Tài liệu Skkn nâng cao chất lượng môn tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi trường mầm non hồng thái tây

1 ĐỀ TÀI: NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG MÔN TẠO HÌNH CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI TRƯỜNG MẦM NON HỒNG THÁI TÂY I. ĐẶT VẤN ĐỀ: * Tầm quan trọng của vấn đề: Hoạt động tạo hình chiếm vị trí quan trọng trong chương trình giáo dục mầm non, nó là phương tiện cơ bản cho việc giáo dục thẩm mỹ, giáo dục toàn diện cho trẻ ngay từ những năm đầu của cuộc sống. Thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ mở rộng hiểu biết, phát triển khả năng tri giác, hình thành ở trẻ khả năng tư duy, phát triển xúc cảm- tình cảmnhân cách- trí tuệ-sự khéo léo- tính kiên trì. Đặc biệt là phát triển thẩm mỹ- nghệ thuật. Tính sáng tạo phản ánh thế giới xung quanh một cách tích cực, biết yêu quý và trân trọng cái đẹp( tình yêu con người, yêu thiên nhiên, con vật, cỏ cây, hoa lá …). Nó là phương tiện hữu hiệu giúp cho cô và trẻ trong việc tổ chức các hoạt động các môn học khác có liên quan trong chương trình dạy và học của lứa tuổi mầm non, có ảnh hưởng mạnh mẽ tới cuộc sống hàng ngày của con người. Như trước đây vẫn thực hiện dạy theo chương trình cải cách- phát huy tính tích cực của trẻ chưa cao, có lúc còn dập khuôn, máy móc. Nay do thực hiện chương trình giáo dục đổi mới nên phát huy tính tích cực của cô và trẻ cao hơn- phương pháp dạy và học phong phú hơn. Có sự lồng ghép, bám sát nội dung ”Xây dựng môi trường học thân thiện”. Nhằm phát huy tính mạnh dạn, phối hợp, đoàn kết, học hỏi lẫn nhau. Do nắm vững được tầm quan trọng của hoạt động tạo hình đối với trẻ mầm non. Nên tôi đã đi sâu nghiên cứu vận dụng thực tiễn để dạy trẻ các kỹ năng tạo hình phù hợp với lứa tuổi mẫu giáo 5- 6 tuổi với hình thức thực hiện theo nhóm. Năm học này tôi được phân công dạy lớp mẫu giáo lớn gồm: 26 cháu trong đó có 18 cháu được chuyển từ lớp mẫu giáo 4 tuổi lên còn lại 8 cháu là học sinh mới đến trường lần đầu. Đa số trẻ ở độ tuổi này kĩ năng về tạo hình còn Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 2 sơ sài, cảm nhận tác phẩm nghệ thuật còn đơn giản, chậm, chưa tập trung. Nhiều cháu còn chưa có thói quen nề nếp với lớp học, chưa tích cực hoạt động tạo hình như: Các hoạt động còn vụng về. Vật liệu còn hạn chế. Các buổi hoạt động ngoại khóa- dã ngoại quá ít. Phụ huynh chưa nắm bắt được nội dung cụ thể môn học nên chưa nhiệt tình cùng cô sưu tầm vật liệu liên quan đến môn học, chủ đề. Đặc biệt là trẻ còn hoạt động độc lập chưa biết giúp đỡ nhau. Nhưng với sự cố gắng kiên trì của bản thân và sự quan tâm của ban giám hiệu đã giúp tôi vượt qua khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ và tìm ra biện pháp, hình thức tổ chức sáng tạo, đạt hiệu quả cao mang lại những bài học kinh nghiệm tiến bộ cho bản thân và cho đồng nghiệp cùng thực hiện. Để có những thành quả đó không phải 1 sớm, 1 chiều mà là cả 1 thời gian rèn luyện trẻ, thử nghiệm vì vậy tôi xây dựng kế hoạch thực hiện chung cho cả lớp và có những kế hoạch biện pháp riêng cho cá nhân trẻ. Từ đó tôi đã tìm ra biện pháp dạy trẻ các kỹ năng tạo hình tốt hơn. * Lý do chọn đề tài. Trẻ em hôm nay là thế giới ngày mai. Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của mỗi dân tộc. Việc bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ là trách nhiệm của nhà nước, của xã hội và của mỗi gia đình. Đối với việc giáo dục và phát triển nhân cách cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non, hoạt động tạo hình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển trẻ nhỏ về các mặt như: Thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ, thể lực và lao động. Hoạt động tạo hình là một hoạt động học tập mang tính nghệ thuật, giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh và phản ánh thế giới thông qua các hình tượng nghệ thuật, trong các hình thức hoạt động mang tính nghệ thuật. Ở trường mầm non có rất nhiều các hoạt động, nhiều môn học phát triển toàn diện cho trẻ mẫu giáo, là cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới. Trẻ biết sáng tạo, lao động trong tương lai. Chính vì vậy việc thực hiện tốt các hoạt động tạo hình trong trường mầm non sẽ góp phần không nhỏ vào việc nâng cao Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 3 chất lượng giáo dục nhằm phát triển toàn diện cho trẻ. Những sản phẩm trẻ tạo ra rất đơn giản, ngộ nghĩnh sinh động. Trẻ biết đánh giá khái quát cao, trẻ phản ánh ấn tượng của bản thân phụ thuộc vào thực tế. Trẻ rất thích sử dụng mầu sắc sặc sỡ mang tính chất phản ánh biểu tượng, mỗi sản phẩm của trẻ mang một nội dung,một tên gọi khác nhau. Trẻ tham gia vào hoạt động tạo hình đã giúp trẻ hình thành các đức tính tốt như: yêu cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp. Trong thực tế việc tổ chức các hoạt động tạo hình theo phương pháp hiện hành cũng đã mang lại hiệu quả tới việc phát triển nhân cách. Song phương pháp đó chưa thực sự đáp ứng và chưa phát huy hết khả năng sáng tạo. Các phương pháp hoạt động tạo hình lâu nay đang được sử dụng còn mang tính áp đặt, dập khuôn theo mẫu, sao chép chưa phát huy hết khả năng sáng tạo và sự linh hoạt của người giáo viên khi tổ chức hoạt động tạo hình.Vậy giáo viên phải làm gì? làm như thế nào để trẻ có thể vẽ, nặn, cắt, tô mầu và làm đẹp sản phẩm. Nhận thức rõ trách nhiệm của giáo viên mầm non trong giai đoạn phát triển hiện nay. Như Nghị Quyết hội nghị lần thứ hai BCH TƯ Đảng ( khóa VIII) đã nêu “Giáo viên mầm non là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và được xã hội tôn vinh, giáo viên phải có đủ đức đủ tài”. Là một giáo viên mầm non tôi đã trải qua một quá trình nghiên cứu tìm tòi, tích cực học hỏi và vận dụng một số biện pháp để giúp trẻ học tốt môn tạo hình, lứa tuổi mẫu giáo 5-6 tuổi. Giới hạn nghiên cứu của đề tài: Nghiên cứu về các hoạt động tạo hình ở lớp mẫu giáo 5-6 tuổi thôn 4, trường mầm non Hồng Thái Tây, năm học: 2010- 2011 1. Cơ sở lý luận. Môn dạy trẻ hoạt động tạo hình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong chương trình học tập của trẻ, cũng như các hoạt động khác. Chính vì thế là một giáo viên mầm non tôi muốn được nâng cao nhận thức của bản thân đồng thời góp một phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng giáo dục trẻ phát triển toàn diện. Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 4 Với mục đích chung của giáo dục mầm non thì hoạt động giáo dục tạo hình là một bộ phận của văn hóa tinh thần, nó gắn liền với những kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo và thể hiện nghệ thuật. Thông qua hoạt động tạo hình đem đến cho trẻ ấn tượng về cái đẹp và những cảm xúc chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của nhân cách con người. Thực tế trường mầm non Hồng Thái Tây của chúng tôi phương pháp hiện đang áp dụng thực sự đáp ứng và phát huy hết khả năng sáng tạo của trẻ luôn đưa trẻ đến với những môi trường mới mà quen thuộc với trẻ, để trẻ khám phá từ đó trẻ có cảm hứng và thể hiện những cảm hứng đó qua hoạt động tạo hình hang ngày của trẻ. Đề tài góp phần làm sáng tỏ lí luận về một số biện pháp dạy trẻ học tốt môn tạo hình. Khẳng định tính đúng đắn về việc tổ chức thực hiện các biện pháp giáo dục. 2. Cơ sở thực tiễn. Năm học này tôi được phân công dạy lớp mẫu giáo lớn gồm: 26 cháu trong đó có 18 cháu được chuyển từ lớp mẫu giáo 4 tuổi lên còn lại 8 cháu là học sinh mới đến trường lần đầu. Đa số trẻ ở độ tuổi này kĩ năng về tạo hình còn sơ sài, cảm nhận tác phẩm nghệ thuật còn đơn giản, chậm, chưa tập trung. Nhiều cháu còn chưa có thói quen nề nếp với lớp học, chưa tích cực hoạt động tạo hình như: Các hoạt động còn vụng về. Vật liệu còn hạn chế. Các buổi hoạt động ngoại khóa- dã ngoại quá ít. Phụ huynh chưa nắm bắt được nội dung cụ thể môn học nên chưa nhiệt tình cùng cô sưu tầm vật liệu liên quan đến môn học, chủ đề. Đặc biệt là trẻ còn hoạt động độc lập chưa biết giúp đỡ nhau. Nhưng với sự cố gắng kiên trì của bản thân và sự quan tâm của ban giám hiệu đã giúp tôi vượt qua khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ và tìm ra biện pháp, hình thức tổ chức sáng tạo, đạt hiệu quả cao mang lại những bài học kinh nghiệm tiến bộ cho bản thân và cho đồng nghiệp cùng thực hiện. Để có những thành quả đó không phải 1 sớm, 1 chiều mà là cả 1 thời gian rèn luyện trẻ, thử nghiệm vì vậy tôi xây dựng kế hoạch thực hiện chung cho cả Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 5 lớp và có những kế hoạch biện pháp riêng cho cá nhân trẻ. Từ đó tôi đã tìm ra biện pháp dạy trẻ các kỹ năng tạo hình tốt hơn. Đề tài nêu lên cách vận dụng đúng đắn bằng các giải pháp thiết thực cụ thể phù hợp với từng đối tượng – từng hình thức đem lại hiệu quả trong việc dạy trẻ học tốt môn tạo hình. Từ trước đến nay do đặc điểm tâm sinh lý ở độ tuổi này là trẻ thường thực hiện độc lập đơn lẻ, mỗi cháu một bài riêng biệt, chưa có sự giao lưu giúp đỡ hỗ trợ lẫn nhau, giao tiếp thảo luận còn ít. Trên cơ sở thực hiện“ Môi trường học thân thiện”. Ví dụ: Tôi đã mạnh dạn đưa phương pháp cho trẻ mẫu giáo lớn thực hiện bài “ Dán tranh tặng cô” theo chủ điểm chào mừng ngày 20-11. Được thực hiện theo nhóm, cụ thể như sau: *Ý tưởng: tôi sẽ cho trẻ dán 4 tranh. +Tranh 1: Hình ảnh trường học. Nổi bật là hình ảnh sân trường với những cây cao, to, có các bồn hoa và các bạn đang làm việc tưới tắm, chăm sóc cây trong khu vực bồn hoa ( các cây hoa chưa có hoa để cho trẻ sau sẽ dán các loại hoa…) + Tranh 2: Hình ảnh cái áo to khổ 4 mảnh A4 ghép lại màu vàng. + Tranh 3: Mảng xốp to khoảng 4 khổ A4 ghép lại dán nền vàng nơ đỏ. + Tranh 4: Lẵng hoa mới có cành chưa có hoa. Khi có ý tưởng như vậy thì tôi sưu tầm một số loại hoa qua tranh lịch cũ, giấy gói quà, hoa tươi có màu sắc đẹp như hoa giấy, hoa bướm, bằng lăng, cúc, hồng,… các màu sắc khác nhau, cỏ tóc tiên, cành khô về ép phẳng rồi phơi khô… Làm một số con bươm bướm, chuồn chuồn,… dẹt. Chuẩn bị để khi nào đến tiết học trẻ sẽ dán vào tranh vườn hoa của trường, lẵng hoa. - Bánh kẹo bằng giấy óng ánh các sắc màu chuẩn bị cho tranh gói quà. - Hình tròn, vuông- cho tranh chiếc áo . - Dùng xốp xanh, đỏ, vàng, cam làm vòng đeo tay cho trẻ. Các tranh mỗi tranh một màu riêng để khi chuẩn bị vài dán trẻ đã xác định được nhóm theo dấu hiệu màu vòng. Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 6 Khi thực hiện tiết học đương nhiên cô phải chuẩn bị đầy đủ đồ dùng như: hồ dán, khăn lau tay, đàn nhạc, bàn trưng bày sản phẩm như hình thức trưng bày triển lãm. Các tranh được dựng trên bàn có khăn trải bàn màu trắng. 4 tranh trên cô cũng phải có 4 tranh đã dán gợi ý cho trẻ xem để đàm thoại trọng tâm như đã có những bông hoa còn trong rổ chuẩn bị cho trẻ có thêm phần sáng tạo như các con chuồn chuồn bướm, ong… để kích thích tính sáng tạo và gây nguồn cảm hứng đối với trẻ.( Trong công tác chuẩn bị có trao đổi và thông báo với phụ huynh cùng tham gia sưu tầm kết hợp với giáo viên). Khi thực hiện tiết học cô bao quát chặt chẽ và đã phát hiện ra là khi thực hiện theo nhóm thì trẻ có sự giao lưu thảo luận và cùng giúp đỡ, hướng dẫn kĩ năng cho một số bạn yếu tự nhìn cách làm và học luôn những bạn khá giỏi cùng nhóm. Và có sự phối hợp: có bạn chuyên phết hồ, có bạn chuyên dán tạo bố cục đẹp cho bức tranh… Kết quả thu được ở gây hứng thú cho trẻ đầu giờ hoạt động hoặc thư giãn sau khi hoạt động. Xây dựng thiết kế nội dung hoạt động, tiết học tích hợp nhẹ nhàng, không gò ép. Đưa các câu hỏi gợi mở giúp trẻ phát huy tính tích cực, khả năng quan sát, tư duy tưởng tượng. Trang trí môi trường học đẹp, thẩm mỹ, thường xuyên thay đổi theo chủ điểm, kích thích trẻ và phụ huynh quan sát, ngắm nghía. Thông qua hoạt động tạo hình đã giúp cô và trẻ làm được nhiều đồ dùng, đồ chơi để phục vụ các môn học khác. Tận dụng từ 1 số vật liệu đã qua sử dụng đảm bảo vệ sinh, an toàn, thẩm mỹ. Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 7 II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: 1.Thực trạng. *Thuận lợi Đã nhiều năm tôi được phân công dạy lớp mẫu giáo lớn, tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm từ việc dạy trẻ môn tạo hình như sau: - Được sự quan tâm giúp đỡ của ban giám hiệu, phòng giáo dục. - 100% giáo viên có trình độ chuẩn trở lên, nhiệt tình, tâm huyết với nghề luôn giúp đỡ lẫn nhau tạo điều kiện cho việc học hỏi kinh nghiệm từ các bạn đồng nghiệp. - Cơ sở vật chất tương đối đầy đủ để cho việc dạy và học. Cảnh quan nhà trường thoáng mát, có cây che bóng mát, xung quanh là cánh đồng rộng cảnh đẹp góp phần rất lớn cho trẻ quan sát,từ đó cung cấp cho trẻ những biểu tượng thể hiện những hiểu biết của mình về thế giới xung quanh. - Phụ huynh luôn quan tâm ủng hộ. *Khó khăn. - Lớp tôi là lớp ở nông thôn có trẻ đã được đi học từ nhà trẻ và lớp 4-5 tuổi, nhưng có trẻ năm nay mới đến trường vì vậy trình độ nhận thức không đồng đều. Số ít cháu còn nhút nhát trong việc thể hiện ý tưởng. - Nhận thức của một số phụ huynh chưa đồng đều, còn cho rằng việc cho trẻ đến trường chủ yếu là để học chữ còn học tạo hình chỉ là thứ yếu. - Trang thiết bị đồ dùng dạy học chưa phong phú chưa hấp dẫn được trẻ. Xuất phát từ những thực tế trên tôi đã đề ra một số biện pháp thực hiện sau: 2. Các giải pháp. 2.1. Khảo sát ban đầu. Năm 2010-2011 tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng cho trẻ lúc ban đầu để nắm bắt được khả năng tạo hình của trẻ, từ đó có biện pháp phù hợp. Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 8 Tổng số trẻ 26 Tỷ lệ % Số trẻ đạt loại giỏi 3 0,78 Số trẻ đạt loại khá 5 1,3 Số trẻ đạt loại trung bình 15 3,9 Số trẻ đạt loại yếu kém 3 0,78 Qua khảo sát ban đầu như trên, tôi thấy kết quả trên trẻ chưa cao là điều tôi phải suy nghĩ làm thế nào để dạy trẻ đạt hiệu quả cao và tạo cho trẻ học một cách thoải mái, tự tin, không gò bó, trẻ luôn hứng thú trong giờ học. Tôi tiến hành thực nghiệm: 2.2. Xây dựng nề nếp học tập trong hoạt động học trên lớp. Nền nếp của trẻ là bước đầu của một tiết học, nếu chúng ta không đưa trẻ vào nề nếp thì giờ học không đạt kết quả cao. Khi trẻ có nề nếp tốt cùng với sự hướng dẫn khoa học của cô, ngay ban đầu trẻ đã say mê với giờ học, luôn thể hiện cảm xúc, trí tưởng tượng cho hoạt động nghệ thuật. Tôi đã rèn luyện nề nếp bằng cách: Xếp xen kẽ cháu mạnh dạn với cháu nhút nhát, cháu nam với cháu nữ. Chia tổ đặt tên cho tổ “ tổ hoa sen, tổ hoa hồng, tổ hoa cúc” và bầu ra tổ trưởng để quán xuyến nhắc nhở thành viên của mình. Tôi luôn động viên trẻ trong tiết học uốn nắn tác phong ngồi học cho trẻ, trẻ ngồi học đúng tư thế, không nói chuyện, không nói leo, nói phải xin phép cô, nói rõ ràng, mạch lạc đủ câu,… 2.3. Tạo môi trường hoạt động thuận lợi để phát huy tính tích cực,khả năng sáng tạo của trẻ. Tạo điều kiện để trẻ thường xuyên tiếp xúc với môi trường xung quanh để từng bước cung cấp các biểu tượng phong phú về đối tượng cho trẻ tự khám phá bằng cách huy động sự tham gia của các giác quan, các quá trình tâm lí khác nhau để lĩnh hội các khía cạnh khác nhau của sự vật. Tạo cơ hội để trẻ khám phá đối tượng (quan sát, nghe, hỏi, tiếp xúc và miêu tả) và tự diễn đạt nhận thức cảm xúc của mình về đối tượng. Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 9 Tận dụng các thời điểm hợp lí trong ngày cho trẻ tiếp xúc như được ngắm nghía, chăm sóc, vuốt ve, âu yếm với các con vật gần gũi( thỏ, mèo, gà con…) chơi với các đồ vật, tri giác tranh ảnh nghệ thuật. Trong quá trình cung cấp biểu tượng về đối tượng tạo hình tôi chỉ cho trẻ thấy được những nét đặc trưng nổi bật, những cái đẹp lý thú gần gũi với trẻ. Đồng thời giúp trẻ phân tích, so sánh tổng hợp tìm ra những đặc điểm riêng, chung của những đồ vật cùng nhóm, cùng loại. Từ đó giúp trẻ tìm ra phương thức thể hiện trong những tình huống khác nhau. Ví dụ: vẽ “vườn hoa”có bông cao, bông thấp, bông cánh tròn, bông cánh nhọn, bông màu vàng, bông màu đỏ…Nếu trẻ đã được ngắm vườn hoa trong thực tế thì khi tạo hình trẻ sẽ biết sử dụng phối hợp các kĩ năng vẽ nét cong, nét cong tròn khép kín, nét xiên, nét thẳng và tô mầu để vẽ vườn hoa sinh động và đẹp hơn. Đặt và sắp xếp các vật liệu sao cho trẻ có thể thấy rõ và lấy được dễ dàng để thực hiện hoạt động tạo hình bất cứ lúc nào trẻ thích và có thể trưng bày các sản phẩm của mình. Tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ như: Bày đồ chơi đẹp, sắp xếp các nguyên vật liệu, đồ dùng một cách hợp lí đẹp mắt …Từ đấy giúp trẻ thích thú và mong muốn được tái tạo. 2.4. Phương pháp hướng dẫn phải dựa vào trẻ, lấy trẻ làm trung tâm. Trong giờ học nói chung và giờ học tạo hình nói riêng hãy để trẻ tự thể hiện,cô luôn là người động viên, khuyến khích trẻ sáng tạo. Trẻ cần được động viên để thể hiện được ý muồn, tình cảm, cảm xúc và những hiểu biết của trẻ đối với sự vật, trẻ muốn được lựa chọn. +Cái trẻ muốn làm (nội dung) +Làm thế nào để đạt được (quá trình) +Cái hoàn thành sẽ như thế nào (kết quả, sản phẩm) Mong muốn của trẻ cần được tự thể hiện với những phương tiện tạo hình khác nhau. Sự thể hiện mang tính cá nhân, bởi vì trẻ luôn tiếp cận theo đặc tính riêng của mình.chẳng hạn sau chuyến đi thăm quan “trường tiểu học’một nhóm Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 10 trẻ được khuyến khích hoạt động tạo hình, một trẻ vẽ trường tiểu học, 5 trẻ khác lắp ghép, trẻ thì xé dán trường tiểu học. Mỗi trẻ tự lựa chọn bằng cách được phản ánh bằng xé dán, vẽ, lắp ghép và các hình thức khác nhau để thực hiện cái có ý nghĩa đối với cá nhân trẻ. Tăng cường các câu hỏi gợi ý giúp trẻ củng cố và áp dụng những kinh nghiệm đã lĩnh hội trong các hoạt động khác nhau, động viên trẻ suy nghĩ, thăm dò, tìm cách giải quyết vấn đề của trẻ. Hãy để trẻ tự miêu tả những gì trẻ biết và có thể làm. Ví dụ: “Hãy cho cô biết vì sao”, “Nếu như vậy thì sao”, “vì sao con lại biết” “con có suy nghĩ gì”, “còn gì để”hay“có cách nào khác để”…. Với những cử chỉ, hành động, lời nói tạo ra cho trẻ thấy là trẻ được đánh giá tốt ( khá) qua việc làm của trẻ Ví dụ: “ôi cô rất thích tô màu ngôi trường này” “bức tranh này trông đẹp quá!” Không lạm dụng các sản phẩm mẫu và làm mẫu, càng ít làm mẫu và càng ít sử dụng vật mẫu sẽ càng giúp trẻ tư duy và tìm kiếm cách thể hiện. Thực tế cho thấy các sản phẩm mẫu sẽ làm tê liệt các cảm xúc đã có trước của trẻ, làm giảm tính tích cực hoạt động trí tuệ của trẻ, vì các hoạt động cần thiết để tạo hình đã được làm mẫu đầy đủ, trẻ luôn ghi nhớ, bắt trước. Nếu có trường hợp yêu cầu làm mẫu, phải gợi ý chứ đừng nên làm ngay: bắt đầu xé từ đâu, xé hình gì? xé như thế nào,…Tạo tình huống để trẻ làm giúp. Ví dụ: Để đất mềm ra chúng ta làm như thế nào? trong khi làm mẫu tôi luôn coi trọng quan điểm của trẻ, làm cho trẻ phát triển khả năng so sánh, phân tích, suy nghĩ về nhiệm vụ. Động viên kích thích trẻ tự tìm, tự sáng tạo trong khi thể hiện. 2.5. Sử dụng nguyên vật liệu tạo hình. Khi thực hiện hoạt động tạo hình, nguyên vật liệu không thể thiếu được.Vậy để hoạt động tạo hình có hiệu quả, việc sử dụng nguyên vật liệu tạo hình là vô cùng quan trọng. Nguyên vật liệu là những loại đồ dùng, dụng cụ dễ kiếm.Có thể trẻ tự kiếm ra như: lá cây, phế liệu hư, vỏ hộp, quần áo cũ, bông, vải vụn…chúng có Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 11 thể được sản xuất như: giấy, hồ dán, kéo…Sự đa dạng của nguyên vật liệu tạo hình để lựa chọn,để khuyến khích khả năng sáng tạo của trẻ. Hoạt động tạo hình phải thể hiện qua mầu sắc như: Tô, cắt, dán, vẽ, nặn… Để đảm bảo khi sử dụng nguyên vật liệu tạo hình tôi cần cân nhắc những điểm sau: +An toàn( không nhọn, không sắc, không độc hại…) +Rẻ tiền( những nguyên vật liệu mua ở địa phương, hoặc được bày bán rộng rãi ) +Dễ kiếm: Ví dụ: vỏ ốc, hến, hạt na, bưởi, len… +Dễ bảo quản hay cất giữ +Dễ cầm( phù hợp với tầm tay của trẻ ) +Dễ cung cấp nguyên liệu bao gồm cả giác quan +Dễ sửa chữa +Tạo cơ hội để lựa chọn và sắp xếp nguyên vật liệu +Luôn quan sát sự tưởng tượng và trí nhớ linh hoạt Vì nguồn đồ dùng, đồ chơi còn nhiều hạn chế nên tôi luôn huy động trẻ tìm kiếm nguyên vật liệu phế thải có sẵn ở địa phương. Ví dụ: Bằng những hạt gạo, hạt đỗ, rơm rạ, lá cây, vỏ hến, giấy vụn…tôi có thể tạo ra nhiều con vật ngộ nghĩnh sinh động, những bức vẽ, các đề tài khác nhau. 2.6. Tích hợp các hoạt động khác: -Tích hợp là phương pháp đòi hỏi ở giáo viên sự sáng tạo linh hoạt và khéo léo khi vận dụng, quá trình vận dụng tích hợp, cần lựa chọn nội dung phù hợp, logic, tránh quá trình hoạt động trở lên rời rạc, cháp vá, hoạt động tạo hình rất dễ lồng ghép với các hoạt động khác. Ví dụ; Đối với hoạt động vẽ “Về phương tiện giao thông”(đề tài) tôi chuẩn bị rất nhiều phương tiện giao thông(đồ chơi)và chuẩn bị từ 2-4 tranh vẽ phương tiện giao thông cho trẻ quan sát. Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 12 * Khi vào bài cho trẻ hát bài “em tập lái ô tô”sau đó tôi hỏi trẻ : cả lớp vừa hát bài hát gì? +Vậy trong lớp có những đồ chơi gì là phương tiện giao thông ? +Cho trẻ nói tên và đếm các phương tiện giao thông. Sau đó tôi cho trẻ quan sát bức tranh mà trẻ vừa được mô tả qua đồ chơi trong lớp. * Giới thiệu và đàm thoại với trẻ về các bức tranh mẫu( từ 2-4 tranh ) * Trẻ thực hiện: Tôi mở băng có các bài hát trong chủ điểm gợi cho trẻ say mê làm việc. Trong khi trẻ thực hiện tôi đến từng bàn động viên khuyến khích đối với những trẻ còn lúng túng,gợi ý cho trẻ làm từ đơn giản đến phức tạp. Đối với trẻ khá tôi gợi ý để trẻ có nhiều sáng tạo trong bài vẽ. * Nhận xét sản phẩm: Cho trẻ đem bài lên trưng bày, cho trẻ treo bài theo tổ, theo bàn và làm thành đoàn tầu đi quan sát, nhận xét để trẻ chọn bức tranh mà trẻ thích nhất và hỏi trẻ: +Con thích bài nào nhất? +Vì sao con thích? Sau đó cô phân tích ưu điểm của từng bức tranh ở từng nét vẽ, mầu sắc, bố cục hình dáng …cho trẻ đếm phương tiện đã vẽ được. * Kết thúc: Cho trẻ vận động bài “Đoàn tầu nhỏ xíu” Với một tiết học như vậy, tôi đã thu được kết quả rất đáng mừng.Xuyên suốt tiết học là chủ điểm giao thông, trẻ rất hứng thú và tôi đã tích hợp được các môn như: toán, khám phá khoa học, âm nhạc. Và thường cuối một tháng thực hiện chương trình tạo hình tôi lại tổ chức một cuộc thi “bé khéo tay”ngay tại lớp mình. muốn vậy tôi phải tổ chức tốt khâu chuẩn bị, chuẩn bị phông màn dán chữ, trang trí thật giống một cuộc thi, cũng có những phần thưởng dù đó chỉ là chiếc đồng hồ, chong chóng …làm từ lá dừa hay những con vật ngộ nghĩnh làm từ lá cây như: Con trâu.đuôi con mèo…cho những ai đoạt giải. Điều đó sẽ khuyến khích trẻ thi đua thực hiện.Trong suốt tiết này cô đóng vai trò là người dẫn chương trình cho hội thi. Ngoài ra với tiết học này tôi cũng còn có các môn học khác. Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 13 Sau đây là một số ví dụ đối với hoạt động nặn (theo đề tài) mẫu giáo lớn. “Nặn các loại đồ chơi”tôi chuẩn bị đấy đủ như trên,ngoài ra tôi còn chuẩn bị một cửa hàng trưng bày đồ chơi trẻ em và một số đồ chơi cô nặn mẫu đẹp. Trước khi ổn định tổ chức tôi cho trẻ đi tham quan cửa hàng trưng bày đồ chơi ngay tại lớp.Trẻ vừa quan sát vừa nhận xét so sánh sự giống và khác nhau sự đa dạng, phong phú, muôn hình muôn vẻ và thật ngộ nghĩnh của thế giới đồ chơi.Tôi tiến hành phần này từ 2-3 phút. Sau phần này tôi cho trẻ ngồi vào bàn, để thu hút trẻ vào chủ đề giờ học tôi nói: Loa loa loa loa…ngày mai nhà máy sản xuất các loại đồ chơi trẻ em sẽ mở cuộc triển lãm những đồ chơi đẹp vì vậy hôm nay trường mầm non Hồng Thái Tây sẽ tổ chức cuộc thi “bé khéo tay”để chọn những “bác thợ” và “nghệ nhân” tài giỏi nhất, khéo tay nhất nặn được nhiều đồ chơi đẹp sẽ được gửi triển lãm ở nhà máy sản xuất đồ chơi và có phần thưởng cao nhất, cũng có những phần thưởng cho đồng đội nữa. Vậy các “nghệ nhân” tí hon hãy cùng trổ tài xem thí sinh nào nặn giỏi nhất, tổ thợ nào khéo tay nhất. Đề thi hôm nay là “Nặn các loại đồ chơi”. Sau đó tôi cho trẻ đàm thoại hướng tới đề tài bằng các câu hỏi, cho trẻ kể tên các loại đồ chơi mà trẻ đã biết qua buổi tham quan của hàng đồ chơi mẫu ( được trưng bày hàng ngày ở lớp)trẻ kể đến đâu cô đưa các mẫu đồ chơi cô nặn ra đến đó cho trẻ xem và kết hợp phân tích đặc điểm, hình dáng phong phú của các loại đồ chơi …tôi cho trẻ đếm số đồ chơi cô nặn sau đó cất các đồ chơi đó đi cho trẻ thực hiện.Trong quá trình trẻ nặn cô nói những câu vui tươi dí dỏm( ngôn ngữ nghệ thuật, biểu cảm )cùng với cử chỉ, điệu bộ, nét mặt để tạo hứng thú, hấp dẫn trẻ say mê với hoạt động. Phần kết thúc nhận xét và trao phần thưởng cho các giải là những chiếc đồng hồ, chong chóng là dừa, các con vật ngộ nghĩnh làm bằng lá cây…. 2.7. Dạy tạo hình thông qua các hoạt động khác. +Hoạt động làm quen với toán: Ví dụ:Cho trẻ trang trí hình vuông và hình chữ nhật. +Hoạt động khám phá khoa học: Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 14 Ví dụ:Ví dụ cho trẻ vẽ các con vật, các loại quả, hay các phương tiện giao thông và người thân trong gia đình … +Hoạt động văn học: Ví dụ: Sau khi học xong bài thơ “cây dừa”cho trẻ vẽ cây dừa, vẽ các nhân vật trong truyện… +Hoạt động làm quen với chữ cái: Ví dụ: Trẻ tô mầu vào chữ in rỗng, vào vở tập tô. 2.8. Học tạo hình mọi lúc, mọi nơi. Trẻ được làm quen với môi trường xung quanh khi đi dạo chơi trẻ được ngắm nhìn các vật thật, được sờ nắm, khi cho trẻ hoạt động ngoài trời cô có thể phát phấn để trẻ có thể vẽ lên nền. Ví dụ: Trẻ dùng phấn để in cánh hoa, lá hoa, vẽ những biểu tượng mà trẻ thích. Khi hoạt động ngoài trời tôi yêu cầu trẻ lượm lá khô, càng khô để làm vật liệu cho trẻ hoạt động tạo hình. +Giờ hoạt động chiều: Ví dụ:Tôi cho trẻ kể về những con vật mà trẻ yêu thích và cho trẻ vẽ về những con vật đó. +Hoạt động ở các góc: Góc học tập: trẻ có thể chơi dạy vẽ, nặn, xé, dán. Góc nghệ thuật: Ví dụ: Một nhóm trẻ có thể tạo nên một bức tranh xé dán “ngôi nhà của bé” Bên cạnh dạy tạo hình ở lớp tôi thường gợi ý cho trẻ cho trẻ tạo hình ở nhà bằng cách trao đổi với phụ huynh để cùng nhắc nhở, động viên trẻ, hướng dẫn trẻ thực hiện một vài bài tập ở nhà như vẽ tranh theo đề tài, nặn theo mẫu, vẽ theo ý thích, hay xé dán một hình ảnh nào đó theo các đề tài mà trẻ đã làm quen ở lớp. Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 15 2.9. Đi sâu bồi dưỡng các đối tượng yếu kém và các đối tượng có năng khiếu tạo hình. Ngoài việc giảng dạy trên tiết học,tôi còn thường xuyên chia đối tượng giỏi, khá, trung bình, yếu để luyện tấp ở mọi lúc,mọi nơi. Với những trẻ yếu: +Hướng dẫn cho trẻ xem tranh và gợi ý để trẻ quan sát tranh và trả lời theo các câu hỏi của cô: Tranh vẽ gì? tô mầu gì? bố cục tranh ra sao… +Cho trẻ vẽ những bức tranh từ đơn giản đến phức tạp. Với những trẻ nhút nhát: +Tôi tìm hiểu nguyên nhân +Phối hợp với gia đình động viên trẻ vẽ những bức tranh mà trẻ yêu thích để tặng ông bà cha mẹ. Với những trẻ khá, giỏi: +Yêu cầu cao hơn để trẻ phát huy khả năng sáng tạo. Ví dụ: Trẻ đang vẽ ô tô cô gợi hỏi “con sẽ vẽ ô tô chạy ở đâu? Đường đồng bằng hay ở miền núi?...hoặc hỏi trẻ: Trên bầu trời có gì?...để trẻ bổ xung và hoàn thiện bài vẽ. Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 16 III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU. Sau khi tiến hành các biện pháp trên, qua khảo sát đã thu được kết quả: - Số trẻ đạt loại giỏi : 8 trẻ đạt 32% - số trẻ đạt loại khá : 12 trẻ đạt 48% - Số trẻ đạt trung bình: 6 trẻ đạt 20% - Yếu kém 0% Xếp loại Tỷ lệ % khi chưa Tỷ lệ % dạy theo dạy theo phương phương pháp đổi pháp đổi mới mới Tỷ lệ % tăng hơn so với phương pháp cũ Giỏi 8 32 Tăng 24 % Khá 20 48 Tăng 28 % Trung bình 60 20 Giảm 40 % Yếu,kém 12 0 Giảm 100% Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 17 IV. KẾT LUẬN. Việc giáo dục con người là cả một nghệ thuật là công việc c ủa một kĩ sư tâm hồn đúng như lời Bác Hồ đã dạy: “Vì lợi ích mười năm trồng cây Vì lợi ích trăm năm trồng người”. Là cô giáo mầm non, cần phải có tính kiên trì, nhẫn lại trong công việc dạy trẻ, vì quá trình hình thành nhân cách là cả một quá trình lâu dài đòi hỏi phải lặp đi lặp lại nhiều lần do đặc tính lứa tuổi là chóng nhớ mau quên, vậy muốn hình thành ở trẻ dù chỉ là một hành vi, cử chỉ cũng cần phải rèn luyện thường xuyên liên tục thì mới thành công. Thực hiện đề tài này cá nhân tôi xoay quanh nội dung là làm sao cho trẻ học tốt môn tạo hình. Tôi nghiên cứu ngay từ lớp học của mình, nghiên cứu về trí tuệ, tình cảm của trẻ, về khả năng, năng khiếu tạo hình của trẻ với những nội dung bài học trong chương trình tôi thấy tất cả những gì áp dụng đối với trẻ đều phù hợp, các bài vẽ có nội dung phong phú và gần gũi với trẻ. Tôi đã sử dụng phương pháp chính trong tiết học là quan sát, đàm thoại, ghi nhớ và tái tạo… Với kinh nghiệm trên tôi đã áp dụng với các cháu lớp tôi và đạt kết quả rất cao, tôi đã kịp thời bồi dưỡng trẻ có năng khiếu và nhân rộng ra những trẻ khác. Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 18 V. ĐỀ NGHỊ. Các cấp quản lí giáo dục, sở giáo dục đào tạo thường xuyên mở các lớp chuyên đề để mỗi giáo viên được trau dồi thêm kiến thức, tiếp cận và nắm bắt cái mới. Tăng cường kinh phí cho giáo dục mầm non để mua sắm trang thiết bị dạy học như: + Phòng học rộng rãi, có khu vui chơi râm mát phục vụ cho việc dạy mọi lúc mọi nơi. +Các đồ dùng dạy học cần đạt chất lượng chuẩn hơn và đầy đủ hơn. Trên đây là những kinh nghiệm thực tế qua các giờ lên lớp, buổi lên lớp của tôi. Ngoài ra nó còn là những kết quả sau quá trình đào sâu nghiên cứu tâm lí trẻ. Mong muốn lớn nhất của tôi là làm sao để mỗi hoạt học của trẻ được vui chơi và thấm vào tâm hồn trong sáng của trẻ những cảm xúc, ở đó sự sáng tạo đã được bắt nguồn nảy nở. Trân trọng cảm ơn những đóng góp của hội đồng giáo viên, ban gám hiệu nhà trường và của cán bộ ngành. Tôi xin trân trọng cảm ơn ! Hồng Thái Tây, ngày 05 tháng 5 năm 2011 Người viết Hoàng Thị Xoa Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 19 VI.TÀI LIỆU THAM KHẢO. 1. Nghiên cứu tài liệu tâm lí học trẻ em lứa tuổi 5-6 tuổi, giáo trình đào tạo sinh viên trung học mầm non( Nhà xuất bản giáo dục). Năm xuất bản 2001. Tác giả: Nguyễn Ánh Tuyết. 2. Nghiên cứu chương trình hướng dẫn thực hiện chăm sóc giáo dục trẻ theo đổi mới của vụ giáo dục mầm non bộ giáo dục và đào tạo biên soạn( Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam). Năm xuất bản 2009. Tác giả: TS. Trần Thị Ngọc Trâm. 3. Phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non Tác giả: Lê Thanh Thủy Nhà xuất bản đại học sư phạm Hà Nội. Năm xuất bản 2009. Nghiên cứu các chuyên san giáo dục thời đại. Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây 20 VII. MỤC LỤC. Trang I. Đặt vấn đề……………………………………………………………………1 1. Cơ sở lý luận…………………………………………………………………3 2. Cơ sở thực tiễn………………………………………………………………4 II. Nội dung nghiên cứu………………………………………………………..7 III. Kết quả nghiên cứu………………………………………………………...16 IV. Kết luận…………………………………………………………………….17 V. Đề nghị……………………………………………………………………18 VI. Tài liệu tham khảo…………………………………………………………19 VII. Mục lục……………………………………………………………………20 Hoàng Thị Xoa Trường mầm non Hồng Thái Tây