Tài liệu skkn Một số kinh nghiệm giáo dục dinh dưỡng cho trẻ 24-36 tháng

Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ PLEIKU Đề tài: MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÁO DỤC DINH DƯỠNG CHO TRẺ 24 - 36 THÁNG MÃ SKKN: 3KA Họ và tên người viết: Hồ Thị Thái Chuyên môn: Trung cấp mầm non Đơn vị : Trường Mầm Non 19/8 - TP.Pleiku NĂM HỌC 2010- 2011 1 Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ PLEIKU Đề tài: MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÁO DỤC DINH DƯỠNG CHO TRẺ 24 - 36 THÁNG NĂM HỌC 2010- 2011 2 Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku MOÄT SOÁ KINH NGHIEÄM GIAÙO DUÏC DINH DÖÔÕNG CHO TREÛ 24-36 THAÙNG I. ÑAËT VAÁN ÑEÀ: Dinh döôõng laø nhu caàu soáng haøng ngaøy cuûa moãi con ngöôøi noùi chung vaø treû em noùi rieâng. Treû em caàn dinh döôõng ñeå phaùt trieån veà theå löïc vaø trí löïc. Treû em neáu ñöôïc nuoâi döôõng toát seõ mau lôùn, khoeû maïnh, thoâng minh vaø hoïc gioûi. Ngöôïc laïi, neáu nuoâi döôõng khoâng ñuùng caùch, treû seõ bò coøi coïc, chaäm lôùn, chaäm phaùt trieån vaø deã daøng maéc beänh. Dinh döôõng khoâng hôïp lyùù, keå caû thieáu hay thöøa ñeàu aûnh höôûng ñeán söùc khoeû vaø söï phaùt trieån cuûa treû. Khi thieáu dinh döôõng, cô theå cuûa treû phaùt trieån chaäm laïi vaø seõ aûnh höôûng nhieàu ñeán vieäc hoïc haønh, treû deã buoàn chaùn, löôøi hoaït ñoäng, caùu baún, khoâng hoaø ñoàng vôùi baïn beø. Do ñoù, vieäc quan taâm ñeán cheá ñoä dinh döôõng cho treû laø vieäc laøm heát söùc caàn thieát vaø ñöôïc theå hieän ôû cheá ñoä dinh döôõng hôïp lyù, vì vaäy khaåu phaàn aên haøng ngaøy phaûi ñuû veà soá löôïng vaø caân ñoái, hôïp lyù veà chaát löôïng cho töøng ñoä tuoåi. Naêm hoïc 2010-2011, toâi ñöôïc nhaø tröôøng phaân coâng giaûng daïy nhoùm treû 24-36 thaùng. Trong quaù trình thöïc hieän vieäc chaêm soùc giaùo duïc dinh döôõng cho treû, toâi ñaõ coù nhöõng thuaän lôïïi nhö sau: -Chieán löôïc quoác gia veà dinh döôõng giai ñoaïn 2001-2010 cuõng ñaõ ñeà caäp ñeán nhieäm vuï cuûa Boä Giaùo duïc & ñaøo taïo trong vieäc ñöa noäi dung giaùo duïc dinh döôõng vaøo tröôøng hoïc, ñaëc bieät quan taâm giaùo duïc dinh döôõng cho treû baäc hoïc maàm non. -Toâi ñaõ ñöôïc tieáp thu chuyeân ñeà Giaùo duïc dinh döôõng cho treû maàm non do Phoøng Giaùo duïc & ñaøo taïo TP.Pleiku trieån khai neân naém baét ñöôïc noäi dung cô baûn coäng vôùi kinh nghieäm qua nhieàu naêm giaûng daïy nhoùm treû, vì vaäy cuõng laø ñieåm thuaän lôïi cho quaù trình thöïc hieän chuyeân ñeà. -Tröôøng toâi ñöôïc xaây döïng môùi, caùc phöông tieän phuïc vuï hoaït ñoäng nuoâidaïy ñaûm baûo ñieàu kieän toái thieåu nhaát. Nhaø tröôøng thöïc hieän öùng duïng phaàn meàm dinh döôõng Nutrikids tính toaùn khaåu phaàn aên cho treû neân chaát löôïng böõa aên ñöôïc naâng leân roõ reät. -Ña soá phuï huynh laøm trong cô quan Nhaø nöôùc chæ coù 1-2 con neân raát quan taâm ñeán caùc chaùu, ñaëc bieät laø cheá ñoä aên uoáng. Ñieàu ñoù cuõng taïo ñieàu 3 Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku kieän thuaän lôïi ñeå toâi laøm toát coâng taùc phoái keát hôïp nhaèm thöïc hieän chuyeân ñeà Giaùo duïc dinh döôõng coù hieäu quaû. Tuy nhieân ôû ñoä tuoåi naøy, söùc khoeû cuûa treû hoaøn toaøn phuï thuoäc vaøo söï quan taâm chaêm soùc cuûa ngöôøi lôùn. Nhöng chính nhieàu khi söï quan taâm chöa ñuùng möùc, coäng vôùi söï thieáu hieåu bieát veà kieán thöùc dinh döôõng cuûa moät soá phuï huynh, daãn ñeán treû trong lôùp phaùt trieån theå löïc chöa ñoàng ñeàu. Qua kieåm tra söùc khoeû 40 treû trong lôùp, nhieàu treû phaùt trieån theå löïc chaäm so vôùùi ñoä tuoåi, coù treû thì beùo quùa (beùo phì), ngöôïïc laïi coù treû laïi gaày goø quaù (suy dinh döôõng); 100% treû laàn ñaàu tieân ñöôïc ñi hoïc, thay ñoåi moâi tröôøng, thay ñoåi cheá ñoä sinh hoaït, aên nguû ,… tuaàn ñaàu tieân, toâi raát vaát vaû ñeå oån ñònh neà neáp lôùp nhöng keát quaû vaãn laø con soá “O” troøn trónh. Giôø aên thaät loän xoän, cöù nhoán nhaùo caû leân, coù chaùu khoâng aên thòt, chaùu thì nhaû rau,… ñeán giôø nguû môùi thaät laø nan giaûi: chaùu chöa quen nguû ñuùng giôø, cöù loàm coàm boø, chaïy, meáu maùo,…Toâi raát baên khoaên lo laéng, vì treû quaù nhoû, chöa bieát töï phuïc vuï baûn thaân, giaùo duïc baèng lôøi noùi nhö giaùo huaán thì treû khoù tieáp thu. Cöù tình traïng naøy keùo daøi, chaéc chaén söùc khoeû cuûa treû seõ giaûm suùt. Vaäy bieát laøm sao ñaâây ? Treû maàm non raát nhaïy caûm vaø mau choùng tieáp thu nhöõng ñieàu hoïc ñöôïc vaø hình thaønh daáu aán laâu daøi. Vì vaäy tieán haønh giaùo duïc dinh döôõng-söùc khoeû cho treû maàm non seõ goùp phaàn quan troïng trong chieán löôïc con ngöôøi, taïo ra moät lôùp ngöôøi môùi coù söï hieåu bieát ñaày ñuû veà vaán ñeà dinh döôõng vaø söùc khoeû, bieát löïa choïn aên uoáng ñuùng caùch ñeå ñaûm baûo söùc khoeû cuûa mình. Vieäc ñöa caùc noäi dung giaùo duïc dinh döôõng vaøo chöông trình chaêm soùc giaùo duïc treû löùa tuoåi maàm non laø moät vieäc laøm raát caàn thieát, taïo ra söï lieân thoâng veà giaùo duïc dinh döôõng - söùc khoeû cho treû töø löùa tuoåi maàm non ñeán tuoåi hoïc ñöôøng. Nhaän thöùc saâu saéc ñöôïc taàm quan troïng cuûa dinh döôõng ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa treû em, toâi quyeát taâm tìm ra bieän phaùp ñeå khaéc phuïc nhöõng khoù khaên ban ñaàu cuûa lôùp vaø töøng böôùc ñöa noäi dung dinh döôõng vaøo giaùo duïc treû. Vaø keát quaû thaät baát ngôø ! Chæ hôn 1 thaùng sau, treû lôùp toâi ñaõ coù nhöõng chuyeån bieán roõ neùt. Vaø ñeán thôøi ñieåm naøy cuûa naêm hoïc, neà neáp sinh hoaït aên, nguû, nghæ,… cuûa treû ñaõ quy cuû, ñaâu vaøo ñaáy. Toâi thaät söï phaán khôûi vaø xin ñöôïc maïnh daïn cuøng trao ñoåi vôùi caùc ñoàng nghieäp veà “Moät soá kinh nghieäm giaùo duïc dinh döôõng cho treû ôû nhoùm 24-36 thaùng” nhö sau: II. NHÖÕNG BIEÄN PHAÙP GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ: 4 Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku 1/ Chaêm soùc böõa aên haøng ngaøy ôû lôùp cho treû: Tröôùùc tieân, ñeå giaùo duïc treû veä sinh tröôùc böõa aên. Khi cho treû taäp trung laïi ñể cô röûa tay, toâi lieàn haùt: “Naøo beù ngoan ôi ! Giôø aên ñeán roài Ñöùng leân röûa tay Cho thêm saïch sẽ!” Sau ñoù, toâi daïy treû baøi haùt: “Tay thôm tay ngoan”, “Khaùm tay”,...Vaø daïy treû ñoïc baøi thô: “Röûa tay saïch”: “Coâ daën beù: Tröôùc giôø aên Khi tay baån Phaûi röûa tay, Vôùi xaø phoøng Beù ghi loøng Lôøi coâ daïy!” Theá laø caùc beù höùng khôûi ñöùng daäy cuøng coâ ñoïc thô khi ra röûa tay. Khi chia thöùc aên cho treû, toâi keát hôïp giôùi thieäu teân caùc moùn aên ñeå treû bieát. Ñoái vôùùi chaùu ñoä tuoåi naøy, coâ khoâng theå naøo cung caáp cho treû moät caùch raäp khuoân nhö chaùu maãu giaùo, ñaïi loaïi nhö: “Caø roát chöùa vitamin A raát boå maét”, “Caù thòt cung caáp cho ta nhieàu chaát ñaïm”,... Toâi tìm caùch noùi thaät ñôn giaûn ñeå noùi vôùi treû vì chaùu ñoä tuoåi naøy tö duy cuõng heát söùc giaûn ñôn. Treû khoâng theå nhôù ngay ñöôïc, nhöng toâi tieán haønh thöôøng xuyeân, ñeàu ñaën haøng ngaøy neân daàn daàn treû ñaõ bieát teân taát caû caùc moùn aên trong thöïc ñôn cuûa tröôøng. Ví duï: “Caùc beù yeâu cuûa coâ, hoâm nay caùc con aên côm vôùùi tröùng vòt chieân vaø canh rau moàng tôi naáu cua ñoàng ñaáy !”, hay: “Moùn phôû boø chieàu nay ngon ôi laø ngon, baïn naøo aên cuõng gioûi !”, hoaëc: “Caùc con aên tröùng laø da hoàng haøo, ai thaáy cuõng ñeàu yeâu!”, “AÊn caø roát laø maét saùng long lanh ñoù caùc con!”,… Ñoái vôùi treû ñoä tuoåi naøy thì “AÊn” khoâng phaûi laø chuyeän nhoû. AÊn ñem laïi nieàm vui cho treû naøy nhöng laïi laø aùp löïc ñoái vôùi treû khaùc. Ñeå taát caû treû ñeàu höùng thuù khi aên, toâi thoáng nhaát vôùi giaùo vieân daïy cuøng lôùp, khoâng neân taùch treû aên chaäm, suy dinh döôõng rieâng maø saép xeáp nhöõng treû ñoù ngoài chung vôùi treû aên khoeû ñeå treû nhìn nhau, kích thích söï thi ñua cuøng nhau, ñoàng thôøøi 5 Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku toâi luoân bao quaùt, löu taâm ñeàu heát taát caû caùc chaùu. Ñoái vôùi treû bieáng aên, toâi ñoäng vieân khuyeán khích: - “Con haõy aên thi vôùùi baïn … xem ai aên nhanh heát cheùn nheù !”, ñoàng thôøi nhaéc nhôû treû aên nhanh: “Con haõy nhai kyõõ roài môùùi nuoát khoâng bò ñau buïng ñaáy !”, hoaëc: “Con chôøø baïn cuøng aên vôùùi nheù !”. Khi laáy côm vaø thöùc aên cho treû, toâi luoân thöïc hieän “chieán thuaät”: “Thaø laøm caù nhoû trong ao lôùùn, coøn hôn laøm caù lôùùn trong ao nhoû” - moät kinh nghieäm nho nhoû maø toâi ñaõ ñoïc ñöôïïc trong baùo. Ñoù laø: toâi muùc ít côm, thöùc aên ñeå trong baùt nhaèm ñaùnh löøa thò giaùc cuûa treû. Nhôøø caûm giaùc “ít oûi” cuûa khaåu phaàn aên naøy laøm cho treû thaáy deã “xöû” hôn laø moät baùt côm ñaày ngaát ngöôûûng, cöù nhö theá, chòu khoù laáy nhieàu laàn cho treû aên vaø treû luoân aên heát moät caùch höùng thuù, thoaûi maùi. ÔÛ lôùp, coù moät soá beù khoù aên, hay “keùn caù choïn canh”, thích aên thòt maø khoâng thích aên caù laø chuyeän thöôøng tình. Toâi nghó ra caùch “nguî trang” moät loaïi thöùc aên naøo ñoù döôùi voû boïc khaùc. Ñoâi khi, moät teân goïi môùi ñeå “thoåi hoàn” vaøo moùn aên cuõ cuõng thaät caàn thieát. Ví duï: Ñoái vôùi moùn “Caù thu chieân”, toâi cheá bieán thaønh moùn “Caù thu xoái môõõ” hoaëc “Chaû caù nhuùng daàu”. Döïa vaøo maøu saéc ñaëc tröng cuûa moùn canh suùp toâi “cheá taùc” thaønh moùn “Canh maây hoàng”,… khieán treû raát thích thuù vaø aên thaät ngon mieäng. Ñoâi khi toâi coøn cho treû “Ñoaùn muøi thöùc aên” (ñoà naáu): Tröôùc khi chia thöùc aên cho treû, toâi môû heù vung noài thöùc aên cho treû ngöûi muøi vaø ñoaùn. Coâ giôùi thieäu nhanh nhöõng thöïc phaåm duøng ñeå naáu moùn aên ñoù qua tranh aûnh, caùch cheá bieán: -“Ai ñoaùn ñöôïc hoâm nay chuùng ta aên moùn gì ? -OÀ, coâ ngöûi thaáy muøi ...Suùp ! Ñuùng roài ! Muøi raát thôm ngon. Theá moùn suùp ñöôïc naáu töø nhöõng loaïi thöïc phaåm gì ? -AØ: Coù thòt boø naøy, khoai taây naøy, caø roát naøy, caû tröùng gaø nöõa ! AÊn raát ngon vaø boå”. (Coâ muùc moät thìa suùp vaø chæ cho treû xem töøng thöù, khuyeán khích treû goïi teân thöïc phaåm). Qua hình thöùc naøy, toâi thaáy treû coù theå nhaän bieát muøi thöùc aên quen thuoäc, muøi thöùc aên môùi vaø kích thích höùng thuù aên. Ngoaøi thöùc aên vaø caùc loaïi thöïc phaåm nuoâi döôõng cô theå thì nöôùc laø thöù khoâng theå thieáu ñoái vôùi söï soáng. Taàm quan troïng cuûa nöôùc ñoái vôùi cô theå 6 Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku khoâng thua keùm proâteâin vaø caùc chaát dinh döôõng khaùc. Nöôùùc laø moät trong nhöõng chaát dinh döôõõng troïng yeáu giuùùp duy trì hoaït ñoäng sinh lyù bình thöôøng cuûa cô theå, laø phöông tieän ñeå hoaøn thaønh söï haáp thu, vaän chuyeån vaø baøi tieát caùc chaát caën baõ coù trong cô theå. Caùc chaát dinh döôõng bao giôøø cuõng phaûi hoaø tan vaøo nöôùùc, sau ñoù môùùi coù theå thoâng qua caùc loaïi theå dòch ñeå chuyeån ñeán caùc toå chöùc vaø teá baøo khaép cô theå, phaùt huy taùc duïng cuûa chuùng. Taát caû caùc hoaït ñoäng sinh lyù ñoù ñeàu khoâng theå thieáu nöôùc. Treû nhoû haøng ngaøy ñeàu phaûi uoáng nöôùc (keå caû aên nöôùc canh) ñeå coù ñuû nöôùc. Do ñoù, toâi luoân chuù yù nhaéc nhôû treû vaø cho treû uoáng nöôùc vì treû löùa tuoåi naøy coù nhu caàu uoáng nöôùc raát nhieàu nhöng ña soá treû chöa coù yù thöùc töï giaùc uoáng. Khi nhaéc treû uoáng nöôùc, toâi haùt: “Naøo baïn aên, aên cho mau lôùn! Naøo baïn uoáng, uoáng nöôùc cho mòn da !” Theá laø treû nhôù, roài haùt theo vaø haøo höùng töï ñi laáy ly, xeáp haøng uoáng nöôùc. Treû aên xong, toâi nhaéc treû duøng khaên maët rieâng cuûa mình lau mieäng, lau tay (tröôùc ñoù, toâi ñaõ giaët khaên, vaét aåm ñeå saün), suùc miệng baèng nöôùc muoái, sau ñoù uoáng nöôùc, ñi veä sinh tröôùc khi nguû. Quaù trình treû thöïc hieän, toâi ñeàu bao quaùt, höôùng daãn vaø trôï giuùp treû, khoâng laøm thay treû hoaøn toaøn vì töøng böôùc toâi reøn cho treû thoùi quen töï phuïc vuï baûn thaân. 2/ Giaùo duïc dinh döôõng cho treû baèng hình thöùc loàng gheùp caùc noäi dung vaøo tieát hoïc vaø hoaït ñoäng vui chôi cho treû: Giaùo duïc dinh döôõng khoâng ñöôïc toå chöùc thaønh moät tieát hoïc rieâng bieät, maø ñoái vôùi treû ñoä tuoåi naøy neáu giaùo duïc ñôn thuaàn laø lôøi noùi mang tính giaùo huaán thì seõ khoâng ñem laïi keát quaû. Naém baét ñöôïc ñaëc ñieåm taâm sinh lyù cuûa treû, toâi ñaõ ñöa caùc noäi dung giaùo duïc vaøo tieát hoïc cuõng nhö caùc hoaït ñoäng khaùc cho treû baèng caùch söu taàm caùc baøi haùt, baøi thô, ca dao, caââu ñoá ñeå loàng gheùp vaøo caùc tieát hoïc vaø caùc hoaït ñoäng khaùc cuûa treû cho phuø hôïp. Toâi tieán haønh döôùi hình thöùc: “Hoïc maø chôi, chôi maø hoïc”. + Vôùùi moân “Nhaän bieát taäp noùi”: Ví duï: Ñeà taøi “Moät soá loaïi rau”. Ngoaøi kieán thöùc caàn cung caáp cho treû nhö teân goïi, ñaëc ñieåm, toâi nhaán maïnh: “Caùc chaát dinh döôõõng coù trong töøng loaïi rau cuû nhö: rau muoáng, rau caûi, rau ngoùt,…coù vitamin C, khi aên vaøo laøm cho da caùc con mòn maøng, hoàng haøo, troâng thaät ñaùng yeâu”; “Khi 7 Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku caùc con aên caø chua, caø roát, bí ñoû,…coù vitamin A thì maét caùc con saùng long lanh vaø hoïc gioûi laém ñaáy!”,… Toâi ñoïc cho treû nghe vaø höôùng daãn treû laøm ñieäu boä höôûng öùng theo nhòp ñieäu cuûa baøi thô: “Hoï rau”: “Reành reành raøng raøng Ñi chôïï mua haøng Coù caùc loaïi rau Naáu coù vò ngoït Laø anh rau ngoùt Coù theâm tí boït Laø baùc rau ñay Ñi chôïï cho hay Laø anh rau maù Naáu vôùi toâm caù Laø baùc caûi xanh Naáu canh raát laønh Laø laù moàng tôi,...” Hoaëc baøi “Hoï ñaäu”: “Naáu canh raát maùt Laø baùc ñaäu xanh AÊn cheø lôùn nhanh Nhaø anh ñaäu ñoû Cho ly söõa nhoû Nhaø coâ ñaäu naønh Taát caû ñeàu laønh Cho ta lôùn nhanh Laø nhaø hoï ñaäu”. + Ñeà taøi: “Caùc con vaät soáng döôùùi nöôùc”: Ngoaøi kieán thöùc caàn thieát cung caáp cho treû nhö bieát teân, ñaëc ñieåm, moâi tröôøng soáng, … toâi giaûi thích cho caùc chaùu: “Caùc loaïi caù, toâm, cua, oác,…cho ta nhieàu chaát boå vaø canxi caùc con aên vaøo seõ cöùng xöông, cao lôùn, chaïy gioûi ñeå ñaù banh”. Toâi ñoïc cho treû nghe baøi thô: “Nu na nu noáng” “Nu na nu noáng Caù boáng kho khoâ 8 Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku Caù roâ ñaùnh vaåy Toâm teùp ñang nhaûy Rang aên môùi ngon Caù cheùp caû con Boû loø thaät tuyeät Nhöng laøm vôõ maät Thì coù… “Trôøi aên” Löôn naáu chuoái xanh Chaúng tanh tí naøo Caù meø ñem xaøo Xin ñöøng cho nöôùc Caù quaû luoäc tröôùc Gôõ naïc naáu canh”. +Moân Giaùo duïc aââm nhaïc: Ñeà taøi “Con gaø troáng” “Con gaø troáng Coù maøo ñoû Chaân coù cöïa Gaø troáng gaùy OØ où o ! Gaø troáng gaùy OØ où o !” Ngoaøi yeâu caàu chaùu thuoäc baøi haùt, haùt ñuùng nhaïc, bieát nhuùn nhaûy theo giai ñieäu baøi haùt, toâi coøn kheùo leùo khai thaùc khía caïnh khaùc ñeå giaùo duïc dinh döôõng cho treû theo “ñöôøng voøng”. Vì neáu giôùùi thieäu cho treû gaø troáng coøn laø moùn aên boå döôõõng thì e raèng treû seõ khoù chaáp nhaän (maëc duø ñuùng laø nhö theá), vì treû ñang coi gaø troáng nhö “Baïn”. Toâi noùi: “Gaø troáng coù nhieäm vuï ñaùnh thöùc beù ngoan daäy ñi hoïc, gaø troáng ñoá các beù neáu giaûi ñöôïïc caâu ñoá naøy thì seõ taëng cho beù moùn quaø trong caâu ñoá: “Quaû gì loøng ñoû Khoâng keát töø hoa Meï noù laø gaø Cho nhieàu chaát ñaïm?” (Tröùng gaø aên raát ngon vaø boå, caùc con nhôù aên ñeàu ñeå maét saùng, toùc möôït nheù!). 9 Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku + Hoaït ñoäng vui chôi: Khi treû ñaõ nhaän bieát ñöôïc cô baûn moät soá loaïi rau, cuû, quaû, con vaät,… toâi cho treû chôi troø chôi ñôn giaûn nhö “Ñoá baïn bieát”, “Ai coù tranh gioáng tranh cuûa coâ”, “Choïn thöïc phaåm”,... Ví duï: Troø chôi “Ai coù tranh gioáng tranh cuûa coâ”: Toâi phaùt cho moãi treû moät soá quaân loâtoâ (coù noäi dung phuø hôïp vôùùi noäi dung baøi daïy cuûa coâ). Treû caàm tranh vöøa ñi vöøa haùt, khi toâi ñöa töøng quaân loâtoâ leân ñoá: “Caùc con ôi? Ñaây laø tranh veõ con (rau, cuû, quaû,…) gì?”. Treû noùi teân con vaät (hoaëc rau, cuû, quaû) veõ treân quaân loâtoâ aáy. Nhöõng laàn chôi sau toâi noùi veà ích lôïïi, ñaëc ñieåm ñeå treû suy nghó vaø tìm tranh phuø hôïp theo ñuùng yù nghóa caâu hoûi coâ vöøa neâu ra. Qua troø chôi naøy ñaõ giuùp treû nhaän bieát vaø noùi nhanh teân caùc con vaät, rau, cuû, quaû,...gaàn guõi vôùi treû. Khi chôi troø chôi “baùn haøng”, laàn chôi ñaàu toâi cho treû ñoùng vai ngöôøi baùn haøng, toâi laø ngöôøi mua haøng; ngoaøi vieäc giuùp treû bieát coâng vieäc cuûa ngöôøi baùn haøng vaø ngöôøi mua haøng, qua vui chôi toâi kheùo leùo loàng gheùp noäi dung veà dinh döôõng vaøo hình thöùc giaûi caâu ñoá töông öùng vôùi “rau, cuû , quûa, thöïc phaåm caàn mua”. Ví duï: Toâi noùi: “Cuû gì ño ñoû Con thoû thích aên”- Treû ñöa cho toâi cuû caø roát. Toâi noùi: “Caûm ôn baùc, aên caø roát raát saùng maét ñaáy aï !” Toâi noùi: “Quaû gì khoâng thieáu khoâng thöøa, AÊn vaøo ngon ngoït cho vöøa loøng nhau” - Treû ñöa quaû ñu ñuû, toâi noùi: “AØ, ñu ñuû aên raát ngoït vaø boå ñaáy !” Toâi noùi: “Con gì coù vaåy coù vaây Khoâng ñi treân caïn maø bôi döôùi hoà Meï thöôøng ñem raùn, ñem kho AÊn vaøo mau lôùn giuùp cho khoeû ngöôøøi ?” Treû ñöa con caù. Toâi noùi: “ AØ, ñuùng roài, ñoù laø con caù, aên caù raát ngon vaø boå giuùp chuùng ta thoâng minh, hoïc gioûi ñoù caùc con!”. Khi treû ñaõ naém baét ñöôïc, toâi cho treû ñoåi vai chôi – Vaø dó nhieân, treû dieãn taû moùn haøng theo söï quan saùt, hieåu bieát ñôn giaûn cuûa treû, toâi giuùp treû boå sung cho ñuû yù caàn dieãn ñaït theo yeâu caàu cuûa troø chôi. Töø nhöõng hình thöùc nhö theá, moãi ngaøy, toâi cung caáp cho treû töøng tí moät caùc kieán thöùc ñôn giaûn veà dinh döôõng phuø hôïp vôùi löùa tuoåi, treû tieáp thu moät caùch raát töï nhieân vaø höùng thuù. Khi daïy treû, bao giôø toâi cuõng chuù yù chuaån bò 10 Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku giaùo cuï tröïc quan: Boä tranh loâtoâ hoaëc rau, cuû, quaû, con vaät thaät,… ñeå treû quan saùt vaø deã nhôù. Ñaëc bieät khi daïy veà “Quaû”, toâi coøn cho treû sôø, ngöûi, neám,… ñeå treû bieát muøi vò cuûa chuùng,…giuùp treû raát thích thuù vaø nhôùù laâu hôn. Để trẻ lĩnh hội kiến thức về dinh dưỡng ở các hoạt động một cách hứng thú, tôi luôn tìm tòi các băng đĩa, hình ảnh chiếu lên màn hình, ti vi tạo hình ảnh sống động. Từ đó thu hút được sự chú ý của trẻ đối với những kiến thức cần truyền tải và trẻ rất hào hứng tiếp nhận, đạt kết quả cao hơn. 3/ Phoái keát hôïp vôùi cha meï treû: Ngay cuoäc hoïp phuï huynh ñaàu naêm hoïc, toâi ñaõ tuyeân truyeàn cho phuï huynh nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc chaêm soùc treû: Cheá ñoä aên uoáng cuûa treû phaûi ñaûm baûo các nhoùm thöïc phaåm laø: Ñaïm, boät ñöôøng, chaát beùo (chuû yeáu chaát beùo thöïc vaät), sinh toá - muoái khoaùng vaø nöôùc. Neáu ñöôïc chaêm soùc toát thì treû seõ khoeû maïnh. Ngoaøi cheá ñoä dinh döôõng hôïp lyù, cha meï caàn löu taâm ñeán veä sinh caù nhaân vaø giôø giaác sinh hoaït cuûa treû ñieàu ñoä. Toâi xaây döïng goùc tuyeân truyeàn dinh döôõng ôû lôùp vôùi noäi dung phong phuù, hình thöùc ñeïp, haáp daãn. Vaø keát quaû thaät baát ngôø: Nhieàu phuï huynh ñaõ vieát baøi, veõ tranh, söu taàm thô ca, caâu ñoâù, maåu chuyeän coù noäi dung giaùo duïc dinh döôõng vaø chaêm soùc treû nhö: caùch nuoâi con, caùch choïn mua thöïc phaåm, caùch cheá bieán moùn aên cho treû,… Toâi thöôøng xuyeân trao ñoåi vôùi phuï huynh nhöõng vaán ñeà haøng ngaøy cuûa treû. Ví duï: “Chò ôi ! Hoâm nay beù raát bieáng aên, chaùu keâu ñau raêng, chò ñöa chaùu ñi khaùm raêng nheù !”, hoặc “Thaùng naøy chaùu aên uoáng bình thöôøng nhöng khoâng taêng caân, ôû nhaø chò cho chaùu uoáng theâm söõa nheù !”. ÔÛ lôùp toâi coù tröôøng hôïp chaùu Thanh Thảo, nhìn hình thöùc beân ngoaøi: theå traïng chaùu khoâng gaày laém, caân naëng vaãn ôû keânh A, nhöng da deû xanh xao vaø ñaëc bieät, chaùu luùc naøo cuõng buoàn raàu, aùnh maét nhìn khoâng linh hoaït, vaän ñoäng chaäm chaïp, ueå oaûi,…maëc duø ôûû lôùùp chaùu vaãn aên khoâng boû böõa, nguû ngon . Toâi tranh thuû ñeán nhaø gaëp phuï huynh vì haøng ngaøy cha meï chaùu nhôø ngöôøi ñöa ñoùn laø chuû yeáu. Sau khi tieáp xuùc, trao ñoåi, ñöôïc bieát hoaøn caûnh kinh teá gia ñình khoâng khoù khaên nhöng thôøi gian chaêm soùc con caùi raát ít vì cha meï chaùu baän buoân baùn caû ngaøy. ÔÛ nhaø, chaùu aên theo cheá ñoä nhö ngöôøi lôùn, chaùu khoâng chòu aên canh, toái ñi nguû muoän. Sau khi tìm hieåu roõ nguyeân nhaân, toâi ñoäng vieân phuï huynh saép xeáp thôøi gian hôïp lyù ñeå chaêm soùc chaùu: buoåi saùng cho chaùu aên chaùo dinh döôõng hoaëc aên suùp nheï nhaøng; caû ngaøy aên 11 Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku ôû lôùp, toái veà cho chaùu aên vaøo luùc 18h-18h30’, coá gaéng cho chaùu ñi nguû tröôùc 21h00 vì löùa tuoåi cuûa chaùu caàn nguû nhieàu hôn; tröôùc khi ñi nguû cho chaùu uoáng 1 ly söõa noùng vöøa giuùp chaùu no buïng, vöøa giuùp chaùu deã nguû (ñöøng sôï chaùu ñaùi daàm). Coøn ôû lôùp, toâi chuù yù ñeán chaùu nhieàu hôn, baèng caùc hình thöùc ñoäng vieân khuyeán khích nhö ñaõ neâu ôû treân. Cöù nhö vaäy, vôùi söï phoái keát hôïp giöõa gia ñình vaø giaùo vieân phuï traùch lôùp, chæ trong thôøi gian ngaén, chaùu ñaõ khoûe maïnh, hoàng haøo, linh lôïi hoaït baùt haún leân, gia ñình chaùu raát möøng. Haøng ngaøy giôø traû treû, toâi luoân trao ñoåi vôùi phuï huynh bieát caùc moùn aên töøng ngaøy treân lôùp ñeå phuï huynh bieát vaø boå sung moùn aên khaùc ôû nhaø cho treû khoâng truøng laëp, giuùp treû aên ngon mieäng, aên ñuû veà soá löôïng vaø ñaûm baûo veà chaát löôïng. III.KEÁT QUAÛ VAØ VIEÄC PHỔ BIẾN ỨNG DỤNG NỘI DUNG VÀO THỰC TIỄN: Qua vieäc thöïc hieän loàng gheùp noäi dung giaùo duïc dinh döôõng cho treû 24-36 thaùng vaø coù söï phoái keát hôïp chaêm soùc nuoâi döôõng giöõa gia ñình vaø nhaø tröôøng. Ñeán nay, veà söùc khoeû cuûa caùc chaùu lôùp toâi ñaõ chuyeån bieán moät caùch roõ reät. Qua ñôït kieåm tra söùc khoeû ñònh kyø hoïc kyø I, soá löôïng hoïc sinh suy dinh döôõng giaûm so vôùi ñaàu naêm. Cuï theå: Ñaàu naêm hoïc, trẻ nằm ở kênh bình thường (+2) là 32 cháu trên +3 là 02 cháu, dưới -2 là 01 cháu . Ñeán nay, số trẻ trên +3 là 01 cháu, dưới -2 là 01 cháu. Nhìn chung, trong lôùp caùc chaùu khoeû maïnh, nhanh nheïn, ñi hoïc chuyeân caàn, keå caû thôøi gian naøy ñang laø muøa ñoâng. Caùc chaùu ñaõ thích nghi vôùi cheá ñoä sinh hoaït taïi nhaø treû, thích nghi vôùi cheá ñoä aên ôû tröôøng vôùi caùc loaïi thöùc aên khaùc nhau. Caùc chaùu aên heát khaåu phaàn cuûa mình, aên ñöôïc caùc loaïi thöïc phaåm do nhaø beáp naáu, khoâng boû rau, boû thòt, chæ thích aên caù nhö moät soá treû ñaàu naêm hoïc; treû coù thoùi quen xeáp haøng ñeå coâ giaùo röûa tay tröôùc khi aên, sau khi ñi veä sinh; trong khi aên khoâng noùi chuyeän rieâng, khoâng laøm rôi vaõi thöùc aên. Ña soá treû ñaõ bieát töï xuùc aên, sau khi aên bieát töï lau mieäng baèng khaên saïch coâ chuaån bò saün, coù nhu caàu uoáng nöôùc khi khaùt,… Treû bieát chôi moät soá troø chôi coù noäi dung giaùo duïc dinh döôõng ñôn giaûn, qua ñoù treû nhaän bieát teân moät soá loaïi rau, cuû, quaû, con vaät,…cung caáp dinh döôõng cho cô theå. Treû thuoäc moät soá baøi haùt, baøi thô, giaûi ñöôïc caâu ñoá,…coù noäi dung giaùo duïc dinh döôõng maø toâi hay haùt, ñoïc cho treû nghe hoaëc ñoá treû. 12 Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku IV. BAØØI HOÏC KINH NGHIEÄM: Sau khi tìm toøi, vaän duïng moät soá bieän phaùp, loàng gheùp noäi dung giaùo duïc dinh döôõng vaøo caùc hoaït ñoäng nuoâi vaø daïy treû ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû ñaùng keå, toâi ruùt ra cho baûn thaân mình moät soá baøi hoïc kinh nghieäm nhö sau: Söùc khoeû laø voán quyù nhaát cuûa con ngöôøi, vieäc chaêm soùc söùc khoeû ban ñaàu cho treû laø traùch nhieäm cuûa caû gia ñình vaø nhaø tröôøng. Giaùo duïc dinh döôõng vaø söùc khoeû laø moät trong nhöõng bieän phaùp tích cöïc ñem laïi hieäu quaû laâu daøi trong “chieán löôïïc” phoøng choáng suy dinh döôõng cuûa toaøn xaõ hoäi. Chaêm soùc söùc khoeû vaø dinh döôõng cho treû coù vai troø raát quan troïng, noù laø neàn taûng giuùp treû phaùt trieån toaøn dieän veà moïi maët. Coù söùc khoeû, treû môùi tích cöïc tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng. Neáu treû suy dinh döôõng thì söùc khoeû treû seõ yeáu ôùt, trí tueä seõ chaäm phaùt trieån. Muoán ñaûm baûo caùc yeâu caàu treân thì giaùo vieân maàm non chuùng ta phaûi thöïc taâm yeâu ngheà, meán treû, taän tuî vôùi caùc chaùu nhö “Ngöôøøi meï hieàn thöù 2”, phaûi naém vöõng ñöôïc ñaëc ñieåm taâm sinh lyù cuûa treû ñeå coù bieän phaùp phuø hôïp, thieát thöïc trong vieäc chaêm soùc vaø giaùo duïc dinh döôõng cho caùc chaùu. Giaùo duïc dinh döôõng phaûi loàng gheùp vaøo caùc moân hoïc vaø hoaït ñoäng vui chôi, moïi luùc moïi nôi moät caùch coù choïn loïc, döôùi hình thöùc caùc troø chôi, caâu ñoá, baøi haùt, thô ca, hoø veø,…haáp daãn, phuø hôïp vôùi löùa tuoåi nhaø treû, coù hieäu quaû maø khoâng aûnh höôûng ñeán troïng taâm tieát daïy. Khi giaùo duïc treû, khoâng chæ baèng lôøi noùi suoâng maø caàn coù giaùo cuï tröïc quan sinh ñoäng keøm theo: vaät thaät ñeå treû quan saùt, nhìn ngaém, sôø moù, neám ngöûi,…hoaëc moâ hình nhöng phaûi gioáng nhö vaät thaät. Giaùo vieân phaûi löu yù ñeâán vaán ñeà veä sinh caù nhaân treû, nhaát laø veä sinh aên uoáng, veä sinh lôùp hoïc, … taïo moâi tröôøng trong saïch, laønh maïnh cho treû. Phoái keát hôïp chaët cheõ vôùi phuï huynh döôùi moïi hình thöùc: tröïc tieáp gaëp gôõ, trao ñoåi, thoâng qua baûng tin tuyeân truyeàn cuûa lôùp,… ñeå coù bieän phaùp giaùo duïc cho thích hôïp vaø ñaït hieäu quaû. Treân ñaây laø moät soá kinh nghieäm cuûa toâi veà noäi dung giaùo duïc dinh döôõng cho treû 24-36 thaùng maø toâi ñaõ tìm toøi, vaän duïng vaø traûi nghieäm. Raát mong ñöôïc söï giuùp ñôõõ cuûa ñoàng nghieäp ñeå toâi coù theâm nhöõng kinh nghieäm quyù baùu cho vieäc giaùo duïc treû ñöôïc toát hôn. Xin chaân thaønh caûm ôn ! 13 Hồ Thị Thái – MN 19/8 - Pleiku 14