Tài liệu Skkn thực trạng và giải pháp đối với học sinh chưa ngoan các trường thcs

ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN BÌNH ĐẠI PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BÌNH ĐẠI ĐỀ TÀI: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI HỌC SINH CHƯA NGOAN CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN BÌNH ĐẠI – TỈNH BẾN TRE Bình Đại, tháng 2/2012 0 A. PHẦN MỞ ĐẦU I. Bối cảnh của đề tài. Trong chiến lược con người, Đảng và Nhà nước ta luôn đề cao vai trò của giáo dục đạo đức, chính đạo đức đã góp phần quan trọng vào quá trình giáo dục nhân cách con người ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là thế hệ trẻ. Bác Hồ đã dạy: “ Đạo đức là cái gốc của người cách mạng. Đạo đức cũng phải là cái gốc của con người phát triển toàn diện mà nhà trường phổ thông có trách nhiệm đào tạo”. Thực vậy nhà trường là nơi có điều kiện tốt nhất để giáo dục thế hệ trẻ có hiệu quả nhất, đạo đức là gốc, là nền tảng của sự phát triển nhân cách con người. Ở mọi thời đại, mọi quốc gia vấn đề đạo đức và giáo dục đạo đức là công việc quan trọng luôn được nhà trường và xã hội quan tâm. Đạo đức, lối sống của học sinh được hình thành từ môi trường, gia đình, nhà trường và xã hội, trong đó nhà trường đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của các em. Trong nhà trường phổ thông hiện nay nói chung, nhà trường trung học cơ sở nói riêng, vấn đề học sinh chưa ngoan luôn là nội dung được các cấp của ngành giáo dục, các nhà quản lý đặc biệt quan tâm, tìm và thực hiện nhiều giải pháp để giáo dục có hiệu quả. Tuy nhiên thực tế vẫn còn là điều bức xúc của nhà trường, gia đình và xã hội. Các nhà giáo dục, các thầy cô giáo vẫn luôn phàn nàn về tình trạng học sinh chưa ngoan được biểu hiện ở các hành vi chưa tốt, năng lực học tập yếu kém với những cái tên khá phổ biến thông thường như: học sinh cá biệt, khó dạy, hư hỏng, chậm tiến, lười học…luôn tồn tại ở các nhà trường phổ thông trong đó có ở 16 trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Bình Đại. II. Lý do chọn đề tài. Đảng ta đã xác định con người vừa là mục tiêu vừa là động lực phát triển xã hội, xem Giáo dục và Đào tạo là quốc sách hàng đầu, nhiều chủ trương chính sách dành cho ngành và bản thân ngành giáo dục cũng luôn đổi mới nhằm hướng tới việc đào tạo con người toàn diện vừa hồng vừa chuyên, có đủ năng lực, bản lĩnh tiếp cận với nền kinh tế tri thức theo xu thế hội nhập. Chúng ta biết rằng đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, có nguồn gốc từ tồn tại xã hội, đồng thời nó tác động trở lại tồn tại xã hội. Không phải lúc nào đạo đức, hành vi con người cũng phản 1 ánh thuận chiều, bên cạnh cái tốt tồn tại những điều chưa tốt cần khắc phục để ngày một hoàn thiện hơn. Trong thực tế ở các trường trung học cơ sở hiện nay trên địa bàn huyện còn một bộ phận học sinh thể hiện bằng các hành vi chưa ngoan như: nói tục, chửi thề, nói dối với thầy cô và gia đình, đánh bạn, xúc phạm giáo viên, nghiện game, thường xuyên mất trật tự trong giờ học, lười học….luôn là điều trăn trở đối với giáo viên và lãnh đạo các nhà trường. Từ góc độ của người làm công tác quản lý, đòi hỏi phải nắm rõ thực trạng, có biện pháp thiết thực, đồng bộ, có hiệu quả để giảm dần về số lượng và mức độ biểu hiện chưa ngoan của học sinh, từ đó góp phần nâng cao chất lượng học tập, hạ thấp tỉ lệ học sinh xếp loại hạnh kiểm chưa tốt qua từng học kỳ. Đây là vấn đề khá bức xúc, tồn tại ở các trường trung học cơ sở mà lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo và bất cứ người hiệu trưởng nào cũng đặc biệt quan tâm. Thực tế các năm qua đã chứng minh đây không phải là việc làm dễ dàng, cần có nhiều biện pháp, thời gian và cũng không thể chỉ có nhà trường mà làm được. Vấn đề được đặt ra và cần giải quyết là tìm hiểu nguyên nhân, các biểu hiện về hành vi chưa ngoan, và làm gì trong công tác chỉ đạo để ngăn chặn các hành vi chưa ngoan để đạt kết quả tốt nhất ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn. Bằng lương tâm và trách nhiệm của những người làm công tác lãnh đạo, quản lý ngành giáo dục, chúng tôi đặt niềm tin vào các tập thể sư phạm, các ban lãnh đạo nhà trường, tin tưởng vào sự hướng thiện của học sinh cùng với các biện pháp giáo dục tốt sẽ đem lại hiệu quả thiết thực. Do đó chúng tôi chọn đề tài “ Thực trạng và giải pháp đối với học sinh chưa ngoan các trường trung học cơ sở huyện Bình Đại, Tỉnh Bến Tre”. III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu. Trong điều kiện và năng lực có hạn, chúng tôi chỉ tìm hiểu, khảo sát thực trạng, nguyên nhân, các hình thức biểu hiện của học sinh chưa ngoan ở 16 trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Bình Đại ở đầu năm và giữa năm học 2011 – 2012. Thực hiện công tác chỉ đạo trong suốt thời kỳ, thống kê kết quả đạt được và đề ra các giải pháp hữu ích, thiết thực tiếp tục áp dụng vào thực tiễn trong công tác 2 quản lý, giáo dục ở các trường trung học cơ sở. Đồng nghiệp trong tỉnh có thể tham khảo và vận dụng vào nhà trường của mình, vì những hành vi chưa ngoan của học sinh ở các trường trung học cơ sở có những nét tương đồng về hình thức, mức độ đối với học sinh trung học cơ sở hiện nay. IV. Mục đích nghiên cứu. Học sinh chưa ngoan luôn là điều băn khoăn, bức xúc của các trường phổ thông, mỗi cấp học có mức độ biểu hiện khác nhau. Số học sinh chưa ngoan ở các trường trung học cơ sở không nhiều nhưng hầu như có mặt ở nhiều lớp, có em chưa ngoan suốt cả cấp học, có em tiến bộ chậm, điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc xây dựng nề nếp dạy và học, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường theo quan điểm “ Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo” theo Nghị quyết Đại hội XI của Đảng đã nêu. Do vậy việc chọn đề tài này và thực hiện có hiệu quả sẽ khắc phục các biểu hiện của hành vi đạo đức chưa tốt, đồng thời giúp cho chúng tôi nâng cao trình độ lãnh đạo quản lý trong việc giáo dục học sinh chưa ngoan, qua đó chia sẽ với đồng nghiệp những kinh nghiệm quản lý bổ ích từ thực tiễn công tác lãnh chỉ đạo nhà trường trung học cơ sở mà người lãnh đạo đã và đang đối mặt. V. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu. Từ lâu vấn đề đạo đức, giáo dục học sinh chưa ngoan luôn được ngành quan tâm, các nhà quản lý mất nhiều thời gian với nhiều biện pháp đã thực hiện nhưng kết quả chưa đạt như mong muốn. Trong chỉ đạo còn nặng chỉ đạo suông theo cấp trên yêu cầu, thiếu sơ, tổng kết đánh giá kết quả để tìm ra giải pháp tối ưu. Đặc biệt là thiếu tính thực tiễn, do chưa điều tra khảo sát, thống kê để xác định rõ nguyên nhân trên phạm vi địa bàn huyện để có nhận định khái quát trong đánh giá, làm tiền đề cho công tác tham mưu với lãnh đạo huyện từ đó có chỉ đạo phối hợp đồng bộ nhất là đối với các xã và thị trấn. Điểm mới của kết quả nghiên cứu chính là khắc phục các hạn chế trên, đồng thời qua nghiên cứu đề tài này giúp cho lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện có sự chỉ đạo sâu sát và tập trung trong việc giáo dục học sinh chưa ngoan ở 3 các cấp học, trong đó các trường trung học cơ sở. Giáo dục học sinh chưa ngoan có hiệu quả sẽ góp phần xây dựng nề nếp dạy và học không chỉ ở trường trung học cơ sở mà còn làm tiền đề tốt khi các em vào trường trung học phổ thông hoặc các trường đào tạo nghề trong tương lai. Từ việc đã làm, trên cơ sở lý luận về tâm lý học quản lý giáo dục học và quản lý trường học giúp người hiệu trưởng rút ra những biện pháp hữu hiệu, khả thi, nhanh chóng củng cố và duy trì nề nếp dạy và học, nâng cao chất lượng hai mặt giáo dục của học sinh qua từng học kỳ và từng năm học, đồng thời cũng là biện pháp ngăn chặn bỏ học có hiệu quả, đây cũng là một trong những vấn đề bức xúc hiện nay trong các nhà trường. Từ kết quả nghiên cứu sẽ giúp cho các nhà lãnh đạo, quản lý giáo dục những kinh nghiệm bổ ích trong công tác của mình mà trước đây trong huyện nhà chưa được đề cập cụ thể. B. PHẦN NỘI DUNG I. Cơ sở lý luận. Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội bao gồm những nguyên tắc và chuẩn mực xã hội, nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi cho phù hợp với lợi ích, hạnh phúc của mình và sự tiến bộ của xã hội trong mối quan hệ người và người và con người với tự nhiên. Điều 23 luật giáo dục có nêu: “ Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp cho học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con người Việt Nam Xã Hội Chủ Nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân…”. Vấn đề giáo dục học sinh được đặt lên hàng đầu trong mục tiêu giáo dục toàn diện đối với học sinh. Lúc sinh thời Bác đã dạy: “ Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ, đào tạo họ thành người thừa kế xây dựng Chủ Nghĩa Xã Hội vừa hồng vừa chuyên. Bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho thế hệ đời sau là việc rất quan trọng và cần thiết”, do đó trong dạy và học đều phải chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức cách mạng, đó là cái gốc rất quan trọng, nếu không có đạo đức cách mạng thì có tài cũng vô dụng, các nhà trường luôn chú ý giáo dục rèn luyện cả đức lẫn tài. Nhưng trong thực tế ở nhà trường, sự giảm sút đạo đức của học sinh 4 biểu hiện dưới các hình vi chưa ngoan ở nhiều mức độ khác nhau, nhưng như thế không có nghĩa là bản chất của học sinh là xấu. Vấn đề là do sự phối hợp giáo dục giữa nhà trường, gia đình và xã hội chưa đầy đủ và đồng bộ về cuộc sống cả về vật chất lẫn tinh thần cho các em. Nhiều nguyện vọng, ước mơ, tình cảm của các em chưa được giải quyết một cách thỏa đáng. Sự hẩng hụt về tâm lý đã ảnh hưởng lớn đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách của các em nói chung và đạo đức nói riêng, đòi hỏi phải có sự giáo dục hiệu quả. Bác Hồ đã dạy: “ Hiền dữ phải đâu là tính sẵn Phần nhiều do giáo dục mà nên” Thật vậy, nhà trường là nơi tốt nhất có điều kiện nhất để hình thành và phát triển nhân cách. Có người cho rằng không có học sinh hư, chỉ có học sinh chưa ngoan và cũng chưa có định nghĩa học sinh chưa ngoan là như thế nào để đảm bảo đủ các biểu hiện về hành vi, lời nói của các em mà chúng ta thường bắt gặp. Chúng ta biết rằng tuổi các em học sinh bậc trung học cơ sở ở độ tuổi 11 đến 15 là độ tuổi đang phát triển, tuổi giả từ ấu thơ bắt đầu nhìn đời với sự tò mò, hiếu kỳ năng động, tuổi có nhiều hứa hẹn không còn thơ dại, dễ bị cám dỗ, sa ngã, thiếu lòng nhẫn nại và ý thức tự trọng. Do đó cần được giáo dục chu đáo về kiến thức đạo đức căn bản, tối thiểu cần thiết để ngăn chặn các nhận thức về hành vi sai lệch trái với chuẩn mực đạo đức nội quy nhà trường mà không ai khác hơn là những người thân trong gia đình và đặc biệt thầy cô giáo trong nhà trường. Đã là nghề dạy học, có trách nhiệm trồng người cho thế hệ mai sau cần phải thấm nhuần lời dạy của Bác: “ Vì lợi ích trăm năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”. Với lương tâm và trách nhiệm cần xem hiện tượng chưa ngoan của học sinh là mặt trái, là chiều sâu của đối tượng giáo dục mà bản thân người thầy phải có trách nhiệm kiên trì, dày công và cả tâm huyết của người thầy để đi đến thành công. II. Thực trạng của vấn đề. 1. Khái quát về thực trạng. 5 Huyện Bình Đại có 16 trường trung học cơ sở, trong đó có 4 trường liên xã, trải dài theo hướng Đông – Tây, trường cách xa Phòng Giáo dục và Đạo tạo dài nhất là hơn 30 km. Tất cả các trường trung học cơ sở đều có học sinh chưa ngoan biểu hiện khá giống nhau như: vô lễ với thầy cô, nói tục chửi thề, gây gỗ đánh nhau, nghiện game, mất trật tự trong giờ học, thường xuyên vi phạm nội quy…Đối với học sinh chưa ngoan các hành vi trên thường lặp lại nhiều lần, một học sinh chưa ngoan có thể có nhiều hành vi chưa ngoan khác nhau, các em thường học yếu, ảnh hưởng đến nề nếp và chất lượng học tập của lớp và của nhà trường. Ở mỗi trường số lượng không lớn nhưng luôn là điều trăn trở đối với các nhà trường trên địa bàn. Trong những năm qua, mỗi trường đều có những biện pháp nhằm tăng cường giáo dục học sinh chưa ngoan, nhưng thường kết quả không cao, nhất là các em có cuộc sống gia đình không hạnh phúc hoặc trường học ở những xã có những đặc thù riêng về điều kiện sống của người dân, không thuận lợi cho việc giáo dục con em ở gia đình. Từ thực trạng nêu trên đòi hỏi người làm công tác lãnh đạo, quản lý cần tìm ra nguyên nhân để có giải pháp khả thi, đạt hiệu quả cao là sự thành công lớn lao đối với ngành giáo dục huyện nhà. 2. Khảo sát và thống kê số liệu học sinh chưa ngoan đầu năm học 2011 – 2012. Tổng hợp số liệu học sinh chưa ngoan ở 16 trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Bình Đại có kết quả như sau: Tổng số học sinh THCS toàn huyện Tổng số 7545 Nữ 3829 Tổng số học sinh chưa ngoan Tổng số 1045 Nữ Tỉ lệ học sinh chưa ngoan % 186 13,85% Học sinh chưa ngoan chia theo khối Khối 6 TS Nữ 271 46 Khối 7 TS Nữ 301 51 Khối 8 TS Nữ 227 38 Khối 9 TS Nữ 246 51 Từ số liệu thống kê trên cho thấy rằng Tỉ lệ học sinh chưa ngoan khá cao là 13,85% trong toàn huyện. 6 Số học sinh chưa ngoan là nữ chiếm tỉ lệ 2,46%. - Số học sinh chưa ngoan ở 4 khối lớp tương đối đều nhau. - Tỉ lệ nữ trên tổng số học sinh chưa ngoan các khối 6,7,8 khá đều, riêng khối 9 có cao hơn. Như vậy số học sinh chưa ngoan có khá đều ở các khối lớp. - Số học sinh chưa ngoan có tỉ lệ cao ở các trường như: THCS Thới Lai 30,6%, THCS Thị Trấn 30,5%, THCS Bình Thới 22,2%. 3. Khảo sát và thống kê về biểu hiện của học sinh chưa ngoan ở 16 trường trung học cơ sở đầu năm học 2011 – 2012. Qua điều tra thống kê kết quả về biểu hiện của học sinh chưa ngoan 16 trường trung học cơ sở. BIỂU HIỆN HỌC SINH CHƯA NGOAN ĐẦU NĂM HỌC 2011 – 2012 Khối Lớp 6 7 8 9 Cộng Ts học sinh 2213 1898 1574 1860 7545 Tổng số hs chưa ngoan 271 301 227 246 1045 Đánh nhau 12 14 18 14 58 Nói tục chửi thể 42 44 24 48 158 Xúc phạ m GV 8 8 9 10 35 Những biểu hiện của học sinh chưa ngoan Không Không Mất quan Chơi thuộc Vắng trật tâm game bài nhiều tự giờ đến nhiều thường buổi học việc xuyên học 42 53 31 37 163 142 116 81 125 464 12 29 25 23 89 75 101 69 85 330 76 81 43 74 274 Kết băng nhóm Biểu hiện khác ( ghi cụ thể ) Trang phục 0 3 8 9 20 Ham chơi 4 2 2 4 4 - Những biểu hiện của học sinh chưa ngoan có số lượng cao nhất là không thuộc bài thường xuyên ( 44,4%), mất trật tự trong giờ học ( 31,5% ), không quan tâm đến việc học ( 26,2% ), chơi game nhiều ( 15,5% ), nói tục chửi thề ( 15,1% ). - Một số học sinh chưa ngoan có thể thể hiện nhiều biểu hiện chưa ngoan khác nhau kể cả những biểu hiện ngoài nội dung khảo sát. - Học sinh xúc phạm giáo viên tuy ít nhưng vẫn còn rất đáng quan tâm. - Biểu hiện học sinh kết băng nhóm tăng dần từ lớp đầu cấp đến cuối cấp. - Học sinh khối 6 chơi game nhiều và không thuộc bài thường xuyên có số lượng khá cao là dấu hiệu đáng lo cho các nhà trường. - Tỉ lệ học sinh chưa ngoan khối 7 cao nhất là 16,1% và thấp nhất là khối 6 có tỉ lệ 12,3%. 7 4. Khảo sát, thống kê nguyên nhân của học sinh chưa ngoan ở 16 trường trung học cơ sở đầu năm học 2011 – 2012. PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN HỌC SINH CHƯA NGOAN Tổng số học sinh Nguyên nhân của học sinh chưa ngoan Gia Tổng đình số Gia Gia có Không học đình đình quan sống Học Nghiện sinh không không tâm chung yếu game chưa hạnh quan nhưng cha ngoan phúc tâm không mẹ hiệu quả 2213 1898 1574 1860 7545 271 301 227 246 1045 Khối lớp 6 7 8 9 Cộng 31 33 33 21 118 54 52 32 52 190 88 93 70 111 362 37 41 28 22 128 123 98 94 129 444 26 36 28 20 110 Do bạn bè xa lánh 0 1 0 2 3 - Từ kết quả thu thập trên cho thấy rằng có nhiều nguyên nhân dẫn đến học sinh chưa ngoan, trong đó có những em có nhiều nguyên nhân tác động. - Có 42,4% học sinh chưa ngoan xuất phát từ học sinh yếu mất căn bản dẫn đến chưa ngoan, 34,6% gia đình có quan tâm đến việc giáo dục học sinh nhưng không hiệu quả, đặc biệt là có 18,1% các em chưa ngoan do gia đình không quan tâm và có trên 10% các em không sống chung với cha mẹ hoặc do nguyên nhân gia đình thiếu hạnh phúc, nghiện game…. 5. Khảo sát về nguyện vọng học tập và thời gian học bài làm bài ở gia đình. Chúng tôi tiến hành khảo sát 100 học sinh ở 4 trường trung học cơ sở ở 4 tiểu vùng, mỗi trường 25 em có kết quả như sau: Tổng số học sinh khảo sát 100 Thời gian dành cho học tập ở nhà Nguyện vọng học tập Không xác định thời gian 25 Hết bậc THCS Hết bậc THPT 35 28 Trên Dưới 1 THPT giờ 12 38 1h – 2h 2h – 3h Trên 3h 33 16 13 8 Từ kết quả trên cho thấy các em học sinh chưa ngoan dành thời gian học bài, làm bài ở nhà quá ít 38% học bài dưới 1 tiến đồng hồ, chắn chắc sẽ không thuộc bài hoặc chuẩn bị bài đầy đủ khi đến trường. Nguyện vọng học tập hết bậc trung học cơ sở trở xuống chiếm tỉ lệ 60%, đặc biệt có 25% học sinh không xác định mức đến của việc học tập. Qua tìm hiểu đa số các em có nhận thức đúng khi cho rằng hiện nay chưa học khá giỏi là do chưa dành nhiều thời gian để học tập, mất căn bản nhiều năm. III. Các biện pháp đã tiến hành giải quyết vấn đề. 1. Các bước thực hiện sáng kiến kinh nghiệm. Để có cơ sở thực tiễn trong việc thực hiện sáng kiến kinh nghiệm, chúng tôi đã thực hiện các bước sau: - Tiến hành khảo sát ở 16 trường trung học cơ sở trong huyện theo mẫu để thống kê số liệu học sinh chưa ngoan, những biểu hiện về hành vi chưa ngoan phổ biến, phân tích nguyên nhân, tìm hiểu nguyện vọng và thời gian cho việc học tập ở nhà. - Tiến hành khảo sát vào đầu năm học và sau học kì I để so sánh kết quả đạt được sau thời gian chỉ đạo. - Tham mưu Huyện ủy, UBND huyện, có văn bản chỉ đạo về công tác giáo dục đạo đức học sinh đến các xã, thị trấn và các trường trên địa bàn huyện. - Phối hợp với các ngành liên quan tổ chức tọa đàm, hội thảo về đạo đức học sinh. - Chỉ đạo các trường trực thuộc tăng cường công tác giáo dục đạo đức học sinh trong học kỳ, tổ chức sơ kết sau học kì I để rút kinh nghiệm. 2. Các biện pháp đã tiến hành. 2.1. Tham mưu chỉ đạo. - Tham mưu UBND huyện chủ trì và phối hợp với các Ban, Ngành đoàn thể huyện, tổ chức hội thảo với chủ đề: Giáo dục đạo đức học sinh với sự tham dự của Chủ tịch hoặc Phó chủ tịch UBND các xã, Thị trấn, hiệu trưởng các trường trực thuộc, hiệu trưởng các trường trung học phổ thông trên địa bàn và các giáo viên tổng phụ trách, giáo viên chủ nhiệm tốt ở các trường trên địa bàn huyện. Trong hội 9 thảo có 6 tham luận của các trường, trong đó có 3 trường trung học phổ thông và 3 tham luận các ngành huyện vào ngày 30/8/2011. - Qua Hội thảo đã rút ra những bài học kinh nghiệm bổ ích, các giải pháp các trường thực hiện có hiệu quả đồng thời đã phát họa bức tranh toàn cảnh về tình hình đạo đức học sinh nói chung và học sinh chưa ngoan nói riêng trên địa bàn huyện ở các cấp học. - Tham mưu cho Huyện ủy có công văn số 257/CV – HU “ V/v chỉ đạo ngăn ngừa học sinh vi phạm đạo đức” ngày 21/10/2011 đến các ngành liên quan Mặt trận tổ quốc đoàn thể huyện và chi ủy, Ban giám hiệu các trường trên địa bàn huyện. Trong nội dung có lưu ý các hành vi thiếu đạo đức của học sinh, cùng các biện pháp cần thực hiện của Ngành giáo dục huyện nhà trên cơ sở kết hợp chặt chẽ ba môi trường giáo dục có hiệu quả. - Tham mưu UBND huyện có công văn số 1342/UBND – VX ngày 18/10/2011 về việc giáo dục đạo đức học sinh trong giai đoạn hiện nay gởi đến Mặt trận tổ quốc, Ban ngành huyện và các xã thị trấn trong công tác phối hợp chỉ đạo đến các trường. - Đề xuất với UBND huyện có kế hoạch số 177/KH – UBND tổ chức tọa đàm chuyên đề “ Tăng cường giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường phổ thông” cho toàn thể cán bộ giáo viên trong Ngành giáo dục huyện và đại biểu các Ban ngành huyện. Báo cáo viên là Bà Đặng Huỳnh Mai nguyên thứ trưởng Bộ GD&ĐT và Ông Giản Tư Trung viện trưởng viện nghiên cứu phát triển giáo dục ( IRED ) Hiệu trưởng trường doanh nhân PACE Thành Phố Hồ Chí Minh qua đó giúp cán bộ giáo viên nhận thức sâu sắc hơn nữa về công tác giáo dục đạo đức học sinh trong giai đoạn hiện nay, nâng cao vai trò giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm trong việc giáo dục đạo đức các em có phẩm chất tốt đẹp trong nhà trường cũng như ở gia đình. - Trong các phiên họp hiệu trưởng hàng tháng, lãnh đạo Phòng GD&ĐT điều có quan tâm đến công tác chỉ đạo đến các trường tập trung giáo dục học sinh bằng nhiều hình thức nhằm hạ thấp tỉ lệ học sinh xếp loại trung bình và yếu, ngăn 10 chặn các hành vi chưa ngoan, chấp hành tốt nội quy nhà trường và các biểu hiện vi phạm pháp luật ở cơ sở, đảm bảo an ninh trật tự nhà trường… - Cử cán bộ giáo viên các trường dự tập huấn chuyên đề công tác giáo viên chủ nhiệm do Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức, chỉ đạo các trường tổ chức triển khai lại cho giáo viên vào đầu năm học, vận dụng các biện pháp đã tiếp thu vào công tác giáo dục đạo đức học sinh của trường mình. 2.2. Những việc các trường trung học cơ sở đã thực hiện trong học kỳ. - Tiếp thu tinh thần chỉ đạo của Đảng, chính quyền các cấp, của ngành giáo dục, đồng thời vận dụng các bài học kinh nghiệm qua hội thảo chuyên đề do Sở GD&ĐT; Ủy ban nhân dân huyện và Phòng GD&ĐT tổ chức, tập trung xây dựng kế hoạch triển khai và thực hiện trong điều kiện cụ thể của nhà trường. Tổ chức sơ tổng kết theo học kỳ và cuối năm để rút ra những kinh nghiệm thực tiễn trong công tác. - Chủ động làm tham mưu với Đảng và chính quyền địa phương, phối hợp với các Ban, Ngành thông qua ký biên bản liên tịch ở đầu năm học về các nội dung như: đảm bảo an ninh trật tự trong nhà trường, phòng chống bạo lực học đường, phòng chống tội phạm, an toàn giao thông… - Có kế hoạch và biện pháp tăng cường giáo dục đạo đức học sinh, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trên cơ sở phối hợp chặt chẽ với cha mẹ học sinh, các đoàn thể trong và ngoài nhà trường. - Cụ thể hóa công tác chủ nhiệm, trên cơ sở đã tiếp thu nội dung chuyên đề do Sở GD&DDT tổ chức, và đặc thù riêng của nhà trường, trong đó tập trung cho công tác tìm hiểu học sinh đầu năm, xây dựng chỉ tiêu phấn đấu của lớp, thăm gia đình học sinh có biểu hiện chưa ngoan, theo dõi sát tình hình của lớp hàng tuần, liên hệ cha mẹ học sinh qua điện thoại, hội họp…. - Tổ chức báo cáo chuyên đề về công tác chủ nhiệm trong nhà trường, hưởng ứng tích cực các đợt thi đua, kích thích tinh thần học tập vươn lên, có sự gắn bó trong tập thể từng lớp học. - Tổ chức các buổi giao lưu gặp gỡ học sinh giỏi với học sinh toàn trường, giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp, ứng xử của học sinh. 11 - Tổ chức tổ tư vấn gồm những giáo viên lớn tuổi có kinh nghiệm thành đạt trong công tác, tư vấn giải tỏa tâm tư tình cảm các em, thông tin có được từ các buổi tiếp xúc trực tiếp hoặc qua hòm thư góp ý phản ánh của học sinh. - Tạo điều kiện cho Đoàn, Đội làm nồng cốt trong các phong trào, xây dựng nề nếp nhà trường công tác xã hội ở địa phương. Trong các đợt thi đua, nâng cao hệ số các tiêu chí có liên quan đến các hành vi chưa ngoan trong và ngoài nhà trường, thông báo kết quả thi đua từng ngày để học sinh theo dõi và phấn đấu. Trong thi đua có chú ý đến việc khen thưởng biểu dương người tốt việc tốt, những học sinh có tiến bộ để khích lệ tinh thần phấn đấu ở lớp và toàn trường. - Nhiều trường tổ chức phiếu theo dõi học tập và rèn luyện, hàng tuần có ký xác nhận của gia đình về những ưu điểm, những hạn chế cần phấn đấu khắc phục, trên cơ sở đó có sự phối hợp với nhà trường tốt hơn. - Phối hợp với công an xã, công an huyện, cán bộ tư pháp xã tổ chức các buổi tuyên truyền về kiến thức pháp luật, an toàn giao thông, phòng chống tội phạm thanh thiếu niên, phòng chống bạo lực gia đình, phòng chống tệ nạn xã hội… IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm. Như đã trình bày, thực trạng học sinh chưa ngoan đã có từ nhiều năm qua ở nhiều trường học và mức độ và số lượng có khác nhau, luôn là sự quan tâm của xã hội mà trước nhất là nhà trường. Do đó các trường phải có vai trò chủ động phối hợp với xã đình và xã hội để giáo dục các em. Bên cạnh đa số các em chăm ngoan, học giỏi đạt nhiều thành tích cao bao giờ cũng còn một số em chưa ngoan tồn tại, chính vì thế từ lãnh đạo ngành giáo dục đến các trường đều quan tâm. Từ những việc làm nêu trên trong công tác chỉ đạo và tập trung thực hiện của các trường trung học cơ sở trên toàn huyện từ đầu năm học 2011 – 2012 đến nay, qua thống kê đã có kết quả đáng trân trọng như sau: 12 1. Số liệu học sinh chưa ngoan ở 16 trường trung học cơ sở sau HKI. Tổng số hs chưa ngoan Tổng số hs toàn trường Tỉ lệ hs chưa ngoan TS Nữ TS Nữ % 7438 3788 510 62 6,85% Học sinh chưa ngoan chia theo khối Khối 6 Khối 7 TS Nữ TS Nữ 130 15 137 13 Khối 8 TS Nữ 108 18 Khối 9 TS Nữ 135 16 Từ kết quả thống kê sau học kì I cho thấy rằng số học sinh chưa ngoan đã giảm từ 13,85% xuống còn 6,85%. Tỉ lệ học sinh chưa ngoan giảm ở các khối Khối Đầu năm Sau HKI Tỉ lệ giảm còn Khối 6 3,59% 1,74% 1,85% Khối 7 3,98% 1,84% 2,14% Khối 8 3% 1,45% 1,55% Khối 9 3,26% 1,81% 1,45% Tỉ lệ học sinh chưa ngoan giảm khá đều ở 4 khối lớp tuy nhiên tỉ lệ ở khối 7 còn khá cao là 2,14%. Số học sinh chưa ngoan ở 4 khối giảm từ 1045 em xuống còn 510 em ( tỉ lệ giảm: 48,8% ). Số học sinh chưa ngoan còn cao ở trường THCS Định Hòa 74 em, tỉ lệ 13,2% và THCS Lộc Thuận là 53 em, tỉ lệ 8,2%. Trường có tỉ lệ học sinh chưa ngoan thấp nhất là trường THCS Định Trung có 2 em, tỉ lệ 0,4%, trường THCS Thị Trấn là 11em, tỉ lệ 1,5%. 2. Thống kê về biểu hiện của học sinh chưa ngoan ở 16 trường trung học cơ sở sau HKI. Khối Lớp 6 7 8 9 Cộng Tổng số hs chưa ngoan 133 137 114 126 510 Đánh nhau Nói tục chửi thể Xúc phạm GV 10 10 8 4 32 33 15 18 23 89 5 2 5 3 15 Những biểu hiện của học sinh chưa ngoan Không Mất Không quan Chơi Vắng trật thuộc bài tâm game nhiều tự thường đến nhiều buổi giờ xuyên việc học học 21 58 14 39 35 23 49 24 38 27 18 41 11 30 31 11 55 6 31 40 73 203 55 138 133 Kết băng nhóm Biểu hiện khác ( ghi cụ thể ) Trang phục Ham chơi 1 4 5 13 Các biểu hiện học sinh giảm hầu hết ở các hình thức biểu hiện. Hình thức giảm cao nhất là. Biểu hiện Đầu năm Sau HKI 44,4% 19,42% Mất trật tự trong giờ học 31,57% 13,2% Chơi game nhiều 15,5% 6,98% Kết băng nhóm 1,91% 0,47 Không thuộc bài thường xuyên Đặc biệt số học sinh có thái độ không tốt đối với giáo viên có giảm nhưng vẫn còn 15 trường hợp. Tình trạng học sinh không thuộc bài nhiều lần, làm mất trật tự trong giờ học còn khá cao. Học sinh đánh nhau giảm từ 5,55% xuống còn 3,06% so đầu năm học. Từ kết quả trên cho thấy rằng số biểu hiện các hành vi chưa ngoan có giảm ở hầu hết các hình thức, chứng tỏ các trường có tập trung cho việc giáo dục học sinh chưa ngoan ở các trường bước đầu có hiệu quả, vấn đề đặt ra là cần tiếp tục tăng cường các biện pháp quản lý để đạt kết quả cao hơn vào cuối năm học. 3. Thống kê nguyên nhân của học sinh chưa ngoan ở 16 trường trung học cơ sở sau học kỳ I. Khối lớp 6 7 8 9 Cộng Tổng số học sinh chưa ngoan 133 137 114 126 510 Gia đình không hạnh phúc 20 16 20 16 72 Nguyên nhân của học sinh chưa ngoan Gia đình Gia Kết quan Không Do đình bạn tâm sống Học bạn không theo nhưng chung yếu bè xa quan băng không cha mẹ lánh tâm nhóm hiệu quả 33 43 20 67 9 1 28 48 18 55 18 4 14 41 15 38 9 15 10 12 52 3 4 90 142 65 212 39 9 Nguyên nhân khác ( ghi cụ thể nếu có ) Ham chơi 2 2 14 Nhìn chung nguyên nhân của học sinh chưa ngoan giảm so đầu năm, chứng tỏ khắ phục dần nguyên nhân sẽ đem lại kết quả tốt. Những nguyên nhân giảm rõ rệt như: Biểu hiện Đầu năm Sau HKI Gia đình quan tâm không hiệu quả 34,64% 13,58% Học yếu 42,48% 20,28% 18,18% 8,61% Gia đình không quan tâm Các nguyên nhân khác cũng được kéo giảm. Tuy nhiên các nguyên nhân giảm thường thiếu bền vững cần thường tác động giáo dục từ nhiều phía của trường, gia đình và xã hội, đặc biệt là sự tập trung lãnh chỉ đạo của các nhà trường là rất quan trọng. Trên đây là kết quả đạt được bước đầu sau một học kỳ lãnh đạo Phòng GD&ĐT Bình Đại cùng các trường trung học cơ sở đã tập trung thực hiện. Đây là việc làm lâu dài đòi hỏi phải có sự kiên trì, không ngại khó, có bản lĩnh nghề nghiệp và tâm huyết vì học sinh mới thành công. Từ kết quả nêu trên cho phép chúng tôi tin tưởng rằng nếu được tiếp tục quan tâm chắc rằng sẽ đạt được nhiều kết quả cao hơn trên cơ sở tiếp tục thực hiện các giải pháp đã nêu. C. PHẦN KẾT LUẬN I. Những bài học rút ra từ quá trình áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. Học sinh chưa ngoan nói riêng, đạo đức học sinh nói chung đã thật sự thu hút sự quan tâm của toàn xã hội, đặc biệt là các cấp lãnh đạo và những người làm công tác giáo dục. Nguyên nhân và mức độ biểu hiện của học sinh chưa ngoan ở từng cấp học có khác nhau. Qua nghiên cứu, khảo sát tình hình học sinh chưa ngoan ở bậc trung học cơ sở trên địa bàn huyện cùng các giải pháp đã thực hiện đem lại kết quả bước đầu đáng trân trọng và khích lệ. Nội dung đề tài sát với tình hình mà nhà trường, gia đình, xã hội cùng quan tâm góp phần nâng cao tinh thần cộng đồng trách nhiệm đối với thế hệ trẻ. Những việc Ngành Giáo dục Bình Đại đã làm, các trường tập trung thực hiện là cần thiết có hiệu quả thiết thực, ngăn chặn và 15 đẩy lùi một bước về số lượng và mức độ của các hành vi chưa ngoan của các em học sinh. Qua nghiên cứu và thực hiện đề tài này, chúng tôi đã rút ra những bài học kinh nghiệm cụ thể như sau: - Lãnh đạo Phòng Giáo và Đào tạo, hiệu trưởng các nhà trường cần làm tốt các công tác tham mưu đối với Đảng, chính quyền về công tác giáo dục nói chung trong đó có tập trung cho việc tăng cường phối hợp và giáo dục đạo đức cho các em ngay từ đầu năm học. - Học sinh có nề nếp sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, do vậy việc ổn định nề nếp dạy và học đầu năm học không thể thiếu nội dung tìm hiều tình hình học sinh của lớp, nhất là giáo viên chủ nhiệm qua việc bàn giao lớp chủ nhiệm, quan tâm đến học sinh chưa ngoan để có biện pháp giáo dục cho phù hợp. - Giáo viên chủ nhiệm cần dành riêng thời gian nhất định cho học sinh chưa ngoan, giúp học sinh xây dựng kế hoạch phấn đấu và rèn luyện, có sự giúp đỡ của bạn bè và giáo viên. Qua khảo sát đã cho thấy rằng học sinh không dành thời gian học tập ở nhà phù hợp sẽ dẫn đến học yếu là không tránh khỏi. - Giáo viên chủ nhiệm tìm hiểu và nắm vững từng học sinh về hoàn cảnh, khí chất, sinh hoạt, giao tiếp, năng lực học tập, sở thích…khéo léo sử dụng dư luận tập thể tích cực để điều chỉnh hành vi sai trái của các em ngay từ những biểu hiện ban đầu, giúp các em nhận ra và tiếp nhận ý kiến đúng của tập thể mà sửa chữa khắc phục. Trong việc giáo dục học sinh chưa ngoan cần quan tâm đến phương pháp thuyết phục, nêu gương để tác động vào ý thức, tình cảm, niềm tin và ý chí các em. Phát hiện kịp thời, không bỏ qua, biết động viên các em dù là những tiến bộ nhỏ, vì phần lớn các em chưa ngoan đã đánh mất niềm tin vào bản thân mình, nếu được khơi dậy sẽ có cơ hội vươn lên. Các em không bị mặc cảm bị ghét bỏ, động cơ học tập và ý chí vươn lên dần dần phục hồi. - Giáo dục học sinh chưa ngoan trở thành học sinh ngoan là khó nhưng không phải là không thực hiện được, vấn đề là đòi hỏi người lãnh đạo, giáo viên nhất là giáo viên chủ nhiệm phải có kiến thức về tâm lý lứa tuổi, kiên trì trong biện pháp, tâm huyết với ngành nghề, luôn nêu cao tấm gương của mình để cảm hóa 16 học sinh. Trong thái độ cần thẳng thắn, công bằng, nghiêm túc, tạo niềm tin của các em, lấy dư luận để thuyết phục. - Lãnh đạo nhà trường cần có định hướng và kế hoạch cụ thể trong việc kết hợp với gia đình và các lực lượng giáo dục khác trong và ngoài nhà trường để tạo ra môi trường giáo dục thuận lợi, đồng thời giữ mối liên lạc thường xuyên trong công tác phối hợp. - Vấn đề cơ bản và lâu dài là mỗi cán bộ giáo viên cần gương mẫu trước học sinh từ lời nói đến việc làm như Bác Hồ đã dạy “ Giáo viên phải chú ý cả tài cả đức, tài là văn hóa chuyên môn, đức là chính trị. Muốn cho học sinh có đức thì giáo viên phải có đức… cho nên thầy giáo cô giáo phải gương mẫu nhất là đối với trẻ con” ( Trích lời dạy của Bác về rèn luyện đạo đức cách mạng, đạo đức công dân). II. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm. Giáo dục học sinh chưa ngoan vừa là mục tiêu vừa là nhiệm vụ của những người làm công tác giáo dục với tư cách trồng người. Giáo dục học sinh chưa ngoan có hiệu quả sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, hạ thấp tỉ lệ hạnh kiểm học sinh trung bình và yếu, nền nếp dạy và học sẽ được thiết lập, mối quan hệ giữa thầy với trò, trò với trò tốt đẹp hơn bầu không khí tâm lý sư phạm trong nhà trường được tạo ra, việc tiến hành xây dựng “ Trường học thân thiện, học sinh tích cực” sẽ thuận lợi, niềm vui đến trường chan hòa cả thầy và trò, giáo viên không phải bận tâm nhiều, không khí thi đua sẽ sôi nổi, gia đình sẽ yên tâm khi đưa con em đến trường, tất cả sẽ cùng góp phần cho nhà trường hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, thực chất là làm cho ngành giáo dục huyện nhà đạt nhiều kết quả tốt đẹp trong từng năm học. Đề tài có tác dụng sẽ giúp cho các em có tiền đề về chuẩn mực đạo đức nhất định khi các em tiếp tục học trung học phổ thông hoặc chuyên nghiệp sau cấp học, tạo lòng tin cho xã hội đối với ngành giáo dục huyện nhà, giải quyết một phần nhu cầu bức xúc hiện nay có thể được xem là một áp lực lớn đối với các nhà trường về các hành vi chưa ngoan của học sinh. III. Khả năng ứng dụng triển khai và hướng phát triển của đề tài. 17 - Đề tài này có thể áp dụng cho tất cả các trường phổ thông ở nhiều cấp học trong, ngoài huyện và cả ngoài tỉnh và không chỉ trong năm học này mà còn có thể áp dụng trong nhiều năm tiếp theo, càng quan tâm và vận dụng sẽ có nhiều kinh nghiệm và khả năng thành công nhiều hơn. Vì thực tế các biểu hiện học sinh chưa ngoan luôn điều tồn tại ở nhiều trường dưới hình thức và mức độ khác nhau, nhiều hay ít phụ thuộc vào công tác lãnh đạo của các cấp quản lý giáo dục và từng nhà trường. - Biểu hiện đạo đức học sinh nơi này nơi khác diễn biến khá phức tạp trước những chuyển biến của xã hội, chúng tôi nghĩ rằng đề tài còn mang tính cấp thiết và lâu dài, rất cần được các nhà giáo dục có tâm huyết tiếp tục nghiên cứu để góp phần tháo gỡ những khó khăn trên lĩnh vực này đối với ngành giáo dục luôn đã và đang quan tâm. IV. Kiến nghị và đề xuất. Như đã trình bày học sinh chưa ngoan tồn tại hầu hết tồn tại ở các trường dưới nhiều hình thức và mức độ khác nhau không chỉ riêng nhà trường mà có thể tự khắc phục được, nhất thiết phải có sự phối hợp của nhiều lực lượng giáo dục khác, do đó chúng tôi kiến nghị như sau: - Đảng, chính quyền các cấp ngoài việc chỉ đạo bằng Nghị quyết, Chỉ thị, Kế hoạch cần hình thành cơ chế phối hợp đồng bộ, có tính dài hạn, từ đó các Ban Ngành liên quan tùy theo điều kiện có sự phối hợp giáo dục nhất là ở cơ sở. Đó cũng là một cách tích cực góp phần vào việc xây dựng xã hội ổn và phát triển. - Các nhà trường chủ động trong công tác phối hợp ở địa phương, đặc biệt là cha mẹ học sinh, xây dựng mối liên hệ chặt chẽ thường xuyên, đồng thời có giải pháp đón đầu ngăn chặn giáo dục hơn là xử lý khi vụ việc đã xãy ra. Vang Quới Tây, ngày 10 tháng 02 năm 2012 ĐẠI DIỆN NHÓM THỰC HIỆN 18 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1.Văn kiện Nghị quyết TWII khóa VIII. 2. Văn kiện đại hội đại biểu Huyện Đảng bộ lần thứ X 3. Các văn bản chỉ đạo của Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện về giáo dục đạo đức học sinh năm học 2011 – 2012. 4. Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học. Ban hành theo Thông tư số 12/2011/TT – BGD&ĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. 5. Giáo trình bồi dưỡng công tác quản lý giáo dục “ trường quản lý TWII. 6. Hồ Chí Minh, 2001, về vấn đề giáo dục, nhà xuất bản CTQG. 7. Vụ giáo dục trung học, 2009, Đổi mới phương pháp quản lý lớp học bằng các biện pháp giáo dục kỹ luật tích cực, nhà xuất bản công ty cổ phần thương mại – Hà Nội. 8. Bùi Minh Công, 2009, Những điều giáo viên chủ nhiệm cần biết, nhà xuất bản lao động – Thành phố Hồ Chí Minh. 9. Trần kiểm, 2004, khoa quản lý giáo dục một số vấn đề và thực tiễn, nhà xuất bản giáo dục – Hà Nội. 10. Thạc sĩ Nguyễn Thị Oanh, 2008, tư vấn tâm lý học đường, nhà xuất bản trẻ - Thành phố Hồ Chí Minh. 11. Bùi Quang Tú, 2002, Những mẫu chuyện về quản lý giáo dục, nhà xuất bản trẻ - Thành phố Hồ Chí Minh. 12. Kailwite, Jame Saide, Montessori, 2006, Những phương pháp giáo dục hiệu quả trên thế giới, tập 1,2,3. Nhà xuất bản tư pháp – Hà Nội. 19