Tài liệu Skkn một số biện pháp giúp trẻ 4 5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học tại trường mầm non

MỤC LỤC MỤC LỤC.............................................................................................................1 II. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.......................5 1. Cơ sở lý luận của vấn đề...............................................................................5 2. Thực trạng vấn đề..........................................................................................6 3. Các biện pháp thực hiện................................................................................7 3.1. Biện pháp 1: Nghiên cứu đề tài, chuẩn bị đồ dùng học liệu phù hợp, đầy đủ phục vụ cho hoạt động.......................................................................7 3.2. Biện pháp 2: Gây hứng thú cho trẻ và thủ thuật dẫn dắt chuyển tiếp.. . .9 3.3. Biện pháp 3: Đổi mới về phương pháp tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học...............................................................................................11 3.4. Phương pháp 4: Lồng ghép, tích hợp làm quen với tác phẩm văn học với các hoạt động khác................................................................................14 3.5. Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy................17 3.6. Biện pháp 6: Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh....................20 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm...........................................................22 III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ...............................................................24 1. Kết luận:......................................................................................................24 2. Khuyến nghị đề xuất:..................................................................................24 TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................27 1/26 SƠ YẾU LÝ LỊCH Họ và tên : Đặng Thị Điệp Ngày, tháng, năm sinh : 18/12/1985 Năm vào ngành : 3/ 2009 Chức vụ : Giáo viên Đơn vị công tác : Trường Mầm non Tân Ước Trình độ chuyên môn : Chuyên ngành : Giáo dục MN 2/26 I. ĐẶT VẤN ĐỀ “Non sông việt Nam có được trở lên vẻ vang hay không, Dân tộc Việt nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu hay không chính là nhờ phần lớn ở công lao học tập của các cháu”. Câu nói của Hồ chủ Tịch đã đi vào lòng người tạo ra động lực to lớn cho hàng triệu người dạy và người học, đó chính là lễ và văn mà chúng ta phải truyền lại cho lớp kế cận, cho những chủ nhân tương lai của đất nước. Đảng và nhà nước ta đánh giá rất cao về vai trò của giáo dục, đầu tư vào giáo dục là đầu tư đúng hướng và được coi là quốc sách hàng đầu. Mục tiêu của công tác chăm sóc giáo dục mầm non phát triển và hình thành nhân cách cho trẻ, việc phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ trong giao tiếp sẽ giúp cho trẻ dễ dàng tiếp cận với các hoạt động khác như: Làm quen với một số khái niệm sơ đẳng về toán, tạo hình, làm quen chữ cái, âm nhạc ... đặc biệt cho trẻ làm quen với văn học là cho trẻ hoạt động nhiều để trẻ phát triển vốn từ luyện phát âm và dạy trẻ nói đúng ngữ pháp. Được tiếp xúc với các bài thơ, câu chuỵện không những giúp trẻ có những hiểu biết nhất định mà còn hình thành phẩm chất đạo đức, tạo nền móng cho nhân cách của trẻ về ý niệm tốt xấu, sự trung thực, sự khiêm tốn, tính cần cù, tình bạn, lòng dũng cảm…Khi bàn về giáo dục đạo đức cho lứa tuổi mầm non trong cuốn “sự ra đời của mộth công dân”, nhà giáo dục V.A.Xu-khô-lum-xki cũng đã xác định: “Điều cơ bản trong giáo dục đạo đức là làm sao để đứa trẻ trở thành những người yêu tổ quốc, yêu tha thiết mảnh đất quê hương và nhân dân mình, sống trong sạch, ngay thẳng, vị tha, can đảm, khiêm nhường, không khoan nhượng với điều ác và sự lừa dối”. Những quan điểm đạo đức truyền thống ấy đã được đưa vào những tác phẩm văn học và được trẻ em rất yêu thích. Trẻ ở lứa tuổi mầm non là thời kỳ nhân cách bắt đầu được hình thành, và có ảnh hưởng đến đạo đức sau này của trẻ. Trong giáo dục mầm non, giáo dục thẩm mĩ có vị trí đặc biệt quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ, mà tiêu biểu là tác phẩm văn học được xem là phương tiện chủ yếu của giáo dục thẩm mĩ. Tác phẩm văn học đã tác động đến xúc cảm đạo đức, thẩm mĩ và hứng thú nhận thức của trẻ. Cuộc sống của trẻ ở lứa tuổi mầm non luôn gắn chặt với thế giới văn học. Trẻ say mê thích thú với những câu chuyện cổ tích, những vần nhịp của bài thơ. Đặc biệt trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi dễ dàng bị cảm xúc tri phối, cuốn hút trong thế giới văn học đầy màu sắc và sẵn sàng sống 3/26 trong thế giới ấy. Khi đó đứa trẻ có thể thấu hiểu bản thân và cấu trúc của tác phẩm, cảm thụ tác phẩm một cách trọn vẹn nhất. Trước tầm quan trọng đó của việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, bản thân tôi với vai trò là giáo viên chủ nhiệm lớp 4 tuổi tôi nhận thấy: Trên thực tế hoạt động làm quen với tác phẩm văn học đã đưa vào trong chương trình từ lâu, song việc cung cấp hiểu biết cho trẻ chưa sâu, chưa sử dụng có hiệu quả nghệ thuật tập trung thu hút sự chú ý của trẻ. Trước thực tế đó với lòng nhiệt huyết, tận tuỵ, yêu nghề, mến trẻ, bản thân tôi đã trăn trở, suy nghĩ và tìm ra “Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học tại trường Mầm non Tân Ước”. * Mục đích nghiên cứu: - Trong công tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ làm quen với văn học là việc làm thường xuyên không thể thiếu. Văn học còn có tác dụng giáo dục trẻ về mọi mặt như: Ngôn ngữ, đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể lực và đặc biệt là ngôn ngữ. Ngôn ngữ là phương tiện để trẻ giao tiếp và dùng ngôn ngữ để bày tỏ nguyện vọng của mình, đồng thời ngôn ngữ là công cụ của tư duy. Do đó cần phải tìm ra những biện pháp giúp trẻ có hứng thú và tiếp thu tốt hoạt động, phát triển về mọi mặt. * Đối tượng khảo sát, thực nghiệm: “Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học tại trường Mầm non Tân Ước”. * Phương pháp nghiên cứu: - Nghiên cứu đề tài, chuẩn bị đồ dùng học liệu phù hợp, đầy đủ phục vụ cho hoạt động. - Gây hứng thú cho trẻ và thủ thuật dẫn dắt chuyển tiếp. - Đổi mới về phương pháp tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học - Lồng ghép, tích hợp làm quen với tác phẩm văn học với các hoạt động khác. - Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy - Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh * Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu: - Phạm vi: + Lớp mẫu giáo nhỡ B4 4/26 + Sĩ số: 25 trẻ - Thời gian thực hiện đề tài: Từ tháng 9 năm 2015 đến tháng 4 năm 2016 - Kế hoạch nghiên cứu: + Tháng 9 đến tháng 10 năm 2015: Khảo sát chất lượng đầu năm + Từ tháng 10 năm 2015 đến tháng 3 năm 2016: Triển khai thực hiện các biện pháp + Từ tháng 3 đến tháng 4 năm 2016 : Khảo sát chất lượng cuối năm so với đầu năm II. NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận của vấn đề. Làm quen với tác phẩm văn học là hoạt động quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn biết sử dụng từ đúng lúc, đúng chỗ. Thông qua nội dung các tác phẩm giáo dục trẻ lòng nhân ái, biết yêu quý người hiền lành, biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ. Cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể diễn cảm của cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội dung nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú với văn học. Có ấn tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính chất văn học nghệ thuật. Trong mỗi tác phẩm văn học, thế giới mới của cuộc sống thực tại bao gồm thiên nhiên, con người, được diễn tả, biểu đạt, truyền đạt trong những hình thức đa dạng độc đáo. Văn học nói về thế giới loài vật, cỏ cây hoa lá, các hiện tượng tự nhiên, vũ trụ mà trẻ nhìn thấy được, nó còn bao gồm những gì quen thuộc, gần gũi trong đời sống hàng ngày của trẻ như cánh đồng, làng quê, dòng sông, cuộc sống của con người….Qua đó trẻ nhận ra được các mối quan hệ trong xã hội, thêm gắn bó với gia đình, với quê hương đất nước. Qua các tác phẩm văn học giúp trẻ phát triển về mặt thẩm mĩ, thông qua những từ ngữ, hình ảnh đẹp trong tác phẩm văn học giúp trẻ cảm nhận được cái hay cái đẹp trong cuộc sống xung quanh mình. Đây chính là phương tiện vô cùng quan trọng để hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. 5/26 2. Thực trạng vấn đề * Thuận lợi: Được học tập các chuyên dề do phòng tổ chức Các cấp lãnh đaọ quan tâm, tạo điều kiện cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng khang trang sạch đẹp Nhà trường luôn quan tâm đầu tư mua sắm trang thiết bị, như màn hình vi tính, máy chiếu, ti vi, đầu đĩa, để dạy các hoạt động “ứng dụng công nghệ thông tin” đồ dùng, đồ chơi, các loại tranh ảnh, tranh truyện....đây là yếu tố đã giúp cho tôi có điều kiện tốt để tổ chức, hướng dẫn cho trẻ đọc thơ, kể chuyện. Cô phụ trách chuyên môn thường xuyên trao đổi, truyền thụ cho tôi những kinh nghiệm giúp tôi tự tin, vững vàng hơn trong giảng dạy. Là một giáo viên tâm huyết với nghề, có trách nhiệm trong công việc, có trình độ đại học, nắm chắc chuyên môn. Được chị em đồng nghiệp động viên, giúp đỡ trong cuộc sống cũng như giảng dạy. * Khó khăn: Tuy nhiên bên cạnh những thuận lợi tôi còn gặp những khó khăn sau: Một số trẻ còn hiếu động chưa chú ý. Một số trẻ còn nhút nhát, chưa tự tin mạnh dạn nên việc thực hiện hoạt động chưa thu hút tối đa trong việc làm quen với tác phẩm văn học. Bản thân còn chưa quan tâm sử dụng nghệ thuật gây hứng thú, chưa bộc lộ cảm xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt sáng tạo kết quả trên trẻ chưa cao, trẻ chưa thực sự say mê, hào hứng, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý hiệu quả trên hoật động học chưa cao. Bên cạnh đó phụ huynh ở trường tôi nghề nghiệp chính chủ yếu là làm nông nghiệp nên không ít phụ huynh chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của độ tuổi mẫu giáo. Còn xem nhẹ việc học ở độ tuổi này. Thường xuyên cho con đi học muộn, gây ảnh hưởng đến hoạt động. Những thực trạng trên gây khó khăn trong việc truyền thụ kiến thức của cô và khả năng tiếp thu của trẻ đó là sự bất cập giữa gia đình và nhà trường. Đồ dùng phục vụ cho hoạt động kể chuyện còn thiếu, chưa phong phú. * Khảo sát thực tế. 6/26 - Đầu năm: TT Nội dung khảo sát Trẻ đạt Tỉ lệ Trẻ không đạt Tỉ lệ 01 Đọc, kể diễn cảm 12 48% 13 52% 02 Xúc cảm thẩm mỹ của trẻ đối vơi đọc thơ, kể chuyện 20 80% 5 20% 03 Phát triển ngôn ngữ, diễn đạt tốt 14 56% 11 44% 04 Trẻ hứng thú với hoạt động 19 88% 6 46,3% Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy những biện pháp thông thường, bài soạn dập khuôn, cứng nhắc chưa có biện pháp mới tác động thì chất lượng đạt được trên trẻ về các mức độ trung bình và yếu còn ở mức rất cao, Sự hứng thú của trẻ với hoạt động còn hạn chế. Vì vậy tôi đã suy nghĩ làm thế nào để có biện pháp hữu hiệu nhất trong việc nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi làm quen với tác phẩm văn học 3. Các biện pháp thực hiện 3.1. Biện pháp 1: Nghiên cứu đề tài, chuẩn bị đồ dùng học liệu phù hợp, đầy đủ phục vụ cho hoạt động. Đồ dùng trực quan có sự thu hút rất lớn đối với trẻ mầm non. Vì đặc điểm tư duy của trẻ là tư duy trực quan hình tượng. Vì vậy, để thu hút trẻ tham gia vào hoạt động một cách hứng thú thì việc chuẩn bị và sử dụng đồ dùng trực quan các loại là rất cần thiết và đặc biệt đồ dùng trực quan phải phù hợp với lứa tuổi mầm non, màu sắc tươi trẻ, nét vẽ, mô hình phải ngộ nghĩnh, đáng yêu. Các mảng trang trí phải khoa học, phù hợp với tầm nhìn, tầm với của trẻ để trẻ có thể nhìn, ngắm, lấy ra một cách dễ dàng. Trẻ như được lạc vào thế giới cổ tích đầy màu sắc. Nhưng việc đầu tiên phải làm trước khi chuẩn bị các đồ dùng trực quan, đó là tôi cần chuẩn bị kĩ giáo án, lên kế hoạch từng bước. Từ lựa chọn đề tài, căn cứ vào đề tài đó mà đưa ra kết quả mong đợi thật chính xác. Ví dụ: Với đề tài: Dạy đọc thơ “Tình bạn” (Trẻ chưa biết) tôi đưa ra kết quả mong đợi như sau: + Về kiến thức: Trẻ biết tên bài thơ, tên tác giả, nắm được nội dung bài thơ. 7/26 + Về kỹ năng: Trả lời to, rõ ràng những câu hỏi cô đưa ra. Phát triển khả năng ghi nhớ có chủ đích. + Về thái độ: Trẻ hứng thú đọc thơ. Hay cũng với đề tài đó trẻ đã biết thì yêu cầu đưa ra: + Về kiến thức: Biết nội dung câu chuyện, thuộc thơ. + Về kỹ năng: Đọc thơ diễn cảm, thể hiện cảm xúc khi đọc thơ. Trả lời câu hỏi to, rõ ràng + Về thái độ: Trẻ biết nhường nhịn, đoàn kết, quan tâm tới các bạn trong lớp Hứng thú tham gia vào hoạt động. Trẻ có hứng thú hay không phụ thuộc vào đồ dùng cô chuẩn bị có đầy đủ, phong phú hay không?. Chính vì vậy, tôi thường chuẩn bị đồ dùng từ cuối buổi ngày hôm trước. Ngay cả các đồ dùng được tích hợp cũng cần đầy đủ và đưa ra một cách khoa học. Làm giảm bớt sự nhàm chán ở trẻ. Hình ảnh: Rối dẹt sử dụng trong hoạt động làm quen văn học. Ví dụ: Với chủ đề "Thế giới thực vật" cô kể cho trẻ nghe câu chuyện: "Cây táo thần" ( Trẻ chưa biết). Ngoài cửa lớp cô trang trí trồng một khu vườn cây ăn quả: cây táo, cây xoài, cây cam, ... đan xen vườn hoa, cây cảnh để trẻ tham gia trò chuyện chủ đề, kể lần 1 để thu hút trẻ vào hoạt động, kể lần 2, cô kể bằng mô hình: cô dùng các chú rối que với sân khấu trang trí, sắp sếp ngộ nghĩnh, đẹp 8/26 mắt, hấp dẫn để thu hút trẻ. Trong quá trình diễn ra hoạt động, cô làm cho trẻ đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác bằng cách thay đổi tư thế (ngồi, đứng, trong lớp, ngoài lớp, cảnh vật, dẫn dắt trẻ vào các lần kể. Dẫn dắt trẻ vào các lần kể bằng các câu hỏi gợi tính tò mò, muốn khám phá để dẫn dắt trẻ, thu hút trẻ vào nội dung câu chuyện Kết quả: Qua việc chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, học liệu phục vụ cho hoạt động, trẻ tiếp thu bài dựa vào tri giác được nhanh hơn, nhớ lâu hơn và bền vững hơn. 3.2. Biện pháp 2: Gây hứng thú cho trẻ và thủ thuật dẫn dắt chuyển tiếp. Như chúng ta đã biết, trẻ em là một thực thể tự nhiên, giáo dục bắt đầu từ đứa trẻ, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước tiên tôi phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Trẻ ở đây sự tập trung chú ý chưa bền vững, trẻ thích những cái đẹp, mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây hứng thú cho trẻ ở bộ môn này lại càng quan trọng hơn bởi tính chất cứng nhắc và khô khan có phần "kỷ luật". Nếu như cô giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học một cách tuân thủ như một học sinh tiểu học hoặc một hoạt động không có sáng tạo, dập khuôn chưa có hình thức đổi mới còn theo phương pháp cũ dẫn đến trẻ uể oải, phân tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài hạn chế. Dạy trẻ “làm quen với tác phẩm văn học” là một hoạt động khó, đòi hỏi cô giáo cần có kỹ năng tổ chức. Việc làm thế nào để thu hút trẻ là cả thời gian tìm hiểu, học tập, tiếp thu những kinh nghiệm quý báu để dẫn dắt trẻ. Đối tượng mang lại nguồn cảm hứng cho trẻ không thể bỏ qua đó là “âm nhạc”. Chính vì sự ham học hỏi nên tôi đã cố gắng luyện tập, sử dụng đàn oócgan để phục vụ cho các hoạt động dạy của mình. Gìơ đây tôi đã biết đánh thành thạo các bài hát cho trẻ. Trong quá trình dạy trẻ tôi có sử dụng âm nhạc, đặc biệt là phần gây hứng thú nhằm làm giảm sự khô khan trong hoạt động. Hay có nhạc thể hiện sự thi đua trong các trò chơi. Ví dụ: Hoạt động dạy đọc thơ “Chia bánh” (Đa số trẻ chưa thuộc thơ) trong chủ đề gia đình. Mở đầu tôi cho trẻ vận động bài gia đình gấu, sau đó đàm thoại 9/26 với trẻ để dẫn dắt vào bài, giới thiệu tên bài thơ, tên tác giả. Hình ảnh: Trẻ vận động bài “gia đình gấu” trước khi vào hoạt động. Hay với hoạt động kể chuyện “Sự tích quả dưa hấu”. Ở giữa hoạt động, sau khi đàm thoại về nội dung câu chuyện tôi cho trẻ vận động bài “gieo hạt” (có sử dụng nhạc) làm thay đổi không khí giúp trẻ thoải mái hơn. Đặt tên chủ đề cho hoạt động cũng là một hình thức thu hút trẻ. Với mỗi chủ đề cô đưa ra đều tạo cho trẻ sự hứng khởi để bắt đầu vào bài mới, trẻ cảm giác được thi đua, đây là điều kiện để trẻ cố gắng, phát huy khả năng sáng tạo và tiếp thu bài tốt. Ví dụ: Hoạt động thơ “Cô dạy con” 10/26 Mở đầu tôi nói: Chào mừng các bé đến với chương trình “Câu lạc bộ bạn yêu thơ” của lớp A3 ngày hôm nay (Trẻ vỗ tay hưởng ứng). Trong chương trình này sẽ có rất nhiều các trò chơi dành cho các con. Người thắng cuộc sẽ nhận được những phần thưởng rất ý nghĩa vậy các con có muốn mình sẽ là người thắng cuộc không?. Như vậy chỉ cần với câu nói ngắn gọn, làm tăng lên phần long trọng. Trẻ có cảm giác mình được thể hiện và có hứng thú hơn để bước vào phần tiếp theo. Chuyển thể tác phẩm thành lời bài hát cũng giúp trẻ hứng thú khi tham gia hoạt động. Ví dụ: Khi dạy trẻ đọc thơ: "Hạt gạo làng ta", cô có thể mặc áo tứ thân, hát cho trẻ nghe bài: "Hạt gạo làng ta" giúp trẻ hiểu nội dung bài thơ, khắc sâu kiến thức và thu hút trẻ. 3.3. Biện pháp 3: Đổi mới về phương pháp tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học Vận dụng phương pháp dạy trẻ làm quen với các tác phẩm văn học nhất thiết cần có sự sáng tạo, linh hoạt trong quá trình vận dụng các nhóm phương pháp, đầu tiên tôi phải thực hành khả năng của trẻ trong lớp mình hiểu biết về tác phẩm đó đến mức độ nào? Tác phẩm đó trẻ đã thuộc hay chưa được làm quen? hoặc được làm quen ở mức độ nào?...từ đó giáo viên lựa chọn nhóm phương pháp dạy trẻ cho phù hợp. VD: Dạy trẻ bài thơ “Em không như chú mèo con” tôi thấy trẻ đã thuộc, thì phải dùng phương pháp theo hình thức dưới dạng trò chơi, giúp trẻ thoải mái hơn khi tham gia vào hoạt động. Tôi chú ý phát triển cho trẻ kỹ năng thể hiện tác phẩm, đọc thơ biểu cảm, đọc kết hợp với nét mặt, cử chỉ, điệu bộ. VD: Chuyện: “Chú gà trống kiêu căng” tôi đã cho trẻ kể chuyện cùng cô rèn cho trẻ được nói mạch lạc rõ ràng, tự tin. VD: Chuyện: “ Cáo thỏ và gà trống” tôi đã cho trẻ đóng các nhân vật trong câu chuyện đó để rèn cho trẻ mạnh dạn tự tin hơn. Quá trình dạy trẻ làm quen với các bài thơ , câu chuyện, tôi cần phải suy nghĩ để đưa ra những tình huống hấp dẫn tạo cảm xúc khi bắt đầu cho trẻ làm quen câu chuyện nào đó. Cô không bắt đầu bằng lời giới thiệu cụ thể, mà có thể bắt đầu bằng cách trò chuyện hướng về chủ điểm, bằng các bài hát, bài thơ, qua một đoạn rối, đóng kịch, qua vi deo clip xuất hiện các âm thanh, tiếng động, 11/26 hình ảnh, hoặc mô hình, quay phim. để thu hút sự chú ý của trẻ và hướng trẻ suy nghỉ để trả lời câu hỏi của cô. Hình ảnh trẻ thể hiện cảm xúc của nhân vật thỏ (Truyện “cáo, thỏ, gà trống”) Ví dụ: Để dạy kể chuyện “ ai đáng khen nhiều hơn” tại chủ điểm động vật, vào đầu cô cho một nhân vật trong câu chuyện xuất hiện, tôi tổ chức cho trẻ trò chuyện về nội dung nhân vật đó, cô gợi lên để trẻ nhắc lại tên câu chuyện đó hoặc hát một bài hát về nói về nhân vật trong câu chuyện. Trong quá trình cho trẻ làm quen với các bài thơ, câu chuyện cô giáo phải hết sức sáng tạo, không dập khuôn dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện theo tuần tự từng bước, mà phải chú ý vào khả năng tiếp cận của trẻ. Với tác phẩm trẻ hoàn toàn chưa biết thì tôi phải đi sâu vào đọc (kể), trích dẫn làm rõ ý giúp trẻ hiểu được nội dung tác phẩm sâu sắc hơn, đầy đủ hơn, 12/26 phần đàm thoại ở đây giáo viên đưa ra những câu hỏi chủ yếu mang tính chất gợi mở, với mức độ vừa phải. Ví dụ: * Nếu là bài thơ, câu hỏi cần đi sâu vào tên bài thơ, tên tác giả, nội dung cơ bản của bài thơ...khi trẻ đã thuộc thơ tôi có thể dạy trẻ ngâm thơ hoặc phổ nhạc thành bài hát cho trẻ hát. * Nếu là câu chuyện, câu hỏi cần đi sâu vào tên câu chuyện, các nhân vật trong chuyện, nhân vật A thế nào? nhân vật B thế nào.v.v.. Với các tác phẩm trẻ đã được làm quen ở mọi lúc, mọi nơi, cô cần đặt các câu hỏi đàm thoại đi sâu vào nội dung câu chuyện, giúp trẻ phân biệt được tính cách của các tuyến nhân vật trong chuyện, phân biệt được cái ác, cái thiện .v.v.có thể cho trẻ đóng kịch trực tiếp cho trẻ đóng các nhân vật trong câu chuyện hoặc tôi sẽ cho trẻ dùng rối để diễn. Ví dụ: Câu chuyện Hai anh em: tổ chức cho trẻ quan sát về ngôi nhà của người anh, và người em, cô gợi ý hỏi trẻ về nội dung câu chuyện một cách lô gích, trình tự từ đầu đến cuối câu chuyện để trẻ hiểu sâu sắc hơn về câu chuyện, cô tập cho trẻ phối hợp cùng cô kể lại chuyện ... Khi tổ chức một bài thơ hay câu chuyện tôi cho trẻ bắt đầu trò chuyện với trẻ về chủ điểm đó, đồng thời gợi ý, kích thích đối với những trẻ đã thuộc và hứng thú xung phong lên kể lại câu chuyện hay đọc lại bài thơ . Tuỳ vào mức độ kể chuyện, đọc thơ của từng cá nhân trẻ: Nếu đa số trẻ đã biết kể chuyện, tôi tổ chức cho trẻ cùng đóng kịch với từng nhân vật trong chuyện, tôi phải dạy trẻ nắm bắt được tính cách của từng nhân vật trong chuyện, thể hiện hiền hay hung dữ.v.v...Từ đó hướng dẫn trẻ biết cách sử dụng thanh điệu, ngữ điệu, nhịp điệu và cường độ của giọng nói sao cho phù hợp với tính cách của từng nhân vật trong truyện, đồng thời tôi dạy trẻ biết thể hiện tư thế, cử chỉ, nét mặt, điệu bộ phối hợp hài hoà trong khi kể, còn tôi là người dẫn chương trình. Hoặc đối với đọc thơ diễn cảm, tôi hướng dẫn trẻ đọc thơ có xúc cảm, thể hiện được nhịp điệu bài thơ đó vui hay buồn, trầm hay bổng, đọc thơ đồng dao thì nhịp điệu của đồng dao thế nào? khác với cách đọc đối với các bài thơ khác... Khi dạy trẻ đọc thơ, tôi không những dạy trẻ đọc thuộc bài thơ, đọc hay, đọc diễn cảm mà còn dạy trẻ làm quen với nhiều cách đọc khác nhau. Dạy trẻ đọc thơ qua tranh chữ to mục đích: giúp trẻ có kỹ năng đọc từ trái qua phải 13/26 Ví dụ: Cho trẻ đọc bài thơ “ ong và bướm” chủ điểm thế giới động vật những từ như bướm, ong thì tôi dán hình ảnh con bướm vào trong tranh chữ to trẻ có thể nhìn hình ảnh để trẻ đọc được bài thơ đó. Trong quá trình tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, tôi luôn hướng trẻ hoạt động một cách tích cực, không nhất thiết phải thực hiện tuần tự dập khuôn, mà tôi luôn chú ý tuỳ vào mức độ nhận thức của trẻ để đề ra hệ thống câu hỏi một cách phù hợp không quá khó hay quá dễ, hướng trọng tâm vào hoạt động phù hợp. Có thể trọng tâm là kể, đọc, trích dẫn làm rõ ý, hay trọng tâm là đàm thoại, cũng có thể trọng tâm là tập cho trẻ kể lại chuyện, hoặc phát triển dần lên cho trẻ tham gia đóng kịch các câu chuyện hay bài thơ như: “Thỏ bông bị ốm”, “Gấu qua cầu”; Chú dê đen”; Nhổ củ cải”... Chú ý tổ chức cho trẻ kể chuyện sáng tạo theo đồ chơi, theo tranh, truyện tranh, theo trí tưởng tượng...Ví dụ: Từ những bức tranh cô vẽ cùng một nội dung câu chuyện nào đó, cho trẻ nhìn vào tranh và tự sáng tạo ra một câu chuyện theo ý của trẻ, trẻ tự đặt tên cho câu chuyện của mình. Qua kể chuyện sáng tạo, tôi giúp trẻ được hoạt động trí não một cách tích cực, tự giác, chủ động vì vậy tư duy của trẻ cũng được phát triển tốt. Cô nên phát huy hình thức tổ chức cho trẻ tham gia đóng kịch, múa rối ở góc nghệ thuật, trẻ rất hứng thú và khắc sâu hơn về tác phẩm đó. Kết quả: So với các hình thức cũ tôi thấy việc chú trọng đổi mới hình thức dạy trẻ có nhiều chuyển biến khả quan. Trẻ tích cực tham gia vào hoạt động, hòa mình vào tác phẩm, thể hiện được tình cảm, cảm xúc của tác phẩm. 3.4. Phương pháp 4: Lồng ghép, tích hợp làm quen với tác phẩm văn học với các hoạt động khác. Chúng ta thấy rằng khi sử dụng các nhóm phương pháp bao giờ cũng phải có sự lựa chọn các nhóm phương pháp đan xen với nhau, hỗ trợ cho nhau một cách phù hợp, thì hoạt động mới đạt kết quả cao. Cho nên, khi cho trẻ làm quen với một bài thơ hoặc câu chuyện, tôi cho rằng nhất thiết phải biết cách lồng ghép đan xen với các hoạt động giáo dục khác một cách khéo léo, sáng tạo, phù hợp với nội dung hoạt động, điều đó sẽ giúp cho trẻ tham gia hoạt động một cách hứng thú, đồng thời thâm nhập và hiểu tác phẩm sâu sắc hơn. Và ngược lại nếu cô giáo lồng ghép, tích hợp được hiểu bằng cấp số cộng, điều này sẽ làm cho nội dung đọc thơ, kể chuyện bị phai nhạt, sẽ tạo sự căng thẳng, quá tải đối với trẻ mẫu giáo. Bởi vậy tôi đã nghiên cứu, học hỏi nhiều đồng nghiệp có kinh nghiệm, ghi chép những thành công và thất bại của khá nhiều đối tượng giáo 14/26 viên, từ đó tôi đã lựa chọn cho mình một số quan điểm tích hợp và lồng ghép vào hoạt động tổ chức cho trẻ làm quen các bài thơ, câu chuyện một cách khéo léo, nhưng phải đảm bảo nguyên tắc phải phù hợp với nội dung tác phẩm, với chủ đề, vừa phải, kết hợp giữa động và tĩnh đan xen nhau trong quá trình hướng dẫn trẻ tham gia hoạt động chung và tích hợp mọi thời điểm khác trong ngày của bé. Ví dụ: Câu chuyện “Gia đình nhà gấu” chủ điểm gia đình. Tôi đã tổ chức cho trẻ trò chuyện về gia đình, về các thành viên trong gia đình, cho cả lớp hát bài “Tổ ấm gia đình”. Sau khi trẻ kể chuyện gia đình nhà gấu, tôi đã cho trẻ ngồi theo từng nhóm để xếp các đồ dùng trong gia đình nhà gấu. Hoặc đối với bài thơ “Đi xe đạp” tôi cho trẻ chơi “hành vi đúng sai” từ đó trẻ biết thêm 1 số quy định về an toàn giao thông. Như vậy trong quá trình cho trẻ làm quen bài thơ “đi xe đạp” tôi đã tích hợp an toàn giao thông,vận động cho trẻ chơi đi xe đạp để phát triển thể lực cho trẻ... Trong quan điểm tích hợp chúng ta luôn chú ý khai thác cho trẻ được phát triển một cách toàn diện theo các nội dung phát triển. Làm quen với đọc thơ, kể chuyện chỉ dừng lại ở hoạt động chung thì chưa đủ, mà tôi phải kết hợp mọi lúc, mọi nơi để cho trẻ làm quen được nhiều thể loại đọc, kể trong và ngoài chương trình, đồng thời khắc sâu hơn nội dung đọc thơ, kể chuyện vào lòng trẻ. Ví dụ: Đi dạo, tham quan tôi cho trẻ kết hợp đọc một số bài đồng dao như “Dung dăng, dung dẽ”, chơi vận động “kéo cưa, lừa xe”, :Rồng rắn lên mây”, “ Kéo co”... 15/26 Mình cùng chơi rồng rắn lên mây nào! Khi cho trẻ tìm hiểu về môi trường xung quanh về các loại hoa, cô có thể kể cho trẻ nghe câu chuyện “Hoa mào gà”. Khi cho trẻ làm quen với toán nhận biết về số lượng, cô có thể đưa trẻ đến với những câu chuyện “Hai anh em nhà thỏ” từ câu chuyện hai anh em nhà thỏ vào rừng hái nấm, cô cho trẻ đếm số lượng nấm của hai anh em và so sánh nhiều hơn, ít hơn...Đặc biệt Thơ, chuyện được lồng và đan xen với việc cho trẻ làm quen chữ viết, sẽ giúp trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động hơn. Ví dụ: Cho trẻ vẽ về con vịt chủ đề động vật tôi có thể kể cho trẻ nghe một đoạn về câu chuyện “ Chú vịt xám” trẻ trẻ gọi nhớ về chú vịt trong câu chuyện để trẻ vẽ được sáng tạo hơn. Trong giờ đón trẻ, tôi cho trẻ xem tranh, đọc thơ, trò chuyện, trẻ được chơi truyện tranh ở các góc, trong một số góc như góc nghệ thuật tôi cho trẻ chơi diễn kịch hoặc đóng kịch.v.v. Bất cứ thời điểm nào tôi cũng luôn chú ý đến phát huy tính tích cực của trẻ, nắm bắt được đặc điểm và năng lực của từng cá nhân trẻ, từ đó có kế hoạch bồi dưỡng thêm về năng khiếu cho trẻ, như năng khiếu về kể chuyện, đọc thơ, ngâm thơ, đóng kịch.v.v.v 16/26 Kết quả: Qua phương pháp lồng ghép phù hợp với nội dung tác phẩm, với chủ đề, vừa phải, kết hợp giữa động và tĩnh đan xen nhau trong quá trình hướng dẫn trẻ tham gia hoạt động chung và tích hợp mọi thời điểm khác trong ngày của bé. Chất lượng cháu lớp tôi được cải thiện rõ dệt. các mặt phát triển cho trẻ được đồng đều. Trẻ hòa nhập vào tác phẩm và hiểu tác phẩm sâu sắc hơn. 3.5. Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy Như chúng ta đã biết, để hoà nhịp với sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin thì việc sử dụng, ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động giáo dục là một điều tất yếu của tất cả các ngành học, bậc học. Mặc dù đối với bậc học mầm non, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong quá trình giảng dạy mới chỉ là bắt đầu, song cũng đã thực sự thu hút được trẻ rất nhiều và có tác dụng rất lớn đối với trẻ khi trẻ được học những tiết học này. Tôi cảm thấy trẻ rất thích thú như mình đang được xem những đoạn phim với hình ảnh sống động. "Học mà chơi, chơi mà học" phải thoải mái, nhẹ nhàng tiếp thu kiến thức. Đặc biệt là khi trẻ được chơi các trò chơi luyện tập, củng cố kiến thức trên máy vi tính cùng với sự hướng dẫn của cô qua các phần mềm như phần mềm Kidsmart. Để làm được một bộ phim về câu chuyện như vậy tôi cần làm các bước sau: * Sưu tầm đĩa VCD, mạng Internet. + Đĩa VCD Phim truyện cổ tích mẫu giáo của nhà xuất bản Vũ Tuyết Mai. + Đĩa Video CD của Trùng Dương Audio- Video + Một số hình ảnh động, khung hình trên mạng Internet chèn cho sinh động phù hợp với bài dạy. * Cắt, ghép, chỉnh sửa, tạo tiêu đề, lồng tiếng trên phần mềm Video Studio 10. * Chèn phim vào danh sách để biên tập. Cho đĩa phim vào máy/ chọn Inser video Hộp thoại Open Video hiển thị, chọn đoạn phim cần biên tập, khi đó đoạn phim được đưa vào danh sách của hộp thoại Ulead Video Studio- Movie. Ngoài việc chèn đoạn phim vào danh sách, cũng có thể chèn ảnh vào danh sách xen kẽ với các đoạn phim: Chọn Insert Image để mở hộp thoại Add Image Clips, chọn một hoặc nhiều ảnh cần chèn thêm vòa danh sách. + Lưu ý: có thể thay đổi lại thứ tự hiển thị của các ảnh vào các đoạn phim. 17/26 * Cắt giữ lại một đoạn phim Để giữu lại một đoạn phim trong thước phim chèn vào trong danh sách, thực hiện như sau: + Chọn thước phim cần thực hiện cắt. + Thước phim được chọn sẽ hiển thị trên khung Preview. + Click vào nút Play để xem phim. + Nhấn chuột vào nút Mark in nằm góc trái phía dưới thanh trượt và kéo để tạo điểm mốc đầu của đoạn phim cần giữ, sau đó kéo đén điểm đầu đoạn phim cần giữ, thả chuột ra và Click vào biểu tượng Mark- in để xác định mức đầu đoạn. + Tiếp tục Click chuột vào biểu tượng Mark- out góc phải dưới thanh trượt, để tạo điểm mốc cuối của đoạn cần giữ. (Màu xanh nằm giữa hai nút là phần đoạn phim cắt được giữ lại ) - Lưu ý: có thể chia đoạn phim thành những hoạt cảnh nhỏ bằng cách Click vào biểu tượng Split Video into seenes based, lúc này nhìn danh sách các đoạn phim đã được chia thành những hoạt cảnh nhỏ. * Tạo tiêu đề cho đoạn phim. - Clck vào ô Title, một danh sách sổ xuống gồm có hai dòng chữ của tiêu đề. Dòng đầu tiên là tiêu đề đầu đoạn phim, dòng cuối là tiêu đề cuối đoạn phim. + Chọn một dòng tiêu đề cần hiệu chỉnh( ví dụ: minh họa chỉ dòng “ go for the win” là tiêu đề đầu đoạn, “ You Made It” là tiêu đề cuối đoạn, lúc này nhìn lên khung sẽ thấy tiêu đề hiển thị. + Kích đúp vào tiêu đề trong khung Preview và thực hiện nhập đổi lại tiêu đề, muốn thay đổi phông chữ , Click vào biểu tượng Text Properties hộp thoại Text Properties hiển thị: · Biểu tượng T giúp thay đổi phông chữ tiếng việt. · Biểu tượng phía dưới giúp thay đổi độ lớn, nhỏ của tiêu đề. · Giúp thay đối màu sắc của tiêu đề * Lồng tiếng vào đoạn phim. Nếu đoạn phim có lời kể nhanh, giọng Nam không phù hợp với bài dạy, ta có thể tách âm thanh và lồng giọng kể của chính mình bằng cách: 18/26 + Đưa đoạn phim vào danh sách, click vào biểu tượng Split Audio, âm thanh trong đoạn phim sẽ được tách rời, xóa âm tanh khỏi danh sách. + Thực hiện ghi âm bằng cách Click vào biểu tượng ghi âm Recorder/ ấn Start để bắt đầu ghi, muốn dừng ghi âm bấm chọn Stop. * Chèn âm thanh vào đoạn phim. Click vào biểu tượng Load background hộp thoại Audio option hiển thị. + Click chọn Add Audio để chọn đưa vào danh sách đoạn âm thanh cần chèn vào làm âm thanh nền. - Nếu trường hợp đoạn phim biên tập đã có âm thanh cho từng Clip, khi chèn âm thanh nền ta sẽ thấy chọi nhau, người nghe sẽ có cảm giác lộn xộn, ta khắc phục bằng cách kéo thanh trượt Volume để tăng giảm lượng âm thanh nền hoặc âm thanh Video. + Nếu kéo về phía Music thì âm lượng âm thanh nền sẽ lớn hơn âm thanh có trong Clip. + Nếu kéo về phía Video thì ngược lại. (Chú ý: không nên để thanh trượt ở giữa) - Sau khi đã chỉnh sửa hoàn thành bộ phim thì thực hiện thao tác: + Click chọn mục Crêat Disc hộp thoại Studio Crêat Disc hiển thị. + Chọn định dạng đĩa cần xuất. (Ghi tên file đoạn phim đã thực hiện cho dễ nhớ) * Insert những đoạn phim đã hoàn chỉnh lên Powerpoint - Insert những đoạn phim lên Powerpoint - Thực hiện lệnh: + Insert/ Movíe and Sounds/ Movie from file/ chọn ổ đã lưu đoạn phim đó. ( Kéo đoạn phim đó cho phù hợp với khung hình trong Powerpoint) Thiết kế các trò chơi củng cố trên Powerpoint: * Trò chơi “ Bé tập làm phim” - Vẽ đoạn phim lên Powerpoint, chọn khung hình cho phù hợp đã Donwload trên mạng. - Insert các đoạn phim đã được cắt ghép và lưu trong ổ. 19/26 - Chỉnh sửa các đoạn phim đó cho phù hợp theo đoạn phim, số liệu đoạn phim. - Thực hiện liên kết các đoạn phim bằng cách: Click vào hình ảnh cần liên kết để chuyển sang Slide sau /chọn Action Setting/ xuấthiệnhộpthoạiHyperlink to/ bấm vào mũi tên ở hộp đầu tiên/ chọn Slide/ hiện Slide cần chuyển đến/ Ok. Kết quả: Với việc chịu khó tìm tòi, học hỏi về cách cắt ghép những đoạn phim, với hình ảnh sinh động, hệ thống câu hỏi phù hợp và hệ thống trò chơi kỳ thú, hấp dẫn… tôi đã sử dụng một số bài giảng vào lớp học của mình, trong quá trình đó tôi thấy: - Trẻ rất hứng thú với tiết học, chăm chú nhìn ngắm từng hành động, lời nói của nhân vật, hăng hái tham gia trả lời các câu hỏi của cô. - Ứng dụng công nghệ thông tin vào giờ học, trẻ được nâng cao những hiểu biết của mình, trẻ hoạt bát nhanh nhẹn hơn, giờ học, giờ chơi đan xen nhau một cách nhẹ nhàng mà vẫn đạt được hiệu quả giúp trẻ tư duy, kể chuyện sáng tạo nhằm phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ. - Với những kiến thức tiếp thu được qua một số hoạt động cho trẻ LQVH và hoạt động trên lớp, trẻ lớp tôi phát triển tốt về tư duy, thông minh hơn và tự tin trong giao tiếp. 3.6. Biện pháp 6: Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh Phụ huynh có hiểu biết về tầm quan trọng của việc kết hợp với cô giáo trong quá trình giáo dục con em mình, giúp chúng phát triển đồng đều về mọi mặt hay không, đó là nhờ vào khả năng tuyên truyền của các cô giáo trực tiếp đứng lớp. Ngay từ đầu năm học, khi họp phụ huynh, tôi đã cung cấp cho phụ huynh một số thông tin về tình hình của lớp, cũng như tâm lý của trẻ trong độ tuổi. Quan trọng hơn đó là cách thức kèm dạy trẻ thêm ở nhà. Vì thường các bậc phụ huynh không có các kỹ năng dạy trẻ, hay dạy chúng thuộc bài theo cách gọi thông thường là “học vẹt”. Do đó trẻ ít có khả năng ghi nhớ và dễ dàng bị mất đi. Hơn nữa với hoạt động “Làm quen với tác phầm văn học” yêu cầu trẻ không những nhớ tên bài thơ, câu chuyện, tên tác giả mà trẻ còn phải thể hiện được tình cảm khi thể hiện bài thơ hay cảm xúc của nhân vật trong các câu chuyện. Ngoài việc giúp phụ huynh biết về kỹ năng hướng dẫn trẻ, bên ngoài mảng tường của lớp tôi đưa kế hoạch từng tuần để phụ huynh theo dõi hoạt động hàng ngày của lớp. Từ đó có hướng ôn luyện cho con ở nhà. Các bài thơ, câu chuyện 20/26