc - X©y dùng tiÒm lùc nh»m ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ tiªn tiÕn IV - Më r«ng quan hÖ hîp t¸c ®èi ngo¹i §©y lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu trong qu¸ trinh CNH – H§H. V - T¨ng cêng sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ qu¶n lý cña Nhµ n íc §©y lµ tiÒn ®Ò quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña qu¸ tr×nh CNH – H§H. 15 KÕt luËn HiÖn nay ë níc ta, tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö kh¾c nghiÖt tõ tr¹ng th¸i kinh tÕ truyÒn thèng,kÕ ho¹ch hãa sang tr¹ng th¸i kinh tÕ hiÖn ®¹i b¾t buéc ngêi ta ph¶i ®ông tíi CNH-H§H dï muèn hay kh«ng,v× chØ cã CNH-H§H nªn kinh tÕ míi ®a mét ®Êt níc trë thµnh níc ph¸t triÓn. C¸c níc gäi lµ ph¸t triÓn kh¸c h¼n c¸c níc kh¸c chÝnh ë chç lµ ®· c«ng nghiÖp ho¸. V× c«ng nghiÖp ho¸ vÉn lµ “ch×a kho¸ cña sù ph¸t triÓn”, lµ mét ph¬ng tiÖn ®Æc biÖt m¹nh mÏ ®Ó t¨ng n¨ng suÊt cña con ngêi, qua ®ã mµ t¨ng sè lîng s¶n phÈm, tÝnh ®a d¹ng vµ c¶ chÊt lîng s¶n phÈm n÷a. Nh vËy , viÖc thóc ®Èy sù nghiÖp CNH-H§H kh«ng chØ cho b¶n th©n sù nghiÖp ®ã mµ cïng víi nã lµ sù ®i lªn mét tr¹ng th¸i kinh tÕ míi,sù hoµn thiÖn bé m¸y nhµ níc , sù hoµn chØnh cña hÖ thèng qu¶n lý x· héi vµ ph¸t triÓn con ngußi mét c¸ch toµn diÖn .§©y thùc sù lµ mét c«ng viÖc khã kh¨n , ®ßi hái sù nç lùc cña c¶ mét d©n téc Sau khi ®äc xong ®Ò tµi nay em hy väng chóng ta sÏ hiÓu râ h¬n vÒ vÊn ®Ò CNH - H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n trong th¬i ký qu¸ ®é cña níc ta hiÖn nay nh thÕ nµo. Vµ ý nghÜa ®Æc biªt quan träng cña qu¸ tr×nh CNH – H§H Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! 16 môc lôc A-LêI nãi ®Çu.....................................................................1 PHÇn I..................................................................................2 Nh÷ng lý luËn chung vÒ c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.....2 I - Kh¸i niÖm CNH - H§H, tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña CNH - H§H, vµ c¸c m« h×nh trong lÞch sö.......................2 1- Kh¸i niÖm CNH - H§H..............................................2 2- C¸c m« h×nh CNH - H§H trong lÞch sö.....................2 3- TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña CNH - H§H..................2 II - Néi dung CNH - H§H, ý nghÜa, t¸c dông cña CNH -H§H................................................................................3 1 - Néi dung CNH - H§H.................................................3 2 - ý nghÜa vµ t¸c dông cña CNH - H§H........................5 PhÇn II...............................................................................6 thùc tiÔn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n trong thêi kú qu¸ ®é ë viÖt nam.................................6 I - V× sao ph¶i tiÕn hµnh CNH - H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n ë níc ta.....................................................................6 1. Bèi c¶nh lÞch sö........................................................6 2 -TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña qu¸ tr×nh CNH -H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n ë níc ta.......................................7 II - Môc tiªu, quan ®iÓm CNH - H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n ë níc ta.....................................................................7 1. Môc tiªu....................................................................7 2. Quan ®iÓm...............................................................8 III- Néi dung c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh CNH - H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n ë níc ta hiÖn nay,........................................8 1. Ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc lîng s¶n xuÊt.......................8 2. ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo híng hiÖn ®¹i ho¸ hîp lý vµ hiÖu qu¶ cao...................................................8 3. ThiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa...............................................................9 IV - KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh CNH - H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n ë níc ta trong thêi gian qua.......................................9 1. Nh÷ng mÆt ®· lµm ®îc.............................................9 2. Nh÷ng mÆt h¹n chÕ...............................................10 PhÇn III............................................................................10 Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thùc hiÖn thµnh c«ng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hoa nÒn kinh tÕ quèc d©n ë ViÖt nam...........................................................................10 I-Huy ®éng vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶..................10 II - §µo t¹o nguån nh©n lùc...........................................10 III -Ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ..........................11 IV - Më r«ng quan hÖ hîp t¸c ®èi ngo¹i.........................11 17 V - T¨ng cêng sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ qu¶n lý cña Nhµ níc..................................................................................11 KÕt luËn..........................................................................12 18