Tài liệu Chương 2 - đại cương về tiền tệ

11/15/2014 CHƯƠNG II: ĐẠI CƯƠNG VÊ TIỀN TỆ CHƯƠNG II: ĐẠI CƯƠNG VÊ TIỀN TỆ I. Sự ra đời và phát triển của tiền tệ II. Chức năng của tiền tệ III. Cung cầu tiền tệ IV. Lạm phát 2 1. Khái quát sự ra đời của tiền tệ I. Sự ra đời và phát triển của tiền tệ 1. Khái quát sự ra đời của tiền tệ: 2. Sự phát triển của tiền tệ: 3. Định nghĩa tiền tệ: 4. Các chế độ tiền tệ 3 4 1 11/15/2014 1. Khái quát sự ra đời của tiền tệ 1. Khái quát sự ra đời của tiền tệ Bài tập 1: Giả định trong nền kinh tế trao đổi trực tiếp có 03 loại hàng hoá sau: Hàng hoá Người cung cấp Táo Người trồng táo Chuối Người trồng chuối Chocolate Người làm sô cô la Trực tiếp: H1 -- H2 Gián tiếp: H1 - Vật trung gian - H2 Trao đổi Hàng hóa Giả sử người trồng táo chỉ thích chuối, người trồng chuối chỉ thích sô cô la, người làm sô cô là chỉ thích táo. Có hoạt động kinh tế nào xảy ra ? Tiền tệ 6 5 2. Sự phát triển của tiền tệ (các hình thái) - Hóa tệ: + Hóa tệ phi kim loại: giá trị thấp, khó bảo quản + Hóa tệ kim loại: không đủ kim loại làm phương tiện trao đổi - Tín tệ (chỉ tệ): không đủ hoặc không có giá trị: + Tín tệ kim loại + Tín tệ giấy: Gồm 2 loại là “khả hoán” và “bất khả hoán” - Bút tệ: tiền ghi sổ - Tiền điện tử a. Hoá tệ 7 • Hoá tệ thực chất chính là một loại hàng hoá đồng thời thực hiện vai trò của đồng tiền • Hoá tệ gồm có hoá tệ phi kim và hoá tệ kim loại • Loại hoá tệ phổ biến nhất chính là Vàng. 8 2 11/15/2014 c. Tiền giấy • Là loại tiền pháp định do Nhà nước ban hành và bắt buộc sử dụng. • Là loại tiền được sử dụng phổ biến nhất hiện nay. • Tiền giấy gần như không chứa giá trị bên trong, và cũng chỉ là một dấu hiệu giá trị. 3. Định nghĩa tiền tệ Tiền tệ là bất cứ thứ gì được chấp nhận chung để đổi lấy hàng hóa, dịch vụ hoặc để thanh toán các khoản nợ. 9 4. Các chế độ tiền tệ (SV tự nghiên cứu) 10 II. Bản chất và chức năng của tiền tệ 1. Bản chất của tiền tệ 1. Khái niệm: Tiền tệ phụ thuộc vào nhu cầu trao đổi 2. Các chế độ tiền tệ: Sức mạnh của tiền phụ thuộc vào sức mua của nó 2.1. Chế độ lưu thông tiền kim loại Sức mua của tiền được đo lường thông qua khả năng mua được nhiều hay ít hàng hoá. a. Chế độ đơn bản vị: => Bản chất của tiền tệ: b. Chế độ song bản vị: Tiền tệ là 1 loại hàng hóa đặc biệt, đóng vai trò vật trung gian trao đổi c. Chế độ bản vị vàng: 2.2. Chế độ lưu thông tiền giấy: 11 12 3 11/15/2014 2. Chức năng của tiền tệ a) Phương tiện trao đổi b) Thước đo giá trị c) Phương tiện tích lũy 1. Phương tiện trao đổi Tiền được sử dụng như là một trung gian trong trao đổi mua bán hàng hoá. Nhờ có tiền nên xã hội sẽ giảm được các chi phí giao dịch vì cần phải tìm được sự trùng hợp kép về nhu cầu 13 14 2. Thước đo giá trị 3. Phương tiện tích lũy Tiền thực hiện việc biểu thị cho một lượng giá trị mà hàng hoá chứa trong nó thông qua việc quy đổi giá trị đó ra lượng tiền. Nhờ có tiền nên việc so sánh giá trị giữa các hàng hoá trở nên đơn giản hơn. Để thực hiện chức năng này, tiền tệ phải thỏa 3 yếu tố: • Tiền được sử dụng như công cụ để cất trữ của cải. • Tiền là phương tiện cất trữ được ưa chuộng hơn so với các phương tiện khác vì tính lỏng của tiền là cao nhất • Tiền chỉ có thể thực hiện được chức năng cất trữ khi nó còn được xã hội thừa nhận • Tiền tệ được cất trữ để đề phòng rủi ro hoặc mua sắm trong tương lai - Tên gọi và ký hiệu - Nội dung giá trị của tiền tệ - Ước số và bội số của đơn vị tiền tệ 15 16 4 11/15/2014 CHỨC NĂNG CỦA TIỀN TỆ CHỨC NĂNG CỦA TIỀN TỆ Bài tập 2: Bài tập 3: Phân tích từng trường hợp sau, cho biết trong mỗi trường hợp, tiền tệ thực hiện chức năng nào: Sắp xếp thứ tự các tài sản sau từ tài sản có tính thanh khoản cao nhất đến tính thanh khoản thấp nhất: Brooke nhận tiền lương trả cho những công việc cô thực hiện ở công ty vì Brooke biết rằng cô có thể sử dụng chúng đề mua hàng hoá, dịch vụ cần thiết. 1. Tài khoản cheque 2. Nhà cửa 2. Tim muốn so sánh giá cam và giá táo 3. Tiền giấy 3. Maria đang trong thời kỳ thai sản. Cô dự tính các khoản chi tiêu sẽ tăng lên trong tương lai, do đó, cô muốn tăng số dư tài khoản tiết kiệm của mình lên. 4. Ô tô 5. Tài khoản tiết kiệm 6. Cổ phiếu phổ thông 1. 17 III. Cung – cầu tiền tệ 1. Lý thuyết về cầu tiền 2. Các khối tiền trong lưu thông 18 1. Lý thuyết về cầu tiền tệ a. Quy luật lưu thông tiền tệ của K.Marx: b. Thuyết số lượng tiền tệ: c. Thuyết ưa thích thanh khoản của J.M.Keynes: d. Thuyết số lượng tiền tệ của Milton Friedman: 3. Các chủ thể cung ứng tiền 5 11/15/2014 b. Thuyết số lượng tiền tệ (Fisher 1887-1947) a. Quy luật lưu thông tiền tệ của K.Marx  Quy luaät löu thoâng tieàn teä cuûa K.Marx:  Kc = G/V – Kc: Khoái löôïng tieàn caàn thieát trong löu thoâng – G: Toång giaù caû haøng hoùa – V: Toác ñoä voøng quay ñoàng tieàn  KT: Löôïng tieàn thöïc coù trong löu thoâng – KT > Kc: Thöøa tieàn – KT < Kc: Thieáu tieàn b. Thuyết số lượng tiền tệ (Fisher 1887-1947) – PY laø thu nhaäp danh nghóa, ñöôïc quyeát ñònh bôûi M. Nghóa laø giaù caû haøng hoùa bieán ñoäng tuøy thuoäc vaøo löôïng cung tieàn M –Fisher cho raèng V trong ngaén laø coá ñònh. Töø ñoù coù theå chuyeån ñoåi phöông trình trao ñoåi thaønh lyù thuyeát soá löôïng tieàn teä. PY ñöôïc quyeát bôûi soá löôïng tieàn Ví duï: V = 5; PY laø 5 tyû ñoàng thì M = 1 tyû ñoàng – Lyù thuyeát soá löôïng tieàn teä cho raèng: Neáu gaáp ñoâi M thì P cuõng gaáp ñoâi trong ngaén haïn vì V vaø Y coá ñònh. Nhöõng thay ñoåi möùc giaù keát quaû duy nhaát laø töø thay ñoåi soá löôïng tieàn teä  M.V = P.Y – M: Khoái löôïng tieàn löu haønh – P: Giaù caû haøng hoùa – Y: Khoái löôïng haøng hoùa •Suy ra M.V = GDP – V: Toác ñoä voøng quay ñoàng tieàn (velocity of money)  Phöông trình treân goïi laø phöông trình trao ñoåi (Equation of exchange) nghóa laø soá löôïng tieàn teä nhaân vôùi soá laàn maø löôïng tieàn chi tieâu trong moät naêm baèng soá thu nhaäp danh nghóa (P.Y) b. Thuyết số lượng tiền tệ (Fisher 1887-1947) Coù theå vieát laïi phöông trình trao ñoåi : M = PY/V Khi thò tröôøng tieàn teä caân baèng thì soá löôïng tieàn teä maø coâng chuùng naém giöõ baèng vôùi soá löôïng caàu tieàn teä Md . Goïi k= 1/V, khi ñoù phöông trình treân ñöôïc vieát laïi: – Md = k x PY Do k laø coá ñònh, caàu tieàn laø haøm soá cuûa thu nhaäp danh nghóa PY. Laõi suaát khoâng coù aûnh höôûng ñeán caàu tieàn teä. Theo Fisher, coâng chuùng naém giöõ tieàn laø ñeå giao dòch vaø caàu tieàn teä phuï thuoäc vaøo: –Nhu caàu giao dòch PY. –Caùch thöùc ñieàu haønh cuûa caùc ñònh cheá taùc ñoäng đến giao dòch, töø ñoù quyeát ñònh ñeán V vaø k. 6 11/15/2014 c. Thuyết ưa thích thanh khoản J.M.Keynes (1884 – c. Thuyết ưa thích thanh khoản 1946) J.M.Keynes (1884 – 1946) Söï öu thích tieàn maët xuaát phaùt töø: - Ñoäng cô giao dòch ( Transaction motive) + Tieàn laø phöông tieän trao ñoåi (tính loûng cao) - Ñoäng cô döï phoøng (Precautionary motive) + Tieàn laø phöông tieän ñaùp öùng caùc nhu caàu khoâng mong ñôïi ( tính loûng cao) - Ñoäng cô ñaàu cô (Speculative motive) + Tieàn vaø traùi phieáu. Coâng chuùng choïn tieàn hay traùi phieáu? + Cầu tiền quan hệ nghịch với laõi suất c. Thuyết ưa thích thanh khoản c. Thuyết ưa thích thanh khoản J.M.Keynes (1884 – 1946) J.M.Keynes (1884 – 1946) Keynes phaân bieät soá löôïng tieàn danh nghiaõ (nominal) vaø soá löôïng tieàn thöïc (real). Coâng chuùng muoán naém giöõ khoái löôïng tieàn thöïc. Ba ñoäng cô giöõ tieàn coù quan heä ñeán Y vaø laõi suaát. Caàu tieàn teä ñöôïc bieát ñeán nhö laø haøm soá “sôû thích tính loûng”. Caàu tieàn thöïc (M/p) coù lieân quan ñeán Y vaø i: d M p  f (i, y ) - -Nghòch ñaûo coâng thöùc treân P Md  1 f (i , y ) Chia 2 veá cho Y ta coù v  PYM  Y f (i , y ) Keynes cho raèng v bieán ñoåi. Khi i taêng thì f(i,Y) giaûm vì theá => v gia taêng. + 7 11/15/2014 c. Thuyết ưa thích thanh khoản d. Thuyết số lượng tiền tệ J.M.Keynes (1884 – 1946) Milton Friedman – 1950s – Nhu caàu tieàn maët laø haøm soá vôùi nhieàu bieán soá, trong ñoù coù r thu nhaäp, giaù caû, laõi suaát, cô caáu taøi saûn vaø söï öa thích caù nhaân Cung tiền Md P Md P Cầu tiền L (r) M/P M/P  f (Yp , rh  rm , re  rm ,  e  rm ) Trong ñoù: + caàu tieàn thöïc - Yp: cuûa caûi (taøi saûn) - rm: tieàn lôøi kyø voïng cuûa tieàn teä - rh: tieàn lôøi kyø voïng cuûa traùi phieáu - re tieàn lôøi kyø voïng cuûa coå phieáu -  etyû leä laïm phaùt kyø voïng - d. Thuyết số lượng tiền tệ d. Thuyết số lượng tiền tệ Milton Friedman – 1950s Milton Friedman – 1950s Söï khaùc nhau giöõa Keyness vaø Friedman Friedman cho raèng: – Coù nhieàu taøi saûn coù theå thay theá tieàn, taùch traùi phieáu ra khoûi coå phieáu. Chuùng coù möùc tieàn lôøi khaùc nhau – Tieàn vaø haøng hoùa coù theå thay theá nhau tuøy theo tyû suaát tieàn lôøi cuûa chuùng. – Tieàn lôøi cuûa tieàn teä khoâng coá ñònh. Söï thay ñoåi tieàn lôøi cuûa tieàn teä keùo theo söï thay ñoåi tieàn cuûa traùi phieáu vaø coå phieáu. Neáu nhö Keynes cho raèng laõi suaát aûnh höôûng quan troïng ñeán caàu tieàn teä thì Friedman cho raèng caàu tieàn teä ít bò aûnh höôûng bôûi laõi suaát vaø coù tính oån ñònh Töø ñoù haøm caàu tieàn teä cuûa Friedman coù theå vieát thaønh: d M P  f (Yp ) => Khaùc vôùi keynes, Friedman cho raèng caàu tieàn teä chuû yeáu phuï thuoäc vaøo thu nhaäp. v Y f (Yp ) 8 11/15/2014 2. Các khối tiền trong lưu thông a. Các loại tiền trong nền kinh tế hiện đại: i. Tiền có tính lỏng cao: ii. Các loại tiền tài sản: i. Tiền có tính lỏng cao Đây là loại tiền có quyền lực cao, bao gồm: + Tiền pháp định: Tiền kim loại và tiền giấy do nhà nước phát hành Có tính lỏng cao nhất b. Phép đo lượng tiền trong nền kinh tế hiện đại: Việc nắm giữ loại tiền này có mức sinh lời thấp + Tiền gửi không kỳ hạn: Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn và tiền gửi thanh toán Có tính lỏng thấp hơn vì phải qua 1 số thủ tục Được hưởng lãi do NH chi trả Được sử dụng các dịch vụ thanh toán qua NH ii. Các loại tiền tài sản Bao gồm: b. Phép đo tổng lượng tiền trong nền kinh tế hiện đại • Khối tiền tệ được sử dụng để tính toán lượng tiền trong lưu thông khi tính lỏng thay đổi • Có các khối tiền tệ cơ bản sau đây: - Tiền gửi có kỳ hạn - Tài khoản tiền gửi ở thị trường tiền tệ - Các chứng từ nợ (tín phiếu kho bạc NN, trái phiếu kho bạc NN, trái phiếu DN, thương phiếu, …) M1= Tiền mặt + Tiền gửi không kỳ hạn (*) M2= M1 + Tiền gửi tiết kiệm+ Tiền gửi có kỳ hạn – M3= M2 + Tiền gửi tại tổ chức phi ngân hàng – L= M3 + Tín phiếu kho bạc + Trái phiếu kho bạc + Chấp phiếu ngân hàng + Thương phiếu – – Có thể chuyển chúng thành tiền mặt thông qua hoạt động của thị trường tài chính 9 11/15/2014 3. Các chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế a. NHTW với việc cung ứng tiền tệ: i. Phát hành tiền qua kênh NSNN i. Phát hàng qua kênh NSNN (kênh chính phủ): NHTW cho chính phủ vay để cân đối thâm hụt NS ii. Phát hành tiền qua kênh tín dụng: - iii. Phát hành tiền qua kênh thị trường mở: iv. Phát hành tiền qua kênh thị trường hối đoái: b. NHTG với việc cung ứng tiền tệ: c. Các chủ thể khác: Phát hành tiền gián tiếp: Khi NHTW cho chính phủ vay tiền có TS cầm thế ta gọi đó là nghiệp vụ phát hành tiền gián tiếp (phát hành tiền thanh khiết) - Phát hành tiền trực tiếp: Khi NHTW cho chính phủ vay tiền mà không có TS cầm thế. iii. Phát hành tiền qua kênh thị trường mở ii. Phát hành tiền qua kênh tín dụng NHTW cho NHTM vay để đáp ứng nhu cầu chi trả hoặc cho vay (giống với kênh chính phủ) - NHTW phát hành tiền bằng nghiệp vụ mua ban chứng khoán trên thị trường tiền tệ - Đây là 1 nghiệp vụ phát hành tiền thanh khiết - Đây là cách phát hành tiền phổ biến nhất ở hầu hết các nước có thị trường tài chính phát triển vì nó khắc phục được tính kém linh hoạt khi phát hành tiên qua kênh các NHTM (NHTW không thể bắt buộc NHTM phải vay tiền) 10 11/15/2014 iv. Phát hành tiền qua kênh thị trường hối đoái b. NHTG với việc cung ứng tiền tệ • Bằng nghiệp vụ mua hoặc bán ngoại hối, NHTW có thể gia tăng hoặc thu hẹp khối tiền cung ứng cho nền kinh tế Hoaït ñoäng NHTM: vay vaø cho vay, töø ñoù hình thaønh cô cheá “taïo tieàn”. M = m x MB b. NHTG với việc cung ứng tiền tệ c. Các chủ thể khác Các DN cũng có thể được coi là những chủ thể cung ứng tiền cho nền kinh tế Cô cheá taïo tieàn cuûa ngaân haøng thöông mai Teân ngaân haøng Soá tieàn Soá tieàn döï Soá tieàn coù theå gôûi nhaän tröõ baét cho vay ra toái ñöôïc buoäc ña A 1.000 100 900 B 900 90 810 C 810 81 729 … … … … 10.000 1.000 9.000 Toång coäng Đối với các nước có tình trạng đôla hóa, NHTW của các nước và liên minh tiền tệ có đồng tiền mạnh cũng là chủ thể cung ứng tiền cho quốc gia có tình trạng đôla hóa. 11 11/15/2014 1. Khái niệm và phân loại a. Khái niệm về lạm phát IV. Lạm phát Ví dụ 1: Khái niệm và phân loại 1. Nguyên nhân gây ra lạm phát 2. 3. Tác động của lạm phát 4. Những biện pháp kiềm chế lạm phát 1. CHI TIÊU CỦA GIA ĐÌNH BÀ AN 01/01/2013 Khái niệm và phân loại GẠO 4KG GẠO X 20.000 VNĐ/KG VÉ PHIM 2 VÉ XEM PHIM X 80.000VNĐ/VÉ KỲ GỐC (0) 1KG táo x 80.000 VNĐ/kg = 80.000 VNĐ Tổng: 150.000 VNĐ Tổng: 230.000 VNĐ GIÁ CẢ CỦA HÀNG HÓA ? SỨC MUA CỦA ĐỒNG TIỀN? GIÁ CẢ CHUNG TĂNG LÊN ĐỒNG TIỀN MẤT GIÁ Khái niệm và phân loại CPI – CHỈ SỐ GIÁ TIÊU DÙNG CÁC SẢN PHẨM TIÊU DÙNG THÁNG 1/2014 1KG táo x 50.000 VNĐ/kg = 50.000 VNĐ b. Đo lường lạm phát Ví dụ 2: CPI – CHỈ SỐ GIÁ TIÊU DÙNG MẶT HÀNG 1KG bò x 150.000 VNĐ/kg = 150.000 VNĐ 1. b. Đo lường lạm phát 01/01/2014 1KG bò x 100.000 VNĐ/kg = 100.000 VNĐ THÁNG 02/2014 25.000 VNĐ/KG 100.000VNĐ/VÉ GIAI ĐOẠN VIỆT NAM 1995 - 1999 296 mặt hàng 2000 – 2004 390 mặt hàng 2005 - 2008 494 mặt hàng 2009 - 2014 573 mặt hàng MỸ TRUNG BÌNH 96.000 HÀNG HÓA, DỊCH VỤ KỲ BÁO CÁO (T) CHỌN RỔ HÀNG HÓA (RHH) GIÁ CẢ KỲ BÁO CÁO CPI = GIÁ RHH (T)/GIÁ RHH (0) 12 11/15/2014 1. 1. Khái niệm Khái niệm và phân loại c. Phân loại lạm phát b. Đo lường lạm phát CPI – CHỈ SỐ GIÁ TIÊU DÙNG Mã 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 1. Các nhóm hàng và dịch vụ I. Hàng ăn và dịch vụ ăn uống II. Đồ uống và thuốc lá III. May mặc, mũ nón, giày dép IV. Nhà ở, điện, nước, chất đốt và vật liệu xây dựng V. Thiết bị và đồ dùng gia đình VI. Thuốc và dịch vụ y tế VII. Giao thông VIII. Bưu chính viễn thông IX. Giáo dục X. Văn hoá, giải trí và du lịch XI. Hàng hoá và dịch vụ khác TỔNG Khái niệm và phân loại b. Đo lường lạm phát CPI – HẠN CHẾ Quyền số (%) 39,93 4,03 7,28 10,01 8,65 5,61 8,87 2,73 5,72 3,83 3,34 100% Tháng trước = 100% Tháng 1 Tháng 2 Tháng 3 Tháng 4 Tháng 5 Tháng 6 Tháng 7 Tháng 8 Tháng 9 Tháng 10 Tháng 11 Tháng 12 Tháng 12 năm báo cáo so với tháng 12 năm trước Năm trước =100 Năm 2000 = 100 Năm 2005 = 100 1. 2012 2013 101.0 101.4 100.2 100.1 100.2 99.7 99.7 100.6 102.2 100.9 100.5 100.3 101.3 101.3 99.8 100.0 99.9 100.1 100.3 100.8 101.1 100.5 100.3 100.5 106.8 109.2 271.5 212.8 106.0 106.6 289.4 226.8 Khái niệm và phân loại b. Đo lường lạm phát PPI – CHỈ SỐ GIÁ HÀNG SẢN XUẤT SẢN PHẨM THAY THẾ CHỈ SỐ GIẢM PHÁT GDP- GDP DEFLATOR SẢN PHẨM MỚI PCE – CHỈ SỐ CHI TIÊU CÁ NHÂN THIÊN LỆCH VỀ CHẤT LƯỢNG SỰ XUẤT HIỆN CỦA CÁC SIÊU THỊ BÁN SỈ 13 11/15/2014 1. Khái niệm và phân loại 1. Khái niệm a. Khái niệm về lạm phát Về mặt lý thuyết: Gọi kt: khối tiền thực tế trong lưu thông kc: khối tiền cần thiết trong lưu thông Nếu kt > kc: thừa tiền => Lạm phát Quan điểm sai về lạm phát: Lạm phát là việc phát hành tiền quá mức => biện pháp cơ bản kiềm chế lạm phát là hạn chế phát hành tiền. Biện pháp này kém hiệu quả vì trong thực tế, lạm phát vẫn xảy ra trong điều kiện nhà nước không phát hành thêm tiền hoặc thậm chí là rút bớt tiền khỏi lưu thông. Quan điểm đúng về lạm phát: Lạm phát là sự lớn lên quá mức về tiền tệ (kt > kc) Có 2 nhóm nguyên nhân tạo áp lực lạm phát là: - Các nguyên nhân làm cho kt tăng - Các nguyên nhân làm cho kc giảm. Vậy: Lạm phát là hiện tượng tiền có trong lưu thông vượt quá nhu cầu cần thiết (kt > kc) làm cho chúng bị mất giá, giá cả của hầu hết các loại hàng hóa tăng lên. 1. Khái niệm 1. Khái niệm c. Phân loại lạm phát c. Phân loại lạm phát - Lạm phát 1 con số (dưới 10% năm): lạm phát vừa phải – lạm phát nước kiệu. - Lạm phát 2 con số (từ 10% đến dưới 100%): lạm phát cao – lạm phát phi mã. - Lạm phát 4 con số trở lên (từ 100% trở lên): siêu lạm phát – lạm phát siêu tốc. 14 11/15/2014 1. Khái niệm c. Phân loại lạm phát 1. Khái niệm c. Phân loại lạm phát 1. Khái niệm 1. Khái niệm c. Phân loại lạm phát c. Phân loại lạm phát CÁC VỤ SIÊU LẠM PHÁT TRONG LỊCH SỬ CÁC VỤ SIÊU LẠM PHÁT TRONG LỊCH SỬ BOLIVIA - 1985 12.000%/năm Tỷ giá tăng 100% trong 1 tuần ZIMBABWE 2008 20 tỷ Đô Zim = 1 USD 90 tỷ Đô Zim = 1 USD ĐỨC (1921 – 1923) Giá 1 tờ báo 1921: 0,3 Mác Tháng 01/2008 10 triệu Đô Giá 1 tờ báo 1923: 70 triệu Mác Tháng 07/2008 100 tỷ Đô Lương NV 150 tỷ Đô Giá 1 ly bia: 4 tỷ Mác Giá 1 ổ bánh mỳ: 3 tỷ Mác Giá 1 quả trứng 7,5 tỷ Đô 15 11/15/2014 2. Nguyên nhân 2. Nguyên nhân Lý thuyết số lượng tiền tệ và lạm phát Chính sách tài khóa và lạm phát Lý thuyết lạm phát do cầu kéo Lý thuyết lạm phát do chi phí đẩy a. b. c. d. a. b. c. d. Lý thuyết số lượng tiền tệ và lạm phát Chính sách tài khóa và lạm phát Lý thuyết lạm phát do cầu kéo Lý thuyết lạm phát do chi phí đẩy a. Lý thuyết số lượng tiền tệ và lạm phát: a. Lý thuyết số lượng tiền tệ và lạm phát: i. Quan điểm thuộc trường phái tiền tệ: ii. Quan điểm thuộc trường phái của Keynes: Chính sách tài khóa tự nó có gây lạm phát hay không? P AS4 4 P4 P3 P2 P1 3’ 3 AS3 P AS2 AS2 AS1 2’ 2 1’ 1 AS1 AD4 AD3 AD2 AD1 Y 2 1’ 1 AD1 AD2 Y 16 11/15/2014 b. Lý thuyết số lượng tiền tệ và lạm phát: ii. Quan điểm thuộc trường phái của Keynes: Các cú sốc thuộc phía cung tự nó có gây ra lạm phát hay không? P b. Chính sách tài khóa và lạm phát: Nếu gọi: DEF là thiếu hụt tài khóa , G là chi tiêu chính phủ, T là thuế, MB là tổng thay đổi cơ số tiền và B là thay đổi trái phiếu chính phủ mà công chúng nắm giữ. DEF = G – T = MB + B AS2 1’ P1’ P1 AS1 1 Thiếu hụt tài khóa được tài trợ qua phát hành trái phiếu, thì sẽ không làm ảnh hưởng đến cơ số tiền tệ và vì thế ảnh hưởng đến cung tiền tệ. Nhưng, nếu thiếu hụt được tài trợ bằng in tiền, thì cơ số tiền và cung tiền gia tăng AD1 Y d. c. Lý thuyết lạm phát do cầu kéo: CÁ NHÂN TIÊU DÙNG NHIỀU HƠN GIA TĂNG TỔNG CẦU DOANH NGHIỆP ĐẦU TƯ NHIỀU HƠN DOANH NGHIỆP ĐẦU TƯ NHIỀU HƠN Lý thuyết lạm phát do chi phí đẩy: a. Chi phí tiền lương: Tiền lương gia tăng do áp lực từ quyền lực công đoàn, từ chính sách điều chỉnh tăng lương của chính phủ. P AS2 GIÁ CẢ NÓI CHUNG CỦA HÀNG HÓA TĂNG LẠM PHÁT AS1 AD Y 17 11/15/2014 3. Tác động d. Lý thuyết lạm phát do chi phí đẩy: b. Lợi nhuận: Doanh nghiệp có quyền lực thị trường đẩy giá tăng lên độc lập với tổng cầu để kiếm lợi nhuận cao. c. Nhập khẩu lạm phát: - Tỷ giá hối đoái - Thay đổi giá cả hàng hóa - Những cú sốc từ bên ngoài - Thiếu hụt các nguồn tài nguyên Vậy: Lạm phát chi phí đẩy là một hiện tượng tiền tệ bởi vì nó không thể xảy ra mà không có sự thực hiện một chính sách tiền tệ mở rộng đi kèm theo. a. Tác động phân phối lại thu nhập: Khi lạm phát xảy ra, những người có tài sản, những người đang vay nợ là có lợi còn những người làm công ăn lương, những người gửi tiền thì chịu thiệt. b. Tác động đến phát triển kinh tế và việc làm: Lạm phát vừa phải thúc đẩy kinh tế phát triển => kích thích sự tiêu dùng và giảm tỷ lệ thất nghiệp. c. Các tác động khác: - Làm tăng tỷ giá hối đoái - Hoạt động tín dụng rơi vào tình trạng khủng hoảng - Thiệt hại cho ngân sách nhà nước - Tuy nhiên, làm gia tăng số thuế thu được mà không cần phải điều chỉnh luật. 4. Biện pháp a. Những biện pháp cấp bách: gồm 3 nhóm - Những biện pháp về chính sách tài khóa - Những biện pháp thắt chặt tiền tệ - Những biện pháp kiềm chế giá b. Những biện pháp chiến lược: - Xây dựng và thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đúng đắn. - Đổi mới chính sách tài chính công. - Thực hiện chiến lược thị trường cạnh tranh hoàn toàn. - Dùng lạm phát để chống lạm phát. 18