Tài liệu Phân tích tình hình tài chính của công ty cơ khí xây dựng và lắp máy điện nước

Lêi nãi ®Çu HiÖn nay, cïng víi sù ®æi míi cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng vµ sù c¹nh tranh ngµy cµng quyÕt liÖt gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®& g©y ra nh÷ng khã kh¨n vµ thö th¸ch cho c¸c doanh nghiÖp. Trong bèi c¶nh ®ã, ®Ó cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®−îc m×nh mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾m v÷ng t×nh h×nh còng nh− kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh qu¶. §Ó ®¹t ®−îc ®iÒu ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh v× nã cã quan hÖ trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ ng−îc l¹i. ViÖc th−êng xuyªn tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn thÊy râ thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi chÝnh, kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú cña doanh nghiÖp còng nh− x¸c ®Þnh ®−îc mét c¸ch ®Çy ®ñ,®óng ®¾n nguyªn nh©n vµ møc ®é ¶nh h−ëng cña c¸c nh©n tè th«ng tin cã thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc tiÒm n¨ng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh còng nh− rñi ro vµ triÓn väng trong t−¬ng lai cña doanh nghiÖp ®Ó hä cã thÓ ®−a ra nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu, nh÷ng quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c nh»m n©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. B¸o c¸o tµi chÝnh lµ tµi liÖu chñ yÕu dïng ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp v× nã ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng hîp nhÊt vÒ t×nh h×nh c«ng sù, nguån vèn, tµi s¶n c¸c chØ tiªu vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh còng nh− kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, nh÷ng th«ng tin mµ b¸o c¸o tµi chÝnh cung cÊp lµ ch−a ®Çy ®ñ v× nã kh«ng gi¶i thÝch ®−îc cho ng−êi quan t©m biÕt ®−îc râ vÒ thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi chÝnh, nh÷ng rñi ro, o, triÓn väng vµ xu h−íng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh sÏ bæ khuyÕt cho sù thiÕu hôt nµy. NhËn thøc ®−îc râ tÇm quan träng cña viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp kÕt hîp gi÷a kiÕn thøc lý luËn ®ùoc tiÕp thu ë nhµ tr−êng vµ tµi liÖu tham kh¶o thùc tÕ, còng víi sù gióp ®ì, h−íng dÉn nhiÖt t×nh cña c¸c c« chó trong phßng kÕ to¸n C«ng ty C¬ khÝ x©y dùng vµ l¾p m¸y ®iÖn n−íc vµ thÇy gi¸o NguyÔn §¨ng H¹c, t«i ®& chän chuyªn ®Ò “Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty C¬ khÝ X©y dùng vµ L¾p m¸y ®iÖn n−íc”. Chuyªn ®Ò nµy ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn gåm cã c¸c néi dung chÝnh sau: Ch−¬ng I. Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp Ch−¬ng II. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh t¹i C«ng ty C¬ khÝ X©y dùng vµ l¾p m¸y ®iÖn n−íc. Ch−¬ng III: Mét sè ý kiÕn nh»m ph©n tÝch vµ c¶i thiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty C¬ khÝ X©y dùng vµ l¾p m¸y ®iÖn n−íc. - Phô lôc - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n - B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh - B¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ. - B¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. Ch−¬ng I. Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp 1.1 Ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m gi¶i quyÕt mèi quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh ®−îc biÓu hiÖn d−íi h×nh th¸i tiÒn tÖ ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Nãi c¸ch kh¸c, ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ nh÷ng quan hÖ tiÒn tÖ g¾n trùc tiÕp víi viÖc tæ chøc, huy ®éng ph©n phèi, sö dông vµ qu¶n lý vèn trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Ho¹t ®éng tµi chÝnh ë doanh nghiÖp ph¶i h−íng tíi c¸c môc tiªu sau: - Ho¹t ®éng tµi chÝnh ph¶i gi¶i quyÕt tèt c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ thÓ hiÖn qua viÖc thanh to¸n víi c¸c ®¬n vÞ cã liªn quan nh− ng©n hµng, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ kh¸c. Mèi quan hÖ nµy ®−îc cô thÓ ho¸ b»ng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ vÒ mÆt l−îng, mÆt chÊt vµ thêi gian. - Ho¹t ®éng tµi chÝnh ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c hiÖu qu¶. Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái ph¶i tèi ®a ho¸ viÖc sö dông c¸c nguèn vèn, nh−ng vÉn ®¶m b¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®−îc ho¹t ®éng b×nh th−êng vµ mang l¹i hiÖu qu¶. - Ho¹t ®éng tµi chÝnh ®−îc thùc hiÖn trªn c¬ së t«n träng ph¸p luËt, chÊp hµnh vµ tu©n thñ c¸c chÕ ®é vÒ tµi chÝnh tÝn dông, nghÜa vô víi Nhµ n−íc, kû luËt víi c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ cã liªn quan. 1.2 Ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp 1.2.1 ý nghÜa vµ môc ®Ých cña ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp hay cô thÓ ho¸ lµ qu¸ tr×nh ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh kiÓm tra ®èi chiÕu, so s¸nh c¸c sè liÖu, tµi liÖu vµ t×nh h×nh tµi chÝnh hiÖn hµnh vµ trong qu¸ khø nh»m môc ®Ých ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng, hiÖu qu¶ kinh doanh còng nh− rñi ro trong t−¬ng lai. B¸o c¸o tµi chÝnh lµ nh÷ng b¸o c¸o tæng hîp nhÊt lµ vÒ t×nh h×nh tµi s¶n, vèn vµ c«ng nî còng nh− t×nh h×nh tµi chÝnh, kÕt qu¶ kinh doanh trong kú cña doanh nghiÖp. Do ®ã, viÖc th−êng xuyªn tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh sÏ cung cÊp th«ng tin cho ng−êi sö dông tõ c¸c gãc ®é kh¸c nhau, võa ®¸nh gi¸ toµn diÖn, võa tæng hîp kh¸i qu¸t, l¹i võa xem xÐt mét c¸ch chi tiÕt ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®Ó nhËn biÕt ph¸n ®o¸n vµ ®−a ra quyÕt ®Þnh tµi chÝnh, quyÕt ®Þnh ®Çu t− vµ quyÕt ®Þnh tµi trî phï hîp. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh th«ng qua c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ mèi quan t©m cña nhiÒu nhãm ng−êi. Nhµ qu¶n lý, c¸c nhµ ®Çu t−, c¸c cæ ®«ng, c¸c chñ nî, c¸c kh¸ch hµng, c¸c nhµ cho vay tÝn dông, c¸c c¬ quan chÝnh phñ vµ ng−êi lao ®éng ...Mçi mét nhãm ng−êi nµy cã nhu cÇu th«ng tin kh¸c nhau. + §èi víi c¸c chñ doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp mèi quan t©m hµng ®Çu cña hä lµ t×m kiÕm lîi nhuËn vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî. Mét doanh nghiÖp bÞ lç liªn tôc, sÏ bÞ c¹n kiÖt nguån lùc vµ buéc ph¶i ®ãng cöa. MÆt kh¸c nÕu doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n còng buéc ph¶i ®ãng cöa. + §èi víi c¸c chñ ng©n hµng vµ c¸c nhµ cho vay tÝn dông mèi quan t©m hµng ®Çu cña hä chñ yÕu lµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp. V× vËy hä ®Æc biÖt quan t©m ®Õn l−îng tiÒn vµ c¸c tµi kho¶n cã thÓ chuyÓn nhanh thµnh tiÒn, tõ ®ã so s¸nh víi nî ng¾n h¹n ®Ó biÕt ®−îc kh¶ n¨ng thanh to¸n tøc thêi cña doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, c¸c chñ ng©n hµng vµ c¸c nhµ vay tÝn dông còng rÊt quan t©m tíi sè l−îng vèn chñ së h÷u, bëi v× sè vèn nµy lµ kho¶n b¶o hiÓm cho hä trong tr−êng hîp doanh nghiÖp bÞ rñi ro. + §èi víi c¸c nhµ cung øng vËt t− hµng ho¸, dÞch vô cho doanh nghiÖp hä ph¶i quyÕt ®Þnh xem cã cho phÐp kh¸ch hµng s¾p tíi ®−îc mua chÞu hµng hay kh«ng, hä cÇn ph¶i biÕt ®−îc kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp hiÖn t¹i, vµ trong thêi gian s¾p tíi. + §èi víi c¸c nhµ ®Çu t−, mèi quan t©m cña hä lµ thêi gian hoµn vèn, møc sinh l&i, vµ sù rñi ro. V× vËy hä cÇn c¸c th«ng tin vÒ ®iÒu kiÖn tµi chÝnh, t×nh h×nh ho¹t ®éng, hiÖu qu¶ kinh doanh vµ tiÒm n¨ng t¨ng tr−ëng cña c¸c doanh nghiÖp. Ngoµi ra, c¸c c¬ quan tµi chÝnh, thèng kª, thuÕ, c¬ quan chñ qu¶n, c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch nh÷ng ng−êi lao ®éng ... còng quan t©m tíi th«ng tin tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Nh− vËy, cã thÓ nãi môc tiªu tèi cao vµ quan träng nhÊt cña ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh lµ gióp ra quyÕt ®Þnh lùa chän ph−¬ng ¸n kinh doanh tèi cao vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c thùc tr¹ng, tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp. 1.2.2. Tµi liÖu dïng lµm c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh sö dông mäi nguån th«ng tin cã kh¶ n¨ng lµm râ môc tiªu cña dù ®o¸n tµi chÝnh trong ®ã chñ yÕu thong tin tõ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n: MÉu sè B 01-DN B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp, ph¶n ¸nh tæng qu¸t toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã vµ nguån h×nh thµnh tµi s¶n ®ã cña doanh nghiÖp t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh, theo 2 c¸ch ph©n lo¹i lµ kÕt cÊu vèn kinh doanh vµ nguån h×nh thµnh vèn kinh doanh. Sè liÖu trªn b¶ng C©n ®èi kÕ to¸n cho biÕt toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm b¸o c¸o theo c¬ cÊu tµi s¶n, vµ nguån h×nh thµnh tµi s¶n ®ã. C¨n cø vµo b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cã thÓ nhËn xÐt ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n th−êng cã kÕt cÊu hai phÇn: + PhÇn tµi s¶n: Ph¶n ¸nh toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm b¸o c¸o theo c¬ cÊu tµi s¶n vµ h×nh thøc tån t¹i trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp: Tµi s¶n ®−îc chia thµnh hai phÇn: tµi s¶n l−u ®éng vµ ®Çu t− ng¾n h¹n, tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t− dµi h¹n. + PhÇn nguån vèn: Ph¶n ¸nh nguån h×nh thµnh tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm b¸o c¸o. C¸c chØ tiªu nguån vèn thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña doanh nghiÖp ®èi víi tµi s¶n ®ang qu¶n lý vµ sö dông t¹i doanh nghiÖp. Nguån vèn ®−îc chia thµnh: Nî ph¶i tr¶ vµ nguån vèn chñ së h÷u. Mçi phÇn cña B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®Òu ®−îc ph¶n ¸nh theo ba cét: M& sè, sè ®Çu n¨m, sè cuèi kú (quý, n¨m) Néi dung trong B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ph¶i tho¶ m&n ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n: Tæng tµi s¶n = Tæng nguån vèn Ngoµi hai phÇn tµi s¶n vµ nguån vèn, cÊu t¹o B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cßn cã phÇn tµi s¶n ngoµi b¶ng. + PhÇn tµi s¶n ngoµi b¶ng: Ph¶n ¸nh nh÷ng tµi s¶n kh«ng thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp nh−ng doanh nghiÖp ®ang qu¶n lý hoÆc sö dông vµ mét sè chØ tiªu bæ sung kh«ng thÓ ph¶n ¸nh trong B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. C¬ së sè liÖu ®Ó lËp B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ c¸c sè kÕ to¸n tæng hîp vµ chi tiÕt c¸c tµi kho¶n lo¹i: 0,1 , 2, 3, 4 vµ B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n kú tr−íc. 1. 2. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh lµ b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp, ph¶n ¸nh tæng qu¸t t×nh h×nh vµ hiÖu qu¶ kinh doanh trong mét kú kÕ to¸n cña doanh nghiÖp, chi tiÕt theo ho¹t ®éng kinh doanh chÝnh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c, t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ n−íc vÒ thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh gåm 3 phÇn: + PhÇn I: L&i – lç: ph¶n ¸nh t×nh h×nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm ho¹t ®éng kinh doanh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c. TÊt c¶ c¸c chØ tiªu trong phÇn nµy ®Òu tr×nh bµy sè liÖu cña kú tr−íc, tæng sè ph¸t sinh trong kú b¸o c¸o. + PhÇn II: T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ n−íc: Ph¶n ¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ n−íc vµ thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép kh¸c. TÊt c¶ c¸c chØ tiªu trong phÇn nµy ®Òu ®−îc tr×nh bµy: sè cßn ph¶i nép kú tr−íc chuyÓn sang, sè cßn ph¶i nép ph¸t sinh trong kú b¸o c¸o, sè ®& nép trong kú b¸o c¸o, sè cßn ph¶i nép ®Õn cuèi kú b¸o c¸o. + PhÇn III: ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT) ®−îc khÊu trõ, ®−îc miÔn gi¶m, ®−îc hoµn l¹i: ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®−îc khÊu trõ; ®& khÊu trõ vµ cßn ®−îc khÊu trõ cuèi kú; sè thuÕ GTGT ®−îc hoµn l¹i, ®& hoµn l¹i vµ cßn hoµn l¹i cuèi kú, sè thuÕ GTGT ®−îc miÔn gi¶m, ®& miÔn gi¶m vµ cßn ®−îc miÔn gi¶m cuèi kú. C¬ së sè liÖu ®Ó lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh lµ sè kÕ to¸n trong kú c¸c tµi kho¶n tõ lo¹i 5 ®Õn lo¹i 9, tµi kho¶n 333 vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh kú tr−íc. B¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ: MÉu sè B03-DN B¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ lµ b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thu vµ chi tiÒn trong kú cña doanh nghiÖp theo c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, ho¹t ®éng ®Çu t− vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh: Dùa vµo b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc kh¶ n¨ng t¹o ra tiÒn, sù biÕn ®éng tµi s¶n thuÇn, kh¶ n¨ng thanh to¸n, vµ dù ®o¸n ®−îc luång tiÒn trong kú tiÕp theo cña doanh nghiÖp. B¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ gåm 3 phÇn: + L−u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng kinh doanh: ph¶n ¸nh toµn bé dßng tiÒn thu vµo vµ chi ra liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh− thu tiÒn mÆt tõ doanh thu b¸n hµng, c¸c kho¶n thu bÊt th−êng b»ng tiÒn mÆt kh¸c, chi tiÒn mÆt tr¶ cho ng−êi b¸n hoÆc ng−êi cung cÊp, chi tr¶ l−¬ng nép thuÕ, chi tr¶ l&i tiÒn vay... + L−u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng ®Çu t−: ph¶n ¸nh toµn bé dßng tiÒn thu vµo vµ chi ra liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng ®Çu t− cña doanh nghiÖp. C¸c kho¶n thu tiÒn mÆt nh− b¸n tµi s¶n, b¸n chøng kho¸n ®Çu t−, thu nî c¸c C«ng ty kh¸c, thu l¹i vÒ phÇn ®Çu t−. C¸c kho¶n chi tiÒn mÆt nh− mua tµi s¶n mua chøng kho¸n ®Çu t− cña doanh nghiÖp kh¸c... + L−u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh: Ph¶n ¸nh toµn bé dßng tiÒn thu, chi liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp bao gåm c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng, gi¶m vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp nh− chñ doanh nghiÖp gãp vèn, vay vèn dµi h¹n, ng¾n h¹n, nhËn vèn liªn doanh, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu... + Cã hai ph−¬ng ph¸p lËp b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ lµ ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ ph−¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. Mçi b¸o c¸o lËp theo ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau th× tu©n theo nguyªn t¾c c¬ së sè liÖu vµ c¸ch lËp c¸c chØ tiªu kh¸c nhau. ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh: MÉu sè B09 – DN ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh lµ mét bé phËn hîp thµnh hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, ®−îc lËp ®Ó gi¶i thÝch bæ sung th«ng tin vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong kú b¸o c¸o mµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh kh«ng thÓ tr×nh bµy râ rµng vµ chi tiÕt ®−îc. ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh tr×nh bµy kh¸i qu¸t ®Þa ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, néi dung mét sè chÕ ®é kÕ to¸n ®−îc doanh nghiÖp lùa chän ®Ó ¸p dông, t×nh h×nh vµ lý do biÕn ®éng cña mét sè ®èi t−îng s¶n xuÊt vµ nguån vèn quan träng, ph©n tÝch mét sè chØ tiªu tµi s¶n chñ yÕu vµ c¸c kiÕn nghÞ cña doanh nghiÖp. C¬ së sè liÖu lËp thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh lµ c¸c sè kÕ to¸n kú b¸o c¸o, b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n kú b¸o c¸o thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh kú tr−íc, n¨m tr−íc. 1.2.3. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh. C¸c c«ng cô chñ yÕu ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. + Trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n víi tæng tµi s¶n, tæng nguån vèn ®Ó ®¸nh gi¸ tõng kho¶n môc so víi quy m« chung. + Ph©n tÝch theo chiÒu ngang: Ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng kh¸c cña tõng chØ tiªu lµm næi bËt c¸c xu thÕ vµ t¹o nªn mèi quan hÖ cña c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh trªn cïng mét dßng cña b¸o c¸o. So s¸nh. + Ph−¬ng ph¸p so s¸nh: So s¸nh lµ ph−¬ng ph¸p ®−îc sö dông phæ biÕn nhÊt trong ph©n tÝch ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶, x¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ xu h−íng biÕn ®éng cña c¸c chØ tiªu ph©n tÝch. V× vËy, ®Ó tiÕn hµnh so s¸nh ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nh− x¸c ®Þnh sè gèc ®Ó so s¸nh, x¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn so s¸nh vµ x¸c ®Þnh môc tiªu so s¸nh. + §iÒu kiÖn so s¸nh. -ChØ tiªu kinh tÕ ®−îc h×nh thµnh trong cïng mét kho¶ng thêi gian nh− nhau: -ChØ tiªu kinh tÕ ph¶i thèng nhÊt vÒ mÆt néi dung vµ ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n. -ChØ tiªu kinh tÕ ph¶i cïng ®¬n vÞ ®o l−êng. -Cïng quy m« ho¹t ®éng víi ®iÒu kiÖn kinh doanh t−¬ng tù nhau. + Tiªu chuÈn so s¸nh: lµ c¸c chØ tiªu ®−îc chän lµm c¨n cø so s¸nh (kú gèc) + C¸c ph−¬ng ph¸p so s¸nh th−êng sö dông -So s¸nh t−¬ng ®èi: ph¶n ¸nh kÕt cÊu mèi quan hÖ tèc ®é ph¸t triÓn vµ møc ®é phæ biÕn cña c¸c chØ tiªu kinh tÕ -So s¸nh tuyÖt ®èi: Cho biÕt khèi l−îng, quy m« doanh nghiÖp ®¹t ®−îc tõ c¸c chØ tiªu kinh tÕ gi÷a kú ph©n tÝch vµ kú gèc. - So s¸nh b×nh qu©n: Cho biÕt kh¶ n¨ng biÕn ®éng cña mét bé phËn, chØ tiªu hoÆc nhãm chØ tiªu. - + Ph−¬ng ph¸p chi tiÕt ho¸ chØ tiªu ph©n tÝch: §Ó ph©n tÝch mét c¸ch s©u s¾c c¸c ®èi t−îng nghiªn cøu, kh«ng thÓ chØ dùa vµo c¸c chØ tiªu tæng hîp, mµ cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ theo c¸c chØ tiªu cÊu thµnh cña chØ tiªu ph©n tÝch. Th«ng th−êng trong ph©n tÝch viÖc chi tiÕt chØ tiªu ph©n tÝch ®−îc tiÕn hµnh theo c¸c h−íng sau. Chi tiÕt theo bé phËn cÊu thµnh chØ tiªu. Mét kÕt qu¶ kinh doanh biÓu hiÖn trªn c¸c chØ tiªu theo c¸c bé phËn cïng víi sù biÓu hiÖn vÒ l−îng cña bé phËn ®ã sÏ gióp Ých rÊt nhiÒu trong viÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c kÕt qu¶. - Chi tiÕt theo thêi gian chi tiÕ theo thêi gian gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®−îc chÝnh x¸c, t×m ®−îc c¸c gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶ cho c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh, tuú theo ®Æc tÝnh cña qu¸ tr×nh kinh doanh, tuú theo néi dung kinh tÕ cña c¸c chØ tiªu ph©n tÝch, tuú môc ®Ých ph©n tÝch kh¸c nhau cã thÓ lùa chän kho¶ng thêi gian c©n chi tiÕt kh¸c nhau vµ chØ tiªu chi tiÕt kh¸c nhau. - Chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm: Chi tiÕt chØ tiªu ph©n tÝch theo ®Þa ®iÓm lµ x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu ph©n tÝch theo c¸c ®Þa ®iÓm thùc hiÖn c¸c chØ tiªu ®ã . 1.2.4 Néi dung ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh Néi dung ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp tuú thuéc vµo d÷ kiÖn mµ ban gi¸m ®èc ®ßi hái vµ th«ng tin ng−ßi ph©n tÝch muèn cã. Tuy nhiªn, ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp bao gåm nh÷ng néi dung sau: 1.2.4.1 §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh. • §¸nh gi¸ kh¸i kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh sÏ cung cÊp mét c¸ch tæng qu¸t nhÊt t×nh h×nh tµi chÝnh trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ kh¶ quan hay kh«ng. §iÒu ®ã cho phÐp chñ doanh nghiÖp thÊy râ thùc chÊt cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hay chiÒu h−íng suy tho¸i cña doanh nghiÖp. Qua ®ã cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó qu¶n lý. • §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh tr−íc hÕt c¨n cø vµo sè liÖu ®& ph¶n ¸nh trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n råi so s¸nh tæng tµi s¶n vµ tæng nguån vèn gi÷a cuèi kú vµ ®Çu n¨m ®Ó thÊy ®−îc quy m« vèn mµ ®¬n vÞ sö dông trong kú còng nh− kh¶ n¨ng huy ®éng vèn tõ c¸c nguån kh¸c nhau cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, nÕu chØ dùa vµo sù t¨ng hay gi¶m cña tæng tµi s¶n hay nguån vèn th× ch−a ®ñ thÊy râ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®−îc, v× vËy cÇn ph¶i ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c kho¶n môc trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. 1.2.4.2 Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c kho¶n môc trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. §Ó hiÓu ®−îc mét c¸ch ®Çy ®ñ thùc tr¹ng tµi chÝnh còng nh− t×nh h×nh sö dông tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c kho¶n môc, trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n theo quan ®iÓm lu©n chuyÓn vèn, tµi s¶n cña doanh nghiÖp bao gåm tµi s¶n l−u ®éng vµ tµi s¶n cè ®Þnh, chóng ®−îc h×nh thµnh chñ yÕu tõ nguån vèn chñ së h÷u; tøc lµ: B Nguån vèn = A Tµi s¶n (I + II +IV + V (2,3) +VII) + B Tµi s¶n (I + II + III ) (1) C©n ®èi (1) chØ mang tÝnh lý thuyÕt nghÜa lµ nguån vèn chñ së h÷u, doanh nghiÖp tù trang tr¶i c¸c lo¹i tµi s¶n cho c¸c ho¹t ®éng chñ yÕu mµ kh«ng ph¶i ®i vay hoÆc chiÕm dông. Trong thùc tÕ, th−êng x¶y ra mét trong hai tr−êng hîp. VÕ tr¸i > vÕ ph¶i: T r−êng hîp nµy doanh nghiÖp thõa nguån vèn kh«ng sö dông hÕt nªn sÏ bÞ chiÕm dông tõ bªn ngoµi. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, khi nguån vèn chñ së h÷u kh«ng ®¸p øng ®−îc nhu cÇu th× doanh nghiÖp ®−îc phÐp ®i vay ®Ó bæ sung vèn kinh doanh. Lo¹i trõ c¸c kho¶n vay qu¸ h¹n t h× c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n, dµi h¹n ch−a ®Õn h¹n ®Òu ®−îc coi lµ ngu«n vèn hîp ph¸p. Do vËy, vÒ mÆt lý thuyÕt l¹i cã quan hÖ c©n ®èi. B Nguån vèn + A Nguån vèn (I (1) + II) + A Tµi s¶n (I + II + IV + V(2,3) + VI) + B Tµi s¶n (I + II + III) (2) C©n ®èi (2) hÇu nh− kh«ng x¶y ra trªn thùc tÕ th−êng x¶y ra mét trong hai tr−êng hîp VÕ tr¸i > VÕ ph¶i: Sè thõa sÏ bÞ chiÕm dông VÕ tr¸i < VÕ ph¶i: do thiÕu nguån bï ®¾p nªn doanh nghiÖp buéc ph¶i ®i chiÕm dông vèn. MÆt kh¸c, do tÝnh chÊt c©n b»ng cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n Tæng tµi s¶n = tæng nguån vèn nªn c©n ®èi (2 ) cã thÓ ®−îc viÕt thµnh [ A .I (1), II + B] nguån vèn [A. I. II. IV. V(2,3) VI + B. I. II III] tµi s¶n = [A . III. V (1,4,5)] Tµi s¶n [A . I (2, 3...8) III] nghiÖp vô c©n ®èi nµy cho thÊy sè vèn mµ doanh nghiÖp bÞ chiÕm dông (hoÆc bÞ chiÕm dông) b»ng sè chªnh lÖch gi÷a sè tµi s¶n ph¶i thu vµ c«ng nî ph¶i tr¶. ViÖc ph©n tÝch , ®¸nh gÝa t×nh h×nh tµi chÝnh th«ng qua ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c kho¶n môc trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n sÏ lµ kh«ng ®Çy ®ñ. Do ®ã chñ doanh nghiÖp, kÕ to¸n tr−ëng vµ c¸c ®èi t−îng quan t©m ®Õn t×nh h×nh doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt kÕt cÊu vèn vµ nguån vèn ®èi chiÕu víi yªu cÇu kinh doanh. 1.2.4.3 Ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n vµ c¬ cÊu vèn Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, thÕ m¹nh trong c¹nh tranh sÏ phô thuéc vµo tiÒm lùc vÒ vèn vµ quy m« tµi s¶n. Song viÖc ph©n bæ tµi s¶n nh− thÕ nµo (tû träng cña lo¹i tµi s¶n so víi tæng sè tµi s¶n ra sao, c¬ cÊu hîp lý kh«ng míi lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cã nghÜa lµ chØ víi sè vèn nhiÒu kh«ng th«i sÏ kh«ng ®ñ mµ ph¶i ®¶m b¶o sö dông nã nh− thÕ nµo ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶. Muèn vËy, chóng ta ph¶i xem xÐt kÕt cÇu tµi s¶n (vèn) cña doanh nghiÖp cã hîp lý hay kh«ng. a) Ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n. §Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n ta lËp b¶ng c¬ cÊu tµi s¶n (b¶ng sè 01) Ngoµi viÖc so s¸nh tæng tµi s¶n cuèi kú so víi ®Çu n¨m vÉn cßn ph¶i xem xÐt tû träng lo¹i tµi s¶n chiÕm trong tæng sè tµi s¶n vµ xu h−íng biÕn ®éng cña viÖc ph©n bæ tµi s¶n. §iÒu nµy ®−îc ®¸nh gi¸ trªn tÝnh chÊt kinh doanh vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña tõng bé phËn. Tuú theo lo¹i h×nh kinh doanh ®Ó xem xÐt tû träng tõng lo¹i tµi s¶n chiÕm trong tæng sè lµ cao hay thÊp. Khi ®¸nh gi¸ sù ph©n bæ TSC§ vµ §TDH trong tæng tµi s¶n cÇn kÕt hîp víi tû suÊt ®Çu t− ®Ó ph©n tÝch chÝnh x¸c vµ râ nÐt h¬n. Tû suÊt ®Çu t− = Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®ang ®Çu t− Tæng sè tµi s¶n x 100 Tû suÊt nµy ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt nãi chung vµ m¸y mãc thiÕt bÞ nãi riªng cña doanh nghiÖp. Nã cho biÕt n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ xu h−íng ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp. TrÞ sè chØ tiªu nµy phô thuéc vµo tõng ngµnh kinh doanh cô thÓ. Khi ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n, cÇn xem xÐt sù biÕn ®éng cña tõng kho¶n môc cô thÓ, xem xÐt tû träng cña mçi lo¹i lµ cao hay thÊp trong tæng sè tµi s¶n. Qua ®ã, ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña sù biÕn ®æi ®Ó tõ ®ã cã gi¶i ph¸p cô thÓ. Cã thÓ lËp b¶ng t−¬ng tù nh− ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n. B¶ng 02 Ngoµi viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ph©n bæ vèn cÇn ph©n tÝch c¬ cÊu nguån vèn ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tù tµi trî vÒ mÆt tµi chÝnh còng nh− møc ®é tù chñ, chñ ®éng trong kinh doanh vµ nh÷ng khã kh¨n mµ doanh nghiÖp ph¶i ®−¬ng ®Çu. b) Ph©n tÝch c¬ cÊu nguån vèn §Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch c¬ cÊu nguån vèn ta lËp b¶ng: Ph©n tÝch c¬ cÊu nguån vèn: (B¶ng sè 03). §èi víi nguån h×nh thµnh tµi s¶n cÇn xem xÐt tû träng cña tõng lo¹i chiÕm trong tæng sè còng nh− xu h−íng biÕn ®énh cña chóng. NÕu nguån vèn chñ së h÷u chiÕm tû träng cao trong tæng sè th× doanh nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng tù ®¶m b¶o vÒ mÆt tµi chÝnh vµ møc ®é ®éc lËp cña doanh nghiÖp ®èi víi chñ nî lµ cao. Ng−îc l¹i, nÕu c«ng nî ph¶i tr¶ chiÕm chñ yÕu trong tæng sè th× kh¶ n¨ng tù ®¶m b¶o vÒ mÆt tµi chÝnh cña doanh nghiÖp sÏ thÊp. §iÒu nµy dÔ thÇy r»ng th«ng qua chØ tiªu tû suÊt tµi trî. Tû suÊt tµi trî = Tæng nguån vèn chñ së h÷u Tæng nguån vèn x 100 ChØ tiªu nµy cµng cao cµng thÓ hiÖn kh¶ n¨ng ®éc lËp cao vÒ mÆt tµi chÝnh hay møc ®é tù tµi trî cña doanh nghiÖp cµng tèt bëi v× hÇu hÕt tµi s¶n mµ doanh nghiÖp hiÖn cã ®Òu ®−îc ®Çu t− b»ng sè vèn cña m×nh. Tû suÊt nî = Nî ph¶i tr¶ Tæng nguån vèn x 100 Tû suÊt nµy cho biÕt sè nî mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho c¸c doanh nghiÖp hoÆc c¸ nh©n cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh tû suÊt nµy cµng nhá cµng tèt. Nã thÓ hiÖn kh¶ n¨ng tù chñ vÒ vèn cña doanh nghiÖp. Sau khi ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh th«ng qua c¸c phÇn ph¶i ph©n tÝch, chóng ta cÇn ®−a ra mét vµi nhËn xÐt chung vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®Ó cã c¬ së cho nh÷ng ph©n tÝch tiÕp theo 1.2.4.4 Ph©n tÝch h×nh h×nh c«ng nî vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n. T×nh h×nh c«ng nî vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n ph¶n ¸nh râ nÐt chÊt l−îng c«ng t¸c tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. NÕu ho¹t ®éng tµi chÝnh tèt th× sÏ Ýt c«ng nî, kh¶ n¨ng thanh to¸n cao, Ýt bÞ chiÕm dông vèn. Ng−îc l¹i nÕu ho¹t ®éng tµi chÝnh kÐm th× sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chiÕm dông vèn lÉn nhau, c¸c kho¶n c«ng nî ph¶i thu sÏ d©y d−a, kÐo dµi, ®¬n vÞ mÊt tÝnh chñ ®éng trong kinh doanh vµ kh«ng cßn kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n dÉn ®Õn ph¸ s¶n. C¨n cø vµo b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lËp b¶ng ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n, khi ph©n tÝch cÇn ph¶i ®−a ta tÝnh hîp lý cña nh÷ng kho¶n chiÕm dông vµ nh÷ng kho¶n ®i chiÕm dông ®Ó cã kÕ ho¹ch thu håi nî vµ thanh to¸n ®óng lóc, kÞp thêi, ®Ó xem xÐt c¸c kho¶n nî ph¶i thu biÕn ®éng cã ¶nh h−ëng ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp hay kh«ng, cÇn tÝnh ra vµ so s¸nh c¸c chØ tiªu sau: Tû lÖ kho¸n ph¶i thu so víi ph¶i tr¶ = Tæng sè nî ph¶i thu Tæng sè nî ph¶i tr¶ x 100 NÕu tû lÖ nµy lín h¬n 100% th× sè vèn ®¬n vÞ ®i chiÕm dông ®¬n vÞ kh¸c nhiÒu h¬n sè chiÕm dông. Sè vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu = Doanh thu thuÇn B×nh qu©n c¸c kho¶n ph¶i thu ChØ tiªu nµy cho biÕt møc ®é hîp lý cña sè d− c¸c kho¶n ph¶i thu vµ hiÖu qu¶ cña viÖc ®i thu håi c«ng nî. NÕu c¸c kho¶n ph¶i thu ®−îc thu håi nhanh th× sè vßng lu©n chuyÓn c¸c kho¶n ph¶i thu sÏ cao vµ doanh nghiÖp Ýt bÞ chiÕm dông vèn. Tuy nhiªn, sè vßng lu©n chuyÓn c¸c kho¶n ph¶i thu nÕu qu¸ cao sÏ kh«ng tèt v× cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn khèi l−îng hµng tiªu dïng do ph−¬ng thøc thanh to¸n qu¸ chÆt chÏ. Kú thu tiÒn b×nh qu©n = Thêi gian kú ph©n tÝch (360 ngµy) Sè vßng quay cña c¸c kho¶n ph¶i thu ChØ tiªu nµy cho thÊy ®Ó thu ®−îc c¸c kho¶n ph¶i thu cÇn mét thêi gian lµ bao nhiªu. NÕu sè ngµy cµng lín h¬n thêi gian quy ®Þnh cho kh¸ch th× viÖc thu håi c¸c kho¶n ph¶i thu lµ chËm vµ ng−îc l¹i. Sè ngµy quy ®Þnh b¸n chÞu cho kh¸ch lín h¬n thêi gian nµy th× sÏ cã dÊu hiÖu chøng tá viÖc thu håi c«ng nî ®¹t tr−íc kÕ ho¹ch vµ thêi gian ®Ó cã c¬ së ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp tr−íc m¾t vµ triÓn väng thanh to¸n cña doanh nghiÖp . §Ó ph©n tÝch ta lËp b¶ng ph©n tÝch nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n. HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n (HK) = Kh¶ n¨ng thanh to¸n Nhu cÇu thanh to¸n HÖ sè nµy cã thÓ tÝnh cho c¶ thêi kú hoÆc cho tõng giai ®o¹n. Nã lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ æn ®Þnh hoÆc kh¶ quan. NÕu HK <1 th× chøng tá doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n, doanh nghiÖp cµng mÊt dÇn kh¶ n¨ng thanh to¸n. HK dÇn ®Õn 0 th× doanh nghiÖp cã nguy c¬ ph¸ s¶n, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. 1.2.4.5 Ph©n tÝch t×nh h×nh huy ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn a) Ph©n tÝch t×nh h×nh huy ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh. Vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh tham gi¸ c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Vèn cè ®Þnh tham gia c¸c chu kú kinh doanh gi¸ trÞ bÞ hao mßn vµ chuyÓn dÞch dÇn vµo tõng phÇn gi¸ trÞ s¶n phÈm, chuyÓn ho¸ thµnh vèn l−u ®éng. Nguån vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp cã thÓ do ng©n s¸ch Nhµ n−íc cÊp do vèn gãp hoÆc do doanh nghiÖp tù bæ sung. Bªn c¹nh viÖc xem xÐt t×nh h×nh huy ®éng vµ sù biÕn ®æi cña vèn cè ®Þnh trong kú, cÇn ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh v× nã g¾n liÒn víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp. Th«ng qua ®ã chóng ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc t×nh h×nh trang bÞ c¬ së vËt chÊt, tr×nh ®é sö dông nh©n tµi, vËt lùc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®ång thêi sÏ ph¶n ¸nh ®−îc chÊt l−îng tæ chøc kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp ng−êi ta th−êng sö dông hÖ thèng c¸c chØ tiªu sau: HiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh = Doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô s¶n phÈm Sè d− b×nh qu©n vèn cè ®Þnh ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cø mét ®ång vèn cè ®Þnh cã thÓ tham gia t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ trong kú. HÖ sè ®¶m nhiÖm = Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n Doanh thu thuÇn ChØ tiªu nµy cho biÕt ®Ó cã mét ®ång doanh thu thuÇn cÇn cã mÊy ®ång vèn cè ®Þnh . Søc sinh lîi cña vèn cè ®Þnh = Lîi nhuËn thuÇn Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn cè ®Þnh ®em l¹i mÊy ®ång lîi nhuËn thuÇn. SuÊt hao phÝ tµi s¶n cè ®Þnh = Nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ Doanh thu thuÇn (hay lîi nhuËn thuÇn) ChØ tiªu nµy cho biÕt ®Ó cã mét ®ång doanh thu thuÇn hoÆc lîi nhuËn thuÇn cÇn bao nhiªu ®ång nguyªn gi¸ TSC§. Bªn c¹nh vèn cè ®Þnh, vèn l−u ®éng còng lµ mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nµo v× nã gióp cho ho¹t ®éng kinh doanh trong kú cña doanh nghiÖp ®−îc tiÕn hµnh b×nh th−êng. Do ®ã, viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l−u ®éng còng lµ quan träng trong ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. b) Ph©n tÝch t×nh h×nh huy ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l−u ®éng. Vèn l−u ®ång lµ h×nh th¸i gi¸ trÞ cña tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp mµ thêi gian sö dông , thu håi, lu©n chuyÓn (ng¾n) th−êng d−íi mét n¨m hay mét chu kú kinh doanh nh− vèn b»ng tiÒn, ®Çu t− ng¾n h¹n, c¸c kho¶n ph¶i thu hµng tån kho. Khi ph©n tÝch t×nh h×nh huy ®éng vèn l−u ®éng cÇn xem xÐt sù biÕn ®éng vµ ®¸nh gi¸ hîp lý vÒ tû träng cña nã chiÕm trong tæng nguån vèn kinh doanh ®Ó cã ®−îc ph−¬ng ph¸p kinh doanh hîp lý, nh»m tiÕt kiÖm, kh«ng g©y l&ng phÝ. §Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông vèn ng−êi ta sö dông hÖ thèng c¸c chØ tiªu sau: - Ph©n tÝch chung Doanh thu thuÇn HiÖu suÊt sö dông vèn l−u ®éng = Vèn l−u ®éng b×nh qu©n ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn l−u ®éng ®em l¹i mÊy ®ång doanh thu thuÇn. Lîi nhuËn thuÇn Søc sinh lêi cña vèn l−u ®éng = Vèn l−u ®éng b×nh qu©n ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn l−u ®éng lµm ra mÊy ®ång lîi nhuËn. Khi ph©n tÝch, cÇn tÝnh ra c¸c chØ tiªu råi so s¸nh gi÷a kú ph©n tÝch víi kú tr−íc, nÕu c¸c chØ tiªu nµy t¨ng lªn th× chøng tá hiÖu qu¶ sö dông t¨ng lªn vµ ng−îc l¹i - Ph©n tÝch tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l−u ®éng. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vèn l−u ®éng vËn ®éng kh«ng ngõng, th−êng xuyªn qua c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Èy nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l−u ®éng sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. §Ó x¸c ®Þnh tèc ®é lu©n chuyÓn cña vèn l−u ®éng, ng−êi ta th−êng sö dông c¸c chØ tiªu sau: Sè vßng quay cña vèn l−u ®éng = Doanh thu thuÇn Vèn l−u ®éng ChØ tiªu nµy cho biÕt vèn l−u ®éng ®−îc mÊy vßng trong kú. NÕu sè vßng quay t¨ng chøng tá hiÖu sö dông vèn t¨ng vµ ng−îc l¹i Thêi gian cña mét vßng lu©n chuyÓn vèn l−u ®éng = Thêi gian cña kú ph©n tÝch Sè vßng quay cña vèn l−u ®éng trong kú ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn sè ngµy cÇn thiÕt cho vèn l−u ®éng quay ®−îc mét vßng. Thêi gian cña mét vßng lu©n chuyÓn cµng nhá chøng tá tèc ®é lu©n chuyÓn cµng lín. HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l−u ®éng = Thêi gian cña kú ph©n tÝch Sè vßng quay cña vèn l−u ®éng trong kú ChØ tiªu nµy cho biÕt cã mét ®ång vèn lu©n chuyÓn th× cÇn mÊy ®ång vèn l−u ®éng (b¶ng sè 06) HÖ sè nµy cµng nhá chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng cao, sè - vèn tiÕt kiÖm ®−îc cµng nhiÒu. Ngoµi ra ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n vÒ hiÖu qu¶ sö dông l−u ®éng , ta dùa vµo chØ tiªu: HÖ sè vßng quay hµng tån kho = Gi¸ vèn hµng b¸n Hµng tån kho b×nh qu©n ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh thêi gian hµng ho¸ n»m trong kho tr−íc khi ®−îc b¸n ra. Nã thÓ hiÖn sè lÇn hµng tån kho b×nh qu©n ®−îc b¸n ra trong kú, hÕ sè nµy cµng cao thÓ hiÖn t×nh h×nh b¸n ra cµng tèt vµ ng−îc l¹i. Ngoµi ra, hÖ sè nµy cßn thÓ hiÖn tèc ®é lu©n chuyÕn vèn hµng ho¸ cña doanh nghiÖp. NÕu tèc ®é nhanh th× cïng mét møc doanh thu nh− vËy, doanh nghiÖp ®Çu t− cho hµng tån kho thÊp h¬n hoÆc cïng sè vèn nh− vËy doanh thu cña doanh nghiÖp sÏ ®¹t møc cao h¬n. 1.2.4.6 Ph©n tÝch t×nh h×nh lîi nhuËn • §Ó ®¸nh gi¸ chung t×nh h×nh lîi nhuËn ®Ó biÕt ®−îc lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë kú b¸o c¸o so víi kú gèc, biÕn ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ møc ®¸ng kÓ vµo kÕt qu¶ chung cña tõng ho¹t ®éng (ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹t ®éng tµi chÝnh, ho¹t ®éng bÊt th−êng) cÇn ®¸nh gi¸ chung t×nh h×nh lîi nhuËn cña C«ng ty, ta thùc hiÖn viÖc ®¸nh gÝa b»ng ph−¬ng ph¸p so s¸nh, so s¸nh tæng lîi nhuËn còng nh− lîi nhuËn cïng tõng ho¹t ®éng ë kú ph©n tÝch víi kú gèc. - Tæng lîi nhuËn bao gåm: L&i (lç) tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: chÝnh lµ l&i (lç) vÒ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ , lao vô, dÞch vô, trong kú. Bé phËn l&i (lç) nµy mang tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh tæng lîi nhuËn cña C«ng ty. L&i (lç) tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh: ho¹t ®éng tµi chÝnh cña lµ nh÷ng ho¹t ®éng liªn quan ®Õn viÖc ®Çu t− tµi chÝnh vµ c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn vèn. Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹t ®éng tµi chÝnh gi÷ vai trß kh¸ quan träng, cã chøc n¨ng huy ®éng qu¶n lý ph©n phèi, sö dông vµ ®iÒu tiÕt vèn. - L&i (lç) tõ ho¹t ®éng bÊt th−êng, ho¹t ®éng bÊt th−êng lµ ho¹t ®éng n»m ngoµi dù kiÕn cña doanh nghiÖp vµ lµ kÕt qu¶ chung cña nh÷ng ho¹t ®éng nµy tuy cã ¶nh h−ëng ®Õn kÕt qu¶ chung nh−ng th«ng th−êng kh«ng ®¸ng kÓ. - Lîi nhuËn lµ nguån vèn quan träng ®Ó t¸i s¶n xuÊt má réng doanh nghiÖp, t¹o lËp c¸c quü, n©ng cao ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn. Do ®ã ph©n tÝch t×nh h×nh lîi nhuËn cña tõng bé phËn vµ toµn doanh nghiÖp, ph©n tÝch nguyªn nh©n vµ x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh h−ëng cña nã ®Õn t×nh h×nh biÕn ®éng cña doanh nghiÖp kh«ng ngõng n©ng cao lîi nhuËn. - C¨n cø vµo b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ta lËp b¶ng ph©n tÝch t×nh h×nh lîi nhuËn. 1.2.4.7 Ph©n tÝch t×nh h×nh b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn Ngoµi c¸c chØ tiªu ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nh− trªn, khi ph©n tÝch cÇn l−u ý ®Õn t×nh h×nh b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cña doanh nghiÖp, Bëi v× nã lµ vÊn ®Ò cèt lâi cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh. Muèn tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh th× cÇn ph¶i c ã vèn, nh−ng muèn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®em l¹i hiÖu qu¶ th× cÇn ph¶i b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn. Môc ®Ých cña viÖc b¶o toµn vèn vµ ph¸t triÓn nh»m ®¶m b¶o vèn cña doanh nghiÖp ®−îc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn, ®ång thêi doanh nghiÖp cã quyÒn tù chñ víi sè vèn cña m×nh. B¶o toµn vèn lµ quy ®−îc gi¸ trÞ søc mua cña vèn, gi÷ ®−îc kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi so víi c¸c lo¹i tiÒn kh¸c t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. - Ph¸t triÓn vèn cña doanh nghiÖp ®−îc bæ sung thªm cïng víi viÖc t¨ng nhÞp ®é s¶n xuÊt vµ hiÖu qu¶ kinh doanh. ViÖc ph©n tÝch kh¶ n¨ng b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cña doanh nghiÖp, ®−îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch so s¸nh vèn ph¶i b¶o toµn vµ sè vèn ph¶i b¶o toµn vµ sè vèn ®& thùc hiÖn t¹i tõng thêi ®iÓm. NÕu sè vèn ®& b¶o toµn cao h¬n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp cã vèn ®Ó dïng vµo s¶n xuÊt tr×nh ®é, n¨ng lùc qu¶n lý cña ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cßn yÕu kÐm. Trªn ®©y lµ toµn bé c¬ së lý luËn vÒ ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp ®−îc ¸p dông cho toµn bé c¸c doanh nghiÖp nãi chung khi tiÕn hµnh ph©n tÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Tuy nhiªn tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh còng nh− th«ng tin mµ ng−êi sö dông muèn cã dùa vµo thùc tÕ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp mçi doanh nghiÖp mµ ng−êi ph©n tÝch cã thÓ cã nh÷ng chØ tiªu ph©n tÝch kh¸c nhau.