Tài liệu Tiểu luận cnh hđh đất nước hiện nay

Lêi nãi ®Çu Chóng ta ®ang tõng bíc tiªn vµo thÕ kØ 21 – thÕ kØ v¨n minh cña c«ng nghÖ míi. V× vËy, níc ta ®ang chuyÓn sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc. NhiÖm vô träng t©m cña thêi k× nµy lµ tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ( CNH – HDH ), ®ßi hái ph¶I nhanh chãng tiÕp cËn lý luËn vµ thùc tiÔn cña c¸c níc ®I tríc trªn thÕ giíi. X¸c ®Þnh ®óng ®¾n nh÷ng quan ®iÓm cña CNH – HDH sÏ lµ c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng híng, néi dung vµ bíc ®I cña CNH – HDH Níc ta xuÊt ph¸t tõ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu víi nÒn c«ng nghiÖp yÕu kÐm, tr× trÖ. ®Ó thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh tÊt yÕu ph¶I tiÕn hµnh CNH – HDH. V× vËy hiÖn nay vÊn ®Ò CNH – HDH lµ c¬ së cho sù ph¸t triÓn chung cña ®Êt níc. ChØ b»ng con ®êng CNH – HDH, ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ míi cã thÓ ®a níc ta tõ nghÌo nµn , l¹c hËu trë thanhf mét níc giÇu m¹nh v¨n minh. Cã thÓ bµi viÕt nµy cha ph¶n ¸nh ®îc hÕt vÊn ®Ò CNH – HDH cña ®Êt níc ta hiÖn nay bëi v× chóng em cha hiÓu biÕt nhiÒu vÒ x· héi nªn kh«ng tr¸nh khái cã nhiÒu sai xãt. Chóng em rÊt mong thÇy gi¸o xem xÐt vµ gãp ý x©y dùng thªm ®Ó ®Ò ¸n ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! 1 Néi dung I ) Vai trß vµ nhiÖm vô cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ 1. Sù cÇn thiÕt cña CNH – HDH Trong thêi ®¹i ngµy nay nh÷ng thµnh tùu vÒ khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ cña loµi ngêi d· manhg l¹i kÕt qu¶ to lín cho nÒn kinh tÕ x· héi ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Nhê ¸p dông khoa häc kü thuËt cho nªn nhÞp ®ä t¨ng trëng kinh tÕ cña nhiÒu níc ngµy cµng cao. Bªn c¹nh ®ã cã nh÷ng níc cã nhiÒu tiÒm n¨ng nh tµi nguyªn thiªn nhiªn, tµi nguyªn nh©n v¨n … nhng l¹i cã tèc ®é t¨ng trëng chËm, ®êi sèng nh©n d©n thÊp kÐm mµ trong ®ã cã níc ta. Ph¶I ch¨ng níc ta thiÕu nguån nh©n lùc ? Thùc vËy trang bÞ khoa häc kÜ thuËt cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt ë níc ta cßn qu¸ th« s¬ vµ l¹c hËu nhiÒu so víi c¸c níc kh¸c, cho nªn c¸c s¶n phÈm cña chóng ta kh«ng ®¸p øng víi ®ßi hái cuéc sèng ngµy cµng cao cña nh©n d©n. S¶n phÈm s¶n xuÊt ra cña chóng ta cã gi¸ thµnh cao chÊt lîng kh«ng tèt nªn kh«ng thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng, bÞ hµng nhËp khÈu lÊn ¸t v× cã gi¸ thµnh h¹, mÉu m· ®Ñp, chÊt lîng cao h¬n. mÆt kh¸c, nÕu xÐt lÞch sö ph¸t triÓn x· héi cña mét níc lµ mét vÊn ®Ò CNH-H§H ®Êt níc lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. 2.Vai trß vµ nhiÖm vô cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. 2 NhiÖm vô c¬ b¶n mµ CNH-H§H ph¶I gi¶I quyÕt lµ t¹o c¬ së vËt chÊt cho chñ nghÜa x· héi, ®ã lµ nÒn t¶ng cña s¶n xuÊt b»ng m¸y mãc thay thÕ cho s¶n xuÊt nhá thñ c«ng b»ng ch©n tay, c«ng nghiÖp ho¸ cho tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n dùa trªn ®iÖn khÝ ho¸ vµ Êp dông räng r·I nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt míi vµo ®Ó tæ chøc mét c¸ch cã kÕ ho¹ch trªn ph¹m vi c¶ níc. Nh»m tho¶ m·n ngµy cµng ®Çy ®ñ nh÷ng nhu cÇu vËt chÊt vµ v¨n ho¸ tinh thÇn cña ngêi d©n trong x· héi.VÊn ®Ò chñ nghÜa x· héi t¹o ra mét hÖ thèng c«ng nghiÖp nÆng ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp ®iÖn tö chÕ t¹o m¸y mãc, c«ng nghiÖp nhÑ chÕ biÕn . II ) C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam 1. §Æc ®iÓm cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ : a. §Æc ®iÓm vÒ m« h×nh kinh tÕ Thµnh tùu khoa häc hiÖn ®¹i ®îc sö dông ngµy cµng nhiÒu trong c¸c doang nghiÖp, ®Æc biÖt lµ trong c¸ doanh nghiÖp liªn doanh víi níc ngoµi, hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tµng hiÖn ®¹i ®ang ph¸t triÓn … chØ trong mätt thêi gian ng¾n, khi ®Êt níc chuyÓn sang thêi k× ®Èy m¹nh CNH – HDH thùc thi chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ më cöa, lùc lîng s¶n xuÊt ë níc ta ®· cã bíc ph¸t triÓn ®ét ph¸, víi mét c¬ cÊu nhiÒu tr×nh ®é : thñ c«ng ( cßn lµ phæ biÕn ) - c¬ khÝ - ®iÖn tö vµ c¬ khÝ ho¸, víi mét ®éi ngò “ nhng ngêi lao ®éng Êo tr¾ng” ®¹i biÓu cho nÒn c«ng nghÖ míi, cho lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i t¨ng lªn nhanh chãng vµ sÏ chiÕm u thÕ vµo cuèi thêi k× CNH. b. §Æc ®iÓm vÒ mÆt x· héi : 3 MÊy thËp kØ qua, tuy x· héi n«ng nghiÖp truyÒn thèng VN ®É cã nhiÒu biÕn ®æi vÒ mÆt x· héi, nhng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nã th× vÉn cßn. §ã lµ giai cÊp n«ng d©n vÉn chiÕm gÇn 80% d©n sè c¶ níc, cïng tån t¹i víi nÒn s¶n xuÊt nhá cßn lµ phæ biÕn ë vïng trung du, miÒn nói vµ ë c¶ vïng ®ång b»ng. c. §Æc ®iÓm vÒ v¨n ho¸ CNH – HDH lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi c¸ch m¹ng mäi mÆt cña ®êi sèng con ngêi, v× vËy chØ cã thÓ thµnh c«ng trong mét m«I trêng v¨n ho¸ phï hîp 2. Quan ®iÓm c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë VN ViÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n nh÷ng quan ®iÓm CNH – HDH ë VN hiÖn nay cã vÞ trÝ quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh CNH – HDH . bëi v× x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ c¸c quan ®iÓm CNH – HDH sÏ lµm c¬ së ®óng ®¾n cho viÖc ®Þnh híng ( ®Þnh tÝnh ), ®Þnh lîng, chØ ®¹o vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c néi dung vµ bíc ®I cña CNH – HDH - Ph¸t triÓn CNH – HDH lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu cña viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc nãi chung , kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN ë VN nãi riªng. - Ph¸t triÓn CNH – HDH lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc khai th¸c ph¸t huy søc manh t«ng hîp cña c¸c ngµnh kinh tÕ, c¸c lÜnh vùc, thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c ph¬ng ph¸p c«ng nghiÖp, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i 4 - Ph¸t triÓn CNH – HDH ph¶I híng vµo viÖc u tiªn thóc ®Èy sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn m¹ng cña c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc, thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c vïng l·nh thæ cã kh¶ n¨ng ®em l¹i tÝch luü nhanh, tÝch luü lín vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao - Ph¸t triÓn CNH – HDH lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ - Ph¸t triÓn CNH – HDH lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp tèi u hãa c¸c thÕ m¹nh cña c¸c lo¹i quy m« lín, quy m« võa vµ nhá. - Ph¸t triÓn CNH – HDH cã thÓ thùc hiÖn ®îc trªn c¬ së khai th¸c tèi ®a nguån vèn níc ngoµi vµ trong níc - Ph¸t triÓn CNH – HDH ph¶I ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së ph¸t triÓn chiÕn lîc híng vÒ xuÊt khÈu vµ thay thÕ nhËp khÈu - Ph¸t triÓn CNH – HDH chØ ®îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ th«ng qua mét hÖ thèng c«ng cô ( nh luËt ph¸p, kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý ) thÝch hîp vµ ®ång bé cña nhµ níc ph¸p quyÒn - Ph¸t triÓn CNH – HDH thµnh c«ng ph¶I lÊy yÕu tè con ngêi mµ trong ®ã nguån nh©n lùc lµ quyÕt ®Þnh. III . Môc tiªu vµ nh÷ng th¸ch thøc cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa ë viÖt nam 1. Môc tiªu : - VÒ kinh tÕ + GDP t¨ng gÊp kho¶ng 7-8 lÇn so víi n¨m 1995. + GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi ®¹t kho¶ng 5000 USD ( n¨m 2020). 5 + C¬ cÊu GDP: c«ng nghiÖp kho¶ng 40%, dÞch vô kho¶ng 50%, n«ng nghiÖp kho¶ng 10% - VÒ lao ®éng : 2/3 sè ngêi lµm viÖc trong khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, 1/3 lµm viÖc trong khu vuc n«ng nghiÖp. T¬ng øng, møc ®é ®« thÞ hãa ®¹t kho¶ng 60-70%(tÝnh theo d©n sè) - VÒ ®êi sèng x· héi : + H×nh thµnh hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng hiÖn ®¹i trªn phÇn lín c¸c vïng ®Êt níc, víi nhiÒu ®Çu mèi giao lu vµ hµnh lang liªn kÕt víi c¸c níc trong khu vùc vµ thÕ giíi. Thùc hiÖn ®iÖn khÝ hãa trong c¶ níc víi m¹ng ®iÖn quèc gia phñ kh¾p l·nh thæ. Trinnhf ®é ¸p dông tin häc hãa chiÕm phÇn lín c¸c c«ng viÖc s¶n xuÊt, kinh doanh, qu¶n lÝ. + Cuéc sèng vËt chÊt cña trªn 90% d©n sè ®¹t møc sung tóc, kh«ng cßn ngêi nghÌo khæ nh hiÖn nay. Møc ¨n b×nh qu©n 3000 kalo/ngêi/ngµy. Tuæi thä trªn 70. Kho¶ng c¸ch giµu nghÌo ( so 20% sè ngêi giµu nhÊt vµ 20% sè ngêi nghÌo nhÊt) chªnh lÖch nhau kho¶ng 5-6 lÇn . - VÒ gi¸o dôc: Thanh niªn ®îc ®I häc phæ cËp cÊp II trung häc vµ cã ®ñ kiÕn thøc nghÒ nghiÖp ®Ó lµm mét viÖc nhÊt ®Þnh. Mét phÇn lín, chñ yÕu lµ ë ®« thÞ ®¹t møc phæ cËp cÊp III trung häc. - VÒ m«I trêng : 6 M«I trêng sinh th¸I ®îc gi÷ g×n vµ c¶I thiÖn (xanh vµ s¹ch ). TØ lÖ che phñ cña rõng ®¹t trªn 50% diÖn tÝch l·nh thæ. * VÒ c¬ b¶n ®¹t ®îc môc tiªu d©n giµu níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh. §©y còng lµ lý tëng vÒ CNXH ë ViÖt Nam giai ®o¹n ®Çu. 2. Th¸ch thøc: a. §iÓm xuÊt ph¸t rÊt thÊp : - Níc ta vÉn cßn lµ mét níc nghÌo vµ kÐm ph¸t triÓn, GDP/ngêi n¨m 1997 la 321 USD. 20% sè d©n vÉn sèng trong t×nh tr¹ng nghÌo khæ (theo tiªu chuÈn cña ViÖt Nam, thÊp h¬n tiªu chuÈn cña LHQ). - D©n sè t¨ng nhanh (1,9%/n¨m) - TrÝnh ®é c«ng nghiÖ trong c¸c ngµnh kinh tÕ nãi chung cßn thÊp. §iÓm xuÊt ph¸t thÊp cã nghÜa lµ tôt hËu nhiÒu vµ nguy c¬ tôt hËu ngµy Cµng xa h¬n víi thÕ giíi lµ rÊt râ. Cã thÓ nãi kh¾c phôc nguy c¬ nµy lµ th¸ch thøc lín nhÊt. b. NÒn kinh tÕ cßn ®ang trong qu¸ tr×nh biÕn ®æi : - ViÖc chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng tõ mét nÒn s¶n xuÊt nhá vµ theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung, bao cÊp trong nhiÒu thËp kØ lµ mét qu¸ tr×nh rÊt kh«ng ®¬n gi¶n, ph¶i cã nhiÒu thêi gian vµ tõng bíc. c. C¹nh tranh quèc tÕ rÊt gay g¾t: Víi chÝnh s¸ch më cöa gia nhËp ASEAN vµ cam kÕt tham gia AFTA, chuÈn bÞ gia nhËp APEC, WTO, níc ta võa nhËn ®îc sù hîp t¸c giao lu cha tõng cã, võa ph¶I chÊp nhËn sù c¹nh tranh 7 dan xen víi c¸c t¸c ®éng cña khñng ho¶ng, bÊt æn ®Þnh còng gay g¾t cha tõng cã. d. Nguån nh©n lùc : Chóng ta kh¼ng ®Þnh coi nguån nh©n lùc lµ yÕu tè c¬ b¶n vµ quyÕt ®Þnh cho sù ph¸t triÓn ®Ó thùc hiÖn CNH-H§H. Níc ta cã tiÒm n¨ng lín vÒ nguån nh©n lùc, chñ yÕu lµ vÒ mÆt tinh thÇn vµ v¨n hãa. 8 Môc Lôc A.Lêi nãi ®Çu B.phÇn néi dung I ) Vai trß vµ nhiÖm vô cña C«ng nghiÖp hãa – hiÖn ®¹i ho¸ 1. Sù cÇn thiÕt cña CNH – HDH 2. Vai trß vµ nhiÖm vô cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ II ) C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë viÖt nam 1. §Æc ®iÓm cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®aih ho¸ a. §Æc ®iÓm vÒ m« h×nh kinh tÕ b. §Æc ®iÓm vÒ mÆt x· héi c. §Æc ®iÓm vÒ mÆt v¨n ho¸ 2. Quan ®iÓm c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam III ) Môc tiªu vµ nh÷ng th¸ch thøc cña cuéc C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam 1. Môc tiªu 2. Th¸ch thøc a. §iÓm xuÊt ph¸t rÊt thÊp b. NÒn kinh tÕ cßn ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c. C¹nh tranh quèc tÕ rÊt gay g¾t d. Nguån nh©n lùc KÕt LuËn Tµi liÖu tham kh¶o 9