Tài liệu Skkn biện pháp quản lý của phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới phương pháp dạy học trường thpt

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU Mã số: ................................ (Do HĐKH Sở GD&ĐT ghi) SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU Người thực hiện: HỒ SƠN HẠNH Lĩnh vực nghiên cứu: - Quản lý giáo dục  - Phương pháp dạy học bộ môn: .............................  (Ghi rõ tên bộ môn)  - Lĩnh vực khác: ....................................................... (Ghi rõ tên lĩnh vực) Có đính kèm: Các sản phẩm không thể hiện trong bản in SKKN  Mô hình  Đĩa CD (DVD)  Phim ảnh  Hiện vật khác (các phim, ảnh, sản phẩm phần mềm) Năm học: 2015-2016 SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC –––––––––––––––––– I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1. Họ và tên: HỒ SƠN HẠNH 2. Ngày tháng năm sinh: 24 – 07 - 1974 3. Nam, nữ: Nam 4. Địa chỉ: 132 Ấp Vinh Hiệp – xã Tân Bình - huyện Vĩnh Cửu - Đồng Nai 5. Điện thoại: 0918243386 (CQ)/ (NR); ĐTDĐ: 6. Fax: E-mail: [email protected] 7. Chức vụ: Phó Hiệu Trưởng 8. Nhiệm vụ được giao: Phó hiệu trưởng quản lý chuyên môn 9. Đơn vị công tác: Trường THPT Vĩnh Cửu II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO - Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Thạc Sỹ - Năm nhận bằng: 2016 - Chuyên ngành đào tạo: Quản Lý Giáo Dục III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC - Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giảng dạy - Quản lý - Số năm có kinh nghiệm: 6 năm - Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU MỤC LỤC Trang MỤC LỤC.................................................................................................................1 DANH MỤC KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT......................................................3 I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.....................................................................................4 1. Lý do chọn đề tài.............................................................................................4 2. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................5 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................5 4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................5 5. Nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................................5 6. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................5 7. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................6 II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT.......................................................................................................7 1. Cơ sở lý luận...................................................................................................7 1.1. Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề......................................................7 1.2. Các khái niệm của đề tài.........................................................................8 1.3. Khái quát về phương pháp dạy học và đổi mới phương pháp dạy học 10 2. Cơ sở thực tiễn..............................................................................................12 2.1. Quản lí việc đổi mới phương pháp dạy học của Phó Hiệu trưởng ở trường Trung học phổ thông............................................................................12 2.2. Chức năng quản lý đổi mới phương pháp dạy học của Phó hiệu trưởng trường Trung học phổ thông............................................................................12 2.3. Nội dung quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường Trung học phổ thông..................................................13 2.4. Quản lý hoạt động đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên.........14 2.5. Quản lý hoạt động học tập của học sinh...............................................14 2.6. Quản lý việc trang bị, sử dụng và bảo quản CSVC, TBDH phục vụ việc đổi mới phương pháp dạy học.........................................................................15 2.7. Phối hợp hoạt động với Ban đại diện cha mẹ học sinh........................15 2.8. Phương tiện quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường Trung học phổ thông..................................................17 2.9. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình quản lý trong việc đổi mới phương pháp dạy học ở Trường trung học phổ thông..................................................17 III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP.................................................19 1. Biện pháp 1: Bồi dưỡng, nâng cao nhận thức về đổi mới phương pháp dạy học cho đội ngũ CBQL và giáo viên...................................................................19 1.1. Mục tiêu của biện pháp.........................................................................19 1.2. Nội dung và cách thực hiện..................................................................19 2. Biện pháp 2: Cải tiến công tác quản lý hoạt động giảng dạy và bồi dưỡng kỹ năng về đổi mới phương pháp dạy học cho đội ngũ giáo viên............................20 SKKN: 2015-2016 Trang 1 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU 2.1. Mục tiêu của biện pháp.........................................................................20 2.2. Nội dung và cách thực hiện..................................................................20 3. Biện pháp 3: Tăng cường quản lí hoạt động của tổ chuyên môn theo hướng đổi mới phương pháp dạy học.............................................................................22 3.1. Mục tiêu của phương pháp...................................................................22 3.2. Nội dung và cách thực hiện..................................................................23 4. Biện pháp 4: Đẩy mạnh quản lý hoạt động của giáo viên chủ nhiệm và phối hợp với các đoàn thể trong nhà trường đối với việc đổi mới phương pháp dạy học.......................................................................................................................25 4.1. Mục tiêu của biện pháp.........................................................................25 4.2. Nội dung và cách thực hiện..................................................................25 5. Biện pháp 5: Đổi mới quản lý hoạt động học tập của học sinh.....................26 5.1. Mục tiêu của biện pháp.........................................................................26 5.2. Nội dung và cách thực hiện..................................................................26 6. Biện pháp 6: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh................................................................................................................28 6.1. Mục tiêu của biện pháp.........................................................................28 6.2. Nội dung và cách thực hiện..................................................................28 7. Biện pháp 7: Đảm bảo các điều kiện thiết yếu về CSVC và TBDH cho đổi mới phương pháp dạy học...................................................................................28 7.1. Mục tiêu của biện pháp.........................................................................28 7.2. Nội dung và cách thực hiện..................................................................29 8. Biện pháp 8: Phối hợp với ban đại diện cha mẹ học sinh và các lực lượng giáo dục khác trong việc đổi mới phương pháp dạy học.....................................30 8.1. Mục tiêu của biện pháp.........................................................................30 8.2. Nội dung và cách thực hiện..................................................................31 IV. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI.............................................................................31 1. Mối quan hệ giữa các biện pháp....................................................................31 2. Kết quả khảo nghiệm nhận thức về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp.....................................................................................................................32 3. Từ kết quả khảo nghiệm cho thấy :...............................................................33 V. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG.................................34 1. Kết luận.........................................................................................................34 1.1. Về lý luận.............................................................................................34 1.2. Về thực tiễn..........................................................................................35 2. Khuyến nghị..................................................................................................35 2.1. Đối với Bộ GD&ĐT.............................................................................35 2.2. Đối với Sở GD&ĐT tỉnh Đồng Nai......................................................36 2.3. Đối với Hiệu trưởng trường THPT Vĩnh Cửu......................................36 VI. TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................37 SKKN: 2015-2016 Trang 2 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU DANH MỤC KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Ký hiệu 1 BGH Ban giám hiệu 2 CBQL Cán bộ quản lý 3 CMHS Cha mẹ học sinh 4 CNTT Công nghệ thông tin 5 CSVC Cơ sở vật chất 6 ĐDDH Đồ dùng dạy học 7 GD Giáo dục 8 GD & ĐT Giáo dục và đào tạo 9 GV Giáo viên 10 GVBM Giáo viên bộ môn 11 GVCN Giáo viên chủ nhiệm 12 HS Học sinh 13 PHT Phó hiệu trưởng 14 KH Kế hoạch 15 KH & CN Khoa học và công nghệ 16 NV Nhân viên 17 PP Phương pháp 18 PPDH Phương pháp dạy học 19 QLGD Quản lý giáo dục 20 SGK Sách giáo khoa 21 SL Số lượng 22 TBDH Thiết bị dạy học 23 THCS Trung học cơ sở 24 THPT Trung học phổ thông 25 TTCM Tổ trưởng chuyên môn SKKN: 2015-2016 Nghĩa đầy đủ Trang 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1. Lý do chọn đề tài Trong văn kiện Đại hội XI của Đảng xác định: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt. Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng giáo dục đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, khả năng lập nghiệp. Đổi mới cơ chế tài chính giáo dục. Thực hiện kiểm định chất lượng giáo dục, đào tạo ở tất cả các bậc học. Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình và xã hội”. Như vậy, việc đổi mới PPDH là một trong các trọng điểm mang tính đột phá trong việc nâng cao chất lượng giáo dục, đó cũng là yêu cầu khách quan của sự nghiệp phát triển giáo dục và đào tạo của đất nước. Do đó, việc xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên là một trong những nhiệm vụ cấp thiết của ngành giáo dục. Cho đến nay, lối dạy phổ biến tại các trường phổ thông vẫn là sử dụng các PPDH truyền thống, truyền thụ tri thức có sẵn, chưa chú trọng nhiều đến việc hình thành những phẩm chất tư duy của người học, người học thụ động trong tiếp nhận, khả năng vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề thực tiễn còn hạn chế. Trên thực tế, các trường trung học phổ thông (THPT) đã cố gắng tìm tòi và đã có những đổi mới nhất định về công tác quản lý hoạt động dạy học của đội ngũ giáo viên, theo hướng đổi mới PPDH nhằm mục đích nâng cao chất lượng dạy học. Trường THPT Vĩnh Cửu điều kiện kinh tế còn gặp rất hiều khó khăn, trường học trên địa bàn xa nơi dân cư, dân cư phân tán, gây rất nhiều trở ngại, khó khăn cho việc đi lại học tập của học sinh, hơn nữa trình độ dân trí của mộ bộ phận chưa cao, đây cũng là một trở ngại cho việc giáo dục con em của họ trong việc hình thành và phát triển nhân cách. Bên cạnh đó, đội ngũ giáo viên còn rất trẻ cả tuổi đời lẫn tuổi nghề nên chưa có nhiều kinh nghiệm trong quá trình đổi mới PPDH, do đó không thể tránh khỏi những hạn chế. Các nhà quản lý giáo dục đã có những biện pháp chỉ đạo hoạt động dạy học theo định hướng đổi mới PPDH, song các biện pháp còn rời rạc và thiếu đồng bộ. Chính vì vậy, đối với trường THPT Vĩnh Cửu hiện nay, trong công tác quản lý trường học, đổi mới PPDH được coi là vấn đề cốt lõi để nâng cao chất lượng giáo dục. Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Biện pháp quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường Trung học phổ thông Vĩnh Cửu”. SKKN: 2015-2016 Trang 4 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực trạng quản lý đối với việc đổi mới PPDH ở trường THPT Vĩnh Cửu, đề tài đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở trường THPT Vĩnh Cửu, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu Khách thể nghiên cứu: Công tác quản lý Phó hiệu trưởng trường THPT Vĩnh Cửu đối với hoạt động dạy học. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới PPDH ở trường THPT Vĩnh Cửu. 4. Giả thuyết khoa học Đổi mới PPDH là nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết của đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay, nó mang tính quyết định đến việc nâng cao chất lượng giáo dục. Do đó, vai trò của Phó hiệu trưởng ở trường THPT trong việc quản lý đổi mới PPDH là vô cùng quan trọng. Trong những năm qua, việc quản lý của Phó hiệu trưởng ở trường THPT Vĩnh Cửu, đã mang lại những kết quả nhất định. Tuy nhiên, việc quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới PPDH vẫn còn những hạn chế nhất định, chất lượng giáo dục nhìn chung còn thấp so mặt bằng của tỉnh, Phó hiệu trưởng chủ yếu chỉ đạo bằng các biện pháp hành chính. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý một cách khoa học, đồng bộ, hợp lý và phù hợp với điều kiện thực tiễn thì công tác quản lý việc đổi mới PPDH của Phó hiệu trưởng ở trường THPT Vĩnh Cửu sẽ đạt được hiệu quả cao hơn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về công tác quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới PPDH ở trường THPT. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng công tác quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới PPDH ở trường THPT Vĩnh Cửu. 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới PPDH ở trường THPT Vĩnh Cửu nhằm nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. 6. Phương pháp nghiên cứu 6.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu, hệ thống hóa tài liệu, phân loại tài liệu nhằm xây dựng cơ sở lý luận công tác quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới PPDH. 6.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn Phương pháp điều tra: Đây là phương pháp chủ đạo được sử dụng nhằm SKKN: 2015-2016 Trang 5 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU khảo sát, đánh giá thực trạng công tác quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới PPDH. Chúng tôi sử dụng phiếu hỏi, bao gồm những câu hỏi nhiều lựa chọn ở các mức độ khác nhau đối với việc đổi mới PPDH và quản lý việc đổi mới PPDH ở trường THPT. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Nhằm tổng kết những luận điểm, những kinh nghiệm, những mô hình về công tác quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới PPDH ở trường THPT Vĩnh Cửu. Phương pháp quan sát: Dự giờ, quan sát, tìm hiểu hoạt động dạy và học của giáo viên (GV) và học sinh (HS). Tìm hiểu, khảo sát công tác chỉ đạo của nhà trường thông qua kế hoạch hoạt động và hệ thống văn bản chỉ đạo của các cấp quản lý giáo dục. Phương pháp thống kê toán học: Nhằm xử lý kết quả nghiên cứu. 7. Phạm vi nghiên cứu Đề tài này chỉ tập trung nghiên cứu công tác quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới PPDH ở trường THPT Vĩnh Cửu. SKKN: 2015-2016 Trang 6 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT III. IV. Cơ sở lý luận Khái quát lịch sử nghiên cứu vấn đề Dạy học là một hiện tượng xã hội, được diễn ra trong một quá trình và được thực hiện ngay từ khi xã hội loài người mới hình thành nhằm truyền đạt kinh nghiệm từ thế hệ này sang thế hệ khác. Trong quá trình dạy học, người thầy luôn tìm tòi những PPDH thích hợp nhất để giúp cho người học lĩnh hội được những nội dung dạy học. Với tầm quan trọng như vậy mà PPDH đã được các nhà giáo dục trong nước và trên thế giới quan tâm nghiên cứu. Ở phương Đông, Khổng tử (551-479 trước CN), nhà triết học kiệt xuất của Trung Hoa cổ đại rất coi trọng việc “Phát huy tính tích cực, sáng tạo, phát huy năng lực nội sinh; dạy sát đối tượng, cá biệt hóa đối tượng” [30, tr.19]. Ở phương Tây, Xôcơrat (469-399 trước CN) là nhà triết học duy tâm khách quan đã đề xuất PPDH bằng cách hỏi đáp giữa hai người, PPDH của ông được thế hệ sau gọi là “Phương pháp Xôcrat” [28, tr.40]. Đến thế kỷ XVII, J.A. Komenxki nhà sư phạm lỗi lạc của thế giới đã đưa ra nhiều quan điểm giáo dục tiến bộ vẫn còn có giá trị cho đến ngày nay, trong tác phẩm “Thế giới qua hình ảnh” ông đã đưa ra một phương pháp dạy học hoàn toàn mới, giúp học sinh tri giác về những sự vật, hiện tượng trong tự nhiên. Đây cũng là cuốn sách mở đường cho phương pháp giáo dục hiện tại: Sử dụng công cụ minh họa cho bài học, giúp cho học sinh có thể nhận thức vấn đề tốt hơn. Ở nước ta, ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2-9-1945, Bác Hồ đã khai sinh cho đất nước ta: “Nền giáo dục mang tính dân tộc, khoa học, dân chủ và đại chúng” [2, tr.20]. Tiếp thu tư tưởng về giáo dục (GD) của Bác, Bộ quốc gia giáo dục khẳng định: “Xóa bỏ những phương pháp nhồi sọ, lối học hình thức của nhà trường thực dân, đề cao tinh thần khoa học nhằm trao đổi cho học sinh một lối nhận thức có qui củ, một phương pháp tư duy khoa học, phát triển óc phê phán, phân tích, tổng hợp, tinh thần sáng tạo và gắn liền với thực tế” [15, tr.108]. Kể từ đó đến nay, lĩnh vực PPDH được thu hút đông đảo nhiều tác giả nghiên cứu. Ngay từ năm 1965, tác giả Phạm Thị Diệu Vân đã tập trung tìm tòi những kỹ thuật dạy học sao cho phát huy được tính tích cực học tập của học sinh trong giờ học. Đến năm 1971, Nguyễn Sỹ Tỳ muốn cải tiến PPDH theo hướng phát huy trí thông minh của học sinh, theo ông: “PPDH phải phát triển trí thông minh, óc suy nghĩ, phương pháp nghiên cứu cho HS” [4, tr.163]. Đặc biệt từ sau năm 1976, các nghiên cứu về đổi mới PPDH đã có tầm chiến lược hơn và có tính lý luận hơn, có thể nêu ra một số công trình nghiên cứu tiêu biểu như: SKKN: 2015-2016 Trang 7 1. 2. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU - Hà Thế Ngữ (2001), Giáo dục học một số vấn đề lý luận và thực tiễn, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. - Trần Bá Hoành (2010), Đổi mới PPDH, chương trình và sách giáo khoa, NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội. - Thái Duy Tuyên (2001), Giáo dục học hiện đại, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. - Thái Duy Tuyên (2007), Phương pháp dạy học truyền thống và đổi mới, NXB Giáo dục, Hà Nội. - Phùng Đình Mẫn (chủ biên, 2003), Trần Văn Hiếu, Hồ Văn Liên, Phan Minh Tiến, Trương Thanh Thúy, Những vấn đề cơ bản về đổi mới giáo dục trung học phổ thông hiện nay, Trường đại học Sư phạm - Đại học Huế. Tuy nhiên, vấn đề quản lý đổi mới PPDH còn ít được tác giả nghiên cứu. Trong thời gian gần đây, các tài liệu biên soạn về đổi mới quản lý giáo dục (QLGD), trong đó có quản lý đổi mới PPDH cũng mới được quan tâm với các tài liệu biên soạn phục vụ cho các dự án phát triển tiểu học, dự án phát triển Trung học cơ sở (THCS), dự án phát triển THPT, chương trình đào tạo bồi dưỡng Hiệu trưởng trường THPT liên kết Việt Nam - Singapore,… Ngoài ra một số luận văn thạc sỹ cũng đã nghiên cứu đến vấn đề này nhưng không nhiều như: Nguyễn Em (Đà Nẵng); Mai Thị Tuyết (Quảng Bình); Phạm Ngọc Thắng (Khánh Hòa); Lê Văn Long (ĐăkNông). Tại trường THPT Vĩnh Cửu, cho đến nay vẫn chưa có công trình nào nghiên cứu vấn đề quản lý đổi mới PPDH. Xuất phát từ thực tiễn đặt ra yêu cầu ngày càng nâng cao chất lượng giáo dục, trong đó công tác quản lý nhà trường của Phó Hiệu trưởng có vai trò quyết định. Chính vì vậy, tôi thấy cần thiết phải nghiên cứu vấn đề này. V. Các khái niệm của đề tài Quản lý Quản lý, là tác động có ý thức, có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý trong mỗi tổ chức bằng việc vận dụng các chức năng quản lý, nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các tiềm năng, các cơ hội của tổ chức để đạt được mục tiêu đặt ra với chất lượng và hiệu quả tối ưu trong điều kiện biến động của môi trường, làm cho tổ chức vận hành tốt. Quản lý giáo dục Quản lý giáo dục là hệ thống tác động có ý thức, có tổ chức, có kế hoạch, có hướng đích của chủ thể quản lý giáo dục đến đối tượng quản lý trong hệ thống giáo dục nhằm hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho thế hệ trẻ, trên cơ sở nhận thức và vận dụng những quy luật chung của xã hội cũng như các quy luật của quá trình giáo dục. SKKN: 2015-2016 Trang 8 3. 4. 5. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU Quản lý nhà trường Nhà trường là bộ mặt của hệ thống giáo dục, các quan điểm, đường lối chính sách giáo dục đều thực hiện trong nhà trường. Do đó, quản lý nhà trường, về thực chất là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm làm cho nhà trường vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng để đạt được mục tiêu giáo dục đề ra. Quản lý hoạt động dạy học 1.1.1.1. Khái niệm hoạt động dạy học - Theo tác giả Nguyễn Thanh Bình (chủ biên) và các tác giả khác: “Dạy học là tập hợp các quá trình hoặc hệ thống hoạt động trong giáo dục nhằm thực hiện mục đích giáo dục (phát triển) con người” [4, tr.127]. - Hoạt động dạy là hoạt động chuyên biệt được thực hiện trong nhà trường. Ở đó có tổ chức bộ máy, có mục tiêu, có nội dung, chương trình đã được chọn lọc phù hợp với từng lứa tuổi học sinh, có đầy đủ cơ sở vật chất (CSVC) phù hợp với thực tiễn dạy học, có đội ngũ GV được đào tạo bài bản có kinh nghiệm trong quản lý giáo dục. - Hoạt động dạy học bao gồm hai hoạt động tương tác qua lại với nhau, đó là hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh. + Hoạt động dạy là hoạt động của giáo viên giữ vai trò chủ đạo trong hoạt động dạy học, đó là hoạt động định hướng, tổ chức, điều khiển, điều chỉnh hoạt động học của học sinh nhằm giúp cho học sinh chiếm lĩnh tri thức, hình thành kỹ năng, kỹ xảo. + Hoạt động học là hoạt động của học sinh, học sinh vừa là khách thể của hoạt động này, vừa là chủ thể của hoạt động học, giữ vai trò chủ động, tích cực, độc lập, tự giác, sáng tạo trong quá trình chiếm lĩnh tri thức để hình thành nên học vấn của bản thân và phát triển nhân cách của mình. 1.1.1.2. Khái niệm quản lý hoạt động dạy học Quản lý hoạt động dạy học bao gồm quản lý hoạt động dạy của giáo viên như: Quản lý chuẩn bị giờ lên lớp, quản lý việc lên lớp, quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn, quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh… và quản lý hoạt động học của học sinh. Trong hoạt động dạy học, PPDH là thành tố quan trọng quyết định đến chất lượng dạy học. Đổi mới PPDH sẽ góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng dạy học ở nhà trường. Do đó, trong quản lý hoạt động dạy học ở nhà trường, thì vấn đề phải qua tâm hàng đầu đó là quản lý đổi mới PPDH. Quản lý đổi mới phương pháp dạy học 1.1.1.3. Khái niệm phương pháp dạy học PPDH là hệ thống các cách thức hoạt động tương tác giữa người dạy và người SKKN: 2015-2016 Trang 9 1. 2. 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU học nhằm đạt được mục đích dạy học, phát triển các năng lực của cá nhân. 1.1.1.4. Khái niệm quản lý đổi mới phương pháp dạy học. Quản lý việc đổi mới PPDH là nội dung then chốt trong quản lý hoạt động dạy học, đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ các biện pháp quản lý. Từ quản lý CSVC, TBDH, quản lý đội ngũ giáo viên, quản lý điều kiện môi trường làm việc cho đến cơ chế hoạt động, tổ chức và điều hành, kiểm tra, đánh giá, phối hợp với các lực lượng giáo dục và ngoài nhà trường. VI. Khái quát về phương pháp dạy học và đổi mới phương pháp dạy học Bản chất của phương pháp dạy học truyền thống Phương pháp dạy học truyền thống đó là truyền thụ tri thức một chiều từ giáo viên đến học sinh, giáo viên là người cung cấp kiến thức, học sinh học thuộc, ghi nhớ và tái hiện kiến thức. Bản chất của phương pháp dạy học tích cực Phương pháp dạy học tích cực tích cực đó là nhằm tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh, học sinh tự giác, chủ động tự tìm tòi, khám phá, giải quyết vấn đề để chiếm lĩnh tri thức, hình thành kỹ năng, kỹ xảo dưới sự hướng dẫn, tổ chức, điều khiển của giáo viên. Đổi mới phương pháp dạy học trong giai đoạn hiện nay. Đổi mới PPDH không có nghĩa là loại bỏ các PPDH truyền thống mà cần bắt đầu bằng việc cải tiến các PPDH truyền thống, đồng thời kết hợp các PPDH tích cực nhằm phát huy tính tích cực, tính chủ động, sáng tạo của người học, phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện dạy học cụ thể của từng cơ sở giáo dục. Bảng 1.1. So sánh PPDH truyền thống và PPDH dạy học tích cực Quan niệm PPDH truyền thống PPDH tích cực Học là quá trình tiếp thu, lĩnh hội, qua đó hình ảnh kiến thức, kỹ năng, tư tưởng, tình cảm. Học là quá trình kiến tạo; Học sinh tìm tòi, khám phá, phát hiện, luyện tập, khai thác và xử lý thông tin,… tự hình thành hiểu biết, năng lực và phẩm chất. Truyền thụ tri thức và Tổ chức hoạt động nhận thức cho học Bản chất chứng minh chân lý của sinh. Dạy học sinh cách tìm ra chân lý. giáo viên. Chú trọng hình thành các năng lực (sáng Chú trọng cung cấp tri tạo, hợp tác,…) dạy PP và kỹ thuật lao Mục tiêu thức, kỹ năng, kỹ xảo. động khoa học, dạy cách học. Học để đáp Học để đối phó với thi cử. ứng những yêu cầu của xã hội. Nội dung Từ sách giáo khoa và giáo Từ nhiều nguồn khác nhau: Sách viên. giáo khoa (SGK), GV, các tài liệu học SKKN: 2015-2016 Trang 10 4. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU PPDH truyền thống PPDH tích cực tập, thí nghiệm… gắn với: - Vốn hiểu biết, kinh nghiệm, nhu cầu học sinh. - Tình huống thực tế, bối cảnh và môi trường địa phương. - Những vấn đề học sinh quan tâm. Phương Các PP diễn giảng, truyền Các phương pháp tìm tòi, điều tra, giải pháp thụ kiến thức một chiều. quyết vấn đề. Cố định: Giới hạn trong Hình bốn bức tường của lớp thức tổ học, giáo viên đối diện chức với cả lớp. Linh hoạt: Học ở lớp, ở phòng thí nghiệm, trong thực tế, học cá nhân, học đôi bạn, học theo cả nhóm, cả lớp đối diện với giáo viên. Mục đích đổi mới phương pháp dạy học Mục đích của việc đổi mới PPDH ở trường THPT, đó là thay đổi lối dạy học truyền thống một chiều. Dạy học theo hướng lấy người học làm trung tâm, nhằm giúp học sinh phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, rèn luyện thói quen và khả năng tự học, khả năng hợp tác và kỹ năng vận dụng kiến thức để giải quyết các tình huống trong học tập và trong thực tiễn, tạo niềm tin và hứng thú trong học tập của học sinh, giúp học sinh tự tin, sớm thích ứng với đời sống xã hội, hòa nhập với cộng đồng. 1.1.5. Nội dung đổi mới phương pháp dạy học ở trường Trung học phổ thông - Đổi mới cách dạy của thầy, chuyển từ cách dạy truyền thụ tri thức một chiều sang dạy cách học cho học sinh tự mình chiếm lĩnh tri thức, hình thành kỹ năng, kỹ xảo, phát triển khả năng sáng tạo. - Đổi mới cách học của trò, chuyển từ học tập thụ động, tái hiện lại kiến thức sang học tập một cách tích cực, chủ động, sáng tạo, vận dụng kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề thực tiễn. - Tăng cường thực hành, thí nghiệm cho học sinh, tăng cường sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại vào dạy học. - Dạy học phải tác động vào tình cảm, đem lại niềm vui hứng thú học tập cho học sinh, bồi đưỡng tâm hồn cho học sinh, làm cho học sinh tích cực hơn, hoạt động nhiều hơn trong học tập. SKKN: 2015-2016 Trang 11 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU 2. Cơ sở thực tiễn VII. Quản lí việc đổi mới phương pháp dạy học của Phó Hiệu trưởng ở trường Trung học phổ thông 1.1.1. Mục tiêu quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới PPDH ở trường Trung học phổ thông Mục tiêu quản lý việc đổi mới PPDH ở trường THPT, là người Phó hiệu trưởng vận dụng các chức năng quản lý và sử dụng triệt để các phương tiện quản lý, tác động đến khách thể quản lý trong nhà trường một cách có ý thức, có kế hoạch, có hướng đích, làm thay đổi cách dạy truyền thống của thầy, thay đổi cách học thụ động của trò, nhằm không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. 1.1.2. Vai trò của Phó hiệu trưởng trong công tác quản lý đổi mới PPDH Vai trò của Phó hiệu trưởng trong nhà trường phổ thông là vô cùng quan trọng, là người tiên phong, gương mẫu, là “con chim đầu đàn” của tập thể giáo viên, đi đầu trong việc thực hiện đổi mới PPDH, là người có vai trò quyết định đến chất lượng giáo dục của nhà trường. VIII. Chức năng quản lý đổi mới phương pháp dạy học của Phó hiệu trưởng trường Trung học phổ thông 1.1.1. Kế hoạch hóa hoạt động đổi mới phương pháp dạy học Người Phó hiệu trưởng có thể lập kế hoạch đổi mới PPDH độc lập riêng hoặc nằm trong kế hoạch tổng thể của nhà trường, được xây dựng theo từng năm học. Kế hoạch (KH) phải mang tính cụ thể, mục tiêu phải phù hợp với nội dung, chương trình, khả năng tiếp thu của học sinh, trình độ, năng lực của giáo viên và điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường, kế hoạch đổi mới PPDH phải được phổ biến tới toàn thể cán bộ quản lý và giáo viên trong toàn trường. 1.1.2. Tổ chức thực hiện hoạt động, đổi mới phương pháp dạy học Sau khi lập xong kế hoạch, người Phó hiệu trưởng tiến hành phân phối và sắp xếp nguồn lực theo cấu trúc tổ chức nhất định để đảm bảo thực hiện thành công các mục tiêu đổi mới PPDH đã đề ra. Bằng cách: - Phân bố cho các tổ trưởng chuyên môn triển khai thực hiện kế hoạch, chuẩn bị các điều kiện CSVC cần thiết phục vụ cho việc đổi mới PPDH của GV. - Xây dựng, phát triển, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Chính giáo viên là người có trách nhiệm chính trong việc đổi mới PPDH, từ khi lập kế hoạch bài giảng đến triển khai PPDH ở trên lớp và kiểm tra, đánh giá kết quả của học sinh. - Xác lập cơ chế hoạt động phối hợp giữa các bộ phận chuyên môn với đoàn thể, giải quyết tốt mối quan hệ này cũng như mối quan hệ giữa nhà trường với cộng đồng xã hội để đảm bảo thực hiện mục tiêu đề ra. SKKN: 2015-2016 Trang 12 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU 1.1.3. Chỉ đạo thực hiện hoạt động đổi mới phương pháp dạy học Phó hiệu trưởng thực hiện chức năng chỉ đạo chính là thực hiện quyền chỉ huy, điều khiển, hướng dẫn việc đổi mới PPDH. Bên cạnh đó, người Phó hiệu trưởng thường xuyên liên kết, động viên, khuyến khích, giám sát mọi người, mọi bộ phận thực hiện tốt công việc của mình theo sự sắp xếp, phân công nhiệm vụ từ trước. 1.1.4. Kiểm tra hoạt động đổi mới phương pháp dạy học Kiểm tra là chức năng không thể thiếu trong công tác quản lý của Phó hiệu trưởng, qua kiểm tra để xem xét, đánh giá mức độ thực hiện việc đổi mới PPDH. Từ đó, phổ biến nhân rộng các nhân tố tích cực, đồng thời, điều chỉnh kịp thời các thiếu sót nhằm giúp các bộ phận và cá nhân hoàn thành tốt mục tiêu đổi mới PPDH đã đề ra. IX. Nội dung quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường Trung học phổ thông 1.1.1. Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn Nội dung quản lý trọng tâm của Phó hiệu trưởng đó là chỉ đạo việc đổi mới nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn. Thời gian của buổi sinh hoạt tổ chủ yếu thảo luận hướng đổi mới PPDH đối với từng bài dạy gắn liền với đổi mới nội dung, chương trình, sách giáo khoa. Ngoài ra, người Phó hiệu trưởng định kỳ kiểm tra hoạt động của tổ, từ khâu xây dựng kế hoạch đến tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch và tự kiểm tra, đánh giá của tổ. 1.1.2. Quản lý hoạt động của giáo viên chủ nhiệm và phối hợp với các đoàn thể trong nhà trường  Quản lý hoạt động của giáo viên chủ nhiệm Phó hiệu trưởng cần tăng cường quản lý đội ngũ GVCN với các nội dung sau: - Quản lý việc xây dựng, lập kế hoạch công tác chủ nhiệm của đội ngũ GVCN. Hướng dẫn GVCN xây dựng kế hoạch, nhấn mạnh đến công tác giáo dục động cơ, thái độ học tập của học sinh. Quản lý việc tổ chức, chỉ đạo thực hiện các nội dung kế hoạch. Trong đó chú trọng đến công tác đổi mới PPDH. - Kiểm tra, đánh giá kết quả công tác thực hiện kế hoạch chủ nhiệm của đội ngũ GVCN. Việc kiểm tra đánh giá có thể thực hiện theo tuần, tháng hay học kỳ. * Phối hợp hoạt động với các đoàn thể trong nhà trường Trong quản lý hoạt động đổi mới PPDH, Phó hiệu trưởng cần có kế hoạch phối hợp với các đoàn thể trong nhà trường như tổ chức Đảng, Công đoàn, Đoàn thanh niên nhằm động viên giáo viên tích cực đổi mới PPDH và giáo dục động cơ, thái độ học tập cho học sinh. Thông qua các tổ chức đoàn thể để phát động phong trào thi đua đổi mới PPDH của giáo viên, thi đua học tập của học sinh. Qua phong SKKN: 2015-2016 Trang 13 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU trào, phát hiện những gương mặt điển hình, những nhân tố tích cực làm nòng cốt cho việc thực hiện đổi mới PPDH. X. Quản lý hoạt động đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên. - Quản lý hoạt động đổi mới PPDH của giáo viên bắt đầu từ quản lý việc soạn bài. Bài soạn chính là kế hoạch lên lớp, là bản thiết kế để tổ chức cho HS hoạt động. Tuy nhiên tiêu chuẩn về một bài soạn chỉ là tiền đề cho sự thành công của một tiết dạy. Từ nghiên cứu lý luận và thực tiễn cho thấy quản lý giờ lên lớp, đặc biệt quản lý tốt mối quan hệ Thầy - Trò có ý nghĩa quyết định trong việc đổi mới PPDH. - Ngoài ra, Phó hiệu trưởng cần đổi mới đánh giá giờ dạy, tùy từng môn học, xây dựng tiêu chí đánh giá giờ dạy một cách cụ thể theo hướng đổi mới PPDH nhưng cần tôn trọng các đặc trưng cơ bản: Dạy học phải thông qua tổ chức hoạt động học tập và rèn luyện PP tự học cho học sinh; quan tâm đến dạy học cá thể kết hợp với dạy học hợp tác; kết hợp đánh giá của thầy và tự đánh giá của trò. - Quản lý việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh có vai trò vô cùng quan trọng, thông qua phản hồi thông tin ngược của học sinh giúp giáo viên điều chỉnh cách dạy sao cho phù hợp. Thực tiễn giáo dục cho thấy, cách đánh giá, thi cử thế nào thì sẽ có lối dạy và lối học như thế ấy. Vì vậy, để đổi mới PPDH thì nhất định phải đổi mới cách kiểm tra, thi cử, đánh giá kết quả học tập của học sinh. - Trong công tác quản lý hoạt động đổi mới PPDH của giáo viên, người Phó hiệu trưởng cần quan tâm đến việc quản lý vấn đề tự bồi dưỡng. Thông qua việc tự bồi dưỡng, sẽ không ngừng nâng cao trình độ, chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên. XI. Quản lý hoạt động học tập của học sinh Để quản lý hoạt động học tập của học sinh có hiệu quả, cần có sự phối hợp trong quản lý hoạt động học tập, người Phó hiệu trưởng phải cụ thể hóa nội dung trách nhiệm, phân công cụ thể cho từng bộ phận, cá nhân trong quản lý hoạt động học tập, xây dựng quy chế phối hợp giữa Ban giám hiệu (BGH), GVCN, giáo viên bộ môn (GVBM), Đoàn thanh niên và các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường. Quản lý hoạt động học tập của học sinh trong đổi mới PPDH, cần tạo điều kiện để hình thành phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng tự học, bồi dưỡng thói quen, ý chí tự học, phát huy tính tích cực, tự giác học tập của học sinh thông qua cách tổ chức hoạt động trong giờ học. Từ đó, rèn luyện cho học sinh phương pháp tự nghiên cứu, phương pháp đọc sách, đọc tài liệu học tập khác…khơi dậy lòng say mê học tập, làm bộc lộ và phát triển năng lực tiềm năng trong mỗi học sinh. Bên cạnh đó, nhà trường cần tổ chức các hoạt động ngoài giờ phong phú, đa dạng, đưa học sinh vào những tình huống thực tế, tạo nên thói quen và năng lực giải quyết vấn để cho học sinh. SKKN: 2015-2016 Trang 14 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU XII. Quản lý việc trang bị, sử dụng và bảo quản CSVC, TBDH phục vụ việc đổi mới phương pháp dạy học CSVC và TBDH là phương tiện lao động sư phạm của GV và HS, là một trong những điều kiện thiết yếu để đảm bảo quá trình dạy học được diễn ra trong nhà trường. TBDH là thành tố của quá trình dạy học, nó mang lại hiệu quả cao trong nhận thức của học sinh, giúp cho học sinh nhận thức chính xác đầy đủ, dễ dàng về các sự vật hiện tượng trong thế giới khách quan, giúp cho học sinh nắm vững nội dung bài học và nhớ nội dung bài học sâu sắc hơn. Quản lý CSVC, TBDH không chỉ trang bị đầy đủ, đồng bộ mà còn phải hướng đến việc bảo quản, khai thác, sử dụng một cách có hiệu quả. Mặt khác, cần huy động các nguồn lực xã hội tham gia trong việc xã hội giáo dục về lĩnh vực CSVC kỹ thuật trường học. Phó hiệu trưởng cần thường xuyên kiểm tra, theo dõi việc khai thác, sử dụng TBDH của giáo viên trong giờ học, tổ chức tập huấn bồi dưỡng cho giáo viên về quy trình sử dụng các phương tiện kỹ thuật dạy học hiện đại. XIII. Phối hợp hoạt động với Ban đại diện cha mẹ học sinh Ban đại diện cha mẹ học sinh là tổ chức đại diện cho tất cả cha mẹ học sinh (CMHS), là những người nắm chính xác thông tin của học sinh không chỉ ở trường, mà họ còn là cầu nối giữa nhà trường với cha mẹ học sinh. Phó hiệu trưởng cần thông báo với họ về những vấn đề nhà trường quan tâm, tận dụng thế mạnh của họ, để họ quán triệt mục tiêu đổi mới đến mọi người và chính họ sẽ vận động cha mẹ học sinh hỗ trợ cho các hoạt động của nhà trường. Nội dung quản lý đổi mới PPDH của Phó hiệu trưởng ở trường THPT có thể tóm tắt trong bảng sau: Bảng 1.2. Nội dung quản lý đổi mới phương pháp dạy học Đối Quản lý Quản lý tượng hoạt động hoạt của tổ động chủ chuyên nhiệm, Nội môn đoàn thể dung Xây dựng - KH thực kế hoạch hiện chương trình. Quản lý Quản lý Quản lý Quản lý việc phối hoạt động hoạt động CSVC, hợp với đổi mới học tập TBDH đáp Ban đại PPDH của của học ứng đổi mới diện giáo viên sinh PPDH CMHS - KH hoạt - Soạn bài. động chủ - Lên lớp. nhiệm, đoàn thể. - Dự giờ. - Kiểm tra, - KH triển - KH khai phối hợp đánh giá chuyên đề các lực HS. đổi mới lượng - Tự bồi SKKN: 2015-2016 - Nề nếp tự - KH mua quản. sắm; sử dụng CSVC, - Nề nếp TBDH. học tập. - KH bảo - KH hưởng ứng quản, sửa các phong chữa. trào thi - KH phối hợp quản lý nề nếp, rèn luyện đạo đức của HS. Trang 15 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU Đối Quản lý Quản lý tượng hoạt động hoạt của tổ động chủ chuyên nhiệm, Nội môn đoàn thể dung Quản lý Quản lý Quản lý Quản lý việc phối hoạt động hoạt động CSVC, hợp với đổi mới học tập TBDH đáp Ban đại PPDH của của học ứng đổi mới diện giáo viên sinh PPDH CMHS PPDH. khác dưỡng. - KH bồi trong việc dưỡng GV giáo dục HS. đua. Tổ chức, - Dự giờ, - Nề nếp chỉ đạo thực tập, sinh hoạt thực hiện thao giảng. chủ - Tổ chức nhiệm. - Bồi - Phát động dưỡng nhận các phong thức, kỹ trào thi năng đua. hội thi về - Nề nếp chung. - Bồi giảng dạy, quản lý - Bồi dưỡng về sử dụng và HS. dưỡng các PP tự học, tự làm đồ - Tổ chức kỹ năng, kỹ năng tự dùng dạy các câu nghiệp vụ học. học. dạy học. lạc bộ. - Tổ chức - Tổng kết sáng kiến kinh nghiệm. Kiểm tra - Kiểm tra Kiểm tra đánh giá chéo giữa đánh giá các tổ. thi đua - Kiểm tra tập thể, cá nhân đánh giá học sinh. GV - Chỉ đạo - Định kỳ việc thực họp CMHS. hiện kế - Hội nghị hoạch sử tư vấn PP dụng TBDH. dạy con tự - Huy động học, PP các nguồn giáo dục lực để mua đạo đức. sắm TBDH xây dựng - Chỉ đạo ngoại khóa, CSVC. việc tự bồi dã ngoại, dưỡng. giải trí bổ ích. - Kiểm tra Đánh giá, toàn diện. tổng kết thi - Kiểm tra đua, khen thưởng. theo Kiểm tra, Tổ chức đánh giá báo cáo việc sử dụng điển hình. TBDH. chuyên đề Tạo động lực: - Tôn vinh GV có thành tích, động viên, khích lệ niềm đam mê và khát khao cống hiến của họ. - Khen thưởng, đãi ngộ thích đáng. XIV. Phương tiện quản lý của Phó hiệu trưởng đối với việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường Trung học phổ thông Phương tiện quản lý là những gì mà người Phó hiệu trưởng sử dụng như những công cụ trong quá trình quản lý để đạt được mục tiêu quản lý. Trong trường SKKN: 2015-2016 Trang 16 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU THPT, phương tiện quản lý chủ yếu của Phó hiệu trưởng bao gồm: - Các chế định Giáo dục & Đào tạo Bộ máy tổ chức và nhân lực dạy học Nguồn tài lực, vật lực dạy học Hệ thống thông tin và môi trường dạy học XV. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình quản lý trong việc đổi mới phương pháp dạy học ở Trường trung học phổ thông 1.1.1. Các yếu tố chủ quan - Trình độ, năng lực, phẩm chất của Phó hiệu trưởng Phó Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm trước cấp trên về chất lượng và hiệu quả mọi hoạt động của trường mình. Sự đổi mới PPDH trong nhà trường phụ thuộc rất lớn vào nhận thức, trình độ tổ chức, năng lực quản lý, triển khai thực tiễn công việc của Phó hiệu trưởng. Để thực hiện thành công việc đổi mới PPDH, Phó hiệu trưởng phải: + Am hiểu sâu sắc về đổi mới PPDH nói chung và nhất là trong lĩnh vực chuyên môn của mình để có thể “làm mẫu” cho các giáo viên thực hiện. + Có trình độ tổ chức và triển khai thực hiện tốt các vấn đề mới về lý luận dạy học, biết tổ chức học tập và rút kinh nghiệm để nhân rộng trong toàn trường. + Tiếp tục nâng cao uy tín trong tập thể sư phạm nhà trường, thúc đẩy sự phát triển nhà trường. - Trình độ, năng lực, phẩm chất của giáo viên Đổi mới PPDH chỉ thực hiện thành công khi người giáo viên hội đủ các năng lực sư phạm cơ bản sau: + Năng lực nắm bắt tâm lý, nhu cầu và đặc điểm đối tượng dạy học, giáo dục. + Năng lực thiết kế kế hoạch dạy học, giáo dục. + Năng lực tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học, giáo dục. + Năng lực giám sát, đánh giá kết quả các hoạt động dạy học, giáo dục. + Năng lực giải quyết các vấn để nảy sinh trong thực tiễn dạy học, giáo dục. - Năng lực, phẩm chất của học sinh. Việc thực hiện đổi mới PPDH trong nhà trường phổ thông còn phụ thuộc phần lớn vào phẩm chất, năng lực học tập của học sinh. Học sinh là đối tượng trung tâm của quá trình dạy học. Nếu học sinh có ý thức học tập tốt, có động cơ học tập đúng đắn, tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập thì việc đổi mới PPDH sẽ được thuận lợi. 1.1.2. Các yếu tố khách quan Các chế định Giáo dục & Đào tạo về đổi mới PPDH. Các văn bản chỉ thị của SKKN: 2015-2016 Trang 17 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CỦA PHÓ HIỆU TRƯỞNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRƯỜNG THPT VĨNH CỬU ngành GD & ĐT đã được các cấp quản lý cụ thể hóa và hướng dẫn thực hiện một cách cụ thể, chính là môi trường pháp lý thuận lợi cho việc thực hiện đổi mới PPDH ở nhà trường THPT hiện nay. Đổi mới PPDH luôn gắn liền với những yêu cầu về CSVC, TBCH, về thư viện, về phương tiện dạy học hiện đại.... nhằm phát huy hết khả năng nhận thức, tư duy sáng tạo, làm việc theo nhóm một cách tích cực, chủ động của học sinh. Vì vậy, người Phó hiệu trưởng cần có kế hoạch chiến lược và cụ thể trong việc tăng cường xây dựng CSVC, TBDH, có biện pháp huy động nhiều nguồn lực xã hội hỗ trợ kinh phí để trang bị đầy đủ, đồng bộ, từng bước chuẩn hóa, hiện đại hóa hệ thống CSVC, TBDH để đáp ứng yêu cầu đổi mới PPDH. - Gia đình, cộng đồng xã hội. Yếu tố nội lực chính là yếu tố quyết định thành bại của việc đổi mới PPDH, còn yếu tố ngoại lực dù có quan trọng đến mức nào thì chỉ đóng vai trò hỗ trợ, thúc đẩy, tạo điều kiện. Để việc đổi mới PPDH đạt hiệu quả cao, người Phó hiệu trưởng cần phải khơi dậy các yếu tố nội lực và phát huy các yếu tố ngoại lực, để tạo ra sự cộng hưởng cao nhất giúp cho các em HS tự hoàn thiện dần về nhân cách. Tóm lại từ việc khái quát về lịch sử nghiên cứu vấn đề, hệ thống hóa các khái niệm cơ bản và một số đặc trưng về công tác quả lý đổi mới PPDH của Phó hiệu trưởng, chúng tôi rút ra một số kết luận sau: Trong công tác quản lý nhà trường, đặc biệt là quản lý đổi mới PPDH trường THPT đòi hỏi người Phó hiệu trưởng phải nắm vững những vấn đề cơ bản của khoa học quản lý nói chung và quản lý giáo dục nói riêng, vạch ra được mục tiêu đổi mới, thực hiện các chức năng và PP quản lý một cách sáng tạo, biết sử dụng các phương tiện quản lý một cách có hiệu quả, hiểu biết một cách sâu sắc về nội dung quản lý đổi mới PPDH, biết khơi dậy nội lực của tập thể sư phạm trong nhà trường, đồng thời huy động được các yếu tố ngoại lực, xác định đổi mới PPDH là vấn đề cấp thiết trong việc nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường. Quản lý việc đổi mới PPDH đó là hệ thống những tác động có hướng đích, có tổ chức, có kế hoạch của Phó hiệu trưởng đến hoạt động dạy của GV và hoạt động học của HS nhằm đạt được mục tiêu dạy học. Việc đổi mới PPDH chỉ thành công khi nó trở thành hoạt động thường xuyên của nhà trường. Chính vì vậy, người Phó hiệu trưởng cần phải quản lý các tổ chức, thông qua tổ chức mà quản lý con người và quản lý công việc. Bên cạnh đó, người Phó hiệu trưởng cần hiểu rõ giáo viên, học sinh; nắm vững chủ trương, đường lối, cơ chế hoạt động và điều kiện thực tế dạy học của nhà trường để đề xuất các biện pháp đúng đắn. SKKN: 2015-2016 Trang 18