Tài liệu Skkn một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn toán

Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ LÍ LUẬN: Cổ nhân có câu “Bách niên chi kế mạc như thụ nhân” (Mưu kế một trăm năm không gì bằng đào tạo nhân tài cho ngày mai). Có lẽ vì thế, nghề giáo đã được đánh giá “Là nghề cao qúi nhất trong những nghề cao qúi”. Nhưng có ai hiểu cho rằng để đảm đương trọn vẹn trọng trách mà xã hội giao cho, người thầy phải không ngừng tìm tòi, học hỏi không chỉ về tri thức, mà còn phải nghiên cứu phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp với nhận thức của học sinh sao cho học sinh dễ hiểu hơn, cuốn hút hơn và gây hứng thú trong học tập nhiều hơn, để học sinh từ hứng thú mà đi đến chủ động học tập tìm tòi, sáng tạo. Nghị quyết đại hội Đảng lần thứ VI có nêu: “Nâng cao chất lượng giáo dục nhằm mục tiêu hình thành và phát triển toàn diện nhân cách XHCN của thế hệ trẻ, đào tạo đội ngũ lao động có văn hoá, có kĩ thuật và giàu tính sáng tạo, đồng bộ về ngành nghề, phù hợp với yêu cầu phân công lao động của xã hội”. Xuất phát từ Nghị quyết của Đảng, môn Toán cung cấp cho học sinh phổ thông những kiến thức toán học cơ bản, cần thiết, để làm nền tảng cho việc “Hình thành và phát triển toàn diện nhân cách XHCN của thế hệ trẻ”. Mặt khác, toán học là một khoa học rất thực tiễn, rất gần gũi với cuộc sống hằng ngày của các em, toán học phát sinh từ những nhu cầu thực tế của con người, giúp các em có thể vận dụng tính toán ngay vào trong cuộc sống. Chính vì vậy, mỗi người giáo viên cần phải tìm ra cho mình những biện pháp, phương pháp, cách thức truyền đạt kiến thức sao cho phù hợp với trình độ học sinh và đảm bảo được tính hệ thống và thống nhất của bộ môn ở từng lớp học để từ đó tạo cho học sinh có hứng thú học tập và đạt được kết quả như mong muốn thì đây là một vấn đề rất cần thiết ở mỗi người giáo viên. Trường THCS Minh Tân 1 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán II. CƠ SỞ THỰC TẾ: Là người giáo viên giảng dạy bộ môn Toán trong trường THCS nhiều năm qua, phải đứng trước một thực trạng rất đáng buồn là các em học sinh học rất yếu bộ môn Toán, từ những cái căn bản nhất của môn Toán như: cộng, trừ, nhân, chia số tự nhiên hay nhận biết hoặc nêu dấu hiệu của một số hình đơn giản, ngay cả những kí hiệu toán học, những công thức đơn giản mà các em cũng không nắm được, tôi cảm thấy mình chưa làm tròn trách nhiệm và bổn phận. Làm thế nào để học sinh hình thành và phát triển nhân cách toàn diện: Đức – Trí - Thể - Mĩ, làm thế nào để các em có được kiến thức vững vàng để có thể học lên các lớp trên và có thể đi vào cuộc sống hiện đại như hiện nay mà vốn kiến thức của các em còn hổng quá nhiều. Vậy nguyên nhân dẫn đến hậu quả đó là do đâu? Có thể do rất nhiều nguyên nhân nhưng hoàn toàn không phải vì chương trình và yêu cầu môn Toán quá khó. Có thể là do ý thức học tập của các em chưa cao, hay những yếu tố xã hội hiện nay đã tác động, cũng có thể là phụ huynh không quan tâm đến con em của mình vì phải bươn chải với cuộc sống. Tuy nhiên người giáo viên chưa phải là hoàn toàn không có trách nhiệm về vấn đề này, biết đâu đây lại là một nguyên nhân chính làm cho học sinh chán nản khi phải học môn Toán thì sao. Từ những băn khoăn, trăn trở đó, tôi đã quyết định phải đem hết khả năng, nhiệt tình, sự nỗ lực phấn đấu của bản thân giúp đỡ các em, chỉ ra cho học sinh một phương pháp học tốt, nắm được kiến thức vững vàng, tạo cho học sinh một niềm say mê, tự tin và hứng thú trong học tập môn Toán. Dưới sự cố gắng tận tâm của thầy, sự nỗ lực phấn đấu hết mình của trò, kết quả học tập môn Toán của học sinh trong thời gian gần đây có nhiều tiến bộ rõ rệt. Điều đó mang lại cho tôi niềm hạnh phúc sung sướng. Tôi quyết định chọn đề tài này và xin ghi lại những kinh nghiệm nhỏ bé mà tôi đã thực hiện trong năm học này và đạt kết quả rất khả quan. Mong rằng những kinh nghiệm này sẽ phần nào giúp cho các bạn đồng nghiệp bổ sung thêm những biện pháp giúp học sinh hứng thú học tập hơn. Trường THCS Minh Tân 2 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán A. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. ĐẶC ĐIỂM, TÌNH HÌNH: 1. Thuận lợi: - Được sự phân công của BGH nhà trường nên trong những năm học qua tôi được giảng dạy bộ môn Toán ở các khối lớp 6, 7, 8 và trong năm học 2007 2008 này tôi lại được trực tiếp giảng dạy hai lớp 7 và khối lớp 8. - Được sự quan tâm chỉ đạo của các cấp ban ngành, đặc biệt là BGH nhà trường, tổ chuyên môn, kết hợp với sự nhiệt tình giúp đỡ của các anh chị đồng nghiệp. - Sự góp ý chân thành của các đồng nghiệp trong tổ Toán – Lý sau mỗi tiết thao giảng. - Thường xuyên dự giờ đồng nghiệp để rút kinh nghiệm. - Sự hỗ trợ hết mình, tạo mọi điều kiện giúp đỡ nhà trường hoàn thành tốt công tác giảng dạy. 2. Khó khăn: - Học sinh phần lớn ở xa trường nên khó khăn trong việc đi lại, trình độ không đồng đều. - Học sinh có hoàn cảnh khác nhau nhưng phần đa là con em gia đình công nhân, không có thời gian học nhiều, ngoài giờ học các em phải phụ giúp gia đình làm kinh tế. - Bản thân học sinh chưa có ý thức học tập, học không đúng phương pháp, học vẹt, thụ động dẫn đến không nắm vững kiến thức, dần dần mất căn bản, chán nản.  Trước những thuận lợi và khó khăn trên, cùng những yêu cầu thực tiễn của bộ môn, tôi đã suy nghĩ, tìm tòi và đề ra “một số biện pháp giúp học sinh hứng thú hơn trong học tập môn Toán”. Trường THCS Minh Tân 3 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán II. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN: Trước tiên người thầy phải nhiệt tình, thật sự với trò, say mê muốn giúp các em có được ý thức tự học, tự rèn, tự tìm tòi tri thức để từ đó vận dụng vào cuộc sống. Bằng tất cả những tình cảm và tâm huyết đó, tôi đem hết năng lực ra giảng dạy, vượt qua mọi cản trở khó khăn và nhẫn nại, chịu khó đầu tư soạn giảng, đổi mới phương pháp sao cho lôi cuốn học sinh vào mỗi tiết học nhất là những tiết học cuối của buổi học. Xuất phát từ đặc điểm thực tế của địa phương, khi giảng dạy, tôi luôn tiến hành theo các yêu cầu sau:  Giảng dạy theo hướng “tinh giản vững chắc”, “ít mà tinh”; “chậm mà chắc”. GV nói chậm, nói đúng, nói rõ ràng, mạch lạ. Khi hỏi, khi nêu vấn đề phải có thời gian để cho học sinh suy nghĩ trả lời. Khi giảng bài hay trình bày khái niệm mới về toán, cần chú ý kết hợp ngôn ngữ toán học với ngôn ngữ dùng trong đời sống hàng ngày của địa phương với “lời nói nôm na” dễ hiểu.  Bài tập đưa ra cho học sinh luyện tập thực hành phải có sự chọn lọc theo mục đích, yêu cầu đề ra. Tránh đưa ra bài tập một cách tuỳ tiện. Khi giải quyết vấn đề, phải chốt lại những nội dung kiến thức và phương pháp giải toán cơ bản để học sinh ghi nhớ và vận dụng sau này. Khi trình bày lời giải các bài toán, tôi chú ý rèn luyện cho các em thêm cách trình bày lập luận (thông qua các bài giải mẫu)  Tăng cường luyện tập ngay trên lớp.  Ngoài các bài tập, các ví dụ đã được học sinh thực hiện trong khi tiến hành bài giảng phần lí thuyết, tôi cố gắng cho học sinh được thực hành, luyện tập ngay trên lớp, một số bài tập của phần bài tập về nhà, nhất là với học sinh yếu. Đối với các bài tập cơ bản (nhằm vận dụng và khắc sâu lí thuyết), tôi chú ý cho học sinh được lặp lại một số lần, qua các tiết học sau hoặc khi ôn tập chương. Các bài tập về nhà cần hướng dẫn cụ thể để đại đa số học sinh làm được bài, tạo tâm lí tự tin cho các em. Trường THCS Minh Tân 4 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán  Tìm hiểu thêm về hoàn cảnh gia đình, điều kiện học tập của học sinh từng lớp bằng cách trao đổi với GVCN, GV giảng dạy bộ môn Toán trong những năm học trước để từ đó tôi có hướng xây dựng kế hoạch giảng dạy phù hợp với học sinh của từng lớp.  Dựa vào phân phối chương trình chính khóa của bộ môn, tôi đã đề ra một kế hoạch cụ thể để bồi dưỡng học sinh khá - giỏi và phụ đạo học sinh yếu – kém để đảm bảo cho học sinh yếu có thể theo học cùng với các bạn giúp các em bớt đi sự mặc cảm, tự ty.  Trong một số tiết dạy, tôi đã lồng ghép các trò chơi nhằm tạo sự lôi cuốn các em, giúp các em có một thần thoải mái hơn trong giờ học và nắm vững kiến thức một cách dễ dàng. Từ đó các em sẽ hứng thú hơn trong quá trình học tập.  Ngoài ra, trong các giờ học, tôi luôn chú ý tới những em chưa ngoan về đạo đức để uốn nắn kịp thời, những em học diện yếu kém để giúp đỡ các em tháo gỡ những vướng mắc. Bên cạnh đó, tôi luôn luôn chú ý theo dõi và phát hiện những em có nhiều tiến bộ, tuyên dương khen thưởng trước lớp để động viên tinh thần học tập của các em và khuyến khích các em khác cố gắng noi theo. Trường THCS Minh Tân 5 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán III. QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN: 1. Câu hỏi trong dạy học toán: Trong quá trình giảng dạy tôi luôn chú ý đến hệ thống câu hỏi và xem đây là một khâu rất quan trọng nó góp phần làm cho tiết học thêm sinh động và nhẹ nhàng hơn, gây hứng thú học tập cho học sinh hơn nếu như giáo viên biết lựa chọn những câu hỏi gần gũi, phù hợp. Hệ thống câu hỏi có thể sử dụng trong đàm thoại, khi vấn đáp hoặc giải quyết vấn đề có tính chất toán học, khuyến khích học sinh suy nghĩ, ... Đặt câu hỏi là kĩ năng vô cùng quan trọng được sử dụng trong tất cả các phần của bài học. VD1: Khi tôi dạy bài: Tập hợp. Phần tử của tập hợp (SGK Toán 6, tập 1, trang 4) Khi hình thành khái niệm tập hợp cho học sinh, mặc dù đây là khái niệm rất đơn giản và rất gần gũi trong đời sống của các em nhưng các em lại cảm thấy xa lạ, khó hiểu, mơ hồ không hình dung được tập hợp là như thế nào, không biết rằng nó có giống như những hình vẽ, những con số hay những phép tính cộng, trừ, nhân, chia hoặc những bài toán giải mà các em đã được học hay không. Chính vì thế, nên khi hình thành khái niệm tập hợp cho học sinh giáo viên gặp không ít khó khăn. Vì vậy giáo viên phải đưa ra một hệ thống câu hỏi sao cho gần gũi, phù hợp để giúp các em hình dung ra được tập hợp không phải như những gì mà các em đã nghĩ. Ở phần này, tôi đưa ra một số câu hỏi như sau giúp các em hiểu rõ về khái niệm tập hợp: - Em hãy cho biết trên bàn học của em có những đồ vật gì? (bút, thước, sách, vở, ...) - Hãy quan sát phòng học của lớp ta có những gì? (bàn, ghế, bảng, ảnh Bác, cờ tổ quốc, quạt, đèn, ...) - Trong lớp mình có những ai? (có thầy và các bạn học sinh) - Vậy các em hãy quan sát ra ngoài sân xem trên sân trường có những gì? (cây, ghế đá, chậu hoa, cột cờ, ...) Trường THCS Minh Tân 6 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán Sau mỗi câu trả lời của học sinh tôi kết luận lại những gì các em vừa liệt kê đó chính là tập hợp. Từ đó giúp các em dễ dàng liên tưởng đến những tập hợp trừu tượng hơn, khái quát hơn như: tập hợp các số tự nhiên nhỏ hơn 10, tập hợp các chữ cái, tập hợp các màu sắc, tập hợp các chữ cái trong một từ, tập hợp các tháng trong năm, ... VD 2: Khi hướng dẫn học sinh làm bài tập 21 tiết Luyện tập sau bài: Tính chất đường phân giác của tam giác (SGK Toán 8, tập 2, trang 68). Sau khi yêu cầu học sinh vẽ hình, ghi GT, KL tôi hướng dẫn học sinh cách chứng minh như sau: A n M m M D M B C ∆ABC; MB = MC gt BAD = DAC; AB = m AC = n (m < n); SABC = S kl a. SADM = ? b. SADM = ?%SABC nếu n = 7cm; m = 3cm HS: Điểm D nằm giữa điểm B và M. - Trước hết, các em hãy xác định vị trí của điểm D so với điểm B và điểm M. (tôi ghi lại bài giải câu a lên bảng trong quá trình hướng dẫn học sinh) a. HS: Ta có AD là phân giác của góc BAC  DB AB m   DC AC n (T/c tia phân giác) có m < n (gt) => BD < DC có MB = MC = BC/2 (gt) => D nằm giữa B và M HS: SABM = SACM= ½.SABC = S/2 vì ba tam giác Trường THCS Minh Tân 7 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán GV: Em có thể so sánh diện này có chung đường cao hạ từ A xuống BC tích ∆ABM với diện tích (là h). Còn đáy ∆ACM và với diện tích BM = CM = ½.BC ∆ABC được không? Vì sao? Ta có SABD = ½.h.BD GV: Để tính tỉ số giữa SABD SACD = ½.h.DC với SACD theo m và n ta tính 1 h.BD DB m S ABD 2     như thế nào? 1 DC n S ACD h.DC 2 (T/c tỉ lệ thức) GV: Theo tính chất tỉ lệ thức  S ABD  S ACD  m  n n S ACD ta có điều gì? S mn S .n   S ACD  GV: SABD + SACD bằng diện hay n mn S ACD tích của tam giác nào? S ADM S ACD  S ACM Vậy SACD bằng biểu thức S .n S  S ADM m  n  2 nào? S ( 2n  m  n ) S ( n  m ) Muốn tính diện tích tam giác  S ADM 2(m  n)  2(m  n) ADM ta tính như thế nào? Một học sinh lên bảng trình bày bài giải GV: Cho n = 7cm, m = 3cm. b. Có n = 7cm; m = 3cm. Hỏi SADM chiếm bao nhiêu phần trăm SABC? Tôi gọi một học sinh lên bảng trình bày câu b. S ( n  m) S (7  3) 4S S    2(m  n) 2(7  3) 20 5 1 hay S ADM  S 20% S ABC 5 S ADM  Như vậy, việc thiết kế hệ thống câu hỏi và sử dụng câu hỏi của tôi trong giảng dạy được vận dụng linh hoạt vào từng phần của bài học cụ thể và phải phù hợp với nội dung kiến thức của bài học đó và phải vừa sức với trình độ học sinh. 2. Hướng dẫn học sinh tự tìm tòi, chiếm lĩnh kiến thức mới: Việc hướng dẫn học sinh tự tìm tòi, chiếm lĩnh kiến thức mới có vai trò rất quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển tư duy toán học của học sinh: “Phải tự mình tìm đường đến chân lí khoa học thì kiến thức tìm được mới thực sự là của mình” Trường THCS Minh Tân 8 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán VD: Khi dạy bài: Các trường hợp đồng dạng của tam giác vuông, mục 2: Dấu hiệu đặc biệt nhận biết hai tam giác vuông đồng dạng. (Trang 81 SGK Toán 8 tập 2) Bài tập ?1 : Hãy chỉ ra các cặp tam giác đồng dạng trong hình 47. D’ D E F F a) 10 5 5 2,5 E’ F’ b) B A’ B’ 10 4 2 C’ 5 A c) d) C Khi làm bài tập này, HS nhận biết ngay ∆DEF ∆D’E’F’ (c – g – c) Còn trường hợp ∆A’B’C’ và ∆ABC thì HS chưa khẳng định ngay được hai tam giác này đồng dạng nhưng nếu GV tìm cách gợi mở dẫn dắt HS liên tưởng đến những kiến thức đã học có liên quan đến tam giác vuông và các trường hợp đồng dạng của tam giác thì học sinh có thể đưa ra được ngay kết luận là hai tam giác trên cũng đồng dạng. Nhưng để học sinh tự tìm tòi và phát hiện ra những kiến thức mới, tôi đã yêu cầu học sinh tự nhớ lại những kiến thức đã học có liên quan đồng thời cho học sinh thảo luận nhóm đôi để rút ra kết luận là ∆A’B’C’ ∆ABC. Sau khi học sinh đã kết luận được hai tam giác đó đồng dạng, tôi yêu cầu học sinh nhận xét về trường hợp đồng dạng của hai tam giác này theo giả thiết trên hình vẽ. Từ đó học sinh rút ra được rằng “Nếu cạnh huyền và một cạnh góc vuông của tam giác vuông này tỉ lệ với cạnh huyền và cạnh góc vuông của tam giác vuông kia thì hai tam giác vuông đó đồng dạng” (Định lý 1 SGK Toán 8, tập 2, trang 82) Trong quá trình giảng dạy, tôi luôn sử dụng phương pháp gợi mở để thu hút sự chú ý của học sinh, hướng học sinh tới đích phải đi tìm. Trường THCS Minh Tân 9 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán VD: Khi dạy bài Phương trình đưa được về dạng ax + b = 0 (SGK Toán 8, tập 2, trang 10). Để giúp học sinh nắm được các bước giải phương trình, tôi yêu cầu học sinh vận dụng những kiến thức đã học để giải bài toán sau: Tìm x biết: a. 3x – (2 – x) = 2x + 6 b. 5 x  2 5  3x  3 2 - HS tự giải bài toán (a. x = 4; b. x = 1) - Tôi yêu cầu HS nêu lại trình tự các bước của bài toán mà các em vừa giải. - Cho HS nhận xét và thấy rằng VD trên là cách giải một phương trình. Qua đó, các em nhận thấy rằng dạng toán giải phương trình cũng chính là dạng toán tìm x mà các em đã được học ở những lớp dưới. Từ đó, các em lĩnh hội và khắc sâu kiến thức một cách dễ dàng. Qua VD trên, các em nắm được sơ lược về cách giải phương trình, tôi tiếp tục yêu cầu HS giải phương trình sau để khắc sâu kiến thức: Giải phương trình: (3 x  1)( x  2) 2 x 2  1 11   3 2 2 - HS hoạt động nhóm giải phương trình trên (x = 4) Quá trình tự tìm tòi, khám phá sẽ giúp học sinh rèn luyện tính chủ động, sáng tạo trong học toán. Học sinh sẽ hiểu sâu, nhớ lâu kiến thức nếu như chính mình tìm ra kiến thức đó, hoặc góp phần cùng với các bạn tìm tòi, khám phá, xây dựng kiến thức đó. Trong quá trình tìm tòi, khám phá, học sinh tự đánh giá được kiến thức của mình. Khi gặp khó khăn, chưa giải quyết được vấn đề, học sinh tự đo được thiếu xót của mình về mặt tri thức, về mặt tư duy và tự rút kinh nghiệm. Khi tranh luận với các bạn, học sinh cũng tự đánh giá được trình độ của mình với các bạn để tự rèn luyện, điều chỉnh. Trong quá trình học sinh tự tìm tòi khám phá, giáo viên biết được tình hình của học sinh về mức độ nắm kiến thức từ bài học cũ, vốn hiểu biết, trình độ tư duy, khả năng khai thác giữa mối liên hệ giữa những yếu đã biết với những yếu tố phải tìm... Trường THCS Minh Tân 10 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán Học sinh tự tìm tòi, khám phá sẽ rèn luyện được tính kiên trì, vượt khó khăn và một số phẩm chất tốt của người học toán như tự tin, suy luận có cơ sơ, coi trọng tính chính xác, tính hệ thống... 3. Hướng dẫn học sinh thực hành: Lĩnh hội kiến thức, kĩ năng toán học và tự giải được các bài tập toán là yêu cầu cơ bản của học sinh học tập bộ môn Toán. Để giải quyết những yêu cầu trên, học sinh không chỉ xem mẫu mà phải tham gia hoạt động, thực hành, rèn luyện kĩ năng. Do vậy trong việc dạy học toán GV cần thiết phải làm rõ những vấn đề về hoạt động thực hành, rèn luyện kĩ năng toán học. Ngoài việc hướng dẫn HS thực hành trên lớp tôi còn chỉ ra cho các em phương pháp học tập ở nhà để giúp các em củng cố và khắc sâu kiến thức. Khi về nhà các em phải học bài và làm bài đầy đủ theo yêu cầu của thầy cô, thường xuyên tham khảo tài liệu, sách bồi dưỡng để nâng cao kiến thức của mình. Khi có chỗ nào không hiểu bài thì có thể hỏi ngay thầy cô hoặc nhờ bạn bè giúp đỡ. Không nên lười biếng, trốn học, bỏ tiết hoặc để đối phó (chỉ chờ tới kiểm tra hoặc gần đến ngày thi mới học). Phải có tinh thần tự tìm tòi học hỏi, tự giác học tập là chủ yếu. 4. Lồng ghép trò chơi trong một tiết học cũng tạo hứng thú học tập cho học sinh và còn khắc sâu kiến thức đã được học: - Ở lứa tuổi học sinh THCS các em rất tinh nghịch, hiếu động, tò mò, thích khám phá, vui chơi. Vì thế qua các trò chơi trong bất kì giờ học nào cũng gây được sự hứng thú cho học sinh và còn giúp học sinh khắc sâu hơn kiến thức vừa được học. Nhưng chơi như thế nào để đạt đúng mục đích, mong muốn của trò chơi thì đây là vấn đề phải quan tâm hơn nữa của mỗi người giáo viên. - Thông qua trò chơi giúp các em rèn luyện được sức nhanh, tính linh hoạt, sự thông minh nhanh nhẹn, óc sáng tạo và thể hiện tinh thần đoàn kết qua mỗi trò chơi. - Khi tổ chức trò chơi, giáo viên phải quản lí lớp cho thật tốt tránh để học sinh quên đi trật tự, kỉ luật của lớp học mặc dù là chơi nhưng phải có tinh thần giáo dục cao và phải tìm ra hệ thống kiến thức chính xác. Trường THCS Minh Tân 11 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán - Mục đích chuyển tải các bài tập thông qua trò chơi nhằm đa dạng hóa các hoạt động học tập, tạo hứng thú học tập cho học sinh và các em tiếp thu bài nhanh hơn, hiệu quả hơn. Do vậy, khi chuyển tải các bài tập thành trò chơi bản thân tôi luôn chú ý đảm bảo đúng mục đích học tập của bài tập. Chẳng hạn khi dạy bài: Phương trình đưa được về dạng ax + b= 0 (Trang 10 SGK Toán 8 tập II). Để củng cố và khắc sâu kiến thức bài học tôi tổ chức cho các em chơi trò chơi sau: Trò chơi: Ai nhanh hơn: Cho các phương trình: 1) 2x + 4 = 0 (x = - 2) 2) 2y + 3 = y + x (y = - 5) 3) 3z + 2 = 2z – y (z = 3) 4) 5(t + z) = 3t +21 (t = 3) 5) 4(u – 3 + t) = u + 12 (u = 4) - Sau khi nêu tên trò chơi, chia lớp thành 3 đội chơi và hướng dẫn cách chơi, giáo viên yêu cầu mỗi đội cử ra 5 đại diện để lên tham gia trò chơi. - Khi nghe hiệu lệnh “Bắt đầu!” của GV thì thành viên thứ nhất của mỗi đội nhanh chóng lên giải phương trình 1, giải xong chạy nhanh về phía đội mình và đưa phấn cho thành viên thứ hai, thành viên thứ hai nhanh chóng lên thay giá trị của ẩn x vừa tìm được ở phương trình 1 vào phương trình thứ 2 rồi giải, giải xong chạy về đưa phấn cho thành viên thứ 3, thành viên thứ 3 thay kết quả của phương trình 2 vào phương trình 3 rồi giải và cứ như thế cho đến thành viên cuối cùng của mỗi đội giải xong phương trình cuối là kết thúc. Trong thời gian là năm phút các đội phải hoàn thành xong phần bài tập của mình nếu đội nào làm xong trước và chính xác nhất thì đội đó chiến thắng (nếu trong thời gian là năm phút mà các đội chưa hoàn thành thì giáo viên vẫn phải để cho các đội tiếp tục làm bài cho đến khi hoàn thành xong bài tập) Sau khi các đội thực hiện xong phần trò chơi của đội mình, giáo viên đánh giá cuộc chơi cần căn cứ trên độ chính xác qua bài tập và ý thức chung của cả Trường THCS Minh Tân 12 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán đội để công bố kết quả đảm bảo chính xác, công bằng, khách quan nhưng tế nhị, tuyệt đối tránh sự thiên lệch làm giảm ý nghĩa giáo dục của cuộc chơi. Có thể nói việc điều khiển trò chơi là một nghệ thuật, vì cuộc chơi sôi nổi, chính xác và hấp dẫn hay không, không chỉ phụ thuộc vào nội dung của trò chơi hay mức độ khó dễ của bài tập mà còn phụ thuộc vào cả người điều khiển trò chơi nữa. Vì vậy trước khi tổ chức cho học sinh chơi trò chơi giáo viên nên nghiên cứu thật kĩ về nội dung bài tập và nội dung của trò chơi và hình thức tổ chức sao cho hấp dẫn cuốn hút sự hào hứng của học sinh. Trường THCS Minh Tân 13 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán IV. KẾT QUẢ: Từ những khó khăn khi bắt đầu dạy bộ môn Toán không làm tôi nản chí. Những giờ học khô khan cộng với thái độ thờ ơ, sự chán nản, uể oải của học sinh là động lực tự thôi thúc tôi tự học hỏi, tự nâng cao nghiệp vụ để rút ra kinh nghiệm giảng dạy ở môn học này. Thời gian qua, bản thân tôi đã tổ chức hướng dẫn, tạo điều kiện cho học sinh của các lớp có cơ hội tham gia các hoạt động học tập một cách tích cực chủ động. Đồng thời, các em có điều kiện tự bộc lộ mình trong việc tìm tòi, phát hiện, chiếm lĩnh kiến thức và hình thành phát triển kỹ năng giải toán một cách chính xác, lôgic. Qua đó, khả năng tự học của các em được phát huy, nhân cách của các em được nâng cao và thực sự chuyển “cái biết” thành “cái thực hành” trong đời sống thực tế của các em. Điều đó được thể hiện:  Phần lớn học sinh học tập tích cực, hăng hái thảo luận, trao đổi ý kiến xây dựng bài, tiếp thu bài giảng ngay trên lớp và giờ học sôi nổi hơn, hiệu quả hơn.  Học sinh thành thạo kỹ năng quan sát, phân tích, giải bài tập để nhận diện kiến thức đã tiếp thu vào thực hành bài tập. Qua đó, tiết kiệm được thời gian để giáo viên có điều kiện mở rộng kiến thức hơn nữa.  Học sinh say mê hứng thú học tập, yêu thích bộ môn toán, phát huy cao khả năng hỗ trợ giúp nhau trong nhóm, trong lớp học và trau dồi thói quen tự luyện tập, thực hành phù hợp với năng lực của bản thân mình. Cùng với sự cố gắng và nỗ lực của cả thầy và trò như đã nêu trên nên trong đợt kiểm tra cuối học kì I và điểm trung bình kiểm tra giữa kì II của môn Toán, chỉ với kết quả của các em học sinh khối 8 đã cho thấy kết quả rất khả quan. Trường THCS Minh Tân 14 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán Kết quả cuối học kì I- Khối 8 Xếp loại Lớp 8A1 8A2 8A3 8A4 Tổng Giỏi Sĩ số 41 36 38 38 153 Khá TB Yếu SL % SL % SL % SL % 3 5 4 2 14 7.3 13.9 10.5 5.3 9.2 7 6 8 6 27 17.1 16.7 21.1 15.8 17.6 21 14 18 23 76 51.2 38.9 47.4 60.5 49.7 10 11 8 7 36 24.4 30.6 21.1 18.4 23.5 Kết quả giữa học kì II Xếp loại Lớp 8A1 8A2 8A3 8A4 Tổng Giỏi Sĩ số 40 35 38 37 150 Khá TB Yếu SL % SL % SL % SL % 5 6 4 4 19 12.5 17.1 10.5 10.8 12.7 7 8 12 9 36 17.5 22.9 31.6 24.3 24.0 19 15 18 19 71 47.5 42.9 47.4 51.4 47.3 9 6 4 6 25 22.5 17.1 10.5 16.2 16.7 Trường THCS Minh Tân 15 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán C. KẾT LUẬN Qua giảng dạy bộ môn Toán làm cho người giáo viên thấy được vai trò, vị trí của các kiến thức, kĩ năng và phương pháp toán học, cái hay, cái khó và tính chất sáng tạo của việc dạy học môn Toán, từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm và tình cảm của người thầy đối với công việc giảng dạy. Rèn luyện cho học sinh những phẩm chất đạo đức cần thiết như: kiên trì, vượt khó, cẩn thận, chính xác, thói quen tự phê bình, kiểm tra, ... Từ những việc làm trong năm học này, với kết qủa đạt được trong qúa trình thực hiện, tôi cảm thấy bản thân mình cần phải cố gắng hơn nữa trong việc tìm tòi và sáng tạo trong công việc giảng dạy của mình, không ngừng học tập ở bạn bè đồng nghiệp lẫn cả học sinh để đạt kết qủa giảng dạy ngày càng đạt chất lượng cao hơn. Đồng thời với những gì đã đạt được tôi rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:  Phải luôn luôn học tập và rèn luyện, không ngừng tìm tòi, nghiên cứu, đổi mới bằng nhiều biện pháp, hình thức để tạo sự say mê, yêu thích công việc học tập cho các em. Làm sao người giáo viên phải đi từ những điều kiện đơn giản, dễ hiểu vừa với khả năng của tất cả các đối tượng học sinh.  Khi các em cảm thấy yêu thích và gần gũi với môn Toán thì việc tự giác, say mê học tập là động lực rất lớn giúp cho người giáo viên đạt kết quả cao trong công tác giảng dạy. Nhưng đồng thời, thầy cũng nghiên cứu đầu tư soạn giảng cho thật kĩ, thật chu đáo, biết học tập kinh nghiệm của đồng nghiệp, biết tự vươn lên những khó khăn trở ngại trong đời thường và nghề nghiệp, hoàn thành nhiệm vụ với ý chí quyết tâm và niềm say mê, yêu thích của mình.  Khi thất bại cũng không nản lòng, dù vấp phải khó khăn trở ngại cũng không bi quan, tin ở học trò, yêu thương các em thật sự, nhiệt tình, đem hết khả năng và lòng nhiệt huyết của mình để giảng dạy, tự phấn đấu vươn lên hoàn thành nhiệm vụ.  Đầu tư thời gian tìm hiểu các yêu cầu về kiến thức, kỹ năng, nội dung, phương pháp dạy học của chương trình và riêng từng bài học để bao quát toàn bộ chương trình, bảo đảm tính hệ thống, liên thông, ý tưởng của sách giáo khoa. Trường THCS Minh Tân 16 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán Đồng thời, quán triệt, vận dụng tốt quan điểm dạy học theo hướng giao tiếp tích cực như đã đề ra.  Nâng cao hoạt động của giáo viên và học sinh trong giờ học theo phương châm “Thầy chủ đạo - Trò chủ động, tích cực thông qua thực hành” và lựa chọn, sử dụng hợp lý các phương pháp, hệ thống câu hỏi gợi mở, đồ dùng dạy học để giúp học sinh nhận diện, hình thành kiến thức, vận dụng kiến thức trong luyện tập.  Tổ chức tốt việc học tập theo nhóm, đặc biệt lưu ý ba đối tượng học sinh trong lớp và luyện tập cho các em phương pháp học tập đúng đắn nhất. Những kinh nghiệm trên đây cũng còn nhiều hạn chế, rất mong các anh (chị) đồng nghiệp vui lòng góp ý bổ sung thêm để sáng kiến kinh nghiệm của tôi ngày càng hoàn thiện hơn và có tác dụng tích cực đến công việc giảng dạy bộ môn Toán. Tôi xin chân thành cảm ơn! Minh Tân, ngày 17 tháng 04 năm 2008 Người viết Nguyễn Hải Hưng Trường THCS Minh Tân 17 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP CƠ SỞ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ Trường THCS Minh Tân 18 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP HUYỆN ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ Trường THCS Minh Tân 19 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng Một số biện pháp tạo hứng thú giúp học sinh học tốt môn Toán NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP TỈNH ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ Trường THCS Minh Tân 20 Người thực hiện: Nguyễn Hải Hưng