Lêi nãi ®Çu
Ch¨m sãc søc khoÎ vµ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng
cho ngêi lao ®éng lµ chñ tr¬ng cña §¶ng vµ Nhµ níc ta. §Ó
®¹t ®îc môc ®Ých ®ã, Nhµ níc ta ®· ban hµnh mét hÖ
thèng v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ vÊn ®Ò nµy cïng c¸c chÕ ®é
chÝnh s¸ch cã liªn quan. Tuy nhiªn, viÖc thùc hiÖn c¸c quy
®Þnh luËt ph¸p, chÕ ®é chÝnh s¸ch vÉn cßn nhiÒu sai ph¹m
¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng.
§Ó cã ®îc c¸i nh×n toµn diÖn vÒ c«ng t¸c BHL§ t¹i c¸c
doanh nghiÖp, t×m hiÓu nguyªn nh©n cña nh÷ng u khuyÕt
®iÓm trong viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c nh»m ®a ra c¸c gi¶i
ph¸p ®Èy m¹nh hiÖu qu¶ cña c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt t¹i
c¸c doanh nghiÖp em chän ®Ò tµi tèt nghiÖp víi néi dung:
“Thùc tr¹ng cña viÖc thùc hiÖn luËt ph¸p chÕ ®é chÝnh
s¸ch vÒ BHL§ t¹i c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh x©y
dùng tØnh Thanh Ho¸ vµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao
hiÖu qu¶ cña c¸c quy ®Þnh trªn”.
Do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ vµ thêi gian nghiªn cøu ng¾n
nªn luËn v¨n cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em
mong nhËn ®îc sù gióp ®ì chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
1
Môc tiªu, ®èi tîng, néi dung
vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu luËn v¨n
1. Môc tiªu cña luËn v¨n.
LuËn v¨n cã 2 môc tiªu chÝnh sau:
a/ §¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña viÖc thùc hiÖn luËt ph¸p, chÕ
®é chÝnh s¸ch vÒ BHL§ ë c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh X©y
dùng trªn ®Þa bµn tØnh Thanh Ho¸.
§Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu nµy, luËn v¨n cÇn ph¶i thu
thËp c¸c sè liÖu vÒ ®iÒu kiÖn lao ®éng, c¸c b¸o c¸o ®Þnh
kú, b¸o c¸o s¬ kÕt, tæng kÕt cña c¸c doanh nghiÖp vÒ c«ng
t¸c BHL§. C¸c sè liÖu ®îc xö lý vµ ph©n tÝch nh»m ®a ra
tæng thÓ vÒ viÖc thùc hiÖn luËt ph¸p, chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ
BHL§. Bªn c¹nh ®ã c¸c sè liÖu vÒ t×nh h×nh søc khoÎ cña ngêi lao ®éng, c¸c kÕt qu¶ thanh tra, kiÓm tra vÒ ATVSL§ sÏ gãp
phÇn lµm râ h¬n thùc tr¹ng nµy. Nguån cung cÊp sè liÖu
chÝnh lµ Ban thanh tra ATL§ thuéc Së L§TBXH tØnh Thanh Ho¸
vµ Së X©y Dùng Thanh Ho¸.
b/ §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao
hiÖu qu¶ cña c¸c quy ®Þnh luËt ph¸p, chÕ ®é chÝnh s¸ch
vÒ BHL§.
Trªn c¬ së ph©n tÝch tæng hîp vÒ ®iÒu kiÖn lao ®éng
vµ t×nh h×nh thùc hiÖn luËt ph¸p, chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ
BHL§ cña ngµnh X©y Dùng tØnh Thanh Ho¸ ®Ó t×m ra
nh÷ng nguyªn nh©n, yÕu tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ cña
viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c BHL§ tõ ®ã ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i
ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c BHL§ vµ tõng bíc
kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i.
2. §èi tîng nghiªn cøu.
2
§èi tîng nghiªn cøu cña luËn v¨n nµy lµ c¸c vÊn ®Ò liªn
quan ®Õn c«ng t¸c BHL§ cña c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh
X©y dùng trªn ®Þa bµn tØnh Thanh Ho¸.
Do thêi gian cã h¹n nªn c¸c c¬ së ®îc kh¶o s¸t lµ nh÷ng
c¬ së tiªu biÓu cña ngµnh X©y Dùng trªn ®Þa bµn tØnh Thanh
Ho¸. Qua t×nh h×nh ®ã ®Ó kh¸i qu¸t chung vÒ t×nh h×nh
thùc hiÖn LuËt ph¸p, chÕ ®é chÝnh s¸ch cña toµn ngµnh.
C¸c chØ tiªu kh¶o s¸t lµ ®iÒu kiÖn lao ®éng, nhiÖt ®é
®é Èm, vËn tèc giã, nång ®é bôi vµ h¬i khÝ ®éc,viÖc thùc
hiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ
BHL§ nh c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nh»m c¶i thiÖn
§KL§, viÖc lËp kÕ ho¹ch BHL§, trang bÞ ph¬ng tiÖn b¶o vÖ
c¸ nh©n, kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú, båi dìng hiÖn vËt...
3.Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
LuËn v¨n ®· sö dông phèi hîp c¸c ph¬ng ph¸p sau:
a/ Ph¬ng ph¸p håi cøu sè liÖu.
C¸c sè liÖu thu thËp chñ yÕu lµ c¸c sè liÖu vÒ m«i trêng lµm viÖc nh vi khÝ hËu tiÕng ån, nång ®é bôi vµ h¬i
khÝ ®éc, c¸c sè liÖu vÒ søc khoÎ cña c«ng nh©n nh ph©n
lo¹i t×nh h×nh søc khoÎ, c¬ cÊu bÖnh tËt, c¸c b¸o c¸o ®Þnh
kú s¬ kÕt, tæng kÕt vÒ c«ng t¸c BHL§ ë c¸c doanh nghiÖp,
biªn b¶n thanh tra, kiÓm tra cña së lao ®éng Th¬ng binh vµ
X· héi, c¸c kÕt qña nghiªn cøu vÒ ®iÒu kiÖn lao ®éng, søc
khoÎ c«ng nh©n ngµnh X©y Dùng.
b/ Ph¬ng ph¸p m« t¶ thùc tr¹ng.
C¸c sè liÖu thu thËp ®îc sÏ ®îc xö lý theo c¸c ph¬ng
ph¸p thèng kª, ph©n tÝch, tæng hîp, so s¸nh:
C¸c sè liÖu vÒ §KL§ ®îc ph©n tÝch vµ so s¸nh víi tiªu
chuÈn VSL§; c¸c sè liÖu vÒ t×nh tr¹ng søc khoÎ ®îc thèng
3
kª, ph©n lo¹i søc khoÎ vµ tõng lo¹i bÖnh; c¸c sè liÖu vÒ t×nh
h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c BHL§ sÏ ®îc ph©n tÝch,tæng hîp ®Ó
®èi chiÕu víi c¸c quy ®Þnh trong c¸c v¨n b¶n hiÖn hµnh vÒ
BHL§ t¹i ViÖt Nam.
4. KÕt cÊu luËn v¨n.
Néi dung chÝnh cña ®Ò tµi gåm nh÷ng phÇn sau:
PhÇn I.Nh÷ng vÊn ®Ò tæng quan vµ c¬ së lý luËn
vÒ BHL§.
PhÇn II.Thùc tr¹ng cña viÖc thùc hiÖn luËt ph¸p,
chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ BHL§ t¹i c¸c doanh nghiÖp
thuéc ngµnh X©y Dùng trªn ®Þa bµn tØnhThanh Ho¸.
PhÇn III. C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶
cña c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ BHL§ t¹i c¸c doanh
nghiÖp thuéc ngµnh x©y Dùng trªn ®Þa bµn tØnh
Thanh Ho¸.
4
PhÇn I
Nh÷ng vÊn ®Ò tæng quan vµ c¬ së
lý luËn vÒ BHL§
I. Mét sè kh¸i niÖm vÒ BHL§.
1. B¶o hé lao ®éng.
BHL§ lµ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng dùa trªn c¸c mÆt luËt
ph¸p vµ c¸c biÖn ph¸p t¬ng øng vÒ tæ chøc hµnh chÝnh,
kinh tÕ x· héi, khoa häc kü thuËt vµ vÖ sinh häc nh»m môc
®Ých c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc, ng¨n ngõa tai n¹n lao
®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp, b¶o ®¶m an toµn vµ b¶o vÖ
søc khoÎ cho ngêi lao ®éng trong qu¸ tr×nh lao ®éng.
2. §iÒu kiÖn lao ®éng.
§iÒu kiÖn lao ®éng lµ tæng thÓ c¸c yÕu tè kü thuËt,tæ
chøc lao ®éng, kinh tÕ x· héi, tù nhiªn thÓ hiÖn qua qu¸
tr×nh c«ng nghÖ, c«ng cô lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng,
n¨ng lùc cña ngêi lao ®éng vµ sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c
yÕu tè ®ãt¹o nªn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña con ngêi trong
qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt.
§Ó lµm tèt c«ng t¸c BHL§ th× ph¶i ®¸nh gi¸ ®îc c¸c
yÕu tè ®iÒu kiÖn lao ®éng. ®Æc biÖt lµ ph¶i ph¸t hiÖn xö
lý c¸c yÕu tè kh«ng thuËn lîi ®e do¹ ®Õn an toµn vµ søc
khoÎ ngêi lao ®éng trong qu¸ tr×nh lao ®éng.
3. C¸c yÕu tè nguy hiÓm vµ cã h¹i.
Trong mét ®iÒu kiÖn lao ®éng cô thÓ bao giê còng
xuÊt hiÖn c¸c yÕu tè vËt chÊt cã ¶nh hëng xÊu, cã h¹i, nguy
5
hiÓm, cã nguy c¬ g©y ra tai n¹n lao ®éng hoÆc bÖnh nghÒ
nghiÖp. Chóng ta gäi ®ã lµ c¸c yÕu tè nguy hiÓm vµ cã h¹i.
C¸c yÕu tè nguy hiÓm vµ cã h¹i ph¸t sinh trong s¶n
xuÊt thêng ®a d¹ng vµ nhiÒu lo¹i. §ã lµ:
+ C¸c yÕu tè vËt lý nh nhiÖt ®é, ®é Èm, c¸c bøc x¹ cã
h¹i, bôi, tiÕng ån, rung ®éng, ¸nh s¸ng...
+ C¸c yÕu tè ho¸ häc nh chÊt ®éc, c¸c lo¹i h¬i khÝ
®éc, bôi ®éc, c¸c chÊt phãng x¹...
+ C¸c yÕu tè sinh vËt, vi sinh vËt nh c¸c lo¹i vi khuÈn,
siªu vi khuÈn, nÊm mèc, c¸c lo¹i ký sinh trïng, c¸c lo¹i c«n
trïng, r¾n rÕt...
+ C¸c yÕu tè bÊt lîi vÒ t thÕ lao ®éng, kh«ng tiÖn nghi
do kh«ng gian nhµ xëng chËt hÑp, mÊt vÖ sinh, c¸c yÕu tè
kh«ng thuËn lîi vÒ t©m lý...
ViÖc x¸c ®Þnh râ nguån gèc, møc ®é ¶nh hëng cña c¸c
yÕu tè nguy hiÓm vµ cã h¹i ®èi víi con ngêi vµ ®Ò ra c¸c
biÖn ph¸p ®Ó lµm gi¶m, tiÕn tíi lo¹i trõ c¸c yÕu tè ®ã lµ néi
dung quan träng nhÊt ®Ó c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho
ngêi lao ®éng.
4. Tai n¹n lao ®éng.
TNL§ lµ tai n¹n x¶y ra trong qu¸ tr×nh lao ®éng, c«ng
t¸c do t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè nguy hiÓm, ®éc h¹i lµm
chÕt ngêi hoÆc lµm tæn th¬ng cho bÊt kú bé phËn, chøc
n¨ng nµo cña c¬ thÓ ngêi lao ®éng. Khi ngêi lao ®éng bÞ
nhiÔm ®éc ®ét ngét do sù x©m nhËp vµo c¬ thÓ mét lîng
lín c¸c chÊt ®éc, cã thÓ g©y chÕt ngêi ngay tøc kh¾c hoÆc
huû ho¹i chøc n¨ng nµo ®ã cña c¬ thÓ
®éc cÊp tÝnh vµ còng gäi lµ TNL§.
6
th× gäi lµ nhiÔm
§îc coi lµ TNL§ trong c¸c trêng hîp tai n¹n x¶y ra ®èi víi
ngêi lao ®éng ®i tõ n¬i ë ®Õn n¬i lµm viÖc, tõ n¬i lµm viÖc
vÒ n¬i ë vµ khi thùc hiÖn c¸c nhu cÇu, c¸c sinh ho¹t cÇn
thiÕt mµ luËt lao ®éng vµ néi quy lao ®éng cña c¬ së cho
phÐp.
Tuú theo møc ®é ngêi ta chia ra lµm 3 lo¹i TNL§:
- TNL§ chÕt ngêi: Ngêi bÞ tai n¹n chÕt ngay t¹i n¬i x¶y
ra tai n¹n, chÕt trªn ®¬ng ®i cÊp cøu; chÕt trong thêi gian
cÊp cøu; chÕt trong thêi gian ®ang ®iÒu trÞ; chÕt do chÝnh
vÕt th¬ng do TNL§ g©y ra.
- TNL§ nÆng: lµ tai n¹n mµ ngêi bÞ tai n¹n bÞ Ýt nhÊt
mét trong nh÷ng chÊn th¬ng ®îc quy ®Þnh t¹i phô lôc sè 1
cña th«ng t liªn tÞch sè 03/1998/TTLT-BL§TBXH- BYTTL§L§VN ngµy 26/03/1998 [Cã 41 d¹ng chÊn th¬ng, xem
phô lôc sè 1].
- TNL§ nhÑ: lµ nh÷ng tai n¹n kh«ng thuéc 2 lo¹i tai n¹n
nãi trªn.
5. BÖnh nghÒ nghiÖp.
BNN lµ mét hiÖn tr¹ng bÖnh lý mang tÝnh chÊt ®Æc trng nghÒ nghiÖp hoÆc liªn quan ®Õn nghÒ nghiÖp mµ
nguyªn nh©n lµ do t¸c h¹i thêng xuyªn vµ kÐo dµi cña ®iÒu
kiÖn lao ®éng xÊu, còng cã thÓ nãi r»ng ®ã lµ t×nh tr¹ng
suy gi¶m søc khoÎ g©y bÖnh tËt cho ngêi lao ®éng do t¸c
®éng cña c¸c yÕu tè cã h¹i ph¸t sinh trong s¶n xuÊt lªn c¬
thÓ ngêi lao ®éng.
7
C¸c quèc gia ®Òu c«ng bè danh môc c¸c BNN ®îc b¶o
hiÓm vµ ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é ®Òn bï hoÆc b¶o
hiÓm. ë níc ta b¾t ®Çu tõ n¨m1976, nhµ níc ®· c«ng nhËn 8
BNN ®îc b¶o hiÓm vµ ®Õn th¸ng 2 n¨m 1997 c«ng nhËn bæ
xung thªm 5 BNN míi cho ®Õn nay ®· cã 21 BNN ®îc b¶o hiÓm
[xem phô lôc sè 2].
6. An toµn lao ®éng.
An toµn lao ®éng lµ t×nh tr¹ng ngêi lao ®éng lµm viÖc
trong ®iÒu kiÖn lao ®éng kh«ng cã nh÷ng nguy c¬ trùc tiÕp
g©y ra c¸c tai n¹n lao ®éng. B¶o ®¶m an toµn lao ®éng lµ
hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p vÒ ph¸p luËt, khoa häc kü thuËt, kinh
tÕ x· héi nh»m ®¶m b¶o an toµn, ng¨n ngõa c¸c nguy c¬ x¶y
ra sù cè lµm chÊn th¬ng vµ ®e däa tÝnh m¹ng ngêi lao ®éng
trong qu¸ tr×nh lao ®éng.
7. VÖ sinh lao ®éng.
VÖ sinh lao ®éng lµ t×nh tr¹ng ngêi lao ®éng lµm viÖc
trong m«i trêng kh«ng cã nh÷ng yÕu tè cã h¹i ®Õn søc khoÎ,
kh¶ n¨ng lao ®éng cña ngêi lao ®éng. B¶o ®¶m vÖ sinh lao
®éng lµ hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p vÒ ph¸p luËt, khoa häc kü
thuËt, kinh tÕ x· héi nh»m ®¶m b¶o m«i trêng lao ®éng
kh«ng cã nh÷ng yÕu tè cã h¹i ®Õn søc khoÎ ngêi lao ®éng
trong qu¸ tr×nh lao ®éng.
II. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n cña c«ng t¸c BHL§
1. Môc ®Ých, ý nghÜa cña c«ng t¸c BHL§.
1.1 Môc ®Ých:
Trong qu¸ tr×nh lao ®éng dï sö dông c«ng cô lao ®éng
b×nh thêng hay m¸y mãc hiÖn ®¹i, dï ¸p dông kü thuËt
c«ng nghÖ ®¬n gi¶n hay phøc t¹p tiªn tiÕn ®Òu ph¸t sinh
8
vµ tiÒm Èn nh÷ng yÕu tè nguy hiÓm, cã h¹i, g©y TNL§
hoÆc BNN cho ngêi lao ®éng. Cho nªn viÖc ch¨m lo c¶i
thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng, ®¶m b¶o n¬i lµm viÖc an toµn,
vÖ sinh lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô träng yÕu ®Ó ph¸t
triÓn s¶n xuÊt vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
ChÝnh v× vËy, c«ng t¸c BHL§ lu«n ®îc §¶ng vµ Nhµ níc
ta quan t©m vµ lµ mét chÝnh s¸ch lín, nh»m môc ®Ých:
- Lo¹i trõ c¸c yÕu tè nguy hiÓm, cã h¹i ph¸t sinh trong
s¶n xuÊt th«ng qua c¸c biÖn ph¸p vÒ KHKT, tæ chøc hµnh
chÝnh, kinh tÕ- x· héi nh»m t¹o mét §KL§ thÝch nghi, thuËn
lîi.
- §¶m b¶o an toµn th©n thÓ cña ngêi lao ®éng, h¹n
chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt TNL§, BNN cho ngêi lao ®éng.
- Båi dìng phôc håi kÞp thêi vµ duy tr× søc khoÎ, ®¶m
b¶o kh¶ n¨ng lao ®éng cho ngêi lao ®éng.
C«ng t¸c BHL§ cã vÞ trÝ rÊt quan träng vµ lµ mét trong
nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh.
1.2 ý nghÜa.
- BHL§ mang ý nghÜa chÝnh trÞ: BHL§ thÓ hiÖn quan
®iÓm con ngêi võa lµ ®éng lùc, võa lµ môc tiªu cña sù ph¸t
triÓn. BHL§ tèt lµ gãp phÇn tÝch cùc ch¨m lo b¶o vÖ søc
khoÎ, tÝnh m¹ng vµ ®êi sèng ngêi lao ®éng, biÓu hiÖn quan
®iÓm quÇn chóng, quan ®iÓm quý träng con ngêi cña §¶ng
vµ Nhµ níc, vai trß cña con ngêi trong x· héi ®îc t«n träng.
- BHL§ mang ý nghÜa x· héi: BHL§ lµ ch¨m lo ®Õn søc
khoÎ, ®êi sèng, h¹nh phóc cña ngêi lao ®éng. BHL§ võa lµ
yªu cÇu thiÕt thùc cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt- kinh doanh,
9
®ång thêi lµ yªu cÇu, nguyÖn väng chÝnh ®¸ng cña ngêi lao
®éng. Trong s¶n xuÊt, nÕu ngêi lao ®éng ®îc b¶o vÖ, cã søc
khoÎ tèt, kh«ng bÞ èm ®au bÖnh tËt, ®iÒu kiÖn lµm viÖc
tho¶i m¸i kh«ng sî bÞ TNL§, bÞ m¾c BNN th× sÏ an t©m s¶n
xuÊt, sÏ cã n¨ng xuÊt lao ®éng cao, chÊt lîng s¶n phÈm tèt,
lu«n lu«n hoµn thµnh tèt kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ c«ng t¸c. Do
vËy phóc lîi tËp thÓ ®îc t¨ng lªn cã thªm ®iÒu kiÖn c¶i thiÖn
vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c¸ nh©n ngêi lao ®éng vµ tËp thÓ
ngêi lao ®éng. Nã cã t¸c ®éng tÝch cùc, ®oµn kÕt néi bé ®Ó
®Èy m¹nh s¶n xuÊt.
BHL§ ®¶m b¶o cho x· héi trong s¸ng, lµnh m¹nh, mäi
ngêi ®îc sèng khoÎ m¹nh, lµm viÖc cã hiÖu qu¶ cao vµ cã vÞ
trÝ xøng ®¸ng trong x· héi lµm chñ x· héi, lµm chñ thiªn
nhiªn, lµm chñ khoa häc kü thuËt.
2. TÝnh chÊt cña c«ng t¸c BHL§.
C«ng t¸c BHL§ thÓ hiÖn ë 3 tÝnh chÊt:
- TÝnh khoa häc c«ng nghÖ.
- TÝnh luËt ph¸p.
- TÝnh quÇn chóng.
2.1 BHL§ mang tÝnh chÊt khoa häc c«ng nghÖ.
BHL§ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt, Khoa häc kü thuËt vÒ BHL§
g¾n liÒn víi khoa häc c«ng nghÖ s¶n xuÊt.
Ngêi lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt trong d©y chuyÒn ph¶i
chÞu ¶nh hëng cña bôi, h¬i, khÝ ®éc, tiÕng ån, sù rung xãc
cña m¸y mãc... vµ nh÷ng nguy c¬ cã thÓ g©y ra TNL§ vµ
BNN. Muèn kh¾c phôc ®îc nh÷ng nguy hiÓm ®ã kh«ng cã
c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khoa häc c«ng
nghÖ.
10
Khoa häc kü thuËt BHL§ lµ khoa häc tæng hîp dùa trªn
tÊt c¶ c¸c thµnh tùu khoa häc cña c¸c m«n khoa häc c¬ b¶n
nh c¬, lý, ho¸, sinh vËt... vµ bao gåm tÊt c¶ c¸c ngµnh kü
thuËt nh c¬ khÝ, ®iÖn, má, x©y dùng...
2.2 BHL§ mang tÝnh chÊt luËt ph¸p.
Muèn cho c¸c gi¶i ph¸p khoa häc kü thuËt, c¸c gi¶i ph¸p
vÒ tæ chøc x· héi ®îc thùc hiÖn th× ph¶i thÓ chÕ ho¸ chóng
thµnh nh÷ng luËt lÖ, chÕ ®é, chÝnh s¸ch, tiªu chuÈn, quy
®Þnh, híng dÉn ®Ó buéc mäi cÊp qu¶n lý, mäi tæ chøc vµ c¸
nh©n ph¶i nghiªm chØnh thùc hiÖn. §ång thêi ph¶i tiÕn
hµnh thanh kiÓm tra thêng xuyªn, khen thëng vµ xö ph¹t
nghiªm minh vµ kÞp thêi th× c«ng t¸c BHL§ míi ®îc t«n
träng vµ cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc.
2.3 BHL§ mang tÝnh chÊt quÇn chóng.
QuÇn chóng lao ®éng lµ nh÷ng ngêi hµng ngµy, hµng
giê trùc tiÕp lao ®éng, tiÕp xóc víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, víi
thiÕt bÞ m¸y mãc vµ ®èi tîng lao ®éng, hä trùc tiÕp thùc
hiÖn quy ph¹m, quy tr×nh vµ c¸c biÖn ph¸p kü thuËt an
toµn, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng. Hä chÝnh lµ ngêi cã kh¶
n¨ng ph¸t hiÖn nh÷ng yÕu tè nguy hiÓm vµ cã h¹i cho s¶n
xuÊt, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt hoÆc tù m×nh gi¶i
quyÕt ®Ó phßng ngõa ®îc TNL§ vµ BNN.
C«ng t¸c BHL§ sÏ ®¹t kÕt qu¶ tèt khi mäi cÊp qu¶n lý,
mäi ngêi sö dông lao ®éng vµ ngêi lao ®éng tù gi¸c vµ tÝch
cùc thùc hiÖn.
3. Néi dung cña c«ng t¸c BHL§.
Cã thÓ m« h×nh ho¸ c«ng t¸c BHL§:
11
Gi¸o dôc, huÊn
luyÖn, tuyªn
vÒ BHL§
1- truyÒn
XD, tæ chøc
hÖ thèngqu¶n lý
LP-C§CS
BHL§ tõ TW- §Þa ph¬ng
Thùc hiÖn
LP-C§CS
1- XD & thùc hiÖn
BHL
§
2- Tiªu chuÈn- quy
®Þnh vÒ
2- Më líp huÊn luyÖn & tuyªn truyÒn
BHL§
3- Tæ chøc qu¶n lý Nhµ n-
íc
vÒ BHL§
Néi dung vÒ
KHKT
1- KH vÒ vÖ sinh lao ®éng
2- C¸c ngµnh kü thuËt vÖ sinh
3- Kü thuËt an toµn
4- Khoa häc vÒ ph¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n
5- Khoa häc Ecgonomi
Néi dung vÒ KHKT: Trong hÖ thèng c¸c néi dung cña
c«ng t¸c BHL§ th× néi dung KHKT chiÕm mét vÞ trÝ rÊt quan
träng, lµ yÕu tè cèt lâi ®Ó lo¹i trõ c¸c yÕu tè nguy hiÓm vµ
cã h¹i, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng.
Néi dung x©y dùng vµ thùc hiÖn LP-C§CS vÒ BHL§: §Ó
thÓ hiÖn ®êng lèi, quan ®iÓm vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ
Nhµ níc ta vÒ c«ng t¸c BHL§, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, chÕ
®é, quy ®Þnh vÒ BHL§ ®· ®îc x©y dùng. Nã ®ßi hái mäi
ngêi ph¶i nhËn thøc vµ tù gi¸c chÊp hµnh, l¹i võa cã tÝnh
chÊt b¾t buéc mäi ngêi ph¶i nghiªm chØnh chÊp hµnh thùc
hiÖn.
Néi dung gi¸o dôc, huÊn luyÖn, tuyªn truyÒn, vËn ®éng
quÇn chóng lµm tèt c«ng t¸c BHL§: C«ng t¸c BHL§ ph¶i cã sù
tham gia ®Çy ®ñ, réng r·i cña quÇn chóng vµ ngêi lao ®éng
12
nªn cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt néi dung tuyªn truyÒn, gi¸o dôc,
vËn ®éng quÇn chóng. Ph¶i lµm cho ngêi lao ®éng vµ ngêi sö
dông lao ®éng nhËn thøc ®îc ý nghÜa, vai trß cña c«ng t¸c
BHL§ vµ tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi c«ng t¸c nµy, tuyªn
truyÒn s©u réng vÒ c«ng t¸c BHL§ tíi quÇn chóng.
Tãm l¹i, c«ng t¸c BHL§ cÇn ph¶i thùc hiÖn ®ång thêi
trªn 3 mÆt khoa häc, kü thuËt, ph¸p lý, quÇn chóng ®Ó t¹o
nªn mét ®iÒu kiÖn lao ®éng tiÖn nghi, thuËn lîi, ngµy cµng
®îc c¶i thiÖn tèt h¬n ®Ó ng¨n ngõa TNL§ vµ BNN, h¹n chÕ
èm ®au, ch¨m sãc søc khoÎ cho ngêi lao ®éng, trùc tiÕp gãp
phÇn b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt
lao ®éng.
III- LuËt ph¸p, chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ BHL§
1. TÝnh ph¸p lý cña c«ng t¸c BHL§.
Nhµ níc qu¶n lý x· héi b»ng ph¸p luËt. HÖ thèng ph¸p luËt
ViÖt Nam thÓ chÕ ho¸ ®êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng ta trong
toµn bé sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ b¶o vÖ Tæ
quèc còng nh trong c«ng cuéc ®æi míi nh»m thùc hiÖn quyÒn
lµm chñ cña nh©n d©n, b¶o ®¶m ®a ®Êt níc theo ®Þnh híng
x· héi chñ nghÜa.
BHL§ lu«n lu«n lµ mét chÝnh s¸ch lín cña §¶ng vµ Nhµ
níc ta. Víi quan ®iÓm “ Con ngêi lµ vèn quý nhÊt”, §¶ng vµ
Nhµ níc ta rÊt quan t©m tíi viÖc thóc ®Èy vµ n©ng cao chÊt
lîng c«ng t¸c BHL§. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn th«ng qua hÖ
thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt t¬ng ®èi hoµn chØnh, ®iÒu
chØnh mäi hµnh vi, quan hÖ cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c BHL§
ë mäi cÊp, mäi ngµnh, tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng, c¬ së
vµ c¸ nh©n ngêi lao ®éng, ngêi sö dông lao ®éng. Bao gåm
13
tÊt c¶ c¸c quy ®Þnh vÒ kü thuËt ( quy ph¹m, quy tr×nh, tiªu
chuÈn kü thuËt an toµn), quy ®Þnh vÒ tæ chøc tr¸ch nhiÖm
vµ chÝnh s¸ch chÕ ®é BHL§, b¾t buéc mäi ngêi ph¶i tu©n
theo nh»m b¶o vÖ sinh m¹ng vµ toµn vÑn søc khoÎ cña ngêi
lao ®éng. Mäi vi ph¹m tiªu chuÈn kü thuËt an toµn, tiªu
chuÈn vÖ sinh trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt ®Òu lµ
nh÷nghµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ BHL§. §Æc biÖt ®èi víi
quy ph¹m vµ tiªu chuÈn kü thuËt an toµn cã tÝnh chÊt b¾t
buéc rÊt cao, nã ®¶m b¶o tÝnh m¹ng cña con ngêi lao ®éng,
v× vËy kh«ng thÓ ch©m tríc hoÆc h¹ thÊp. C¸c yªu cÇu vµ
biÖn ph¸p ®· quy ®Þnh ®ßi hái ph¶i ®îc thi hµnh nghiªm
chØnh v× nã lu«n quan hÖ trùc tiÕp ®Õn tÝnh m¹ng cña con
ngêi vµ tµi s¶n quèc gia.
2. HÖ thèng luËt ph¸p, chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ
BHL§.
2.1 C¸c mèc lÞch sö h×nh thµnh chÝnh s¸ch vÒ
BHL§.
Tõ khi C¸ch m¹ng th¸ng T¸m n¨m 1945 thµnh c«ng
§¶ng vµ Nhµ níc ta ®· rÊt coi träng c«ng t¸c BHL§.
Qu¸ tr×nh h×nh thµnh chÝnh s¸ch vÒ BHL§ ë níc ta cã
thÓ lÊy mèc tõ s¾c lÖnh sè 29 do Hå Chñ TÞch ký vµ ban
hµnh ngµy 12/3/1947, trong ®ã cã mét sè ®iÒu vÒ BHL§.
§¸ng chó ý lµ c¸c ®iÒu 133 vµ 140: “C¸c xÝ nghiÖp ph¶i cã
®ñ ph¬ng tiÖn ®Ó b¶o ®¶m an toµn vµ gi÷ g×n søc khoÎ
cho c«ng nh©n”. “nh÷ng n¬i lµm viÖc ph¶i réng r·i, tho¸ng
khÝ, cã ¸nh s¸ng mÆt trêi”.
14
Ngµy 22 th¸ng 5 n¨m 1950 Chñ tÞch níc ban hµnh s¾c
lÖnh sè 77- SL qui ®Þnh vÒ thêi gian lµm viÖc, nghØ ng¬i
vµ tiÒn l¬ng.
Ngµy 13 th¸ng 3 n¨m 1959 Ban bÝ th Trung ¬ng §¶ng
®· ra chØ thÞ 132- CT vÒ c«ng t¸c BHL§.
Ngµy 18 th¸ng 12 n¨m 1964, §iÒu lÖ t¹m thêi vÒ BHL§
®îc ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 181/CP cña Héi ®ång
ChÝnh phñ. §©y lµ v¨n b¶n t¬ng ®èi toµn diÖn vµ hoµn
chØnh vÒ BHL§, gåm 6 ch¬ng, 38 ®iÒu qui ®Þnh râ néi
dung vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp vÒ c«ng t¸c
BHL§.
TiÕp ®ã, trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng giÆc Mü ph¸
ho¹i miÒn B¾c, chóng ta ®· x©y dùng vµ ®a vµo cuéc sèng
hµng tr¨m chØ thÞ , th«ng t, c¸c v¨n b¶n ph¸p qui, qui
tr×nh, qui ph¹m. tiªu chuÈn vÖ sinh...
cã liªn quan ®Õn
viÖc tæ chøc s¶n xuÊt, ®¶m b¶o ATVSL§.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn
tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch tËp trung sang nÒn kinh tÕ hµng
ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã
sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híngXHCN, vÊn ®Ò
ATVSL§ cµng ®îc chó träng. Thùc hiÖn chñ tr¬ng cña §¶ng,
®¸p øng yªu cÇu thùc tÕ nh»m x©y dùng mét hÖ thèng v¨n
b¶n ph¸p luËt BHL§ hoµn chØnh, tõ n¨m 1990- 1993, Quèc
héi, Héi ®ång Nhµ níc ®· ban hµnh LuËt b¶o vÖ søc khoÎ
nh©n d©n(1990), Ph¸p lÖnh BHL§(1991), LuËt B¶o vÖ m«i
trêng (1993), LuËt C«ng ®oµn(1990), §iÒu lÖ B¶o hiÓm x·
héi(1995)...
15
§Æc biÖt n¨m 1994 Bé luËt Lao ®éng ®· ®îc Quèc héi
th«ng qua vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 01/01/1995 víi ch¬ng IX
vÒ ATL§, VSL§. §Õn th¸ng 4/2002 Bé luËt Lao ®éng ®· ®îc
söa ®æi, bæ sung 54 ®iÒu, trong ®ã cã 8 ®iÒu liªn quan
®Õn c«ng t¸c ATVSL§ vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 01/01/2003.
2.2 C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh t¹i ViÖt Nam.
HiÖn nay chóng ta ®· x©y dùng ®îc mét hÖ thèng lu©t
ph¸p t¬ng ®èi hoµn chØnh vÒ BHL§, hÖ thèng c¸c v¨n b¶n
ph¸p luËt vÒ BHL§ cã thÓ ®îc minh häa bëi s¬ ®å sau:
HiÕn ph¸p
C¸c luËt cã
liªn quan
®Õn BHL§
Bé luËt
Lao ®éng
C¸c NghÞ
®Þnh
cã
NghÞ
®Þnh
Th«n
gt
Quy
ph¹m
ATL§
ChØ
thÞ
Tiªu
chuÈ
n
2.2.1 C¸c v¨n b¶n gèc
* HiÕn ph¸p níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ban
hµnh n¨m 1992:
- §iÒu 56 quy ®Þnh “ Nhµ níc ban hµnh chÕ ®é chÝnh
s¸ch vÒ BHL§, Nhµ níc quy ®Þnh thêi gian lao ®éng,... chÕ
®é nghØ ng¬i, chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi...” cho ngêi lao
®éng.
16
- C¸c ®iÒu 29,39,61 cßn quy ®Þnh c¸c néi dung kh¸c
vÒ BHL§.
* Bé luËt Lao ®éng níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt
Nam ban hµnh
n¨m 1994 vµ ®îc söa ®æi bæ sung n¨m
2002:
- Ch¬ng VII: Quy ®Þnh vÒ thêi giê lµm viÖc, thêi giê
nghØ ng¬i.
- Ch¬ng IX: Quy ®Þnh vÒ ATL§-VSL§.
- Ch¬ng X: Nh÷ng quy ®Þnh riªng ®èi víi lao ®éng n÷.
- Ch¬ng XI: Nh÷ng quy ®Þnh riªng ®èi víi lao ®éng
cha thµnh niªn
- Ch¬ng XII: Nh÷ng quy ®Þnh vÒ BHXH.
- Ch¬ng XVI: Nh÷ng quy ®Þnh Thanh tra nhµ níc vÒ lao
®éng, xö ph¹t vi ph¹m ph¸p luËt lao ®éng vµ mét sè ®iÒu cã
liªn quan tíi BHL§ ë c¸c ch¬ng kh¸c.
*Bªn c¹nh ®ã cßn cã mét sè LuËt kh¸c cã liªn quan tíi
BHL§ nh:
- LuËt B¶o vÖ søc khoÎ
nh©n d©n níc CHXHCNVN ban
hµnh n¨m 1989.
- LuËt B¶o vÖ m«i trêng níc CHXHCNVN ban hµnh n¨m
1993.
- LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, ban hµnh
n¨m1987.
- LuËt C«ng ®oµn ban hµnh n¨m 1990.
- Ph¸p lÖnh quy ®Þnh viÖc qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi c«ng
t¸c PCCC ban hµnh th¸ng 10 n¨m 1961, c¸c chØ thÞ
175/CT(1991),sè 237/TTg(1996) cña ChÝnh phñ vÒ t¨ng cêng c«ng t¸c PCCC
17
- Mét sè ®iÒu liªn quan ®Õn c«ng t¸c BHL§ cña Ph¸p
lÖnh chuyÓn giao c«ng nghÖ níc ngoµi vµo ViÖt Nam ban
hµnh n¨m 1988
2.2.2 C¸c v¨n b¶n híng dÉn thi hµnh:
* HÖ thèng c¸c v¨n b¶n cña ChÝnh phñ vµ c¸c Bé,
ngµnh chøc n¨ng: bao gåm c¸c NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ,
ChØ thÞ cña Thñ tíng ChÝnh phñ, c¸c Th«ng t híng dÉn [Xem
phô lôc sè 3]
* HÖ thèng c¸c tiªu chuÈn, qui ph¹m vÒ an toµn, vÖ
sinh lao ®éng, hÖ thèng c¸c qui tr×nh an toµn lao ®éng
theo nghÒ vµ c«ng viÖc bao gåm: Tiªu chuÈn, qui ph¹m cÊp
Nhµ níc, cÊp ngµnh; néi qui, qui tr×nh cña ®¬n vÞ s¶n xuÊt
ban hµnh trªn c¬ së nghiªn cøu, vËn dông qui ®Þnh chung
cho s¸t vµ phï hîp víi thùc tÕ.
3. Mét sè chÝnh s¸ch cô thÓ vÒ BHL§.
C«ng t¸c BHL§ bao gåm nhiÒu c«ng t¸c cô thÓ , díi
®©y em chØ xin tr×nh bµy mét sè chÝnh s¸ch cô thÓ mµ
c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn.
3.1 KÕ ho¹ch BHL§.
§©y lµ nghÜa vô ®Çu tiªn trong c¸c nghÜa vô cña ngêi
sö dông lao ®éng vÒ BHL§, ®îc qui ®Þnh trong §iÒu 13
NghÞ ®Þnh 06/CP: “Hµng n¨m, khi x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i lËp kÕ ho¹ch, biÖn
ph¸p ATL§, VSL§ vµ c¶i thiÖn §KL§”
3.1.1 Néi dung cña kÕ ho¹ch BHL§:
- C¸c biÖn ph¸p vÒ kü thuËt an toµn vµ phßng chèng
ch¸y næ;
18
- C¸c biÖn ph¸p vÒ kü thuËt vÖ sinh lao ®éng, c¶i thiÖn
®iÒu kiÖn lµm viÖc;
- Trang bÞ ph¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n cho ngêi lao
®éng lµm c¸c c«ng viÖc nguy hiÓm, cã h¹i;
- Ch¨m sãc søc khoÎ cho ngêi lao ®éng, phßng ngõa
BNN;
-Tuyªn truyÒn gi¸o dôc, huÊn luyÖn vÒ BHL§.
KÕ ho¹ch BHL§ ph¶i bao gåm c¶ néi dung, biÖn ph¸p,
kinh phÝ, vËt t, thêi gian hoµn thµnh, ph©n c«ng tæ chøc
thùc hiÖn. §èi víi c¸c c«ng viÖc ph¸t sinh trong n¨m kÕ
ho¹ch ph¶i ®îc x©y dùng bæ sung phï hîp víi néi dung c«ng
viÖc. Kinh phÝ trong kÕ ho¹ch BHL§ ®îc h¹ch to¸n vµo gi¸
thµnh s¶n phÈm hoÆc phÝ lu th«ng cña c¸c doanh nghiÖp vµ
c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, ®èi víi c¸c c¬ quan hµnh chÝnh
sù nghiÖp ®îc tÝnh vµ chi phÝ thêng xuyªn.
3.1.2 LËp vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch BHL§:
* ViÖc lËp kÕ ho¹ch BHL§ ph¶i c¨n cø vµo:
- NhiÖm vô, ph¬ng híng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh
vµ t×nh h×nh lao ®éng cña n¨m kÕ ho¹ch;
- Nh÷ng thiÕu sãt tån t¹i trong c«ng t¸c BHL§ ®îc rót ra
tõ c¸c vô TNL§, ch¸y næ, BNN, tõ c¸c b¸o c¸o kiÓm ®iÓm
viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c BHL§ n¨m tríc;
- C¸c kiÕn nghÞ ph¶n ¸nh cña ngêi lao ®éng, ý kiÕn
cña tæ chøc c«ng ®oµn, kiÕn nghÞ cña c¸c ®oµn thanh tra,
kiÓm tra.
* ViÖc tæ chøc thùc hiÖn:
- Sau khi kÕ ho¹ch BHL§ ®îc ngêi sö dông lao ®éng
hoÆc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt th× bé phËn kÕ ho¹ch
19
cña doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc triÓn khai thùc
hiÖn;
- C¸n bé BHL§ phèi hîp víi bé phËn kÕ ho¹ch ®«n ®èc
kiÓm tra viÖc thùc hiÖn vµ thêng xuyªn b¸o c¸o ngêi sö
dông lao ®éng, ®¶m b¶o kÕ ho¹ch BHL§ ®îc thùc hiÖn ®Çy
®ñ, ®óng thêi h¹n;
- Ngêi sö dông lao ®éng cã tr¸ch nhiÖm ®Þnh kú kiÓm
®iÓm ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch BHL§ vµ th«ng b¸o
kÕt qu¶ thùc hiÖn cho ngêi lao ®éng trong ®¬n vÞ biÕt.
3.2 C«ng t¸c huÊn luyÖn ATVSL§.
C«ng t¸c huÊn luyÖn ®îc thùc hiÖn theo th«ng t
08/L§TBXH- TT ngµy 11/04/1995 vµ th«ng t 23/L§TBXH- TT
ngµy 15/05/1995 cña Bé Lao ®éng Th¬ng binh vµ X· héi
3.2.1 HuÊn luyÖn cho ngêi lao ®éng
Ngêi lao ®éng bao gåm mäi c«ng nh©n viªn chøc, mäi
ngêi lao ®éng, kÓ c¶ ngêi häc nghÒ, tËp nghÒ, ngêi thö
viÖc.
a. Néi dung huÊn luyÖn:
* Nh÷ng qui ®inh chung vÒ ATL§- VSL§:
- Môc ®Ých, ý nghÜa cña c«ng t¸c ATL§- VSL§;
- NghÜa vô vµ quyÒn lîi cña ngêi sö dung lao ®éng vµ
cña ngêi lao ®éng vÒ ATL§- VSL§ theo qui ®Þnh cña ph¸p
luËt;
- Néi qui ATL§- VSL§ cña doanh nghiÖp.
* Nh÷ng qui ®Þnh cô thÓ vÒ ATL§- VSL§:
- §Æc ®iÓm vµ qui tr×nh lµm viªc ®¶m b¶o an toµn. vÖ
sinh cña m¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ vµ n¬i lµm viÖc cã yªu
cÇu nghiªm ngÆt vÒ ATL§-VSL§;
20
- Xem thêm -
.DOC 
133 
33 
56 
