Tài liệu ôn tập nhanh tài chính tiền tệ

CAÂU HOÛI TAØ I CHÍNH TIEÀN TEÄ Caâu 1: Phaân tích noäi dung phaân caáp quaûn lyù NSNN theo luaät NSNN : Veà hình thöùc: phaân caáp quaûn lyù NSNN laø phaân ñònhk traùch nhieäm, quyeàn haïn cuûa caùc caáp chính quyeàn nhaø nöôùc trong vieäc quaûn lyù vaø ñieàu haø nh hoaït ñoäng cuûa NSNN. Veà thöïc chaát: phaân caáp quaûn lyù NSNN laø giaûi quyeát caùc moái quan heä giöõ a chính quyeàn nhaø nöôùc TW vaø caùc caáp cô quan nhaø nöôùc ôû ñòa phöông trong toaø n boä hoaït ñoäng cuûa NSNN. Noäi dung quan troïng nhaát trong phaân caáp quaûn lyù NSNN chính laø xaùc ñònh caùc khoaûn thu vaø nhieäm vuï chi cuûa töø ng caáp NSNN. * Phaân ñònh thu giöõ a caùc caáp: + Xeùt veà maët lyù thuyeát : coù 4 phöông phaùp thöïc hieän phaân phoái nguoàn thu giöõ a caùc caáp NS nhaø nöôùc. _ Phöông phaùp thu ñuû chi ñuû: theo phöông phaùp naø y toaø n boä soá thu cuûa caùc caáp NS ñeàu ñöïôc taäp trung vaø o NS TW, moïi nhu caàu chi cuûa ñòa phöông ñeàu do NSTW chuyeån veà caáp phaùt. Phöông phaùp naø y ñaûm baûo cho NSTW giöõ vai troø chuû ñaïo, taäp trung moïi nguoàn löïc ñeå ñaûm baûo thöïc hieän caùc muïc tieâu troïng yeáu treân phaïm vi caû nöôùc, song phöông phaùp naø y laø m cho ñòa phöông luoân ôû theá bò ñoäng. _ Phöông phaùp khoaùn goïn: theo phöông phaùp naø y nhaø nöôùc trung öông phaân ñònh cho ñòa phöông ñöôïc thu moät soá khoaûn thu nhaát ñònh. Caùc khoaûn thu naø y ñöôïc daø nh troïn veïn cho NS ñòa phöông ñeå ñaûm baûo caùc nhieäm vuï chi ñöôïc giao . Phöông phaùp naø y khuyeán khích ñòa phöông tích cöïc khai thaùc vaø boài döôõ ng nguoàn thu cuûa mình nhöng khoâng chuù yù thích ñaùng ñeán nguoàn thu cuûa TW. _ Phöông phaùp döï phaàn: theo phöông phaùp naø y, moãi caáp ngaân saùch ñöôïc höôûng 1 phaàn töø caùc khoaûn thu chung cuûa NSNN . Tyû leä phaân phoái nguoàn thu giöõ a caùc caáp NSNN ñöôïc goïi laø tyû leä ñieàu tieát vaø nguoàn thu cuûa töø ng caáp NSNN ñöôïc höôûng goïi laø thu ñieàu tieát hay thu phaân chia theo tyû leä %. Phöông phaùp naø y kích thích ñòa phöông quan taâm ñeán nguoàn thu chung cuûa nhaø nöôùc. Song vaán ñeà khoù laø vieäc xaùc ñònh tyû leä ñieàu tieát, thôø i gian oån ñònh tyû leä ñieàu tieát vaø trong thôø i gian oån ñònh tyû leä ñieàu tieát neáu ñieàu kieän neàn kinh teá coù nhieàu bieán ñoåi thì seõ xöû lyù nguoàn thu cuûa töø ng caáp NS nhö theá naø o. _ Phöông phaùp hoãn hôïp: ñaây laø phöông phaùp aùp duïng hoãn hôïp caû 3 phöông phaùp treân. Khi ñoù nguoàn thu cuûa NS ñòa phöông goàm coù 3 phaàn chính: Caùc khoaûn thu 100% (thu rieâng) Caùc khoaûn thu phaân chia theo % (thu ñieàu tieát) Caùc khoaûn thu trôï caáp töø NS TW. Phöông phaùp hoãn hôïp ñöôïc aùp duïng phoå bieán ôû caùc nöôùc vaø ôû nöôùc ta hieän nay. + Theo luaät NSNN VN nguoàn thu cuûa caùc caáp NSNN ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: _ Thu NSTW goàm thu 100% ; thu phaân chia theo % giöõ a NSTW vaø NS tænh. _ Thu NS tænh goàm thu 100%; thu phaân chia theo % giöõ a NSTW vaø NS tænh vaø thu phaân chia theo % giöõ a NS tænh vaø NS huyeän. _ Thu NS huyeän goàm thu 100% ; thu phaân chia theo % giöõ a NS tænh vaø NS huyeän vaø thu phaân chia % giöõ a NS huyeän vaø NS xaõ . _ Thu NS xaõ goàm thu 100% vaø thu phaân chia theo % giöõ a NS huyeän vaø NS xaõ . Caâu 2: Trình baø y noäi dung caùc loaïi thueá: a/ Thueá VAT: + Thueá VAT laø thueá tính treân khoaûn giaù trò taêng theâm cuûa haø ng hoùa dòch vuï phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát- löu thoâng- tieâu duø ng. + Caên cöù ñeå tính thueá VAT laø giaù tính thueá vaø thueá suaát. _ Giaù tính thueá ñöôïc qui ñònh nhö sau: Ñoái vôùi haø ng hoùa – dòch vuï: laø giaù baùn chöa coù thueá VAT ( goàm caû phuï thu vaø phí thu theâm neáu coù). Ñoái vôùi haø ng hoùa nhaäp khaåu: laø giaù NK taïi cöûa khaåu + thueá NK. Ví duï : cô sôû NK TV nguyeân chieác . Giaù tính thueá NK laø 2.000.000 ñ/c, thueá suaát thueá NK laø 30%, thueá suaát thueá VAT 10% Æ thueá NK phaûi noäp : 2.000.000 x 30% = 600.000 Giaù tính thueá VAT : 2.000.000 + 600.000 = 2.600.000 Thueá VAT phaûi noäp: 2.600.000 x 10% = 260.000 _ Ñoái vôùi haø ng hoùa baùn theo phöông thöùc traû goùp: giaù baùn traû 1 laàn chöa coù thueá VAT ( khoâng goàm laõ i traû goùp ). _ Thueá suaát coù 4 möùc : 0%, 5%, 10%, 20%. + Phöông phaùp tính thueá: (2 phöông phaùp) _ Phöông phaùp khaáu tröø thueá: Soá thueá VAT phaûi noäp = thueá VAT ñaàu ra + thueá VAT ñaàu vaø o. Thueá VAT ñaàu ra = giaù tính thueá x thueá suaát. Thueá VAT ñaàu vaø o laø toång soá thueá VAT ñaõ thanh toaùn ñöôïc ghi treân hoùa ñôn mua haø ng hoùa dòch vuï hoaëc chöùng töø noäp thueá VAT haø ng hoùa NK _ Phöông phaùp tính tröïc tieáp treân GTGT: Thueá VAT phaûi noäp = GTGT cuûa haø ng hoùa – dòch vuï x thueá suaát. GTGT cuûa haø ng hoùa , dòch vuï = Giaù thanh toaùn cuûa haø ng hoùa, dòch vuï baùn ra – Giaù thanh toaùn cuûa haø ng hoùa, dòch vuï mua vaø o töông öùng. Nhìn treân hoaù ñôn ta thaáy: Tieàn haø ng… Tieàn thueá VAT… Toång coäng tieàn thanh toaùn… Nhö vaäy giaù thanh toaùn laø giaù ñaõ bao goàm caû thueá VAT. b/ Thueá tieâu thuï ñaëc bieät (TTÑB): Thueá TTÑB thu vaø o 1 soá haø ng hoùa, dòch vuï caàn höôùng daãn saûn xuaát vaø tieâu duø ng ñaõ lieät keâ trong danh muïc chòu thueá TTÑB. Thueá TTÑB laø 1 loaïi thueá giaùn thu , thueá ñöôïc noäp vaø o giaù baùn vaø do ngöôø i tieâu duø ng phaûi gaùnh chòu khi mua haø ng hoùa, dòch vuï nhöng thu qua caùc cô sôû saûn xuaát , kinh doanh dòch vuï. Caùc maët haø ng chæ chòu thueá TTÑB 1 laàn ôû khaâu saûn xuaát, kinh doanh dòch vuï vaø ôû khaâu NK. Ngöôø i noäp thueá bao goàm caùc toå chöùc , caù nhaân saûn xuaát, NK haø ng hoùa vaø kinh doanh dòch vuï thuoäc ñoái töôïng noäp thueá TTÑB . Ñoái töôïng ñaùnh thueá laø giaù tính thueá NK coäng thueá NK; ñoái vôùi dòch vuï laø giaù cung öùng dòch vuï chöa coù thueá TTÑB. Thueá TTÑB ñöôïc xaùc ñònh döïa treân caùc caên cöù tính thueá laø giaù tính thueá vaø thueá suaát. Thueá TTÑB = Giaù tính thueá ñôn vò haø ng hoùa, dòch vuï x thueá suaát. Thueá TTÑB laø 1 loaïi thueá coù taùc duïng höôùng daãn saûn xuaát vaø tieâu duø ng . Thoâng qua heä thoáng thueá suaát aùp duïng cao vaø raát cao ñoái vôùi caùc loaïi haø ng hoùa vaø dòch vuï chòu thueá TTÑB, nhaø nöôùc ñieàu tieát vaø ñoäng vieân hôïp lyù 1 phaàn thu nhaäp cuûa ngöôø i tieâu duø ng vaø qua ñoù taïo nguoàn thu cho NSNN. c/ Thueá XK – NK: Thueá XK – NK laø moät loaïi thueá thu vaø o caùc maët haø ng maäu dòch vaø phi maäu dòch ñöôïc pheùp XK, NK qua bieân giôùi VN , keå caû haø ng hoùa töø thò tröôø ng trong nöôùc ñöa vaø o khu cheá xuaát vaø töø khu cheá xuaát ñöa ra thò tröôø ng trong nöôùc. Ngöôø i noäp thueá XK – NK laø taát caû caùc toå chöùc , caù nhaân coù haø ng hoùa NK – XK qua bieân giôùi VN theo luaät thueá qui ñònh. Ñoái töôïng ñaùnh thueá laø giaù trò haø ng hoùa XK, NK qua bieân giôùi hay noùi caùch khaùc laø giaù tính thueá ñôn vò haø ng hoùa. Giaù tính thueá ñoái vôùi XK laø giaù baùn cho khaùch haø ng taïi cöûa khaåu xuaát, giaù naø y bao goàm giaù mua haø ng XK, chi phí löu thoâng vaø phaàn lôïi nhuaän cuûa toå chöùc kinh doanh, vaø khoâng goàm chi phí vaän taûi vaø phí baûo hieåm theo hôïp ñoàng baùn haø ng. Giaù tính thueá ñoái vôùi haø ng NK laø giaù mua cuûa khaùch haø ng taïi cöûa khaåu nhaäp, giaù naø y bao goàm giaù mua haø ng nhaäp, chi phí vaän taûi vaø phí baûo hieåm theo hôïp ñoàng mua haø ng phuø hôïp vôùi caùc chöùng töø khaùc coù lieân quan. Thueá XK, NK ñöôïc xaùc ñònh döïa treân caùc caên cöù: + Soá löôïng töø ng maët haø ng XK hay NK. + Giaù tính thueá. + Thueá suaát : coù 3 loaïi: _ Thueá suaát thoâng thöôø ng: aùp duïng cho haø ng hoùa NK coù xuaát xöù töø nöôùc khoâng coù thoaû thuaän ñoái xöû toái hueä quoác trong quan heä thöông maïi vôùi VN. Thueá suaát thoâng thöông ñöôïc qui ñònh cao hôn khoâng quaù 70% so vôùi thueá öu ñaõ i cuûa töø ng maët haø ng töông öùng do CP qui ñònh. _ Thueá suaát öu ñaõ i: aùp duïng cho haø ng hoùa NK coù xuaát xöù töø nöôùc coù thoûa thuaän ñoái xöû toái hueä quoác trong quan heä thöông maïi vôùi VN. _ Thueá suaát ñaëc bieät : aùp duïng cho haø ng hoùa NK coù xuaát xöù töø nöôùc maø VN vaø nöôùc ñoù ñaõ coù thoaû thuaän öu ñaõ i ñaëc bieät veà thueá NK. CP qui ñònh thueá suaát öu ñaõ i ñaëc bieät ñoái vôùi töø ng maët haø ng theo thoûa thuaän ñaõ ñöôïc kyù keát vôùi caùc nöôùc. Soá thueá XK, NK phaûi noäp = Soá löôïng haø ng NK, XK x Giaù tính thueá haø ng XK, NK x Thueá suaát haø ng NK, XK. Thueá XK, NK laø 1 khoaûn thu quan troïng vaø chieám 1 tyû troïng ñaùng keå trong toång soá thu veà thueá cuûa NSNN. Taùc duïng cô baûn cuûa loaïi thueá naø y theå hieän ôû choã kích thích saûn xuaát noäi ñòa höôùng veà XK, taïo ñieàu kieän ñeå saûn phaåm trong nöôùc coù theå XK vôùi chaát löôïng toát ñuû söùc caïnh tranh vôùi caùc loaïi haø ng hoùa treân thò tröôø ng theá giôùi vaø kích thích môû roäng quan heä giao löu thöông maïi quoác teá. Caâu 3: Trình baø y baûn chaát vaø caùc chöùc naêng cuûa tieàn teä : 1/ Baûn chaát: + Söï ra ñôø i cuûa tieàn teä : gaén vôùi caùc quaù trình phaùt trieån cuûa haø ng hoùa. Trong giai ñoaïn ñaàu ngöôø i ta trao ñoåi haø ng hoùa tröïc tieáp vôùi nhau: H1 – H2, vieäc trao ñoåi haø ng hoùa tröïc tieáp nhö treân taïo ñieàu baát tieän raát lôùn cho nhöõ ng ngöôø i tham gia quan heä trao ñoåi laø caàn phaûi tìm ñuùng ngöôø i vöø a coù haø ng hoùa maø mình caàn, vöø a coù nhu caàu veà haø ng hoùa cuûa mình. Do ñoù trao ñoåi ngaø y caøng môû roäng. Ñeå giaûi quyeát khoù khaên, ngöôø i ta tieán haø nh trao ñoåi haø ng hoùa giaùn tieáp thoâng qua vaät trung gian: H1 – vaät trung gian – H2, söï ra ñôø i cuûa vaät trung gian ñaùnh daáu giai ñoaïn môû ñaàu cho söï xuaát hieän cuûa tieàn teä. + Baûn chaát: _ Töø nguoàn goác ra ñôø i cuûa tieàn teä , ta hieåu thöïc chaát tieàn teä laø 1 haø ng hoùa ñaëc bieät, ñoùng vai troø vaät trung gian trong trao ñoåi haø ng hoùa. Tieàn teä laø 1 haø ng hoùa vì baûn thaân noù coù giaù trò vaø giaù trò söû duïng , thoâng thöôø ng noù coø n coù giaù trò söû duïng ñaëc bieät: tieàn teä laø thöôùc ño giaù trò vaø laø phöông tieän trao ñoåi cho caû theá giôùi haø ng hoùa. _ Töø khi xuaát hieän ñeán nay, tieàn teä ñaõ coù söï thay ñoåi cô baûn. Ban ñaàu tieàn teä toàn taïi döôùi hình thöùc hoùa teä, vì vaäy baûn thaân tieàn teä coù giaù trò noäi taïi, do ñoù ta goïi laø tieàn thöïc chaát. Ngaø y nay, caùc nöôùc ñeàu aùp duïng cheá ñoä löu thoâng tieàn giaáy baát khaû hoaùn, tieàn giaáy ñöôïc löu haø nh hoaø n toaø n döïa treân söï tín nhieäm, khoâng coù giaù trò baûn thaân. Vì vaäy nhöõ ng ngöôø i theo hoïc thuyeát duy taâm hieän ñaïi cho raèng phaåm chaát tieàn teä laø “Söï quy öôùc xaõ hoäi nhaân taïo”, theo hoï baát cöù phöông tieän naø o ñaùp öùng ñuû 4 coâng duïng laø : ño löôø ng, giaù trò trung gian trao ñoåi, baûo toaø n giaù trò vaø phöông tieän thanh toaùn ñeàu ñöôïc xem laø tieàn teä. 2/ Chöùc naêng: * Chöùc naêng thöôùc ño giaù trò; + Trong chöùc naêng naø y, baûn thaân giaù trò cuûa tieàn teä ñöôïc söû duïng laø m tieâu chuaån ñeå ño löôø ng vaø bieåu hieän giaù trò cuûa caùc haø ng hoùa khaùc thaø nh giaù caû haø ng hoùa. Nhö vaäy thöïc chaát giaù caû haø ng hoùa laø tyû leä so saùnh giöõ a giaù trò ñôn vò haø ng hoùa vôùi giaù trò ñôn vò tieàn teä. + Ñeå thöïc hieän chöùc naêng thöôùc ño giaù trò, tieàn teä phaûi thoûa maõ n caùc yeâu caàu: _ Tieàn phaûi coù giaù trò (giaù trò baûn thaân hoaëc giaù trò ñöôïc chæ ñònh) _ Tieàn phaûi coù tieâu chuaån giaù caû. Tieâu chuaån giaù caû cuûa tieàn teä goàm caùc yeáu toá ñöôïc qui ñònh bôûi luaät phaùp. • Teân goïi vaø kyù hieäu cuûa tieàn teä: 9 Veà teân goïi: tieàn cuûa moãi nöôùc ñeàu coù teân goïi, teân goïi ñoù coù theå gioáng nhau. Vì vaäy caàn phaûi goïi teân ñoàng tieàn keø m theo teân quoác gia. 9 Veà kyù hieäu tieàn teä: Theo nguyeân taéc quoác teá goàm 3 chöõ caùi, trong ñoù coù 2 chöõ ñaàu ñeå kyù hieäu teân quoác gia, chöõ thöù 3 laø ñeå kyù hieäu teân ñoàng tieàn. Kyù hieäu tieàn thoáng nhaát theo quy taéc quoác teá cho pheùp tieát kieäm vaø chuaån hoùa thoâng tin trong giao dòch. • Noäi dung giaù trò cuûa ñôn vò tieàn teä: laø soá löôïng giaù trò maø 1 ñôn vò tieàn teä ñaïi bieåu, coù nöôùc qui ñònh giaùn tieáp thoâng qua tyû giaù hoái ñoaùi vôùi 1 ñoàng tieàn hoaëc 1 nhoùm ñoàng tieàn, coù nöôùc qui ñònh baèng haø ng hoùa, coù nöôùc qui ñònh baèng haø m löôïng vaø ng, coù nöôùc thaû noåi. • Tieàn öôùc soá vaø tieàn boäi soá cuûa ñôn vò tieàn teä. Tieàn öôùc soá laø nhöõ ng ñoàng tieàn nhoû hôn tieàn ñôn vò (xu, haø o). Tieàn boäi soá laø nhöõ ng ñoàng tieàn lôùn hôn tieàn ñôn vò (giaáy 20ñ, 30ñ). + Vieäc ño löôø ng giaù trò haø ng hoùa baèng tieàn teä ñöôïc thöïc hieän trong tö duy, trong yù nieäm (khoâng phaûi laø 1 hoaït ñoäng ño löôø ng cuï theå). * Chöùc naêng phöông tieän löu thoâng: _ Trong chöùc naêng naø y tieàn teä ñöôïc söû duïng laø vaät trung gian cho quaù trình trao ñoåi haø ng hoùa theå hieän qua coâng thöùc H1 - T – H2. Söï tham gia cuûa tieàn teä vaø o quaù trình trao ñoåi haø ng hoùa laø 1 söï tieán boä hôn haún so vôùi trao ñoåi haø ng hoùa tröïc tieáp. Ñieàu naø y theå hieän ôû choã quaù trình trao ñoåi haø ng hoùa ñöôïc taùch thaø nh 2 giai ñoaïn rieâng bieät laø BAÙN vaø MUA. Nhôø ñoù ngöôø i ta coù theå baùn haø ng hoùa ôû choã naø y vaø mua haø ng hoùa ôû choã khaùc, baùn haø ng hoùa luùc naø y vaø mua haø ng hoùa luùc khaùc. _ Trong khi thöïc hieän phöông tieän löu thoâng, coù theå söû duïng tieàn daáu hieäu vì muïc ñích cuûa ngöôø i baùn haø ng laø duø ng tieàn thu ñöôïc ñeå mua haø ng hoaù khaùc. Ñaây laø cô sôû quan troïng cho söï xuaát hieän cuûa tieàn teä daáu hieäu (tín teä). _ Ñeå thöïc hieän toát chöùc naêng löu thoâng: tieàn teä phaûi thoûa maõ n moät soá ñieàu kieän sau ñaây: Söùc mua cuûa ñoàng tieàn phaûi töông ñoái oån ñònh vì ngöôø i baùn thöôø ng töø choái nhaän nhöõ ng ñoàng tieàn bò maát giaù nhanh choùng. Phaûi coù ñuû soá löôïng tieàn teä ñeå ñaùp öùng nhu caàu trao ñoåi haø ng hoùa. Naïn khan hieám tieàn laø nguyeân nhaân gaây aùch taéc cho caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, cô caáu tieàn teä phaûi ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu giao dòch cuûa coâng chuùng, nghóa laø trong löu thoâng bao goàm nhieàu loaïi tieàn coù meänh giaù khaùc nhau vôùi tyû leä thích hôïp, thieáu hoaëc thöø a tieàn coù meänh giaù nhoû ñeàu gaây trôû ngaïi khoâng ít ñeán caùc hoaït ñoäng kinh teá. * Chöùc naêng phöông tieän thanh toaùn: Tieàn teä thöïc hieän caû phöông tieän thanh toaùn khi noù ñöôïc söû duïng ñeå chi traû, maø khoaûn chi traû naø y khoâng tröïc tieáp gaén vôùi coâng thöùc H1 – T – H2, khoâng tröïc tieáp gaén vôùi vieäc baùn hoaëc mua haø ng hoùa (tieàn cho vay, traû nôï, noäp thueá, traû löông…) * Chöùc naêng phöông tieän caát tröõ : _ Trong chöùc naêng naø y tieàn teä ñöôïc ruùt ra khoûi lónh vöïc löu thoâng ñi vaø o caát tröõ ñeå thoûa maõ n caùc nhu caàu ôû caùc thôø i kyø sau. _ Ñieàu kieän cô baûn ñeå duø ng laø m phöông tieän caát tröõ laø tieàn teä phaûi coù söùc mua oån ñònh. Döïa theo nguyeân taéc treân thì tieàn thöïc chaát coù ñaày ñuû giaù trò (vaø ng) cuõ ng khoâng thöïc hieän thaät toát ñöôïc chöùc naêng phöông tieän caát tröõ bôûi leõ vaø ng bò maát giaù nghieâm troïng. Ñoái vôùi tieàn daáu hieäu thì loaïi naø y thöôø ng bò maát giaù neân khoâng laø m ñöôïc chöùc naêng phöông tieän caát tröõ neáu khoâng ñöôïc buø ñaép giaù trò baèng laõ i suaát danh nghóa lôùn hôn tyû leä laïm phaùt. Caâu 4: Caùc bieän phaùp thöïc hieän choáng LP: + Caùc bieän phaùp kìm cheá LP raát ña daïng, tuyø theo ñieàu kieän cuûa moãi quoác gia maø coù theå aùp duïng nhöõ ng bieän phaùp khaùc nhau. Coù theå chia caùc bieän phaùp kìm cheá LP thaø nh 2 loaïi : nhöõ ng bieän phaùp caáp baùch vaø nhöõ ng bieän phaùp chieán löôïc. _ Nhöõ ng bieän phaùp caáp baùch coø n goïi laø bieän phaùp tình theá, aùp duïng nhöõ ng bieän phaùp naø y vôùi muïc ñích giaûm töùc thôø i côn soát LP ñeå coù cô sôû aùp duïng nhöõ ng bieän phaùp oån ñònh tieàn teä laâu daø i. _ Nhöõ ng bieän phaùp chieán löôïc laø nhöõ ng bieän phaùp nhaèm taùc ñoäng ñoàng boä leân moïi maët hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá vôùi yù töôûng taïo ra 1 söùc eùp maïnh veà tieàm löïc kinh teá cuûa ñaát nöôùc, taïo cô sôû ñeå oån ñònh tieàn teä vöõ ng chaéc. + Caùc bieän phaùp cuï theå: _ Bieän phaùp haïn cheá tieàn teä hay ñoùng baêng tieàn teä: ñeå giaûm tieàn, nhaø nöôùc söû duïng bieän phaùp taêng laõ i suaát tieát kieäm, taêng thueá ñoái vôùi ngöôø i vaø doanh nghieäp coù thu nhaäp cao, ñoàng thôø i tieán haø nh trôï caáp cho nhöõ ng ngöôø i coù thu nhaäp thaáp hoaëc nhöõ ng maët haø ng coù möùc giaù taêng chaäm. Ñeå phaùt haø nh tieàn, nhaø nöôùc caàn phaûi tính toaùn laïi vieäc chi tieâu, ñoàng thôø i taän duïng nhöõ ng nguoàn tieàn ñang thöø a trong löu thoâng ñeå thoûa maõ n nhu caàu chi nhaèm haïn cheá vieäc phaùt haø nh tieàn teä ñeå buø ñaép. _ Bieän phaùp kìm giöõ giaù caû: aùp duïng töï do maäu dòch ñeå taêng quõ y haø ng hoùa ñaëc bieät laø haø ng hoùa tieâu duø ng goùp phaàn caân ñoái vôùi nguoàn tieàn dö thöø a, ñoàng thôø i baùn ngoaïi teä vaø vaø ng ñeå thu huùt tieàn maët, khoâi phuïc uy tín cuûa ñoàng tieàn trong quan heä vôùi vaø ng vaø ngoaïi teä, goùp phaàn daäp taét côn soát vaø ng, côn soát ngoaïi teä. _ Bieän phaùp duø ng LP choáng LP: aùp duïng ñoái vôùi nöôùc coø n aån chöùa tieàm naêng lao ñoäng, ñaát ñai, taø i nguyeân. Nhaø nöôùc phaùt haø nh tieàn nhö 1 coâng cuï thöïc thi chính saùch kinh teá . Tuy nhieân caàn phaûi quaûn lyù kinh teá chaët cheõ , trình ñoä kyõ thuaät vaø tieàm löïc saûn xuaát phaûi maïnh neáu khoâng löôïng tieàn thöø a seõ gaây taùc haïi ñeán saûn xuaát vaø löu thoâng haø ng hoùa. _ Bieän phaùp cô baûn: nhaø nöôùc xaây döïng cô caáu kinh teá hôïp lyù, coù chieán löôïc ñuùng ñaén taïo ñieàu kieän cho saûn xuaát vaø löu thoâng phaùt trieån. Neáu thöïc hieän toát seõ giuùp khaéc phuïc khuûng hoaûng vaø suy thoaùi. + Caûi caùch tieàn teä: aùp duïng khi LP cao, caùc bieän phaùp treân khoâng hieäu quaû. Caâu 5: Phaân tích caùc chöùc naêng tín duïng, caùc hình thöùc tín duïng: Tín duïng laø moät quan heä vay möôïn döïa treân nguyeân taéc coù hoaø n traû sau moät thôø i haïn nhaát ñònh. a/ Caùc chöùc naêng cuûa tín duïng: bao goàm 2 chöùc naêng cô baûn: + Taäp trung vaø phaân phoái laïi voán: tieàn teä treân cô sôû coù hoaø n traû, ñaây laø 2 quaù trình thoáng nhaát trong söï vaän haø nh cuûa heä thoáng tín duïng. ÔÛ ñaây söï coù maët cuûa tín duïng ñöôïc xem nhö chieác caàu noái giöõ a caùc nguoàn cung – caàu veà tieàn teä. Vôùi chöùc naêng naø y, tín duïng ñaõ tröïc tieáp tham gia ñieàu tieát caùc nguoàn voán taïm thôø i thöø a töø caùc caù nhaân, toå chöùc kinh teá ñeå boå sung kòp thôø i cho nhöõ ng doanh nghieäp nhaø nöôùc hoaëc caù nhaân ñang khoù khaên veà voán . Ñieàu naø y coù nghóa laø : _ ÔÛ khaâu taäp trung, tín duïng laø nôi taäp trung nhöõ ng nguoàn voán taïm thôø i trong xaõ hoäi . _ ÔÛ khaâu phaân phoái voán tieàn teä, tín duïng laø nôi ñaùp öùng nhu caàu voán cho doanh nghieäp, caù nhaân vaø cho caû ngaân saùch. Khaùc vôùi phöông phaùp ngaân saùch, phaân phoái voán qua heä thoáng tín duïng laø döïa treân cô sôû hoaø n traû laïi, phuïc vuï chuû yeáu cho nhu caàu saûn xuaát – löu thoâng haø ng hoùa vaø dòch vuï, qua ñoù, noù goùp phaàn gia taêng ñaùng keå vaø o nhòp ñoä taêng tröôûng cuûa neàn kinh teá trong töø ng thôø i kyø nhaát ñònh. Thöïc hieän chöùc naêng naø y, tín duïng coø n goùp phaàn tieát kieäm tieàn maët vaø chi phí löu thoâng cho xaõ hoäi. Ñieàu naø y ñöôïc theå hieän qua vieäc ñoäng vieân kòp thôø i nhöõ ng nguoàn voán nhaø n roãi trong xaõ hoäi ñöôïc ñöa vaø o chu chuyeån, nghóa laø tín duïng ñaõ laø m giaûm löôïng tieàn dö thöø a, taêng nhòp ñoä voø ng quay cuûa tieàn teä nhaèm oån ñònh löu thoâng tieàn teä. Maët khaùc, ñeå thöïc hieän quaù trình taäp trung voán ngoaø i hình thöùc vay möôïn tröïc tieáp baèng tieàn, caùc chuû theå caàu veâ voán coù phaùt haø nh caùc chöùng töø coù giaù trò nhö tín phieáu, kyø phieáu, traùi phieáu…Ñieàu nay giuùp laø m giaûm chi phí löu thoâng khaùc nhö : in aán, baûo quaûn, vaän chuyeån tieàn… Ñaây laø chöùc naêng cô baûn vaø quan troïng nhaát cuûa tín duïng + Kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng kinh teá : chöùc naêng naø y seõ phaùt huy ñöôïc taùc duïng nhöng laïi phuï thuoäc vaø o söï phaùt trieån cuûa chöùc naêng treân. _ Thoâng qua quaù trình taäp trung vaø phaân phoái laïi voán, tín duïng goùp phaàn phaûn aùnh möùc ñoä phaùt trieån kinh teá veà caùc maët nhö: khoái löôïng tieàn teä nhaø n roãi trong xaõ hoäi , nhu caàu voán trong töø ng thôø i kyø …Töø ñoù, giuùp ta coù caùi nhìn toång quaùt veà quan heä caân ñoái lôùn trong neàn kinh teá, ñaëc bieät laø quan heä tích luõ y vaø tín duïng. _ Trong hoaït ñoäng cho vay, ñeå goùp phaàn ñaûm baûo an toaø n veà nguoàn voán, NH luoân thöïc hieän quaù trình ñieàu tra taø i chính. Beân caïnh ñoù, tín duïng NH coø n phaûn aùnh kòp thôø i tình hình quaûn lyù vaø söû duïng voán cuûa caùc ñôn vò coù hieäu quaû khoâng. _ Chaúng nhöõ ng theá, thoâng qua vieäc toå chöùc, coâng taùc thanh toaùn khoâng duø ng tieàn maët coø n taïo ñieàu kieän ñeå NH taêng cöôø ng vai troø kieåm soaùt baèng ñoàng tieàn caùc ñôn vò kinh teá. Nhö vaäy, vôùi chöùc naêng phaûn aùnh vaø kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng kinh teá seõ goùp phaàn giaûi quyeát tình traïng maát caân ñoái cuïc boä cuûa neàn kinh teá vôùi nhöõ ng giaûi phaùp khaéc phuïc kòp thôø i, töø ñoù, phaùt huy vai troø quaûn lyù vaø ñieàu tieát vó moâ cuûa nhaø nöôùc. b/ Caùc hình thöùc tín duïng: bao goàm 5 hình thöùc: + Tín duïng naëng laõ i: ñaây laø hình thöùc tín duïng xuaát hieän sôùm nhaát. Noù phaùt trieån maïnh meõ vaø giöõ vò trí chuû yeáu trong cheá ñoä chieám höõ u noâ leä vaø cheá ñoä phong kieán, nôi maø neàn saûn xuaát nhoû giöõ ñoäc toân. Tín duïng cho vay naëng laõ i vôùi möùc laõ i suaát quaù cao neân ngöôø i ñi vay chæ söû duïng chuû yeáu vaø o muïc ñích tieâu duø ng phi saûn xuaát. Vì vaäy, döôùi lôùp aùo cho vay naëng laõ i, tín duïng khoâng laø ñoäng löïc kích thích saûn xuaát vaø löu thoâng haø ng hoùa . Do ñoù, ñeå giaûm phaïm vi hoaït ñoäng cho vay naëng laõ i, ta caàn phaùt trieån nhöõ ng hình thöùc tín duïng laø nh maïnh, phuïc vuï lôïi ích cuûa neàn kinh teá – xaõ hoäi. + Tín duïng thöông maïi: ñaây laø quan heä tín duïng giöõ a caùc nhaø saûn xuaát kinh doanh thöïc hieän döôùc hình thöùc mua baùn chòu haø ng hoùa. Söï ra ñôø i cuûa hình thöùc naø y baét nguoàn töø tính taát yeáu khaùch quan cuûa quaù trình taùi saûn xuaát . Trong moái quan heä tín duïng thöông maïi, ñoâi beân mua baùn seõ kyù keát vôùi nhau giaáy nhaän nôï goïi laø kyø phieáu thöông maïi. _ Kyø phieáu thöông maïi coù 3 ñaëc ñieåm: • Tính tröø u töôïng: khoâng neâu roõ nguyeân nhaân ñöa ñeán quan heä tín duïng maø chæ bao goàm caùc noäi dung chuû yeáu nhö: soá tieàn nôï, teân ngöôø i nôï, thôø i gian vaø ñòa ñieåm thanh toaùn nôï. • Tính baét buoäc: Treân kyø phieáu luoân luoân coù caâu : “Leänh traû tieàn voâ ñieàu kieän” , nghóa laø khi kyø phieáu ñeán haïn thanh toaùn, ngöôø i kyù nhaän nôï treân kyø phieáu khoâng ñöôïc vieän baát kyø lyù do gì ñeå khoâng thanh toaùn nôï hoaëc trì hoaõ n nôï. • Tính löu thoâng: trong thôø i gian kyø phieáu coù hieäu löïc, coù ñöôïc quyeàn chuyeån nhöôïng töø tay ngöôø i naø y sang tay ngöôø i khaùc baèng phöông phaùp kyù chuyeån nhöôïng ôû maët sau cuûa kyø phieáu, bao goàm: chöõ kyù, ñòa chæ vaø con daáu cuûa ngöôø i chuyeån nhöôïng. _ Tín duïng thöông maïi coù 3 ñaëc ñieåm: • Cho vay döôùi daïng haø ng hoùa: ñaây laø löôïng haø ng hoùa chuaån bò ñöa ñi ñeå chuyeån thaø nh tieàn neân maëc duø ngöôø i ñi vay nhaän ñöôïc khoaûn tín duïng döôùi daïng haø ng hoùa nhöng khi ñeán haïn traû nôï thì phaûi hoaø n traû thaø nh 1 soá tieàn nhaát ñònh. • Caùc chuû theå trong quan heä tín duïng naø y ñeàu laø caùc nhaø doanh nghieäp tröïc tieáp hoaït ñoäng neân lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh. • Söï vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa tín duïng thöông maïi phuø hôïp vôùi quaù trình phaùt trieån cuûa saûn xuaát vaø löu thoâng haø ng hoùa. _ Haïn cheá cuûa tín duïng thöông maïi: • Quy moâ tín duïng: do giaù trò haø ng hoùa baùn chòu coù haïn neân tín duïng thöông maïi khoâng theå thoûa maõ n nhu caàu vay vôùi khoái löôïng lôùn. • Thôø i gian tín duïng: tín duïng thöông maïi phoå bieán laø tín duïng ngaén haïn vì khoâng theå baùn chòu trong thôø i haïn quaù laâu seõ aûnh höôûng tôùi luaân chuyeån voán cuûa ngöôø i baùn. • Phöông höôùng: tín duïng thöông maïi chæ xaûy ra khi ngöôø i ñi vay coù nhu caàu veà giaù trò söû duïng cuûa haø ng hoùa ñem ra baùn chòu. • Phaïm vi: tín duïng thöông maïi chæ phaùt sinh giöõ a caùc doanh nghieäp coù quan heä thaân tín. + Tín duïng NH: _ Tín duïng NH laø quan heä vay möôïn giöõ a moät beân laø NH (hoaëc caùc toå chöùc tín duïng noùi chung) vaø moät beân laø caùc toå chöùc kinh teá , caùc toå chöùc xaõ hoäi, caùc taàng lôùp daân cö. _ Taùc duïng cuûa tín duïng NH: • Nhôø vaø o vieäc huy ñoäng voán maø NH tích luõ y ñöôïc 1 nguoàn voán tín duïng doài daø o ñuû khaû naêng cho vay vôùi quy moâ lôùn. • Nhôø cô caáu nguoàn voán cuûa NH ña daïng (nguoàn voán chuû sôû höõ u, tieàn gôûi ngaén haïn, trung haïn vaø daø i haïn, voán ñi vay…) neân thôø i haïn cho vay cuûa tín duïng NH cuõ ng raát ña daïng. Noù coù theå cung caáp caùc khoaûn tín duïng ngaén haïn, trung vaø daøi haïn. • Nhôø voán tín duïng NH chuû yeáu laø voán baèng tieàn neân noù coù theå ñaàu tö vaø o baát cöù lónh vöïc naø o cuûa saûn xuaát vaø löu thoâng haø ng hoùa. Nhö vaäy, tín duïng NH ñaõ khaéc phuïc nhöõ ng haïn cheá quan troïng cuûa tín duïng NH. Töø ñoù, tín duïng NH laø moät trong nhöõ ng nhaân toá quan troïng thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån vaø trôû thaø nh hình thöùc tín duïng chuû yeáu cuûa heä thoáng tín duïng. + Tín duïng nhaø nöôùc : laø quan heä tín duïng giöõ a 1 beân laø nhaø nöôùc vaø 1 beân laø caùc toå chöùc kinh teá , caùc toå chöùc xaõ hoäi, caùc taàng lôùp daân cö. Quan heä tín duïng treân bao goàm 2 maët: _ Nhaø nöôùc vay cuûa daân vaø caùc toå chöùc khaùc trong xaõ hoäi thoâng qua vieäc phaùt haø nh traùi phieáu nhaø nöôùc (coâng traùi). Trong hoaït ñoäng naø y, nhaø nöôùc laø ngöôø i ñi vay. _ Nhaø nöôùc tham gia treân thò tröôø ng taø i chính vôùi tö caùch laø ngöôø i mua caùc chöùng khoaùn nôï do caùc chuû theå phaùt haø nh. Trong hoaït ñoäng naø y, nhaø nöôùc laø ngöôø i ñi vay. + Tín duïng tieâu duø ng: laø quan heä tín duïng trong ñoù caùc NH toå chöùc tín duïng khaùc cho daân cö vay tieàn ñeå ñaùp öùng nhu caàu sinh hoaït hoaëc caùc doanh nghieäp toå chöùc baùn haø ng traû goùp cho daân cö. Caâu 6: Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán tyû giaù hoái ñoaùi, caùc phöông phaùp ñieàu chænh tyû giaù hoái ñoaùi. Tyû giaù hoái ñoaùi laø söï so saùnh moái töông quan giaù trò giöõ a 2 ñoàng tieàn vôùi nhau. Noùi caùch khaùc, tyû giaù hoái ñoaùi laø giaù caû cuûa moät ñôn vò tieàn teä nöôùc naø y ñöôïc bieåu hieän baèng soá löôïng ñôn vò tieàn teä nöôùc khaùc. a/ Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán tyû giaù hoái ñoaùi: Tyû giaù hoái ñoaùi chòu aûnh höôûng cuûa nhieàu yeáu toá. Ñoù laø : + AÛnh höôûng cuûa nhaân toá laïm phaùt: Theo lyù thuyeát ñoàng giaù söùc mua, tyû giaù hoái ñoaùi ôû möùc caân baèng phaûi theå hieän söï ngang baèng söùc mua giöõ a 2 ñoàng tieàn töông öùng. Chính vì vaäy, trong ñieàu kieän caùc nhaân toá khaùc khoâng ñoåi, khi laïm phaùt thì tyû giaù hoái ñoaùi giöõ a ngoaïi teä so vôùi noäi teä seõ taêng leân, noäi teä bò maát giaù, ngoaïi teä taêng giaù. Khi laïm phaùt trôû thaø nh moät hieän töôïng KT phoå bieán, ñoàng tieàn naø o coù möùc ñoä laïm phaùt hôn thì söùc mua cuûa ñoàng tieàn ñoù seõ yeáu ñi so vôùi ñoàng tieàn kia. + AÛnh höôûng cuûa tình hình caùn caân thanh toaùn quoác teá: Neáu caùn caân thanh toaùn quoác teá thöôø ng xuyeân bò boäi chi thì nhu caàu ngoaïi teä seõ taêng leân, heä quaû laø tyû giaù hoái ñoaùi giöõ a ngoaïi teä so vôùi noäi teä seõ taêng leân. Ngöôïc laïi, neáu caùn caân thanh toaùn quoác teá thöôø ng xuyeân ñöôïc boäi thu thì giaù ngoaïi teä coù xu höôùng giaûm. + AÛnh höôûng cuûa nhaân toá quan heä cung – caàu ngoaïi teä: Neáu soá cung nhoû hôn soá caàu veà ngoaïi teä thì giaù ngoaïi teä seõ taêng leân, noùi caùch khaùc, tyû giaù hoái ñoaùi taêng leân, noäi teä bò maát giaù. Ngöôïc laïi, neáu soá cung lôùn hôn soá caàu veà ngoaïi teä thì tyû giaù hoái ñoaùi seõ giaûm ñi. + AÛnh höôûng cuûa nhaân toá laõ i suaát tín duïng: Caùc luoàng tö baûn di ñoäng nöôùc ngoaø i luoân bò thu huùt vaø o caùc thò tröôø ng tieàn teä coù möùc laõ i suaát cao. Chính vì vaäy, laõ i suaát tín duïng taêng leân coù theå laø m cho ngoaïi teä ñoå doàn vaø o quoác gia, ñöa ñeán heä quaû laø tyû giaù hoái ñoaùi giöõ a ngoaïi teä so vôùi noäi teä giaûm ñi vaø ngöôïc laïi. Ngoaø i caùc yeáu toá treân, moät soá yeáu toá khaùc nhö: chính saùch tieàn teä, söï kieän CT, KT, XH, chieán tranh, thieân tai, yeáu toá taâm lyù, ñaàu cô…cuõ ng aûnh höôûng ñeán tyû giaù hoái ñoaùi. b/ Caùc phöông phaùp ñieàu chænh tyû giaù hoái ñoaùi: + Chính saùch chieát khaáu: Khi tyû giaù bieán ñoäng, NHTW vôùi vai troø ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá coù theå thöïc hieän thay ñoåi laõ i suaát taùi chieát khaáu, treân cô sôû ñoù, laø m thay ñoåi laõ i suaát tín duïng treân thò tröôø ng. Ñieàu naø y coù taùc duïng kích thích ñoái vôùi vieäc di chuyeån voán ngaén haïn töø nöôùc naø y sang nöôùc khaùc, töø ñoù laø m daãn ñeán söï thay ñoåi cung vaø caàu ngoaïi hoái laø m cho tyû giaù ñöôïc bình oån. Tuy nhieân chính saùch chieát khaáu chæ coù vai troø nhaát ñònh trong quaù trình taùc ñoäng ñeán tyû giaù hoái ñoaùi vì ñöùng veà maët lyù luaän, giöõ a tyû giaù vaø laõ i suaát döïa treân cô sôû khaùc nhau. Hôn nöõ a, laõ i suaát khoâng phaûi laø nhaân toá duy nhaát quyeát ñònh ñeán söï vaän ñoäng voán giöõ a caùc nöôùc maø coøn phuï thuoäc vaø o tình hình laïm phaùt, toác ñoä maát giaù cuûa ñoàng tieàn, tình hình bieán ñoäng KT – CT cuûa moãi nöôùc. + Chính saùch hoái ñoaùi: Nguyeân lyù cô baûn cuûa phöông phaùp naø y laø NHTW thoâng qua vieäc thöïc hieän caùc nghieäp vuï mua baùn ngoaïi hoái taïo ra khaû naêng tröïc tieáp thay ñoåi quan heä cung caàu ngoaïi hoái treân thò tröôø ng. Tuy nhieân, phöông phaùp naø y chæ coù taùc duïng taïm thôø i, muoán thöïc hieän bieän phaùp naø y ñoø i hoûi NH phaûi coù moät khoái löôïng döï tröõ ngoaïi hoái lôùn. Trong tröôø ng hôïp caùn caân thanh toaùn quoác teá thieáu huït, tung ngoaïi hoái ra baùn chæ laø m taêng theâm söï hao huït döï tröõ ngoaïi hoái. + Quyõ bình oån hoái ñoaùi: Ñaây laø hình thöùc bieán töôùng cuûa chính saùch hoái ñoaùi. Nhaø nöôùc laäp quõ y naø y döôùi hình thöùc baèng vaø ng, ngoaïi teä hoaëc caùc phaùt haø nh loaïi traùi phieáu ngaén haïn nhaèm ñeå chuû ñoäng, kòp thôø i can thieäp tröïc tieáp laø m thay ñoåi quan heä cung caàu veà ngoaïi hoái treân thò tröôø ng, nhaèm ñieàu chænh bieán ñoäng cuûa tyû giaù. Ñeå thöïc hieän toát bieän phaùp naø y, nhaø nöôùc caàn phaûi coù döï tröõ ngoaïi hoái ñuû maïnh. + Phaù giaù tieàn teä: Nhaø nöôùc chuû ñoäng giaûm giaù trò tieàn teä trong nöôùc laø m cho tyû giaù hoái ñoaùi taêng leân. Nguyeân nhaân daãn ñeán söï phaù giaù laø do laïm phaùt, caùn caân thanh toaùn quoác teá bò thieáu huït, hoaëc do chính saùch ngoaïi thöông cuûa quoác gia, phaù giaù tieàn teä ñeå tyû giaù hoái ñoaùi taêng leân nhaèm khuyeán khích xuaát khaåu hay haïn cheá nhaäp khaåu, hoaëc do yeâu caàu thöïc hieän chính saùch tieàn teä. Vì vaäy, beân caïnh ñoù ñoø i hoûi nhaø nöôùc phaûi tìm moïi bieän phaùp ñeå phaùt trieån kinh teá kieåm soaùt laïm phaùt. + Naâng giaù tieàn teä: Nhaø nöôùc chính thöùc naâng giaù trò tieàn teä trong nöôùc neân tyû giaù coù xu höôùng giaûm xuoáng. Naâng giaù tieàn teä xuaát phaùt töø aùp löïc cuûa moät soá quoác gia khaùc trong hoaït ñoäng thöông maïi quoác teá nhaèm haïn cheá xuaát khaåu sang thò tröôø ng cuûa caùc nöôùc khaùc hoaëc do yeâu caàu thöïc hieän chính saùch tieàn teä… Caâu 7 : Caùc nghieäp vuï treân thò tröôø ng tieàn teä. Vai troø cuûa NHTW treân thò tröôø ng tieàn teä: a/ Caùc nghieäp vuï treân thò tröôø ng tieàn teä: coù 2 nghieäp vuï cô baûn + Nghieäp vuï vay vaø cho vay voán ngaén haïn: _ Nghieäp vuï naø y gaén vôùi thò tröôø ng tieàn teä chuyeân moân hoùa vôùi hoaït ñoäng cho vay vaø giaù caû cuûa khoaûn tieàn cho vay laø laõ i suaát treân thò tröôø ng. _ Noù dieãn ra giöõ a NHTW vôùi caùc toå chöùc tín duïng hoaëc giöõ a caùc toå chöùc tín duïng vôùi nhau trong ñieàu kieän NH TM hoaëc caùc toå chöùc tín duïng coù soá dö taïm thôø i veà khaû naêng chi traû, trong khi moät soá toå chöùc tín duïng ñang gaëp khoù khaên veà huy ñoäng nguoàn voán. _ Nghieäp vuï naø y ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc hình thöùc: • Cho vay baèng tieàn: goàm caùc loaïi tín duïng nhö : tín duïng haø ng ngaø y, tín duïng theo yeâu caàu, tín duïng cuoái kyø , tín duïng coù kyø haïn… • Chieát khaáu laïi caùc chöùng töø coù giaù qua ñoù hình thaø nh laõ i suaát chieát khaáu. • Caàm coá laïi caùc chöùng töø coù giaù: nghieäp vuï naø y laø nghieäp vuï NHTW cho NHTM vay voán vaø ñöôïc baûo ñaûm baèng caùc chöùng töø coù giaù. + Nghieäp vuï mua vaø baùn giaáy tôø coù giaù ngaén haïn: _ Coâng cuï löu thoâng chuû yeáu cuûa nghieäp vuï naø y laø caùc traùi phieáu ngaén haïn ñöôïc phaùt haø nh töø thò tröôø ng tieàn teä sô caáp vaø seõ ñöôïc toå chöùc mua baùn treân thò tröôø ng thöù caáp. _ Nghieäp vuï naø y gaén vôùi hoaït ñoäng mang tính thöông maïi treân thò tröôø ng tieàn teä vaø ñöôïc phaùt sinh trong ñieàu kieän moät soá chuû theå kinh teá caàn boå sung theâm nguoàn voán baèng tieàn cuûa mình neân phaûi baán bôùt moät löôïng _ Coå phieáu ghi danh laø loaïi coå phieáu coù ghi teân ngöôø i sôû höõ u noù. Coå phieáu ghi danh coù 2 loaïi: coå phieáu ghi danh khoâng chuyeån nhöôïng vaø coå phieáu ghi danh chuyeån nhöôïng coù ñieàu kieän. _ Coå phieáu voâ danh laø loaïi coå phieáu khoâng ghi teân ngöôø i sôû höõ u. + Caên cöù vaø o quyeàn lôïi ñöôïc höôûng coù: Coå phieáu öu ñaõ i vaø coå phieáu thöôø ng. _ Coå phieáu öu ñaõ i laø loaïi coå phieáu coù möùc coå töùc coá ñònh vaø ñöôïc ghi roõ treân coå phieáu luùc phaùt haø nh, vôùi coå phieáu naø y thu nhaäp cuûa coå ñoâng khoâng phuï thuoäc vaø o keát quaû taø i chính vaø chính saùch chia laõ i cuûa coâng ty. Tính öu ñaõ i ñöôïc bieåu hieän ôû choã ñöôïc chia coå töùc tröôùc loaïi coå phieáu thöôø ng: tröôø ng hôïp coâng ty bò thanh lyù, phaàn taø i saûn cuûa coâng ty sau khi traû caùc khoaûn nôï cuûa coâng ty seõ ñöôïc öu tieân hoaø n voán cho coå ñoâng coù coå phieáu öu ñaõ i, _ Coå phieáu thöôø ng coù möùc coå töùc phuï thuoäc vaø o keát quaû kinh doanh cuûa coâng ty. + Caên cöù vaø o phöông thöùc goùp voán coù: coå phieáu hieän kim vaø coå phieáu hieän vaät. * Traùi phieáu: laø 1 loaïi chöùng khoaùn xaùc nhaän moät khoaûn nôï cuûa chuû theå phaùt haø nh. Ngöôø i mua traùi phieáu ñöôïc höôûng möùc thu nhaäp theo ñònh kyø vaø seõ ñöôïc hoaø n voán khi ñeán kyø haïn. Traùi phieáu goàm nhieàu loaïi: + Caên cöù vaø o chuû theå phaùt haø nh coù: Traùi phieáu doanh nghieäp vaø traùi phieáu nhaø nöôùc. _ Traùi phieáu doanh nghieäp laø do caùc coâng ty hoaëc xí nghieäp ñang hoaït ñoäng phaùt haø nh vôùi muïc ñích boå sung voán kinh doanh. _ Traùi phieáu nhaø nöôùc do nhaø nöôùc phaùt haø nh vôùi muïc ñích huy ñoäng voán nhaèm buø ñaép nhöõ ng thieáu huït ngaân saùch nhaø nöôùc. + Caên cöù vaø o tính chaát ñaûm baûo coù: Traùi phieáu ñaûm baûo baèng taø i saûn cuûa chuû theå phaùt haø nh; traùi phieáu ñöôïc baûo laõ nh bôûi ngöôø i thöù ba; traùi phieáu khoâng ñaûm baûo. + Caên cöù vaø o hình thöùc coù : traùi phieáu ghi danh vaø traùi phieáu voâ danh. + Caên cöù vaø o caùch quy ñònh laõ i suaát coù: Traùi phieáu coù laõ i suaát coá ñònh vaø traùi phieáu coù laõ i suaát thaû noåi. _ Traùi phieáu coù laõ i suaát coá ñònh laø loaïi traùi phieáu coù laõ i suaát ñöôïc xaùc ñònh tröôùc vaø khoâng thay ñoåi theo kyø haïn cuûa traùi phieáu. _ Traùi phieáu coù laõ i suaát thaû noåi laø loaïi traùi phieáu ñöôïc xaùc ñònh tröôùc vaø coù theå ñöôïc ñieàu chænhtheo söï bieán ñoäng cuûa caùc tieâu thöùc laø m cô sôû xaây döïng laõ i suaát. b/ Caùc nguyeân taéc hoaït ñoäng treân cô sôû giao dòch chöùng khoaùn: + Nguyeân taéc phaùp cheá hoùa moïi giao dòch: Moïi nghieäp vuï giao dòch ñeàu ñöôïc quy ñònh baèng caùc ra thò tröôø ng trung thöïc, traät töï vaø coù hieäu quaû, ñoàng thôø i taïo ra saân chôi baèng phaúng cho caùc nhaø ñaàu tö. + Nguyeân taéc trung gian : ôû sôû giao dòch chöùng khoaùn ngöôø i mua vaø baùn chöùng khoaùn khoâng tröïc tieáp gaëp gôõ nhau maø phaûi thoâng qua ñaïi dieän laø caùc nhaø moâi giôùi nhaèm ñaûm baûo caùc tin töùc, traùnh söï löø a ñaûo vaø keát thuùc toát ñeïp ôû khaâu thanh toaùn vaø giao haø ng. + Nguyeân taéc coâng khai hoaù thoâng tin: Moïi hoaït ñoäng vaø thoâng tin treân thò tröôø ng ñeàu ñöôïc coâng khai hoùa cho moïi thaø nh vieân cuûa thò tröôø ng vaø coâng chuùng bieát, vaø khoâng moät chi tieát naø o ñöôïc giöõ bí maät. Nguyeân taéc naø y nhaèm ñaûm baûo tính “trong suoát” cuûa thò tröôø ng, nhôø ñoù caùc nhaø ñaàu tö coù ñieàu kieän tieáp caän ñöôïc moät caùch saâu roäng caùc thoâng tin coù lieân quan ñeán tình hình caùc coâng ty coù phaùt haø nh chöùng khoaùn cuõ ng nhö tình hình thò tröôø ng chöùng khoaùn ñeå coù theå ñaàu tö coù hieäu quaû. + Nguyeân taéc ñaáu giaù chöùng khoaùn vaø thöïc hieän theo trình töï öu tieân: ôû sôû giao dòch chöùng khoaùn, thôø i giaù cuûa moãi loaïi coå phieáu ñöôïc hình thaø nh sau moãi phieân giao dòch, ñöôïc quyeát ñònh bôûi tình hình cung caàu chöùng khoaùn taïi phieân giao dòch ñoù, khoâng ai coù quyeàn ñònh giaù hoaëc can thieäp vaø o vieäc hình thaø nh thôø i giaù chöùng khoaùn. Giaù ñöôïc xaùc ñònh bôûi caùc phöông phaùp: _ Phöông phaùp doø tìm: khi coù leänh mua hoaëc baùn coå phieáu ñöa vaø o thò tröôø ng, sôû giao dòch chöùng khoaùn seõ xöû lyù ngay laäp töùc töø ng leänh baèng caùch doø tìm ñoái taùc cuûa leänh, neáu coù ñoái taùc thì caùc leänh mua ñöôïc thöïc hieän, neáu khoâng coù ñoái taùc thì leänh ñoù phaûi chôø . _ Phöông phaùp ñaáu giaù caùc leänh ñaët haø ng: sôû giao dòch choïn loaïi chöùng khoaùn coù doanh soá giao dòch lôùn vaø ñang coù söùc huùt ñoái vôùi ngöôø i ñaàu tö treân thò tröôø ng ñeå thöïc hieän ñaáu giaù saø n giao dòch. Tính öu tieân ñöôïc theå hieän: Haø ng ngaø y phoø ng giao dòch tieáp nhaän nhieàu leänh ñaët haø ng, do ñoù caùc leänh mua hoaëc baùn coå phieáu seõ ñöôïc saép xeáp laïi theo nguyeân taéc öu tieân tröôùc sau: tröôùc heát laø öu tieân veà giaù, ai ñöa giaù cao seõ ñöôïc öu tieân mua, ai ñöa giaù thaáp seõ ñöôïc öu tieân baùn. Tieáp theo öu tieân mua baùn ñöôïc saép xeáp theo thöù töï thôø i gian, töùc laø nhöõ ng leänh mua baùn cuø ng giaù thì leänh naø o ñöa ra tröôùc seõ öu tieân. c/ Caùc phöông thöùc giao dòch treân sôû giao dòch chöùng khoaùn: + Giao dòch trao ngay: Sau khi ñaët leänh haø ng ñöôïc thöïc hieän xong, ngöôø i mua phaûi thanh toaùn tieàn vaø ngöôø i baùn phaûi giao ngay chöùng khoaùn, hoaëc vieäc thanh toaùn vaø giao chöùng khoaùn seõ ñöôïc thöïc hieän trong vaø i ngaø y tôùi. Loaïi giao dòch naø y thöôø ng dieãn ra phoå bieán ñoái vôùi nhöõ ng nhaø ñaàu tö maø muïc ñích cuûa hoï laø nhaèm ñaàu tö daø i haïn vaø höôûng lôïi töùc laâu daø i. Noù goàm caùc hình thöùc: _ Mua baùn taïi phoø ng giao dòch. _ Mua baùn qua ñieän thoaïi. _ Mua baùn qua heä thoáng maùy tính. + Giao dòch ñònh kyø : Vôùi phöông thöùc giao dòch naø y ñoâi beân mua baùn seõ kyù vôùi nhau nhöõ ng hôïp ñoàng coù kyø haïn, trong ñoù thoûa thuaän moät kyø thanh toaùn. Giao dòch ñònh kyø thöôø ng ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi nhöõ ng hoaït ñoäng ñaàu cô treân thò tröôø ng thoâng qua vieäc döï ñoaùn chöùng khoaùn seõ taêng leân hoaëc haï xuoáng trong moät thôø i gian ngaén ôû töông lai. Do ñoù ñaëc ñieåm cuûa loaïi giao dòch naø y laø khi kyù nhöõ ng hôïp ñoàng kyø haïn thì giaù caû laø ñieàu quan troïng nhaát. + Giao dòch tín duïng: Ñaây laø hình thöùc cung öùng tín duïng cuûa ngöôø i moâi giôùi ñoái vôùi khaùch haø ng. ÔÛ phöông thöùc naø y ngöôø i mua chæ thanh toaùn moät phaàn tieàn, soá coø n laïi ngöôø i moâi giôùi seõ öùng tröùôc voán vaø ngöôø i mua seõ phaûi traû lôïi töùc cho khoaûn tieàn naø y. Phöông thöùc giao dòch tín duïng laø ñoø n baåy maïnh meõ ñeå taêng cöôø ng ñaàu cô chöùng khoaùn vaø laø moät trong nhöõ ng nguyeân nhaân daãn ñeán khuûng hoaûng thò tröôø ng chöùng khoaùn, do ñoù luaät chöùng khoaùn caùc nöôùc ñeàu quy ñònh möùc tieàn toái thieåu phaûi kyù quõ y khi mua chöùng khoaùn , möùc naø y thaáp nhaát laø 40%. Ngoaø i nhöõ ng phöông thöùc giao dòch chöùng khoaùn thoâng thöôø ng, ngöôø i ta coø n mua baùn caùc chæ soá giaù chöùng khoaùn vaø höôûng lôïi nhuaän töø khoaûn cheânh leäch do chæ soá giaù thay ñoåi.