Tài liệu Thanh tra giải quyết khiếu nại trong quản lý đất đai tại sở địa chính hà tây

Lêi nãi ®Çu Qu¶n lý ®Êt ®ai trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc nh¹y c¶m vµ hÕt søc phøc t¹p, nªn trong thùc tÕ ®êi sèng x· héi vÉn n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®îc gi¶i quyÕt, nhÊt lµ nh÷ng vÊn ®Ò khiÕu n¹i, tè c¸o vÒ ®Êt ®ai cã xu híng gia t¨ng vÒ sè lîng, phøc t¹p vÒ tÝnh chÊt. Thùc tÕ ®· xuÊt hiÖn nhiÒu ®iÓm nãng g©y ¶nh hëng kh«ng tèt ®Õn an ninh trËt tù vµ t×nh h×nh kinh tÕ x· héi ë nhiÒu vïng trong c¶ níc nãi chung vµ trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y nãi riªng. Trong khi ®ã, hÖ thèng ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai cha hoµn chØnh, thiÕu ®ång bé, nhËn thøc vÒ ph¸p luËt cña sè bé phËn nh©n d©n cßn h¹n chÕ. H¬n n÷a, viÖc qu¶n lý ®Êt ®ai bÞ bu«ng láng dÉn ®Õn vi ph¹m ph¸p luËt ®Êt ®ai g©y tranh chÊp khiÕu n¹i ngµy cµng nhiÒu. MÆc dï c¸c c¬ quan Nhµ níc ®· cã nhiÒu cè g¾ng nhng chÊt lîng c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cßn rÊt h¹n chÕ, t×nh tr¹ng ®¬n th göi lan trµn, vît cÊp, chuyÓn vßng diÔn ra kh¸ phæ biÕn, sè vô viÖc tån ®äng cßn nhiÒu. T×nh h×nh khiÕu kiÖn ®ang ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc, hÕt søc phøc t¹p, cÇn ®îc gi¶i quyÕt mét c¸ch toµn diÖn vµcã hiÖu qu¶ nhÊt. Tõ nh÷ng yªu cÇu bøc xóc ®ã em chän nghiªn cøu ®Ò tµi: “Thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i trong qu¶n lý ®Êt ®ai t¹i Së §Þa ChÝnh Hµ T©y”. Môc ®Ých nghiªn cøu cña em lµ t×m hiÓu c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai, khiÕu n¹i tè c¸o vÒ ®Êt ®ai vµ viÖc vËn dông vµo c«ng t¸c thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®Êt -3- ®ai trªn ®Þa bµn tØnh Hµ T©y, tõ ®ã cã kiÕn nghÞ mét sè gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ vµ gi¶i quyÕt tèt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai. §èi tîng nghiªn cøu lµ c¸c quan hÖ x· héi ph¸t sinh trong qu¶n lý ®Êt ®ai, nghiªn cøu quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña ngêi khiÕu n¹i vµ bÞ khiÕu n¹i trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt nh÷ng tranh chÊp vÒ ®Êt ®ai t¹i së §Þa ChÝnh Hµ T©y. Néi dung chÝnh gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i trong qu¶n lý ®Êt ®ai. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i trong qu¶n lý ®Êt ®ai t¹i Së §Þa ChÝnh Hµ T©y. Ch¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m gi¶i quyÕt tèt khiÕu n¹i trong qu¶n lý ®Êt ®ai t¹i Së §Þa ChÝnh Hµ T©y. Do tr×nh ®é vµ thêi gian cã h¹n, chuyªn ®Ò kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c«, c¸c c¸n bé thanh tra t¹i Së §Þa ChÝnh Hµ T©y vµ b¹n bÌ ®Ó lÇn sau em lµm ®îc tèt h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ThÇy gi¸o híng dÉn Th.S hoµng cêng, c¸c c¸n bé thanh tra së §Þa ChÝnh Hµ T©y vµ b¹n bÌ ®· gióp em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. -4- Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i Trong qu¶n lý ®Êt ®ai I.Sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý nhµ níc vÒ ®Êt ®ai 1.VÞ trÝ, vai trß cña ®Êt ®ai trong ®êi sèng kinh tÕ §Êt ®ai lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn nhng l¹i ®ãng vai trß quan träng cho tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña loµi ngêi, l¹i lµ nguån lùc khan hiÕm kh«ng thÓ t¹o ra ®îc. V× vËy nã trë nªn v« cïng quý gi¸ cña loµi ngêi, lµ ®iÒu kiÖn cho sù sèng cña ®éng thùc vËt vµ con ngêi trªn tr¸i ®Êt. §Êt ®ai tham gia mäi ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi. Nã lµ ®Þa ®iÓm cho mäi ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi, nã cung cÊp sè liÖu cho mét sè ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt nh x©y dùng, n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, khai kho¸ng ….Kh«ng nh÷ng thÕ ®Êt ®ai kÕt hîp víi mét sè ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®Ó h×nh thµnh c¸c vïng kinh tÕ cña ®Êt níc nh»m khai th¸c sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng tù nhiªn, kinh tÕ x· héi cña vïng ®ã, t¹o lîi thÕ c¸c vïng kinh tÕ. §Êt ®ai tham gia vµo tÊt c¶ c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt cña x· héi nhng ë nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau. Víi ngµnh n«ng nghiÖp ®Êt ®ai lµ t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu kh«ng thÓ thay thÕ ®îc. Nã võa lµ ®èi tîng lao ®éng, võa lµ t liÖu lao ®éng, c«ng cô lao ®éng. Víi ngµnh c«ng nghiÖp ®Êt ®ai lµ ®Þa ®iÓm kh«ng thÓ thiÕu ®îc vµ còng kh«ng g× thay thÕ ®îc. Víi ngµnh vËt liÖu x©y dùng, ®Êt ®ai lµ nguyªn liÖu ®Çu vµo rÊt quan träng … -5- §Êt ®ai cßn lµ mét trong nh÷ng bé phËn l·nh thæ quèc gia, nh vËy víi mçi quèc gia ®Òu cã l·nh thæ riªng, nªn ®Êt ®ai ®Òu bÞ giíi h¹n bëi ranh giíi gi÷a c¸c quèc gia. Tõ sù quan träng cña ®Êt ®ai ®èi víi ®êi sèng kinh tÕ x· héi, ta cÇn ph¶i qu¶n lý ®Êt ®ai, ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó sö dông ®Êt ®ai mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt, hîp lý nhÊt tr¸nh t×nh tr¹ng ®Ó l·ng phÝ tµi nguyªn, tr¸nh sö dông bõa b·i ®Êt ®ai g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ khã lêng: nh c¹n kiÖt tµi nguyªn, sö dông kh«ng cã hiÖu qu¶, bá hoang ho¸ ®Êt ®ai …. 2.Vai trß vµ néi dung qu¶n lý nhµ níc vÒ ®Êt ®ai a.Vai trß qu¶n lý nhµ níc vÒ ®Êt ®ai -6- * Kh¸i niÖm qu¶n lý ®Êt ®ai: lµ tæng hîp c¸c ho¹t ®éng cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn ®Î thùc hiÖn vµ b¶o vÖ quyÒn së h÷u nhµ níc vÒ ®Êt ®ai, ®ã lµ c¸c ho¹t ®éng trong viÖc n¾m ch¾c t×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai, trong viÖc ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i theo quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, trong viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t qu¸ tr×nh sö dông ®Êt ®ai. §Êt ®ai lµ nhu cÇu thiÕt yÕu cña loµi ngêi, lµ nh÷ng yÕu tè quan träng bËc nhÊt cÊu thµnh bÊt ®éng s¶n. Trong nh÷ng n¨m chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan niªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, th× nh÷ng yÕu tè thÞ trêng trong ®ã cã thÞ trêng bÊt ®éng s¶n ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. §ã chÝnh lµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, bu«n b¸n ®Êt ®ai nhµ cöa ®ang diÔn ra mét c¸ch rÊt s«i ®éng. Thùc tÕ thÞ trêng bÊt ®éng s¶n ®· cã vµ ho¹t ®éng rÊt m¹nh, nhng cha cã thÓ chÕ râ rµng, ph¸t triÓn cßn chËm ch¹p, tù ph¸t thiÕu ®Þnh híng. Cïng ®ã thÞ trêng hµng ho¸, dÞch vô ph¸t triÓn nhanh nhng còng thiÕu ®Þnh híng vµ cßn mang tÝnh tù ph¸t. ThÞ trêng søc lao ®éng còng ph¸t triÓn chËm ch¹p, thiÕu qu¶n lý vµ cha cã ®Þnh híng râ rµng cho nã. ThÞ trêng vèn c«ng nghÖ, th«ng tin cßn yÕu kÐm trong khi ®ã viÖc ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt vµ trong cuéc sèng cßn rÊt yÕu . -7- V× vËy vai trß cña nhµ níc lµ qu¶n lý c¸c thÞ trêng ®Ó bæ sung nh÷ng lç hæng cña thÞ trêng vµ thóc ®Èy sù h×nh thµnh ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng t¹o sù vËn ®éng nÒn kinh tÕ ®a d¹ng. §ång thêi qu¶n lý nhµ níc trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ cÇn thiÕt nh»m ng¨n ngõa, h¹n chÕ nh÷ng mÆt tr¸i, c¸c mÆt tiªu cùc cña nÒn kinh tÕ, cña thÞ trêng vµ ®Ó sö dông c¸c tiÒm n¨ng cã hiÖu qu¶ . §Êt ®ai còng kh«ng n»m ngoµi sù qu¶n lý cña nhµ níc. Víi nhu cÇu kh¸c quan cña viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ tµi nguyªn ®Êt - mét tµi nguyªn cã h¹n vµ kh«ng s¶n xuÊt ®îc ®· thóc ®Èy nhµ níc ph¶i ngµy cµng t¨ng cêng n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý. Cã nh vËy míi ®¸p øng ®îc nhu cÇu ®êi sèng cña nh©n d©n. Nhng ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ nguån tµi nguyªn quý hiÕm nµy, n¨m 1993 luËt ®Êt ®ai th«ng qua ®· ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt ®¸ng kÓ trong c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc vÒ ®Êt ®ai. Th«ng qua ®ã nhµ níc ®a ra vµ thõa nhËn c¸c quyÒn cña con ngêi vÒ ®Êt ®ai: nh quyÒn sö dông ®Êt ®ai, quyÒn thõa kÕ, chuyÓn nhîng, cho thuª, cho thuª l¹i, thÕ chÊp, cÇm cè, gãp vèn vµo liªn doanh … Nhµ níc ®a ra nh÷ng quy ®Þnh thÞ trêng mua b¸n bÊt ®éng s¶n ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña c¸c bªn tham gia thÞ trêng mét c¸ch chÝnh ®¸ng. Nhµ níc còng hç trî c¸c ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n tham gia thØ trêng bÊt ®éng s¶n, b»ng c¸ch t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi th«ng qua c¸c c«ng cô cña m×nh, chÝnh s¸ch cña m×nh. §ång thêi dùa vµo c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ®Êt ®ai, Nhµ níc thanh tra, xö lý c¸c vô tranh chÊp, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o vÒ c¸c vÊn ®Ò n¶y sinh trong quan hÖ ®Êt ®ai . -8- b. Néi dung cña qu¶n lý nhµ níc vÒ ®Êt ®ai §Êt ®ai lµ rÊt quan träng nªn nhµ níc lu«n tró träng qu¶n lý ®Êt ®ai th«ng qua c¸c néi dung sau:  Nhµ níc ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn lîc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph©n bæ ®Êt ®ai cã c¨n cø khoa häc nh»m phôc vô cho môc ®Ých kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc, b¶o ®¶m sö dông ®óng môc ®Ých, ®¹t hiÖu qu¶ cao vµ tiÕt kÖm, gióp nhµ níc qu¶n lý chÆt chÏ ®Êt ®ai h¬n gióp ngêi sö dông ®Êt cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó b¶o vÖ, sö dông ®Êt cã hiÖu qu¶ cao .  Nhµ níc ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ qu¶n lý, sö dông ®Êt ®ai vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®ã lµm c¬ së ph¸p lý ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña ngêi d©n, cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong quan hÖ kinh tÕ vÒ ®Êt ®ai .  Nhµ níc th«ng qua ®iÒu tra, kh¶o s¸t, ®o ®¹c, ®¸nh gi¸ vµ ph©n h¹ng ®Êt ®ai, lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh, ®Ó n¾m ch¾c toµn bé quü ®Êt ®ai vÒ sè lîng, chÊt lîng ®Ó lµm c¨n cø khoa häc nh»m sö dông ®Êt ®ai cã hiÖu qu¶ vµ hîp lý, ®Ó n¾m râ tõng lo¹i ®Êt ®ai .  Th«ng qua ban hµnh vµ thùc hiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai: nh chÝnh s¸ch gi¸ c¶, thuÕ, ®Çu t …®Ó kÝch thÝch c¸c tæ chøc, chñ thÓ kinh tÕ, c¸c c¸ nh©n sö dông ®Çy ®ñ hîp lý ®Êt ®ai, tiÕt kiÖm ®Êt ®ai nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng sinh lêi cña ®Êt ®ai . -9-  Nhµ níc giao ®Êt, cho thuª ®Êt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu sö dông ®Êt ®ai cña ngêi d©n vµ thu håi khi cÇn thiÕt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.  Th«ng qua ®¨ng ký ®Êt ®ai, thèng kª, kiÓm kª ®Êt ®ai, cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®ai, ®Ó n¾m t×nh h×nh biÕn ®éng cña ®Êt ®ai, n¾m ®îc sè lîng, chÊt lîng tõng lo¹i ®Êt ®ai .  Nhµ níc thanh tra viÖc chÊp hµnh c¸c chÕ ®é, thÓ lÖ vÒ qu¶n lý, sö dông ®Êt ®ai nh»m ph¸t hiÖn c¸c vi ph¹m, xö lý vi ph¹m ®ã, gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ ®Êt ®ai, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tè c¸o c¸c vi ph¹m trong qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai. II. Néi dung cña thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i trong qu¶n lý ®Êt ®ai 1. Kh¸i niÖm thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai a. Kh¸i niÖm thanh tra vÒ ®Êt ®ai Thanh tra lµ xem xÐt mét c¸ch kh¸ch quan viÖc chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, b¶o ®¶m cho c¸c quy ®Þnh ®ã ®îc thùc hiÖn vµ thùc hiÖn ®óng.  Ph©n lo¹i c¬ quan thanh tra Thanh tra viÖc qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai gåm 2 lo¹i: thanh tra nhµ níc vµ thanh tra ngµnh . Thanh tra nhµ níc do chÝnh phñ, UBND c¸c cÊp thùc hiÖn víi sù gióp ®ì trùc tiÕp cña hÖ thèng c¬ quan qu¶n lý ®Êt ®ai tõ T¦ ®Õn ®Þa ph¬ng . - 10 - T¹i T¦, Tæng côc §Þa chÝnh viÖt nam lµ c¬ quan gióp chÝnh phñ thùc hiÖn thèng nhÊt viÖc qu¶n lý nhµ níc ®èi víi ®Êt ®ai, thanh tra, kiÓm tra chÕ ®é qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai trong ph¹m vi c¶ níc. Së §Þa ChÝnh tØnh, phßng ®Þa chÝnh huyÖn vµ c¸n bé ®Þa chÝnh x· gióp UBND cïng cÊp thùc hiÖn thanh tra, kiÓm tra ®Êt ®ai trong phêng cña m×nh . Thanh tra ngµnh do c¸c ngµnh nh Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, bé x©y dùng, bé giao th«ng vËn t¶i … Thùc hiÖn ®èi víi viÖc sö dông ®Êt ®ai trong néi bé ngµnh cña m×nh . Thanh tra ngµnh kh«ng thay thÕ cho thanh tra nhµ níc mµ chØ cã t¸c ®éng bæ sung, hç trî nh»m thóc ®Èy viÖc qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai mét c¸ch hîp lý, cã hiÖu qu¶ ®èi víi ngµnh ®îc nhµ níc giao cho sö dông . b. Kh¸i niÖm khiÕu n¹i, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai KhiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai lµ c«ng viÖc c«ng d©n, c¬ quan, tæ chøc theo thñ tôc do luËt khiÕu n¹i tè c¸o quy ®Þnh ®Ò nghÞ c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã thÈm quyÒn xem xÐt l¹i quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh liªn quan ®Õn ®Êt ®ai khi cã c¨n cø cho r»ng quy ®Þnh hoÆc hµnh vi ®ã lµ tr¸i ph¸p luËt ®Êt ®ai, x©m ph¹m ®Õn quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh. *C¸c d¹ng khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai - 11 - KhiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai cã xu híng ngµy cµng gia t¨ng chiÕm trªn 70% trong tæng lîng ®¬n th khiÕu n¹i cña c¸c lÜnh vùc trong c¶ níc . VÒ c¬ b¶n cã c¸c lo¹i khiÕu n¹i sau:  KhiÕu n¹i quyÕt ®Þnh xö ph¹t hµnh chÝnh vÒ vi ph¹m chÕ ®é qu¶n lý ®Êt ®ai .  KhiÕu n¹i vÒ thñ tôc hµnh chÝnh trong viÖc thu håi ®Êt, giao ®Êt, ®Òn bï ®Êt thu håi .  KhiÕu n¹i vÒ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt.  KhiÕu n¹i vÒ quyÕt ®Þnh cña UBND vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Êt ®ai .  KhiÕu n¹i vÒ lµm thñ tôc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt .  KhiÕu n¹i viÖc x¸c ®Þnh lo¹i®Êt, diÖn tÝch ®Êt, nguån gèc sö dông (tÝnh hîp ph¸p hay kh«ng hîp ph¸p) ®Ó x¸c dÞnh gi¸ ®Òn bï .  KhiÕu n¹i khi ®Òn bï ®Êt ®ai .  KhiÕu n¹i vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Êt ®ai (vÒ ranh giíi …) * Ngêi bÞ khiÕu n¹i lµ c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n cã quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, hµnh vi hµnh chÝnh, quyÕt ®Þnh kû luËt bÞ khiÕu n¹i .  Ngêi khiÕu n¹i lµ c«ng d©n, c¬quan, tæ chøc hoÆc c¸n bé, c«ng chøc thùc hiÖn quyÒn khiÕu n¹i . c. Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai lµ viÖc x¸c minh kÕt luËn vµ ra quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt cña ngêi gi¶i quyÕt khiÕu - 12 - n¹i vÒ ®Êt ®ai. Khi gi¶i quyÕt khiÕu n¹i,ngêi cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt víi nh÷ng néi dung cô thÓ ®îc quy ®Þnh ë ®iÒu 38, ®iÒu 45 luËt khiÕu n¹i tèc¸o vµ ®iÒu 37, ®iÒu 38, ®iÒu 39, ®iÒu 40 luËt ®Êt ®ai mµ phÇn chñ yÕu cña nã gåm:  KÕt qu¶ thÈm tra x¸c minh  C¨n cø vµo ph¸p luËt ®Ó gi¶i quyÕt khiÕu n¹i  KÕt luËn vÒ néi dung cña khiÕu n¹i  Gi÷ nguyªn, söa ®æi, huû bá, hoÆc yªu cÇu söa ®æi, huû bá mét phÇn toµn bé quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, chÊm døt hµnh vi hµnh chÝnh bÞ khiÕu n¹i, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cô thÓ trong néi dung khiÕu n¹i .  ViÖc båi thêng cho ngêi thiÖt h¹i (nÕu cã ) * “Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng” nh»m t¹o ®iÓm dõng trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i còng nh b¶o ®¶m cho c¸c quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®îc thi hµnh nghiªm chØnh. §ã lµ quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc thi hµnh vµ ngêi khiÕu n¹i kh«ng ®îc quyÒn khiÕu n¹i tiÕp . ThÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cuèi cïng c¨n cø vµo tÝnh chÊt cña vô viÖc khiÕu n¹i vµ thÈm quyÒn qu¶n lý cña c¬ quan nhµ níc . 2.Sù cÇn thiÕt ph¶i thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i trong qu¶n lý ®Êt ®ai a. ý nghÜa cña c«ng t¸c thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai - 13 - Qu¸ tr×nh qu¶n lý ®Êt ®ai g¾n bã chÆt chÏ víi viÖc tæ chøc vµ thùc hiÖn ph¸p luËt ®Êt ®ai. §ã lµ mét ho¹t ®éng rÊt phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i cã sù thèng nhÊt chÆt chÏ gi÷a hiÓu biÕt thùc tiÔn ph¸p luËt víi viÖc sö dông ph¸p luËt. Muèn cã nh÷ng hiÓu biÕt ®Ó t¸c ®éng ®óng lóc, ®óng chç, ®óng híng vµo qu¸ tr×nh vËn ®éng cña ph¸p luËt, ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ ®Êt ®ai th× ph¶i tiÕn hµnh ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra, qua ®ã mµ biÕt ®îc kÕt qu¶ t¸c ®éng cña c¬ quan qu¶n lý ®èi víi ®èi tîng bÞ qu¶n lý, trªn c¶ mÆt tèt vµ mÆt xÊu. Tõ ®ã ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p ®óng ®Ó ph¸t huy nh÷ng mÆt tèt, kh¾c phôc nh÷ng mÆt xÊu, ®¶m b¶o cho ph¸p luËt ®Êt ®ai ®îc chÊp hµnh nghiªm chØnh, ®¶m b¶o ph¸p chÕ XHCN, t¨ng cêng kû c¬ng trong c«ng t¸c qu¶n lý ®Êt ®ai H¬n thÕ n÷a t×nh tr¹ng ®¬n th khiÕu n¹i göi lan trµn vît cÊp, chuyÓn vßng quanh diÔn ra cßn kh¸ phæ biÕn, sè vô viÖc tån ®äng cßn nhiÒu, sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan nhµ níc trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai cßn thiÕu chÆt chÏ, mét sè vô ®· ®îc gi¶i quyÕt ®óng chÝnh s¸ch, ®óng ph¸p luËt nhng kh«ng ®îc thi hµnh nghiªm minh dÉn ®Õn khiÕu n¹i ngµy cµng nhiÒu vµ cµng phøc t¹p. V× vËy t×nh tr¹ng ®¬n th khiÕu n¹i vÒ qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai thêng xuyªn x¶y ra, do kh«ng chÊp hµnh nghiªm ph¸p luËt nªn x¶y ra tranh chÊp vÉn kh«ng ngõng diÔn ra ë nhiÒu n¬i, vi ph¹m luËt ®Êt ®ai th× nhiÒu v« kÓ, c¸c vô khiÕu n¹i kh«ng ngõng gia t¨ng. Tríc t×nh h×nh cÊp thiÕt ®ã th× c«ng t¸c thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i lµ hÕt - 14 - søc cÇn thiÕt, nã sÏ lµ ch×a kho¸ ®Ó më ra gi¶i quyÕt nh÷ng víng m¾c cña c¸c ®¬n th khiÕu n¹i . b. Môc ®Ých, vai trß c«ng t¸c thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai Thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i trong qu¸ tr×nh qu¶n lý ®Êt ®ai lµ néi dung quan träng cña chÕ ®é qu¶n lý nhµ níc ®èi víi ®Êt ®ai vµ lµ mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó b¶o vÖ chÕ ®é së h÷u ®Êt ®ai cña nhµ níc vµ chÕ ®é sö dông ®Êt ®ai. Lµ néi dung kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong qu¶n lý nhµ níc vÒ ®Êt ®ai vµ còng lµ chøc n¨ng qu¶n lý cña bÊt cø cÊp qu¶n lý nµo. Kh«ng thÓ nãi cÊp qu¶n lý nµy cÇn c«ng t¸c thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i mµ cÊp qu¶n lý kh¸c kh«ng cÇn nã. V× tõ kh¸i niÖm vÒ thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai chóng ta ®· thÊy râ ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c nµy nh thÕ nµo. Nã lµ c¬ së gióp cho nhµ níc thùc hiÖn thèng nhÊt viÖc qu¶n lý vÒ ®Êt ®ai. Cã th«ng qua thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i nhµ níc míi n¾m ®îc t×nh h×nh diÔn biÕn vÒ sö dông ®Êt ®ai, míi biÕt ®îc vµ ph¸t hiÖn ®îc nh÷ng vi ph¹m ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai, tranh chÊp ®Êt ®ai, nh÷ng vi trong qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai.Tõ ®ã cã biÖn ph¸p ng¨n ngõa, xö lý kÞp thêi nh÷ng hiÖn tîng vi pham ®ã vµ tr¸nh sö dông l·ng phÝ ®Êt ®ai, huû ho¹i ®Êt ®ai, lÊn chiÕm ®Êt ®ai . Cã thÓ nãi c«ng t¸c thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i lµ nhiÖm vô thêng xuyªn cña ngµnh §Þa chÝnh. V× cã thêng xuyªn nªn míi ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp thêi vi ph¹m ph¸p luËt - 15 - vÒ ®Êt ®ai, míi gi¶i quyÕt tranh chÊp khiÕu n¹i nh÷ng vi ph¹m ®Êt ®ai hîp lý víi ®iÒu kiÖn lóc ®ã. Gióp cho c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc nhËn thÊy râ tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, nh»m b¶o vÖ c¸c quan hÖ ®Êt ®ai XHCN, ®¶m b¶o sö dông ®Êt ®ai ®óng quy ho¹ch, kÕ ho¹ch cñng cè ®oµn kÕt nh©n d©n . H¬n n÷a th«ng qua thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i mµ thùc hiÖn sù tham gia vµo ho¹t ®éng kiÓm tra, viÖc thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô cña ngêi qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai. Vµ tham gia vµo viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ qu¶n lý ®Êt ®ai tõ T¦ tíi ®Þa ph¬ng. Nh vËy míi ph¸t hiÖn vµ kiÕn nghÞ víi c¬ quan qu¶n lý ®Êt ®ai söa ch÷a nh÷ng thiÕu sãt trong qu¸ tr×nh qu¶n lý ®Êt ®ai ®Ó hoµn chØnh c¸c chÕ ®é, thÓ lÖ vÒ qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai . 3. Néi dung cña c«ng t¸c thanh tra trong qu¶n lý ®Êt ®ai §iÒu 1 luËt ®Êt ®ai quy ®Þnh “®Êt ®ai thuéc së h÷u toµn d©n do nhµ níc thèng nhÊt qu¶n lý …” V× vËy, ®Ó ®¶m b¶o cho ®Êt ®ai ®îc sö dông mét c¸ch hîp ph¸p, hîp lý tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, néi dung thanh tra ph¶i thÓ hiÖn cô thÓ cña môc ®Ých cña thanh tra, tøc lµ ph¶i phï hîp víi ®èi tîng vµ vµ ph¹m vi cña thanh tra . §èi víi ngêi sö dông ®Êt, néi dung thanh tra ®îc thÓ hiÖn trªn c¸c ph¬ng diÖn sau:  Thanh tra quyÒn sö dông ®Êt: quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p lµ quyÒn sö dông ®Êt khi ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm - 16 - quyÒn giao ®Êt vµ ®îc cÊp GCN quyÒn sö dông ®Êt. ViÖc x¸c ®Þnh mét chñ thÓ nµo ®ã cã quyÒn sö dông ®Êt bao giê còng g¾n liÒn víi c¸c yÕu tè diÖn tÝch, vÞ trÝ vµ lo¹i ®Êt nhÊt ®Þnh. Khi tiÕn hµnh thanh tra ph¶i tró träng ®Õn néi dung ®ã. Ngoµi ra cßn thanh tra viÖc ®¨ng ký khai b¸o biÕn ®éng vÒ ®Êt ®ai, thèng kª ®Êt ®ai .  Thanh tra t×nh h×nh sö dông ®Êt tøc lµ thanh tra sö dông ®Êt cã ®óng víi quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ®· ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn xÐt duyÖt hay kh«ng? Vµ cã ®óng víi môc ®Ých ®· ®îc ghi trong v¨n b¶n khi giao ®Êt kh«ng? Nªu chñ thÓ sö dông kh«ng ph¶i víi môc ®Ých s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp th× ph¶i kiÓm tra viÖc luËn chøng kinh tÕ kü thuËt víi viªc sö dông vµ bè trÝ mÆt b»ng ®· ®îc duyÖt, qua ®ã mµ xem xÐt qu¸ tr×nh sö dông ®Êt cã hîp lý hay kh«ng? §èi víi chñ thÓ sö dông ®Êt vµo môc ®Ých n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp th× ph¶i thanh tra c¸c biÖn ph¸p canh t¸c trªn ®Êt, b¶o vÖ c¶i t¹o ®Êt …nghÜa lµ thanh tra viÖc thùc hiÖn nghÜa vô cña ngêi sö dông ®Êt . Thanh tra t×nh h×nh sö dông ®Êt lµ néi dung quan träng nhÊt ®¶m b¶o cho ®Êt ®ai ®îc sö dông hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao . Néi dung thanh tra ®Êt ®ai thÓ hiÖn trong ®iÒu 37 luËt ®Êt ®ai nh sau: - Thanh tra viÖc qu¶n lý nhµ níc vÒ ®Êt ®ai cña UBND c¸c cÊp - 17 - - Thanh tra viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt ®Êt ®ai cña ngêi sö dông ®Êt vµ cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n kh¸c . - Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o ®èi víi hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt ®Êt ®ai. C¸c c¬ quan qu¶n lý ®Êt ®ai thùc hiÖn chøc n¨ng nµy b»ng nhiÖm vô qu¶n lý ®Êt ®ai trong tõng giai ®o¹n cô thÓ nh: Thanh tra thÈm quyÒn giao ®Êt, thu håi ®Êt, thay ®æi môc ®Ých sö dông ®Êt, chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt vµ xö lý c¸c vi ph¹m ph¸p luËt ®Êt ®ai …Thanh tra viÖc qu¶n lý c¸c quy ho¹ch sö dông ®Êt, nh»m sö dông ®Êt hîp lý, cã hiÖu qu¶ . III. C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i trong qu¶n lý ®Êt ®ai 1. ThÈm quyÒn cña thanh tra gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai a. ThÈm quyÒn cña thanh tra viªn Theo ®iÒu 37 luËt ®Êt ®ai th× khi tiÕn hµnh thanh tra ®Êt ®ai, ®oµn thanh tra, thanh tra viªn cã quyÒn:  Yªu cÇu tæ chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n cã liªn quan cung cÊp tµi liÖu cÇn thiÕt cho viÖc thanh tra .  QuyÕt ®Þnh t¹m thêi ®×nh chØ viÖc sö dông phÇn ®Êt kh«ng ®óng ph¸p luËt vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vÒ quyÕt ®Þnh ®ã, ®ång thêi b¸o c¸o ngay víi c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh xö lý . - 18 -  Xö lý theo thÈm quyÒn hoÆc kiÕn nghÞ víi c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn xö lý c¸c vi ph¹m vÒ qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai . b. QuyÒn h¹n ,nhiÖm vô cña c¬ quan ®Þa chÝnh trong gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai §Ó t¨ng cêng sù gi¸m s¸t cña nh©n d©n ®èi víi c¬ quan nhµ níc, tæ chøc kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n, ®èi víi nh©n viªn c¸c c¬ quan, tæ chøc ®ã, nh»m gãp phÇn b¶o vÖ lîi Ých nhµ níc, lîi Ých tËp thÓ, quyÒn lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n trªn mäi lÜnh vùc. §iÒu 2 ph¸p lÖnh quy ®Þnh: “C¬ quan cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt cã tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt kÞp thêi, kh¸ch quan khiÕu n¹i, tè c¸o cña c«ng d©n”. C¨n cø vµo nh÷ng quy ®Þnh cña luËt ®Êt ®ai 1993, ph¸p lÖnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tè c¸o cña c«ng d©n 1991, NghÞ ®Þnh 34/CP cña chÝnh phñ ngµy 23/4/1994 vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc bé m¸y cña Tæng côc §C, quyÕt ®Þnh 1384 ngµy 13/12/1994 cña Tæng côc §Þa chÝnh th× c¸c c¬ quan §C cã nhiÖm vô quyÒn h¹n trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®Êt ®ai sau:  XÐt vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i C¸c khiÕu n¹i ®èi víi nh©n viªn vµ néi dung liªn quan ®Õn tr¸ch nhiÖm qu¶n lý cña c¬ quan nµo th× thñ trëng cu¶ c¬ quan ®ã cã tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt . - 19 - KhiÕu n¹i ®èi víi quyÕt ®Þnh hoÆc viÖc lµm cña thñ trëng c¬ quan nµo th× thñ trëng c¬ quan ®ã cã tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt . C¸c tæ chøc thanh tra, thanh tra viªn vµ c¸n bé thanh tra cña c¬ quan §C cã tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt khiÕu n¹i theo quy ®Þnh cña ph¸p lÖnh khiÕu n¹i cña c«ng d©n vµ kiÕn nghÞ víi thñ trëng c¬ quan m×nh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i .  Gióp chÝnh phñ vµ UBND c¸c cÊp trong viÖc xÐt gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®Êt ®ai thuéc thÈm quyÒn cña c¬ quan ®ã. Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®Êt ®ai, c¸c c¬ quan ®Þa chÝnh cã quyÒn yªu cÇu c¸c bªn cã liªn quan cung cÊp tµi liÖu cÇn thiÕt vµ ra quyÕt ®Þnh buéc ngêi cã hµnh vi tr¸i ph¸p luËt ph¶i thi hµnh hoÆc kiÕn nghÞ víi chÝnh phñ vµ UBND c¸c cÊp gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®Êt ®ai thuéc thÈm quyÒn cña c¬ quan nµy 2. Nguyªn t¾c trong qu¸ tr×nh xÐt, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai a. Nguyªn t¾c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai §Ó ®¶m b¶o cho nh÷ng quan hÖ x· héi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai diÔn ra phï hîp víi ý chÝ cu¶ nhµ níc vµ ngêi sö dông ®Êt, ®ång thêi gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc b¶o vÖ quyÒn së h÷u ®Êt ®ai cña Nhµ níc, quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi sö dông ®Êt, viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai cã ý nghÜa hÕt søc quan träng, nh»m ®¸p øng kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ nh÷ng yªu cÇu cña ®- - 20 - ¬ng sù theo ®óng ph¸p luËt. V× thÕ qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c sau:  Ph¶i thËt sù kh¸ch quan, thËn träng, v« t. Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái nh×n nhËn sù viÖc ph¶i trung thùc, kh«ng phô thuéc vµo ý muèn cña ®¬ng sù nµo.  KÕt hîp gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai víi viÖc gi¸o dôc thuyÕt phôc, tuyªn truyÒn phæ biÕn ph¸p luËt ®Êt ®ai, th«ng qua qu¸ tr×nh nµy lµm cho mäi ngêi hiÓu, thõa nhËn vµ nghiªm chØnh chÊp hµnh quyÕt ®Þnh cña c¬ quan ®· gi¶i quyÕt khiÕu n¹i . Gi¶i quyÕt kÞp thêi, nhanh chãng ng¨n chÆn vµ lo¹i bá c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt ®Êt ®ai b. Nh÷ng quan ®iÓm chñ yÕu cÇn qu¸n triÖt khi gi¶i quyÕt khiÕu n¹i §Ó gi¶i quyÕt thµnh c«ng c¸c khiÕu n¹i ®Êt ®ai cÇn cã c¸c quan ®iÓm sau: * §Êt ®ai thuéc së h÷u toµn dan do Nhµ níc thèng nhÊt qu¶n lý §©y lµ quan ®iÓm løn, xuyªn suèt, chi phèi tÊt c¶ c¸c quan hÖ ®Êt ®ai. Nã ®îc biÓu hiÖn trong hiÕn ph¸p níc CHXHCN ViÖt Nam n¨m 1980, 1992 vµ luËt ®Êt ®ai n¨m 1987, 1993. Quan ®iÓm nµy lu«n thÓ hiÖn sù kiÖn quyÕt b¶o vÖ thµnh qu¶ c¸ch m¹ng vÒ ruéng ®Êt, ®ång thêi söa ch÷a ®óng ph¸p luËt nh÷ng trêng hîp ®· xö lý sai. Theo quan ®iÓm nµy th× xuÊt ph¸t tõ lîi Ých chung vµ lîi Ých cña mçi ngêi, Nhµ níc sÏ giao quyÒn sö dông cho ngêi sö dông ®Êt mµ kh«ng giao quyÒn së h÷u ®Êt cho ngêi sö dông - 21 - ®Êt. Nhµ níc sÏ qu¶n lý ®Êt ®ai b»ng ph¸p luËt vµ Nhµ níc cã quyÒn thu håi ®Êt, giao ®Êt cho ngêi sö dông ®Êt theo quy ho¹ch, kÕ ho¹ch . * N¾m v÷ng quan ®iÓm lÊy d©n lµm gèc Ph¶i dùa vµo d©n, bµn b¹c d©n chñ c«ng khai quü ®Êt víi d©n ®Ó gi¶i quyÕt vµ ph¸t huy tinh thÇn ®oµn kÕt, t¬ng trî trong néi bé nh©n d©n ®Ó hä t×m ra gi¶i ph¸p, kh«ng gß Ðp mÖnh lÖnh. §Ò cao vai trß cña c¸c tæ chøc, ®oµn thÓ hoµ gi¶i c¸c vô tranh chÊp, khiÕu n¹i ®Êt ®ai cã hiÖu qu¶. Ph¶i t¨ng cêng gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ë c¬ së vµ t¨ng cêng tuyªn truyÒn ph¸p luËt cho nh©n d©n, gi¶i quyÕt cã lý cã t×nh, kh«ng mÖnh lÖnh gß Ðp . * Nhµ níc khuyÕn khÝch viÖc hoµ gi¶i c¸c tranh chÊp khiÕu n¹i trong nh©n d©n, ®Æc biÖt lµ ë cÊp c¬ së UBND cÊp x· cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi MÆt TrËn Tæ Quèc VN, héi nh©n d©n, c¸c tæ chøc thµnh viªn kh¸c cña MÆt TrËn hoµ gi¶i c¸c tranh chÊp khiÕu n¹i vÒ ®Êt ®ai . * Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ph¶i nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn s¶n xuÊt, æn ®Þnh vµ tõng bíc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n Khi gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®Êt ®ai nÕu ph¸t sinh nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ, lîi Ých vËt chÊt …CÇn ph¶i ®¶m b¶o lîi Nhµ níc vµ quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn lîi Ých cña ngêi sö dông ®Êt, quan t©m ®Õn ®êi sèng sinh häat n¬i ë cña nh÷ng ngêi khã kh¨n . - 22 -