§Ò ¸n m«n häc
lêi më ®Çu
ThÞ trêng B¶o HiÓm ViÖt Nam ®îc ®¸nh gi¸ lµ thÞ trêng ®Çy tiÒm
n¨ng, ®Æc biÖt héi nhËp quèc tÕ ®· vµ ®ang t¹o ra cho c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm
ViÖt Nam nhiÒu c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn kinh doanh an toµn vµ hiÖu qu¶ h¬n. Hµng n¨m
ng©n s¸ch ®Çu t trªn 2.000.000 tû ®ång, ®Çu t níc ngoµi b×nh qu©n 1,5 tû USD,
cha kÓ ®Õn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t å ¹t trong níc víi nh÷ng ®« thÞ míi, khu chÕ
xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp kh«ng ngõng h×nh thµnh, th× c¬ héi cho c¸c lo¹i h×nh b¶o
hiÓm: x©y dùng vµ l¾p ®Æt, hµng ho¸, x¨ng dÇu…ph¸t triÓn. C¸c quan hÖ kinh tÕ
quèc tÕ ph¸t triÓn t¨ng tiÒm n¨ng ph¸t triÓn c¸c quan hÖ b¶o hiÓm, c¸c dÞch vô b¶o
hiÓm míi. Thu nhËp, nhu cÇu ch¨m sãc søc khoÎ, tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ b¶o hiÓm
cña ngêi d©n ®îc n©ng cao t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c dÞch vô b¶o hiÓm phi
nh©n thä.
GÇn ®©y thÞ trêng B¶o HiÓm ph¸t triÓn kh¸ tèt, ®¹t møc t¨ng trëng vµo
kho¶ng 23-25%/ n¨m. So víi n¨m 1965 chØ cã mét doanh nghiÖp b¶o hiÓm duy
nhÊt 100% vèn nhµ níc lµ B¶o ViÖt, ®Õn nay ngµnh B¶o HiÓm ®· cã trªn 23 c«ng
ty, thuéc ®ñ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u nguån vèn.
Bªn c¹nh sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng B¶o HiÓm, lµ nh©n tè quan träng thóc
®Èy thÞ trêng B¶o HiÓm ViÖt Nam ph¸t triÓn ë hiÖn t¹i vµ trong t¬ng lai víi
nh÷ng c¬ héi trªn ph¶i kÓ ®Õn sù ph¸t triÓn song song cña thÞ trêng T¸i B¶o HiÓm.
VËy T¸i B¶o HiÓm lµ g×? thÞ trêng T¸i B¶o HiÓm lµ g×? ý nghÜa cña nã nh thÕ
nµo? XuÊt ph¸t tõ nh÷ng b¨n kho¨n vµ quan t©m trªn vÒ thÞ trêng B¶o HiÓm vµ T¸i
B¶o HiÓm, em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi “ThÞ trêng T¸i B¶o HiÓm lý luËn vµ thùc
tiÔn ë ViÖt Nam” lµm néi dung nghiªn cøu cho ®Ò ¸n m«n häc cña m×nh. Díi ®©y
lµ nh÷ng néi dung mµ em ®· t×m hiÓu ®îc:
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
1
§Ò ¸n m«n häc
néi dung
I. lý luËn chung vÒ t¸i B¶o HiÓm.
1. Sù cÇn thiÕt vµ t¸c dông cña t¸i b¶o hiÓm.
1.1. Sù cÇn thiÕt:
Lµ mét doanh nh©n, b¹n lo l¾ng c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh bÞ gi¸n ®o¹n do
c¸c rñi ro ho¶ ho¹n, ch¸y næ, kinh tÕ, chÝnh trÞ, hay c¸c kiÖn tông cña kh¸ch hµng
vÒ chÊt lîng s¶n phÈm…B¹n t×m ®Õn nhµ b¶o hiÓm vµ b»ng viÖc tham gia ký kÕt
c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm phï hîp, b¹n cã thÓ chØ chuyªn t©m vµo c«ng viÖc kinh
doanh mµ kh«ng cßn ph¶i lo l¾ng ®Õn nh÷ng rñi ro nµo n÷a. Lµ bËc cha mÑ, b¹n
mong muèn t¹o dùng cho con c¸i m×nh mét t¬ng lai tèt ®Ñp, b¹n t×m ®Õn nhµ b¶o
hiÓm, vµ thÕ lµ mong íc cña b¹n ®îc chia sÎ. C¸c doanh nghiÖp B¶o HiÓm còng
lµ nh÷ng ngêi kinh doanh, hä còng cã nguy c¬ gÆp ph¶i c¸c rñi ro kinh doanh, ®Õn
lît m×nh doanh nghiÖp B¶o HiÓm ph¶i lµm nh thÕ nµo?. Trong lÞch sö ph¸t triÓn
ngµnh B¶o HiÓm, c¸c nhµ b¶o hiÓm sö dông hai ph¬ng thøc kh¸c nhau lµ: §ång
b¶o hiÓm vµ T¸i b¶o hiÓm (TBH) ®Ó h¹n chÕ rñi ro kinh doanh. Song ph¬ng thøc
§ång b¶o hiÓm tá ra cßn nhiÒu h¹n chÕ: ®ßi hái nhiÒu thêi gian, vèn kh«ng tËp
trung, chi phÝ vµ thêi gian qu¶n lý tèn kÐm. Trong khi ®ã TBH tá ra cã nhiÒu u
®iÓm h¬n h¼n, kh«ng chØ bëi nã ®· kh¾c phôc ®îc c¸c h¹n chÕ trªn cña §ång b¶o
hiÓm mµ cßn bëi nh÷ng nh÷ng lý do kh¸c. Sù cÇn thiÕt cña TBH ®îc tr×nh bµy sau
®©y sÏ gi¶i thÝch râ rµng cho vÊn ®Ò nµy:
- C«ng ty b¶o hiÓm sau khi ®· nhËn b¶o hiÓm cho c¸c rñi ro, giê ®©y ph¶i ®èi mÆt
víi hµng lo¹t khã kh¨n mµ ngêi ®îc b¶o hiÓm gÆp ph¶i. Hä kh«ng biÕt rñi ro cã
x¶y ra víi ngêi ®îc b¶o hiÓm hay kh«ng? Vµ nÕu cã rñi ro th× tæn thÊt lµ bao
nhiªu? Ngay c¶ khi ®· tÝnh to¸n ®Õn mäi trêng hîp ph¶i chi phÝ, c«ng ty còng
kh«ng lo¹i trõ ®îc kh¶ n¨ng tæng tæn thÊt x¶y ra lín h¬n dù kiÕn. Trong khi ®ã
phÝ thu ë ®Çu n¨m vµ cè ®Þnh ë c¸c n¨m theo hîp ®ång b¶o hiÓm, bÊt luËn thÕ nµo
c«ng ty còng ph¶i chi tr¶ ®óng theo cam kÕt v× ph¸p luËt quy ®Þnh, còng nh v× ch÷
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
2
§Ò ¸n m«n häc
tÝn cña c«ng ty trªn thÞ trêng. TBH lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu gióp c«ng ty tho¸t khái
vÊn ®Ò nµy, ®¶m b¶o kinh doanh b¶o hiÓm gèc cña c«ng ty æn ®Þnh.
- C«ng ty b¶o hiÓm lu«n cã mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh vÒ tµi chÝnh, dï c«ng ty lín ®Õn
møc nµo ®i ch¨ng n÷a, rñi ro ®îc yªu cÇu b¶o hiÓm cã thÓ vît qu¸ giíi h¹n tµi
chÝnh mµ hä cã thÓ chÊp nhËn, hä lÏ ra ph¶i tõ chèi hoÆc chØ nhËn b¶o hiÓm cho
mét phÇn, TBH cho phÐp c¸c c«ng ty nhËn b¶o hiÓm cho c¸c rñi ro vît qu¸ giíi
h¹n ®ã, t¨ng n¨ng lùc ®Ó chÊp nhËn c¸c dÞch vô, tr¸nh viÖc mÊt kh¸ch hµng vµ gióp
kh¸ch hµng thuËn tiÖn h¬n trong giao dÞch tõ ®ã thu hót kh¸ch hµng kh¸c ®Õn víi
c«ng ty. §©y lµ u ®iÓm lín nhÊt cña TBH so víi §ång b¶o hiÓm.
Nh vËy TBH lµ nhu cÇu tÊt yÕu, kh¸ch quan cña thÞ trêng B¶o HiÓm, cã thÓ
kh¼ng ®Þnh TBH lµ bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña ngµnh B¶o HiÓm, khi nµo cßn
tån t¹i thÞ trêng B¶o HiÓm ph¶i tån t¹i thÞ trêng TBH.
1.2. T¸c dông cña TBH
Nãi vÒ t¸c dông cña TBH, ngay tõ ®Çu thÕ kû XIX luËt b¶o hiÓm cña Anh ®· cho
r»ng: TBH lµ mét lo¹i h×nh b¶o hiÓm míi ®èi víi chÝnh c¸c rñi ro ®· ®îc b¶o hiÓm
vµ ®¶m b¶o an toµn thùc sù vÒ mÆt tµi chÝnh cho ®èi tîng mua b¶o hiÓm. LuËt
th¬ng m¹i cña §øc còng cho r»ng: nh÷ng rñi ro ®· ®îc c¬ quan b¶o hiÓm chÊp
nhËn b¶o hiÓm còng cÇn ®îc TBH ®Ó ph©n t¸n rñi ro nµy cho nhiÒu kh¸ch hµng
nh»m ®¶m b¶o ®é an toµn tèi ®a cho c¶ bÕn mua vµ bªn b¸n b¶o hiÓm. T¸c dông
cña TBH ®îc hiÓu cô thÓ ë nh÷ng ý sau:
- TBH ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh vµ sù ch¾c ch¾n cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña
c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, ®Æc biÖt cho c¸c c«ng ty B¶o HiÓm gèc trong nh÷ng trêng hîp
x¶y ra sù cè rñi ro. Tõ ®ã gióp c¸c doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng nghiªn cøu s¸ng t¹o
vµ më réng c¸c dÞch vô b¶o hiÓm míi, ®¸p øng vµ kÝch thÝch tèt h¬n nhu cÇu b¶o
hiÓm ngµy cµng t¨ng vÒ sè vµ chÊt lîng.
- TBH lµm t¨ng kh¶ n¨ng nhËn b¶o hiÓm cña c«ng ty b¶o hiÓm tríc nh÷ng rñi ro
vît qu¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh. V× b»ng c¸ch TBH, bªn b¶o hiÓm trùc tiÕp
sÏ nhËn ®îc sù hç trî vÒ mÆt tµi chÝnh tõ ngêi nhËn mµ ph©n t¸n ®îc rñi ro.
- TBH gãp phÇn æn ®Þnh ng©n s¸ch nhµ níc th«ng qua c¸c kho¶n thuÕ nép vµ t¨ng
thu ngo¹i tÖ cho nhµ níc th«ng qua ho¹t ®éng TBH trªn ph¹m vi quèc tÕ.
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
3
§Ò ¸n m«n häc
- TBH thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a c¸c níc, TBH cã u thÕ h¬n h¼n so
víi b¶o hiÓm trùc tiÕp ®ã lµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña nã vît khái biªn giíi mét quèc
gia do ®ã diÖn ph©n t¸n réng h¬n nhiÒu, ®ång thêi sù hîp t¸c quèc tÕ còng ®îc më
réng vµ mang ý nghÜa thiÕt thùc.
- TBH gióp cho c¸c c«ng ty nhá míi thµnh lËp æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn nhê sù t vÊn
vÒ kü thuËt nghiÖp vô, tæ chøc ho¹t ®éng vµ chia sÎ rñi ro tõ c¸c c«ng ty TBH.
- TBH ®¶m b¶o thu nhËp vµ viÖc lµm æn ®Þnh cho c¸n bé, c«ng nh©n viªn ë c«ng ty
BH &TBH. §ång thêi gi¸n tiÕp b¶o vÖ quyÒn lîi cho ngêi tham gia b¶o hiÓm.
- Cuèi cïng TBH ®¶m b¶o ho¹t ®éng trªn thÞ trêng B¶o HiÓm th«ng suèt, gi¸n tiÕp
®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ mét kªnh huy ®éng vèn vµ ®Çu t cã hiÖu qu¶.
2. Kh¸i niÖm TBH vµ §ång b¶o hiÓm.
- T¸i b¶o hiÓm:
+ Kh¸i niÖm TBH: TBH lµ qu¸ tr×nh ph©n t¸n rñi ro ®· ®îc b¶o hiÓm cña c«ng ty
b¶o hiÓm gèc cho c¸c c«ng ty nhËn TBH.
+ Thùc chÊt cña TBH lµ viÖc nhµ TBH nhËn b¶o hiÓm cho mét phÇn rñi ro mµ c«ng
ty nhîng ®· nhËn trªn c¬ së sè phÝ nhËn t¸i t¬ng øng, ®ång thêi thanh to¸n cho
c«ng ty nhîng mét kho¶n tiÒn gäi lµ kho¶n hoa hång phÝ cho nh÷ng chi phÝ mµ hä
®· bá ra ®Ó thùc hiÖn viÖc khai th¸c, ký kÕt vµ qu¶n lý hîp ®ång b¶o hiÓm gèc.
+ TBH cã thÓ thùc hiÖn trùc tiÕp tõ c«ng ty b¶o hiÓm gèc sang nhµ TBH hoÆc cã
thÓ TBH gi¸n tiÕp tõ nhµ TBH nµy sanh nhµ TBH kh¸c hoÆc qua m«i giíi TBH.
+ Trong TBH nhµ TBH cã thÓ lµ c«ng ty nhîng hoÆc c«ng ty nhËn t¸i, ®îc xuÊt
ph¸t tõ ngêi b¶o hiÓm vµ cã thÓ chØ t¸i cho mét nhµ TBH hoÆc nhiÒu h¬n.
- §ång b¶o hiÓm:
§ång b¶o hiÓm lµ h×nh thøc céng ®ång chÞu tr¸ch nhiÖm cña nhiÒu c«ng ty b¶o
hiÓm tríc mét ®èi tîng b¶o hiÓm nhÊt ®Þnh.
- So s¸nh TBH vµ §ång B¶o HiÓm :
+ Gièng nhau: trong c¶ hai h×nh thøc rñi ro cña ngêi tham gia ®Òu ®îc chuyÓn
giao cho nhµ b¶o hiÓm vµ ®Òu th«ng qua hîp ®ång b¶o hiÓm.
+ Kh¸c nhau:
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
4
§Ò ¸n m«n häc
TBH xuÊt ph¸t tõ ngêi b¶o hiÓm, ®ång b¶o hiÓm xuÊt ph¸t tõ ngêi tham gia
b¶o hiÓm.
TBH cã thÓ chØ t¸i cho mét ngêi b»ng mét hîp ®ång, trong khi ®ång b¶o hiÓm
ph¶i cã Ýt nhÊt hai c«ng ty trë lªn tham gia b»ng Ýt nhÊt hai hîp ®ång.
Khi cã sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra trong TBH ngêi tham gia chØ ph¶i ®ßi trùc tiÕp
tõ c«ng ty b¶o hiÓm gèc. Cßn trong ®ång b¶o hiÓm ngêi tham gia ph¶i ®ßi ë
tÊt c¶ c¸c c«ng ty cïng tham gia b¶o hiÓm rñi ro cña m×nh.
Sù kh¸c nhau gi÷a hai h×nh thøc nµy cã thÓ nh×n thÊy râ trong h×nh vÏ 1 sau ®©y:
Nhµ
Nhµ
Nhµ
TBH A
TBH B
TBH C
Nhµ
TBH D
T¸i B¶o HiÓm
Ngêi
b¶o
ChuyÓn giao rñi ro
Ngêi
tham
§ång B¶o HiÓm
(ChuyÓn rñi ro trùc tiÕp cho c¸c c«ng ty BH)
C«ng ty
b¶o hiÓm A
C«ng ty
b¶o hiÓm B
C«ng ty
b¶o hiÓm C
C«ng ty
b¶o hiÓm D
3. LÞch sö ph¸t triÓn cña TBH.
Kh«ng ai biÕt ch¾c TBH ra ®êi cô thÓ nh thÕ nµo, song theo nghiªn cøu th×
dÞch vô TBH ra ®êi ®Çu tiªn ë Italia, sau ®ã ngêi ta biÕt ®Õn TBH qua b¶n giao íc
cæ nhÊt cã tÝnh chÊt ph¸p lý nh mét b¶n hîp ®ång TBH ®îc ký kÕt vµo n¨m
1370 trong lÜnh vùc chuyªn chë hµng ho¸ trªn biÓn.
Trong giai ®o¹n ®Çu c¸c c«ng ty b¶o hiÓm gèc thêng g¾n víi TBH, sau nµy
cïng víi sù ph¸t triÓn réng r·i c¸c mèi quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a c¸c thµnh phè ë
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
5
§Ò ¸n m«n häc
c¸c níc B¾c ¢u, kinh tÕ c¸c níc t b¶n, giao lu hµng ho¸ ®îc t¨ng cêng, dÞch
vô TBH còng ph¸t triÓn theo vµ xuÊt hiÖn c¸c c«ng ty TBH chuyªn nghiÖp. C«ng ty
TBH chuyªn nghiÖp ®Çu tiªn ra ®êi t¹i §øc n¨m 1846 cã tªn lµ Cologne. §Õn n¨m
1863 cã c«ng ty TBH Thôy SÜ: SiwissRe, n¨m 1869 cã c«ng ty TBH London:
Lodon Guarantee Reinsurence Co.Ltd. C«ng ty TBH Munich cña §øc ra ®êi n¨m
1880. Sau thêi kú ph¸t triÓn m¹nh mÏ nµy ho¹t ®éng TBH nãi riªng, b¶o hiÓm nãi
chung bÞ ®×nh trÖ do ¶nh hëng cña cuéc chiÕn tranh thÕ giíi thø II, thËm chÝ mét
sè níc cßn sö dông vèn b¶o hiÓm phôc vô cho chiÕn tranh. Nhng ho¹t ®éng TBH
còng nhanh chãng phôc håi l¹i khi chiÕn tranh kÕt thóc, c¸c c«ng ty BH&TBH
®îc kh«i phôc, ®ång thêi ë c¸c níc x· héi chñ nghÜa c¸c c«ng ty TBH míi thµnh
lËp vµ thùc hiÖn ®éc quyÒn toµn bé hay bé phËn nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña quèc gia.
C¸c níc chËm ph¸t triÓn míi thµnh lËp còng thùc hiÖn ®éc quyÒn TBH nh:
Achentina, Brazil, Chile, Ai CËp…
Cho ®Õn nay TBH ®· ph¸t triÓn réng kh¾p thÕ giíi, thËm chÝ TBH ®îc coi lµ
ph¬ng ph¸p ph©n t¸n rñi ro gi÷a c¸c quèc gia. TBH ®· trë thµnh mét hÖ thèng
mang tÝnh quèc tÕ trªn ®ã c¸c ho¹t ®éng TBH diÔn ra s«i ®éng .
4. C¸c h×nh thøc TBH
4.1. TBH tuú ý lùa chän( Facultative Reins)
TBH tuú ý lùa chän hay cßn gäi lµ TBH t¹m thêi lµ h×nh thøc TBH c¬ b¶n vµ cæ
®iÓn nhÊt.
- Kh¸i niÖm: TBH tuú ý lùa chän hay cßn gäi lµ TBH t¹m thêi lµ h×nh thøc TBH
trong ®ã c«ng ty nhîng toµn quyÒn lùa chän rñi ro cÇn ph¶i t¸i b¶o hiÓm, vµ c«ng
ty nhËn cã quyÒn nhËn hay tõ chèi rñi ro ®ã.
- Tr×nh tù thùc hiÖn mét hîp ®ång TBH theo h×nh thøc t¹m thêi:
+ C«ng ty nhîng th«ng b¸o cho nhµ TBH mét dÞch vô nµo ®ã mµ hä cÇn t¸i díi
h×nh thøc mét ®Ò nghÞ ghi râ c¸c dÆc ®iÓm chÝnh cña rñi ro ®îc TBH:Tªn vµ ®Þa
chØ ngêi ®îc b¶o hiÓm, tÝnh chÊt rñi ro ®îc b¶o,ngµy b¾t ®Çu vµ ngµy chÊm døt,
Sè tiÒn b¶o hiÓm, phÝ b¶o hiÓm, phÇn gi÷ l¹i cña c«ng ty nhîng, thñ tôc phÝ TBH
+ Sau khi nhËn ®îc ®Ò nghÞ, nhµ TBH cã quyÒn lùa chän toµn bé hay mét phÇn tû
lÖ nµo ®ã hay mét sè tiÒn cè ®Þnh trªn c¬ së rñi ro ®îc ®Ò nghÞ.
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
6
§Ò ¸n m«n häc
+ Nhµ TBH x¸c nhËn phÇn tham gia cña m×nh vµo phiÕu ®Ò nghÞ vµ giö l¹i cho
c«ng ty nhîng.
+ Nhµ TBH cã thÓ yªu cÇu c«ng ty nhîng cung cÊp thªm th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó
xem xÐt lùa chän lÇn cuèi.
+ Nhµ TBH th«ng b¸o chÊp nhËn, dÞch vô TBH tuú ý lùa chän chÝnh thøc cã hiÖu
lùc vµ còng tù ®éng chÊm døt nÕu ®Õn ngµy hÕt h¹n mµ kh«ng cã bæ sung thªm.
- ¦u ®iÓm cña h×nh thøc TBH tuú ý lùa chän:
+ Gióp c«ng ty nhîng nhÊt lµ nh÷ng c«ng ty nhá míi thµnh lËp yªn t©m ®Ó nhËn
b¶o hiÓm cho c¸c rñi ro, ®Æc biÖt lµ nh÷ng rñi ro cã gi¸ trÞ b¶o hiÓm lín vît qu¸
kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh, nh÷ng rñi ro Ýt ®îc b¶o hiÓm: chiÕn tranh, b¹o ®éng
+ T¹o u thÕ cho c«ng ty nhîng ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh BH&TBH th«ng
qua sù gióp ®ì vÒ kü thuËt nghÖp vô, tæ chøc vµ ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt.
+ C«ng ty nhËn TBH chñ ®éng trong viÖc nhËn TBH cho nh÷ng rñi ro cã thÓ ®¶m
nhËn ®îc trong kh¶ n¨ng cña m×nh.
- H¹n chÕ:
+ C«ng ty nhîng ph¶i thêng xuyªn th«ng b¸o ®Çy ®ñ mäi th«ng tin vÒ hîp ®ång
b¶o hiÓm gèc do ®ã võa kh«ng ®¶m b¶o bÝ mËt, võa mÊt thêi gian, ¶nh hëng ®Õn
tÝnh c¹nh tranh.
+ C«ng ty nhîng kh«ng ®¶m b¶o ch¾c ch¾n cã thÞ trêng nªn ®«i khi kh«ng d¸m
b¶o hiÓm cho nh÷ng rñi ro cã gi¸ trÞ lín, bá mÊt c¬ héi kinh doanh.
+ Hai bªn ph¶i thêng xuyªn ®µm ph¸n t¸i lËp hîp ®ång TBH míi nªn chi phÝ thñ
tôc hµnh chÝnh tèn kÐm ¶nh hëng ®Õn lîi nhuËn.
4.2. TBH b¾t buéc (Cè ®Þnh- Obligatory )
- Kh¸i niÖm: TBH b¾t buéc lµ sù tho¶ thuËn gi÷a c«ng ty nhîng vµ nhµ TBH trong
®ã c«ng ty nhîng b¾t buéc ph¶i nhîng cho nhµ TBH tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ rñi ro b¶o
hiÓm gèc mµ hai bªn ®· tho¶ thuËn, ngîc l¹i nhµ TBH buéc ph¶i chÊp nhËn toµn
bé c¸c ®¬n vÞ rñi ro ®ã.
- §Æc ®iÓm:
+ C«ng ty nhîng toµn quyÒn trong viÖc chÊp nhËn b¶o hiÓm gèc, ®Þnh phÝ mµ
kh«ng ph¶i tham kh¶o ý kiÕn cña nhµ TBH.
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
7
§Ò ¸n m«n häc
+ C«ng ty nhîng ®¬n ph¬ng thanh to¸n c¸c vô tæn thÊt cã liªn quan ®Õn nh÷ng
rñi ro ®îc b¶o hiÓm víi môc ®Ých b¶o vÖ quyÒn lîi chung cña c¶ hai bªn.
+ §©y lµ h×nh thøc TBH rµng buéc c¸c bªn mét c¸ch chÆt chÏ.
+ §îc chia thµnh hai ph¬ng thøc: TBH theo sè tiÒn b¶o hiÓm vµ TBH theo møc
båi thêng.
- ¦u ®iÓm:
+ §¶m b¶o c«ng ty nhîng kinh doanh æn ®Þnh nhê viÖc yªn t©m nhËn b¶o hiÓm v×
®· cã ®èi t¸c nhËn t¸i do ®ã lêng tríc ®îc kh¶ n¨ng nhËn b¶o hiÓm, do ®ã t¨ng
c¬ héi kinh doanh.
+ Gióp c«ng ty nhîng chñ ®éng trong kinh doanh do ®Æc ®iÓm cã thÓ toµn quyÒn
quyÕt ®Þnh trong nhËn b¶o hiÓm.
+ §¶m b¶o lîi Ých kinh doanh cña c¶ c«ng ty nhîng vµ nhËn.
+ TBH b¾t buéc thêng mang tÝnh tù ®éng sau mçi n¨m, cho phÐp c¸c bªn thiÕt lËp
mèi quan hÖ l©u dµi.
- H¹n chÕ:
+ C«ng ty nhîng ph¶i t¸i ®i mäi rñi ro c¶ nh÷ng rñi ro n»m trong kh¶ n¨ng thanh
to¸n do ®ã ¶nh hëng ®Õn lîi nhuËn cña c«ng ty nhîng.
+ Gi¶m tÝnh linh ho¹t ®èi víi c¶ hai bªn do yÕu tè cè ®Þnh vÒ mÆt thêi gian.
+ Nhµ TBH bÞ ®éng trong viÖc lùa chän rñi ro nhËn t¸i.
4.3. TBH kÕt hîp tuú ý lùa chän – b¾t buéc ( TBH ®Ó ngá)
- Kh¸i niÖm: lµ h×nh thøcTBH trong ®ã c«ng ty nhîng kh«ng b¾t buéc ph¶i
nhîng t¸i tÊt c¶ c¸c dÞch vô ®· nhËn b¶o hiÓm; ngîc l¹i nhµ TBH buéc ph¶i chÊp
nhËn c¸c dÞch vô mµ c«ng ty nhîng ®· chuyÓn giao víi ®iÒu kiÖn lµ nh÷ng dÞch vô
®ã ph¶i phï hîp víi néi dung vµ ®iÒu kho¶n ®· quy íc trong hîp ®ång TBH.
- ¦u ®iÓm:
+ H×nh thøc nµy khai th¸c triÖt ®Ó ®îc u ®iÓm vµ h¹n chÕ nhîc ®iÓm cña c¶ hai
h×nh thøc.
+ C¶ hai bªn ®Òu cã tÝnh chñ ®éng t¬ng ®èi trong nhËn vµ nhîng t¸i.
+ QuyÒn lîi cña c¶ hai bªn ®îc gi¶i quyÕt æn tho¶, kh«ng cã sù b¾t Ðp nhau,
kh«ng n©ng cao thñ tôc phÝ…
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
8
§Ò ¸n m«n häc
- Nhîc ®iÓm: Nhµ TBH bÊt lîi h¬n trong viÖc lùa chän rñi ro nhËn t¸i ®èi víi
nh÷ng phÇn TBH b¾t buéc.
5. C¸c ph¬ng ph¸p TBH.
5.1. TBH theo sè tiÒn b¶o hiÓm hay TBH theo tû lÖ.
a. Kh¸i niÖm: TBH theo sè tiÒn b¶o hiÓm ( STBH) lµ ph¬ng ph¸p ph©n bæ tr¸ch
nhiÖm c«ng ty nhîng vµ nhµ TBH ®èi víi ®¬n vÞ rñi ro ®îc b¶o hiÓm theo tû lÖ
tham gia cña mçi bªn trªn c¬ së STBH.
Nh vËy theo ph¬ng ph¸p nµy phÝ b¶o hiÓm, sè tiÒn båi thêng cña hai bªn ®îc
tÝnh to¸n ph©n bæ theo tû lÖ ph©n bæ STBH.
b. Ph©n lo¹i:
- TBH sè thµnh( Quota Share)
+ Kh¸i niÖm: lµ ph¬ng ph¸p TBH trong ®ã c«ng ty nhîng gi÷ l¹i mét tû lÖ nhÊt
®Þnh cña tÊt c¶ c¸c rñi ro ®· nhËn b¶o hiÓm, sè vît qu¸ t¸i ®i.
+ §Æc ®iÓm:
PhÝ BH vµ tr¸ch nhiÖm båi thêng ®îc ph©n bæ theo tû lÖ STBH gi÷ vµ t¸i ®i.
TÊt c¶ c¸c rñi ro nhËn b¶o hiÓm ®Òu ®îc t¸i ®i theo cïng mét tû lÖ.
+ TBH sè thµnh ¸p dông trong TBH tr¸ch nhiÖm d©n sù, vËn chuyÓn hµng ho¸.
+ Trong TBH thêng cã h¹n møc tèi ®a, do ®ã khi STBH vît qu¸ giíi h¹n tèi ®a
c«ng ty nhîng cã thÓ tù ®¶m nhËn hoÆc t¸i ®i b»ng h×nh thøc kh¸c.
+ ¦u ®iÓm:
TÝnh to¸n ®¬n gi¶n, dÔ xö lý, chi phÝ thÊp.
§èi víi c«ng ty nhîng thñ tôc phÝ t¬ng ®èi cao.
C«ng ty nhËn TBH tham gia vµo mäi ®¬n vÞ rñi ro cho nªn ph©n t¸n ®Òu tæn
thÊt, ®¶m b¶o c©n ®èi thu chi cho c¶ hai bªn nhËn vµ nhîng.
+ Nhîc ®iÓm:
C«ng ty nhîng ph¶i nhîng t¸i mäi rñi ro nªn kh«ng khai th¸c hÕt kh¶ n¨ng
tµi chÝnh cña m×nh.
C«ng ty nhîng kh«ng khèng chÕ ®îc tû lÖ båi thêng ®èi víi møc gi÷ l¹i
nªn ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh.
Thñ tôc phÝ TBH ®èi víi nhµ TBH cao h¬n so víi c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c.
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
9
§Ò ¸n m«n häc
- TBH møc d«i (Surplus):
+ Kh¸i niÖm: Lµ ph¬ng ph¸p TBH theo tû lÖ trong ®ã c«ng ty nhîng Ên ®Þnh møc
gi÷ l¹i b»ng mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ®¬n vÞ rñi ro, sè d«i ra ®îc t¸i ®i theo
líp lµ c¸c béi sè cña sè gi÷ l¹i.
+ §Æc ®iÓm:
Lµ mét trong c¸c ph¬ng ph¸p TBH theo tû lÖ nªn tû lÖ STBH ®îc h×nh thµnh
trªn c¬ së møc d«i t¸i ®i vµ møc gi÷ l¹i còng chÝnh lµ c¨n cø ®Ó ph©n chia tr¸ch
nhiÖm vµ phÝ b¶o hiÓm.
ChØ nh÷ng rñi ro nhÊt ®Þnh vît qu¸ kh¶ n¨ng ®¶m nhËn míi ®îc t¸i ®i hay
tæng sè ®¬n vÞ rñi ro c«ng ty nhîng chÊp nhËn b¶o hiÓm vµ sè ®¬n vÞ rñi ro
®em t¸i kh«ng gièng nhau.
Tû lÖ gi÷ l¹i, t¸i ®i cña c¸c ®¬n vÞ ®îc t¸i kh«ng b»ng nhau v× cã nh÷ng rñi ro
nhËn t¸i cã STBH nhá h¬n h¹n møc gi÷ l¹i.
Rñi ro cã gi¸ trÞ vît qu¸ hîp ®ång TBH c«ng ty nhîng ph¶i g¸nh chÞu.
+ ¦u ®iÓm:
ChØ t¸i nh÷ng rñi ro vît qu¸ kh¶ n¨ng gi÷ l¹i cña m×nh nªn khai th¸c hÕt
nguån lùc kinh doanh, ®¶m b¶o lîi Ých kinh tÕ h¬n so víi TBH sè thµnh.
Nh÷ng rñi ro xÊu ®îc t¸i ®i nhiÒu h¬n, nªn kÕt qu¶ kinh doanh æn ®Þnh.
+ Nhîc ®iÓm;
TÝnh to¸n phøc t¹p, chi phÝ tèn kÐm.
NÕu tæn thÊt r¬i nhiÒu vµo rñi ro gi÷ l¹i sÏ ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh
cña c«ng ty nhîng.
NÕu tæn thÊt r¬i nhiÒu vµo phÇn t¸i ®i nhµ TBH sÏ ph¶i chÞu thiÖt nhiÒu h¬n.
5.2. TBH theo møc båi thêng hay TBH kh«ng theo tû lÖ.
- Kh¸i niÖm: Lµ ph¬ng ph¸p TBH dùa trªn c¬ së sè tiÒn båi thêng trong ®ã c«ng
ty nhîng Ên ®Þnh mét giíi h¹n båi thêng b»ng mét sè tiÒn mµ hä cã thÓ g¸nh
chÞu cho tæn thÊt cña sù kiÖn ®èi víi mét rñi ro ®· ®îc b¶o hiÓm, phÇn tæn thÊt
vît qu¸ h¹n møc ®ã ®îc chuyÓn giao cho nhµ TBH.
- §Æc ®iÓm:
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
10
§Ò ¸n m«n häc
+ C«ng ty nhîng Ên ®Þnh møc tù båi thêng gäi l¹i ®iÓm tù båi thêng, phÇn vît
qu¸ chuyÓn cho nhµ TBH, phÇn nµy gäi lµ giíi h¹n tr¸ch nhiÖm.
+ ViÖc ph©n chia tr¸ch nhiÖm theo STBH kh«ng ®îc quan t©m, phÝ BH vµ ph©n bæ
kh«ng bÞ rµng buéc cïng tû lÖ.
+ ViÖc tÝnh to¸n thiÖt h¹i båi thêng ®îc thùc hiÖn theo hai c¸ch:
Theo n¨m nghiÖp vô: nhµ TBH båi thêng tæn thÊt thuéc hîp ®ång
Theo n¨m tµi chÝnh: nhµ TBH båi thêng thiÖt h¹i trong n¨m tµi chÝnh ®ã
- ¦u ®iÓm:
+ C«ng ty nhîng khèng chÕ ®îc møc båi thêng tèi ®a, nh÷ng tæn thÊt vît
®iÓm tù båi thêng ®· ®îc b¶o vÖ, do ®ã ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh tr¸nh
®îc nh÷ng biÕn ®éng lín.
+ Nhµ TBH kh«ng ph¶i båi thêng nh÷ng tæn thÊt thÊp h¬n ®iÓm tù båi thêng
nªn c«ng ty nhîng cã sè phÝ b¶o hiÓm gi÷ l¹i cao h¬n, tøc lµ thu nhiÒu h¬n.
+ Chi phÝ hµnh chÝnh Ýt tèn kÐm v× kh«ng ph¶i ph©n lo¹i ®¬n vÞ rñi ro, kh«ng ph¶i
tÝnh to¸n møc gi÷ l¹i.
- Nhîc ®iÓm:
+ NÕu x¸c ®Þnh kh«ng ®óng ®iÓm tù båi thêng sÏ ¶nh hëng tíi kÕt qu¶ kinh
doanh, hoÆc lµ kh«ng khai th¸c hÕt kh¶ n¨ng hoÆc chñ quan vÒ tæn thÊt cã thÓ ph¶i
båi thêng.
+ Ph¬ng ph¸p tÝnh phÝ rÊt phøc t¹p nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng ho¹t ®éng b¶o hiÓm
mang tÝnh th¶m ho¹ BH
- Ph©n lo¹i:
a. TBH vît møc båi thêng:
+ Kh¸i niÖm: lµ ph¬ng ph¸p trong ®ã c«ng ty nhîng Ên ®Þnh cho m×nh møc tù
båi thêng b»ng mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh, sè tæn thÊt vît qu¸ t¸i ®i.
+ Ph©n lo¹i:
STBH vît møc båi thêng ®¶m b¶o nghiÖp vô cã giíi h¹n: trong hîp ®ång cã
quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm tèi ®a cña c«ng ty nhËn t¸i, nÕu tæn thÊt vît qu¸ giíi h¹n
tr¸ch nhiÖm ®ã th× c«ng ty nhîng ph¶i chÞu tiÕp.
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
11
§Ò ¸n m«n häc
TBH vît møc båi thêng ®¶m b¶o nghiÖp vô kh«ng cã giíi h¹n: Hîp ®ång
TBH chØ quy ®Þnh ®iÓm tù båi thêng cña c«ng ty nhîng, sè vît qu¸ nhµ
TBH ph¶i chÞu dï lµ rÊt lín.
TBH vît møc båi thêng ®¶m b¶o cho nh÷ng tai ho¹ khèc liÖt: lµ d¹ng TBH
nh»m b¶o vÖ c«ng ty nhîng tr¸nh ®îc nh÷ng tæn thÊt qu¸ lín ®èi víi nh÷ng
sù kiÖn n»m ngoµi kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña con ngêi.
b.TBH vît tû lÖ båi thêng:
Kh¸i niÖm: lµ ph¬ng ph¸p c«ng ty nhîng khèng chÕ tr¸ch nhiÖm båi thêng
b»ng mét tû lÖ nhÊt ®Þnh, phÇn vît qu¸ møc Ên ®Þnh chuyÓn giao cho nhµ TBH.
Sè tiÒn båi thêng
Tû lÖ båi thêng = x 100
PhÝ thu
Hîp ®ång TBH thêng quy ®Þnh ®iÓm tù båi thêng 60%, ®iÓm t¸i ®i 90% (61%150%).
- Trong TBH theo møc båi thêng viÖc tÝnh to¸n STBH, tr¸ch nhiÖm kh«ng theo tû
lÖ nªn cã ý nghÜa rÊt quan träng:
+ C¸c yÕu tè tÝnh phÝ TBH:
§ßi hái ph¶i cã nh÷ng c¨n cø ®¸ng tin cËy, khèi lîng hîp ®ång ph¶i ®ång ®Òu
vÒ x¸c xuÊt x¶y ra tæn thÊt vµ møc ®é x¶y ra sù kiÖn b¶o hiÓm.
Nguyªn t¾c tÝnh phÝ: h×nh thøc tÝnh phÝ vît møc båi thêng hay tû lÖ; cã ®¶m
b¶o nghiÖp vô hay kh«ng; ph¬ng ph¸p tÝnh phÝ b¶o hiÓm gèc; sè tiÒn båi
thêng cÇn ph¶i ®îc b¶o vÖ b»ng TBH.
Môc ®Ých: ®¶m b¶o kinh doanh cho nhµ TBH, ®ång thêi kh«ng lµm thiÖt h¹i
®Õn c«ng ty nhîng do ®ã ph¶i tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè: tû lÖ båi thêng thêi gian
qua; nh÷ng nh©n tè cã thÓ ¶nh hëng ®Õn tæn thÊt trong t¬ng lai; dù phßng
cho tæn thÊt th¶m ho¹ cã thÓ x¶y ra cho TBH; møc tù båi thêng cña c«ng ty
nhîng; h¹n møc tr¸ch nhiÖm cña nhµ TBH; chi phÝ khai th¸c, hµnh chÝnh…
+ C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh phÝ:
Theo tû lÖ båi thêng: c¨n cø vµo sè liÖu thèng kª 5 hoÆc 10 n¨m tríc vÒ tæn
thÊt vµ tû lÖ båi thêng ®Ó tÝnh. §îc sö dông phæ biÕn
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
12
§Ò ¸n m«n häc
Theo rñi ro cÇn ®îc b¶o hiÓm
Theo phÝ hoµn tr¶ theo h¹n ®Þnh
5.3.TBH kÕt hîp
- Lµ ph¬ng ph¸p TBH kÕt hîp hai ph¬ng ph¸p tõ c¸c ph¬ng ph¸p trªn, víi môc
®Ých gi¶m nhÑ g¸nh nÆng cho c«ng ty nhîng hoÆc b¶o vÖ quyÒn lîi cña c«ng ty
nhËn TBH trong trêng hîp tæn thÊt lín x¶y ra.
- Nguyªn t¾c kÕt hîp: ph¬ng ph¸p nµo viÕt tríc th× ph©n bæ.
- C¸c ph¬ng ph¸p TBH kÕt hîp:
+ TBH kÕt hîp sè thµnh – møc d«i
+ TBH kÕt hîp sè thµnh – vît møc båi thêng
+ TBH kÕt hîp møc d«i – vît møc båi thêng
6. Thñ tôc phÝ TBH ( Hoa hång TBH )
- Kh¸i niÖm: Thñ tôc phÝ TBH lµ nh÷ng kho¶n tiÒn TBH mµ nhµ TBH tr¶ cho c«ng
ty nhîng khi nhµ TBH nhËn ®îc hîp ®ång TBH tõ c«ng ty nhîng.
- Môc ®Ých: Thñ tôc phÝ TBH nh»m bï ®¾p nh÷ng chi phÝ ®iÒu hµnh, qu¶n lý dÞch
vô còng nh chi phÝ khai th¸c hîp ®ång cña c«ng ty nhîng.
- Thñ tôc phÝ thêng chØ ¸p dông trong TBH tû lÖ.
- Thñ tôc phÝ ®îc tÝnh to¸n tren c¬ së:
+ Ph¬ng ph¸p TBH sè thµnh hay møc d«i
+ PhÝ TBH trªn c¬ së phÝ toµn phÇn hay lµ cã khÊu trõ
+ Chi phÝ hµnh chÝnh hoÆc qu¶n lý c«ng ty nhîng nhiÒu hay Ýt
+ T×nh h×nh båi thêng nh÷ng n¨m tríc
+ C«ng ty nhîng sö dông phÝ nhµn rçi nh thÕ nµo? tøc lµ ®Çu t cã l·i hay kh«ng
- C¸c lo¹i thñ tôc phÝ:
+ Thñ tôc phÝ cè ®Þnh: lµ lo¹i thñ tôc phÝ mµ theo ®ã nhµ TBH ph¶i tr¶ cho c«ng ty
nhîng theo mét tû lÖ cè ®Þnh cña sè phÝ TBH.
+ Thñ tôc phÝ theo thang luü tiÕn:
Lµ lo¹i thñ tôc phÝ theo ®ã tû lÖ thñ tôc phÝ t¨ng, gi¶m dÇn theo tû lÖ båi thêng,
nÕu tû lÖ båi thêng gi¶m 2 ®¬n vÞ th× tû lÖ thñ tôc phÝ t¨ng 1 ®¬n vÞ.
Thang luü tiÕn thêng cã tû lÖ nh sau:
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
13
§Ò ¸n m«n häc
Tû lÖ båi thêng(%)
Tû lÖ thñ tôc phÝ(%)
75
20
73
21
71
22
.
.
.
.
57
29
55 trë xuèng
30
Cuèi mçi kú thñ tôc phÝ TBH sÏ ®îc tÝnh l¹i vµ ®iÒu chØnh theo tû lÖ båi thêng
cña thang luü tiÕn trªn c¬ së tû lÖ båi thêng cña n¨m nghiÖp vô, trong ®ã:
Tû lÖ båi thêng =
Sè tiÒn båi th¬ng
PhÝ thùc thu
Tæn thÊt vµ chi phÝ
Tæn thÊt ph¶i tr¶ =
Dù phßng cha
nhµ TBH ph¶i tr¶ +
trong n¨m
gi¶i quyÕt
cuèi n¨m
Dù phßng cha
-
gi¶i quyÕt
®Çu n¨m
PhÝ thùc thu = PhÝ thu trong n¨m + Dù tr÷ ®Çu n¨m – Dù tr÷ cuèi n¨m
+ Thñ tôc phÝ theo l·i (Profit Commission)
Kh¸i niÖm: thñ tôc phÝ theo l·i lµ ph¬ng ph¸p trong ®ã c«ng ty nhîng sÏ nhËn l¹i
mét phÇn l·i khi kÕt qu¶ kinh doanh thùc tÕ cña c«ng ty nhËn t¸i tèt h¬n nhiÒu so
víi tû lÖ båi thêng trung b×nh dù kiÕn.
Thñ tôc phÝ theo l·i thêng ë trong kho¶ng 10-20%, cßn phÇn l·i mµ c«ng ty
nhîng cã thÓ ®îc nhËn l¹i ®îc tÝnh b»ng tû lÖ % cña lîi nhuËn nhµ TBH hëng
khi kÕt qu¶ hîp ®ång TBH cã l·i. KÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty TBH ®îc tÝnh
theo c«ng thøc sau: KÕt qu¶ kinh doanh = Thu - Chi trong ®ã c¸c kho¶n thu chi
®îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së “ Tµi kho¶n lç l·i ” sau:
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
14
§Ò ¸n m«n häc
Thu
Chi
- Kho¶n dù tr÷ cho nh÷ng rñi ro cßn -Kho¶n dù tr÷ cho nh÷ng rñi ro cßn ph¶i
ph¶i ®¶m b¶o tõ n¨m tµi chÝnh tríc ®¶m b¶o vµo cuåi n¨m tµi chÝnh hiÖn t¹i
chuyÓn sang.
- PhÇn dù tr÷ cho nh÷ng vô tæn thÊt ®ang - PhÇn dù tr÷ cho c¸c vô tæn thÊt ®ang
cßn chê gi¶i quyÕt tõ n¨m tµi chÝnh cßn chê gi¶i quyÕt vµo cuèi n¨m tµi
tríc chuyÓn sang.
chÝnh hiÖn t¹i.
- PhÝ TBH thu ®îc trong n¨m hiÖn t¹i
- Båi thêng trong n¨m tµi chÝnh hiÖn t¹i
- Thu thñ tôc phÝ do TBH tiÕp
- Thñ tôc phÝ
- L·i ®Çu t
- Chi qu¶n lý
- ThuÕ
- NhËn xÐt: Ph¬ng ph¸p thñ tôc phÝ cè ®Þnh, thñ tôc phÝ ®îc tÝnh mét lÇn, tÝnh
to¸n ®¬n gi¶n nªn khong tèn kÐm thêi gian, dÔ qu¶n lý.
Hai ph¬ng ph¸p sau cã h¹n chÕ lµ tÝnh to¸n phøc t¹p h¬n, nhng u ®iÓm
so víi ph¬ng ph¸p ®Çu lµ linh ®éng víi kÕt qu¶ thùc tÕ kinh doanh v× cã sù ®iÒu
chØnh víi thùc tÕ tæn thÊt nªn ®¶m b¶o quyÒn lîi cho c¶ ha bªn nhËn vµ nhîng.
7. Nh÷ng vÊn ®Ò trong nhËn vµ nhîng TBH.
- Møc gi÷ l¹i:
+ Kh¸i niÖm: møc gi÷ l¹i lµ kho¶n tiÒn tèi ®a cã thÓ gi÷ l¹i trªn mäi rñi ro cña c«ng
ty nhîng.
+ Lý do: C«ng ty nhîng TBH nh»m môc ®Ých chñ yÕu lµ ®¶m b¶o an toµn vµ kh¶
n¨ng tµi chÝnh…. Nhng ®ång thêi còng ph¶i xem xÐt møc TBH hay møc gi÷ l¹i
phï hîp ®Ó tËn dông hÕt c¸c nguån lùc cña c«ng ty nhîng v× môc ®Ých ho¹t ®éng
cña c«ng ty trªn thÞ trêng lµ lîi nhuËn.
+ C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh møc gi÷ l¹i:
Kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c«ng ty nhîng, chñ yÕu lµ vèn tù cã
Sè lîng hîp ®ång ký kÕt vµ ®Æc trng rñi ro ®îc b¶o hiÓm
ChÝnh s¸ch TBH cña quèc gia hay cña c«ng ty
T×nh h×nh m«i trêng kinh tÕ x· héi, chÝnh trÞ…
KÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña c«ng ty trong t¬ng lai
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
15
§Ò ¸n m«n häc
Kinh nghiÖm thôc tÕ ho¹t ®éng kinh doanh nh÷ng n¨m tríc
+ C«ng thøc tÝnh møc gi÷ l¹i:
(P+F) –C
M =
S
trong ®ã:
M : Møc gi÷ l¹i
P : vèn tù cã
F : doanh thu phÝ vµ thu nhËp kh¸c
C : chi phÝ
S : sè lîng thiÖt h¹i
- PhÝ t¹m gi÷
+ Kh¸i niÖm: PhÝ t¹m gi÷ lµ kho¶n dù phßng riªng gióp cho c«ng ty nhîng cã
thuËn lîi trong viÖc gi¶i quyÕt båi thêng cho nghiÖp vô b¶o hiÓm gèc tríc khi
quyÕt to¸n ®ßi båi thêng tõ nhµ TBH.
+ Môc ®Ých: PhÝ t¹m gi÷ cïng víi thñ tôc phÝ cã t¸c dông gióp c«ng ty nhîng gi¶i
quyÕt båi thêng, chi tr¶ cho kh¸ch hµng nhanh chãng.
+ PhÝ t¹m gi÷ thêng ®îc c«ng ty nhîng gi÷ l¹i theo tõng quý, tõng n¨m vµ
chiÕm kho¶ng 35- 40% phÝ TBH toµn phÇn.
+ §Õn kú tiÕp theo:
PhÝ t¹m gi÷ = kho¶n båi thêng nhµ TBH ph¶i chÞu, hîp ®ång TBH hoµn thµnh
PhÝ t¹m gi÷ > kho¶n båi thêng mµ nhµ TBH ph¶i chÞu, c«ng ty nhîng ph¶i
tr¶ l¹i nhµ TBH phÇn d, ®ång thêi tr¶ thªm mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh do tÝnh
®Õn yÕu tè l·i ®Çu t.
PhÝ t¹m gi÷ < kho¶n båi thêng mµ nhµ TBH ph¶i chÞu c«ng ty nhîng ®ßi
thªm nhµ TBH phÇn thiÕu.
+ Trong trêng hîp nhµ TBH kh«ng tiÕp tôc tham gia hîp ®ång, phÝ t¹m gi÷ ®îc
gi¶i quyÕt theo hai trêng hîp sau:
HoÆc nhµ TBH tiÕp tôc chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng rñi ro cßn hiÖu lùc cho
tíi khi chÊm døt toµn bé nh÷ng rñi ro ®îc b¶o hiÓm trong n¨m nghiÖp vô ®ã.
HoÆc lµ chuyÓn giao toµn bé phÇn tr¸ch nhiÖm cßn tån l¹i cho nhµ TBH theo
tho¶ thuËn.
- Hîp ®ång TBH
+ Kh¸i niÖm: Hîp ®ång TBH lµ mét tho¶ thuËn ®îc ký kÕt gi÷a c«ng ty nhîng
vµ nhËn TBH trong ®ã nhµ TBH cam kÕt båi thêng cho c«ng ty nhîng phÇn
tr¸ch nhiÖm mµ c«ng ty nhîng ph¶i g¸nh chÞu trong hîp ®ång b¶o hiÓm cña m×nh
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
16
§Ò ¸n m«n häc
khi sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra víi ®iÒu kiÖn c«ng ty nhîng ph¶i chuyÓn giao sè phÝ
b¶o hiÓm t¬ng øng víi møc tr¸ch nhiÖm cña nhµ TBH.
+ C¸c ®Æc trng cña hîp ®ång TBH :
Nhµ TBH cam kÕt båi thêng cho c«ng ty nhîng víi ®iÒu kiÖn c«ng ty nhîng
chuyÓn phÝ BH t¬ng øng cho nhµ TBH. Nhµ TBH kh«ng ®îc yªu cÇu bªn mua
BH trùc tiÕp chuyÓn phÝ cho m×nh.
Nhµ TBH cã thÓ båi thêng toµn bé hoÆc mét phÇn ®èi víi nh÷ng tr¸ch nhiÖm
mµ c«ng ty nhîng ph¶i g¸nh chÞu theo hîp ®ång b¶o hiÓm. Cßn c«ng ty nhîng
ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm toµn bé, duy nhÊt ®èi víi bªn mua b¶o hiÓm theo hîp
®ång b¶o hiÓm gèc.
Hîp ®ång TBH lµ hîp ®ång riªng biÖt gi÷a nhµ b¶o hiÓm víi c«ng ty nhîng,
cßn ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng tham gia vµo hîp ®ång nµy do ®ã ngêi mua
b¶o hiÓm kh«ng ®îc yªu cÇu ngêi nhËn TBH båi thêng trùc tiÕp cho m×nh.
+ Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n trong hîp ®ång TBH:
Thñ tôc phÝ
PhÝ t¹m gi÷
Nguyªn t¾c trung thùc tuyÖt ®èi: lµ nguyªn t¾c ®ßi hái c«ng ty nhîng ph¶i
th«ng b¸o cho nhµ TBH biÕt nh÷ng chi tiÕt cÇn thiÕt mµ hä ®îc trong nghiÖp vô
b¶o hiÓm cña m×nh. NÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm cung cÊp nh÷ng th«ng tin kh«ng
chÝnh x¸c vÒ rñi ro b¶o hiÓm mµ ®îc c«ng ty b¶o hiÓm gèc chÊp nhËn trong hîp
®ång b¶o hiÓm vµ lµm c¬ së ®Ó x©y dùng hîp ®ång TBH th× nhµ TBH cã quyÒn
tõ chèi tr¸ch nhiÖm khi ph¸t hiÖn ra sù thiÕu trung thùc ®ã.
VÊn ®Ò båi thêng:
Dï hîp ®ång TBH díi h×nh thøc nµo th× khi sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra, c«ng ty
nhîng ph¶i tiÕn hµnh båi thêng tríc cho ngêi ®îc b¶o hiÓm, sau ®ã ®ßi l¹i
phÇn tr¸ch nhiÖm thuéc vÒ nhµ TBH. Ngîc l¹i nhµ TBH ph¶i båi thêng thiÖt h¹i
cho c«ng ty nhîng theo quy ®Þnh ph¸p lý cña hîp ®ång TBH.
Chó ý: nÕu båi thêng b»ng ngo¹i tÖ th× tÝnh theo tû gi¸ t¹i thêi ®iÓm thanh to¸n.
Thêi h¹n hîp ®ång….
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
17
§Ò ¸n m«n häc
+ Hîp ®ång TBH ®îc thµnh lËp b»ng v¨n b¶n vµ ph¶i cã ch÷ ký cña bªn tham gia.
§Ó ®¶m b¶o yªu cÇu hîp ®ång TBH ph¶i tu©n thñ nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña hîp
®ång nh sau:
Ngêi b¶o hiÓm vµ nhµ TBH ph¶i cã kh¶ n¨ng tham gia hîp ®ång
Ph¶i cã sù chµo b¸n vµ chÊp nhËn
+ C¸c h×nh thøc hîp ®ång TBH: C¸c h×nh thøc hîp ®ång TBH ®îc x©y dùng t¬ng
øng víi c¸c h×nh thøc TBH, do ®ã còng cã ba lo¹i sau:
Hîp ®ång TBH tuú ý lùa chän
Hîp ®ång TBH b¾t buéc
Hîp ®ång TBH tuú ý lùa chän- b¾t buéc
- Qu¶n lý hîp ®ång TBH:
+ Sau khi ký kÕt hîp ®ång c¸c bªn tham gia ph¶i tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c lu tr÷,
b¶o qu¶n, vµ qu¶n lý hîp ®ång ®Ó ®¶m b¶o viÖc theo dâi, thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa
vô cña c¸c bªn nh ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång. §ång thêi theo ®Þnh kú c«ng ty
nhîng ph¶i lËp vµ chuyÓn cho ngêi nhËn b¶ng thanh to¸n gåm b¶ng kª phÝ vµ
b¶ng kª khai thiÖt h¹i. B¶ng thanh to¸n nµy cã thÓ ph©n bæ theo 3 c¸ch:
Ph©n bæ theo n¨m ký kÕt: nh÷ng thiÖt h¹i x¶y ra ®èi víi nh÷ng hîp ®ång gèc
n¨m thø i ®îc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n n¨m thø i cña hîp ®ång t¸i, dï viÖc
thanh to¸n ®îc tiÓn hµnh vµo bÊt cø lóc nµo.
PhÇn bæ theo n¨m x¶y ra thiÖt h¹i: nh÷ng thiÖt h¹i x¶y ra trong n¨m thø i ®îc
h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n n¨m thø i cña hîp ®ång t¸i, kh«ng kÓ thiÖt h¹i ®ã liªn
quan ®Õn hîp ®ång gèc ë thêi kú nµo vµ ®îc thanh to¸n vµo lóc ®ã.
Ph©n bæ theo n¨m kÕ to¸n: c¸c kho¶n thu vµ thanh to¸n båi thêng trong n¨m
®Òu h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n t¬ng øng cña hîp ®ång TBH kh«ng kÓ hiÖn tîng
thu chi ph¸t sinh vµo lóc nµo.
+ Trong trêng hîp mét trong hai bªn huû bá hîp ®ång ph¶i th«ng b¸o th«ng b¸o
tríc cho bªn kia vµ tho¶ thuËn vÒ c¸c ®iÒu kiÖn huû bá.
+ Trêng hîp mét trong hai bªn vi ph¹m hîp ®ång sÏ xö ph¹t theo quy ®Þnh cña
hîp ®ång hoÆc nhê ph¸p luËt can thiÖp.
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
18
§Ò ¸n m«n häc
II. thÞ trêng t¸i B¶o HiÓm
1.Sù cÇn thiÕt.
*Sù cÇn thiÕt:
Sù tån t¹i cña bÊt kú thÞ trêng nµo trong nÒn kinh tÕ ®· lµ c©u tr¶ lêi t¬ng ®èi
®Çy ®ñ cho sù cÇn thiÕt cña nã ®èi víi x· héi. Ph¶i ch¨ng chóng ta còng nªn nh×n
nhËn sù cÇn thiÕt cña thÞ trêng TBH ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ®èi víi thÞ
trêng B¶o HiÓm nãi riªng th«ng qua thùc tÕ sù ph¸t triÓn réng kh¾p cña thÞ trêng
TBH trong nÒn kinh tÕ cña c¸c quèc gia, qua c¸c t¸c dông cña TBH nh phÇn I ®·
tr×nh bµy. H¬n thÕ chóng ta cã thÓ kiÖm nghiÖm cô thÓ ë c¸c mÆt sau ®©y:
- ThÞ trêng TBH cã vai trß cung cÊp th«ng tin nhanh chãng vµ chÝnh x¸c vÒ c¸c
c«ng ty cÇn nhËn vµ nhîng TBH ®Ó hä cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c
kinh doanh thay v× ph¶i mÊt thêi gian t×m kiÕm mµ mÊt ®i c¬ héi kinh doanh míi.
- Cho phÐp c«ng ty nhîng lùa chän giao kÕt hîp ®ång víi mét hoÆc nhiÒu nhµ
TBH cã lîi nhÊt.
- Lµ n¬i cung cÊp vèn cho ho¹t ®éng ®Çu t trong níc nhê thu hót ®îc ngo¹i tÖ tõ
níc ngoµi vµo.
- T¨ng thu cho ng©n s¸ch nhµ níc th«ng qua c¸c kho¶n thuÕ.
- ThÞ trêng TBH cïng víi thÞ trêng B¶o HiÓm ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ
®îc diÔn trong m«i trêng æn ®Þnh, an toµn…
- Gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho mét bé phËn lao ®éng cña x· héi.
* Mèi quan hÖ gi÷a thÞ trêng TBH vµ thÞ trêng B¶o HiÓm:
- Nh×n bÒ ngoµi c¸c ho¹t ®éng trªn hai thÞ trêng nµy cã mèi quan hÖ t¸ch rêi
nhau: trªn thÞ trêng B¶o HiÓm diÔn ra c¸c ho¹t ®éng khai th¸c, ký kÕt vµ qu¶n lý
c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm gèc gi÷a nhµ b¶o hiÓm vµ ngêi tham gia kh¸c so víi viÖc
ký lËp hîp ®ång TBH gi÷a nhµ b¶o hiÓm vµ nhµ TBH mµ hoµn toµn kh«ng cã sù cã
mÆt cña ngêi ®îc b¶o hiÓm. MÆt kh¸c c¸c ho¹t ®éng nµy ®îc thùc hiÖn vµo hai
thêi ®iÓm kh¸c nhau.
- NÕu xem xÐt thùc chÊt l¹i vÊn ®Ò chóng cã mèi quan hÖ kh«ng thÓ t¸ch rêi vµ mèi
quan hÖ nh©n qu¶ víi nhau bëi v× cã tån t¹i thÞ trêng B¶o HiÓm míi tån t¹i thÞ
trêng TBH, ®ång thêi kÕt qu¶ ho¹t ®éng trªn thÞ trêng nµy t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
19
§Ò ¸n m«n häc
sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng kia: thÞ trêng TBH cã ph¸t triÓn míi cã kh¶ n¨ng ®¸p
øng nhu cÇu TBH ë thÞ trêng B¶o HiÓm, ngîc l¹i thÞ trêng B¶o HiÓm cã më
réng míi n¶y sinh nhu cÇu TBH, tøc lµ t¹o “nguån hµng” cho thÞ trêng TBH.
- Ngoµi hai mèi quan hÖ trªn, hai thÞ trêng nµy cßn cã mèi quan hÖ thóc ®Èy lÉn
nhau, sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng nµy kÐo theo sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng kia t¹o
ra sù ph¸t triÓn ®ång thêi. §iÒu nµy cßn thÓ hiÖn ë t¸c dông cña TBH víi B¶o
HiÓm, thÞ trêng TBH víi thÞ trêng B¶o HiÓm.
- Cuèi cïng cÇn ph¶i x¸c nhËn thùc tÕ lµ c¶ hai thÞ trêng nµy cung thuéc hÖ thèng
c¸c lo¹i thÞ trêng ph©n theo lÜnh vùc kinh doanh trong nÒn kinh tÕ nªn cïng chÞu
t¸c ®éng nh nhau bëi c¸c quy luËt kinh tÕ vµ m«i trêng kinh tÕ, chÝnh trÞ.
2. Kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng TBH.
- Kh¸i niÖm: ThÞ trêng TBH lµ n¬i trao ®æi vÒ cung cÇu TBH.
- §Æc ®iÓm:
+ Lµ thÞ trêng dÞch vô vµ cã tÝnh kinh tÕ.
+ Nh thÞ trêng B¶o HiÓm, thÞ trêng TBH còng cã chu kú kinh doanh ngîc.
+ Lµ bé phËn cña thÞ trêng tµi chÝnh, c¸c c«ng ty BH &TBH thùc chÊt lµ c¸c trung
gian tµi chÝnh.
+ ChØ tån t¹i khi thÞ trêng B¶o HiÓm tån t¹i.
+ Trªn thÞ trêng TBH kh«ng xuÊt hiÖn ngêi ®îc b¶o hiÓm, mäi tho¶ thuËn, trao
®æi chØ liªn quan ®Õn c«ng ty nhîng vµ nhËn TBH. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ ë ®Æc
®iÓm khi cã rñi ro x¶y ra ngay c¶ khhi nhµ TBH kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô båi
thêng cho c«ng ty nhîng, c«ng ty nhîng vÉn ph¶i båi thêng ®Çy ®ñ cho kh¸ch
hµng.
- So s¸nh thÞ trêng TBH víi c¸c thÞ trêng kh¸c:
Ngoµi c¸c ®iÓm gièng nhau lµ cïng chÞu t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ, ph¸p
luËt nhµ níc, môc ®Ých kinh doanh cña c¸c nhµ kinh doanh trªn thÞ trêng lµ lîi
nhuËn, thÞ trêng TBH kh¸c víi c¸c lo¹i thÞ trêng kh¸c ë chç:
NguyÔn ThÞ H¹ - Líp kinh tÕ B¶o HiÓm 43A - §HKTQD
20
- Xem thêm -
.PDF 
47 
221 
139 
