Tài liệu Skkn quản lý một số giải pháp quản lý nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên trường thpt thanh bình

MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TRƯỜNG THPT THANH BÌNH I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong thời đại nền kinh tế khoa học kĩ thuật phát triển nhanh mạnh mẽ như hiện nay, giáo dục và đào tạo có vị trí và vai trò vô cùng quan trọng. Mỗi con người, mỗi tổ chức, mỗi quốc gia đều phải chú trọng việc giáo dục để theo kịp đà phát triển kinh tế - khoa học - kĩ thuật công nghệ của nhân loại. Đất nước ta đang trong thời kì hội nhập và phát triển nên nhiệm vụ của ngành giáo dục phải gánh vác trọng trách rất lớn để đưa nền giáo dục đi lên theo kịp các nước trên thế giới. Sự nghiệp giáo dục - đào tạo luôn được Đảng, Nhà nước và xã hội quan tâm. Đảng ta luôn xác định Giáo dục là “Quốc sách hàng đầu”. Hội nghị Trung ương 8 khóa XI đã ra nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo (Nghị quyết 29 – NQ/TW). Để thực hiện đổi mới nền giáo dục căn bản, toàn diện thì cần phải đổi mới về nhận thức, tư duy và năng lực của đội ngũ giáo viên. Theo lộ trình cải cách giáo dục của Bộ Giáo Dục hiện nay chúng ta đang từng bước thực hiện các phương pháp giảng dạy, giáo dục mới chuẩn bị cho việc đổi mới căn bản toàn diện giáo dục nước nhà trong thời gian tới. Trong khi đó đội ngũ giáo viên nước ta đã được đào tạo từ trước đây nên chưa thể đáp ứng kịp sự thay đổi để đổi mới. Do đó công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên có tầm quan trọng chiến lược, có tính chất quyết định chất lượng giáo dục và dạy học trong nhà trường. Một nhà trường mà các giáo viên thường xuyên được bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ thì chất lượng giáo dục mới được nâng cao và theo kịp xu hướng giáo dục của thời đại. Thực tiễn giáo dục của trường THPT đã khẳng định nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của công tác quản lý và bồi dưỡng chuyên môn 1 nghiệp vụ cho giáo viên. Trong bối cảnh chung của nền giáo dục tỉnh Đồng Nai trường THPT Thanh Bình đã có nhiều chuyển biến tích cực trong việc dạy - học. Tuy nhiên để đáp ứng với việc đổi mới giáo dục thì đội ngũ giáo viên của trường cần phải tiếp tục bồi dưỡng nâng cao nhận thức, năng lực chuyên môn thường xuyên và liên tục. Chúng tôi xác định công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên sẽ là mắt xích chủ yếu và quan trọng trong công tác quản lý. Công tác này được cải tiến và đẩy mạnh sẽ có tác dụng quyết định tạo nên sự chuyển biến cao về chất lượng dạy học và giáo dục của nhà trường. Đội ngũ giáo viên của trường cơ bản đủ về số lượng, đồng bộ về trình độ đào tạo một số giáo viên còn đạt trên chuẩn. Tuy nhiên vẫn còn một số giáo viên, tự bằng lòng với bản thân, chưa phấn đấu hoàn thiện mình hơn để đáp ứng được yêu cầu đổi mới của giáo dục hiện nay. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để giữ vững và phát triển cao hơn nữa những thành tích dạy - học đã đạt được trong nhiều năm qua. Làm sao để đến khi thực hiện chương trình đổi mới giáo viên đã chuẩn bị sẵn sàng tiếp nhận và thực hiện dễ dàng có hiệu quả. Là người phụ trách công tác chuyên môn trong nhà trường, bản thân tôi luôn trăn trở về điều này: Làm thế nào để nâng cao tay nghề cho đội ngũ giáo viên? làm sao để mỗi giáo viên thấy được năng lực thực sự của mình, tự nhận thấy họ còn thiếu ở vấn đề gì để từ đó tích cực bồi dưỡng để nâng cao năng lực cho bản thân, từng bước đáp ứng được yêu cầu đổi mới của sự nghiệp giáo dục nước nhà trong thời gian tới. Với suy nghĩ đó, tôi chọn đề tài. “Một số giải pháp quản lý nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên trường THPT Thanh Bình” II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1. Cơ sở lý luận Từ xưa đến nay nước ta luôn đề cao vai trò giáo dục, ông bà ta xưa kia đã quan niệm về sự học “ Không thầy đố mày làm nên” hay “ Muốn biết phải hỏi, muốn giỏi phải học”. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan 2 tâm đến việc học của nhân dân, ngay sau khi chính quyền mới được thành lập thì hai việc cần thiết, cấp bách phải làm đó là phải diệt “giặc đói” và “giặc dốt”. Người đã nhấn mạnh lợi ích của việc giáo dục và đào tạo con người “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người” hay thông điệp của Bác để lại cho thế hệ trẻ “ Non Sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sách vai với các cường quốc năm châu hay không chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”. * Quan điểm của Đảng – Nhà nước ta về giáo dục: “ Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Phát triển giáo dục và đào tạo là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội. Phát triển giáo dục và đào tạo phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc; với tiến bộ khoa học và công nghệ; phù hợp quy luật khách quan.” (Trích nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI số 29 – NQ TW, ngày 4 tháng 11 năm 2013. * Luật giáo dục qui định về nhà giáo: “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục” (điều 15 mục 1 chương III của Luật giáo dục) ; “Nhà giáo có quyền được nâng cao trình độ, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ (điều 73); * Điều lệ trường THPT qui định giáo viên có nhiệm vụ: “ Rèn luyện đạo đức, học tập văn hoá, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy và giáo dục; vận dụng các phương pháp dạy học 3 theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo, rèn luyện phương pháp tự học của học sinh; (Trích Chương IV Điều 31. Nhiệm vụ của giáo viên trường trung học Thông tư số: 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3 /2011) * Hàng năm sở Giáo dục đào tạo Đồng Nai đều có các văn bản chỉ đạo về chuyên môn và bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn cho giáo viên, tổ trưởng chuyên môn… Mục tiêu giáo dục cơ bản hiện nay là giáo dục học sinh theo hướng phát triển năng lực, phát triển các kĩ năng sống, chú trọng giáo dục lí tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, năng lực và kĩ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng tự học, sáng tạo cho học sinh. Nhu cầu học tập nâng cao kiến thức về mọi mặt ngày càng cao, ngày càng có nhiều nguồn cung cấp trí thức, do đó phải cần có môi trường giáo dục định hướng lành mạnh, kỹ cương, gương mẫu từ chính phía thầy cô để làm gương giáo dục và rèn luyện học sinh, do vậy đòi hòi từ phía học sinh, phụ huynh và xã hội đối với tổ chức trong nhà trường ngày càng cao. Để đội ngũ giáo viên nhận thức đúng và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao ngoài việc lãnh đạo phải tôn trọng và phân công đúng năng lực, sở trường, hoàn cảnh để tạo động lực thúc đẩy ý chí vươn lên hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ trong khả năng cho phép còn cần phải chú trọng việc quản lý, bồi dưỡng để nâng cao năng lực chuyên môn đáp ứng với yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay . Muốn làm được điều này chúng ta phải bắt đầu từ việc xây dựng niềm tin, nhận thức cho giáo viên đối với vai trò ảnh hưởng của mình tới phát triển nhân cách học sinh. Việc yêu nghề dạy học của mỗi giáo viên xuất phát từ thực tế của công việc dạy học và giáo dục hàng ngày, từ sự tin yêu của đồng nghiệp, sự tin tưởng quý trọng của học sinh và phụ huynh. Thầy cô giáo chỉ thực sự được học sinh kính trọng khi họ có tâm và có tài, thể hiện rõ của tài đó là trình độ chuyên môn tốt và nghiệp vụ sư phạm vững vàng. Bất cứ giáo viên trực tiếp đứng lớp giảng dạy nào cũng mong muốn được học sinh tin yêu, kính trọng do đó họ phải là người có nhận 4 thức cao về trình độ lí luận, trình độ kiến thức chuyên môn vững vàng, năng lực sư phạm tốt và tâm huyết với nghề. Muốn có được những giáo viên có đức tính như vậy thì phải đào tạo và bồi dưỡng thường xuyên liên tục. 2. Cơ sở thực tiễn 2.1. Thực trạng trước khi thực hiện các giải pháp của đề tài Hiện nay cùng với xu thế phát triển nhanh về tri thức - khoa học công nghệ theo hướng toàn cầu hóa, nền giáo dục nước ta cũng chịu ảnh hưởng của nền kinh tế thị trường nên có một số tác động xấu đến tư tưởng đạo đức của một bộ phận cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh. Hoà theo xu thế chung, ở đơn vị tôi công tác cũng có một số giáo viên giảm dần nhiệt huyết với nghề, không muốn cố gắng phấn đấu mà tự vừa lòng với những gì đang có, chưa thật chuyên tâm giảng dạy, một số lại lo tìm đến nghề tay trái để phát triển kinh tế gia đình. Nhiều giáo viên nghĩ việc dạy học chỉ là một nghề để mưu sinh. Do đó trong giảng dạy thường không có sáng tạo đổi mới mà chỉ bám sát nội dung kiến thức trong sách giáo khoa và dạy theo lối truyền đạt lại kiến thức một chiều, học sinh lĩnh hội kiến thức thụ động. Những năm gần đây các tổ bộ môn được tập huấn về đổi mới công tác chuyên môn nên trong giảng dạy của giáo viên đã có cải tiến nhiều hơn. Tuy nhiên mới chỉ có ở những giáo viên tâm huyết với nghề, giỏi về chuyên môn và năng lực sư phạm mới làm tốt vấn đề này. Đa số giáo viên ngại đổi mới sợ mất nhiều thời gian công sức, ngại học hỏi nên chủ yếu chỉ áp dụng dạy đổi mới khi được kiểm tra, hay các tiết hội giảng, các tiết học có người dự giờ… Một vài giáo viên còn thụ động chưa cố gắng học tập bồi dưỡng cập nhật kiến thức, năng lực chuyên môn chưa đáp ứng tốt với tình hình đổi mới nên trong công tác giảng dạy còn hạn chế, chất lượng chưa cao. 2.2. Biê n ê pháp khắc phục. 5 Từ thực tế đó lãnh đạo nhà trường có giải pháp cụ thể để giáo viên thay đổi nhận thức, tự học tự bồi dưỡng và biết cách làm theo lối mới. Tức là giáo viên phải biết xây dựng kế hoạch tổ chức lớp học như thế nào đó để học sinh tham gia vào quá trình giáo dục, tự hình thành nên kỹ năng, năng lực qua bộ môn của mình. Căn cứ vào cơ sở lý luận và quan điểm mục tiêu của việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, lãnh đạo nhà trường đã có rất nhiều giải pháp để nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ. Bản thân tôi trước đây là tổ trưởng quản lý chuyên môn của tổ trên 10 năm và nay là phó hiệu trưởng chuyên môn tôi nhận thấy những giải pháp đã đưa ra trước đây có hiệu quả nhưng hiện nay đã giảm dần và không còn phù hợp, cần cải tiến thêm để tăng hiệu quả giáo dục đáp ứng với yêu cầu đổi mới phương pháp giáo dục hiện nay và đổi mới căn bản và toàn diện trong tương lai. Tôi xin đề xuất thêm một số giải pháp đã, đang và sẽ thực hiện tại trường trung học phổ thông Thanh Bình góp phần nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên như sau: Một là: Chú trọng bồi dưỡng giáo viên về nhận thức - tư tưởng chính trị. Hai là: Chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt việc dự giờ, hội giảng cấp tổ, cấp trường. Ba là: Giáo dục nâng cao ý thức tự nghiên cứu học tập và ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Bốn là: Chú trọng sinh hoạt và đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn. Năm là: Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra nội bộ trường học. Trên đây chỉ là một số ít trong các giải pháp thực hiện nhiều năm đã có hiệu quả hoặc mới được thực hiện và sẽ thực hiện trong những năm tới đây của nhà trường. Các giải pháp tôi nêu ra ở trên là giải pháp tỉ mỉ, cụ thể hơn thay thế một phần giải pháp đã có giúp giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn và giảng dạy đạt hiệu quả cao hơn trong năm học 2015 – 2016. III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN 6 Căn cứ vào cơ sở lý luận và thực trạng giáo dục ở trường Trung học phổ thông Thanh Bình, các giải pháp quản lý đặt ra để nâng cao năng lực chuyên môn của giáo viên được tổ chức thực hiện như sau: Giải pháp 1: Chú trọng bồi dưỡng giáo viên về nhận thức - tư tưởng chính trị Bồi dưỡng nhận thức tư tưởng chính trị cho giáo viên là một việc không thể thiếu cho cán bộ, giáo viên, công nhân viên trong nhà trường. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường trong đội ngũ giáo viên đã có một số quan điểm, cách nhìn sai lệch về vai trò của giáo dục đối với quá trình hình thành, phát triển nhân cách của học sinh làm cho quá trình dạy học còn có hạn chế nhất định. Vì vậy trong chỉ đạo giáo dục ở nhà trường cần tổ chức học tập quán triệt các nghị quyết của Trung ương, của Tỉnh, của Huyện và của Đảng bộ trường về giáo dục để giáo viên nhận thức cao hơn về tư tưởng chính trị về các chủ trương của Đảng và nhà nước. Tăng cường giáo dục tư tưởng chính trị gắn với thưc hiện cuộc vận “dân chủ, kỷ cương, tình thương, trách nhiệm” và thực hiện tốt phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Xây dựng đội ngũ trong nhà trường thành tập thể đoàn kết, nhiệt tình tâm huyết với nghề có trách nhiệm trong giảng dạy và giáo dục học sinh. Nâng cao nhận thức cho giáo viên về tầm quan trọng của việc thường xuyên học tập để nâng cao trình độ, tăng vốn hiểu biết, làm giàu năng lực sư phạm cho bản thân. a. Cách thức tổ chức thực hiện: Phạm vi thực hiện : Trong toàn trường Đối tượng tác động : Tất cả cán bộ - giáo viên - công nhân viên Công việc và thời gian thực hiện cụ thể: Hàng năm đều xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, triển khai và tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh giá kết quả. 7 Nhà trường tổ chức sinh hoạt thời sự, chính trị hàng tháng theo tài liệu thông tin nội bộ của Tỉnh và của Huyện do báo cáo viên trong nhà trường đảm nhận. Học tập tuyên truyền các nghị quyết của Đảng, tại đơn vị do Ban Chấp Hành Đảng bộ triển khai hoặc mời cán bộ tuyên giáo huyện về triển khai. Yêu cầu 100% giáo viên tham gia các lớp học chính trị do Ban tuyên giáo huyện tổ chức được thực hiện theo thời gian các nghị quyết được đưa ra và phổ biến đến toàn bộ đảng viên, giáo viên. Tổ chức các buổi sinh hoạt chính trị theo chuyên đề và yêu cầu mọi giáo viên tham gia. Ví dụ: chuyên đề "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” chuyên đề "Kỷ cương, tình thương, trách nhiệm". Vào đầu năm học tổ chức cho giáo viên học tập chính trị, nhiệm vụ năm học. Hàng tháng thực hiện sinh hoạt Chi bộ đối với Đảng viên và lồng ghép giáo dục chính trị trong các buổi họp hội đồng đối với giáo viên công nhân viên.. b. Kết quả: Các chủ trương của Đảng, nhà nước được giáo viên nhận thức tốt hơn, hiểu rõ hơn nên thuận lợi hơn cho việc thực hiện và tuyên truyền giáo dục học sinh. Chất lượng giáo dục 2 mặt được tăng lên, số học sinh vi phạm về nội qui nhà trường giảm, năm học 2015 – 2016 không có học sinh nào vi phạm phải ra hội đồng kỉ luật. Giải pháp 2. Chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt việc dự giờ, hội giảng cấp tổ, cấp trường Muốn có tri thức khoa học thì người giáo viên ngoài việc thực hiện tốt kế hoạch học tập, bồi dưỡng của nhà trường, còn phải thường xuyên tự học, tự bồi dưỡng. Phải biến quá trình bồi dưỡng thành quá trình tự bồi dưỡng bằng nhiều cách khác nhau trong đó có dự giờ thăm lớp lẫn nhau, tham gia hội giảng các cấp để được góp ý, chia sẻ 8 và học hỏi đúc rút kinh nghiệm sau mỗi kỳ, mỗi năm học. Thông qua dự giờ hội giảng mà bồi dưỡng cho giáo viên về kĩ năng dạy học trên lớp, đặc biệt là sự linh hoạt của giáo viên trong việc sử dụng các phương pháp dạy học theo đặc trưng từng bộ môn, đồng thời giúp cho giáo viên biết lựa chọn hình thức dạy học cho phù hợp tuỳ đối tượng học sinh lớp mình . Sau khi thực hiện tiết hội giảng giáo viên được lãnh đạo trường, tổ chuyên môn và các giáo viên dự giờ trong tổ tham gia chia sẻ, góp ý xây dựng về nội dung kiến thức, về kỹ năng, thái độ, phương pháp giảng dạy đã giúp học sinh đạt được như các mục tiêu đề ra hay không? Việc sử dụng đồ dùng giảng dạy như thế nào? cách tổ chức lớp của giáo viên có phát huy được tính tích cực của học sinh không? Đã thể hiện quan tâm đến các đối tượng học sinh yếu, trung bình, khá giỏi hay chưa?. Từ đó rút ra những ưu khuyết điểm và nguyên nhân để cho bản thân giáo viên dạy và giáo viên được dự giờ khác cùng tiếp thu và rút kinh nghiệm từ tiết dạy thực tế. Đây là phương pháp bồi dưỡng trực tiếp, kịp thời, nâng cao tay nghề, ít tốn kém, điều chỉnh nội dung và phương pháp giảng dạy kịp thời. Một giáo viên giỏi dạy theo phương pháp mới coo1 thể giúp được nhiều giáo viên khác học tập thông qua việc dự giờ. Qua tiết dạy mỗi giáo viên dự rút ra được những ưu - khuyết điểm cần thiết để áp dụng cho các tiết dạy của bản thân, khắc phục được những khiếm khuyết cần loại bỏ. Khi lên lớp giảng dạy giáo viên thể hiện được hết những gì mà họ đã chuẩn bị cho tiết dạy từ nội dung, phương pháp, đến tinh thần trách nhiệm đối với học sinh nên thông qua công tác dự giờ có thể đánh giá được năng lực của giáo viên, đây cũng là biện pháp bồi dưỡng giáo viên có tính khả thi cao, dễ thực hiện và ít tốn kém nhất. Để tạo điều kiện cho các giáo viên có thể chủ động dự giờ đầy đủ, kế hoạch dự giờ phải được báo trước. a. Cách thức tổ chức thực hiện Chuyên môn xây dựng kế hoạch và chỉ đạo cho tổ chuyên môn có kế hoạch từ đầu năm về dự giờ, hội giảng cấp tổ, cấp trường. Với hội giảng 9 cấp tổ do tổ trưởng chịu trách nhiệm tổ chức. Hội giảng cấp trường được phân chia làm 03 tổ do 3 thành viên trong ban giám hiệu là tổ trưởng giám khảo còn các tổ trưởng, nhóm trưởng bộ môn và giáo viên giỏi có uy tín làm giám khảo. Dự giờ trao đổi kinh nghiệm: Chuyên môn trường đặt ra qui định chung về số tiết bắt buộc phải dự giờ trong mỗi học kì của giáo viên cụ thể tối thiểu 6 tiết trên một học kì, mỗi tiết dạy đều phải có nhận xét cho điểm và có chữ kí của giáo viên dạy và dự. Hội giảng cấp tổ: Do tổ trưởng chuyên môn chịu trách nhiệm lên kế hoạch và xếp lịch dạy cho toàn bộ giáo viên trong tổ. Hội giảng cấp trường: Những giáo viên hội giảng cấp tổ đạt loại giỏi được đề nghị lên dạy hội giảng cấp trường. Tổ trưởng giám khảo phối hợp cùng tổ chuyên môn cho giáo viên bốc thăm bài dạy và lên lịch dạy cho giáo viên trong tổ hội giảng được phân công phụ trách. Đối tượng tham gia: 100% giáo viên trong tổ phải tham gia hội giảng cấp tổ và tham gia dự giờ tất cả các tiết dạy hội giảng của giáo viên trong tổ. Thời gian thực hiện ngay từ đầu năm học các tổ có thể hội giảng theo kế hoạch của tổ. Hội giảng cấp trường thực hiện sau khi cấp tổ hoàn tất, báo cáo kết quả và đề xuất giáo viên hội giảng cấp trường theo lịch đăng kí từ tháng 12 đến hết tháng 3 năm sau. Khi giáo viên trong tổ thực hiện dạy hội giảng cấp tổ và cấp trường bắt buộc cả tổ cùng tham gia dự giờ để góp ý kiến và học hỏi kinh nghiệm. Một giáo viên dạy hội giảng buộc tất cả giáo viên trong tổ cùng tham gia dự giờ và được tổ trưởng theo dõi chặt chẽ, giáo viên nào có tiết dạy hoặc công việc đột xuất phải báo cáo xin phép và dự bài chuẩn bị hội giảng đó ở các lớp khác để cùng tham gia góp ý. 10 Sau buổi dạy hội giảng có lịch góp ý giờ dạy với toàn bộ thành phần tham gia dự giờ đều tham gia thảo luận, chia sẻ góp ý và học tập. b. Kết quả: Thông qua hoạt động dự giờ, hội giảng tất cả giáo viên đều được tự mình xây dựng kế hoạch, thực hiện kế hoạch tiết dạy và đều được tham gia ý kiến, chia sẻ, góp ý sau khi giáo viên dạy tự nhận xét về bài dạy của mình. Mỗi giáo viên dự sẽ phát hiện những điều hay và chưa hay đồng thời chia sẻ thêm những ý kiến khác để cùng thảo luận và rút ra những kinh nghiệm để áp dụng vào tiết dạy tốt nhất. Như vậy với một tiết dạy của một giáo viên sẽ được toàn bộ giáo viên trong tổ học tập, rút kinh nghiệm để nâng cao năng lực chuyên môn của mình. Kết quả hội giảng cấp trường năm học 2015 – 2016 đã được nâng cao đạt 53/68 giáo viên tham gia hội giảng có tiết dạy đạt loại giỏi, 15 giáo viên có tiết dạy đạt loại khá. Học sinh được học nhiều tiết dạy bằng phương pháp mới đem lại hứng thú và năng lực tự tin sáng tạo cho học sinh khi từng nhóm tổ được phân công chuẩn bị bài, thuyết trình bài học, thực hành thí nghiệm … Giải pháp 3. Giáo dục nâng cao ý thức tự nghiên cứu học tập và ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Hoạt động học tập là một hoạt độngdiễn ra suốt đời của con người đúng như nhà lãnh tụ thiên tài Lê-nin đã nói : “Học – Học nữa – Học mãi”.Việc tự học tập nghiên cứu, tự bồi dưỡng là hoạt động quan trọng, hữu hiệu nhất đối với việc nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên. Tự học có thể diễn ra thường xuyên, bất cứ lúc nào, bất cứ ở đâu có thể sắp xếp được. Cụ thể: đọc tài liệu, sách tham khảo, báo chuyên môn, đọc tham khảo tài liệu trên mạng internet… tài liệu có thể mượn ở thư viện, có thể mua thêm ở ngoài. Điều cơ bản là nhà lãnh đạo phải truyền thêm niềm tin và nhiệt huyết cho giáo viên để họ luôn có ý thức phấn đấu, chí tiến thủ mới giúp họ có động lực để nghiên cứu học tập. Với nền khoa học công nghệ phát triển như hiên nay bất cứ giáo viên nào cũng có thể tự học tập nâng 11 cao kiến thức chuyên môn của mình chỉ cần có máy tính kết nối mạng Internet là sẽ học tập được nhiều vấn đề chuyên môn cũng như các kiến thức hoa học văn hoá xã hội khác. Chỉ thị 29/2001/CT-BGD&ĐT của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nêu rõ : “Đối với giáo dục và đào tạo, công nghệ thông tin có tác động mạnh mẽ, làm thay đổi phương pháp, phương thức dạy và học. Công nghệ thông tin là phương tiện để tiến tới một xã hội học tập”. Quá trình ứng dụng CNTT trong dạy học là sử dụng các phương tiện để mở rộng khả năng nghe nhìn, tổng hợp phát đi hình ảnh, âm thanh kích thích khả năng và hứng thú học tập cho học sinh mà một tiết dạy đơn thuần truyền thống khó thực hiện được. Công nghệ thông tin được áp dụng ngày càng rộng rãi trong quá trình dạy học. Nếu không muốn tụt hậu giáo viên cần sớm tìm hiểu và nắm vững tin học cơ sở, ứng dụng công nghệ thông tin trong giờ học. Giáo viên giỏi là người biết giúp đỡ học sinh tiến bộ nhanh trên con đường học tập, tự lực, kết hợp thành công việc giảng dạy tri thức với giáo dục giá trị và phát triển tư duy trong đó có hoạt động dạy học ứng dụng công nghệ thông tin. a. Cách thức tổ chức thực hiện Đẩy mạnh tuyên truyền cho giáo viên thấy rõ hiệu quả và yêu cầu mang tính tất yếu của ứng dụng CNTT trong đổi mới phương pháp giảng dạy thông qua việc triển khai các văn bản chỉ đạo của Bộ, ngành thông qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, hội thảo chuyên đề. Khuyến khích các giáo viên có khả năng công nghệ thông tin còn hạn chế học tập các giáo viên có kỹ năng công nghệ thông tin tốt. Cụ thể là hình thức trao đổi giúp đỡ lẫn nhau, tập trung chủ yếu vào những kỹ năng mà giáo viên cần sử dụng trong quá trình soạn giảng hàng ngày như lấy thông tin, các bước soạn một bài trình chiếu, các phần mềm thông dụng, cách cắt nối đoạn phim làm tư liệu, cách chuyển đổi các loại phông chữ, cách sử dụng một số phương tiện như máy chiếu, máy quay phim, chụp ảnh, cách thiết kế bài dạy, ra đề kiểm tra trắc nghiệm… 12 Tổ chức sinh hoạt chuyên môn, chuyên đề để trao đổi về kinh nghiệm ứng dụng CNTT trong giảng dạy. Ra chỉ tiêu giáo viên thực hiện tiết dạy từng học kì và có kiểm tra đánh giá để tất cả các giáo viên đều buộc phải nghiêm túc thực hiện. Tuy nhiên tuỳ theo nội dung bài dạy mà chọn dạy CNTT hay kết hợp giữa dạy truyền thống và CNTT hỗ trợ mới có hiệu quả cao. Giáo viên cần phải biết lúc nào, nội dung nào, đối tượng nào cần sử dụng giáo án ứng dụng công nghệ thông tin. b. Kết quả Qua các tiết dạy ứng dụng công nghệ thông tin của giáo viên ở nhiều môn học thấy hiệu quả cao hơn, học sinh học tập hứng thú hơn, hiểu bài hơn và đặc biệt là kích thích khả năng tự nghiên cứu tìm tòi kiến thức cho mình. Nhiều học sinh thực hiện nhuần nhuyễn các thao tác sử dụng Powerpoint, dựng phim, quay phim thực hiện các chuyên đề, chuyên môn trong học tập một cách sáng tạo hiệu quả. Số tiết đăng kí dạy CNTT trong năm học của cả trường 932 tiết với sử dụng với 3 phòng máy dạy CNTT và một phòng nghe nhìn của tổ Tiếng Anh. Giải pháp 4. Chú trọng sinh hoạt và đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn Sinh hoạt chuyên môn là một hoạt động nằm trong tổ chức giáo dục của các nhà trường nhằm nâng cao chất lượng dạy học, đảm bảo cho giáo viên được trao đổi, chia sẻ và học tập kinh nghiệm lẫn nhau. Vì vậy, nếu tổ chức tốt thì sẽ góp phần nâng cao năng lực giảng dạy cho giáo viên một cách thiết thực và hiệu quả. Điều lệ trường trung học đã qui định tổ chuyên môn có nhiệm vụ: “Xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch dạy học, phân phối chương trình và các hoạt động giáo dục khác của nhà trường; 13 Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ; tham gia đánh giá, xếp loại các thành viên của tổ theo quy định của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học và các quy định khác hiện hành; Tổ chuyên môn sinh hoạt hai tuần một lần và có thể họp đột xuất theo yêu cầu công việc hay khi Hiệu trưởng yêu cầu.” trích điều 16 chương II Thông tư số: 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3 /2011. Theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay việc sinh hoạt tổ chuyên môn cần chú trọng đổi mới các nội dung và các hoạt động như: Điều chỉnh nội dung dạy học, xây dựng các chủ đề dạy học tích hợp, tích hợp liên môn và kế hoạch tổ chức các hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực của học sinh, đổi mới phương pháp dạy học theo hướng hiện đại, phát huy tinh tích cực chủ động sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của học sinh, tập trung dạy cách học, cách nghĩ, cách tìm tòi kiến thức. Chú trọng việc xây dựng và thực hiện các chủ đề dạy học, thiết kế các bài giảng theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực người học và tiến hành dạy thử nghiệm. Các hoạt động đổi mới sinh hoạt chuyên môn dựa theo nghiên cứu bài học, dạy học theo chủ đề, dạy học theo dự án, dạy học tích hợp liên môn…ở nhà trường bước đầu đã thực hiện. a. Cách thức tổ chức thực hiện Chuyên môn nhà trường chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch trước khi bước vào năm học mới. Kế hoạch năm học phải thể hiện được các hoạt động trọng tâm của tổ ở tất cả các tháng trong năm như: tổ chức hội giảng, đăng kí thực hiện các chuyên đề ngoại khoá chuyên môn, chuyên đề dạy học, hội thảo, phân công nhiệm vụ cho giáo viên, nhóm giáo viên các công việc cụ thể về chuyên môn … Tổ trưởng xây dựng phân phối chương trình, kế hoạch kiểm tra tập trung và các hoạt động thường xuyên khác. Tổ sinh hoạt, thảo luận và thống nhất kế hoạch thực hiện trong năm học. Qua 14 sinh hoạt chuyên môn không những giáo viên được bồi dưỡng nâng cao năng lực mà tổ trưởng cũng được bồi dưỡng về khả năng tổ chức điều hành các buổi sinh hoạt vì thực tế cho thấy buổi sinh hoạt chuyên môn thành công phụ thuộc rất nhiều vào vai trò của người chủ trì. Bố trí thời gian sinh hoạt tổ chuyên môn hợp, lý linh hoạt. Theo qui định tổ chuyên môn sinh hoạt ít nhất 2 lần trên tháng vào chiều thứ năm nhưng không nhất thiết phải thực hiện cố định, chỉ đạo cho tổ trưởng có thể linh hoạt điều hành sinh hoạt tổ tuỳ thuộc vào đặc điểm tình hình thực tế của tổ để thuận lợi nhất cho giáo viên nhưng vẫn đảm bảo thời gian và kết quả sinh hoạt. Chỉ đạo tổ sinh hoạt chuyên môn các nội dung chung trong trường cần thật cụ thể, sát thực như thực hiện ôn tập, ra đề, kiểm tra tập trung… Ban giám hiệu thường xuyên kiểm tra để kịp thời phát hiện khó khăn vướng mắc cần giúp đỡ, hoặc đôn đốc thực hiện nhằm đảm bảo chất lượng và hiệu quả. Ban giám hiệu tham gia dự một số buổi sinh hoạt chuyên của tổ để lắng nghe tâm tư nguyện vọng của giáo viên để có hướng điều chỉnh và xử lý chỉ đạo cho hiệu quả Tạo điều kiện hỗ trợ về vật chất và tinh thần để các tổ chuyên môn hoạt động, thực hiện các chuyên đề chuyên môn. Khen thưởng các tổ hoạt động tốt nhằm khích lệ động viên và tạo phong trào thi đua hoàn thành tốt nhiệm vụ giữa các tổ trong trường. b. Kết quả Nhờ sự chỉ đạo cụ thể và quan tâm kiểm tra đôn đốc mà các buổi sinh hoạt chuyên môn được hiện bài bản, qua sinh hoạt chuyên môn các giáo viên trong tổ học tập kinh nghiệm lẫn nhau để nâng cao tay nghề, tạo thành mối đoàn kết thống nhất cao khi tổ thực hiện các buổi hội thảo, các buổi sinh hoạt chuyên đề ngoại khoá cho các khối lớp học sinh. Qua các buổi 15 sinh hoạt ngoại khoá chuyên môn ngoài việc nâng cao năng lực cho giáo viên, học sinh còn được học tập và thể hiện năng lực tư duy sáng tạo và gần gũi với giáo viên hơn, có nhận thức tốt hơn về học tập và có cách nhìn nhận khách quan, tích cực trong cuộc sống. Trong năm học 2015 – 2016 trường đã có 8/8 tổ thực hiện các chuyên đề ngoại khoá chuyên môn. Việc dạy học theo các chuyên đề được thực hiện thành công và đẩy mạnh ở một số tổ. Ví dụ như tổ Ngữ Văn thực hiện có thể nói là rất thành công 3 buổi dạy học theo chủ đề: “Hình tượng người lính trong thơ ca kháng chiến” hay “Hình tượng người phụ nữ trong thơ trung đại” và “Tính chất kế thừa và hiện đại hoá trong tác phẩm văn xuôi”. Các giáo viên đã hướng dẫn và tổ chức cho học sinh học tập nghiên cứu và chủ động thực hiện thuyết trình, dàn dựng tiểu phẩm, sáng tác thơ, nhạc… hay và sáng tạo. Giải pháp 5: Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra nội bộ trường học. Trong hoạt động giáo dục nói chung và công tác bồi dưỡng nâng cao chất lượng chuyên môn nói riêng thì công tác quản lý kiểm tra, thanh tra nội bộ trường học có ý nghĩa rất quan trọng. Công tác kiểm tra nội bộ trường học giúp định hướng cho giáo viên ý thức tự học, tự bồi dưỡng và rèn luyện nâng cao phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn. Nhờ thanh kiểm tra tạo động lực thúc đẩy quá trình giáo dục giảng dạy dạt kết quả cao hơn, giúp đội ngũ giáo viên thể hiện và phát huy năng lực của mình để được công nhận. Trong công tác kiểm tra nội bộ tổ trưởng chuyên môn có vai trò rất quan trọng nên việc bổ nhiệm phân công người gánh vác trọng trách điều hành quản lý chuyên môn của tổ phải chọn lọc kỹ. Tổ trưởng phải là người có tinh thần trách nhiệm cao, giỏi về chuyên môn, vững về tư tưởng chính trị, có năng lực điều hành tốt mới giúp cho hoạt động chuyên môn của tổ đạt hiệu quả cao được. Các tổ trưởng chuyên môn chịu trách nhiệm trước ban giám hiệu về điều hành giáo viên trong tổ thực hiện qui chế chuyên môn, dự giờ đánh giá và các hoạt động giáo dục khác trong nhà trường. 16 a. Cách thức tổ chức thực hiện Xây dựng kế hoạch kiểm tra ngay từ đầu năm học và tổ chức triển khai thực hiện theo kế hoạch. Theo dõi, kiểm tra để kịp thời chỉ đạo các tổ trong quá trình thực hiện. Ngoài các qui định của bộ giáo dục trường còn điều chỉnh một số điểm cho phù hợp với tình hình của trường và đối tượng học sinh. Quá trình kiểm tra được thực hiện nghiêm túc với thanh tra toàn diện kết hợp kiểm tra đột xuất để tránh có tâm lí đối phó của một số giáo viên khi kiểm tra xong trong năm học thì không cố gắng phấn đấu nữa. Chỉ đạo 100% giáo viên trong các tổ được kiểm tra toàn diện. Ban giám hiệu tham gia dự giờ đột xuất một số giáo viên để nắm bắt được năng lực giảng dạy của giáo viên để có hướng giúp đỡ bồi dưỡng. Xây dựng các tiêu chí đánh giá giờ dạy theo tinh thần đổi mới, cách thức đánh giá kết quả giáo dục theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Chỉ đạo các tổ tăng cường các hoạt động dự giờ, rút kinh nghiệm để hoàn thiện từng bước cấu trúc nội dung, phân phối chương trình các môn học, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học phù hợp. b. Kết quả: Qua kiểm tra nội bộ trường học 100% giáo viên trong các tổ được đánh giá xếp loại hàng năm một cách chính xác khách quan. Nhờ kiểm tra mà giáo viên cố gắng phấn đấu, hoàn thiện mình về mọi mặt. Đại đa số giáo viên có lòng tự trọng cao nên nhờ kiểm tra thôi thúc họ cố gắng học tập nghiên cứu để nâng cao trình độ năng lực chuyên môn của mình. Khi đã có năng lực giáo viên thể hiện giảng dạy tốt hơn hiệu quả giáo dục học sinh được nâng lên. 17 IV. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI Qua các giải pháp nêu trên được thực hiện tại trường THPT Thanh Bình đã góp phần nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ giáo viên đáp ứng được các yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị qua các năm học. Chất lượng giáo dục của trường được từng bước nâng cao và ổn định. Kết quả các kì thi học sinh giỏi khối 12, khối 10 luôn ổn định ở mức cao. Kết quả học sinh tốt nghiệp THPT luôn đạt tỉ lệ từ 98% trở lên và ổn định qua các năm học gần đây. Số lượng học sinh thi đậu vào các trường đại học Cao đẳng chiếm tỉ lệ trên 60% trong đó có các trường danh tiếng như Đại học Y Dược Thành Phố Hồ Chi Minh, Đại học Ngoại thương, Đại học Ngân hàng, Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh và các trường trong khối đại học quốc gia Thành Phố Hồ Chí Minh chiếm tỷ lệ tương đối cao. Các thành viên trong hội đồng sư phạm của nhà trường có nhận thức đúng đắn về vai trò trách nhiệm nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ của mình, đã cố gắng tự học để sẵn sàng đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục sắp tới. Tập thể giáo viên đoàn kết giúp đỡ cùng phấn đấu giúp đỡ nhau trong công tác, học tập để giáo dục học sinh ngày một tốt hơn và hoàn thành tốt nhiệm vụ năm học. Kết quả so sánh các năm học về chất lượng 2 mặt giáo dục như sau: Kết quả từ năm học 2014 – 2015 trở đi khi thực hiện các giải pháp nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên thì công tác giảng dạy theo hướng đổi mới được thực hiện tích cực và hiệu quả hơn. Về giáo dục đạo đức học sinh: Số học sinh vi phạm nội qui giảm dần, tỉ lệ học sinh có hạnh kiểm tốt khá ngày càng tăng lên tỉ lệ học sinh vi phạm xếp loại trung bình và yếu giảm xuống. Về xếp loại học lực: Tỉ lệ học sinh giỏi và khá tăng lên tỷ lệ học sinh yếu kém giảm. (có bảng phụ lục đính kèm)\ V. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG 18 1. Khả năng áp dụng Là một cán bộ quản lý luông mong muốn đội ngũ giáo viên trường mình là những người thầy có năng lực có tâm huyết để góp phần giáo dục học sinh trở thành những công dân tốt có đủ kiến thức, có kỹ năng và sống trách nhiệm với bản thân gia đình và xã hội. Với các giải pháp quản lý nêu trên của tôi đã cải tiến từ giải pháp đã có và bổ sung chi tiết hơn giúp cho việc bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ nhà giáo trong trường được cải thiện theo hướng tốt hơn. Việc vận dụng các giải pháp này sẽ được thực hiện dễ dàng vì đó cũng là những qui định chung của qui chế chuyên môn nhưng được vận dụng chi tiết, cụ thể hơn để mọi giáo viên đều thực hiện nâng cao trình độ tay nghề của mình nhằm cống hiến tốt hơn cho sự nghiệp giáo dục của địa phương nói riêng và của nước nhà nói chung. Nhận thức của giáo viên được nâng cao, sinh hoạt và làm việc trong môi trường thân thiện gần gũi đoàn kết là động lực thúc đẩy giáo viên nhiệt tình, tận tâm hơn và từng bước vận dụng sáng tạo các phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng chuyên môn trong nhà trường mà thực chất là kết quả học sinh sau mỗi năm học. 2. Đề xuất kiến nghị * Với giáo viên: Mỗi giáo viên cần xây dựng kế hoạch tự học tập nghiên cứu tài liệu để bồi dưỡng nâng cao trình độ cho bản thân. Luôn rèn luyện trau dồi đạo đức tác phong nhà giáo, có tâm huyết trách nhiệm cao với nghề đã chọn. Có ý thức học tập vươn lên, đổi mới hình thức tự học để đưa lại hiệu quả cao hơn trong quá trình bồi dưỡng. 19 Tranh thủ mọi thời gian để tham khảo nghiên cứu tài liệu chuyên môn, kiến thức khoa học xã hội để hiểu biết rộng hơn và vận dụng tích hợp liên môn vào thực tiễn giảng dạy và giáo dục của mình. *Với nhà trường: Tham mưu với các cấp uỷ Đảng và chính quyền địa phương để tuyên truyền nâng cao nhận thức về đổi mới giáo dục cho phụ huynh học sinh và nhân dân địa phương nắm rõ vai trò, tầm quan trọng của đổi mới giáo dục hiện nay nhằm hỗ trợ giúp đỡ nhà trường hoàn thành tốt nhiêm vụ. Tham mưu với ban thường trực hội cha mẹ học sinh để cùng phối hợp tăng cường thêm cơ sở vật chất trang thiết bị phụ vụ dạy học, giúp đỡ khuyến khích giáo viên tự học nâng cao trình độ năng lực để làm tốt hơn công tác giáo dục sinh. Bồi dưỡng nâng cao năng lực tổ chức điều hành cho đội ngũ tổ trưởng chuyên môn là người trực tiếp chỉ đạo diều hành các hoạt động chuyên môn của tổ góp phần thúc đẩy việc nâng cao năng lực cho giáo viên trong tổ. Nắm vững về đội ngũ của mình để có phương pháp phù hợp tối ưu trong việc chỉ đạo nâng cao chất lượng đội ngũ đạt kết quả cao. Có cơ chế khen thưởng rõ ràng, thích đáng những người có thành tích trong học tập và nghiên cứu chuyên môn nhằm khuyến khích giáo viên * Với sở giáo dục. Tăng cường tổ chức các cuộc hội thảo chuyên đề về chuyên môn trong đó có những chuyên đề dạy mẫu để cho bộ phận quản lý chuyên môn, tổ trưởng bộ môn học tập và biết cách thực hiện tránh việc hiểu sao thì làm vậy của các trường đặc biệt là trong đổi mới sinh hoạt chuyên môn như dạy học theo nghiên cứu bài học, theo chủ đề, dự án… 20