Tài liệu Skkn một vài biện pháp tổ chức tốt hoạt động vui chơi cho trẻ

MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Trẻ mầm non học mà chơi chơi mà học là một trong các hoạt động trọng tâm của trẻ, nó có mục đích to lớn đối với sự phát triển toàn diện về nhân cách trẻ, thông qua hoạt động vui chơi hình thành ở trẻ những chức năng tâm lý, những cơ sở ban đầu của nhân cách. Trong trường mầm non, vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ và đồ chơi là phương tiện giúp trẻ thực hiện hoạt động đó, đồng thời chơi cũng chính là cách giúp trẻ tiếp thu kiến thức cô truyền đạt một cách sinh động, nhiệt tình hơn. Chơi là nhu cầu tự nhiên không thể thiếu đối với cuộc sống của trẻ. Để thoả mãn hoạt động vui chơi của trẻ chúng ta có thể tự làm lấy đồ chơi cho trẻ. Ở trường mầm non muốn trẻ phát triển tốt thì cô giáo phải là người thể hiện tốt nhiệm vụ giáo dục của mình luôn linh động sáng tạo giúp trẻ thông qua chơi mà học, bằng cách thông qua “hoạt động vui chơi”. Trong quá trình giáo dục trẻ nói chung, tổ chức cho trẻ chơi nói riêng. Giáo viên cần phải biết dạy cho trẻ chơi cái gì? Chơi như thế nào để đem lại kiến thức phục vụ cho hoạt động học, phục vụ cho sự phát triển tư duy của trẻ. Đồ chơi càng phong phú bao nhiêu thì càng kích thích sự hứng thú và tạo sự ham muốn được khám phá mở mang kiến thức về thế giới xung quanh ở trẻ bấy nhiêu. Từ những thực tế ở lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi tôi đang phụ trách, việc cho trẻ vui chơi từ các đồ dùng, đồ chơi tôi nhận thấy được rằng thực hiện hoạt động vui chơi không phải để cho trẻ chơi không mà còn giúp trẻ phát triển toàn diện trong các lĩnh vực ngôn ngữ, thẩm mỹ, thể chất, nhận thức và tình cảm xã hội, hay nói một cách khác đây là mắc xích gắn kết hỗ trợ lẫn nhau. 1 Chính vì tầm quan trọng muốn giúp cho sự hứng thú chơi trong trẻ ngày càng nhiều hơn, mở mang kiến thức sâu rộng hơn nên tôi đã chọn đề tài “Một vài biện pháp tổ chức tốt Hoạt Động Vui Chơi cho trẻ” 2. Mục đích nghiên cứu: Tạo uy tín cho nhà trường từ đó giúp nhà trường khẳng định mình trong công tác phát triển giáo dục. Trẻ yêu mến cô, yêu mến trường, từ đó phụ huynh tin tưởng, xã hội quan tâm – các ngành, các cấp, chính quyền cùng hợp sức xây dựng nhà trường để làm tốt công tác giáo dục đạt kết quả cao. Thông qua giờ hoạt động vui chơi giúp trẻ rèn luyện trí nhớ, khả năng quan sát, kỹ năng phân biệt, so sánh… Nhằm giúp trẻ khắc sâu kiến thức, trẻ hiểu thêm về nội dung bài học, phát triển trí tuệ ở trẻ một cách toàn diện. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: Tìm hiểu cách sử dụng đồ chơi phục vụ chương trình giảng dạy ở trường. Theo dõi quá trình trẻ chơi với đồ chơi, nhiệm vụ chơi, cách chơi. Hình thành cho trẻ hành vi, thói quen, nhân cách tốt. Giúp các cháu làm quen với công việc của người lớn thông qua các trò chơi, đồ chơi. Giúp các cháu hiểu ý nghĩa và biết giữ gìn những đồ dùng đồ chơi… 4. Phương pháp nghiên cứu: Để nghiên cứu đề tài này tôi đã sử dụng những phương pháp sau: - Phương pháp phân tích, tổng hợp. - Phương pháp nghiên cứu lí thuyết. - Phương pháp quan sát và thu nhập thông tin. - Phương pháp tổ chức hoạt động. - Phương pháp tổng kết, thống kê số liệu. 1 5. Phạm vi nghiên cứu: Việc tổ chức cho trẻ chơi ở các góc. Việc làm và sử dụng đồ dùng đồ chơi ở lớp. Ý thức, hành vi, thái độ của trẻ thể hiện khi chơi. Quan hệ, tình cảm, trao đổi, liên kết giữa các góc chơi. 6. Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động vui chơi ở trẻ 5 tuổi thực hiện theo chương trình đổi mới. 7. Khẳng định tính mới: Thông qua trò chơi, trẻ có thể bộc lộ rõ tính cách, hành vi. Trẻ trở về với bản chất thật của mình, qua đó ta có thể theo dõi, uốn nắn kịp thời nhân cách cho trẻ. Bản thân tôi là giáo viên trực tiếp chăm sóc – giáo dục, gần gũi trẻ hằng ngày, đây là cơ hội tốt để tôi hướng trẻ đến ý thức tốt, tham gia vui chơi tích cực và giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách, đó chính là lý do để tôi chọn đề tài “Một vài biện pháp tổ chức tốt Hoạt Động Vui Chơi cho trẻ” 1 NỘI DUNG A. CƠ SỞ KHOA HỌC: 1. Cơ Sở Lý Luận: Phương pháp giáo dục mầm non chủ yếu là thông qua việc tổ chức các hoạt động vui chơi để giúp trẻ em phát triển toàn diện. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Giáo dục mầm non hiện nay đã và đang tiếp tục tìm ra những phương pháp mới để giảng dạy trong đó có nhu cầu về vui chơi hay còn gọi là hoạt động góc cũng rất quan trọng và được phân bổ như một hoạt động chính trong ngày, thông qua giờ hoạt động vui chơi giúp trẻ rèn luyện trí nhớ, tính quan sát, kỹ năng phân biệt, so sánh, … nhằm giúp trẻ khắc sâu kiến thức, trẻ hiểu thêm về nội dung bài học, phát triển trí tuệ ở trẻ một cách toàn diện. Thông qua đồ chơi tự tạo ở hoạt động vui chơi còn giúp trẻ hiểu được nội dung của công việc thật mà trẻ chưa hề thực hiện được. Giáo dục Mầm non là một khoa học và là một nghệ thuật. Khoa học này dạy trẻ không ngừng phát triển. Do vậy đòi hỏi làm công tác chăm sóc giáo dục trẻ 1 phải có năng lực toàn diện, có những phẩm chất cần thiết mới hoàn thành được nhiệm vụ giao phó, nhiệm vụ đó là đào tạo cho thế hệ trẻ dưới 06 tuổi phát triển một cách toàn diện. Để chuẩn bị cho thế hệ trẻ bước vào thời đại của nền văn minh trí tuệ, thời đại của công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước, và mục đích chung của của Giáo dục mầm non là phát triển tất cả các khả năng của trẻ, hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người, một mặt đáp ứng các nhu cầu phát triển tổng thể hài hoà của trẻ về các mặt: thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, thẩm mỷ, tình cảm - xã hội. Mặt khác chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ vào lớp 01. Việc sử dụng đồ chơi ở hoạt động vui chơi thông qua các trò chơi giúp trẻ phát triển sự giao lưu qua lời nói, làm giàu vốn từ cho trẻ, giúp trẻ thể hiện tình cảm, giáo dục nhân cách cho trẻ, tình cảm của trẻ được hình thành qua mối quan hệ tốt giữa người với người, mối quan hệ giữa con người với lao động, giữa trẻ với gia đình, tình cảm đó được thể hiện một cánh chân thành qua các trò chơi như: Gia đình, Bán hàng, Xây dựng, … Chơi với đồ chơi trong hoạt động vui chơi còn giúp trẻ phát triển tình cảm tập thể, là trung tâm tập hợp trẻ cùng chơi với nhau theo nhóm, thể hiện sự đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau trong các nhóm chơi của trẻ. Bên cạnh đó giúp trẻ có lòng dũng cảm, cương quyết, có tính phấn khởi, vui mừng. Khi chơi xong trẻ tích cực học tập mang lại những giá trị tinh thần tốt cho sức khoẻ. Khi chơi trẻ được thực hiện những động tác tự nhiên với đồ dùng, đồ chơi và có ý thức giữ gìn đồ chơi ở các góc. Trẻ nhận ra được cái đẹp cái xấu của nội dung trò chơi, giúp trẻ phát triển óc thầm mỹ, khuyến khích trẻ sáng tạo ra nhiều cái đẹp. 2. Cơ Sở Thực Tiễn Việc thường xuyên quan sát và tổ chức giúp cho giáo viên nhìn nhận chính xác được về tình trạng thực tiễn của lớp mình từ đó đưa ra các hoạt 1 động điều chỉnh đến từng cá nhân trẻ bởi vì mỗi trẻ có khả năng sử dụng đồ dùng, đồ chơi một cách khác nhau. Có trẻ vào nhóm chơi ôm đồ chơi nhưng rất nhanh lại chán không tập trung ở góc mình chơi, chơi với đồ chơi mình đã chọn mà hay đi dạo đến nhiều góc chơi khác. Việc sắp xếp, phân bố góc chơi, đồ dùng, đồ chơi ở các góc chưa tách bạch rõ ràng, chưa sắp xếp đồ chơi khoa học, trang trí đẹp làm bắt mắt trẻ . Nội dung chơi còn chung chung nên dẫn đến sử dụng đồ dùng đồ chơi trong các vai chơi của trẻ không thể hiện, rất ít có mối quan hệ với nhau, làm nội dung chơi bị hạn chế. Việc quan sát trẻ sử dụng đồ chơi được theo dõi thường xuyên vào các giờ hoạt động sau để ghi lại thật cụ thể những trẻ nào thích chơi ở những góc nào, với đồ chơi gì, trẻ nào không thích chơi, nguyên nhân vì sao? Mặt khác, việc tuyên truyền với các bậc phụ huynh học sinh chưa sâu sát, chặt chẽ từ đó dẫn đến tình trạng phụ huynh chưa quan tâm đồng đều, còn lại một số phụ huynh chưa hiểu hết ý nghĩa quan trọng của việc trẻ sử dụng đồ chơi nên không ủng hộ chưa nhiệt tình cho giáo viên việc mua sắm trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi và hỗ trợ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương. Từ những tình trạng thực tế đã giúp tôi tìm ra một số biện pháp tốt để giúp trẻ điều chỉnh, cung cấp đồ chơi cho trẻ hoạt động nhằm giúp trẻ, lôi cuốn trẻ tham gia chơi tốt, làm tăng chất lượng việc tổ chức hoạt động vui chơi và giúp trẻ phát triển toàn diện hết khả năng của mình.. Căn cứ vào nhu cầu và khả năng phát triển của trẻ: Tuổi 5 - 6, đây là lứa tuổi kỳ diệu, trẻ rất hiếu động tò mò, muốn học hỏi, tìm hiểu thế giới tự nhiên và xã hội. Trong các hoạt động của tuổi mẫu giáo: chơi giữ vai trò hoạt động chủ đạo, giữa hoạt động vui chơi và hoạt động học tập chưa có ranh giới rõ ràng. Khác với người lớn trẻ em thật sự học trong khi chơi, trẻ 1 lĩnh hội các tri thức tiền khoa học trong trường mầm non theo phương châm “chơi mà học, học mà chơi”. Trẻ chơi chủ yếu do mâu thuẫn nhu cầu và khả năng của trẻ, nhu cầu muốn bắt chước, muốn làm người lớn, nhưng khả năng và sức lực của trẻ chưa đủ để làm người lớn do đó trẻ giải toả mâu thuẫn đó dưới một hình thức cực kì độc đáo đó là hoạt động vui chơi; Nghĩa là chúng tham gia vào xã hội người lớn theo cách riêng của mình. Chúng tưởng tượng mình là người lớn và cũng đóng một cương vị xã hội như họ Ví dụ: Người mẹ, cô giáo, chú công nhân, bác sỹ… Với vai trò chúng tái tạo lại cuộc sống của người lớn một cách tổng quát trong hoàn cảnh tưởng tượng. Hoạt động Góc có một đặc trưng rất riêng vì chơi của trẻ không phải là thật mà là giả vờ, nhưng sự giả vờ ấy mang tính chất rất thật. Với những ý nghĩa rất quan trọng như trên hoạt động vui chơi có giá trị rất lớn trong việc phát triển toàn diện nhân cách của trẻ mẫu giáo và đã trở thành phương tiện để giáo dục trẻ em có giá trị không nhỏ, nó quyết định sự thành công trong việc phát triển Tình cảm xã hội – phát triển thẩm mỹ phát triển thể chất – phát triển ngôn ngữ - phát triển nhận thức. Hay nói cách khác nó là phương tiện giáo dục không thể thiếu nhằm phát triển toàn diện nhân cách và trí tuệ cho trẻ ở trường Mầm Non. B. THỰC TRẠNG: Đầu năm học 2012 – 2013 tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp Lá 1 với sĩ số 43 cháu (trong đó có 19 cháu nam và 24 cháu nữ) 1. Thuận lợi: Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, Ban Giám Hiệu nhà trường nhiệt tình, luôn quan tâm và tạo điều kiện giúp đỡ, giải quyết nhu cầu, khó khăn của giáo viên. Trường có nhiều chị em đã công tác nhiều năm, đúc kết nhiều kinh nghiệm, luôn giúp đỡ, chỉ dạy tôi. Từ đó tôi đã học hỏi, rút ra cho mình 1 một số kinh nghiệm cần thiết cho bản thân và luôn uốn nắn hành vi sư phạm của mình. Bản thân tôi đã có trình độ chuyên môn vững và trực tiếp giảng dạy, tổ chức cho trẻ chơi. Đa số các cháu đã qua lớp chồi nên các cháu đã quen nề nếp, các cháu khỏe mạnh, ngoan ngoãn và biết vâng lời cô. Cơ sở vật chất của trường tương đối tốt và đầy đủ. 2. Khó khăn: Trường thuộc địa bàn nông thôn, phần lớn phụ huynh là công nhân, buôn bán nhỏ hoặc làm ruộng nên ít có thờ gian quan tâm chăm sóc, dạy dỗ các cháu. Vẫn còn một số ít cha mẹ cưng chiều con cái vô lối, không hợp tác với nhà trường trong cách nuôi dạy con. Một số phụ huynh chưa nhận thức hết được yêu cầu và tầm quan trọng về việc học của trẻ. Về phía cháu: Một số cháu chưa qua trường lớp mẫu giáo nên nề nếp chưa đồng đều, trẻ còn nhút nhát, chưa chủ động tham gia các hoạt động. C. NỘI DUNG: I. VAI TRÒ CỦA HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI: Thông qua hoạt động vui chơi nhằm phát triển về mặt tình cảm và quan hệ xã hội: 1 Cung cấp cho trẻ một số hiểu biết về hiện tượng xã hội xung quanh từ đó hình thành ở trẻ tình cảm thái độ tích cực đối với cộng đồng và môi trường xung quanh. Giáo dục ở trẻ sự tự tin vào khả năng và năng lực của bản thân, phát triển ở trẻ tính tự lực, biết sáng tạo theo năng lực của bản thân, biết chịu trách nhiệm về việc mình làm thông qua trò chơi, qua đó hình thành ở trẻ nếp sống và hành vi văn minh biết gần gũi yêu thương và biết bảo vệ thành quả lao động của mình và người khác. Qua hoạt động vui chơi phát triển cho trẻ về mặt nhận thức: Nhằm cung cấp cho trẻ hiểu biết về thế giới xung quanh biết về hành động hợp lý trong môi trường chơi. Hình thành và phát triển về năng lực và trí tuệ cho trẻ (quan sát, phân tích, so sánh, phân loại...) trẻ hiểu được một số quan hệ nhân quả trong môi trường gần gũi với trẻ. Qua việc học tập như: thơ, truyện... phát triển ở trẻ tính tò mò và ham hiểu biết, phát triển khả năng chú ý tưởng tượng, tư duy sáng tạo khả năng làm việc độc lập được hình thành. Thông qua hoạt động học tập và vui chơi nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ: Rèn luyện cho trẻ kỹ năng nghe nói cần thiết để giao tiếp với mọi người xung quanh, giúp trẻ biết cách diễn đạt ý nghĩa, mong muốn và thề hiện yêu cầu tình cảm - cảm xúc của mình một cách rõ ràng dễ hiểu đối với mọi người xung quanh. Cho trẻ làm quen kỷ năng đọc viết phát triển ở trẻ hứng thú sự say mê đọc sách truyện. Thông qua hoạt động vui chơi nhằm phát triển cho trẻ về mặt thể chất: Giúp bảo vệ và rèn luyện sức khoẻ cho trẻ, cung cấp cho trẻ hiểu biết về một số kỹ năng giữ gìn vệ sinh cơ thể, vệ sinh môi trường và tự phục vụ hàng ngày. 1 Rèn luyện phát triển kỹ năng vận động (thô - tinh) và các tố chất thể lực nhanh nhẹn, dẻo dai, linh hoạt. Phát triển năng lực của các giác quan, thông qua đó trẻ được phát triển một cách hài hoà, được tiếp xúc với cuộc sống thực của mình và năng lực hiểu biết của bản thân. II. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN: 1. Chuẩn bị nguyên vật liệu làm đồ dùng, đồ chơi ở các góc: Muốn cho trẻ hoạt động tốt hoạt động vui chơi, thì ngay từ đầu phải lên kế hoạch cho việc làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ ở các góc, không lên một cách chung chung mà vạch ra rõ ràng cụ thể cho việc làm đồ dùng, đồ chơi. Rà soát lại các đồ dùng, đồ chơi trong lớp, những đồ dùng nào có thể mua sắm, đồ dùng nào cần làm, bổ sung từ từ theo từng chủ đề, đồ chơi nào cần phải bổ sung trước… Tận dụng các nguyên vật liệu để làm đồ chơi cho trẻ. Ngoài những đồ dùng, đồ chơi có sẵn cần tận dụng những nguyên vật liệu ở dạng phế liệu có ở địa phương như: Thùng catton, đĩa CD cũ, giấy báo, trang bìa quảng cáo, chai nhựa, vỏ hộp sữa chua, hộp đựng cơm, vải vụn, vỏ ốc, vỏ sò, ống chỉ, khối gỗ,… tất cả những nguyên vật liệu cần đảm bảo an toàn cho trẻ, không gây độc hại, không sắc nhọn, không quá sức đối với trẻ. Từ những nguyên vật liệu làm ra được nhiều đồ chơi ở các góc cho trẻ. Ví dụ: Dùng đĩa CD cũ cắt hình rẽ quạt, hình thoi, trang trí giấy decan cho trẻ xếp hình con cá hoặc dùng bình nhựa làm ra một số đồ dùng trong gia đình như: Nồi cơm điện dùng con ốc xếp hình, giấy bìa báo vò nhỏ làm núi, làm cây, làm lá, vỏ sò làm vỏ quả mãng cầu, vỏ thuốc bắc làm quả , ống hút làm xe đạp, nhà, ghế… Cũng từ những nguyên vật liệu đó, trẻ sử dụng trong giờ hoạt động vui chơi và trẻ làm ra nhiều sản phẩm như: Trẻ dùng nắp chai nước C2, trà xanh để xây hàng rào, thùng giấy làm xe kéo hàng, làm hoa bằng vỏ kẹo… 11 Đặc biệt việc chuẩn bị đồ dùng cần phải phù hợp với nội dung chủ đề chủ điểm. Ví dụ: Chủ điểm Tết – Mùa xuân thì cô giáo cần chuẩn bị đồ dùng như: Lon nước yến, hộp giấy hình vuông, lá chuối, cành cây khô, giấy màu, hồ dán, tranh ảnh về ngày tết, bài hát, bài thơ về mùa xuân,… khi trẻ chơi ở các góc trẻ có đủ đồ dùng để thực hiện một số nội dung như: dán hoa ngày tết, hát múa về ngày tết, mùa xuân, xem tranh ảnh về ngày tết, mùa xuân; Tận dụng khối xốp để làm bánh sinh nhật để tổ chức sinh nhật cho những trẻ có ngày sinh trong mùa xuân; Tận dụng những cái quạt hư đem dán giấy lại để làm quạt cho những lúc chơi đóng kịch, cũng từ những chiếc quạt đó có thể hát múa sử dụng bằng quạt trong giờ hoạt động chung trẻ rất thích. Từ những nội dung đó, nhằm hỗ trợ cho giờ hoạt động chung giúp trẻ sáng tạo hơn trong việc thực hiện một số hoạt động và giúp trẻ khắc sâu kiến thức hơn. 2. Lựa chọn nội dung, làm và sử dụng đồ chơi ở các góc Muốn cho trẻ thực hiện hoạt động vui chơi ở các góc một cách rõ ràng, cụ thể và mang tính chặt chẽ thì một việc rất quan trọng đó là: Chọn nội dung chơi ở các góc, nhu cầu sử dụng đồ chơi của trẻ như thế nào hoặc góc chơi này nó liên kết với góc chơi kia bằng cách nào, thông qua việc sử dụng đồ chơi như thế nào để phát triển nội dung chơi? Vì vậy, muốn trẻ chơi tốt thì cũng cần phải hiểu được ý nghĩa của từng trò chơi để chuẩn bị đồ chơi cho phù hợp. Nắm được khả năng trẻ ở lớp mình và những kiến thức, kỹ năng gì cần được phát triển cho trẻ. Ví dụ: Khi chọn trò chơi xây dựng thì cô phải hiểu được ý nghĩa của trò chơi xây dựng đối với trẻ là loại trò chơi biểu hiện khả năng tạo hình của trẻ: Đồ chơi từ những khối gỗ, khối nhựa, hộp giấy hay chai nước… với những dạng kích thước khác nhau trẻ có thể xếp sát cạnh nhau, xếp cách nhau hay xếp chồng lên nhau… để xây dựng nên những công trình như 11 công viên, vườn hoa, trang trại,… hoặc từ những vật liệu thiên nhiên như vỏ sò, vỏ ốc, đá, sỏi,… trẻ xếp thành hàng rào, vườn trường, vườn cây,… trong những công trình đó sáng kiến của trẻ được bộc lộ rõ nét. Tuỳ theo hoàn cảnh sống, vốn sống và khả năng tưởng tượng mỗi trẻ điều có những khả năng riêng biệt và được biểu hiện trong các công trình của mình. Qua vui chơi thoả mãn nhu cầu tìm hiểu về đặc điểm, tính chất của thế giới xung quanh, đặc biệt là đồ vật xung quanh trẻ. Trong trò chơi việc cho trẻ sử dụng đồ chơi để tạo nên mối liên kết giữa các góc chơi là việc rất cần thiết. Khi chơi xây dựng trang trại, ngoài xây hàng rào xung quanh, cô giáo có thể gợi ý cho trẻ mở rộng liên kết với các góc khác bằng những đường nối từ góc này sang góc kia, như từ khu chợ đến góc gia đình, từ khu vui chơi đến cửa hàng, lúc này góc xây dựng làm nhiệm vụ trung tâm nối các góc lại với nhau, muốn đi chợ phải đi băng qua góc xây dựng... Muốn có nguồn nguyên vật liệu dồi dào ngoài việc kết hợp với phụ huynh, tôi còn liên hệ vận động những đồ dùng thủ công mà học sinh tiểu học đã làm. Tìm kiếm các loại tranh ảnh, tờ lịch có tranh liên quan đến trò chơi. Luôn quan sát quá trình chơi và ghi chép lại những nguyên vật liệu, đồ chơi mà trẻ thích để cung cấp kịp thời cho nhu cầu của trẻ. Muốn trẻ sử sụng tốt đồ dùng ở hoạt động vui chơi cần: Mỗi đồ dùng đồ chơi phải phù hợp với độ tuổi và mục đích giáo dục trẻ theo từng chủ điểm, kích thích trẻ phát triển các lĩnh vực vận động, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm và mối quan hệ xã hội Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu trong từng góc được sắp xếp phải dễ thấy, dễ lấy, dễ lựa chọn Ví dụ: Những thiết bị đồ chơi nặng đặt ở dưới, những đồ chơi có nhiều bộ phận phải đặt theo bộ. Màu sắc, hình dáng đồ dùng đồ chơi đẹp, hấp dẫn trẻ, đảm bảo an toàn. Thường xuyên vệ sinh các giá và đồ dùng, đồ chơi sạch sẽ. 11 Các loại đồ dùng của trẻ có nhãn hoặc ký hiệu bằng chữ cái, số nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ, giúp trẻ tự lấy đồ dùng mà không cần sự trợ giúp của cô, trẻ có thể tự bảo quản đồ dùng cá nhân của mình. Ví dụ: Chuẩn bị bì đựng hồ sơ trong để trẻ để tất cả đồ dùng như: Sách các loại, bút, sáp màu và ghi ký hiệu ngoài bìa, đến giờ học trẻ chỉ tự lấy tự mở bì hồ sơ lấy sách cần học và tự cất gọn gàng, sạch sẽ. Làm đồ chơi từ nguyên vật liệu thiên nhiên phù hợp với từng chủ đề nhưng có thể sử dụng cho nhiều hoạt động khác nhau. Ví dụ: Làm chiếc thuyền bằng vỏ cam, vỏ bưởi có thể cho trẻ học đếm, cũng có thể cho trẻ chơi xây dựng, cũng có thể cho trẻ chơi thả vật chìm, nổi… Cô giáo chuẩn bị đồ chơi cho trẻ rất công phu và vất vả nhưng nếu chúng ta không quan tâm việc sử dụng đồ chơi cho trẻ như thế nào thì sẽ giảm tác dụng giáo dục của đồ chơi với trẻ. Ở từng chủ đề, ngoài những đồ dùng đồ chơi làm mới tôi vẫn tiếp tục lưạ chọn đồ dùng đồ chơi trẻ đã chơi nhưng làm mới bằng cách ít sử dụng ở góc chơi cũ mà di chuyển sang góc mới với kỹ năng chơi khác. Ví dụ: Ở chủ đề “Gia đình” góc chơi với “Em bé”, đồ chơi chén, muỗng, ly… trẻ cho búp bê ăn bột, uống.nước. Sang chủ đề “Những con vật đáng yêu” góc chơi “Bác sĩ khám bệnh” đồ chơi chén, muỗng, ly… cũng được trẻ sử dụng cho các con vật ăn và cho các con vật uống thuốc. Song sang chủ đề nghề thì dùng chén muỗng để chơi bán hàng… 3. Tạo môi trường hoạt động vui chơi: Chia diện tích phòng nhóm thành các góc hoặc các khu vực chơi khác nhau. Bố trí góc chơi yên tĩnh (tạo hình, sách) xa các góc ồn ào (xây dựng, gia đình, bán hàng) 11 Các góc có khoảng rộng, cách nhau hợp lý để bảo đảm an toàn và vận động của trẻ. Tạo ranh giới giữa các góc hoạt động. Ví dụ: Sử dụng giá dựng đồ chơi quay lại tạo thành ranh giới cho góc chơi. Ranh giới ở các góc không che tầm nhìn của trẻ và không cản việc quan sát của giáo viên Thay đổi vị trí các góc sau mỗi chủ đề để tạo cảm giác mới lạ, kích thích hứng thú của trẻ. Đặt tên các góc phải đơn giản, dễ hiểu và phù hợp với nội dung từng chủ đề đang thực hiện. Có góc cố định (góc tạo hình, gia đình, sách), có góc di động hoặc thay đổi tuỳ theo chủ đề chính của lớp trong thời gian đó. Có ranh giới riêng giữa các góc (sử dụng mảng tường, các giá, tủ để ngăn cách) Có lối đi lại giữa các góc, đủ rộng cho trẻ di chuyển. Bố trí bàn ghế, đệm,… phù hợp với từng góc. Đồ chơi, học liệu để mở, vừa tầm với của trẻ. Sau mỗi chủ đề cần thay đổi cách bố trí và hoạt động ở các góc để tạo cảm giác mới lạ và hấp dẫn đối với trẻ. Cho phép trẻ tham gia tổ chức góc chơi của mình. Xây dựng các góc hoạt động, vui chơi khác nhau trong lớp tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân, theo nhóm nhỏ được nhiều hơn, hình thức hoạt động phong phú, đa dạng hơn. Giúp trẻ tìm hiểu và khám phá cái mới, hoạt động với đồ vật và rèn luyện kỹ năng. 4. Trang trí lớp và các góc chơi: Trang trí hình ảnh phù hợp với chủ đề Phải trang trí theo hình thức cuốn chiếu theo các chủ đề nhánh của từng tuần. 11 Ví dụ: Chủ đề: “Thế giới thực vật” thì có các chủ đề nhánh là: Nhánh1: Cây xanh và mội trường sống Nhánh 2: Một số loại rau quả Nhánh 3: Một số loại hoa Nhánh 4: Một số loại cây lương thực. Mỗi tuần phải trang trí 1 nhánh với hình ảnh phù hợp (Có thể là sản phẩm của trẻ). Hình ảnh sưu tầm phải rõ ràng, màu sắc đẹp, có thể dán tên gọi ở mỗi bức tranh để tích hợp chữ viết vào. Khuyến khích sản phẩm của trẻ tự tạo sản phẩm. Hình ảnh dán phải vừa tầm mắt của trẻ: Không quá cao, không quá thấp. Trang trí góc chơi phải linh hoạt, hấp dẫn và thay đổi nội dung theo từng chủ đề, không dán cố định. Ví dụ: Góc học tập dán những ô bìa để gắn chữ cái, chữ số thay đổi theo chủ đề (Chủ đề nào học đến chữ cái nào thì gắn chữ cái đó kết hợp với tranh có từ) hay ở góc sách học đến bài thơ nào thì dán bài thơ đó lên. Không dán khít các mảng tường mà phải để dành khoảng trống để trẻ dán sản phẩm của mình theo chủ đề. 5. Hướng dẫn trẻ hoạt động. Muốn trẻ chơi tích cực, chơi sáng tạo, chơi bằng nhiều cách chơi trong các góc cần phải biết cách giới thiệu các góc chơi và quản lý tốt quá trình trẻ chơi trong các góc. Biện pháp này giúp trẻ chủ động tìm kiếm đồ chơi khi cần, triển khai trò chơi, thu dọn và cất đồ chơi đúng quy định. Việc giới thiệu cho trẻ làm quen với các góc chơi tiến hành chủ yếu vào đầu năm học, khi trẻ còn bỡ ngỡ, chưa quen với đồ dùng đồ chơi quanh lớp, chưa biết tên đồ chơi, vị trí đồ chơi và các chỗ để chơi vì vậy phải giúp trẻ biết nơi để các đồ chơi, các góc chơi bắt đầu từ đâu, kết thúc khi nào. 11 Giới thiệu góc chơi nên tiến hành ngay đầu giờ chơi hoặc vào giờ sinh hoạt chiều tuỳ từng trường hợp cụ thể từng lứa tuổi. Khi trẻ đã quen dần với các góc chơi và vị trí các đồ chơi thì cứ mỗi đầu chủ đề nên giới thiệu nội dung chơi của từng chủ đề (từng chủ đề nhánh) Khi trẻ chơi cô phải bao quát trẻ, động viên, hướng dẫn những trẻ còn nhút nhát. Cô có thể nhập vai chơi cùng trẻ để hướng dẫn trẻ chơi sáng tạo hơn Ví dụ: Cô nhập vai vào người mua hàng: “ Chào cô! bán cho tôi viên kẹo Bao nhiêu tiền vậy cô? Tôi cảm ơn nhé” Trẻ thấy cô làm như vậy trẻ sẽ bắt chước cách mua hàng giống cô để giáo dục trẻ phải biết lễ phép, phải biết cách xưng hô… Trong giờ chơi luôn giáo dục trẻ chơi ngoan, cất dọn đồ chơi gọn gàng ngăn nắp. Ngoài giờ hoạt động góc phải nên cho trẻ hoạt động mọi lúc mọi nơi để trẻ khám phá hết những điều mới lạ xung quanh trẻ. Phải làm kí hiệu ở các góc để cho trẻ chơi tất cả các góc. Kí hiệu của trẻ bằng số hoặc bằng chữ cái. 6. Phối hợp với phụ huynh: Để Phụ huynh giúp đỡ, hỗ trợ, hợp tác một cách tự giác và có hiệu quả phải thông qua chương trình giảng dạy tuyên truyền cho phụ huynh nắm về mục đích, yêu cầu của phương pháp dạy mới, về chương trình ứng dụng công nghệ thông tin qua bảng tuyên truyền của các lớp, của trường, qua các cuộc họp phụ huynh định kỳ, để phụ huynh hiểu được tác dụng của việc dạy đổi mới hình thức tổ chức giáo dục trẻ 5 tuổi như thế nào. Thông báo với phụ huynh về thời gian biểu của lớp, tuyên truyền nội dung giảng dạy đến phụ huynh, mời phụ huynh tham quan lớp, dự giờ một số tiết dạy, tham quan triển lãm đồ dùng để phụ huynh hiểu rõ những khó 11 khăn hạn chế về cơ sở vật chất trang thiết bị để đáp ứng kịp thời cho nhu cầu dạy và học hiện nay. Qua đó vận động phụ huynh tham gia đóng góp ủng hộ thêm các nguồn sách báo tranh truyện, cây xanh cho trường nhằm thực hiện tốt việc chăm sóc giáo dục cháu. 7. Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ: Việc tự học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn ngiệp vụ cho bản thân là điều đặt lên hàng đầu đối với mỗi giáo viên. Muốn thực hiện được điều đó mỗi giáo viên phải tự tìm tòi sách báo và các phương tiện thông tin đại chúng để trau dồi bản thân. Luôn nắm vững tâm sinh lý của trẻ để có phương pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ, không để trẻ nhàm chán, thụ động, phải giúp trẻ hoạt động tích cực vào các hoạt động, gây hứng thú và sự chú ý cho trẻ. Thực hiện đầy đủ các đợt chuyên đề. Ngoài ra tôi còn cần phải nghiên cứu sách báo, sưu tầm các loaị tranh ảnh, xem các kênh truyền hình, truy cập mạng để có vốn kiến thức được đầy đủ và phong phú hơn Luôn có ý thức học hỏi những người đi trước, dự giờ, tham quan các lớp, trường bạn nhằm rèn luyện kỹ năng, học những điều hay, điều mới lạ để thực hiện dạy trẻ có hiệu quả nhất. III.GIẢI PHÁP: 1. Để trẻ không cảm thấy nhàm chán trong giờ hoạt động vui chơi cô giáo cần nắm vững những bước sau: Nói cho trẻ rõ cách tự chon góc chơi bằng thẻ tên, ký hiệu. Giải thích cho trẻ hiểu nội dung và nội quy từng góc chơi. Bao quát và giúp đỡ tham gia khi cần thiết, cung cấp đồ dùng đồ chơi, bổ sung kiến thức chỉ bảo kỷ năng, uốn nắn hành vi. Duy trì hoạt đông tích cực của trẻ. 11 Giáo viên có thể tham gia vào hoạt động của trẻ ở các góc để trẻ được chơi tích cực, chơi sáng tạo và nghĩ ra nhiều cách chơi trong các góc hoạt động. Muốn làm điều đó giáo viên cần biết cách giới thiệu các góc chơi và quản lý tốt trong quá trình trẻ chơi ở các góc. 2. Tổ chức hoạt động: Là một biện pháp cho trẻ làm quen với điều kiện chơi trong lớp, biện pháp này giúp trẻ chủ động tìm kiếm đồ chơi khi cần triển khai đồ chơi, thu dọn và cất đồ chơi đúng nơi quy định Nhiệm vụ của giáo viên là phải giúp trẻ biết nơi lấy và cất đồ chơi, các góc chơi bắt đầu từ đâu. Đối với trẻ 5-6 tuổi cần kích thích trẻ suy nghĩ nhiều hơn có thể tổ chức các trò chơi. Thời gian trẻ chơi và bao quát, bố trí số trẻ chơi trong góc chơi chơi là diều kiện góp phần cho trẻ chơi hiệu quả. Trẻ phải có không gian riêng khi hoạt động. Giáo viên không nên can thiệp vào hoạt động riêng của trẻ tạo điều kiện cho trẻ được chơi từ 20 - 40 phút. Cần phải thay đổi luân phiên các đồ chơi. Trong góc chơi đồ chơi phải đảm bảo an toàn vệ sinh. Đảm bảo tính thẩm mỹ ở các góc tuỳ thuộc vào từng chủ điểm, mục đích và thời điểm cụ thể. Điều chỉnh hành vi của trẻ phải tuân theo từng quy định trong các góc, hoạt động hướng trẻ tới các góc chơi và gợi ý cách chơi với các đồ vật (nếu cần thiết) đồ chơi phải đầy đủ đúng về kích thước đảm bảo an toàn, đảm bảo vệ sinh, đảm bảo về tính thẩm mỹ, tính khoa học, đủ màu sắc... Giáo dục trẻ yêu lao động giúp đỡ bạn bè làm việc đến nơi đến chốn. Thông qua hoạt động vui chơi nhằm phát triển toàn diện cho trẻ về mọi mặt, trẻ được tập làm người lớn để hoàn thiện dần nhân cách. 11 D. HIỆU QUẢ: Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên, cùng với sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường, sự hỗ trợ góp ý của các bạn đồng nghiệp trong nhóm lớp, trong trường qua các buổi dự giờ. Lớp học của tôi đã thu hoạch được những kết quả như sau: Đối với giáo viên: Nắm chắc nội dung, phương pháp tổ chức một giờ hoạt động góc cho trẻ. Có nhiều kinh nghiệm trong việc sưu tầm nguyên vật liệu. Nâng cao tay nghề trong việc làm đồ chơi. Đối với trẻ: Qua một thời gian áp dụng những biện pháp trên tôi nhận thấy trẻ tôi đang dạy có khả năng giao tiếp mạnh dạn hơn, sử dụng đồ dùng khéo léo hơn, tạo ra nhiều sản phẩm đẹp hơn và có nhều sáng tạo khi tạo ra một sản phẩm. Biết thể hiện tình cảm giao lưu giữa bạn bè, giữa trẻ và cô, thích chơi cùng bạn và biết được nhiệm vụ của mình và bạn trong khi chơi, có thái độ tự giác cùng bạn đến góc chơi, hứng thú trong khi chơi và có ý thức giữ gìn đồ dùng, đồ chơi. Đối với phụ huynh: Có sự thay đổi nhìn nhận về việc học và chơi của con mình, nhận thấy được tầm quan trọng của trò chơi và đồ chơi trong hoạt động vui chơi của trẻ, có nhiều giúp đỡ, hỗ trợ nhiệt tình cho giáo viên trong việc tìm kiếm nguyên vật liệu làm đồ dùng. 11 KẾT LUẬN 1. Kết quả đạt được: Trẻ hưởng ứng tốt, hứng thú khi tham gia cùng cô. Các cháu mạnh dạn tự tin, hồn nhiên, cởi mở. Trẻ được tham gia vào hoạt động, khám phá, trải nghiệm..., kinh nghiệm và kĩ năng trẻ lĩnh hội được một cách bền vững, để lại ấn tượng trong trẻ và cũng chính môi trường hoạt động phong phú đã giúp trẻ chủ động, tích cực trong việc nêu ý tưởng và hoạt động trải nghiệm, biết chia sẻ, trao đổi, hợp tác trong hoạt động; Qua đó phát triển các mặt: xúc cảm, tình cảm, giao tiếp xã hội, ngôn ngữ… Giáo viên chủ động, tạo nhiều cơ hội cho trẻ được thể hiện sự sáng tạo trong hoạt động. Cô và trẻ giao tiếp cởi mở, cô có thể hoà mình vào thế giới của trẻ. Phụ huynh rất nhiệt tình, vui vẻ khi được cùng các con sưu tầm hoạ báo, tranh ảnh, nguyên vật liệu, phế liệu... Qua đó tăng cường mối quan hệ, kết hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ. 2. Ý nghĩa: Việc cho trẻ hoạt động vui chơi là một giờ hoạt động vô cùng quan trọng hàng ngày đối với trẻ không thể thiếu được. Vì thế là một giáo viên cần xác định đây là nhiệm vụ quan trọng phải khắc phục mọi khó khăn chuẩn bị tốt đồ dùng, đồ chơi để tổ chức cho trẻ hoạt động hàng ngày ở các góc tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc với đồ chơi. 11