Tài liệu Skkn biện pháp xây dựng lớp học thân thiên, học sinh tích cực theo mô hình trường học mới việt nam

I .ĐẶT VẤN ĐỀ: Như chúng ta đã biết, bất kì trong xã hội nào, nghề dạy học cũng luôn được đề cao và quý trọng. Đặc biệt là trong chế đ ộ XHCN, nghề dạy học lại càng được tôn vinh và được xem là một nghề cao quý trong các nghề cao quý. Cái nghề “truyền chữ”, “trồng ng ười” này lại không đơn giản, nhất là ở lứa tuổi các em học sinh ti ểu h ọc. Đây là lứa tuổi nhạy cảm và rất quan trọng để các em đ ịnh hướng trưởng thành sau này. “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người ”. Vâng theo lời Bác, trong những năm qua, ngành giáo d ục luôn phấn đấu đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, thi đua dạy tốt, học tốt, đào tạo nguồn nhân tài có đ ủ phẩm chất, năng lực phục vụ, xây dựng đất nước. Từ năm học 2008 - 2009, hưởng ứng phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực ” do Bộ GD & ĐT phát động, ở đơn vị nơi tôi công tác đã có những chuyển biến hết sức rõ rệt. Đặc biệt là sự tăng trưởng về cơ sở vật chất ph ục vụ cho việc dạy và học. Trường đã có sự “thay da đổi thịt”. Khuôn viên, trường lớp ngày càng sạch đẹp, khang trang. Chất l ượng giáo d ục toàn diện của nhà trường đã được cải thiện và từng bước phát triển. Là một giáo viên chủ nhiệm, lại dạy học theo mô hình trường học mới Việt Nam, tôi nhận thấy: để xây dựng“Trường học thân thiện, học sinh tích cực ” phải bắt đầu từ việc xây dựng “lớp học thân thiện, học sinh tích cực”. Vì mỗi lớp học thân thiện, học sinh tích cực là một viên gạch nền móng vững chắc cho một ngôi trường thân thiện, học sinh tích cực hoàn thiện và nhanh nhất. Trong gần 3 năm dạy học theo mô hình VNEN, bản thân tôi đã thực hiện tương đối tốt mối quan hệ giữa thầy và trò, đồng thời tạo điều kiện cho học sinh có mối quan hệ thân thi ện với nhau và sử dụng các phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập, từng bước đưa chất lượng giáo dục của lớp tôi chủ nhiệm đi lên. Thực hiện tốt các việc làm đó cũng là góp một phần nhỏ vào thành công c ủa phong trào “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực.”. Như chúng ta biết, lớp học – ngôi nhà thứ 2 của các em. V ới những học sinh học 2 buổi/ ngày và bán trú, thì thời gian các em ở trường ở lớp đôi khi nhiều hơn thời gian các em ở nhà. H ầu h ết các hoạt động học tập, vui chơi, sinh hoạt, ăn uống, ngủ nghỉ,… đ ều diễn ra ở trường và lớp học thân yêu của các em. Lớp học theo mô hình VNEN được trang trí nhằm phục vụ tốt các hoạt động học tập, sinh hoạt phù hợp với cách thức dạy học VNEN. Vì vậy, tôi xin mạnh dạn trình bày những kinh nghiệm tôi đã thực hiện trong quá trình tham gia phong trào “ xây dựng tr ường học thân thiện học sinh tích cực” ở trường bằng những vi ệc làm cụ thể ở các lớp tôi chủ nhiệm qua đề tài: “ Biện pháp xây dựng lớp học thân thiên, học sinh tích cực theo mô hình Trường học mới Việt Nam”. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 1. Cơ sở lý luận Mục tiêu giáo dục Tiểu học đã chỉ rõ: Giáo dục nhằm đào tạo nên những con người phát triển toàn diện về: “ Đức, trí, thể, mỹ”. Để thực hiện được điều này, ngành GD&ĐT nước ta đã và đang tiếp tục thực hiện đổi mới về nội dung, chương trình SGK ở các bậc học; tiếp tục phát động phong trào thi đua : “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Mục đích chủ yếu và ý nghĩa quan trọng nhất của vi ệc xây dựng trường học thân thiện là tạo nên một môi trường giáo dục an toàn, bình đẳng, tạo hứng thú cho học sinh trong học tập, góp ph ần bảo đảm quyền đi học của học sinh. Trong môi trường trường học thân thiện, trẻ em sẽ cảm nhận được sự thoải mái khi vi ệc học c ủa mình vừa gắn liền với kiến thức trong sách vở, vừa trải nghi ệm của chính bản thân trong các hoạt động ngoại khóa, trong các trò ch ơi dân gian, các hoạt động tập thể vừa chơi vừa học. Như thế mỗi ngày trẻ em đến trường là một ngày vui. Trường học thân thiện gắn bó chặt chẽ việc phát huy tính tích cực của học sinh. Trong môi trường phát triển toàn diện đó, học sinh học tập thích thú, chủ động, chủ động tìm hiểu kiến th ức dưới sự hỗ trợ của giáo viên khi cần, gắn chặt gữa học và hành, rèn luyện kĩ năng và phương pháp học tập.trong đó yếu tố hết sức quan trọng là khả năng tự tìm hiểu, khám phá, sáng tạo. Với cuộc vận động “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” học sinh trở nên năng động, tích cực, các em đ ược h ọc trong môi trường trường học thân thiện sẽ góp phần phát tri ển một cách toàn diện về nhân cách và đó chính là nhân t ố quyết đ ịnh s ự phát triển bền vững của đất nước trong tương lai. 2. Cơ sở thực tiễn. Trong những năm qua, hưởng ứng phong trào “Trường học thân thiện, học sinh tích cực của Bộ Giáo dục phát động, tôi nhận thấy thực trạng về vấn đề dạy và học ở trường tôi công tác như sau: - Trường học được xây dựng kiên cố, được trang bị đ ầy đủ các thiết bị đồ dùng dạy học cho tất các phòng tin học, âm nhạc và phòng truyền thống. - Phần đông các em được cha mẹ quan tâm đến việc học. Bên cạnh đấy một số em có bố mẹ đi làm xa nhà, học ít, gia đình các em chưa quan tâm đúng mức đến việc học tập của con cái. - Các em học sinh tiểu học còn nhỏ, còn ham ch ơi, chưa ý th ức hết được tầm quan trọng của việc học tập, chưa tự giác học tập vì thế kết quả học tập của các em còn hạn chế. Để đảm bảo các chỉ tiêu của trường, của ngành đề ra, các áp lực công việc về thời lượng tiết dạy, mục tiêu bài học, kết hợp giáo dục lồng ghép, phân hóa đối tượng học sinh, hồ sơ giáo viên….không ít giáo viên đôi khi quá nóng vội trong vi ệc giáo d ục học sinh để đảm bảo những chỉ tiêu và hoàn tất các công vi ệc đó. Chính vì lí do trên, giáo viên dễ rơi vào tình trạng áp đ ặt, nhồi nhét kiến thức, răn đe, hình phạt, gò bó học sinh, chưa lắng nghe tâm tư nguyện vọng tình cảm của học sinh. Việc đánh giá s ửa sai còn khắt khe, nghiêm khắc làm học sinh cảm thấy mệt mỏi, chán nản, sợ học, làm mất đi tinh thần ham học hỏi, tính tích cực, sôi n ổi của các em. Một số giáo viên chưa thường xuyên tự bồi dưỡng thêm những kiến thức và kĩ năng sư phạm cũng như các ki ến thức tâm sinh lí trẻ thường xuyên, nên đôi khi thấy lúng túng trong các tình huống sư phạm. Qua hai năm dạy học theo mô hình VNEN tôi nhận thấy mức độ chuyên cần của học sinh lớp mình chủ nhiệm trong hai năm học 2012 – 2013 và năm học 2013-2014 ở hai lớp 3A và 4A. Kết qu ả như sau: Bảng thống kê số học sinh nghỉ học trong các tháng: Tháng Lớp 3A Năm học 20122013 27 học sinh Lớp 4A Năm học 20122013 27 học sinh 9 10 11 12 1 2 3 4 5 Nghỉ học có phép (lượt) Nghỉ không phép (lượt) Học sinh bỏ học Nghỉ học có phép (lượt) Nghỉ không phép (lượt) Học sinh bỏ học 2 2 2 3 4 2 2 3 2 3 5 4 5 6 4 3 6 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 2 3 1 2 1 2 3 3 3 2 3 3 2 2 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bảng thống kê khảo sát chất lượng đầu năm 2012 – 2013, năm 2013 -2014 như sau: Năm học 2012 -2013 27 HS Lớp 3 A Môn học Toán Tiếng Việt Toán Tiếng Việt Học lực Hoàn thành Chưa hoàn thành SL TL% SL TL% 24 88,5 3 11,5 23 85,2 4 14,8 Năm học 25 92,6 2 7,4 2013-2014 26 96,3 1 3,7 27 HS Lớp 4A 3. Các giải pháp thực hiện. Thực hiện việc xây dựng “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực” tôi đã tập trung vào các giải pháp sau đây: - Tăng cường công tác trang trí lớp học. - Xây dựng Hội đồng tự quản và phát huy tính tích c ực c ủa Hội đồng tự quản. - Phát huy vai trò của nhóm trưởng trong các hoạt động. - Xây dựng tập thể lớp đoàn kết thân ái và giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. 4. Các biện pháp tổ chức thực hiện: 4.1.Tăng cường công tác trang trí lớp học : Mỗi ngày đến trường, đến lớp là một ngày vui, bản thân các em thêm yêu trường yêu lớp, gắn bó với ngôi nhà chung đó. Vi ệc trang trí lớp học thân thiện là một sự sáng tạo phù hợp với đ ặc điểm tâm lý học sinh nó tạo cho các em nhận thức về cái đẹp và có ý thức gìn giữ trường lớp của mình sạch đẹp, góp thêm cho l ớp h ọc một luồng không khí thân thiện, thoải mái, sinh đ ộng, hăng say trong giờ học, rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. a. Thiết kế hộp thư vui Vì vậy, tôi đã kết hợp với phụ huynh và học sinh để tổ chức trang trí lớp học. Tôi đã hướng dẫn cho phụ huynh và học sinh dùng các tờ giấy bìa để gấp các phong bì thư, các ngôi nhà nhỏ xinh xắn sau đó cùng trang trí lên tờ giấy A0 để làm “Hộp thư vui kết tình bè bạn” - Đây là nơi hội tụ những cảm xúc của các thành viên trong lớp. Ngay lập tức, góc nhỏ đáng yêu ấy tạo nên hiệu ứng sôi nổi tới các bạn học sinh. Mỗi buổi sáng, những lá thư với dòng chữ còn hơi nguệch ngoạc nhưng chất chứa bao tình cảm sâu l ắng, những mảnh giấy nhỏ bé, rồi cả hình vẽ ngộ nghĩnh đáng yêu v ề bạn bè trong lớp, những bức ảnh ghi lại khoảnh khắc của l ớp l ần lượt xuất hiện trên tường ngôi nhà. b. Làm hòm thư điều em muốn nói: Mục đích nhằm giúp cho học sinh có cơ hội bày tỏ ý ki ến, những điều em không tiện nói trước lớp, những ý kiến, những chia sẽ về cuộc sống, hoàn cảnh gia đình, về tâm sinh lý….Giúp cho học sinh bày tỏ tất cả những vướng mắc trong cuộc sống và trong học tập, các em viết một bức thư nhỏ và gửi vào hòm thư của l ớp. Cu ối mỗi tuần giáo viên sẽ mở hòm thư phân loại và có cách xử lý cho từng vấn đề học sinh đặt ra, có thể phối hợp với gia đình, nhà trường, địa phương để có cách giải quyết tế nhị và có hi ệu quả nhất. c. Xây dựng góc cộng đồng: Giáo viên và học sinh sưu tầm, giới thiệu về văn hóa lịch sử của địa phương, dân tộc, các tác phẩm thơ ca hò vè, trò chơi dân gian….Các sản phẩm của địa phương làm ra. Chính hoạt động này kích thích các em hứng thú tìm tòi, s ưu t ầm, giới thiệu và qua đó cũng sẽ giúp các em thêm yêu văn hóa, l ịch s ử truyền thống một cách tự nhiên, bền vững. d. Xây dựng thư viện lớp học: Là tủ sách thân thiện có sự đóng góp của phụ huynh, học sinh , giáo viên, có sự giúp đỡ của nhà trường và địa phương tạo điều kiện cho các em ham đọc sách, mở rộng hiểu biết, phát triển khả năng đưọc cho các em. Rèn kĩ năng sống có trách nhiệm, có ý thức bảo quản tài sản chung, có thói quen sống gọn gàng, ngăn nắp. Ngoài việc đọc sách tăng thêm vốn tri thức, học sinh còn tham gia các hoạt động giới thiệu quyển sách của em do giáo viên phụ trách lớp hướng dẫn, giúp các em tự tin hơn, diễn đạt tốt hơn. Đây là một trong những kĩ năng sống rất cần thiết cho học sinh sau này. e. Góc sinh nhật: Mục đích tạo sự vui tươi trong lớp học.Giúp cho học sinh biết cách quan tâm đến bạn bè, biết cách tổ chức những buổi lễ kỉ niệm nho nhỏ trong ngày sinh của bạn. Tạo sự gắn kết của các thành viên trong lớp. g . Góc học tập: Bao gồm góc Toán, Tiếng Việt, Khoa, Sử, Địa , góc các họat động giáo dục lànơi trưng bày các tài liệu và đồ dùng học tập phục vụ cho các môn học. Góc học tập giúp học sinh thu nhận, tổng hợp kiến thức bằng cách thực hành, thao tác, quan sát và sử dụng các đồ vật ở góc học tập. - Bảng hoa việc tốt : Phản ánh rõ ràng, chính xác, công khai kết quả học tập của mỗi nhóm, cá nhân học sinh sau mỗi ho ạt đ ộng. Việc tuyên dương cá nhân, nhóm trong mỗi gi ờ chào cờ đ ầu tu ần kích thích học sinh tích cực, tự giác học t ập đ ể đ ạt đ ược k ết qu ả cao hơn. Giáo viên luôn thân thiện, gần gũi với học sinh, nh ững l ời nh ắc nhở nhẹ nhàng của giáo viên sẽ đạt được kết quả cao. Vi ết câu nhắc nhở hóm hỉnh như: “Cho tôi xin rác !” được dán trước mặt thùng rác nơi HS dễ thấy. Hay câu: “ Tắt đèn, tắt quạt khi ra khỏi lớp bạn nhé ! ” Lớp có đủ ánh sáng, quạt, lọ hoa, cây xanh, tạo không khí thật sự thoải mái , thân thiện gần gũi với thiên nhiên hơn. Bàn giáo viên có khăn trải bàn, lọ hoa, tủ đồ dùng phải gọn gàng, s ắp x ếp khoa học, sạch đẹp, dễ đưa vào sử dụng. Xây dựng đủ các bảng, biểu mẫu đúng quy định của lớp VNEN. 4.2. Phát huy tính tích cực của mỗi thành viên trong Hội đồng tự quản của lớp: Sau khi thành lập được Hội đồng tự quản (HĐTQ), tôi đã tổ chức tập huấn cho HĐTQ học sinh về nhiệm vụ cụ thể của từng ban và cách thức làm việc. Ví dụ : Chủ tịch Hội đồng tự quản (CTHĐTQ) cần phải làm những việc như: Vào đầu và cuối mỗi tiết học hoặc khi có khách t ới CTHĐTQ biết mời các bạn đứng lên chào. Vào mỗi ti ết học, CTHĐTQ bước ra khỏi chỗ ngồi đứng trước lớp mời Ban văn nghệ lên sinh hoạt văn nghệ, sau đó mời Ban học tập lên phát tài li ệu và đồ dùng học tập. * Ban văn nghệ : Tổ chức cho các bạn hát, múa, chơi trò chơi vào đầu tiết học và cuối tiết học. Có thể lồng ghép chơi trò chơi đ ể ôn lại kiến thức cũ. Ví dụ: Sau khi học xong Bài 8 ( tài liệu Ti ếng vi ệt 3a): Ban văn nghệ có thể tổ chức cho các bạn chơi trò chơi Tìm từ nhanh để tìm từ chỉ hoạt động hoặc có thể chơi các trò chơi khác do các em sáng t ạo hay nhờ sự tư vấn của phụ huynh. Tôi luôn hướng dẫn và động viên các em trong ban văn ngh ệ vào những lúc rãnh rỗi xuống phòng Tin học của trường để cùng nhau lên mạng tìm kiếm những bài hát, những trò chơi tập thể như: cái trống, đếm sao, cá bơi, giành ghế số 1, tôi là vua, tôi bảo…..v ừa phù hợp với chủ điểm vừa tạo không khí vui vẻ, vừa tạo hứng thú cho HS trước khi vào tiết học, cũng như gi ải tỏa s ự căng th ẳng m ệt mỏi của các em sau mỗi tiết học. * Ban học tập: Có nhiệm vụ phát đồ dùng và mời các nhóm trưởng lên nhận tài liệu và đồ dùng học tập, kiểm tra bài cũ, bài t ập ứng dụng của các bạn, báo cáo với cô giáo vào đầu giờ. Trong ti ết học ngoài nhiệm vụ học tập của mình phải quan sát bao quát l ớp để cuối mỗi tiết học nhận xét đánh giá tình hình học tập của lớp. Ngoài ra, tùy từng bài mà đặc biệt là ở hoạt động làm vi ệc c ả lớp, giáo viên có thể để ban học tập thay cô giáo ki ểm tra l ại ki ến thức mà các nhóm vừa thảo luận xong. Muốn làm được tốt công việc đó, cuối mỗi buổi học, tôi thường mời ban học tập ở lại để giao nhiệm vụ trước cho các em. Ví dụ: Bài 17 B: Những người dân nông thôn ( Tài li ệu tiếng việt 3A) HĐ1 ( làm việc cả lớp): Chơi đóng vai thể hiện lại đoạn 2 và 3 trong câu chuyện Mồ Côi xử kiện. Giáo viên mời Ban học tập lên điểu khiển l ớp ch ơi. Ban học tập sẽ bước lên trước lớp và tự mời các bạn lên tham gia đóng vai : Ông lão, ông chủ quán và vai Mồ Côi. Sau đó, ban học tập tự mời các bạn dưới lớp nhận xét và bạn trong ban học tập là người nhận xét cuối cùng. Thông thường trong mỗi tiết học, tôi luôn tạo điều ki ện cho các em trong ban học tập phát huy hết năng l ực của mình bằng cách. Tôi hướng dẫn cho các em cứ tới hoạt động đó là ban học t ập s ẽ lên điều khiển lớp. Cụ thể: Thi đọc giữa các nhóm, sửa bài tập…. *Ban lao động: Có nhiệm vụ theo dõi vệ sinh chung của cả lớp. Đầu mỗi buổi học phải phân công vệ sinh lần lượt cho các nhóm và kiểm tra nhóm nào chưa thực hiện hoặc thực hi ện chưa tốt. Cuối mỗi buổi học cũng phải kiểm tra l ại xem nhóm nào th ực hiện vệ sinh chưa tốt để kịp thời nhắc nhở các bạn thực hiện tốt. * Ban thể dục: Có nhiệm vụ theo dõi phần tập thể dục gi ữa giờ và các tiết học thể dục xem bạn nào thực hiện tốt, bạn nào thực hiện chưa tốt. * Ban sức khỏe: Theo dõi về sức khỏe nếu trong lớp bạn nào có vấn đề về sức khỏe thì đưa bạn lên phòng y tế của trường ho ặc chạy đi báo với cô y tế. * Ban thư viện: Ra chơi cho các bạn mượn truyện đọc, thu truyện và sắp xếp thư viện gọn gàng ngăn nắp. * Ban ngoại giao: Có nhiệm vụ nếu lớp có khách đến thăm thì ra mời khách vào và biết giới thiệu về trường, lớp các góc học tập, cô giáo, các bạn. … Sau mỗi buổi học, HĐTQ ở lại về sau các bạn 5 phút để gặp giáo viên báo cáo những việc đã làm được những vi ệc chưa làm được còn gặp khó khăn để giáo viên kịp thời tư v ấn giúp đ ỡ và giao nhiệm vụ ngày mai cho các bạn. 4.3. Phát huy vai trò của mỗi nhóm trưởng: Học theo mô hình VNEN, bàn ghế sẽ được sắp xếp cho HS ngồi đối diện nhau. HS tự thảo luận, tự tìm khúc mắc và t ự đ ưa ra phương án giải quyết. Mỗi nhóm có 4 học sinh, ngồi quây tròn, mỗi bạn đều được đặt câu hỏi cho các bạn khác trả lời. Ưu điểm của phương pháp học nhóm được phát huy rất rõ nét trong học nhóm theo mô hình VNEN, tất cả HS trong nhóm đều được luân phiên nhau làm nhóm trưởng, hướng dẫn các bạn trong nhóm để điều hành các hoạt động do GV yêu cầu và không có một bất cứ học sinh nào ngoài cuộc, không một học sinh nào ngồi chơi. Tuy nhiên để tiết học dạy theo mô hình VNEN thành công hay không thì phụ thuộc rất nhiều vào các nhóm trưởng. Và công vi ệc chính của nhóm trưởng đó là: Thay giáo viên điều hành các bạn hoạt động nhóm. Xác định được mục tiêu của hoạt động nhóm. Phân công nhiệm vụ cho công bằng giữa các thành viên trong nhóm. Một điều quan trọng nữa đó là nhóm trưởng phải bi ết tự mình làm thế nào để huy động được sự tham gia của mọi thành viên vào giải quyết nhiệm vụ nhóm và phải tạo ra những tương tác đa chiều giữa các thành viên trong nhóm. Hướng dẫn các bạn biết cách tìm kiếm hỗ trợ và giải quyết đ ược một số khó khăn gặp phải. Biết quản lí và sử d ụng thời gian hi ệu quả, biết sử dụng và bảo quản tài liệu học tập. Biết tổ chức và quản lí công việc. Biết giơ thẻ khi đã hoàn thành công vi ệc và bi ết giơ thẻ cứu trợ khi không tự giải quyết đ ược công vi ệc. Vậy làm thế nào để có các nhóm trưởng làm được đi ều này. Qua trải nghiệm, tôi đã tự rút ra được một số biện pháp như sau: Cách 1: Vào cuối hoặc đầu mỗi buổi học giáo viên cần mời các nhóm trưởng ngồi lại tạo thành một nhóm và hướng d ẫn các em cụ thể từng bước một. Ví dụ: Sau khi đã ghi xong đề bài nhóm trưởng điều khiển các bạn đọc mục tiêu: - Nhóm trưởng nói to đủ cho cả nhóm nghe ( Mời các bạn đọc mục tiêu. Bạn nào đọc xong thì giơ tay lên) Nhóm trưởng nói: Mình mời bạn A đọc mục tiêu thứ nhất Mời bạn B đọc mục tiêu thứ hai…. (Sau khi các bạn trong nhóm mình đọc xong thì gi ơ thẻ hoàn thành lên để GV biết đến kiểm tra). Cách 2: Đối với những nhóm còn yếu, nhóm trưởng làm việc còn lúng túng. Vì vậy, người giáo viên phải là ng ười “ làm mẫu” và đóng vai trò là một nhóm trưởng chứ không phải vai trò là m ột người giáo viên. Ví dụ: Bài “Ôn tập bảng nhân và bảng chia” ( tài liệu toán l ớp 3 trang 15) Bài tập 1: Ôn tập bảng nhân, bảng chia 2,3,4,5 Câu a:Yêu cầu trong tài liệu là : Em đố bạn đ ọc bảng nhân, chẳng hạn bảng nhân 2, em nghe bạn đọc và sửa lỗi nếu có cho bạn. Nhóm trưởng ( tức giáo viên làm mẫu) làm việc như sau: + Mời các bạn thảo luận theo nhóm 2: Bạn A với bạn B là m ột nhóm, bạn C với bạn D là một nhóm…. + Các nhóm hãy tự đố nhau đọc bảng nhân, chẳng hạn bảng nhân 2, nghe bạn đọc và sửa lỗi nếu có cho bạn. + Sau khi các nhóm làm xong, nhóm trưởng điều khi ến đặt câu hỏi và đố bạn trong nhóm trả lời, sau đó mời bạn khác nhận xét và cuối cùng đi đến ý kiến thống nhất chung cả nhóm . Gi ơ th ẻ hoàn thành báo để cô giáo viên ki ểm tra. Hoặc trong các bài khác ngoài nội dung câu hỏi sách giáo khoa khi đã hoàn thành nhóm trưởng phải biết nêu thêm một số câu hỏi để kiểm tra xem các thành viên trong nhóm có nắm được kiến thức hay không. Cách 3: Giáo viên chọn ra một số học sinh học gi ỏi, nhanh nhẹn trong học tập xếp cho các em này ng ồi vào một nhóm đ ể giáo viên huấn luyện khi học sinh đã biết việc và biết cách đi ều hành nhóm rồi thì chia các bạn này đến mỗi nhóm mỗi bạn làm nhóm trưởng các nhóm. Cách 4: Hoặc có thể cho nhóm làm tốt làm mẫu thảo luận một hoạt động nào đó và các nhóm còn lại chú ý để học t ập theo. GV cũng không quên động viên, tuyên dương k ịp th ời các nhóm làm tốt. - Một điều nữa cần phải lưu ý đó là vị trí đứng của giáo viên khi các nhóm thảo luận cũng hết sức quan trọng. Qua kinh nghi ệm giảng dạy, tôi nhận thấy giáo viên nên đi xung quanh bốn b ức tường của lớp vì vừa có thể bao quát các nhóm, vừa đánh giá đúng nhóm nào làm nhanh nhất, chậm nhất, nhóm nào giơ thẻ hoàn thành lên trước hay lên sau hay nhóm nào giơ thẻ cần cứu trợ, đ ể từ đó giáo viên kịp thời đến kiểm tra hay giúp đỡ. 4.4. Xây dựng tập thể lớp đoàn kết, hòa đồng: Như Bác Hồ đã nói: “Đoàn kết , đoàn kết, đại đoàn kết Thành công, thành công, đại thành công”. Muốn xây dựng được mối đoàn kết giữa các bạn trong l ớp với nhau, thì vai trò của hội đồng tự quản cũng không kém ph ần quan trọng đặc biệt là ban văn nghệ của lớp. Ban văn nghệ d ưới sự hướng dẫn của GV, vào giờ ra chơi ban văn nghệ tự tổ chức, tự khởi xướng ra các hoạt động, các trò chơi và tôi cũng cùng tham gia chơi với học sinh. Trước khi chơi, GV thường đưa ra những gi ải thưởng thú vị, giải nhất có thể là gói bánh, gói k ẹo, h ộp ph ấn…. đ ể kích thích tinh thần chơi của các em. Ví dụ: Trò chơi “Kéo co” không chỉ đòi hỏi sức mạnh, sự khéo léo mà còn đòi hỏi tinh thần đoàn kết cao. Nếu như không có s ự hợp tác - đoàn kết cao thì chắc chắn sẽ thua cuộc. Qua trò chơi, GV vừa giúp ban văn nghệ thêm mạnh dạn, tự tin, rèn luyện thêm kỹ năng điều hành lớp vui chơi, văn nghệ, v ừa giúp các em thể hiện sự đoàn kết, hợp tác, giúp đỡ nhau để cùng nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ. Thông qua những giờ gi ải trí thú v ị ấy, HS càng thân thiết, quý mến nhau hơn và chắc ch ắn r ằng các em sẽ sẵn sàng giúp đỡ nhau khi gặp khó khăn trong học t ập cũng như trong cuộc sống 5. Hiệu quả của sáng kiến: Nhờ áp dụng, kết hợp các biện pháp trên mà tôi đã thu đ ược kết quả đáng mừng trong việc xây dựng lớp học thi ện, học sinh tích cực cho học sinh lớp mình chủ nhiệm. Kết quả đạt được trong hai năm học 2012-2013; 2013-2014 như sau: Tháng 9 10 11 12 1 2 3 4 Năm học 2012-2013 Nghỉ có phép 3 2 5 4 3 5 3 2 Lớp 3A (lượt) 27 học sinh Nghỉ không phép (lượt) Bỏ học Năm học 2013-2014 Lớp 4A 27 học sinh 1 2 0 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 Nghỉ có phép (lượt) 1 2 0 2 1 0 1 0 Nghỉ khôngphép (lượt) Bỏ học 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Bảng thống kê khảo sát chất lượng cuối năm 2012 – 2013, 2013 -2014 như sau: Năm học 2012 -2013 27 HS Lớp 3 A Năm học 2013-2014 27 HS Lớp 4A Môn học Toán Học lực Hoàn thành Chưa hoàn thành SL TL% SL TL% 26 96,3 1 3,7 Tiếng Việt 26 96,3 1 3,7 Toán 27 100 0 0 Tiếng Việt 27 100 0 0 III. KẾT LUẬN Nhớ lời Bác dạy: “Dù khó khăn đến đâu cũng ti ếp tục thi đua học tốt, dạy tốt”. Mặc dù còn nhiều khó khăn trong việc giảng d ạy và giáo dục học sinh, nhưng tôi tin rằng: “ Mỗi giáo viên đ ều có th ể vượt qua được những khó khăn đó và hoàn thành tốt nhi ệm v ụ được giao bằng chính sự tận tâm của mình ”. Bản thân tôi thấy mình cần phải cố gắng nhiều hơn nữa trong việc rèn luy ện ph ẩm chất đạo đức, học tập nghiên cứu tìm hiểu, nâng cao kiến th ức. Từ đó đúc kết kinh nghiệm cho bản thân và tìm ra những gi ải pháp đ ể hướng tới mục tiêu chung của toàn ngành đã và đang thực hiện: “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực ” và nâng cao hiệu quả giáo dục. 1.Bài học kinh nghiệm. Để xây dựng được “lớp học thân thiện, học sinh tích cực”, giáo viên cần làm tốt các vấn đề sau: - Cải thiện tốt mối quan hệ thầy trò, thực hi ện qui t ắc ứng xử thân thiện. - Cần chịu khó học hỏi, tìm tòi, đổi mới,phối hợp hài hòa các phương pháp,vận dụng đổi mới các hình thức dạy học phù hợp, tăng tính sư phạm, giảm nhàn chán. Làm đồ dùng dạy học, s ưu tầm tài liệu chuyên môn, học tập trao đổi chuyên môn trong trong tổ và các tài liệu có liên quan. - Lập kế hoạch bồi dưỡng HS giỏi, HS năng khiếu. Lên Kế hoạch phụ đạo HS yếu thường xuyên trong mỗi tiết dạy, đầu hoặc cuối tiết học. - Làm tấm gương tốt cho HS noi theo như: đi dạy đúng gi ờ, nếp sống, sinh hoạt đúng đắn, nói là làm, không nói một d ằng làm một nẻo. Làm việc gì, chắc việc đó. Tránh những vi ệc làm hình thức, ít tác dụng vì nó có thể vô tình gây tâm lí mệt mỏi cho HS. - Nghiên cứu tâm lí lứa tuổi, tạo môi trường th ật s ự thân thiện, từ việc trang trí lớp đến việc giảng dạy và các hoạt đ ộng ngoài giờ, để phát huy hiệu quả nhất tính tích cực, tự giác của mỗi HS. - Nhẹ nhàng uốn nắn, sửa sai cho HS kịp thời, thường xuyên. Kịp thời tuyên dương khi thấy các em tiến bộ dù là rất nhỏ, để các em tự tin hơn, vượt qua những mặc cảm tự ti. - GV cần bao dung và công tâm trong giảng d ạy và giáo d ục HS. - GV đông thời là người thầy, người mẹ, người bạn cho HS khi cần được dạy dỗ, khi muốn được che chở, khi cần được chia sẻ. - Tạo điều kiện cho các em hòa nhập với bạn bè trong lớp, ở trường và cộng đồng. (Tham gia các cuộc thi, buổi giao l ưu của trường, địa phương tổ chức) - Phối hợp phụ huynh HS thống nhất quan điểm giáo dục. - Tận dụng tối đa những điều kiện sẵn có để phát tri ển giáo dục. - Tranh thủ sự ủng hộ giúp đỡ của trường và phụ huynh HS để phục vụ cho hoạt động học tập của HS và công tác giáo dục. 2. Đề xuất kiến nghị với các cấp: Xây dựng được hoàn thiện một lớp học thân thiện – Học sinh tích cực không phải ngày một, ngày hai mà đó là c ả m ột quá trình lâu dài cần phải được tiến hành đồng thời ở các lớp, có sự ủng hộ giúp đỡ của các ban ngành địa phương, gia đình, nhà trường và Đoàn, Đội Thiên niên Tiền phong và Sao nhi đ ồng. Đối với xã hội cần quan tâm đến ngành giáo d ục nhi ều hơn nữa cùng nhà trường làm lành mạnh môi trường sống, không còn các tệ nạn xã hội, ảnh hưởng không tốt đến nhận thức và lối sống của học sinh. Nhà trường cùng cha mẹ học sinh triển khai thực hiện qui tắc gia đình thân thiện, để mỗi học sinh đều đ ược s ống trong môi trường thân thiện. Xây dựng mô hình lớp học thân thiện, học sinh tích cực ở mỗi lớp học. Cần tạo cho các em sân chơi để các em giáo lưu, h ọc hỏi và tiến bộ hơn, thi giọng hát hay, thi tìm hiểu các ngày lễ lớn. Nhà trường phối hợp, Đoàn Thanh niên, Đội Thi ếu niên, Sao Nhi đồng tổ chức thêm nhiều hoạt động ngoại khóa như trồng cây nhớ Bác, 1trò chơi dân gian, tìm hiếu an toàn giao thông,..…đ ể các em có sân chơi thật sự vui, khỏe, an toàn. Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong quá trình gi ảng dạy và học tập đã rút ra được. Dù hết sức cố gắng, nhưng chắc chắn không thể tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót. R ất mong được sự góp ý của các bạn đồng nghiệp và Hội đồng Khoa học cấp trên.