Tài liệu Skkn đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non

“Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” I. LỜI NÓI ĐẦU: I.1 Lý do chọn đề tài : Bên cạnh những thành tích mà ngành giáo dục nước ta đã đạt được là nhờ có sự đóng góp, phấn đấu của tất cả các bậc học, ngành học trong đó có sự đóng góp không ít của bậc học Mầm non. Bởi bậc học Mầm non đã tạo nên những nền móng vững chắc cho các ngành học khác phát triển vì trẻ có được trang bị kiến thức vững vàng khi còn ở bậc học Mầm non sẽ là nền móng cho trẻ bước vững vàng vào bậc học tiểu học, phổ thông và đại học trong những năm sau. Như chúng ta đã biết bộ môn “Khám phá khoa học” không chỉ là cung cấp kiến thức mà còn là quá trình hay con đường tìm hiểu, khám phá thế giới vật chất. Khoa học với trẻ nhỏ là quá trình tìm hiểu, khám phá thế giới tự nhiên, ở giai đoạn này không nhất thiết phải dạy hoặc giải thích những kiến thức khoa học cho trẻ mà chủ yếu là giúp trẻ suy nghĩ nhiều hơn về những gì trẻ đã nhìn thấy và đang làm, kích thích trẻ quan sát, xem xét, phỏng đoán các sự vật, hiện tượng xung quanh và thảo luận chia sẻ điều trẻ nhìn thấy, điều trẻ nghĩ hoặc điều còn băn khoăn, thắc mắc. Khoa học không chỉ là kiến thức mà còn là quá trình hay con đường tìm hiểu, khám phá thế giới vật chất. Khoa học với trẻ nhỏ là quá trình tìm hiểu, khám phá thế giới tự nhiên, là quá trình tích cực tham gia hoạt động thăm dò, tìm hiểu thế giới tự nhiên. Ở giai đoạn này giáo viên không nhất thiết phải dạy hoặc giải thích những kiến thức khoa học cho trẻ mà chủ yếu là giúp trẻ suy nghĩ nhiều hơn về những gì mà chúng nhìn thấy và đang làm, kích thích trẻ quan sát, xem xét, phỏng đoán các sự vật hiện tượng xung quanh và thảo luận, chia sẻ điều trẻ nhìn thấy, điều trẻ nghĩ hoặc còn băn khoăn, thắc mắc. Bởi vậy để các giờ học khám phá khoa học dễ đi vào tiềm thức của trẻ thì đòi hỏi cô giáo phải có phương pháp, biện pháp tổ chức làm thế nào cho trẻ tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên không bị gò ép phù hợp với sự nhận thức và đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở lứa tuổi này là “Học mà chơi, chơi mà học”. Xuất phát từ những cơ sở trên tôi luôn trăn trở, suy nghĩ mình phải làm gì? Dạy thế nào để trẻ tiếp thu bài học một cách có hiệu quả nhất và đúng với tầm quan trọng của bộ môn. Nhưng trong quá trình giảng dạy nhờ sự tìm tòi, nghiên cứu tài liệu, tiếp thu tốt các chuyên đề, học hỏi đúc rút kinh nghiệm tôi thấy mình như say sưa và yêu thích môn học khám phá khoa học, bởi thông qua môn học này tôi có thể tích hợp được nhiều môn học khác để chuẩn bị các hệ thống câu hỏi, một số đồ dùng trực quan cho tiết dạy da dạng, phong phú. Từ đó tôi thấy mình được nâng cao kiến thức mới và hiểu biết toàn diện về thế giới một cách sâu sắc hơn, thấy mình được trẻ hoá và hoà mình vào tuổi ấu thơ cùng với trẻ, có nhiều lúc tự đặt cương vị mình là trẻ. Nhờ đó mà tôi đã có nhiều thành công trong giảng dạy bộ môn này. Đứng trước nhiệm vụ quan trọng của ngành học, bậc học Mầm non, Ngay từ đầu năm học đồng chí trong Ban giám hiệu nhà trường đã bàn bạc sắp xếp và phân bổ giáo viên giao nhiệm vụ cho cán bộ giáo viên một cách hợp lý sao cho Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 1 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” phù hợp với trình độ và năng lực của từng người và người nào việc ấy để bắt tay vào việc. Chính từ lẽ đó mà tôi đã chọn đề tài “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trường Mầm non” I.2 Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài: 1.Mục tiêu: Môn “Khám phá khoa học” là phương pháp tốt nhất để trẻ được tiếp cận với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội xung quanh trẻ. Giúp trẻ có một kiến thức thiết thực để trẻ có thể học tập đạt kết quả tốt khi trẻ học lên học lớp MG lớn và lên bậc tiểu học, phù hợp điều kiện kinh tế, môi trường xã hội và văn hoá của địa phương. Giúp trẻ xác định được các đối tượng và giải thích được mối quan hệ qua lại giữa các đối tượng đó. Giúp các đồng nghiệp và các bậc phụ huynh khắc phục những khó khăn chung, đồng thời có thêm tài liệu và kinh nghiệm để cho trẻ học tốt môn “Khám phá khoa học” ngày càng đạt hiệu quả cao. Trên cơ sở nghiên cứu dạy trẻ ở trường Mẫu giáo Hoa Huệ về bộ môn khám phá khoa học để qua đó đề xuất một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ trong giờ học khám phá khoa học. Khuyến khích trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động khám phá khoa học một cách thoải mái, tự tin, sáng tạo. Tạo cơ hội cho trẻ được thực hành các kỹ năng quan sát, so sánh, phân loại, dự đoán, thử nghiệm, thảo luận ... thích hợp với hoạt động cụ thể. Chính vì thế mục đích của đề tài là giúp giáo viên có những biện pháp tổ chức hướng dẫn trẻ khám phá đạt hiệu quả cao, giúp trẻ tích cực khám phá thiên nhiên, hiểu biết về thế giới muôn loài xung quanh trẻ, hiểu về tầm quan trọng của việc phải bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ môi trường. 2. Nhiệm vụ: Nhiệm vụ của đề tài là vận dụng một số biện pháp tích luỹ của bản thân ,bạn bè, qua các đợt tập huấn chuyên môn, dự giờ tiết mẫu của trường bạn cho đến nay đã có sự tiến bộ rõ rệt so với đầu năm mới thực hiện. Làm rõ thực trạng của trường để rút ra bài học kinh nghiệm Có những biện pháp phù hợp để nâng cao môn học khám phá khoa học để đội ngũ giáo viên, thực hiện tiết học ngày càng tốt hơn. I.3. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng và nội dung tôi nghiên cứu. Trẻ ở trường Mầm non cụ thể là các cháu ở trường Mẫu Giáo Hoa Huệ – Xã Ea Tân – Huyên Krông Năng - Tỉnh Đăk Lăk. Qua giao lưu các hội thi của trẻ, dự giờ tiếp xúc với giáo viên trường bạn. Đề tài này chỉ mới đề cập được một số phương pháp, theo hướng dạy học tích cực, hướng dẫn trẻ nắm vững kiến thức kỹ năng tiết học của bộ môn khám phá khoa học. I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu: Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 2 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” Trong đề tài tôi nghiên cứu, chỉ tập trung áp dụng các phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa ở trường Mầm non, vì vậy bản thân tôi không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn phải tìm tòi nghiên cứu để đổi mới các phương pháp để sử dụng có hiệu quả môn học, giúp trẻ trỡ thành người năng động sáng tạo và hoàn thiện hơn, ngoài ra phải lập kế hoạch sắp xếp cụ thể từng chủ đề chủ điểm phù hợp. Thực hiện tốt các chuyên đề trong năm do nghành thực hiện. Đề tài được áp dụng cho các lứa tuổi ở trường Mầm non. Theo chương trình Giáo dục Mầm non tôi đã áp dụng từ đầu năm học cho đến nay. I.5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu lý luận. Phương pháp nghiên cứu tài liệu Phương pháp dùng lời: (Trò chuyện, đàm thoại) Phương pháp trực quan:(Quan sát, nhận xét, phân tích, tổng hợp, minh họa). Phương pháp thực hành, trải nghiệm Phương pháp trao đổi với phụ huynh. Phương pháp quan sát và động viên khích lệ. Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 3 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” II. NỘI DUNG II.1.Cơ sở lý luận: Thiên nhiên xung quanh rất gần gũi, gắn bó và có vai trò quan trọng đối với người lớn cũng như trẻ em. Thiên nhiên tạo cho con người sự sống. Thiên nhiên chính là nguồn lực sống để tái tạo, trau dồi vào tâm hồn trẻ thơ giúp chúng ứng dụng khoa học kĩ thuật tốt hơn. Thiên nhiên có tầm quan trọng đối với con người như vậy nên con người phải luôn có ý thức bảo vệ thiên nhiên. Việc đổi mới nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ Mầm non, nó là cơ sở giúp trẻ phát triển nhân cách một cách toàn diện. Như chúng ta đã biết, đặc điểm của trẻ Mầm non là thích tò mò, hiếu động thích khám phá những cái hay, cái mới lạ, thích được sờ mó, nếm, ngửi, thích tự mình được gọi tên các đồ vật, con vật… sống xung quanh trẻ. Tất cả những điều kỳ diệu và thú vị đó đều có trong môn học khám phá khoa học. Môn học “Khám phá khoa học” trong chương trình giáo dục Mầm non nó có một tầm quan trọng hết sức to lớn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và đóng một vai trò quan trọng trong giáo dục của lứa tuổi này. Cho trẻ “Khám phá khoa học” là giúp trẻ khả năng quan sát, so sánh, trả lời các câu hỏi và khả năng thích khám phá những sự vật, hiện tượng giúp trẻ có những biểu hiện đơn giản đến giải thích các mối quan hệ qua lại phức tạp giữa con người, cây cối, động vật và điều kiện sống của chúng. Làm quen với môi trường khám phá khoa học nhằm phát triển các tri thức về các sự vật hiện tượng mở rộng sự hiểu biết và thoả mãn nhu cầu nhận thức của trẻ về thế giới xung quanh, tạo cơ sở, nền tảng để trẻ dễ dàng lĩnh hội các nội dung và cũng là nơi hội tụ các phương pháp, biện pháp giáo dục trẻ có thái độ ứng xử với mọi người, biết yêu quý quê hương, đất nước, các di tích lịch sử văn hoá, chăm sóc cây cỏ, hoa lá và các con vật, biết giữ gìn đồ dùng, đồ chơi, biết kính trọng yêu quý mọi người, yêu thương nhường nhịn bạn bè, em nhỏ, giữ gìn môi trường sống… Mặt khác, cho trẻ làm quen môi trường khám phá khoa học nhằm kích thích, rèn luyện tính tò mò thích khám phá, ham hiểu biết và các thao tác trí tuệ, quan sát, ghi nhớ, chú ý, tưởng tượng sáng tạo của trẻ. Mặt khác cho trẻ khám phá khoa học cũng hình thành và rèn luyện một số kỹ năng cần thiết như: kỹ năng lao động tự phục vụ, thói quen vệ sinh trong ăn uống, sinh hoạt, lao động, chăm sóc cây cối, động vật, có nếp sống văn hoá, văn minh, biết chào hỏi lễ phép, xin lỗi, cảm ơn… Với trách nhiệm của một phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn tôi rất trăn trở tìm ra các phương pháp gì để nâng cao môn khám phá khoa học ở trường ngày một tốt hơn nhằm đáp ứng yêu cầu sự nghiệp giáo dục Mầm non. II.2. Thực trạng Để thực hiên tốt đề tài tôi phải ý thức trách nhiệm cao, phải tìm tòi để nghiên cứu bộ môn “Khám phá khoa học” vì ở trường Mầm non đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp những kiến thức ban đầu cho trẻ trước khi vào lớp 1. Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 4 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” Trường chúng tôi cơ sở vật chất còn thiếu thốn nên cần phải tham mưu tốt với các cấp các nghành quan tâm tạo điều kiện cho nhà trường đủ trang thiết bị đáp ứng nhu cầu dạy và học ngày một tốt hơn. a/Thuận lợi và khó khăn: * Thuận lợi: Được sự quan tâm của các cấp uỷ Đảng, chính quyền địa phương xã Ea Tân, của cha mẹ học sinh, của các cơ quan đoàn thể đóng trên địa bàn xã . Với sự chỉ đạo sát sao trong công tác quản lí của Phòng GD &ĐT Huyện Krông Năng . Trường được đóng trên địa bàn trung tâm của xã, dân cư phát triển cả về kinh tế và chính trị xã hội. Cơ sở vật chất của nhà trường sạch sẽ và thoáng mát, đảm bảo cho trẻ học tập và vui chơi. Hàng năm ban lãnh đạo nhà trường tạo điều kiện tổ chức mở lớp tập huấn về chuyên môn, tổ chức các đợt thao giảng, Hội giảng, Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp trường để giáo viên được học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, đầu tư cơ sở vật chất cũng như trang thiết bị để phục vụ cho các hoạt động dạy và học. Nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ, xem chất lượng giáo dục trẻ là nhiệm vụ hàng đầu. Ngoài ra nhà trường còn được sự ủng hộ nhiệt tình của hội cha mẹ học sinh trong công tác xã hội hóa giáo dục, các cha mẹ trẻ biết quan tâm chăm lo đến con em mình, đây cũng là điều kiện tốt để tuyên truyền cho phụ huynh biết được tầm quan trọng của ngành giáo dục Mầm non và vận động phụ huynh cùng tham gia các hội thi trường tổ chức ủng hộ nhiệt tình các khoản đóng góp kinh phí để mua đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc học. Môn khám phá khoa học ở nhà cũng như ở trường. Bên cạnh những thuận lợi trên thì trong quá trình thực hiện môn khám phá khoa học tôi cũng còn gặp không ít khó khăn đó là: * Khó khăn: Mặc dù trường đã được đầu tư xây dựng về cơ sở vật chất, trường học khang trang, đã mua sắm và bổ sung thêm được một số đồ dùng trang thiết bị nhưng thực tế hiện nay chưa đáp ứng đầy đủ với nhu dạy và học của nhà trường. Vì trường học sinh quá đông thiếu phòng học rất nhiều, dẫn đến các cháu 3 tuổi ở địa bàn xã có nhu cầu ra lớp nhưng cũng không được đáp ứng. Đời sống thu nhập của một số phụ huynh còn thấp nên chưa có điều kiện để chăm sóc giáo dục con cái. Đội ngũ giáo viên mặc dù đã đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn, nhưng đại đa số giáo viên mới ra trường có trình độ nhưng kinh nghiệm chưa cao và còn phần nào hạn chế, Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến bậc học Mầm non, họ chỉ nghĩ đến trường Mầm non chỉ có hát múa và trông trẻ chứ dạy gì đâu. Mà khối kiến thức của bộ môn khám phá khoa học rất lớn liên quan đến sự phát triển sau này, nhưng thực tế một số trẻ còn nhút nhát chưa mạnh dạn tham gia vào bộ môn. Khả năng ứng dụng công nghệ thông tin thiết kế bài giảng của giáo viên còn gặp nhiều khó khăn. Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 5 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” Môi trường thực tế cho trẻ khám phá khoa học ở các trường Mầm non chưa được phong phú và đa dạng. Vì thế, khi cho trẻ khám phá thực thực tế đạt kết quả chưa cao. b. Thành công – Hạn chế *Thành công Đối với tập thể giáo viên trong nhà trường đã có tinh thần tư học hỏi lẫn nhau đoàn kết và thống nhất góp ý bổ sung kế hoạch của Ban Giám hiệu đưa ra đã nhận thức được tinh thần làm chủ và ý thức phấn đấu vươn lên trong mọi lĩnh vực công tác. Có như vậy chất lượng dạy và học của nhà trường đã được nâng lên rõ rệt. *Hạn chế: Qua việc tổ chức vẫn còn gặp rất nhiều hạn chế về tài liệu tham khảo còn ít. Trẻ chưa được học qua nhóm, lớp nhà trẻ, lớp mầm nên việc thực hiện đưa trẻ ổn định vào nề nếp học tập phải mất khá nhiều thời gian. c. Mặt mạnh –Mặt yếu: *. Mặt mạnh: Được sự đồng tình trong ban giám hiệu nhà trường, đã tạo điều kiện để tôi nghiên cứu và sự yêu nghề mến trẻ của tập thể giáo viên nhà trường, vào các hoạt động thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục của mình. Ngoài ra nhà trường tuyên truyền đến các bậc phụ huynh, quyên góp phế liệu, hỗ trợ kinh phí mua sắm đồ dùng, đồ chơi và nổi bật nhất đầu năm phụ huynh đã ủng hộ xây dựng được vườn cây ăn quả, cây xanh, tiền mua ti vi màn hình phẳng để kết nối giáo án điện tử gây hứng thú trong tiết học. * Mặt yếu: Tuy trường đóng trên địa bàn trung tâm xã nhưng phân hiệu rãi rác ở các thôn cách xa trường chính, nên tham gia dự giờ học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau không nhiều. Dẫn đến kết qủa của một số tiết dạy về chương trình đổi mới hiệu quả chưa cao, cùng độ tuổi nhưng nhận thức của trẻ không đồng đều, có trẻ thì nhận biết, phân loại rất tốt nhưng có trẻ thì cô gợi ý nhiều lần những vẫn còn diễn đạt lúng túng, chưa rõ được nội dung cần diễn đạt. Một số giáo viên chưa muốn đổi mới phương pháp giảng dạy, năng lực chuyên môn chưa đồng đều. Dẫn đến kết qủa của một số tiết dạy về chương trình đổi mới hiệu quả chưa cao. d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động: Qua thực hiện phương pháp tôi dành nhiều thời gian và nghiên cứu tìm tòi để thống nhất với các tổ khối trong nhà trường. Để đổi mới các phương pháp dạy trẻ ngày một tốt hơn. Đây là một bộ môn thuộc về nhận thức của trẻ, nên đòi hỏi phải vận dụng nhiều phương pháp biện pháp tốt để áp dụng vào thực tế tiết dạy, nhằm gây hứng thú cho trẻ nâng cao chất lượng giảng dạy môn khám phá khoa học, vì vậy thì trong bài soạn, bài dạy giáo viên phải tích hợp một số trò chơi của bộ môn khác như: Tạo hình, văn học, toán, âm nhạc, thể dục… Để cho tiết học sôi nổi linh động gây hứng thú cho trẻ tiếp thu bài nhanh hơn. e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra: Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 6 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” Qua thực tế của bộ môn tôi nhận thấy nhìn chung giáo viên đã biết tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ trường mầm non, nhưng bài soạn đưa ra mục đích yêu cầu còn chung chung, hệ thống câu hỏi đóng, thiếu tính gợi mở, hình thức tổ chức bị khô cứng, xử lý tình huống sư phạm chưa thật sự linh hoạt. Còn gò bó áp đặt trẻ. Một số giáo viên chưa biết vận dụng phương pháp phù hợp. Quan sát thực tế về tình hình trẻ ở trường Mầm non sự nhận thức không đồng đều. Cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi thiết bị dạy và học còn thiếu so với nhu cầu đặt ra. Mà yêu cầu của bộ môn khám phá khoa học được phân bố theo từng độ tuổi Bé, Nhỡ, Lớn, nhằm phù hợp với nhận thức của trẻ. Do vậy đồ dùng đồ chơi trực quan để dạy trẻ vô cùng cần thiết cả về số lượng và chất lượng gây sự chú ý thích thú trong hoạt động. Mặt khác đòi hỏi người giáo viên cũng hết sức nhẹ nhàng khéo léo sử dụng các phương pháp đồ dùng, đồ chơi, lồng ghép biết chuyển đổi đội hình khéo léo, tích hợp các môn học, chủ đề, trò chơi phù hợp để lôi cuốn trẻ tham gia. Nhưng thực tế ở trường tôi, cũng như các trường Mầm non thường mắc phải đó là giáo viên chưa phát huy được tính tích cực của trẻ đặt câu hỏi còn có hoặc không chưa làm nổi bật được tính sáng tao cho trẻ khi tham gia vào các hoạt động, đồ dùng thực hiện cho bộ môn theo chương trình,chư phong phú và đa dạng, vì thế giáo viên thực hiện bộ môn gặp rất nhiều khó khăn. Đặc điểm lứa tuổi mầm non “dễ nhớ, dễ quên” trẻ nắm bắt được kiến thức mà cô giáo truyền đạt rất nhanh, nhưng sau hoạt động khác hoặc ngày hôm sau hỏi lại thì trẻ trả lời không chắc chắn, hoặc trả lời ấp úng, không được rõ ràng hoặc không chính xác. Khi trẻ được làm quen với môi trường xung quanh sẽ giúp trẻ mạnh dạn tự tin biết được phân tích so sánh các sự vật hiện tượng xung quanh trẻ. Qua sự theo dõi khảo sát và đánh giá trẻ tham gia hứng thú hoạt động bộ môn khám phá khoa học đầu năm mức độ nhận thức và các kỹ năng khác còn rất thấp cụ thể như sau: Mức độ nhận thức ban TT Nội dung khảo sát đầu Tỉ lệ 1 Trẻ mạnh dạn tích cực khám phá, sáng tạo 42% 35% 2 Trẻ khám phá nhưng chưa sáng tạo 20% 3 Trẻ không thích khám phá Ngoài ra một số trẻ còn nói ngọng, nói lắp rất nhiều, còn giáo viên khi lên lớp tác phong còn chậm, chưa linh hoạt trong sử dụng hệ thống câu hỏi, tích hợp chưa lôgich dẫn đến kết quả môn học chưa cao. Chính vì lẽ đó bản thân tôi đã nghiên cứu suy nghĩ để tìm ra những phương pháp tốt nhất phù hợp nhất đối với lứa tuổi sát với yêu cầu của trẻ hiện nay và chương trình giáo dục mầm non mới hiện hành. Từ những thực tế trên của nhà trường tôi đang công tác, qua học hỏi kinh nghiệm các trường bạn về thực tế hiện nay. Vì thế tôi đã đưa ra “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trường Mầm non”. Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 7 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” II.3. Giải pháp – Biện pháp: a.Mục đích của giải pháp biện pháp Đổi mới các phương pháp dạy học, tạo ra sự chuyển biến cơ bản về tổ chức hoạt động dạy và học là góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. Phối hợp giữa gia đình, nhà trường cùng các đoàn thể, trong giáo dục và các tổ chức quần chúng khác cùng phát triển cho sự nghiệp giáo dục mầm non. b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp biện pháp : Là giáo viên cần chú ý đến xây dựng kế hoạch hoạt động, từ đầu năm học theo từng tháng, tuần cụ thể, và chính xác yêu cầu trọng tâm hoạt động giáo viên phân bố hợp lí phải luôn thay đổi hình thức, tổ chức gần gũi với trẻ hiểu được ý định của trẻ rồi lôi cuốn trẻ vào tiết học. Nhờ làm tốt các khâu này mà môn khám phá khoa học đạt kết quả rất cao. Để làm được điều đó tôi đã mạnh dạn đổi mới một số phương pháp để thực hiện như sau: *Các phương pháp thực hiện: +. Phương pháp thứ nhất: - Nghiên cứu tài liệu, Làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo phục vụ cho hoạt động: Nhằm thực hiện cho đạt kết quả cao và yêu cầu của bộ môn, việc nghiên cứu tài liệu, làm đồ dùng dạy học cho bộ môn là một vấn đề hết sức quan trọng vì đây là chìa khoá của người dạy học. Để đạt kết quả tốt trong tiết dạy trước hết giáo viên phải tìm hiểu và nghiên cứu nội dung chương trình của từng độ tuổi, sau đó nắm chắc nội dung yêu cầu trọng tâm của bài, tìm ra những phương pháp hay phù hợp với từng độ tuổi theo sự nhận thức của từng độ tuổi. Tham khảo tài liệu liên quan, xem các hoạ báo, như đọc tạp chí mầm non, tài liệu hứng dẫn làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo xem chương trình “Bé làm họa sỹ”.., từ việc nghiên cứu đó hàng năm nhà trường thường xuyên tổ chức hội thi đồ dùng đồ chơi tự tạo cấp trường, cấp huyện giúp giáo cho giáo viên đều tham gia dự thi từ đó mói học hỏi lẫn nhau và có nhiều ý tưởng sáng tạo đưa vào giảng dạy, những sáng tạo đó vô cùng quý giá bổ ích còn tìm ra những giải pháp mới phù hợp linh hoạt. Khi đọc nghiên cứu tham khảo tài liệu nhiều còn giúp bản thân hiểu nhiều hơn trong lĩnh vực tự làm đồ dùng thực hiện tốt trong lĩnh vực chuyên môn. Trước khi chưa đổi mới giáo viên chỉ soạn bài, khi lên lớp theo trình tự phân phối chương trình của chuyên môn, và sách giáo khoa hướng dẫn, nhiều tiết dạy rất khô khan, máy móc, đặt câu hỏi rập khuôn hỏi những câu hỏi trẻ đã biết như “cô đưa cái ly ra rồi hỏi đây là cái gì? Cái ly dùng để làm gì? câu hỏi đối với “lớplá”. Hệ thống câu chưa khai thác ra cái mới lạ, hệ thống câu hỏi đặt ra nhiều, chưa lôgíc, vì vậy trẻ tiếp thu một cách là nhàm chán, không kích thích được tích cực chủ động sáng tạo cho trẻ, khi cho trẻ làm quen với bộ môn khám phá khoa học ở trường Mầm non. Ví dụ: Cho trẻ tìm hiểu về một số nghề phổ biến trong xã hội vì thời gian cho trẻ tìm hiểu thực tế rất là khó, chủ yếu là dùng tranh ảnh cho trẻ quan sát, Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 8 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” kiến thức cô cung cấp đưa ra hệ thống câu hỏi đặt ra chưa được lôgíc dẫn đến trẻ sẽ nhàm chán không hứng thú vào hoạt động cô thực hiện. Chính vì vậy bản thân tôi sau một thời gian thực hiện đã suy nghĩ mình phải tìm hiểu đọc và nghiên cứu kỹ tài liệu sách tham khảo, chương trình giáo dục Mầm non mới hiện hành, tôi còn nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy như, xây dựng giáo án điện tử tham khảo những giáo án hay trên mạng Intenet, tìm hiểu nội dung cung cấp kiến thức bộ môn dự giờ đồng nghiệp qua các tiết thao giảng, hội giảng thi giáo viên giỏi cấp trường, ngoài ra còn tham gia dự các tiết mẫu chuyên đề do phòng nghành tổ chức. Sưu tầm tranh ảnh, hình ảnh về một số nghề trong xã hội đưa vào trong hoạt động để giúp trẻ hiểu sâu hơn về nội dung, giúp trẻ hứng thú tích cực tham gia vào giờ học. Ngoài ra suy nghĩ nghiên cứu cách làm đồ dùng, đồ chơi để phù hợp, hấp dẫn đa dạng, phong phú mà không mất tiền mua với từng chủ đề, từng hoạt động. Đối với tâm lý trẻ mẫu giáo cần có đồ dùng trực quan, hình ảnh minh hoạ, vật liệu để trẻ được sờ mó, nếm ngửi, quan sát để khám phá thì tiết học càng thêm sinh động, kết quả cao. Ví dụ: Trước khi thực hiện cho trẻ làm quen một số con vật sống trong gia đình, tôi đã chuẩn bị thu gom các phế liệu để làm đồ dùng, đồ chơi như: Hộp sữa trẻ mang đến lớp uống, uống xong cô nhắc trẻ thu gom vào thùng, sau đó phân loại các hộp to, nhỏ khác nhau, cô sát trùng phế liệu rồi cho trẻ xếp thành từng loại như loại này làm được con vật gì, thu gom băng đĩa hỏng, các loại chai nhựa làm con vật tập cho trẻ có ý thức tham gia làm cùng cô. Khi cho trẻ tham gia cùng cô trẻ sẽ được trải nghiệm thực tế về các con vật gần gũi với trẻ mà làm được từ các phế hiệu mà trẻ đã gom lại. Với sự tò mò kiên kiên trì mà cô đã làm được đồ dùng như vậy, tiết học rất sinh động và hấp dẫn dẫn đến hiệu quả cao hơn trước khi dạy bằng tranh ảnh. Hình ảnh các đồ dùng đồ chơi tự làm của giáo viên Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 9 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” Hình ảnh các đồ dùng đồ chơi tự làm của giáo viên +. Phương pháp thứ hai: - Tích hợp các môn học khác vào khám phá khoa học: Muốn đổi mới phương pháp giảng dạy. Cô chỉ là người hướng dẫn, lấy trẻ làm trung tâm, trẻ được chủ động cô không nên áp đặt trẻ, tôi thấy trong hoạt động làm quen với khám phá khoa học cần tích hợp các bộ môn khác để hỗ trợ cho hoạt động sinh động, hấp dẫn phong phú và đa dạng hơn. Bằng nhiều hình thức tổ chức mọi lúc, mọi nơi như: Ví Dụ : Cho trẻ LQVH: Chủ điểm “thế giới thực vật” Đọc bài thơ: cây dây leo “Độ tuổi Mầm” cô dẫn dắt vào bài, trò chuyện với trẻ về sự gieo hạt, nảy mầm của cây, cây phát triển như thế nào? Lợi ích của cây cho chúng ta cái gì... Ví dụ: Cho trẻ LQ Hoạt động âm nhạc: Chủ điểm “Thế giới động vật” dạy hát “Cá vàng bơi” Độ tuổi chồi thì cô có thể hỏi trẻ “cá sống được ở đâu?” (dưới nước), “cá có ích lợi gì cho chúng ta?”...Trong khi lồng ghép giáo viên có thể đặt câu hỏi mang tính chất trẻ ôn lại những kiến thức cô đã hướng dẫn và cho trẻ làm quen với kiến thức mới trước khi thực hiện. Ví dụ: Cho trẻ LQVT Chủ điểm “Phương tiện giao thông” Dạy trẻ số 8 tiết 1 (Độ tuổi lớn), tôi chuẩn bị 8 xe máy, 8 cái thuyền, 8 máy bay, cho trẻ đếm số lượng, phát âm tên gọi, tên đồ dùng và lồng vào hỏi trẻ “thuyền buồm là phương tiện giao thông đường gì?” (đường thủy). Qua đó tôi luôn lồng nội dung giáo dục trẻ về luật lệ an toàn giao thông, và khi tham gia giao thông chúng ta phải lamg gì. Ví dụ: Cho trẻ LQHĐ Tạo Hình Chủ điểm “Trường Mầm non” cho trẻ vẽ Trường Mầm non) Trước khi thực hiện cô cho trẻ quan sat trước khi thực hiện sau đó đàm thoại về Trường Mầm non. Ở Trường có những ai? Có những loại đồ chơi gì ? Cô gợi ý lôi cuốn trẻ vào hoạt động qua đó giáo dục trẻ biết yêu quý ngôi trường mình học, và giữ gìn đồ dùng đồ chơi trong nhà trường. Ví dụ: Cho trẻ chơi hoạt động góc: Góc học tập cho trẻ xem tranh gọi tên các loại quả.. Góc nghệ thuật: Tô màu, xé dán, nặn các loại quả. Góc xây dựng: Xây dựng vườn cây ăn quả. Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 10 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” Ví dụ: Góc phân vai: trong khi trẻ chơi “Bán hàng”, cô là người gợi hỏi trẻ về công việc của người bán hàng, niềm nở, còn người mua hàng phải như thế nào? Với những hình thức tương tự như vậy ta có thể giúp trẻ tái tạo lai hoạt động hàng ngày của người lớn như “Học mà chơi, chơi mà học” để từ đó trẻ lĩnh hội kiến thức trẻ vừa được chơi về khám phá khoa học một cách đầy đủ, chính xác và linh hoạt. Thông qua hoạt động khám phá khoa học giúp trẻ hình thành và phát triển một cách toàn diện 5 mặt như: Phát triển thể chất, phát triển thẩm mỹ phát triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ và phát triển tình cảm xã hội. Từ các lĩnh vực trên được lồng ghép, được thể hiện trong bộ môn khám phá khoa học, qua các chủ đề, chủ điểm giúp trẻ khám phá được thế giới xung quanh trẻ và các trò chơi dân gian văn hóa… Qua đó giúp trẻ liên kết các trò chơi lại với nhau đưa vào hoạt động học tập một cách thuần thục các hình thức tổ chứ, từ việc đổi mới phương pháp tổ chức cho trẻ hoạt động đến việc sử dụng linh hoạt sáng tạo đồ dùng đồ chơi đưa vào bài dạy tích hợp vào các môn học khác. Từ đó tôi thấy trẻ hứng thú và ham học hỏi hơn, các kiến thức về khám phá khoa học luôn đi vào tiềm thức của trẻ một cách tự nhiên, không gò bó, cứng nhắc như phương pháp cũ trước kia. Hình ảnh cô và trẻ chơi trò chơi dân gian +. Phương pháp thứ ba: +. Đổi mới phương pháp, hình thức lên lớp của giáo viên. Muốn đổi mới được phương pháp và hình thức lên lớp của giáo viên mầm non là vấn đề quan trọng, để thực hiện được điều đó yêu cầu nhà quản lý và giáo viên đã tìm tòi, vận dụng cái mới cái sáng tạo để đổi mới phương pháp lên lớp hấp dẫn và hứng thú, nhằm thu hút trẻ tham gia vào bài học một cách thoải mái, tự nhiên, phát huy tính tích chủ động sáng tạo của trẻ từ đầu hoạt động đến khi kết hoạt động. Với phương pháp đổi mới, hình thức dạy học hiện nay thì nội Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 11 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” dung chương trình dạy trẻ được sắp xếp theo từng chủ đề chủ điểm đòi hỏi khi lên lớp giáo viên phải thực sự linh hoạt, sử lý nhanh các tình huống nhanh và biết sáng tạo tích hợp các môn học trong chương trình một cách linh hoạt phù hợp với yêu cầu của bài dạy, với hình thức lên lớp của cô mang tính nhẹ nhàng thoải mái, luôn xuyên suốt từ hoạt động này sang hoạt động khác, làm nổi bật được chủ điểm đó đã xây dựng làm được điều đó tôi đã xây dựng giờ hoạt động dạy như sau: Đầu tiên: Cô tạo cảm xúc cho trẻ. Trước khi vào tiết học nhằm gây hứng thú lôi cuốn trẻ bất ngờ vào đối tượng cần quan sát và tìm hiểu, giáo viên phải tạo ra nhiều hình thức khác nhau, như tạo ra tạo tình huống, cũng có thể tích hợp các môn học khác nhau để đưa vào bài, có thể dùng tranh ảnh, hình ảnh, rối, mô hình, cho trẻ đi tham quan trải nghiện trước hay để hộp quà làm bất ngờ… Tùy vào từng hoạt động từng chủ điểm mà tôi lựa chọn đồ dùng, trực quan phù hợp, kết hợp với các phương pháp sư phạm để thu hút trẻ vào hoạt động một cách thoái mái không gò bó. Ví dụ: Trong chủ điểm “Bản thân” bài dạy trẻ đề tài: “Nhu cầu hàng ngày của bé” Chuẩn bị môi trường trải nghiệm cho trẻ cô cho trẻ nhớ và tìm hiểu loại thực phẩm chế biến các món ăn hàng ngày của trẻ mà cô nhà bếp chuẩn bị. Các chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe. Nhu cầu dinh dưỡng qua tháp dinh dưỡng. Ngoài ra cô chuẩn bị các loại tranh ảnh về các loại thực phẩm đủ các nhóm trưng bày ở các mảng tường với bức tranh về cơ thể bé trai, bé gái. Rồi cô đặt các câu hỏi về các loại thực phẩm để cung cấp hàng ngày, cần đối với trẻ. Cô cũng có thể đặt ra câu đố về thịt cá, rau ,củ, quả… Khi trẻ đoán được cô nói cho trẻ hiểu ích lợi của thực phấm đối với con người chúng ta, và giáo dục trẻ phải tập luyện thể dục và ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng con người khỏe mạnh được. Cho trẻ lên xếp các nhóm thực phẩm theo yêu cầu của cô, sau khi trẻ xếp xong cho trẻ trình bày các nhóm thực phẩm của mình, cô cho trẻ hoạt động nhận thức. Bước hai :Hướng dẫn trẻ hoạt động nhận thức. Khi đã cho trẻ gọi tên và nhận biết về các đối tượng mà trẻ vừa được quan sát cô lại tiếp tục tổ chức cho trẻ sờ, mò, cầm, nắm... Kết hợp các phương pháp quan sát và đàm thoại phân tích nhận rõ các nội dung cần cung cấp. Ví dụ: Đề tài “Một số loại quả” Trước khi thực hiện cô cần chuẩn bị vườn cây ăn quả, trong đó có đầy đủ quả như: Xoài,chuối, na, mít, cam, nhãn đu đủ,..chia thành 2- 3 nhóm cô quan sát các nhóm chơi, khi chia được nhóm chơi rồi cô cho trẻ đi tham quan khu vườn cây ăn quả, để trẻ được quan sát kỹ các loại quả có trong khu vườn ăn quả trẻ được quan sát, hình dạng cấu tạo hương vị được nếm của các loại quả mà cô đã chuẩn bị trước, trẻ được vui chơi quan sát sờ ngởi các loại quả, khi trẻ đã quan sát hình dạng cấu tạo về các loại, lúc này cô mới đi từng nhóm dùng câu hỏi gợi Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 12 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” mở để trẻ kể tên một số loại quả, tên gọi, cấu tạo, màu sắc, hương vị của quả. Qủa còn cung cấp chất gì đối với sứ khỏe của chúng ta . Khi quan sát xong cho trẻ tự nêu lên cảm xúc, nhận xét của mình về đối tượng mà mình vừa quan sát, lúc này cô là gợi mở để kích thích trẻ tập trung chú ý vào yêu cầu, trẻ tích cực suy nghĩ khám phá hệ thống các câu hỏi của cô luôn gợi mở trình tự từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, từ chi tiết đến tổng thể, từ ngoài vào trong. Tiếp theo cho trẻ mổ xẻ từng đối tượng, cụ thể thì cô lại hướng cho trẻ so sánh những đặc điểm giống nhau và khác nhau giữa các đối tượng và phân nhóm, phân loại theo đặc điểm hình dạng, hương vị và các dấu hiệu cơ bản mà trẻ vừa tìm hiểu. Ví du: Khi cho trẻ tìm hiểu một số con vật nuôi trong gia đình, cho trẻ biết các con vật sống trong gia đình như: con chó, mèo, trâu, bò, gà, vịt... cho trẻ nhận xét so sánh và phân thành nhóm. - Nhóm con vật 2 chân và đẻ trứng. - Nhóm con vật 4 chân và đẻ con. Trình tự đàm thoại cô luôn chú ý đến việc phát triển ngôn ngữ làm giàu thêm vốn từ, cung cấp trọn vẹn câu cho trẻ. Khi quan sát, tìm hiểu các đối tượng bằng nhiều hình thức khác nhau, cô có thể hướng dẫn đồng loạt cả lớp, có thể hướng dẫn cá nhân. Cô phải luyện cho trẻ kỹ năng, thói quen, trả lời trọn vẹn một câu hỏi và chú ý tới những trẻ nói ngọng chưa lưu loát. Ví dụ: Cho trẻ quan sát mô hình “Vườn rau của bé” Cô lồng giáo dục vào “Trồng rau để làm gì? Muốn có rau để ăn phải làm gì?” Với đề tài: “Gia đình của bé ”, “Chủ điếm gia đình” khi cung cấp kiến thức cho trẻ, bước đầu cô luôn giáo dục trẻ phải biết yêu thương những người thân trong gia đình của mình, biết kính trên nhường dưới, biết chăm ngoan vâng lời người lớn dạy bảo, phải biết giữ gìn vệ sinh bản thân mình, vệ sinh đồ dùng đồ chơi chung, bảo vệ cảnh quan môi trương nơi mình đng sống và học tập, biết giúp đỡ ông bà, bố mẹ, anh chị, nhường nhịn và giúp đỡ em nhỏ. Ngoài ra cô còn kết hợp với phương pháp đàm thoại, lồng ghép các bộ môn khác như: Thơ, chuyện, câu đố, toán, âm nhạc, trò chơi, tạo hình, thể dục... Để thay đổi, hình thức tổ chức hoạt động giữa cô và trẻ nêu lên những suy nghĩ và hiểu biết của mình về thế giới xung quanh trẻ. Ví dụ: Giờ hoạt động cô trò chuyện về gia đình cháu, cô hỏi gia đình ở đâu? Trong gia đình cháu có những ai? Khi về nhà cháu thường chơi với ai nhất? Về nhà cháu giúp mẹ làm những công việc gì? Cháu hãy kể các việc mà cháu đã giúp mẹ? Từ đó giúp trẻ hiểu được công việc hàng ngày của các thành viên trong gia đình, mối quan hệ trong gia đình và vị trí công việc của mỗi thành viên trong gia đình trẻ. Qua đó tôi chú ý linh hoạt giải quyết các tình huống mới nảy sinh, trong từng cá nhân hay từ nhóm trẻ khi thực hiện sảy ra. Ví dụ: Khi cho trẻ quan sát: “Con cá vàng bơi”. Khi tới gần con cá cô bỏ mồi xuống cá bơi lên đớp mồi, lúc này cô giải thích cho trẻ các con biết không con vật Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 13 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” cũng giống như con người vây cũng cần phải ăn và chăm sóc, khi được chúng ta cho ăn cá rất vui mừng lượng tung tăng như cảm ơn các con đấy. Với cách giải thích các tình huống này sẽ giúp trẻ hiểu biết được về các sự vật, hiện tượng xãy ra xung quanh trẻ, khi tổ chức thực hiện hoạt động cho trẻ, cô không được bắt buộc hoặc gò ép, áp đặt trẻ mà để trẻ tự lựa chọn và tham gia tích cực vào các hoạt động theo sự hứng thú và nhu cầu của bản thân trẻ, trẻ được nhận xét so sánh tìm tòi tự chọn ra các giải pháp thực hiện trong quá trình diễn ra hoạt động. Từ đó giúp trẻ lĩnh hội những kiến thức một cách chính xác gây hứng thú được thì trong quá trình cho trẻ khám phá tôi thường sử dụng hệ thống câu hỏi mở nhằm phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo cho trẻ. Ví dụ: Cho trẻ làm quen với các mùa trong năm ngoài việc cho trẻ quan sát qua màn hình về các mùa như: xuân, hạ, thu, đông, cô đã gợi hỏi trẻ: Các con nhìn xem cô có hình ảnh gì đây? (Mùa xuân, Mùa hạ, Mùa thu, Mùa đông ...) Vì sao lại biết hình ảnh các mùa này? Vì sao mùa hè mọi người lại tập trung đi tắm biển ? Tại sao mùa hè các con thấy nóng nự khó chịu? Khi đi ra trời nắng thì chúng ta phải làm gì? Qua đó cô cũng lồng giáo dục trẻ biết cách bảo vệ và giữ gìn khi ra ngoài vào mùa hè... Bước 3: Củng cố kiến thức đã học: Sau khi trẻ đã lĩnh hội các kiến thức mới, để củng cố lại các kiến thức đó, cô sử dụng phương pháp trò chơi khác nhau, để ôn luyện và củng cố những kiến thức trẻ đã học, cô luôn luôn chú ý lồng ghép giữa trò chơi động và trò chơi tĩnh để tránh sự nhàm chán cho trẻ. Ví dụ: Với đề tài một số loại rau.Chủ điểm: “Thế giới thực vật” Cô chuẩn bị rất nhiều tranh ảnh vẽ về các loại rau, tổ chức trò chơi “thi ai nhanh”, Chia làm ba đội chơi, đội rau củ, đội rau ăn quả, đội rau ăn lá, phát cho mỗi đội một hộp rổ đựng các loại rau ăn củ, rau ăn quả, rau ăn lá, yêu cầu trẻ phải lấy đúng rau về xếp đúng đội của mình tương ứng với tên đội đã giao trước đội nào lấy nhiều đúng, đọc tên loại rau đó không phạm quy là chiến thắng. Khi thực hiện với đề tài: “Một số con vật ” Chủ điểm: “Thế giới động vật” Nhằm củng cố lại kiến thức cho trẻ về hình dạng, cấu tạo, đặc điểm, tính chất của các con vật cô tổ trò chơi “Tạo dáng”.Trước khi chơi cô hướng dẫn trẻ vừa đi vừa hát, khi nghe hiệu lệnh của cô, trẻ dùng lại và tạo dáng một con vật mà trẻ thích như: Khỉ, thỏ, gà, mèo…Trẻ nào không tạo dáng nhanh được câc con vật thì bạn đó phạm quy nhảy lò cò. Những lúc cô hướng dẫn chơi các trò chơi để trẻ ôn lại kiến thức vừa làm quen ,lúc này cô thường tích hợp các môn học nhằm gây hứng thú cho trẻ như: Âm nhạc, câu đố, thơ ca, tạo hình... Ví du: Sau khi trẻ tìm hiểu về một số loại quả cô hướng dẫn cho trẻ chơi: “Nặn các loại quả” cô tích hợp môn tạo hình nặn quả, vừa tích hợp môn âm nhạc bài: “Qủa”; lồng ghép thơ “Qủa quý” tích hợp môn toán cho trẻ đếm số quả mà trẻ vừa được nặn. Bước 4: Kết thúc tiết học. Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 14 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” Muốn kết thúc tiết học được nhẹ nhàng thoải mái, trẻ có trí nhớ khắc sâu bài học, cô phải nghiên cứu để tìm ra những hình thức khác nhau như, độ tuổi của trẻ đề tài, và nội dung của bài học. Ví du: Đề tài Một số côn trùng và chim. Khi kết thúc cô cho trẻ tập làm tiếng kêu của chú chim đi tìm mồi rồi đi ra ngoài hoặc cho hát bài con chuồn chuồn cho trẻ làm các chú chuồn chuồn ra ngoài sân chơi. Hoặc khi kết thúc tiết học cho trẻ vẽ hoặc nặn các loài hoa tặng cho mẹ và cô nhân ngày 8/3. Qua phương pháp lồng ghép này trẻ không chỉ nắm vững những kiến thức mà trẻ còn thể hiện được qua sản phẩm mà mình vừa thực hiện. Muốn tiết học được hấp dẫn gây hứng thú lôi cuốn trẻ, cô phải sử dụng linh hoạt xen kẽ giữa các bước hình thức hoạt động nhằm sôi nổi kết hợp các môn học, chuyển đội hình, tổ chức trò chơi động và tĩnh. Sử dụng phương pháp hình thức đổi mới, với hình thức tổ chức này cô đã đạt kết quả rất cao trong các tiết dạy. Trẻ nhận biết về thế giới xung quanh mình một cách hoàn thiện, từ những sự vật hiện tượng xung quanh trẻ như hiện tượng thiên nhiên, gia đình, bạn bè, quê hương đất nước, nhu cầu cần thiết của rau, củ , quả các chất dinh dưỡng sự cần thiết đối với con người… Mà trẻ khám phá và lĩnh hội các kiến thức xung quanh mình. +. Phương pháp thứ tư: - Ứng dụng công nghệ thông tin vào bài dạy. Trẻ được chính xác hóa về biểu tượng, hấp dẫn về màu sắc, sinh động về âm thanh, phong phú đa dạng về chủng loại, lôi cuốn trẻ vào giờ hoạt động khám phá khoa học tốt hơn. Cô luôn tìm tòi các hình ảnh đẹp phù hợp với chủ đề để trẻ được thực hành trải nghiệm trên màn hình. Lứa tuổi mầm non đặc điểm tâm sinh lí trẻ rất thích khám phá tìm hiểu những điều xung quanh mới lạ, cô sử dụng phương pháp này sẽ giúp giáo viên rất nhiều trong việc hứng thú học môn khám phá khoa học. Bởi thực hiện qua ứng dụng công nghệ thông tin trẻ được tận mắt nhìn được các hình ảnh rõ nét như: Con chim bay được, con cá đang bơi, các phương tiện giao thông chạy được, quan sát được sự phát triển của cây, danh lam thắng cảnh….những hình ảnh này sẽ gần gũi với trẻ. Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 15 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” Hình ảnh cô và trẻ ứng dung công nghệ thông tin trong hoạt đông Bằng những hình ảnh đẹp sinh động hấp dẫn, trẻ được khám phá một cách thực tế, từ những hình ảnh cô đã chuẩn bị vào slide cho di chuyển nó sẽ giúp trẻ khắc sâu kiến thức mà cô cung cấp. Cũng từ đây cô giáo có thể khai thác được hết nội dung mình cần truyền đạt đến với trẻ, và giáo dục trẻ biết bảo vệ môi trường, yêu thiên nhiên, quê hương đất nước... Ví dụ: Trong tiết “làm quen với các phương tiện giao thông” trong chủ điểm “Phương tiện giao thông” cô chuẩn bị các hình ảnh các loại phương tiện giao thông, sau đó xếp theo nhóm phương tiện giao thông lần lượt được xuất hiện trên màn hình với tiếng còi, các hiệu ứng âm thanh, bằng các hình ảnh sinh động gây hứng thú cho trẻ, làm tiết học gây được sự chú ý với trẻ học một cách say sưa. Với tiết làm quen với các con vật sống trong gia đình, cô cho từng con vật cứ lần lượt xuất hiện trên màn hình cho trẻ đọc tên các con vật. Từ đó trẻ quan sát nhận xét các đặc điểm, hình dạng, tiếng kêu, nơi ở của các con vật trên màn hình kích chuột để chỉ từng bộ phận của các con vật lần lượt cho trẻ nói nơi ở, thức ăn và ích lợi của con vật. Với phương pháp ứng dung công nghệ thông tin, trẻ thực hiện vào hoạt động hay trò chơi trẻ rất say sưa và hào hứng, trẻ tham gia rất tích cực vào hoạt động, nhất là những hình ảnh sinh động, khi trực tiếp khám phá trẻ như thấy mình đang được tận mắt nhìn cảnh vật xung quanh mình một cách rõ nét. Khi thực hiện hoạt động khám phá trẻ đều có thể khai thác trên màn hình để có thể khám phá, tìm tòi, trải nghiệm. Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 16 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” + Phương pháp thứ năm: - Cho trẻ khám phá khoa học qua thực hành trải nghiệm. Đối với trẻ mầm non học mà chơi ,chơi mà học qua vui chơi trẻ sẽ lĩnh hội những kiến thức bổ ích hỗ trợ cho tư duy và phát triển tốt cho trẻ sau này, vì vậy tôi đã cho trẻ thực hành những thí nghiệm nhỏ, tuy đơn giản nhưng trẻ dễ tiến hành mang lại hiệu quả vì đem đến cho trẻ những hiểu biết về thế giới xung quanh, tạo, điều kiện để trẻ có thể suy nghĩ, nghiên cứu để khám phá những bí ẩn có trong cuộc sống hàng ngày mà trẻ chưa biết. Vì thế khi cho trẻ làm quen với khám phá khoa học cô luôn tạo mọi cơ hội cho trẻ được thực hành trải nghiệm bằng cách tự tay mình làm các thí nghiệm như sau. Chủ đề: Nước và hiện tượng tự nhiên Ví dụ: “Tìm hiểu về các trạng thái của nước”. Chuẩn bị: chai thủy tinh, cốc nhựa, 1 ấm điện, tủ lạnh Cách tiến hành: Cho trẻ quan sát và gọi tên các đồ dùng cô đã chuẩn bị. Cô rót nước từ cốc nhựa, vào chai thủy tinh, sau đó lại rót từ chai nhựa sang cốc nhựa, cô hỏi trẻ các cháu thấy nước bây giờ đang ở dạng lỏng nên có thể rót qua lại dễ dàng, sau đó cô cho cháu đổ nước vào cốc nhựa để vào tủ lạnh. Còn nước ở chai đổ vào ấm điện đun sôi, cô sẽ lấy tờ giấy để ở vòi. Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 17 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” Cô hỏi trẻ : Chuyện gì sẽ xảy ra với tờ giấy, nó sẽ ướt. Chứng tỏ nước sôi bốc hơi bay lên làm giấy ướt. Sau đó cho trẻ lấy cốc nhựa đựng nước bỏ trong tủ lạnh đưa ra, yêu cầu trẻ rót lại vào trong chai, trẻ sẽ thấy không đỗ được vì nước đã thành đá, cô giải thích lúc này nước đã ở dạng rắn. - Giải thích: Nước có ba dạng đó là Lỏng Rắn, khí. Lỏng là nươ bình thương khi các cháu đổ qua đổ lại dễ dàng .Còn khi chuyển thành thể rắn nước sẽ đóng băng lại, còn ở thể khí nước sẽ bốc hơi. Ví dụ: Bé khám phá về túi ni lông: Chuẩn bị: Túi ni lông, túi giấy một số đồ dùng như bật lửa Cách tiến hành: cho một nhóm tiến hành thí nghiệm mỗi cháu một túi ni lông, sau đó cô yêu cầu mỗi trẻ lấy đồ dùng bỏ vào túi cầm trên tay, cô hỏi trẻ các cháu thấy cầm trên tau như thế nào, cầm được dễ dàng, cô giải thích túi ni lông có thể đựng được Sau đó cô yêu cầu trẻ đổ nước vào túi giấy, túi ni lông: kết quả cho ta thấy gì? Túi giấy bị rách còn túi ni lông đựng được nước Cô đổi lại đưa túi ni lông hơ trên bật lửa, kết quả túi ni lông bị cháy .Kết luận: Túi ni lông có thể đựng được rất nhiều thứ, kể cả nước nhưng không chịu được nhiệt độ cao. Ví dụ: Vật chìm vật nổi: Chuẩn bị: Xốp bi tít, xốp trắng, sỏi, đá, cục nan châm, bông, thanh gỗ, lá cây.... Cách tiến hành: Cho một nhóm trẻ thực hành làm tthí nghiệm trong một chậu nước sạch và cho trẻ quan sát, cô bỏ tất cả những đồ dùng đã chuẩn bị vào chậu nước.Trẻ nhận xét vật gì sẽ nổi, vật gì sẽ chìm, cô giải thích tại sao lại có hiện tượng như vậy cho trẻ nói: Vật nổi, xốp bi tít, xốp trắng, lá cây, bông,vật chìm sỏi, đá, cục nan châm, gỗ, cô nhận xét tón lại cho trẻ hiểu. Tôi thấy trẻ hào hứng với những phương pháp khi cho trẻ thí nghiệm đạt hiệu quả và đạt kết quả cao càng giúp trẻ say mê bộ môn khám phá khoa học, vì khám phá tìm hiểu thế giới xung quanh trẻ được thể hiện bằng những hiện vật thực tế là một việc làm mà trẻ nào cũng mong muốn, vì khi trẻ được thực hiện sẽ hòa mình vào cuộc sống hàng ngày, để khám phá thế giói thu nhỏ mà cô giáo là người giúp trẻ thực hành trải nghiệm thú vị này. Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 18 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” Hình ảnh cô và trẻ đang thí nghiệm thực hành + Phương pháp thứ sáu: - Tuyên truyền và kết hợp với cha mẹ học sinh: Ngay từ đầu năm nhà trường tổ chức tuyên truyền với các bậc phụ huynh về việc học tập và giờ giấc của trẻ, cách chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ ở trường, cũng như các hoạt động học, hoạt động vui chơi, trẻ tìm hiểu về thông tin cá nhân trẻ bằng phiếu trao đổi giữa nhà trường cụ thể là giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh, để hiểu được về điều kiện, hoàn cảnh, phong tục tập quán, ngôn ngữ của từng trẻ, từng gia đình. thông qua các buổi họp đầu năm, giờ đón trẻ và trả trẻ giáo viên chủ động xin số điện thoại hết tất cả các bậc phụ huynh của các lớp để thường xuyên liên lạc, về tình học tập của con em họ về hoạt động hàng ngày ở trên lớp, ngoài ra phối hợp chặt chẽ với những phụ huynh những có trẻ suy dinh dưỡng, trẻ khuyết tật, trẻ ít giao tiếp, trẻ dân tộc thiểu số... Nhà trường và gia đình trẻ đạt được kết quả tốt biết kết hợp chặt chẽ với nhau để hiểu rõ vai trò của các bậc phụ huynh trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ ở trường cũng như ở nhà. Ví dụ: Ở gia đình trẻ được hình thành và phát triển nhân cách của một đứa trẻ, nếu trẻ được sống trong một gia đình hòa thuận hạnh phúc trẻ đó sẽ có nếp sống văn minh lễ phép, còn trẻ sống trong gia đình không hạnh phúc trẻ dó sẽ nhút nhát và tự ti, vì vậy nếp sống, phong tục tập quán, truyền thống của gia đình ảnh hưởng rất lớn đến đời sống tâm lý của trẻ nhất là trẻ mầm non. Chính vì thế tuyên truyền phụ huynh biết được đặc điểm tâm lý của trẻ khi ở nhà gần gũi khi giáo dục trẻ ở gia đình. Ngoài ra còn một số trẻ khi đến lớp được cô giáo dạy phát âm ngôn ngữ chuẩn nhưng khi về nhà gia đình nói đặc tiếng địa phương, có trẻ còn nói ngọng. Vì thế ở trường mình cô chưa thể rèn luyện ngay cho trẻ việc Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 19 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ “Đổi mới phương pháp để nâng cao môn khám phá khoa học ở trương mâm non” nói tiếng địa phương, nói ngọng, nói lắp, nên cô phải thường xuyên kết hợp và trao đổi tình hình với phụ huynh để rèn luyện và uốn nắn kip thời lúc trẻ ở nhà. Muốn cho phụ huynh thấy rõ tầm quan trọng của bộ môn khám phà khoa học, giáo viên tuyên truyền không, thì chưa đủ mà cô giáo phải cho phụ huynh thấy được tầm quan trọng của bộ môn đối với sự phát triển của trẻ, bằng cách cô tổ chức các tiết dạy mẫu mời phụ huynh tham dự, khi phụ huynh tham dự xong cô sẽ nhận xét kỹ về mục đích và yêu cầu, sự chuẩn bị cần có của bộ môn, từ đó giúp phụ huynh hiểu được đến trường trẻ được học những gì, cô giáo đã vất vã như thế nào mà truyền đạt thế giới xung quanh vào cho trẻ. Như trong gia đình những đồ dùng gì? Gia đình mình có bao nhiêu thế hệ, các nghề trong xã hội như tìm hiểu về các ngành nghề ở địa phương các con vật trong gia đình... Từ đó phụ huynh hiểu và giúp đỡ trẻ ở nhà để khi đến lớp trẻ sẽ có kiến thức vững chắc, tích cực tham gia vào hoạt động ở lớp, trả lời đúng những câu hỏi của đề tài cô ra trong tiết học. Hình ảnh phối hợp với phụ huynh tổ chức các hội thi trong năm học. Ví dụ: Thường xuyên trao đổi với phụ huynh về các hoạt động của nhà trường như các hội thi “Đồ dùng đồ chơi tự tạo của cô giáo của trẻ” muốn sáng tạo ra được đồ dùng đạt hiệu quả cao thì cô giáo cần đến sự giúp đỡ của các bậc phụ huynh góp và tận dụng loại nguyên vật liệu phế thải như, chai nước rửa chén, các hộp sủa, chai, lọ, xốp các loại. Để tạo ra các sản phẩm đẹp phục vụ cho dạy và học của cô và trẻ, cũng có thể nhờ phụ huynh có thể tự làm sản phẩm đến cho lớp, trang trí góc tuyền truyền, góc tạo các sản phẩm của bé... Nhờ sự đóng góp của phụ huynh mà cô đã tạo ra các đồ dùng đồ chơi phục vụ cho con em họ ngày một tốt hơn, khi họ hiểu được tầm quan trọng của đồ dùng trực quan trong của việc dạy học và những yêu cầu của bộ môn này họ sẽ tạo điều kiện giúp cô giáo ở trường ngày một tốt hơn. Tuyên truyền về dinh dưỡng hàng ngày của trẻ thông qua hội thi “Gia đình và dinh dưỡng trẻ thơ” nhà trường thường xuyên tổ chức mỗi năm một lần, mời Người thực hiện: Ngô Thị Hoài . 20 Đơn vị:Trường MG Hoa Huệ