Tài liệu Biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường cao đẳng văn hóa nghệ thuật việt bắc

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG VĂN HÓA NGHỆ THUẬT VIỆT BẮC LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC Thái Nguyên, năm 2013 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG VĂN HÓA NGHỆ THUẬT VIỆT BẮC Chuyên ngành : Quản lý giáo dục Mã số : 60 14 01 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Phùng Thị Hằng Thái Nguyên, năm 2013 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của Tiến sĩ Phùng Thị Hằng. Các kết quả và số liệu đảm bảo tính khách quan, trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Tác giả Số hóa bởi Trung tâm Học liệu i http://lrc.tnu.edu.vn LỜI CẢM ƠN Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Tiến sĩ Phùng Thị Hằng người đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn em trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài này. Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô Trường Đại học sư phạm Thái Nguyên, khoa Tâm lý - Giáo dục và khoa Sau đại học đã tạo điều kiện thuận lợi cho em hoàn thành luận văn. Xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, các giảng viên và các em sinh viên trường Cao đẳng Văn hoá Nghệ thuật Việt Bắc đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ trong suốt quá trình khảo sát và khảo nghiệm. Xin gửi lời cảm ơn đến tất cả các bạn bè và đồng nghiệp, những người luôn động viên, khích lệ tôi hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 3 năm 2013 Tác giả luận văn Số hóa bởi Trung tâm Học liệu ii http://lrc.tnu.edu.vn MỤC LỤC Trang Trang bìa phụ Lời cam đoan ....................................................................................................................................................................................... i Lời cảm ơn ............................................................................................................................................................................................ii Mục lục................................................................................................................................................................................................... iii Danh mục các kí hiệu, các chữ viết tắt .................................................................................................................... iv Danh mục các bảng ..................................................................................................................................................................... v Danh mục các hình...................................................................................................................................................................... vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu....................................................................................................................... 3 4. Giả thuyết khoa học .............................................................................................................................................................. 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ............................................................................................................................... 3 6. Phạm vi nghiên cứu............................................................................................................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................................................................. 4 8. Cấu trúc của luận văn .......................................................................................................................................................... 4 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA VÀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG VĂN HÓA NGHỆ THUẬT ........................................................................................................................................ 5 ịch sử nghiên cứu vấn đề..................................................................................................................... 5 1.1.1. Trên thế giới................................................................................................................................................................... 5 1.1.2. Ở Việt Nam..................................................................................................................................................................... 6 1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................................................................................. 7 1.2.1. Khái niệm quản lý .................................................................................................................................................... 7 1.2.2. Quản lý giáo dục........................................................................................................................................................ 8 1.2.3. Quản lý nhà trường ................................................................................................................................................. 9 1.2.4. Hoạt động ngoại khóa ..................................................................................................................................... 11 1.2.5. Quản lý hoạt động ngoại khóa ................................................................................................................. 13 1.3. Một số vấn đề cơ bản về hoạt động ngoại khóa và quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường Cao đẳng VHNT .................................................................................................................................. 16 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu iii http://lrc.tnu.edu.vn 1.3.1. Hoạt động ngoại khóa ở trường Cao đẳng VHNT................................................................ 16 .......................................................... 24 1.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động ngoại khóa ở trường CĐ VHNT…….........……..31 Kết luận chương 1 ................................................................................................................................................................ 33 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA VÀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG VĂN HÓA NGHỆ THUẬT VIỆT BẮC ................................................................................................. 34 2.1. Khái quát về trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc ............................................ 34 .......................................................................................................................................... 2.3. Kết quả khảo sát về 36 ạt động ngoại khóa và quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc....................................................... 37 2.3.1. Nhận thức của CB quản lý, giảng viên và sinh viên trường CĐ VHNT VB về HĐNK và tầm quan trọng của hoạt động ngoại khóa. ................................................. 37 2.3.2. Thực trạng về HĐNK ở trường CĐ VHNTVB ....................................................................... 43 2.3.3. Thực trạng về quản lý HĐNK ở trường CĐ VHNT VB ................................................ 53 Kết luận chương 2 ..................................................................................................................................................................... 74 Chƣơng 3. NGOẠI KHÓA Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG VĂN HÓA NGHỆ THUẬT VIỆT BẮC...................................................................................................................................................................................... 75 3.1. Các nguyên tắ uất biện pháp.................................................................................................................. 75 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường CĐ VHNT Việt Bắc ..... 76 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên về hoạt động ngoại khóa và tầm quan trọng của hoạt động ngoại khóa trong nhà trường ..................................................................................................................................................................................... 76 3.2.2. Kế hoạch hóa hoạt động ngoại khóa. ................................................................................................. 80 . ..................... 82 3.2.4. Huy động các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường để tổ chức thực hiện hoạt động ngoại khóa............................................................................................................................... 87 3.2.5. Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động ngoại khóa. ............ 90 3.2.6. Tăng cường chức năng quản lý đối với việc thực hiện các HĐNK của nhà trường. .................................................................................................................................................................................... 92 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu iv http://lrc.tnu.edu.vn 3.2.7. Mối quan hệ giữa các biện pháp............................................................................................................. 96 3.2. Khảo nghiệm các biện pháp quản lý thực hiện hoạt động ngoại khóa. ...................... 96 3.3.1. Mục đích khảo nghiệm .................................................................................................................................... 96 3.3.2. Đối tượng khảo nghiệm .................................................................................................................................. 96 3.3.3. Nội dung khảo nghiệm................................................................................................................................... 96 3.3.3. Phương pháp khảo nghiệm .......................................................................................................................... 97 3.3.5. Kết quả khảo nghiệm. ....................................................................................................................................... 97 Kết luận chương 3 ..................................................................................................................................................................... 99 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..............................................................................................................101 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................................................................104 PHỤ LỤC .....................................................................................................................................................................................107 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu v http://lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Viết đầy đủ STT Viết tắt 1 Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp HĐGDNGLL 2 Giáo dục và đào tạo GD&ĐT 3 Bộ văn hóa thể thao và Du lịch 4 Cao đẳng, Đại học CĐ, ĐH 5 Ủy ban nhân dân UBND 6 Văn hóa văn nghệ VHVN 7 Cao đẳng văn hóa nghệ thuật Việt Bắc CĐ VHNT VB 8 Cán bộ, giảng viên CBGV 9 Cán bộ quản lý CBQL 10 Ban chấp hành Trung ương BCH TƯ 11 Nghiên cứu khoa học NCKH 12 Hoạt động ngoại khóa HĐNK 13 Quản lý giáo dục QLGD 14 Sinh viên SV 15 Tổng điểm TĐ 16 Điểm trung bình ĐTB 17 Thể dục thể thao TDTT Số hóa bởi Trung tâm Học liệu iv & DL http://lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 2.1. Nhận thức của CB QL, GV và sinh viên về bản chất của hoạt động ngoại khóa............................................................................................................................................................ 38 Bảng 2.2. Nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên và sinh viên về tầm quan trọng của hoạt động ngoại khóa ở trường cao đẳng VHNT. ............................... 40 2.3. CĐVHNT VB .................................................................................................................................................. 43 ủ 2.4. .... 46 2.5. Tự đánh giá của SV về mức độ tham gia các HĐNK ................................................ 49 Bảng 2.6. Đánh giá của SV về ả ủ ọc tậ ..................................................................................................................................................................... 50 2.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tổ chức hoạt động ngoại khóa .................................................................................................................................... 52 Bảng 2.8. Thực trạng lập kế hoạch tổ chức thực hiện hoạt động ngoạ .............................................................................................................................. ực lượng tham gia xây dựng kế hoạ Bảng 2.9. 54 ổ chức hoạt động ngoại khóa............................................................................................................................................................ 55 Bảng 2.10. Chủ đề hoạt dộng các ngày lễ lớn trong năm.................................................................. 61 Bảng 2.11. Thực trạng các biện pháp tổ chức thực hiện hoạt động ngoại khóa của cán bộ quản lý, GV trường cao đẳng VHNT Việt Bắc.................................. 63 Bảng 2.12. Nội dung đánh giá kết quả hoạt động ngoại khóa .................................................... 67 ức mà giảng viên chuyển tải trong Bảng 2.13. chương trình ngoại khóa ........................................................................................................................ 68 Bảng 2.14. Cách thức tiến hành đánh giá kết quả hoạt động ngoại khóa ở trường CĐ VHNT Việt Bắc ................................................................................................................................... 69 ực hiệ Bảng 2.15. Nhữ ạt động ngoại khóa .... 73 ủa các biện Bảng 3.1. pháp đã đề xuất ............................................................................................................................................... 97 Bảng 3.2. Đánh giá sự cần thiết của các biện pháp đã đề xuất đối với sinh viên....... 98 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu v http://lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC HÌNH Trang Biểu đồ 2.1. Mức độ tham gia của sinh viên đối với các hình thức hoạt động ngoại khóa.................................................................................................................................................... 49 2.2. Đánh giá của sinh viên về ảnh hưởng của HĐNK đến hoạt động học tập của sinh viên. ........................................................................................................................ 51 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu vi http://lrc.tnu.edu.vn MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài . Chất lượng nguồn nhân lực ngày nay được hiểu là sự phát triển đồng bộ về mọi mặt: trí tuệ, phẩm chất đạo đức, ý thức chính trị, năng lực chuyên môn và sức khỏe của mỗi người ở trình độ cao, có đủ yêu cầu đáp ứng những đòi hỏi của thời đại. Vấn đề đặt ra cho việc giáo dục thế hệ trẻ là phải tạo ra mọi điều kiện để phát triển cân đối, hài hòa các tố chất, tiềm năng ở mỗi người. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng Cộng Sản Việt Nam đã khẳng định. “Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, là điều kiện phát huy nguồn lực con người – yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”. Để phát triển giáo dục và đào tạo, Đảng ta cũng chỉ rõ: “Tiếp tục nâng cao chất lượng toàn diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, hệ thống trường học và hệ thống giáo dục”. một bộ phận đông đảo và thành phầ có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của đất nước. Họ mang trong mình sức mạnh của tuổi trẻ, có tri thức khoa học, có tinh thần nhiệt huyết, dám nghĩ, dám làm, đại biểu cho sức sống của dân tộ ồ đã từng nói: “tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”. Sinh viên trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc là một bộ phận của sinh viên Việt Nam. Trong tương lai, họ là những người sẽ đóng vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng đất nước. Do vậy, hơn ai hết họ phải là những người vững vàng về chính trị, năng động, làm chủ được kiến thức, có lối sống lành mạ Dạy học nội khóa hiện nay có nhiều phương pháp hay, tuy nhiên chưa đem lại hiệu quả thiết thực nhất cho hoạt động dạy học. Do vậy, cần phải kết hợp với hoạt động ngoại khóa trong quá trình dạy và học ở trường chuyên nghiệp Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 1 http://lrc.tnu.edu.vn hiện nay, nhất là đối với trường Cao đẳng văn hóa nghệ thuật Việt Bắc để kích thích hứng thú học tập và mang lại lợi ích cho sinh viên. Hoạt động ngoại khóa giúp đào sâu, mở rộng kiến thức và phát huy tính sáng tạo của sinh viên. Thực tiễn cho thấy, ở các trường cao đẳng vẫn chưa chú trọng đến hoạt động ngoại khóa để đem lại hứng thú học tập cho sinh viên, mặt khác, quản lý hoạt động ngoại khóa là một lĩnh vực khó, liên quan đến sự phát triển toàn diện của nhà trường cũng như của từng cá nhân, đòi hỏi ở mỗi nhà quản lý có được kiến thức sâu rộng, tích hợp nhiều kỹ năng và kinh nghiệm thực tiễn. Do vậy đòi hỏi sự sáng tạo của mỗi cán bộ quản lý trong việc áp dụng linh hoạt vào thực tế, phù hợp với đặc thù nhà trường, khoa chuyên môn do mình quản lý. Trường CĐ VH NT Việt Bắc trong 48 năm qua đã có những đóng góp quan trọng vào việc đào tạo nguồn nhân lực văn hóa nghệ thuật và du lịch cho con em các dân tộc vùng núi phía bắc. Trong quá trình đào tạo, nhà trường và trực tiếp là các khoa đã không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo, cải tiến đổi mới nội dung phương pháp dạy học và quản lý các hoạt động dạy và học, góp phần nâng cao vị thế của nhà trường ngày càng lớn mạnh. Quản lý hoạt động đào tạo, cũng như quản lý các hoạt động của khoa chuyên môn trong nhà trường là yêu cầu hết sức quan trọng, để phát triển giáo dục. Với mục tiêu nâng cao năng lực quản lý trên các phương diện lý luận và thực tiễn, đồng thời thúc đẩy công tác quản lý thuộc cấp khoa, xuất phát từ tình hình thực tế nêu trên, chúng tôi chọn vấn đề “Biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt bắc” làm đề tài nghiên cứu, mong muốn góp phần nâng cao hiệu quả của công tác quản lý các hoạt động ngoại khóa ở trường CĐ VH NT Việt Bắc . 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng về hoạt động ngoại khóa ở trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc, đề xuất những biện pháp hoạt động ngoại khóa, nâng cao hiệu T Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 2 . http://lrc.tnu.edu.vn 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động ngoại khóa trường CĐ VH NT. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Các biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa viên trường CĐ VHNT Việt Bắc. 4. Giả thuyết khoa học Hoạt động ngoại khóa và việc quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc còn có những hạn chế nhất định: công tác hoạt động ngoại khóa chưa linh hoạt, việc xây dựng kế hoạch chưa khoa học, cơ sở vật chất, tài chính chưa đáp ứng yêu cầu của hoạt động ngoại khóa…. Nế ợc biện pháp quản lý phù hợ ắc phục những hạn chế ất lượng giáo dục và đào tạo của nhà trường. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về hoạt động ngoại khóa và quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật. 5.2. Khảo sát thực trạng về hoạt động ngoại khóa và quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc. 5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Nội dung: Luận văn nghiên cứu thực trạng hoạt động ngoại khóa và việc quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc 2010 - 2012, từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa . 6.2. Khách thể điều tra: Tiến hành khảo sát trên 200 sinh viên và 15 cán bộ quản lý, 35 giảng viên trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 3 http://lrc.tnu.edu.vn 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết , tổng hợp, khái quát hóa các tài liệu . 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - . - Phương pháp : Phương pháp này được sử dụng để thu thập ý kiến của các đối tượng thông qua việc trưng cầu ý kiến. Các nội dung của trưng cầu ý kiến là các vấn đề liên quan đến thực trạng của vấn đề nghiên cứu. - : . - : . - Phương pháp thống kê toán học: Phương này được sử dụng để xử lý các số liệu đã thu thập được. 8. Cấu trúc của luận văn , ngoài phần mở đầu kết luận, 3 chương: , Chương 1. Chương 2. c Chương 3. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 4 http://lrc.tnu.edu.vn Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA VÀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA Ở TRƢỜNG CAO ĐẲNG VĂN HÓA NGHỆ THUẬT 1.1. S ịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Trên thế giới Nhắc tới nhà sư phạm vĩ đại J.A. Comenxki là nhắc tới công lao của ông trong việc đề ra những yêu cầu cải tổ nền giáo dục theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của người học. Theo ông, giáo dục có mục đích đánh thức năng lực nhạy cảm, phán đoán đúng đắn, và phát triển nhân cách…từ đó, hãy tìm ra phương pháp cho giáo viên dạy ít hơn, người học học nhiều hơn. Những thay đổi về chất trong nội dung giáo dục hiện nay đòi hỏi phương pháp giảng dạy phải có sự thay đổi cho phù hợp, người thầy cần phải làm tốt vai trò người hướng dẫn quá trình tìm kiếm tri thức, gợi mở những con đường phát hiện tri thức từ đó trau dồi khả năng độc lập và phát triển tư duy của người học. Hoạt động ngoại khóa là một trong những hình thức tổ chức dạy học góp phần đắc lực vào việc cung cấp sự hiểu biết và hình thành hứng thú nghề nghiệp cho sinh viên. Thông qua hoạt động ngoại khóa, sinh viên mở rộng các kiến thức đã học, tìm kiếm các nguồn tri thức mới, phát triển nhận thức hứng thú các môn học. Do đó, sinh viên được bổ trợ các kỹ năng giao tiếp, ; có khả năng sáng tạo và trách nhiệm nghề nghiệp, thíc ; có ý thức phục vụ nhân dân. Cũng thông qua hoạt động ngoại khóa mà sinh viên có kỹ năng thực hành thành thạo, hiểu biết được tác động của các nguyên lý, quy luật tự nhiên - xã hội trong thực tiễn và có khả năng giải quyết những vấn đề thông thường thuộc ngành được đào tạo. Đã có nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động ngoại khóa, phải kể đến các công trình sau: T.A.Ilina trong “Giáo dục học” tập 3 nhấn mạnh “Công tác giáo dục học sinh ngoài giờ học thường được coi là công tác ngoại khóa. Nó bổ sung và làm sâu thêm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 5 http://lrc.tnu.edu.vn công tác giáo dục nội khóa…”[41]. Nó là phương tiện để phát triển đầy đủ tài năng và năng lực của các em, làm thức tỉnh hứng thú và thiên hướng của học sinh. Trong tuyển tập “Chuẩn bị cho sinh viên làm công tác giáo dục ở trường phổ thông” của các tác giả như N.I.Bondưrep, X.A.Umreikô, R.B.Trirkova, O.A.Apđulinna,… đã đề cập đến nhiều vấn đề trong đó có hoạt động ngoại khóa mà các tác giả gọi là “công tác ngoài lớp học”, “công tác ngoài giờ”… Các tác giả đã đề cập đến hoạt động ngoại khóa hay còn gọi là “công tác ngoài lớp học”, “công tác ngoài giờ”. Nhà giáo dục học nổi tiếng người Nga Makarenco đã phát biểu: “tôi kiên trì nói rằng các vấn đề giáo dục, phương pháp giáo dục không thể hạn chế trong các vấn đề giảng dạy, lại càng không thể để cho quá trình giáo dục được thể hiện trên lớp học, mà đáng ra phải là trên mỗi mét vuông của đất nước chúng ta… ” nghĩa là “ trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng không được quan niệm rằng công tác giáo dục chỉ được tiến hành trên lớp”. Trong thực tiễn công tác của mình, Makarenco đã tổ chức các hoạt động bên ngoài lớp học trên cơ sở hoàn toàn tự nguyện, các em có thể xin ra khỏi tổ bất kỳ lúc nào, nhưng các tổ phải được tổ chức có kỷ luật [39]. 1.1.2. Ở Việt Nam Ở Việt Nam, tác giả Đặng Vũ Hoạt, Hà Thế Ngữ, Hà Nhật Thăng, Nguyễn Dục Quang… cũng đã nêu lên mục tiêu, nội dung, quy trình tổ chức các hoạt động ngoại khóa. Thêm vào đó các tác giả còn đề cập đến việc đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động ngoại khóa góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện HSSV. Một số luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục những năm gần đây đã tập trung nghiên cứu về hoạt động ngoại khóa như: Tác giả Đặng Thị Diệp Linh, nghiên cứu về Quản lý hoạt động ngoại khóa của khoa Ngoại ngữ du lịch, trường Cao đẳng du lịch Hà Nội, luận văn thạc sĩ 2011 đã chỉ ra vấn đề lý luận về quản lý hoạt động ngoại khóa và đề xuất một số giải pháp cho vấn đề này. Tác giả Đỗ Ánh Dương nghiên cứu về Tổ chức hoạt động ngoại khóa cho học sinh dân tộc thiểu số trường văn hóa I- Bộ Công an, qua luận văn này tác giả cũng làm rõ cơ sở lý luận về hoạt động ngoại quá từ đó đề ra các biện pháp tổ chức hoạt động ngoại khóa cho học sinh dân tộc thiểu số. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 6 http://lrc.tnu.edu.vn Ngoài ra, còn phải kể đển các công trình như: Tác giả Lê Duy Nam, với công trình nghiên cứu về Quản lý hoạt động ngoại khóa trong dạy học môn tiếng Anh cho học sinh THPT miền núi tỉnh Thái Nguyên; Tác giả Triệu Thị Lệ tiếng Anh cho học sinh THPT miền núi tỉnh Thái Nguyên; Tác giả Triệu Thị Lệ Na, Nghiên cứu việc tổ chức hoạt động ngoại khóa phần “Cơ học” vật lý 10 PTTH nhằm phát triển tính tích cực và năng lực sáng tạo của học sinh… Qua các công trình nghiên cứu trên cho thấy, hoạt động ngoại khóa đóng vai trò rất quan trọng trong việc học tập của học sinh, sinh viên. Hoạt động ngoại khóa được nhiều tác giả nghiên cứu ở nhiều khía cạnh khác nhau, song hầu hết các tác giả mới chỉ ra vai trò, các hình thức tổ chức, các biện pháp tổ chức hoạt động ngoại khóa ở trong các trường phổ thông, chưa có hoặc có rất ít công trình nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa trong trường CĐ, ĐH và đặc biệt là cho sinh viên trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật. “Biện pháp quản lý hoạt động ngoại khóa ở trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Việt Bắc” nghiên cứu. 1.2. Một số khái niệm cơ bản 1.2.1. Khái niệm quản lý Có nhiều định nghĩa khác nhau về quản lý, có thể kể đến một số quan niệm sau đây: Tác giả Harold Kontz viết “quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo phối hợp các nỗ lực cá nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm về thời gian, tiền bạc và sự bất mãn cá nhân ít nhất” [40]. Tác giả Trần Kiểm lại định nghĩa: “quản lý là những tác động của chủ thể quản lý trong việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài nước (chủ yếu là nội lực) một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất.[17]” Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “Hoạt động quản lý là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức”. [4]. Có thể coi đây là định nghĩa khá về quản lý. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 7 http://lrc.tnu.edu.vn : , . Các chức năng của quản lý: Henri Fayol xuất phát từ các loại hình quản lý cho rằng: Quản lý là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức năng) kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra. . . . . . , thôn . 1.2.2. Quản lý giáo dục QLGD là hoạt động có ý thức của con người nhằm đeo đuổi những mục đích của mình. Mục đích của giáo dục cũng chính là mục đích của quản lý (tuy nó không Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 8 http://lrc.tnu.edu.vn phải là mục đích duy nhất của mục đích quản lý giáo dục). Đây là mục đích có tính khách quan. Nhà quản lý, cùng phối hợp với giáo viên, sinh viên và các lực lượng xã hội khác bằng hành động của mình hiện thực hóa mục đích đó trong hiện thực. Quản lý giáo dục là sự vận dụng cụ thể các nguyên lý của quản lý nói chung vào lĩnh vực giáo dục. Theo tác giả Đặng Quốc Bảo thì “QLGD theo nghĩa tổng quát, là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý trong hệ thống giáo dục, là sự điều hành hệ thống giáo dục quốc dân, điều hành cơ sở giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu đẩy mạnh công tác giáo dục theo yêu cầu phát triển của xã hội (nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài) [1]” Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc thì khái niệm quản lý là: “Quản lý giáo dục là hoạt động có ý thức bằng cách vận dụng các quy luật khách quan của các cấp quản lý giáo dục tác động đến toàn bộ hệ thống giáo dục nhằm làm cho hệ thống đạt được mục tiêu của nó” [4]. Như vậy, từ các định nghĩa trên có thể khái quát: QLGD là sự tác động có đích, có căn cứ khoa học, hợp quy luật và phù hợp với các điều kiện khách quan…của chủ thể quản lý tới quản lý ) nhằm phát huy sức mạnh các nguồn giáo dục, từ đó đảm bảo cho các hoạt động của tổ chức/ hệ thống giáo dục tiêu đề ra với chất lượng, hiệu quả cao nhất. 1.2.3. Quản lý nhà trƣờng Nhà trường (Cơ sở giáo dục – đào tạo) là một cơ cấu tổ chức, cũng là một bộ phận cấu thành của hệ thống giáo dục. Nhà trường chính là khách thể chính của mọi cấp quản lý từ Trung ương đến địa phương, vừa là một hệ thống độc lập trong xã hội. Vì vậy khi nghĩ đến QLGD phải nghĩ đến quản lý nhà trường cũng như hệ thống các nhà trường. Vì vậy, các nhà quản lý đã đưa ra một số khái niệm về quản lý nhà trường như sau: Theo Phạm Minh Hạc, trong Một số vấn đề về giáo dục và khoa học giáo dục, ông có đưa ra định nghĩa sau: “Quản lý nhà trường là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình tức là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng học sinh”[8]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 9 http://lrc.tnu.edu.vn Quản lý nhà trường là một chuỗi hoạt động quản lý mang tính tổ chức sư phạm của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên và học sinh, đến các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường nhằm làm cho quá trình giáo dục và đào tạo vận hành một cách tối ưu đến mục đích sự kiến. Quản lý nhà trường chính là hoạt động QLGD của một cơ cấu, tổ chức giáo dục, đồng thời cũng là tác động quản lý trực tiếp tới các hoạt động giáo dục – học tập trong phạm vi của nhà trường. Xét về mặt lý luận và thực tiễn thì quản lý nhà trường gồm 2 loại: Thứ nhất, tác động của chủ thể quản lý bên trên và bên ngoài nhà trường. Đây là những hoạt động quản lý của cơ quan quản lý cấp trên nhằm hướng dẫn và tạo điều kiện cho hoạt động giảng dạy, học tập, giáo dục của nhà trường nhằm định hướng sự phát triển của nhà trường, hỗ trợ và tạo điều kiện cho phương hướng phát triển của nhà trường. Thứ hai, quản lý nhà trường do chủ thể quản lý bên trong nhà trường bao gồm các hoạt động như: quản lý giáo viên, sinh viên, quản lý quá trình dạy học của giáo viên, quá trình học tập của học sinh, sinh viên, quản lý cơ sở vật chất, quản lý hoạt động ngoại khóa… Hoạt động của nhà trường hết sức phong phú, đa dạng, phức tạp nên việc quản lý, lãnh đạo một cách khoa học sẽ đảm bảo đoàn kết, thống nhất được mọi lực lượng, tạo nên sức mạnh đồng bộ nhằm thực hiện có hiệu quả mục tiêu giáo dục. Mặt khác, quản lý nhà trường là các hoạt động chuyên biệt của các chủ thể quản lý (các cơ quan quản lý giáo dục cấp trên, người lãnh đạo nhà trường) nhằm tập hợp, tổ chức và phát huy tối đa sức mạnh các nguồn lực giáo dục trong và ngoài nhà trường, đảm bảo triển khai các hoạt động giáo dục – dạy học của nhà trường đạt được các mục tiêu phát triển với chất lượng, hiệu quả cao nhất. , quản lý nhà trường . . Số hóa bởi Trung tâm Học liệu 10 http://lrc.tnu.edu.vn