Lêi Nãi §Çu
Trong thêi ®¹i ngµy nay, kh«ng mét quèc gia nµo trªn thÕ giíi dï ®ã lµ quèc gia ph¸t triÓn l¹i cã
thÓ tiÕp tôc ph¸t triÓn hoÆc c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn muèn ph¸t triÓn mµ l¹i ®øng biÖt lËp, t¸ch rêi
quan hÖ kinh tÕ víi c¸c níc kh¸c. Xu thÕ quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ mét trong nh÷ng xu híng
vËn ®éng chñ yÕu trong ®êi sèng kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay. Xu thÕ quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ lµ
mét yÕu tè kh¸ch quan, b¾t nguån tõ sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn gi÷a c¸c quèc gia trªn
thÕ giíi vµ sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu cña lùc lîng s¶n xuÊt dÉn ®Õn sù më cöa ®Ó héi nhËp víi
c¸c nÒn kinh tÕ quèc tÕ trë thµnh ®iÒu kiÖn b¾t buéc ®Ó ph¸t triÓn. Nh vËy th× c¸c quèc gia trªn thÕ
giíi muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i tham gia vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng
lao ®éng quèc tÕ.
ViÖc më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ lµ yªu cÇu rÊt cÊp b¸ch ®Ó x©y dùng nÒn kinh tÕ ph¸t
triÓn nhanh ë níc ta. Muèn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ l¹c hËu, thiÕu vèn, thiÕu nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý
tiªn tiÕn cña níc ngoµi th× ®Çu t níc ngoµi ®· trë nªn mét vÊn ®Ò quan träng vµ cÇn thiÕt ®Ó ph¸t
triÓn nÒn kinh tÕ. Th«ng qua ®Çu t níc ngoµi th× níc tiÕp nhËn ®Çu t cã thÓ tranh thñ huy ®éng ®îc
nguån vèn, c«ng nghÖ, kü thuËt hiÖn ®¹i cña níc ngoµi, tiÕp thu ®îc nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn
tiÕn cña níc ngoµi. Kh«ng nh÷ng thÕ ®Çu t níc ngoµi cßn lµ c¬ héi ®Ó t×m kiÕm thÞ trêng bªn ngoµi,
t¹o chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ trêng thÕ giíi.
N¾m b¾t ®îc t×nh h×nh thùc tÕ ®ã, §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI (th¸ng 12 n¨m 1986) ®·
®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch hÕt søc ®óng ®¾n, ®¸nh dÊu bíc chuyÓn biÕn quan träng, xo¸ bá hoµn toµn
c¬ chÕ quan liªu bao cÊp cò. Mét trong nh÷ng bíc chuyÓn biÕn lín trong ®Þnh híng ®æi míi kinh tÕ,
thÓ chÕ ho¸ ®êng lèi cña §¹i héi VI lµ viÖc ban hµnh luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1987.
Tõ khi ®îc ban hµnh, luËt ®Çu t níc ngoµi cña níc ta ®· ®îc c¸c nhµ ®Çu t coi lµ hÊp dÉn, phï
hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, t¹o c¬ së ph¸p lý thuËn lîi cho ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Tuy
nhiªn ®Ó phï hîp víi thùc tr¹ng ®Çu t ë tõng giai ®o¹n, LuËt ®Çu t níc ngoµi ®· ®îc söa ®æi bæ sung
lÇn thø nhÊt n¨m 1990 vµ lÇn thø hai n¨m 1992, mÆc dï vÉn tån t¹i nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. §Ó thu
hót cã hiÖu qu¶ nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi víi quy m« lín, chÊt lîng cao h¬n phôc vô môc
tiªu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ th× Nhµ níc ta ®· ban hµnh luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m
1996 thay thÕ cho c¸c v¨n b¶n luËt vÒ ®Çu t níc ngoµi tõ tríc tíi nay.
Trong néi dung cña ®Ò tµi nµy chóng ta chØ ®Ò cËp ®Õn ®Þa vÞ ph¸p lý cña doanh nghiÖp
liªn doanh, lµ mét trong ba h×nh thøc cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
Chuyªn ®Ò nµy ®· ®îc tr×nh bµy nh sau:
Ch¬ng I - Kh¸i niÖm doanh nghiÖp liªn doanh theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam.
Ch¬ng II - QuyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp liªn doanh theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt
Nam.
Ch¬ng III - T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh.
Ch¬ng I
Kh¸i niÖm doanh nghiÖp liªn doanh theo luËt ®Çu
t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam.
1 - Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp liªn doanh tr íc khi cã luËt ®Çu t n¨m
1987.
Theo ®iÒu lÖ vÒ ®Çu t cña níc ngoµi ë níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam th× cha ®a
ra kh¸i niÖm doanh nghiÖp liªn doanh mµ chØ nªn ra h×nh thøc ®Çu t lµ: “xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty
hçn hîp”. H×nh thøc nµy chÝnh lµ tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi cña xÝ nghiÖp liªn doanh ®îc quy ®Þnh trong
luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1987.
VÒ h×nh thøc xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty hçn hîp lu«n ph¶i cã hai lo¹i chñ thÓ lµ bªn níc ngoµi
vµ bªn ViÖt Nam. Bªn níc ngoµi cã thÓ lµ xÝ nghiÖp, C«ng ty, tæ chøc t nh©n, tæ chøc Nhµ níc, tæ
chøc quèc tÕ hoÆc tõng c¸ nh©n. Bªn ViÖt Nam lµ mét tæ chøc kinh tÕ quèc doanh ViÖt Nam. Hai bªn
hïn vèn lËp mét xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty hçn hîp díi h×nh thøc C«ng ty v« danh hoÆc C«ng ty tr¸ch
nhiÖm cã h¹n.
XÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty hçn hîp lµ mét ph¸p nh©n, thµnh lËp theo luËt ph¸p ViÖt Nam, ho¹t
®éng theo c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång hîp doanh vµ ®iÒu lÖ cña xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty hçn hîp.
- H×nh thøc xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty hçn hîp quy ®Þnh phÇn vèn do bªn níc ngoµi ®Çu t gãp
vèn vµo xÝ nghiÖp hoÆc c«ng ty hçn hîp lµ Ýt nhÊt ph¶i b»ng 30% vµ nhiÒu nhÊt kh«ng qu¸ 49%
tæng sè vèn. ViÖc quy ®Þnh phÇn vèn gãp cña bªn níc ngoµi tèi ®a kh«ng qu¸ 49% lµ rÊt phi thùc tÕ
bëi v× c¸c doanh nghiÖp quèc doanh ViÖt Nam trong thêi kú nµy rÊt thiÕu vèn kh«ng thÓ nµo gãp ®îc
®Õn 51% tæng sè vèn. ViÖc quy ®Þnh nh vËy ®· trùc tiÕp c¶n trë ®Çu t theo h×nh thøc xÝ nghiÖp
hoÆc C«ng ty hçn hîp.
Trong thêi kú nµy §iÒu lÖ vÒ ®Çu t níc ngoµi n¨m 1977 ra ®êi chñ yÕu lµ kªu gäi sù ®Çu t
cña nh÷ng níc trong hÖ thèng x· héi chñ nghÜa cho nªn cã rÊt nhiÒu h¹n chÕ. Trong ®iÒu lÖ quy ®Þnh
chñ thÓ tham gia h×nh thøc “xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty hçn hîp” chØ bã hÑp trong c¸c thÓ nh©n vµ
ph¸p nh©n níc ngoµi víi tæ chøc kinh tÕ quèc doanh ViÖt Nam. §ång thêi viÖc quy ®Þnh thêi h¹n ®Çu
t ng¾n tõ 10 ( 15 n¨m.
QuyÒn lîi cña nhµ ®Çu t níc ngoµi kh«ng ®îc b¶o ®¶m thªm vµo ®ã Nhµ níc l¹i can thiÖp s©u
s¾c vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
§iÒu lÖ ®Çu t níc ngoµi n¨m 1977 l¹i lµ v¨n b¶n díi luËt v× vËy nã kh«ng ®¶m b¶o ®îc tÝnh
cã hiÖu lùc cña nã.
V× vËy, trong suèt 10 n¨m (tõ 1977 ( 1987) kÓ tõ khi ban hµnh §iÒu lÖ vÒ ®Çu t níc ngoµi
n¨m 1977 th× kh«ng cã mét dù ¸n ®Çu t nµo ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc ®Çu t xÝ nghiÖp hoÆc C«ng
ty hçn hîp.
2 - Sau khi cã luËt ®Çu t n¨m 1987 cho ®Õn nay.
2.1. Theo luËt ®Çu t níc ngoµi n¨m 1987 th× h×nh thøc ®Çu t xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty hçn
hîp ®· ®îc chuyÓn thµnh h×nh thøc “xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty liªn doanh, gäi chung lµ xÝ nghiÖp liªn
doanh”.
“XÝ nghiÖp liªn doanh” lµ xÝ nghiÖp do bªn níc ngoµi vµ bªn ViÖt Nam hîp t¸c thµnh lËp t¹i
ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång kinh doanh hoÆc hiÖp ®Þnh ký gi÷a chÝnh phñ Céng hoµ x· héi chñ
nghÜa ViÖt Nam víi chÝnh phñ níc ngoµi.
Trong luËt ®Çu t níc ngoµi n¨m 1987 ®· quy ®Þnh “Bªn ViÖt Nam” lµ mét bªn gåm mét hoÆc
nhiÒu tæ chøc kinh tÕ ViÖt Nam cã t c¸ch ph¸p nh©n; c¸c t nh©n ViÖt Nam cã thÓ chung vèn víi tæ
chøc kinh tÕ ViÖt Nam thµnh bªn ViÖt nam ®Ó hîp t¸c kinh doanh víi bªn n íc ngoµi. §èi víi “Bªn níc
2
ngoµi” lµ mét bªn gåm mét hoÆc nhiÒu tæ chøc kinh tÕ cã t c¸ch ph¸p nh©n hoÆc c¸ nh©n níc ngoµi.
Nh vËy ta cã thÓ thÊy chñ thÓ cña bªn ViÖt Nam tham gia xÝ nghiÖp liªn doanh ®· ® îc më réng mét
c¸ch ®¸ng kÓ nã kh«ng chØ bã hÑp lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc doanh ViÖt Nam mµ bÊt cø tæ chøc
kinh tÕ nµo cã t c¸ch ph¸p nh©n ®Òu cã thÓ tham gia hîp t¸c ®Çu t víi níc ngoµi.
Hai bªn tøc lµ bªn ViÖt Nam vµ bªn níc ngoµi ®îc hîp t¸c víi nhau ®Ó thµnh lËp xÝ nghiÖp liªn
doanh. XÝ nghiÖp liªn doanh cã t c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt Nam.
LuËt ®Çu t níc ngoµi n¨m 1987 quy ®Þnh phÇn gãp vèn cña bªn níc ngoµi vµo vèn ph¸p ®Þnh
cña xÝ nghiÖp liªn doanh kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ møc cao nhÊt theo sù tho¶ thuËn cña hai bªn nh ng møc
thÊp nhÊt lµ kh«ng ®îc díi 30% tæng sè vèn.
2.2. LuËt ®Çu t níc ngoµi söa ®æi bæ sung n¨m 1990 nªn kh¸i niÖm “xÝ nghiÖp liªn doanh” lµ
doanh nghiÖp do hai bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh
hoÆc hiÖp ®Þnh ký gi÷a chÝnh phñ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam víi chÝnh phñ níc ngoµi
hoÆc lµ xÝ nghiÖp míi do xÝ nghiÖp liªn doanh hîp t¸c víi tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi thµnh lËp t¹i
ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh.
Tõ kh¸i niÖm trªn ta cã thÓ thÊy luËt ®Çu t söa ®æi, bæ sung n¨m 90 ®· thõa nhËn mäi tæ chøc
kinh tÕ ViÖt Nam cã t c¸ch ph¸p nh©n ®îc hîp t¸c kinh doanh víi tæ chøc c¸ nh©n níc ngoµi hay nãi mét
c¸ch kh¸c lµ luËt ®· cô thÓ ho¸ chñ thÓ ®Çu t phÝa ViÖt Nam b»ng c¸ch quy ®Þnh ®ã lµ c¸c ph¸p
nh©n. Ngoµi ra luËt cßn ®Ò cËp ®Õn vai trß cña doanh nghiÖp t nh©n “c¸c tæ chøc kinh tÕ t nh©n
ViÖt Nam ®îc hîp t¸c kinh doanh víi tæ chøc c¸ nh©n níc ngoµi trong lÜnh vùc ®iÒu kiÖn do Héi ®ång
bé trëng quy ®Þnh” cã thÓ nãi viÖc quy ®Þnh më réng c¸c ®èi tîng cña bªn ViÖt Nam ®îc tham gia hîp
t¸c ®Çu t ®· lµm cho nhµ ®Çu t níc ngoµi dÔ dµng t×m kiÕm ®èi t¸c ®Ó tiÕn hµnh liªn doanh.
VÒ h×nh thøc liªn doanh nhiÒu bªn th× luËt ®Çu t söa ®æi bæ sung n¨m 1990 ®· thõa nhËn
h×nh thøc liªn doanh nhiÒu bªn lµ bªn ViÖt Nam vµ c¸c bªn ViÖt Nam hoÆc lµ c¸c bªn níc ngoµi vµ c¸c
bªn ViÖt Nam.
Ngoµi ra luËt còng ®· cô thÓ ho¸ h×nh thøc liªn doanh míi lµ “xÝ nghiÖp liªn doanh ®îc hîp t¸c
víi tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi ®Ó thµnh lËp xÝ nghiÖp liªn doanh míi t¹i ViÖt Nam”.
Nh vËy “hîp ®ång liªn doanh” lµ v¨n b¶n ký kÕt gi÷a hai bªn hoÆc nhiÒu bªn vÒ viÖc thµnh
lËp xÝ nghiÖp liªn doanh víi tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi ®Ó thµnh lËp xÝ nghiÖp liªn doanh míi t¹i
ViÖt Nam.
2.3. LuËt ®Çu t níc ngoµi söa ®æi bæ sung n¨m 1992 vÉn gi÷ nguyªn kh¸i niÖm xÝ nghiÖp liªn
doanh theo luËt ®Çu t níc ngoµi söa ®æi bæ sung n¨m 1990. LuËt ®Çu t níc ngoµi söa ®æi n¨m 1992
chØ cã quy ®Þnh l¹i vÒ chñ thÓ “Bªn ViÖt Nam lµ mét bªn gåm mét hoÆc nhiÒu doanh nghiÖp thuéc
nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ”.
Nh vËy, luËt söa ®æi 92 ®· më réng h¬n n÷a cho c¸c ®èi tîng cã ®Þa vÞ ph¸p lý ®éc lËp ®îc
phÐp hîp t¸c ®Çu t víi bªn níc ngoµi. Víi quy ®Þnh nµy th× c¸c doanh nghiÖp t nh©n còng ®îc coi lµ
chñ thÓ chÝnh thøc cña luËt ®Çu t.
3 - Kh¸i niÖm doanh nghiÖp liªn doanh.
§iÒu 2, kho¶n 7: LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996: “Doanh nghiÖp liªn doanh lµ
doanh nghiÖp do hai bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c
thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh hoÆc hiÖp ®Þnh ký gi÷a chÝnh phñ n íc Céng
hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ chÝnh phñ níc ngoµi hoÆc doanh nghiÖp do doanh nghiÖp cã vèn
®Çu t níc ngoµi hîp t¸c víi doanh nghiÖp ViÖt Nam hoÆc do doanh nghiÖp liªn doanh hîp t¸c víi nhµ
®Çu t níc ngoµi trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh”.
Doanh nghiÖp liªn doanh lµ doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn
doanh ký gi÷a Bªn hoÆc c¸c Bªn ViÖt Nam víi Bªn hoÆc c¸c Bªn níc ngoµi ®Ó ®Çu t, kinh doanh t¹i
ViÖt nam.
“Bªn ViÖt Nam” lµ mét bªn gåm mét hoÆc nhiÒu hoÆc nhiÒu nhµ ®Çu t níc ngoµi.
3
Doanh nghiÖp liªn doanh míi lµ doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp gi÷a doanh nghiÖp liªn doanh ®·
®îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam víi nhµ ®Çu t níc ngoµi hoÆc víi doanh nghiÖp ViÖt Nam hoÆc víi
doanh nghiÖp liªn doanh, doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi ®· ®îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam.
Trong trêng hîp ®Æc biÖt, doanh nghiÖp liªn doanh cã thÓ ®îc thµnh lËp trªn c¬ së hiÖp ®Þnh
ký kÕ gi÷a chÝnh phñ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam víi chÝnh phñ níc ngoµi.
Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc thµnh lËp theo h×nh thøc C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, cã t c¸ch
ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt Nam; mçi bªn liªn doanh chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi bªn kia, víi doanh
nghiÖp liªn doanh trong ph¹m vi phÇn vèn gãp cña m×nh vµo vèn ph¸p ®Þnh.
4 - So s¸nh doanh nghiÖp liªn doanh víi c¸c h×nh thøc ®Çu t kh¸c.
4.1. Doanh nghiÖp liªn doanh víi h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh.
Gièng nhau:
- C¶ hai h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh vµ hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh ®Òu lµ nh÷ng
h×nh thøc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®îc quy ®Þnh trong luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996.
- C¶ hai h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh vµ hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh ®ªï cã sù hîp t¸c
gi÷a hai bªn hoÆc nhiÒu bªn cã quèc tÞch kh¸c nhau trªn c¬ së cïng gãp vèn, cïng tham gia qu¶n lý, cïng
ph©n phèi lîi nhuËn vµ cïng chia sÎ rñi ro.
Kh¸c nhau:
- Doanh nghiÖp liªn doanh lµ doanh nghiÖp do hai bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i
ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh hoÆc hiÖp ®Þnh ký gi÷a chÝnh phñ níc Céng hoµ x· héi chñ
nghÜa ViÖt Nam vµ chÝnh phñ níc ngoµi hoÆc lµ doanh nghiÖp do doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc
ngoµi hîp t¸c víi doanh nghiÖp ViÖt Nam hoÆc do doanh nghiÖp liªn doanh hîp t¸c víi nhµ ®Çu t níc
ngoµi trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh.
Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc thµnh lËp theo h×nh thøc C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, cã t c¸ch
ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt Nam. Mçi bªn liªn doanh chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi bªn kia, víi doanh
nghiÖp liªn doanh trong ph¹m vi phÇn vèn gãp cña m×nh vµo vèn ph¸p ®Þnh.
Doanh nghiÖp liªn doanh lµ mét mèi liªn kÕt l©u dµi gi÷a c¸c bªn ®Ó cïng thùc hiÖn c¸c ho¹t
®éng kinh doanh víi thêi h¹n kÐo dµi hµng chôc n¨m.
C¸c cam kÕ trong doanh nghiÖp liªn doanh chÆt chÏ h¬n c¶ vÒ mÆt kinh doanh lÉn vÒ mÆt
ph¸p lý.
- Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh lµ v¨n b¶n ký kÕt gi÷a hai bªn hoÆc nhiÒu bªn ®Ó tiÕn hµnh
ho¹t ®éng ®Çu t mµ kh«ng thµnh lËp ph¸p nh©n. Trong viÖc hîp doanh, c¸c bªn cïng nhau tiÕn hµnh néi
dung hîp doanh, c¸c bªn tho¶ thuËn tr¸ch nhiÖm vµ ph©n bè kÕt qu¶ kinh doanh tuú theo kh¶ n¨ng cña
mçi bªn. Bªn níc ngoµi thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c theo luËt ®Çu t níc
ngoµi. Bªn ViÖt nam thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c theo c¸c quy ®Þnh cña
ph¸p luËt ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp trong níc.
Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh do ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña c¸c bªn hîp doanh ký.
Trong hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh c¸c bªn tho¶ thuËn víi nhau mÒm dÎo h¬n do c¸c bªn tham
gia vÉn gi÷ nguyªn t c¸ch cña m×nh.
Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh lµ mét mèi quan hÖ b¹n hµng ng¾n h¹n diÔn ra cã tÝnh chÊt tøc
thêi ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ®¬n lÎ, nhá hÑp.
Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh nhiÒu khi ®îc gäi lµ liªn doanh theo vô viÖc.
4.2. Doanh nghiÖp liªn doanh víi doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi.
Gièng nhau:
Doanh nghiÖp liªn doanh vµ doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi ®Òu lµ nh÷ng ph¸p
nh©n cña níc ViÖt Nam vµ chÞu sù qu¶n lý cña hÖ thèng ph¸p luËt níc ViÖt Nam.
4
Doanh nghiÖp liªn doanh vµ doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi ®Òu ®îc thµnh lËp theo
h×nh thøc C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, cã t c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt Nam.
Kh¸c nhau:
Doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi lµ doanh nghiÖp thuéc së h÷u cña nhµ ®Çu t níc
ngoµi do nhµ ®Çu t níc ngoµi thµnh lËp t¹i ViÖt Nam, tù qu¶n lý vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶
kinh doanh trong khu«n khæ ph¸p luËt níc së t¹i.
Doanh nghiÖp liªn doanh cã sù tham gia qu¶n lý cña bªn níc së t¹i. C¸c bªn tham gia cña níc së t¹i
trong doanh nghiÖp liªn doanh cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh theo tû lÖ gãp vèn vµo vèn ph¸p ®Þnh tøc lµ
quyÒn lùc cña bªn níc ngoµi bÞ chia sÎ cho bªn níc së t¹i trong doanh nghiÖp liªn doanh.
5
Ch¬ng II
QuyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp liªn doanh
theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996.
I - VÊn ®Ò thµnh lËp, gi¶i thÓ, thanh lý, ph¸ s¶n doanh nghiÖp liªn doanh
1. VÊn ®Ò thµnh lËp cña doanh nghiÖp liªn doanh.
1.1. Thñ tôc thµnh lËp:
Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së c¸c bªn tham gia liªn doanh tho¶
thuËn ký kÕt hîp ®ång liªn doanh. Néi dung cña hîp ®ång liªn doanh ph¶i cã nh÷ng néi dung chñ yÕu
sau ®©y:
- Quèc tÞch, ®Þa chØ, ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña c¸c bªn liªn doanh.
- Môc tiªu vµ ph¹m vi kinh doanh.
- Vèn ®Çu t, vèn ph¸p ®Þnh, tû lÖ gãp vèn ph¸p ®Þnh, ph¬ng thøc, tiÕn ®é gãp vèn vµ tiÕn
®é x©y dùng doanh nghiÖp.
- S¶n phÈm chñ yÕu, tØ lÖ xuÊt khÈu vµ tiªu thô trong níc.
- Thêi h¹n ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
- QuyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn.
- Söa ®æi vµ chÊm døt hîp ®ång, ®iÒu kiÖn chuyÓn nhîng, ®iÒu kiÖn kÕt thóc, gi¶i thÓ
doanh nghiÖp.
- Gi¶i quyÕt tranh chÊp.
Hå s¬ xin cÊp GiÊy phÐp ®Çu t: Sau khi ký kÕt hîp ®ång liªn doanh th× c¸c bªn hoÆc mét
trong c¸c bªn hoÆc nhµ ®Çu t níc ngoµi göi cho c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t hå s¬ xin cÊp GiÊy
phÐp ®Çu t. Hå s¬ xin cÊp GiÊy phÐp ®Çu t gåm cã:
- §¬n xin cÊp GiÊy phÐp ®Çu t.
- Hîp ®ång liªn doanh.
- §iÒu lÖ doanh nghiÖp liªn doanh.
- V¨n b¶n x¸c nhËn t c¸ch ph¸p lý, t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c bªn tham gia liªn doanh.
- Gi¶i tr×nh kinh tÕ - kü thuËt.
- C¸c hå s¬ kh¸c cã liªn quan.
C¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t sau khi nhËn ®îc hå s¬ hîp lÖ th× chËm nhÊt trong thêi h¹n 60
ngµy ph¶i xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh cho nhµ ®Çu t. QuyÕt ®Þnh chÊp thuËn ®îc th«ng b¸o díi h×nh
thøc GiÊy phÐp ®Çu t. GiÊy phÐp ®Çu t lµ giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh.
Trong hå s¬ xin cÊp GiÊy phÐp ®Çu t ph¶i cã ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp liªn doanh cho nªn
c¸c bªn tham gia liªn doanh ph¶i lËp ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp liªn doanh. §iÒu lÖ cña doanh nghiÖp
liªn doanh ph¶i cã nh÷ng néi dung chñ yÕu sau:
- Quèc tÞch, ®Þa chØ, ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña c¸c bªn liªn doanh, tªn, ®Þa chØ cña doanh
nghiÖp.
- Môc tiªu vµ ph¹m vi kinh doanh cña doanh nghiÖp.
- Vèn ®Çu t, vèn ph¸p ®Þnh, tû lÖ gãp vèn ph¸p ®Þnh, ph¬ng thøc vµ tiÕn ®é gãp vèn ph¸p
®Þnh.
- Sè lîng, thµnh phÇn, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ nhiÖm kú cña Héi ®ång qu¶n trÞ, nhiÖm vô,
quyÒn h¹n cña Tæng gi¸m ®èc vµ c¸c phã Tæng gi¸m ®èc cña doanh nghiÖp.
- §¹i diÖn cña doanh nghiÖp tríc toµ ¸n, träng tµi vµ c¬ quan Nhµ níc ViÖt Nam.
- C¸c nguyªn t¾c vÒ tµi chÝnh.
- Tû lÖ ph©n chia l·i vµ lç cho c¸c bªn liªn doanh.
6
- Thêi h¹n ho¹t ®éng, kÕt thóc vµ gi¶i thÓ doanh nghiÖp.
- Quan hÖ lao ®éng trong doanh nghiÖp, kÕ ho¹ch ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý, kü thuËt, nghiÖp
vô, vµ c«ng nh©n.
- Thñ tôc söa ®æi ®iÒu lÖ doanh nghiÖp liªn doanh.
Nh vËy doanh nghiÖp liªn doanh ®îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng kÓ tõ ngµy ®îc cÊp GiÊy phÐp
®Çu t. Sau khi ®îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t th× doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i c«ng khai ho¸ ho¹t ®éng
cña doanh nghiÖp b»ng c¸ch lµ ph¶i bè c¸o trªn b¸o Trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng nh÷ng th«ng tin chÝnh ®îc
quy ®Þnh trong GiÊy phÐp ®Çu t.
1.2. Bé m¸y qu¶n lý cña doanh nghiÖp liªn doanh:
Doanh nghiÖp liªn doanh khi ®i vµo ho¹t ®éng th× ph¶i tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña doanh
nghiÖp bao gåm:
- Héi ®ång qu¶n trÞ lµ c¬ quan l·nh ®¹o cña doanh nghiÖp liªn doanh. Héi ®ång qu¶n trÞ bao
gåm ®¹i diÖn cña c¸c bªn tham gia liªn doanh, chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ do c¸c bªn tho¶ thuËn cö ra,
c¸c thµnh viªn kh¸c cña Héi ®ång qu¶n trÞ lµ ®¹i diÖn cña c¸c bªn tham gia liªn doanh cö ra theo tû lÖ t ¬ng øng víi phÇn vèn gãp vµo vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp liªn doanh. NhiÖm kú cña Héi ®ång
Qu¶n trÞ do c¸c bªn tham gia liªn doanh tho¶ thuËn nhng kh«ng ®îc qu¸ 5 n¨m.
Héi ®ång qu¶n trÞ häp mçi n¨m Ýt nhÊt 1 lÇn. Cuéc häp cña Héi ®ång qu¶n trÞ do chñ tÞch
Héi ®ång qu¶n trÞ triÖu tËp. Héi ®ång qu¶n trÞ cã thÓ häp bÊt thêng do 2/3 thµnh viªn Héi ®ång qu¶n
trÞ tham gia. C¸c thµnh viªn cña Héi ®ång qu¶n trÞ cã thÓ uû quyÒn b»ng v¨n b¶n cho ngêi ®¹i diÖn
tham gia cuéc häp vµ biÓu quyÕt thay vÒ c¸c vÊn ®Ò ®· ®îc uû quyÒn. Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ cã
tr¸ch nhiÖm triÖu tËp, chñ tr× c¸c cuéc häp cña Héi ®ång qu¶n trÞ vµ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c nghÞ
quyÕt cña Héi ®ång qu¶n trÞ. Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ cã thÓ uû quyÒn cho phã chñ tÞch Héi ®ång
qu¶n trÞ triÖu tËp vµ chñ tr× cuéc häp cña Héi ®ång qu¶n trÞ.
Nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt trong tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh gåm:
bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm Tæng gi¸m ®èc, Phã Tæng gi¸m ®èc thø nhÊt, kÕ to¸n trëng; söa ®æi, bæ sung
®iÒu lÖ doanh nghiÖp, duyÖt quyÕt to¸n thu chi tµi chÝnh hµng n¨m vµ quyÕt to¸n c«ng tr×nh; vay
vèn ®Çu t do Héi ®ång qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh theo nguyªn t¾c nhÊt trÝ gi÷a c¸c thµnh viªn Héi ®ång
qu¶n trÞ cã mÆt t¹i cuéc häp. Nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c Héi ®ång qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh theo nguyªn t¾c
biÓu quyÕt qu¸ b¸n sè thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ cã mÆt t¹i cuéc häp.
- Ban gi¸m ®èc lµ c¬ quan qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh c«ng viÖc hµng ngµy cña doanh nghiÖp liªn
doanh. Tæng gi¸m ®èc vµ c¸c phã Tæng gi¸m ®èc cña doanh nghiÖp liªn doanh do Héi ®ång qu¶n trÞ
bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Héi ®ång qu¶n trÞ vµ tríc ph¸p luËt ViÖt Nam vÒ viÖc
qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh. Tæng gi¸m ®èc hoÆc phã Tæng gi¸m ®èc
thø nhÊt ph¶i lµ bªn ViÖt Nam vµ lµ c«ng d©n ViÖt Nam thêng tró t¹i ViÖt Nam. Tæng gi¸m ®èc chÞu
tr¸ch nhiÖm tríc Héi ®ång qu¶n trÞ vÒ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh.
2. Gi¶i thÓ doanh nghiÖp liªn doanh:
Gi¶i thÓ doanh nghiÖp liªn doanh lµ mét h×nh thøc chÊm døt sù tån t¹i cña doanh nghiÖp liªn
doanh, chÊm døt sù giµng buéc cña c¸c bªn liªn doanh víi nhau trong mét ph¸p nh©n chung.
- Doanh nghiÖp liªn doanh chÊm døt ho¹t ®éng trong nh÷ng trêng hîp sau:
+ HÕt thêi h¹n ghi trong GiÊy phÐp ®Çu t. Thêi h¹n ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®îc quy
®Þnh trong GiÊy phÐp ®Çu t do nhµ ®Çu t ®Ò nghÞ vµ ®îc c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t chuÈn y.
+ Do ®Ò nghÞ cña mét hoÆc c¸c bªn vµ ®îc c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ ®Çu t níc ngoµi chÊp
thuËn.
+ Theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ ®Çu t níc ngoµi do vi ph¹m nghiªm träng
ph¸p luËt vµ quy ®Þnh cña GiÊy phÐp ®Çu t.
+ Trong nh÷ng trêng hîp kh¸c theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt.
7
- Thñ tôc gi¶i thÓ doanh nghiÖp liªn doanh: Trong vßng 15 ngµy kÓ tõ ngµy chÊm døt ho¹t
®éng, doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i th«ng b¸o trªn b¸o Trung ¬ng hoÆc b¸o ®Þa ph¬ng vÒ viÖc chÊm
døt ho¹t ®éng vµ tiÕn hµnh thanh lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp, thanh lý hîp ®ång.
3. Thanh lý doanh nghiÖp liªn doanh:
VÊn ®Ò thanh lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp liªn doanh ®îc quy ®Þnh nh sau:
- Thêi h¹n thanh lý doanh nghiÖp, kh«ng qu¸ 6 th¸ng kÓ tõ khi hÕt thêi h¹n ho¹t ®éng hoÆc tõ
khi cã quyÕt ®Þnh gi¶i thÓ doanh nghiÖp. Trong trêng hîp ®Æc biÖt cÇn thiÕt ®îc c¬ quan cÊp GiÊy
phÐp ®Çu t chuÈn y, thêi h¹n nµy cã thÓ kÐo dµi h¬n, nhng kh«ng qu¸ mét n¨m.
- Thñ tôc thanh lý doanh nghiÖp liªn doanh th× chËm nhÊt lµ 6 th¸ng tríc khi hÕt thêi h¹n ho¹t
®éng hoÆc chËm nhÊt lµ 30 ngµy sau khi cã quyÕt ®Þnh gi¶i thÓ doanh nghiÖp liªn doanh tr íc thêi
h¹n, Héi ®ång qu¶n trÞ cã tr¸ch nhiÖm thµnh lËp ban thanh lý doanh nghiÖp gåm ®¹i diÖn cña c¸c bªn
liªn doanh, quy ®Þnh quyÒn h¹n vµ nhiÖm vô cña ban thanh lý. C¸c thµnh viªn ban thanh lý cã thÓ ® îc
chän trong c¸c nh©n viªn cña doanh nghiÖp liªn doanh hoÆc c¸c chuyªn gia ngoµi doanh nghiÖp liªn
doanh.
- Mäi chi phÝ vÒ thanh lý doanh nghiÖp do doanh nghiÖp chÞu vµ ®îc u tiªn thanh to¸n so víi
c¸c nghÜa vô kh¸c.
- C¸c nghÜa vô kh¸c cña doanh nghiÖp ®îc thanh to¸n theo thø tù u tiªn sau:
+ L¬ng vµ chi phÝ b¶o hiÓm x· héi mµ doanh nghiÖp cßn nî ngêi lao ®éng.
+ C¸c kho¶n thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c cña doanh nghiÖp ®èi víi Nhµ níc ViÖt
Nam.
+ C¸c kho¶n vay (kÓ c¶ l·i).
+ C¸c nghÜa vô kh¸c cña doanh nghiÖp.
- Sau khi kÕt thóc thanh lý, chËm nhÊt lµ 30 ngµy doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i cã tr¸ch
nhiÖm nép l¹i GiÊy phÐp ®Çu t, b¸o c¸o thanh lý, hå s¬ ho¹t ®éng cho c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t
vµ nép con dÊu cho c¬ quan cÊp dÊu. B¸o c¸o thanh lý ph¶i ®îc c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t chuÈn y.
4. Ph¸ s¶n doanh nghiÖp liªn doanh:
Doanh nghiÖp liªn doanh bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n th× ®îc gi¶i quyÕt theo ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n
doanh nghiÖp. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh thanh lý, nÕu xÐt thÊy doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸
s¶n th× viÖc xö lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp liªn doanh ®îc tiÕn hµnh theo thñ tôc cña ph¸p luËt vÒ ph¸
s¶n doanh nghiÖp.
II - QuyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp liªn doanh.
Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam cã quyÒn b×nh ®¼ng víi
c¸c doanh nghiÖp kh¸c tríc ph¸p luËt. Cã nghÜa vô ho¹t ®éng ®óng quy ®Þnh ghi trong GiÊy phÐp
®Çu t, trong hîp ®ång liªn doanh, trong ®iÒu lÖ doanh nghiÖp vµ phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
ViÖc quy ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô cô thÓ ®îc thÓ hiÖn trong c¸c lÜnh vùc sau:
1. Gãp vèn, tû lÖ vèn gãp, tiÕn ®é gãp vèn:
- §iÒu 7 LuËt ®Çu t níc ngoµi quy ®Þnh: Bªn níc ngoµi tham gia doanh nghiÖp liªn doanh gãp
vèn ph¸p ®Þnh b»ng:
+ TiÒn níc ngoµi, tiÒn ViÖt Nam cã nguån gèc tõ ®Çu t t¹i ViÖt Nam.
+ ThiÕt bÞ, m¸y mãc, nhµ xëng, c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c.
+ Gi¸ trÞ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, bÝ quyÕt kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ, dÞch vô kü
thuËt.
- Bªn ViÖt Nam tham gia doanh nghiÖp liªn doanh gãp vèn ph¸p ®Þnh b»ng:
+ TiÒn ViÖt Nam, tiÒn níc ngoµi.
+ Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai.
8
+ C¸c nguån tµi nguyªn, gi¸ trÞ quyÒn sö dông mÆt níc, mÆt biÓn theo quy ®Þnh cña ph¸p
luËt.
+ ThiÕt bÞ, m¸y mãc, nhµ xëng, c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c.
+ Gi¸ trÞ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, bÝ quyÕt kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ, dÞch vô kü
thuËt.
- C¸c bªn liªn doanh gãp vèn ph¸p ®Þnh theo sù tho¶ thuËn cña c¸c bªn nh ng phÇn vèn gãp cña
Bªn níc ngoµi hoÆc c¸c Bªn níc ngoµi vµo vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp liªn doanh kh«ng díi 30%
vèn ph¸p ®Þnh. Trõ nh÷ng trêng hîp, c¨n cø vµo lÜnh vùc kinh doanh, c«ng nghÖ, thÞ trêng, hiÖu qu¶
kinh doanh vµ c¸c lîi Ých kinh tÕ x· héi cña dù ¸n c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t cã thÓ xem xÐt cho
phÐp Bªn níc ngoµi tham gia liªn doanh cã tû lÖ gãp vèn ph¸p ®Þnh thÊp ®Õn 20%.
§èi víi doanh nghiÖp liªn doanh nhiÒu bªn, tû lÖ gãp vèn tèi thiÓu cña mçi bªn ViÖt Nam do
chÝnh phñ quy ®Þnh.
- TiÕn ®é gãp vèn: Vèn ph¸p ®Þnh cã thÓ ®îc gãp trän mét lÇn khi thµnh lËp doanh nghiÖp
liªn doanh hoÆc tõng phÇn trong mét thêi gian hîp lý. Ph¬ng thøc vµ tiÕn bé gãp vèn ph¶i ®îc quy ®Þnh
trong hîp ®ång liªn doanh vµ phï hîp víi qu¸ tr×nh kinh tÕ kü thuËt, ®îc c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t
chÊp thuËn.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp liªn doanh kh«ng ®îc gi¶m vèn ph¸p ®Þnh. ViÖc t¨ng
vèn ®Çu t, vèn ph¸p ®Þnh, thay ®æi tû lÖ vèn gãp cña c¸c bªn liªn doanh do Héi ®ång qu¶n trÞ cña
doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh vµ ph¶i ®îc c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t chuÈn y.
2. Tæ chøc kinh doanh:
Theo §iÒu 31 cña luËt ®Çu t níc ngoµi: “Doanh nghiÖp liªn doanh cã quyÒn tù chñ kinh doanh
theo môc tiªu quy ®Þnh trong GiÊy phÐp ®Çu t”.
Nh vËy, doanh nghiÖp liªn doanh cã toµn quyÒn quyÕt ®Þnh ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch kinh doanh
cña m×nh, cã quyÒn chñ ®éng trong viÖc xuÊt nhËp khÈu, tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh ®Ó thùc hiÖn
dù ¸n ®Çu t theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
Doanh nghiÖp liªn doanh cã quyÒn chñ ®éng trong viÖc tiªu thô s¶n phÈm ë trong níc vµ ë níc
ngoµi, cã thÓ trùc tiÕp tiªu thô s¶n phÈm hoÆc uû th¸c tiªu thô s¶n phÈm. VÒ gi¸ b¸n c¸c s¶n phÈm th×
do doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh trõ nh÷ng hµng ho¸ dÞch vô do Nhµ níc qu¶n lý th× gi¸ b¸n ph¶i theo
khung gi¸ b¸n do Nhµ níc quy ®Þnh.
Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc nhËp khÈu thiÕt bÞ, m¸y mãc, vËt t, ph¬ng tiÖn vËn t¶i ®Ó phôc
vô cho ho¹t ®éng kinh doanh. Tuy nhiªn khi nhËp khÈu ph¶i b¶o ®¶m tiªu chuÈn chÊt l îng vµ ph¶i phï
hîp víi yªu cÇu b¶o vÖ m«i trêng, an toµn lao ®éng vµ ph¶i phï hîp víi ph¸p luËt vÒ xuÊt khÈu, nhËp
khÈu.
Doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ ®¨ng ký
s¶n phÈm tiªu thô trong níc víi Bé th¬ng m¹i trong vßng 60 ngµy sau khi ®îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t.
Doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i u tiªn mua hµng ho¸ t¹i ViÖt Nam thay v× nhËp khÈu nÕu trong
®iÒu kiÖn th¬ng m¹i nh nhau.
3. Lao ®éng:
§iÒu 25 luËt ®Çu t níc ngoµi quy ®Þnh: Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc tuyÓn dông lao ®éng
theo nhu cÇu kinh doanh vµ ph¶i u tiªn tuyÓn dông c«ng nh©n ViÖt Nam; chØ ®îc tuyÓn dông ngêi níc
ngoµi lµm nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái tr×nh ®é kü thuËt vµ qu¶n lý mµ ViÖt Nam ch a ®¸p øng ®îc, nhng
ph¶i ®µo t¹o lao ®éng ViÖt Nam thay thÕ.
QuyÒn lîi vµ nghÜa vô cña ngêi lao ®éng lµm viÖc trong doanh nghiÖp liªn doanh ®îc b¶o
®¶m b»ng hîp ®ång lao ®éng, tho¶ íc lao ®éng tËp thÓ vµ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ lao ®éng.
Ngêi sö dông lao ®éng, ngêi lao ®éng ViÖt Nam vµ ngêi lao ®éng níc ngoµi ph¶i tu©n thñ cßn
quy ®Þnh cña ph¸p luËt lao ®éng vµ ph¸p luËt cã liªn quan; t«n träng danh dù, nh©n phÈm vµ phong tôc
cña nhau (§iÒu 26).
9
Doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i t«n träng quyÒn cña ngêi lao ®éng ViÖt Nam tham gia tæ chøc
chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam (§iÒu 27).
4. TÝn dông, ng©n hµng:
§iÒu 35, luËt ®Çu t níc ngoµi quy ®Þnh: Doanh nghiÖp liªn doanh më tµi kho¶n b»ng tiÒn
ViÖt Nam vµ tiÒn níc ngoµi t¹i ng©n hµng liªn doanh hoÆc t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng níc ngoµi ®Æt t¹i
ViÖt Nam. Trong trêng hîp ®Æc biÖt ®îc ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam chÊp thuËn, doanh nghiÖp liªn
doanh ®îc phÐp më tµi kho¶n vèn vay t¹i ng©n hµng ë níc ngoµi.
5. C©n ®èi ngo¹i tÖ:
§iÒu 33 luËt ®Çu t níc ngoµi: Doanh nghiÖp liªn doanh tù b¶o ®¶m nhu cÇu vÒ tiÒn níc ngoµi
cho ho¹t ®éng cña m×nh.
§èi víi c¸c dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng, s¶n xuÊt hµng thay thÕ vµ nhËp khÈu
thiÕt yÕu vµ mét sè dù ¸n ®Æc biÖt quan träng, Ng©n hµng Nhµ níc b¶o ®¶m cho doanh nghiÖp liªn
doanh ®îc chuyÓn ®æi tiÒn ViÖt Nam ra tiÒn níc ngoµi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu hîp lý theo ®óng chÕ ®é
qu¶n lý ngo¹i hèi cña ViÖt Nam.
Doanh nghiÖp liªn doanh kh«ng thuéc ®èi tîng ®îc b¶o ®¶m hç trùo c©n ®èi ngo¹i tÖ nãi trªn,
nÕu cã khã kh¨n trong viÖc c©n ®èi ngo¹i tÖ th× Ng©n hµng Nhµ níc cã thÓ xem xÐt cho phÐp
chuyÓn ®æi, mua ngo¹i tÖ theo quy ®Þnh cña Ng©n hµng Nhµ níc.
6. C¸c vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh.
6.1. ThuÕ lîi tøc.
§iÒu 38 luËt ®Çu t níc ngoµi quy ®Þnh: Doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i nép thuÕ lîi tøc 25% lîi
nhuËn thu ®îc. Trong trêng hîp khuyÕn khÝch ®Çu t th× møc thuÕ lîi tøc lµ 20% lîi nhuËn thu ®îc. Trêng hîp cã nhiÒu tiªu chuÈn khuyÕn khÝch ®Çu t th× møc thuÕ lîi tøc lµ 15% lîi nhuËn thu ®îc. Møc
thuÕ lîi tøc cã thÓ lµ 10% lîi nhuËn thu ®îc nÕu lµ trong trêng hîp ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t.
Tuú thuéc vµo lÜnh vùc ®Çu t, ®Þa bµn ®Çu t theo quy ®Þnh trong luËt ®Çu t th× cã thÓ ®îc
miÔn thuÕ lîi tøc trong mét thêi gian tèi ®a lµ hai n¨m, kÓ tõ khi b¾t ®Çu kinh doanh cã l·i vµ ® îc
gi¶m 50% thuÕ lîi tøc trong mét thêi gian tèi ®a lµ hai n¨m tiÕp theo.
NÕu thùc hiÖn dù ¸n cã nhiÒu tiªu chuÈn khuyÕn khÝch ®Çu t th× ®îc miÔn thuÕ lîi tøc trong
mét thêi gian tèi ®a lµ 4 n¨m, kÓ tõ khi b¾t ®Çu kinh doanh cã l·i vµ ®îc gi¶m 50% thuÕ lîi tøc trong
mét thêi gian tèi ®a lµ 4 n¨m tiÕp theo. NÕu lµ trêng hîp ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t th× thêi gian
miÔn thuÕ lîi tøc tèi ®a lµ 8 n¨m.
§èi víi lÜnh vùc dÇu khÝ vµ mét sè tµi nguyÒn quý hiÕm kh¸c th× møc thuÕ lîi tøc theo quy
®Þnh cña luËt dÇu khÝ vµ ph¸p luËt cã liªn quan.
6.2. ThuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra níc ngoµi:
§iÒu 43: “Khi chuyÓn lîi nhuËn ra níc ngoµi nhµ ®Çu t níc ngoµi ph¶i nép mét kho¶n thuÕ lµ
5%, 7%, 10% sè lîi nhuËn chuyÓn ra níc ngoµi, tuú thuéc vµo møc vèn gãp cña nhµ ®Çu t níc ngoµi vµo
vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp liªn doanh”.
6.3. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu:
ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng xuÊt khÈu vµ hµng nhËp khÈu cña doanh
nghiÖp liªn doanh ®îc ¸p dông theo luËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu (§iÒu 47).
Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi:
- ThiÕt bÞ, m¸y mãc nhËp khÈu ®Ó t¹o tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp.
- Ph¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dïng n»m trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ nhËp khÈu ®Ó t¹o tµi s¶n
cè ®Þnh cña doanh nghiÖp vµ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn dïng ®Ó ®a ®ãn c«ng nh©n.
- Linh kiÖn, chi tiÕt, bé phËn rêi, phô tïng, phô kiÖn ®i kÌm víi thiÕt bÞ, m¸y mãc, ph¬ng tiÖn
vËn t¶i chuyªn dïng.
10
- C¸c gièng c©y trång, gièng vËt nu«i, n«ng dîc ®Æc chñng ®îc phÐp nhËp khÈu ®Ó thùc
hiÖn dù ¸n n«ng, l©m, ng nghiÖp.
- Hµng ho¸, vËt t kh¸c dïng cho c¸c dù ¸n ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t theo quyÕt ®Þnh cña
thø trëng chÝnh phñ.
Doanh nghiÖp chÕ xuÊt ®îc miÔn thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ tõ khu
chÕ xuÊt ra níc ngoµi vµ tõ níc ngoµi nhËp khÈu vµo khu chÕ xuÊt (§iÒu 48).
Doanh nghiÖp chÕ xuÊt, doanh nghiÖp liªn doanh trong khu c«ng nghiÖp ®îc hëng c¸c u ®·i
vÒ thuÕ ®èi víi trêng hîp khuyÕn khÝch, ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t.
6.4. TiÒn thuª mÆt ®Êt, mÆt níc, mÆt biÓn:
§iÒu 46: Doanh nghiÖp liªn doanh sö dông mÆt ®Êt, mÆt níc, mÆt biÓn ph¶i tr¶ tiÒn thuª;
trong trêng hîp khai th¸c tµi nguyªn ph¶i nép thuÕ tµi nguyªn theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt.
6.5. C¸c lo¹i thuÕ kh¸c:
Ngoµi c¸c lo¹i thuÕ qui ®Þnh t¹i luËt ®Çu t níc ngoµi, doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i nép c¸c
lo¹i thuÕ kh¸c theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt nh: ThuÕ tµi nguyªn, thuÕ doanh thu, thuÕ tiªu thô ®Æc
biÖt...
Ngêi níc ngoµi vµ ngêi ViÖt Nam lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i nép thuÕ
thu nhËp theo quy ®Þnh cñaph¸p luËt (§iÒu 50).
7. ChÝnh s¸ch u ®·i ¸p dông cho ngêi ViÖt nam ®Þnh c ë níc ngoµi ®Çu t vÒ níc
- §iÒu 44: Ngêi ViÖt Nam ®Þnh c ë níc ngoµi ®Çu t vÒ níc theo quy ®Þnh cña luËt nµy ®îc
gi¶m 20% thuÕ lîi tøc so víi c¸c dù ¸n cïng lo¹i, trõ trêng hîp ®îc híng møc thuÕ lîi tøc lµ 10%, ®îc hëng
møc thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra níc ngoµi lµ 5% sè lîi nhuËn chuyÓn ra níc ngoµi.
8. ChuyÓn nhîng vèn.
C¸c bªn trong doanh nghiÖp liªn doanh cã quyÒn chuyÓn nhîng gi¸ trÞ phÇn vèn cña m×nh
trong doanh nghiÖp liªn doanh. Khi chuyÓn nhîng vèn th× ph¶i u tiªn chuyÓn nhîng cho c¸c bªn trong
doanh nghiÖp liªn doanh. Trong trêng hîp chuyÓn nhîng cho doanh nghiÖp ngoµi liªn doanh th× ®iÒu
kiÖn chuyÓn nhîng kh«ng ®îc thuËn lîi h¬n so víi ®iÒu kiÖn ®· ®Æt ra cho c¸c bªn trong doanh
nghiÖp liªn doanh. ViÖc chuyÓn nhîng ph¶i ®îc c¸c bªn trong trong doanh nghiÖp liªn doanh tho¶ thuËn
(§iÒu 34).
ViÖc chuyÓn nhîng vèn chØ cã hiÖu lùc sau khi c¬ qu¶n qu¶n lý Nhµ níc vÒ ®Çu t níc ngoµi
chuÈn y hîp ®ång chuyÓn nhîng vèn.
Trong trêng hîp chuyÓn nhîng vèn cã ph¸t sinh lîi nhuËn th× bªn chuyÓn nhîng nép thuÕ lîi tøc
víi thuÕ suÊt lµ 25% lîi nhuËn thu ®îc.
Trêng hîp chuyÓn nhîng vèn cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cña ViÖt Nam hoÆc cho c¸c doanh
nghiÖp mµ trong ®ã Nhµ níc n¾m cæ phÇn chi phèi th× nhµ ®Çu t níc ngoµi ®îc miÔn thuÕ lîi tøc
chuyÓn nhîng vèn.
Trêng hîp nhµ ®Çu t níc ngoµi chuyÓn nhîng vèn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng ph¶i
lµ c¸c doanh nghiÖp nãi trªn th× ph¶i nép thuÕ lîi tøc chuyÓn nhîng vèn víi møc thuÕ suÊt lµ 10%.
9. ChuyÓn lç:
§iÒu 40 quy ®Þnh “Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp liªn doanh ®îc chuyÓn kho¶n lç
cña bÊt kú n¨m thuÕ nµo sang n¨m tiÕp theo vµ ®îc bï kho¶n lç ®ã b»ng lîi nhuËn cña nh÷ng n¨m tiÕp
theo, nhng kh«ng ®îc qu¸ 5 n¨m.
10. KÕ to¸n thèng kª: (§iÒu 37 luËt ®Çu t níc ngoµi)
Doanh nghiÖp liªn doanh ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam. Trêng hîp cÇn ¸p dông chÕ ®é
kÕ to¸n th«ng dông kh¸c th× ph¶i ®îc bé tµi chÝnh chÊp thuËn.
Doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i ®¨ng ký chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông víi Bé tµi chÝnh vµ chÞu sù
kiÓm tra cña c¬ quan tµi chÝnh. Doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i göi b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m ®Õn c¬
11
quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t, Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t, Bé Tµi chÝnh, Tæng côc thèng kª trong vßng 3
th¸ng kÕ tõ ngµy kÕt thóc n¨m tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
B¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m cña doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i ®îc kiÓm to¸n bëi mét C«ng ty
kiÓm to¸n ®éc lËp cña ViÖt Nam hoÆc C«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp kh¸c ® îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt
Nam theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ kiÓm to¸n.
B¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp liªn doanh ®· ®îc kiÓm to¸n cã thÓ ®îc sö dông lµm c¬ së
®Ó x¸c ®Þnh vµ quyÕt to¸n c¸c nghÜa vô thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c ®èi víi Nhµ níc ViÖt
Nam.
11. B¶o hiÓm x· héi:
§iÒu 28, luËt ®Çu t níc ngoµi n¨m 1996 quy ®Þnh: “Doanh nghiÖp liªn doanh b¶o hiÓm tµi
s¶n vµ tr¸ch nhiÖm d©n sù t¹i c¸c C«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam hoÆc t¹i c¸c C«ng ty b¶o hiÓm kh¸c ® îc
phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam”.
Doanh nghiÖp liªn doanh thùc hiÖn viÖc b¶o hiÓm trªn c¬ së hîp ®ång b¶o hiÓm ký víi c¸c
C«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam hoÆc C«ng ty b¶o hiÓm kh¸c ®îc phÐp ho¹t ®éng hîp ph¸p t¹i ViÖt Nam.
Doanh nghiÖp liªn doanh thùc hiÖn viÖc b¶o hiÓm tù nguyÖn vµ b¾t buéc theo quy ®Þnh cña
ph¸p luËt.
12. B¶o vÖ m«i trêng:
§iÒu 50, luËt ®Çu t níc ngoµi 1996 quy ®Þnh: “Doanh nghiÖp liªn doanh cã tr¸ch nhiÖm tu©n
thñ nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i trêng.
13. ChuyÓn giao c«ng nghÖ:
- ViÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ níc ngoµi vµo ViÖt Nam trong c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi ®îc
thùc hiÖn díi d¹ng gãp vèn b»ng gi¸ trÞ c«ng nghÖ hoÆc mua c«ng nghÖ trªn c¬ së hîp ®ång, phï hîp víi
ph¸p luËt vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ (§iÒu 29 luËt ®Çu t níc ngoµi).
- Gi¸ trÞ cong nghÖ chuyÓn giao dïng ®Ó gãp vèn do c¸c bªn tho¶ thuËn vµ trong mäi trêng hîp
kh«ng vît qu¸ 20% vèn ph¸p ®Þnh.
- ViÖc gãp vèn b»ng c«ng nghÖ ph¶i ®îc c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ c«ng nghÒ vµ m«i trêng
xem xÐt.
- Khi gãp vèn b»ng c«ng nghÖ, nhµ ®Çu t ph¶i lËp hå s¬ chuyÓn giao c«ng nghÖ.
14. T¸i ®Çu t:
Trêng hîp t¸i ®Çu t vµo c¸c dù ¸n khuyÕn khÝch ®Çu t sÏ ®îc hoµn l¹i mét phÇn hoÆc toµn bé
thuÕ lîi tøc ®· nép cho sè lîi nhuËn t¸i ®Çu t (§iÒu 42).
Nhµ ®Çu t níc ngoµi dïng lîi nhuËn ®îc chia ®Ó t¸i ®Çu t ®îc hoµn l¹i sè thuÕ lîi tøc ®· nép
cña sè lîi nhuËn t¸i ®Çu t nÕu ®¸p øng ®îc c¸c ®iÒu kiÖn sau:
- T¸i ®Çu t vµo c¸c dù ¸n thuéc lÜnh vùc khuyÕn khÝch ®Çu t.
- Vèn t¸i ®Çu t ®îc sö dông tõ ba n¨m trë l¹i.
- §· gãp ®ñ vèn ph¸p ®Þnh ghi trong GiÊy phÐp ®Çu t.
Møc hoµn thuÕ lîi tøc do t¸i ®Çu t lµ cã ba møc: 100%, 75% vµ 50%, tuú theo lÜnh vùc, ®Þa
bµn khuyÕn khÝch ®Çu t.
15. Më chi nh¸nh:
§iÒu 32, luËt ®Çu t níc ngoµi quy ®Þnh: “Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc më chi nh¸nh ngoµi
tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng n¬i doanh nghiÖp ®Æt trô së chÝnh ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng
kinh doanh trong ph¹m vi, môc tiªu quy ®Þnh trong GiÊy phÐp ®Çu t vµ ph¶i ®îc uû ban nh©n d©n
tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng, n¬i më chi nh¸nh chÊp thuËn.
16. LËp quü:
12
§iÒu 41 luËt ®Çu níc ngoµi: Sau khi nép thuÕ lîi tøc, doanh nghiÖp liªn doanh trÝch 5% lîi
nhuËn cßn l¹i ®Ó lËp quü dù phßng. Quü dù phßng ®îc giíi h¹n ë møc 10% vèn ph¸p ®Þnh cña doanh
nghiÖp. Tû lÖ lîi nhuËn dµnh ra ®Ó lËp quü phóc lîi vµ c¸c quü kh¸c do c¸c bªn tho¶ thuËn vµ ghi trong
®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp.
17. Gi¶i quyÕt tranh chÊp:
Tranh chÊp gi÷a c¸c bªn tham gia doanh nghiÖp liªn doanh víi nhau tríc hÕt ph¶i ®îc gi¶i quyÕt
th«ng qua th¬ng lîng vµ hoµ gi¶i gi÷a c¸c bªn.
Trong trêng hîp hoµ gi¶i kh«ng thµnh, c¸c bªn tranh chÊp cã thÓ tho¶ thuËn mét trong c¸c ph¬ng thøc gi¶i quyÕt sau:
- Toµ ¸n ViÖt Nam
- Träng tµi ViÖt Nam hoÆc träng tµi níc ngoµi, träng tµi Quèc tÕ.
- Träng tµi do c¸c bªn tho¶ thuËn thµnh lËp.
13
Ch¬ng III
T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp liªn
doanh.
1. T×nh h×nh thùc hiÖn luËt ®Çu t níc ngoµi trong 10 n¨m qua.
§¹i héi VI cña §¶ng víi chÝnh s¸ch ®æi míi t duy nãi chung vµ t duy kinh tÕ nãi riªng ®· thùc sù
ph¶n ¸nh nhu cÇu ph¸t triÓn kh¸ch quan cña x· héi. ChÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ cña §¶ng ®· t¹o ra b íc chuyÓn biÕn quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ, gãp phÇn ®a ®Êt níc tho¸t ra khái cuéc khñng
ho¶ng kinh tÕ - x· héi ®Ó bíc vµo thêi kú ph¸t triÓn míi. Mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng t¹o ra sù
chuyÓn biÕn tÝch cùc ®ã lµ viÖc thu hót cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. Mét trong nh÷ng
bíc chuyÓn biÕn lín trong ®Þnh híng ®æi míi kinh tÕ lµ viÖc ban hµnh luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt
Nam n¨m 1987 vµ ®îc söa ®æi, bæ sung vµo nh÷ng n¨m 1990, 1992 vµ míi ®©y lµ n¨m 1996.
KÓ tõ khi luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1987 ®îc ban hµnh ®Õn hÕt th¸ng 6 n¨m
1998, trªn ®Þa bµn c¶ níc ®· cã 2437 dù ¸n ®îc cÊp giÊy phÐp víi tæng sè vèn ®¨ng ký 32,3 tû USD.
§iÒu chØnh t¨ng vèn víi tæng sè vèn lµ 3,86 tû USD, trong sè c¸c dù ¸n cÊp phÐp hiÖn cßn 2009 dù ¸n
cã hiÖu lùc víi sè vèn 33,4 tû USD. Tæng sè vèn ®¨ng ký cÊp míi vµ t¨ng vèn bæ sung ®¹t 36,16 tû
USD.
Nh×n l¹i ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trong 10 n¨m qua, ta cã thÓ thÊy ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoµi cã nh÷ng mÆt tÝch cùc ®èi víi viÖc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ - x· héi trªn mét sè mÆt sau:
1.1. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· bæ sung nguån vèn quan träng cho t¨ng trëng kinh tÕ. Vèn
®Çu t níc ngoµi thêi kú 1991 - 1995 chiÕm b×nh qu©n 25,7% vµ tõ n¨m 1995 ®Õn nay chiÕm gÇn
30% tæng sè vèn ®Çu t x· héi, ®· gãp phÇn ®a tèc ®é t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ ®¹t 8,5% trong thêi kú
1991 - 1997.
Tû lÖ ®ãng gãp cña khu vùc vèn ®Çu t níc ngoµi trong GDP t¨ng dÇn qua c¸c n¨m, n¨m 1992 lµ
2%, n¨m 1993 lµ 3,6%, n¨m 1996 lµ 8,6%, ®Õn n¨m 1997 ®· lªn ®Õn trªn 8,6%; nÕu tÝnh c¶ x©y dùng
c¬ b¶n vµ dÞch vô kh¸c, tû lÖ nµy ®¹t kho¶ng 10% GDP.
§ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp vèn ®Çu t níc ngoµi vµo nguån thu ng©n s¸ch tiÕp tôc t¨ng:
n¨m 1994 ®¹t 128 triÖu USD, n¨m 1995 ®¹t 19,5 triÖu n¨m 96 ®¹t 263 triÖu USD vµ n¨m 1997 ®¹t 315
triÖu USD. ChiÕm khaáng 6 - 7% tæng thu ng©n s¸ch hµng n¨m (nÕu tÝnh c¶ nguån thu tõ dÇu khÝ, tû
lÖ nµy ®¹t trªn 20%).
Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña khu vùc vèn ®Çu t níc ngoµi t¨ng nhanh: n¨m 91 ®¹t 52 triÖu USD,
n¨m 95 ®¹t 440 triÖu USD, n¨m 96 ®¹t 786 triÖu USD vµ n¨m 1997 ®¹t 1500 triÖu USD, chiÕm 17%
kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc (cha kÓ gi¸ trÞ xuÊt khÈu dÇu th«).
1.2. Nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi gãp phÇn tÝch cùc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt.
Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi chñ yÕu ®Çu t vµo khu vùc c«ng nghiÖp, x©y dùng chiÕm
48,5% vµ dÞch vô chiÕm 47,5%, gãp phÇn n©ng cao tû träng cña khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô
trong nÒn kinh tÕ.
Nhê ho¹t ®éng vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt quan träng cña nÒn kinh
tÕ ®· xuÊt hiÖn nh th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ, l¾p r¸p, s¶n xuÊt « t« xe m¸y; ... HiÖn nay, khu vùc vèn
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi chiÕm 100% vÒ khai th¸c dÇu th«; 53,8% c¸n thÐp; 24% xi m¨ng.
Víi n¨ng suÊt lao ®éng cao víi kh¶ n¨ng t¹o ra tèi 25% gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh c«ng nghiÖp,
víi tèc ®é t¨ng trëng 21 - 24%/n¨m, khu vùc vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã t¸c ®éng ngµy cµng lín
®Õn nÒn kinh tÕ.
14
1.3. Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, tham
gia ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. TÝnh ®Õn nay khu vùc vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· thu hót kho¶ng
27 v¹n lao ®éng trùc tiÕp; nÕu tÝnh c¶ lao ®éng gi¸n tiÕp (cung øng dÞch vô, x©y dùng...) íc lªn ®Õn
35 - 40 v¹n ngêi. Thu nhËp cña ngêi lao ®éng trong khu vùc vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi íc tÝnh lªn tíi
trªn 300 triÖu USD. Qua hîp t¸c ®Çu t, ngêi lao ®éng viÖt nam cã ®iÒu kiÖn ®îc ®µo t¹o n©ng cao tay
nghÒ, tiÕp thu kü n¨ng vµ kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn, t¸c phong lao ®éng c«ng nghiÖp.
1.4. Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi gãp phÇn më réng quan hÖ ®èi ngo¹i, gãp phÇn ®Èy nhanh
tiÕn tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. HiÖn nay ®· cã trªn 60 níc vµ vïng l·nh thæ
®· cã dù ¸n vèn
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ë ViÖt Nam, bao gåm nhiÒu c«ng ty vµ tËp ®oµn n«Ø tiÕng trªn
thÕ giíi.
2. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh trong 10 n¨m qua
2.1. MÆt tÝch cùc:
- Thø nhÊt: H×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh lµ h×nh thøc thu hót phÇn lín nguån vèn ®Çu
t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam. Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo c¸c doanh nghiÖp liªn doanh
chiÕm 65% trong khi ®ã doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi chØ chiÕm 18% vµ hîp ®ång hîp t¸c kinh
doanh chØ chiÕm 7%.
Nh vËy, ta cã thÓ thÊy doanh nghiÖp liªn doanh ®· bæ sung ®îc mét nguån vèn ®¸ng kÓ cho sù
t¨ng trëng kinh tÕ cña ®Êt níc. Kh«ng nh÷ng thÕ, nguån vèn ®Çu t vµo c¸c doanh nghiÖp liªn doanh
cßn gãp phÇn quan träng bæ sung cho trong níc ®Ó thùc hiÖn yªu cÇu c¶i t¹o c¸c doanh nghiÖp hiÖn cã.
Mét sè doanh nghiÖp do thiÕu vèn kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®æi míi c«ng nghÖ, nay nhê cã liªn
doanh víi níc ngoµi ®· thùc hiÖn ®îc ®Çu t theo chiÒu s©u.
- Thø hai: Nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ®· gãp phÇn
gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. Kh«ng nh÷ng thÕ ngêi lao ®éng ViÖt Nam cßn cã ®iÒu kiÖn
®îc ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ, tiÕp thu kü n¨ng, c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn, t¸c
phong lao ®éng c«ng nghiÖp...
- Thø ba: Nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo c¸c doanh nghiÖp liªn doanh còng ®· gãp
phÇn tÝch cùc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn lùc lîng
s¶n xuÊt.
Nhê vµo ho¹t ®éng cña liªn doanh víi níc ngoµi, nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt quan träng cña nÒn kinh
tÕ ®· xuÊt hiÖn nh: th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ, l¾p r¸p, s¶n xuÊt « t«, xe m¸y...
ViÖc liªn doanh víi níc ngoµi ®· gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ cña nÒn kinh tÕ,
nhiÒu c«ng nghÖ míi ®· ®îc nhËp vµo níc ta nh thiÕt kÕ; chÕ t¹o biÕn thÕ, d©y truyÒn tù ®éng l¾p
r¸p h·ng ®iÖn tö...
- Thø t: Khu vùc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ®· cung cÊp cho
thÞ trêng khèi lîng hµng ho¸ lín, nhÊt lµ nh÷ng hµng thay thÕ hµng nhËp khÈu nh xi m¨ng, s¾t thÐp,
®iÖn tö, ®iÖn d©n dông, hµng tiªu dïng... gãp phÇn b×nh æn gi¸ thÞ trêng... møc ®ãng gãp nguån thu
ng©n s¸ch ngµy mét t¨ng, t¹o kh¶ n¨ng gi¶m møc béi chi, chñ ®éng h¬n trong c©n ®èi ng©n s¸ch.
2.2. MÆt h¹n chÕ:
- Mét lµ: C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi nãi chung vµ ®èi víi c¸c
doanh nghiÖp liªn doanh nãi riªng cßn nh÷ng mÆt yÕu kÐm, võa bu«ng láng, võa g©y phiÒn hµ, can
thiÖp s©u vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh. C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc cßn yÕu kÐm nªn ®· t¹o ra nh÷ng khe hë ®Ó c¸c ®èi t¸c níc ngoµi lîi dông, n©ng gi¸ ®Çu vµo, h¹ gi¸
®Çu ra ®Ó thu lîi nhuËn ngay tõ níc ngoµi, ®a thiÕt bÞ cò, l¹c hËu vµo ViÖt Nam... Mét sè tËp ®oµn
®a quèc gia b¸n ph¸ gi¸ s¶n phÈm, chi phÝ qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ vµ qu¶n lý v ît xa møc quy ®Þnh... lµm
c¸c ®èi t¸c cña bªn ViÖt Nam trong liªn doanh l©m vµo t×nh tr¹ng lç vèn trÇm träng, phØa chÊp nhËn
gi¶i ph¸p nhîng l¹i cæ phÇn cho ®èi t¸c níc ngoµi...
15
- Hai lµ: NhiÒu nhµ ®Çu t níc ngoµi chuyÓn giao c«ng nghÖ ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc gãp
vèn vµo doanh nghiÖp liªn doanh ®· chuyÓn giao vµo ViÖt Nam c«ng nghÖ l¹c hËu víi gi¸ c¶ cao. ViÖc
®a c«ng nghÖ l¹c hËu vµo ViÖt Nam mét phÇn do sù kÐm hiÓu biÕt cña c¸n bé ViÖt nam vµ thiÕu
th«ng tin vÒ gi¸ c¶. MÆt kh¸c do ®éng c¬ mu lîi c¸ nh©n cña mét sè c¸n bé ViÖt nam vµ sù qu¶n lý Nhµ
níc trong thÈm ®Þnh c«ng nghÖ cßn khiÕm khuyÕt.
- Ba lµ: §èi víi c¸c doanh nghiÖp liªn doanh th× phÝa ViÖt nam trong qu¶n lý tiÕn hµnh cßn
yÕu kÐm vµ s¬ hë g©y ra nh÷ng thua thiÖt cho phÝa ViÖt Nam kh«ng nh÷ng chØ trong tríc m¾t vµ
l©u dµi. Tû lÖ gãp vèn cña bªn ViÖt Nam trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh thÊp g©y ra nh÷ng khã
kh¨n cho bªn ViÖt Nam trong qu¶n lý doanh nghiÖp liªn doanh. ë nhiÒu doanh nghiÖp liªn doanh ®· x¶y
ra t×nh tr¹ng c¸n bé qu¶n lý níc ngoµi lÊn lít c¸n bé ViÖt Nam trong c¸c quyÕt ®Þnh quan träng vÒ ho¹t
®éng s¶n xuÊt kd cña liªn doanh. MÆt kh¸c, c¸c c¸n bé ViÖt Nam trong liªn doanh ch a ®ñ kh¶ n¨ng vµ
tr×nh ®é ®¶m nhiÖm c¸c nhiÖm vô trong doanh nghiÖp liªn doanh.
- Bèn lµ: C¸n bé lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh nhng l¹i ®ang lµ kh©u yÕu nhÊt. C¸n bé cö sang lµm
viÖc trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh hÇu hÕt chóng qua ®µo t¹o, thiÕu kiÕn thøc chuyªn m«n, kh«ng
n¾m v÷ng ph¸p luËt vµ th¬ng trêng, kh«ng biÕt ngo¹i ng÷ - Mét sè Ýt c¸n bé cha thÊy hÕt träng tr¸ch
cña m×nh trong vai trß ®¹i diÖn cña së h÷u Nhµ níc trong ld, kÐm phÈm chÊt, lo nghÜ tríc hÕt ®Õn
thu nhËp vµ lîi Ých c¸ nh©n. Tæ chøc c«ng ®oµn míi ®îc thµnh lËp t¹i 40% doanh nghiÖp, nhng còng
cha ph¸t huy tèt t¸c dông.
3. KiÕn nghÞ:
Trong bèi c¶nh cuéc c¹nh tranh thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi cña c¸c níc trong khu vùc vµ trªn
thÕ giíi gia t¨ng m¹nh mÏ, viÖc tiÕp tôc c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan nh»m t¨ng
kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña níc ta trong viÖc thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi. §Ó h×nh thøc doanh nghiÖp liªn
doanh vÉn lµ h×nh thøc thu hót chñ yÕu nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo ViÖt Nam, gãp phÇn
®¹t ®îc môc tiªu chung lµ thu hót 13 - 15 tû USD vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (vèn thùc hiÖn) ®Õn
n¨m 2000 th× cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau:
Gi¶i ph¸p 1: TËp trung cao ®é c«ng t¸c qu¶n lý, ®iÒu hµnh, th¸o gì khã kh¨n, hç trî c¸c dù ¸n
®ang ho¹t ®éng.
- §èi víi c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ®ang ho¹t ®éng, c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n íc c¸c cÊp ph¶i
cã th¸i ®é thùc sù chia sÎ, coi khã kh¨n cña doanh nghiÖp liªn doanh còng lµ khã kh¨n cña m×nh, tõ ®ã
tËp trung chØ ®¹o vµ ®iÒu hµnh xö lý c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp liªn
doanh vît qua t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng.
- §èi víi c¸c dù ¸n ®ang lµm thñ tôc hµnh chÝnh hoÆc x©y dùng c¬ b¶n, cha ®i vµo s¶n xuÊt
kinh doanh th× ph¶i:
+ KiÓm tra t×nh h×nh triÓn khai c¸c dù ¸n ®Ó t×m hiÓu kü c¸c nguyªn nh©n; tËp trung th¸o gì
c¸c thñ tôc hµnh chÝnh g©y c¶n trë tiÕn ®é triÓn khai dù ¸n; b·i bá c¸c thñ tôc, giÊy tê kh«ng cÇn
thiÕt...
+ Cho phÐp mét sè doanh nghiÖp liªn doanh cã nhu cÇu thùc sù vµ cã kh¶ n¨ng tr¶ ® îc nî ®îc
vay vèn t¹i c¸c ng©n hµng cña ViÖt Nam.
+ ChØ ®¹o thùc hiÖn nhanh chãng viÖc ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng ®Ó ®Èy nhanh tiÕn ®é
thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®· cÊp giÊy phÐp ®Çu t.
- §èi víi c¸c dù ¸n ®ang ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th×:
+ Cho c¸c dù ¸n ®· ®îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t ®îc hëng ngay nh÷ng u ®·i cña c¸c quy ®Þnh míi
vÒ thuÕ lîi tøc u ®·i vµ thêi h¹n miÔn gi¶m thuÕ lîi tøc, gi¸ thuª ®Êt míi.
+ Hç trî b¸n ngo¹i tÖ c¸c doanh nghiÖp ®ang thùc sù khã kh¨n do xuÊt khÈu bÞ thu hÑp tõ cuéc
khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc.
16
+ Cho phÐp c¸c dù ¸n s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ®ang gÆp khã kh¨n vÒ thÞ trêng xuÊt khÈu ®îc ®iÒu chØnh t¨ng tû lÖ tiªu thô trong níc ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm ta vÉn ph¶i nhËp khÈu.
+ Thùc hiÖn tho¶ ®¸ng nguyªn t¾c kh«ng håi tè ®èi víi c¸c dù ¸n ®· ®îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t
trong nh÷ng trêng hîp sau khi dù ¸n ®îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t mµ luËt míi cña ta míi quy ®Þnh thuÕ
doanh thu, thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt... Cao h¬n, g©y khã kh¨n vµ lµm ®¶o lén ph¬ng ¸n
kinh doanh cña nhiÒu doanh nghiÖp.
+ Cho phÐp chuyÓn mét sè cã lùa chän liªn doanh thua lç nÆng mµ phÝa ViÖt Nam kh«ng cã
kh¶ n¨ng cïng g¸nh chÞu thµnh doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi.
Gi¶i ph¸p 2: T¨ng cêng thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo c¸c h×nh thøc doanh nghiÖp
liªn doanh th× cÇn chó ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò sau:
- VÒ tû lÖ gãp vèn: CÇn xö lý linh ho¹t tû lÖ gãp vèn cña bªn ViÖt Nam trong c¸c liªn doanh,
nhÊt lµ trong thêi gian ®Çu, khi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam Ýt vèn. §èi víi nh÷ng liªn doanh lµm ¨n cã
l·i sÏ n©ng dÇn tû lÖ gãp vèn cña bªn ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn.
- §èi t¸c ViÖt nam: Trong c¸c liªn doanh hiÖn nay chñ yÕu lµ doanh nghiÖp Nhµ Níc chiÕm 92,
8% dù ¸n vµ gÇn 99% vèn ®¨ng ký. CÇn chÊm døt t×nh tr¹ng chÔ ai cã quyÒn sö dông ®Êt lµ trë thµnh
®èi t¸c trong liªn doanh b»ng c¸ch Nhµ níc thu håi vµ giao ®Êt cho c¸c doanh nghiÖp, cã ®ñ ®iÒu kiÖn
vÒ chuyªn m«n, kü thuËt, c¸n bé ®Ó liªn doanh víi bªn níc ngoµi.
- Gi¶i ph¸p 3: TiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch t¹o thuËn lîi h¬n cho thu hót vèn ®Çu t trùc
tiÕp níc ngoµi vµo c¸c doanh nghiÖp liªn doanh:
- §a d¹ng ho¸ h¬n n÷a c¸c h×nh thøc thu hót nguån vèn vµo c¸c doanh nghiÖp liªn doanh nh:
+ Cho phÐp c¸c doanh nghiÖp ld ®îc thÝ ®iÓm chuyÓn ®æi tõ h×nh thøc C«ng ty TNHH
thµnh C«ng ty cæ phÇn vµ ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ó huy ®éng thªm nguån vèn më réng ®Çu t.
+ Cho phÐp c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ®îc ®Çu t kinh doanh nhµ ë t¹i ViÖt Nam.
- Rµ so¸t l¹i thuÕ suÊt, thuÕ nhËp khÈu ®Ó khuyÕn khÝch néi ®Þa ho¸, kh¾c phôc ngay t×nh
tr¹ng thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu, phô tïng, linh kiÖn cao h¬n nhËp khÈu thµnh phÈm.
- X©y dùng ngay ph¬ng ¸n, lé tr×nh ¸p dông thèng nhÊt c¸c lo¹i gi¸ c¶ dÞch vô ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp trong níc vµ doanh nghiÖp liªn doanh.
Gi¶i ph¸p 4: Bè trÝ c¸n bé cã n¨ng lùc phÈm chÊt vµo c¸c vÞ trÝ chñ chèt trong doanh nghiÖp
liªn doanh. §Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng l¹i c¸n bé ®ang lµm viÖc t¹i gÇn 1000 doanh nghiÖp liªn
doanh ®ang ho¹t ®éng. N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý kinh doanh, tr×nh ®é chuyªn m«n, tr×nh ®é ngo¹i
ng÷ còng nh n©ng cao kiÕn thøc vÒ kinh tÕ thÞ trêng, vÒ luËt ph¸p cho ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý. X©y
dùng vµ ph¸t huy vai trß cña c¸c tæ chøc c«ng ®oµn, tæ chøc ®¶ng trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh.
Thùc hiÖn c¬ chÕ tuyÓn dông, ®iÒu ®éng, miÔn nhiÖm c¸n bé ViÖt Nam lµm viÖc trong c¸c doanh
nghiÖp liªn doanh.
Gi¶i ph¸p 5: GÊp rót n©ng cao n¨ng lùc ®iÒu hµnh cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc.
Nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi gi¶m suta cã nguyªn nh©n kh¸ch quan do cuéc khñng
ho¶ng kinh tÕ khu vùc, nhng vÒ mÆt chñ quan cã phÇn tr¸ch nhiÖm cña c¬ qu¶n qu¶n lý Nhµ níc ViÖt
Nam do chËm c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t.
17
KÕt luËn
KÓ tõ khi Nhµ níc ta ban hµnh luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1987 cho tíi nay ®· ®îc
h¬n 10 n¨m. Trong qu·ng thêi gian nµy, ®Çu t níc ngoµi ®· t¹o ra nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, gãp
phÇn ®¸ng kÓ vµo ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. §Çu t níc ngoµi gãp phÇn gia t¨ng tèc ®é t¨ng trëng cña
nÒn kinh tÕ quèc d©n. Tèc ®é t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ n¨m 1996 ®¹t 9,5% kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng
®¸ng kÓ (n¨m 1996 t¨ng 37% so víi n¨m 1995) khu vùc ®Çu t níc ngoµi chiÕm phÇn ®¸ng kÓ trong
GDP cña c¶ níc. N¨m 1996 th× khu vùc ®Çu t níc ngoµi chiÕm kho¶ng 13% GDP cña toµn bé nÒn kinh
tÕ, 21,7% GDP cña ngµnh c«ng nghiÖp, gÇn 1/4 tæng thu ng©n s¸ch, 19,4% vÒ s¶n xuÊt bia vµ 20,7%
vÒ s¶n xuÊt v¶i, 100% s¶n lîng dÇu th«, 60% vÒ s¶n xuÊt thÐp, 63% vÒ s¶n xuÊt xe cã ®éng c¬...
Nguån vèn ®Çu t ch¶y vµo níc ta t¨ng kh¸ nhanh, n¨m 1988 míi chØ ®¹t 365 triÖu USD th× ®Õn n¨m
1996 ®¹t 8 tû 538 triÖu USD. Tuy nhiªn, ®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi cã biÓu hiÖn chËm l¹i, 11 th¸ng
®Çu n¨m 1997 ®· cÊp giÊy phÐp cho 288 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t ®¹t 3,937 tû USD, chØ b»ng 76%
vèn ®Çu t cïng kú n¨m 1996.
TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 11 n¨m 1997, cã 1887 dù ¸n ®ang cßn hiÖu lùc víi tæng sè vèn ®¨ng ký
32,328 tû USD.
§Ó cã nh÷ng thµnh tùu trªn kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn viÖc Nhµ níc ta lu«n chó träng ®Õn
kh©u hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ®Çu t nãi chung vµ luËt ®Çu t nãi riªng. Tõ khi ra ®êi cho ®Õn
nay, luËt ®Çu t ®· qua nh÷ng söa ®æi bæ sung n¨m 1996, 1997 vµ nhÊt lµ n¨m 1996 luËt ®Çu t ®· ®îc
coi lµ kh¸ hoµn thiÖn tríc yªu cÇu cña ®Êt níc.
Tuy nhiªn ®©y lµ mét lÜnh vùc cßn kh¸ míi mÎ vµ phøc t¹p nªn kh©u hoµn thiÖn luËt còng khã
tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ cÇn ph¶i kh¾c phôc.
18
Tµi liÖu tham kh¶o
1. §iÒu lÖ vÒ ®Çu t níc ngoµi n¨m 1977
2. LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1987, 1990, 1992, 1996.
3. LuËt c«ng ty
4. LuËt t ph¸p quèc tÕ.
5. NghÞ ®Þnh sè 12/CP cña chÝnh phñ: “Quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i
ViÖt Nam”.
6. B¶o c¸o tæng kÕt cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t.
7. C¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan
19
Môc lôc
Lêi Nãi §Çu.............................................................................................................2 ﾧ
Ch¬ng I - Kh¸i niÖm doanh nghiÖp liªn doanh theo luËt
®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam........................................................................4 ﾧ
1 - Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp liªn doanh tríc khi
cã luËt ®Çu t n¨m 1987...................................................................................................4 ﾧ
2 - Sau khi cã luËt ®Çu t n¨m 1987 cho ®Õn nay...........................................................5 ﾧ
3 - Kh¸i niÖm doanh nghiÖp liªn doanh..........................................................................6 ﾧ
4 - So s¸nh doanh nghiÖp liªn doanh víi c¸c h×nh thøc ®Çu t kh¸c................................7 ﾧ
Ch¬ng II - QuyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp liªn
doanh theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996.............................................10 ﾧ
I - VÊn ®Ò thµnh lËp, gi¶i thÓ, thanh lý, ph¸ s¶n doanh nghiÖp
liªn doanh........................................................................................................................10 ﾧ
1. VÊn ®Ò thµnh lËp cña doanh nghiÖp liªn doanh.....................................................10 ﾧ
2. Gi¶i thÓ doanh nghiÖp liªn doanh.............................................................................12 ﾧ
3. Thanh lý doanh nghiÖp liªn doanh.............................................................................13 ﾧ
4. Ph¸ s¶n doanh nghiÖp liªn doanh...............................................................................14 ﾧ
II - QuyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp liªn doanh......................................................14 ﾧ
1. Gãp vèn, tû lÖ vèn gãp, tiÕn ®é gãp vèn..................................................................14 ﾧ
2. Tæ chøc kinh doanh...................................................................................................15 ﾧ
3. Lao ®éng....................................................................................................................16 ﾧ
4. TÝn dông ng©n hµng................................................................................................16 ﾧ
5. C©n ®èi ngo¹i tÖ...........................................................................................................16
6. C¸c vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh.........................................................................................17 ﾧ
7. ChÝnh s¸ch u ®·i ¸p dông ®èi víi ngêi ViÖt Nam ®Þnh c ë níc
ngoµi ®Çu t vÒ níc............................................................................................................18
8. ChuyÓn nhîng vèn....................................................................................................18 ﾧ
9. ChuyÓn lç..................................................................................................................19 ﾧ
10. KÕ to¸n thèng kª.......................................................................................................19 ﾧ
11. B¶o hiÓm x· héi........................................................................................................20 ﾧ
12. B¶o vÖ m«i trêng.....................................................................................................20 ﾧ
13. ChuyÓn giao c«ng nghÖ..........................................................................................20 ﾧ
14. T¸i ®Çu t..................................................................................................................20 ﾧ
15. Më chi nh¸nh............................................................................................................21 ﾧ
16. LËp quü....................................................................................................................21 ﾧ
17. Gi¶i quyÕt tranh chÊp.............................................................................................21 ﾧ
Ch¬ng III - T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp liªn
doanh..................................................................................................22 ﾧ
1. T×nh h×nh thùc hiÖn luËt ®Çu t níc ngoµi trong 10 n¨m qua..................................22 ﾧ
2. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh trong 10 n¨m qua...............24 ﾧ
3. KiÕn nghÞ..................................................................................................................26 ﾧ
KÕt luËn..........................................................................................................29 ﾧ
Tµi liÖu tham kh¶o.........................................................................................30 ﾧ
20
- Xem thêm -
.DOC 
20 
39 
132 
