Tài liệu đánh giá năng lực đọc hiểu tiếng anh của học sinh lớp 6 theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho việt nam (nghiên cứu tại trường trung học cơ sở nghĩa tân và dịch vọng, hà nội)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN THỊ THU HẰNG ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU TIẾNG ANH CỦA HỌC SINH LỚP 6 THEO KHUNG NĂNG LỰC NGOẠI NGỮ 6 BẬC DÙNG CHO VIỆT NAM (NGHIÊN CỨU TẠI TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ NGHĨA TÂN VÀ DỊCH VỌNG, HÀ NỘI) LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐO LƢỜNG VÀ ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2017 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN THỊ THU HẰNG ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU TIẾNG ANH CỦA HỌC SINH LỚP 6 THEO KHUNG NĂNG LỰC NGOẠI NGỮ 6 BẬC DÙNG CHO VIỆT NAM (NGHIÊN CỨU TẠI TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ NGHĨA TÂN VÀ DỊCH VỌNG, HÀ NỘI) LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐO LƢỜNG VÀ ĐÁNH GIÁ TRONG GIÁO DỤC Chuyên ngành: Đo lƣờng và Đánh giá trong giáo dục Mã số: 60140120 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Tô Thị Thu Hƣơng HÀ NỘI - 2017 LỜI CẢM ƠN Học viên xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới cô giáo hƣớng dẫn, TS. Tô Thị Thu Hƣơng, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ, động viên, định hƣớng và tạo điều kiện tốt nhất cho học viên trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu. Luận văn sẽ không thể hoàn thành nếu không có sự giúp đỡ của các giáo viên bộ môn tiếng Anh và các em học sinh lớp 6 tại trƣờng THCS Nghĩa Tân và trƣờng THCS Dịch Vọng- những ngƣời đã tạo điều kiện và giúp đỡ tác giả thực hiện điều tra khảo sát tại trƣờng, tác giả xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô và các em. Với những góp ý chuyên môn và những lời động viên khích lệ trong suốt thời gian thực hiện luận văn, tác giả muốn gửi lời cảm ơn đến các cán bộ trong bộ môn Đo Lƣờng và Đánh giá, Trƣờng Đại học Giáo Dục, ĐHQGHN. Tác giả cũng xin đƣợc cảm ơn và mong nhận đƣợc những góp ý của Quý Thầy, Cô và các anh, chị để luận văn hoàn thiện hơn, cũng nhƣ để tác giả có những kinh nghiệm quý báu cho những nghiên cứu tiếp theo. Tác giả Nguyễn Thị Thu Hằng i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn với tiêu đề Đánh giá năng lực đọc hiểu Tiếng Anh của học sinh lớp 6 theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam (nghiên cứu tại Trường THCS Nghĩa Tân và Dịch Vọng, Hà Nội) hoàn toàn là kết quả nghiên cứu, khảo sát của chính bản thân tôi và chƣa công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào của ngƣời khác. Trong quá trình thực hiện luận văn, tôi đã thực hiện nghiêm túc các quy tắc đạo đức nghiên cứu; các kết quả trình bày trong luận văn là sản phẩm nghiên cứu, khảo sát của riêng cá nhân tôi; tất cả các tài liệu tham khảo sử dụng trong luận văn đều đƣợc trích dẫn tƣờng minh theo đúng quy định. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính trung thực của số liệu và các nội dung trong luận văn của mình. Hà Nội, ngày 10 tháng 01 năm 2017 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thu Hằng ii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... i LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................. vi DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ........................................................................ viii DANH MỤC CÁC HÌNH .............................................................................. viii MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................ 1 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ............................................. 4 3. Giới hạn nghiên cứu của đề tài: .................................................................. 4 4. Câu hỏi nghiên cứu/ giả thuyết nghiên cứu ................................................ 5 5. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ............................................................ 5 6. Phƣơng pháp tiếp cận nghiên cứu............................................................... 5 7. Phạm vi, thời gian khảo sát......................................................................... 6 CHƢƠNG 1: CƠ SƠ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................. 7 1.1. Tổng quan nghiên cứu ............................................................................. 7 1.2. Cơ sở lý luận về đo lƣờng đánh giá trong giáo dục ................................. 9 1.2.1. Đánh giá trong giáo dục ..................................................................... 9 1.2.2. Năng lực ........................................................................................... 14 1.2.3. Đánh giá theo năng lực..................................................................... 15 1.2.4. Năng lực đọc hiểu ............................................................................ 16 1.3. Đánh giá năng lực đọc hiểu tiếng Anh .................................................. 17 1.3.1. Quy trình đánh giá ............................................................................ 17 1.3.2. Công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu tiếng Anh ............................... 19 1.4. Khung lý thuyết của đề tài ..................................................................... 24 1.4.1. Mô hình năng lực giao tiếp tiếng Anh ............................................. 24 iii 1.4.2. Lý thuyết khảo thí hiện đại............................................................... 24 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 26 2.1. Địa bàn nghiên cứu ................................................................................ 26 2.2. Mẫu nghiên cứu ..................................................................................... 26 2.2.1. Đối với học sinh ............................................................................... 26 2.2.2. Đối với giáo viên .............................................................................. 26 2.3. Quy trình tiến hành điều tra khảo sát:.................................................... 26 2.3.1. Đối với học sinh ............................................................................... 26 2.3.2. Đối với giáo viên .............................................................................. 28 2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................... 28 2.4.1. Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu:..................................................... 28 2.4.2. Phƣơng pháp điều tra bằng đề thi theo chuẩn và bảng hỏi cho học sinh cùng với phỏng vấn giáo viên: ........................................................... 28 2.4.3. Phƣơng pháp chuyên gia: ................................................................. 28 2.4.4. Phƣơng pháp thống kê toán học: ...................................................... 28 2.5. Công cụ đánh giá ................................................................................... 29 2.5.1. Bài thi đánh giá năng lực đọc hiểu theo chuẩn A2 - Khung tham chiếu Châu Âu ............................................................................................ 29 2.5.2. Bảng hỏi, phiếu điều tra: (Phụ lục 3) ............................................... 29 2.5.3. Bảng điểm chi tiết của học sinh: ...................................................... 30 2.5.4. Đề thi do giáo viên trong lớp cung cấp: ........................................... 30 CHƢƠNG 3: NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU TIẾNG ANH CỦA HỌC SINH LỚP 6 TRƢỜNG THCS NGHĨA TÂN VÀ TRƢỜNG THCS DỊCH VỌNG ....... 32 3.1. Kết quả phân tích dữ liệu định lƣợng (qua bài test) .............................. 32 3.2. Kết quả phân tích định tính.................................................................... 39 3.2.1. Kết quả khảo sát thông qua phiếu hỏi học sinh................................ 39 3.2.2. Kết quả khảo sát thông qua phỏng vấn giáo viên. ........................... 45 iv 3.3. Kết luận về khả năng đọc hiểu tiếng Anh của học sinh ........................ 47 3.4. Đề xuất giải pháp đánh giá kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh trên lớp theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc để nâng cao tỷ lệ học sinh đạt A2.1 tại trƣờng THCS Dịch Vọng và THCS Nghĩa Tân. .......................................... 48 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 50 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 52 PHỤ LỤC ........................................................................................................ 53 PHỤ LỤC 1 .................................................................................................. 53 PHỤ LỤC 2 .................................................................................................. 57 PHỤ LỤC 3 .................................................................................................. 63 PHỤ LỤC 4 .................................................................................................. 66 PHỤ LỤC 5 .................................................................................................. 67 PHỤ LỤC 6 .................................................................................................. 72 PHỤ LỤC 7 .................................................................................................. 73 PHỤ LỤC 8 .................................................................................................. 87 v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Bộ GD và ĐT Chữ viết đầy đủ Bộ Giáo dục và Đào tạo Common European Framework of Reference for CEFR languages- Khung trình độ ngoại ngữ chung châu Âu CHTN Câu hỏi trắc nghiệm ĐG Đánh giá ĐHQGHN Đại học Quốc gia Hà Nội GD Giáo dục HS Học sinh KNLNNVN Khung năng lực ngoại ngữ Việt Nam KT Kiểm tra KTĐG Kiểm tra đánh giá NLNN Năng lực ngoại ngữ PP Phƣơng pháp Trƣờng THCS Trƣờng Trung học cơ sở vi DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Lịch sử kiểm tra đánh giá ............................................................... 11 Bảng 1.2. Khung NLNNVN tƣơng ứng với Khung tham chiếu Châu Âu ..... 18 Bảng 1.3. Đặc tả kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh bậc A2 trong bối cảnh Việt Nam ......................................................................................................................... 22 Bảng 3.1. Trung bình số câu trả lời đúng của học sinh................................... 32 tham gia khảo sát năng lực đọc hiểu ............................................................... 32 Bảng 3.2. Điểm khảo sát theo thang điểm 10 ................................................. 33 Bảng 3.3. Kết quả khảo sát phần 1 .................................................................. 34 Bảng 3.4. Kết quả khảo sát phần 2 .................................................................. 35 Bảng 3.5. Kết quả khảo sát phần 3 .................................................................. 35 Bảng 3.6. Kết quả khảo sát phần 4 .................................................................. 36 Bảng 3.7. Kết quả khảo sát phần 5 .................................................................. 37 Bảng 3.8. Kết quả khảo sát bài thi KET giữa 2 trƣờng................................... 38 THCS Nghĩa Tân và THCS Dịch Vọng .......................................................... 38 Bảng 3.9. So sánh điểm thi học kỳ 2, điểm tổng kết học kỳ 2 ........................ 38 và điểm khảo sát kỹ năng đọc hiểu ................................................................. 38 vii DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đổ 3.1: Biểu diễn điểm số kiểm tra năng lực .......................................... 34 đọc hiểu tiếng Anh của 2 trƣờng THCS Nghĩa Tân và Dịch Vọng ................ 34 Biểu đồ 3.2. Thái độ của học sinh với kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh ............... 39 Biểu đồ 3.3. Chuẩn bị cho việc học tập kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh ............. 40 Biểu đồ 3.4. Phƣơng pháp giảng dạy kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh trên lớp ... 41 Biểu đồ 3.5. Hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập ............................ 42 kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh ............................................................................ 42 Biểu đồ 3.7. Khối lƣợng kiến thức, kỹ năng ................................................... 43 Biểu đổ 3.8. Ý kiến của học sinh về học liệu .................................................. 44 Biểu đồ 3.9. Cảm nhận của học sinh ............................................................... 44 DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1. Biểu diễn mối quan hệ giữa dạy học, học và KTĐG ...................... 13 viii MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngày nay chúng ta đang chứng kiến sự tƣơng tác và phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia trên thế giới trong lĩnh vực thông tin, tri thức về khoa học, kỹ thuật, giáo dục và văn hóa. Trong bối cảnh đó, tiếng Anh đóng vai trò là một công cụ giao tiếp quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, khoa học kỹ thuật của đất nƣớc và hội nhập khu vực, cũng nhƣ đối với sự giao lƣu văn hóa giữa các nƣớc trong khu vực và trên thế giới. Việt Nam đang đứng trƣớc thách thức to lớn có tính chất sống còn trong lịch sử: phải tìm ra con đƣờng sáng tạo để có thể hội nhập vào khu vực và thế giới, thƣ̣c hiê ̣n thành cô ng sự nghiệp công nghiệp hóa- hiện đại hóa , xây dƣ̣ng. phát triển đất nƣớc trong thời đại bùng nổ công n ghệ thông tin. Với bối cảnh đó, ngoại ngữ đã có một vai trò , vị trí mới về chất . Đó là : thực sự trở thành công cụ giao tiếp cần thiết, phƣơng tiện thông tin nhạy bén và phong phú; đƣợc nâng lên nhƣ vai trò của một năng lực phẩm chất cần thiết về nhân cách của con ngƣời Việt Nam hiện đại. Mục tiêu chiến lƣợc của ngoại ngữ gắn chặt với những mục tiêu lớn của giáo dục và đào tạo, đƣợc xác định trên 3 bình diện: nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài (Nghị quyết về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo đƣợc ban hành ngày 4/11/2013). Ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng có vai trò và vị trí quan trọng trong sự nghiệp giáo dục đào tạo và trong sự phát triển của đất nƣớc. Để hiện thực hóa mục tiêu trên, ngày 30 tháng 9 năm 2008, Thủ tƣớng Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020” với mục tiêu: Đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ... để đến năm 2015, đạt đƣợc một bƣớc tiến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ. Triển khai Đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai 1 đọan 2008-2020”, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam (Thông tƣ số 01/2014/TT-BGDĐT ngày 24 tháng 01 năm 2014) với mục đích: Làm căn cứ thống nhất về yêu cầu năng lực cho tất cả ngoại ngữ đƣợc giảng dạy trong hệ thống giáo dục quốc dân; Làm căn cứ xây dựng chƣơng trình, biên soạn hoặc lựa chọn giáo trình, sách giáo khoa, kế hoạch giảng dạy, các tài liệu dạy học ngoại ngữ khác và xây dựng tiêu chí trong kiểm tra, thi và đánh giá ở từng cấp học, trình độ đào tạo, bảo đảm sự liên thông trong đào tạo ngoại ngữ giữa các cấp học và trình độ đào tạo; Làm căn cứ cho giáo viên, giảng viên lựa chọn và triển khai nội dung, cách thức giảng dạy, kiểm tra, đánh giá để ngƣời học đạt đƣợc yêu cầu của chƣơng trình đào tạo; Giúp ngƣời học hiểu đƣợc nội dung, yêu cầu đối với từng trình độ năng lực ngoại ngữ và tự đánh giá năng lực của mình; Tạo điều kiện thuận lợi cho việc hợp tác, trao đổi giáo dục, công nhận văn bằng, chứng chỉ với các quốc gia ứng dụng Khung tham chiếu chung Châu Âu (CEFR). Theo nội dung trong Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam, khả năng Anh Ngữ của ngƣời học đƣợc đánh giá dựa trên các kỹ năng ngôn ngữ là nghe, nói, đọc, viết. Tuy nhiên, trong thực tế, sau gần hai năm triển khai, việc áp dụng đánh giá trình độ ngoại ngữ theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam còn đang ở mức rất hạn chế. Vì đây là lần đầu tiên Việt Nam áp dụng cách đánh giá theo Khung tham chiếu chung châu Âu nên việc tìm hiểu năng lực ngoại ngữ của các đối tƣợng học ngoại ngữ là rất cần thiết. Hiện tại, ở Việt Nam, Bộ Giáo Dục và Đào tạo, Việt Nam chỉ mới khảo sát trình độ ngoại ngữ của các giáo viên dạy môn Tiếng Anh tại một số địa phƣơng trong cả nƣớc. Các nghiên cứu, đánh giá về năng lực ngoại ngữ của học sinh là chƣa nhiều, đặc biệt là đối với học sinh phổ thông cơ sở, bậc học nền móng của giáo dục phổ thông. 2 Học sinh phổ thông ở nƣớc ta, nhất là học sinh THCS, thƣờng chƣa chú trọng nhiều đến việc học ngoại ngữ nhƣ việc phát triển các kỹ năng. Kết quả khảo sát ở các kỳ thi tốt nghiệp cấp II những năm qua cho thấy còn nhiều học sinh chƣa đạt yêu cầu ở khả năng đọc hiểu. Nhiều em còn chƣa ý thức hết tầm quan trọng của việc đọc hiểu tiếng Anh trong học tập và công việc tƣơng lai. Vì vậy việc tác giả chọn học sinh của Trƣờng THCS Nghĩa Tân và THCS Dịch Vọng làm đối tƣợng nghiên cứu sẽ có ý nghĩa về một mẫu nghiên cứu đại diện cho đối tƣợng có nhiều khó khăn trong khâu đọc hiểu tiếng Anh. Đối tƣợng nghiên cứu là học sinh lớp 6, học sinh đầu cấp mới chuyển từ môi trƣờng giáo dục tiểu học sang môi trƣờng giáo dục THCS có nhiều điểm khác biệt cũng sẽ có ý nghĩa cho đề tài này. Trên đây là những lý do để tác giả chọn đề tài “Đánh giá năng lực đọc hiểu Tiếng Anh của học sinh lớp 6 theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam (nghiên cứu tại trƣờng THCS Nghĩa Tân và Dịch Vọng, Hà Nội)” làm đề tài luận văn nhằm góp phần cải tiến, nâng cao năng lực đọc hiểu tiếng Anh của học sinh trƣờng THCS Nghĩa Tân, THCS Dịch Vọng nói riêng và học sinh THCS trong cả nƣớc nói chung. Những kết quả mong đợi từ đề tài: Trong đề tài này, tác giả sử dụng những đặc tả bậc A2.1 theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam để đánh giá năng lực đọc hiểu tiếng Anh của học sinh lớp 6 và tìm ra các yếu tố tác động đến việc phát triển các kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh của những học sinh này, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy và học kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh tại các trƣờng THCS Nghĩa Tân và THCS Dịch Vọng. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài: Đề tài là một nghiên cứu đo lƣờng đánh giá về năng lực đọc hiểu tiếng Anh của học sinh nhằm mục đích nâng cao chất lƣợng học tập và giảng dạy ngoại ngữ của trƣờng THCS Nghĩa Tân và 3 trƣờng THCS Dịch Vọng. Việc nắm đƣợc các vùng năng lực cận phát triển kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh sẽ giúp học sinh có hƣớng điều chỉnh phƣơng pháp học tập của mình, đồng thời giúp giáo viên thay đổi phƣơng pháp giảng dạy cũng nhƣ phƣơng pháp kiểm tra đánh giá để hỗ trợ, tạo điều kiện cho học sinh phát huy hết khả năng của mình trong việc đọc hiểu tiếng Anh. Tham khảo các công trình nghiên cứu đi trƣớc, đề tài này hƣớng đến tầm quan trọng của lĩnh vực đo lƣờng đánh giá trong giáo dục và có ý nghĩa thực tiễn trong lý luận dạy học. Bên cạnh đó, đề tài cũng đƣợc kỳ vọng góp phần cải thiện chất lƣợng giảng dạy kỹ năng đọc hiểu tiếng Anh của giáo viên trƣờng THCS Nghĩa Tân, Dịch Vọng thông qua cách vận dụng KNLNN 6 bậc trong đánh giá trên lớp. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài Đề tài nghiên cứu đƣợc thực hiện nhằm góp phần cải tiến việc dạy và học thông qua đo lƣờng, đánh giá để nâng cao năng lực đọc hiểu tiếng Anh của học sinh trƣờng THCS Nghĩa Tân, THCS Dịch Vọng nói riêng và học sinh THCS trong cả nƣớc nói chung. Với mục đích kể trên, đề tài dặt ra nhiệm vụ nghiên cứu cơ sở lý luận về đánh giá năng lực đọc hiểu tiếng Anh của học sinh, vận dụng vào việc đo lƣờng, đánh giá năng lực đọc hiểu tiếng Anh của học sinh khối lớp 6 trƣờng THCS Nghĩa Tân và THCS Dịch Vọng so với yêu cầu ở bậc A2.1 của Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc; và đề xuất một số giải pháp góp phần cải thiện năng lực đọc hiểu tiếng Anh của học sinh trong quá trình học tập tại. 3. Giới hạn nghiên cứu của đề tài: - Đề tài đƣợc thực hiện tại trƣờng THCS Nghĩa Tân và THCS Dịch Vọng trong năm học 2015- 2016. - Đề tài chỉ khảo sát năng lực đọc hiểu tiếng Anh của các học sinh khối lớp 6 theo mốc chuẩn A2.1 Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam. 4 4. Câu hỏi nghiên cứu/ giả thuyết nghiên cứu 4.1. Câu hỏi nghiên cứu: Tỉ lệ học sinh lớp 6 tại trƣờng THCS Nghĩa Tân và THCS Dịch Vọng đạt trình độ A2.1 môn Đọc hiểu tiếng Anh theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam là bao nhiêu? 4.2. Giả thuyết nghiên cứu: Tỉ lệ học sinh lớp 6 Trƣờng THCS Nghĩa Tân và THCS Dịch Vọng đạt trình độ A2.1 theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam chƣa đạt 100%. 5. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 5.1. Khách thể nghiên cứu: Học sinh lớp 6 và giáo viên bộ môn tiếng Anh đang tham gia học tập và giảng dạy tại trƣờng THCS Nghĩa Tân và THCS Dịch Vọng. 5.2. Đối tượng nghiên cứu: năng lực đọc hiểu tiếng Anh của học sinh; cách thức đánh giá năng lực này; các giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy và học đọc hiểu cho học sinh lớp 6 trƣờng THCS Nghĩa Tân và THCS Dịch Vọng. 6. Phƣơng pháp tiếp cận nghiên cứu 6.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thu thập và phân tích các tài liệu lý luận cơ bản liên quan đến vấn đề đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh Trên cơ sở đó, xác định rõ những nội dung của vấn đề đã đƣợc nghiên cứu, những tài liệu để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 6.2. Phương pháp điều tra bằng đề thi theo chuẩn và bảng hỏi cho học sinh cùng với phỏng vấn giáo viên tiếng Anh: Nhằm tìm hiểu trình độ đọc hiểu tiếng Anh so với mức A2.1 của khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam của học sinh lớp 6 cũng nhƣ cách thức đánh giá năng lực đọc hiểu tiếng Anh của giáo viên và tìm ra biện pháp nâng cao chất lƣợng dạy và học tiếng Anh của lớp 6 tại trƣờng THCS 5 Nghĩa Tân và THCS Dịch Vọng thể hiện qua việc tăng tỉ lệ học sinh lớp 6 đạt trình độ A2.1. Nghiên cứu đƣợc thực hiện trên mẫu gồm hơn 100 học sinh lớp 6 tại mỗi trƣờng sử dụng đề thi chuẩn và tham khảo điểm thi do giáo viên của trƣờng chấm. 6.3. Phương pháp chuyên gia: Gặp gỡ, trao đổi, lấy ý kiến của chuyên gia là những giáo viên trực tiếp giảng dạy môn tiếng Anh về chƣơng trình và bộ câu hỏi trong đề thi. 6.4. Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng phần mềm SPSS để phân tích số liệu thống kê; phần mềm CONQUEST để kiểm tra các thông số kỹ thuật của đề thi. 7. Phạm vi, thời gian khảo sát 7.1. Phạm vi nghiên cứu: Học sinh khối lớp 6 trƣờng THCS Nghĩa Tân và THCS Dịch Vọng, năm học 2015-2016. - Tập trung đánh giá NL đọc hiểu tiếng Anh theo chuẩn ĐG là những đặc tả năng lực đọc hiểu tiếng Anh bậc A2.1 KNLNN 6 bậc dùng cho Việt Nam đƣợc xây dựng dựa trên Khung tham chiếu Châu Âu CEFR. - Công cụ đánh giá là bài test KET của Cambridge (đƣợc xây dựng theo Khung tham chiếu Châu Âu CEFR) tƣơng đƣơng với bậc A2 theo Khung năng lực ngoại ngữ bậc dùng cho Việt Nam, có tham khảo thêm ý kiến của các chuyên gia (giáo viên tiếng Anh tại trƣờng) để chọn bài test phù hợp với trình độ của học sinh lớp 6. 7.2. Thời gian triển khai nghiên cứu: Trong 10 tháng, từ tháng 11/2015 đến tháng 5/2016. 6 CHƢƠNG 1 CƠ SƠ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.1. Tổng quan nghiên cứu Việt Nam là một trong những quốc gia mà tiếng Anh là một trong những ngoại ngữ - công cụ giao tiếp chính nên việc giảng dạy tiếng Anh hết sức đƣợc chú trọng. Điều đó thể hiện qua Luật giáo dục Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nâng cao tầm quan trọng của việc học tiếng Anh bằng cách đƣa tiếng Anh vào giảng dạy ngay từ cấp Tiểu học. Dạy và học ngoại ngữ ở Việt Nam đã rất nỗ lực nhƣng chƣa thực hiện quả và còn nhiều hạn chế, vậy thì đâu là nguyên nhân? Có thể đó là do chƣơng trình đào tạo, phƣơng pháp giảng dạy, hay do phƣơng pháp kiểm tra kết quả học tập đánh giá chƣa đúng chƣa phản ánh thực chất, kết quả đánh giá chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu và mục đích của việc kiểm tra, đánh giá. Đã có nhiều các nghiên cứu nhằm đổi mới chƣơng trình của Bộ GD&ĐT nhƣ: thay đổi giáo trình, sách giáo khoa, bồi dƣỡng năng lực sƣ phạm và trình độ chuyên môn cho giáo viên, thay đổi phƣơng pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập của ngƣời học…Tuy nhiên cần có sự hỗ trợ trong công tác dạy và học của chúng ta về mô hình kiểm tra đánh giá kết quả học tập của ngƣời học nhằm tác động trở lại quá trình dạy và học ngoại ngữ nói chung, tiếng Anh nói riêng. Mục tiêu và vai trò của việc dạy và học ngoại ngữ đã đƣợc tái khẳng định, mục đích của dạy ngoại ngữ đƣợc xác định là dạy năng lực giao tiếp hay nói cách khác là dạy kỹ năng giao tiếp cho học sinh. Học ngoại ngữ không đơn giản chỉ là học từ vựng, ngữ pháp mà còn học giao tiếp. Để đạt đƣợc “cái đích” ở trên, vấn đề năng lực đã đƣợc nhiều tác đề cập tới nhƣ Dƣơng Thu Mai (2012), Nguyễn Công Khanh (2013). Đa phần các tác giả phản ánh xu hƣớng mới để giáo dục đạt kết quả cao, đó là dựa vào năng lực. Nhà giáo dục phải biết dựa vào các vùng tiệm cận phát triển của ngƣời học để hỗ trợ ngƣời 7 học trong việc khám phá năng lực bản thân, đạt đƣợc những thành tích cao nhất. Năng lực là yếu tố cần thiết trong bất cứ hoạt động nào. Các nghiên cứu gần đây đều chỉ rõ và nhấn mạnh vai trò của năng lực để thành công trong học tập. Dựa vào năng lực chung cho đến các năng lực thành phần nhƣ: nghiên cứu của tác giả Hoàng Văn Vân (2008) đã xây dựng những nhóm nội dung và phƣơng pháp giảng dạy, nâng cao năng lực tiếng Anh cho sinh viên đại học đáp ứng nhu cầu hội nhập khu vực và toàn cầu; nghiên cứu của tác giả Hoàng Thị Thu Hà (2012) về đánh giá hoạt động giảng dạy tiếng Anh 11 tại Trƣờng PTTH Đoàn Kết - Hà Nội; Tác giả Tạ Thị Hoài Thƣơng (2009) với đề tài Biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lƣợng hoạt động dạy- học tiếng Anh tại trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Hà Tây… Nhìn chung các nghiên cứu đề chỉ rõ cái đích của dạy và học ngoại ngữ đồng thời đề cập đến vai trò của năng lực trong học tập. Tuy nhiên, cần phải phát hiện ra những trở ngại trong học tập thì mới dựa vào năng lực để cải thiện đƣợc kết quả của học tập. Nghiên cứu khoa học của tác giả Trịnh Vinh Hiển (2008) và Lê Thị Ánh (2012) đã khảo sát về ý kiến của sinh viên chuyên Anh năm thứ nhất về kỹ năng nghe, khó khăn về mặt học thuật và phi học thuật mà sinh viên chuyên Anh gặp phải trong quá trình luyện nghe, từ đó đề xuất các giải pháp để khắc phục những khó khăn và nâng cao hiệu quả trong việc nghe hiểu tiếng Anh cho sinh viên. Bên cạnh đó, luận văn của tác giả Văn Thị Vũ Viên (2013) có đề cập trình độ đọc hiểu tiếng Anh của học sinh năm thứ hai Viện Kinh tế và Công nghệ Đông Á và đề xuất các giải pháp nâng cao kỹ năng đọc hiểu của sinh viên. Tóm lại, các nghiên cứu đều đề cập đến nhiều khía cạnh của việc học ngoại ngữ giao tiếp, có các phƣơng pháp nâng cao kỹ năng giao tiếp viết (đọc, viết) và cả các kỹ năng giao tiếp nói (nghe, nói). Các nghiên cứu về kỹ năng đọc hiểu cho các đối tƣợng học sinh THPH và sinh viên đại học đã có nhiều 8 tác giả đề cập đến trong các nghiên cứu của mình. Tuy nhiên, hầu nhƣ có rất ít nghiên cứu đánh giá năng lực đọc hiểu tiếng Anh của học sinh THCS theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam, cụ thể là theo bậc A2.1 là yêu cầu mà các học sinh lớp 6 cần đạt đƣợc. Trong luận văn này, do đó, tác giả muốn đi sâu nghiên cứu, đánh giá năng lực đọc hiểu tiếng Anh của học sinh lớp 6 trƣờng THCS Nghĩa Tân và trƣờng THCS Dịch Vọng từ đó đƣa ra các giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy và học đọc hiểu tiếng Anh cho đối tƣợng đƣợc nghiên cứu. 1.2. Cơ sở lý luận về đo lƣờng đánh giá trong giáo dục 1.2.1. Đánh giá trong giáo dục Đánh giá trong giáo dục là một vấn đề hết sức phức tạp và khó khăn vì nó mang tính tổng hợp nhiều yếu tố. Vì vậy để đánh giá chính xác một học sinh, một lớp, hay một khóa học, điều đầu tiên ngƣời giáo viên phải làm là xây dựng quy trình, lựa chọn một phƣơng pháp cũng nhƣ thu thập các thông tin cần thiết cho việc đánh giá. Nhƣ vậy, quy trình đánh giá có thể bao gồm bốn bƣớc: đo, lƣợng giá, đánh giá và ra quyết định. Đo: Kết quả bài kiểm tra của mỗi học sinh đƣợc ghi nhận bằng điểm số. Điểm số là những kí hiệu gián tiếp phản ánh trình độ của mỗi học sinh về mặt định tính, nhƣng nó không có ý nghĩa về mặt định lƣợng. Lƣợng giá: Dựa vào các số đo để đƣa ra những tính toán về ƣớc lƣợng, về trình độ kiến thức, kĩ năng kĩ xảo của một học sinh. Lƣợng giá là một bƣớc trung gian giữa đo và đánh giá, có thể lƣợng giá theo chuẩn lƣợng giá theo tiêu chí. Đánh giá: Bƣớc này đòi hỏi giáo viên phải đƣa ra những nhận định phán đoán về thực chất trình độ của một học sinh trƣớc vấn đề đƣợc kiểm tra, đồng thời đề xuất những định hƣớng bổ khuyết, sai sót hoặc phát huy hiệu quả. 9 Quyết định: Đây là bƣớc cuối cùng của quá trình đánh giá, giáo viên sẽ đƣa ra những biện pháp cụ thể để giúp học sinh tiến bộ. Theo quan điểm phát triển năng lực, việc đánh giá kết quả học tập không lấy việc kiểm tra khả năng tái hiện kiến thức đã học làm trung tâm của việc đánh giá. Đánh giá kết quả học tập theo năng lực cần chú trọng khả năng vận dụng sáng tạo tri thức trong những tình huống ứng dụng khác nhau. Đánh giá kết quả học tập đối với các môn học và hoạt động giáo dục ở mỗi lớp và sau cấp học là biện pháp chủ yếu nhằm xác định mức độ thực hiện mục tiêu dạy học, có vai trò quan trọng trong việc cải thiện kết quả học tập của HS. Hay nói cách khác, đánh giá theo năng lực là đánh giá kiến thức, kỹ năng và thái độ trong bối cảnh có ý nghĩa (Leen pil, 2011). Xét về bản chất thì không có mâu thuẫn giữa đánh giá năng lực và đánh giá kiến thức kỹ năng, mà đánh giá năng lực đƣợc coi là bƣớc phát triển cao hơn so với đánh giá kiến thức, kỹ năng. Đánh giá năng lực không hoàn toàn phải dựa vào chƣơng trình giáo dục môn học nhƣ đánh giá kiến thức, kỹ năng, bởi năng lực là tổng hòa, kết tinh kiến thức, kỹ năng, thái độ, tình cảm, giá trị, chuẩn mực đạo đức, đƣợc hình thành từ nhiều lĩnh vực học tập và từ sự phát triển tự nhiên về mặt xã hội của một con ngƣời. 1.2.1.1. Các hình thái đánh giá giáo dục: TS. Dƣơng Thu Mai, tại Hội thảo xây dựng Khung năng lực ĐG giáo dục, Tam Đảo tháng 10, 2012 cho rằng: Trong giáo dục, dựa trên những lý thuyết và phƣơng pháp đánh giá (PPĐG) chủ đạo, Mabry (1999) phân chia lịch sử kiểm tra đánh giá (KTĐG) thành ba hình thái: dựa trên đo lƣờng tâm lý, dựa trên bối cảnh, và cá nhân hóa. 10