Tài liệu Một số vấn đề về kế toán cho vay tổ chức cá nhân trong nước tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn từ liêm

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F Lêi nãi ®Çu Sau ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam chuyÓn dÇn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng theo ®Þnh h−íng XHCN cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n−íc. §©y lµ mét b−íc ngoÆt cã tÝnh chÊt quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ n−íc ta. §−êng lèi ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lÝ kinh tÕ vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cu¶ §¶ng vµ Nhµ n−íc ®@ t¹o tiÒn ®Ò kh¸ch quan cho sù kh«i phôc vµ ph¸t triÓn s«i ®éng cña c¸c thanh phÇn kinh tÕ. Trong khu vùc tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc, víi nh÷ng −u thÕ, tiÒm n¨ng s½n cã cña riªng m×nh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc ®@ nhanh chãng thÝch nghi víi c¬ chÕ thÞ tr−êng, ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ, vai trß quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®−îc cña m×nh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo (dï lµ quèc doanh hay tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc) muèn tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®Òu cÇn ph¶i cã vèn. C¸c thanh phÇn kinh tÕ tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc phÇn lín míi ®−îc h×nh thµnh, mÆc dï c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn nh−ng quy m« cßn nhá bÐ vµ kh«ng ®ñ vèn ®Ó tù ®èi ®Çu trùc tiÕp víi th−¬ng tr−êng, ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ nguån vèn nhµn rçi trong khu vùc kinh tÕ nµy. Trong bèi c¶nh ®æi míi chung cña ®Êt n−íc, Ng©n hµng th−¬ng m¹i víi vai trß trung gian tµi chÝnh quan träng cña x@ héi ®@ tõng b−íc c¶i tæ ho¹t ®éng cña m×nh, hoµ nhËp víi cã chÕ míi, më réng cho vay ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông. §©y kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò thùc thi ®−êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc cßn lµ ph−¬ng h−íng ph¸t triÓn tÝn dông cña Ng©n hµng trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Bëi chøa ®ùng trong nã nh÷ng néi t¹i tiÒm n¨ng to lín, mét khi nã ®−îc quan t©m 1 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F ®óng møc sÏ ph¸t triÓn nhanh chãng. ChÝnh nã trong t−¬ng lai sÏ lµ thÞ tr−¬ng tÝn dông v÷ng ch¾c vµ réng lín cña c¸c ng©n hµng. G¾n liÒn víi ho¹t ®éng cho vay ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc lµ c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc. Nhê nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay Ng©n hµng sÏ qu¶n lÝ tèt tµi s¶n tiÒn vèn cña Ng©n hµng trong ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ. §ång thêi còng qu¶n lÝ tèt tµi s¶n, tiÒn vèn cña kh¸ch hµng th«ng qua nh÷ng sè liÖu ghi chÐp ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c. C«ng t¸c kÕ to¸n cho vay liªn quan ®Õn nhiÒu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ quèc doanh. §Æc biÖt lµ kÕ to¸n cho vay tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc víi thao t¸c nghiÖp vô chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, nhanh gän gãp phÇn thùc hiÖn nhanh chãng c«ng t¸c gi¶i ng©n, theo dâi chÆt chÏ qu¸ tr×nh sö dông vèn vµ tÝnh to¸n ®−îc hiÖu qu¶ c«ng t¸c tÝn dông cña ng©n hµng. §ång thêi ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu thiÕu vèn ®Çu t− cho s¶n xuÊt kinh doanh cña thµnh phÇn kinh tÕ tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc t¹o mét thÕ ph¸t triÓn míi cho thµnh phÇn kinh tÕ nµy trong c«ng cuéc ph¸t triÓn chung cña c¶ ®Êt n−íc. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lÝ do trªn ®©y vµ trong qu¸ tr×nh thùc tËp, t×m hiÓu nghiªn cøu t¹i ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Tõ Liªm t«i ®@ m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi “Mét sè vÊn ®Ò vÒ kÕ to¸n cho vay tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Tõ Liªm” Ph¹m vi ®Ò tµi chñ yÕu t×m hiÓu t×nh h×nh kÕ to¸n cho vay tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Tõ Liªm. Tõ thùc tÕ ®ã t«i cè g¾ng nªu ra mét sè ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay cña ng©n hµng. Do cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc còng nh− kinh nghiÖm thùc tÕ, b¶n kho¸ luËn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy t«i rÊt mong ®−îc sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó bµi luËn v¨n ®−îc hoµn thiÖn h¬n ! 2 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F ch−¬ng i Nh÷ng lÝ luËn c¬ b¶n vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n vµ nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay Trong hÖ thèng thèng ng©n hµng I. Vai trß, nhiÖm vô cña kÕ to¸n cho vay. 1. Vai trß nhiÖm vô cña kÕ to¸n ng©n hµng. 1.1 Vai trß cña kÕ to¸n ng©n hµng. KÕ to¸n ng©n hµng lµ hÖ thèng th«ng tin ph¶n ¸nh ho¹t ®éng cña ng©n hµng. KÕ to¸n ng©n hµng cung cÊp nh÷ng sè liÖu vÒ huy ®éng vèn, sö dông vèn, thu nhËp, chi phÝ, lîi nhuËn cña tõng lo¹i nghiÖp vô vµ cña toµn bé hÖ thèng ng©n hµng. Qua ®ã ta cã thÓ thÊy ®−îc ng©n hµng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ hay kh«ng, ®ång thêi còng thÊy ®−îc triÓn väng cña ng©n hµng ®Ó tõ ®ã ra nh÷ng quyÕt ®Þnh kÞp thêi nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lÝ tµi s¶n. HÇu hÕt c¸c nghiÖp vô cña kÕ to¸n ng©n hµng ®Òu liªn quan ®Õn c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c v× thÕ kÕ to¸n ng©n hµng kh«ng chØ ph¶n ¸nh tæng hîp ho¹t ®éng cña b¶n th©n ng©n hµng mµ cßn ph¶n ¸nh tæng hîp ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ th«ng qua quan hÖ tiÒn tÖ, tÝn dông... gi÷a ng©n hµng víi c¸c ®¬n vÞ tæ chøc kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña m×nh, kÕ to¸n ng©n hµng gióp cho c¸c giao dÞch trong nÒn kinh tÕ ®−îc tiÕn hµnh mét c¸ch kÞp thêi, nhanh chãng vµ chÝnh x¸c h¬n. Nh÷ng sè liÖu do kÕ to¸n ng©n hµng cung cÊp lµ nh÷ng chØ tiªu th«ng tin kinh tÕ quan träng gióp cho viÖc chØ ®¹o ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng vµ lµm c¨n cø cho viÖc ho¹t ®éng, thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia vµ chØ ®¹o ho¹t ®éng cña toµn bé nÒn kinh tÕ. 1.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n ng©n hµng 3 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F Ghi nhËn, ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp thêi c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh thuéc vÒ ho¹t ®éng nguån vèn vµ sö dông nguån vèn cña ng©n hµng theo ®óng ph¸p lÖnh kÕ to¸n, thèng kª cña Nhµ n−íc vµ c¸c thÓ lÖ, chÕ ®é kÕ to¸n ng©n hµng. Trªn c¬ së ®ã gi¸m s¸t, theo dâi ®Ó b¶o vÖ an toµn tµi s¶n cña b¶n th©n ng©n hµng còng nh− tµi s¶n cña x@ héi b¶o qu¶n t¹i ng©n hµng. KÕ to¸n ng©n hµng ph©n lo¹i nghiÖp vô tËp hîp sè liÖu theo ®óng ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n vµ theo nh÷ng chØ tiªu nhÊt ®Þnh nh»m cung cÊp nh÷ng th«ng tin mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kÞp thêi phôc vô qu¸ tr×nh l@nh ®¹o thùc thi chÝnh s¸ch qu¶n lÝ vµ chØ ®¹o ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. KÕ to¸n ng©n hµng gi¸m s¸t viÖc sö dông tµi s¶n (vèn) nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n th«ng qua kiÓm so¸t tr−íc (tiÒn kiÓm) c¸c nghiÖp vô bªn nî vµ bªn cã ë tõng ®¬n vÞ ng©n hµng còng nh− toµn hÖ thèng gãp phÇn t¨ng c−êng kû luËt tµi chÝnh, cñng cè chÕ ®é h¹cn to¸n kinh tÕ trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. KÕ to¸n ng©n hµng cßn tæ chøc giao dÞch phôc vô kh¸ch hµng mét c¸ch khoa häc, v¨n minh, gióp ®ì kh¸ch hµng n¾m ®−îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña kü thuËt nghiÖp vô ng©n hµng nãi chung vµ kü thuËt nghiÖp vô kÕ to¸n nãi riªng nh»m gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn l−îc kh¸ch hµng cña ng©n hµng, V× kh¸ch hµng trong ng©n hµng võa lµ ng−êi cung cÊp vèn, võa lµ ng−êi mua vèn mµ chøc n¨ng trung gian quan träng nhÊt cña ng©n hµng lµ biÕn nguån vèn lÎ tÎ thµnh mét nguån vèn lín, biÕn kú göi kh«ng kú h¹n thµnh cã kú h¹n, hä t×m mäi c¸ch tranh thñ nguån vèn ®Ó kÐo thªm kh¸ch hµng vµ ®ång thêi gi÷ ®−îc kh¸ch hµng. 2. Vai trß nhiÖm vô cña kÕ to¸n cho vay. 2.1 Vai trß cña kÕ to¸n cho vay. KÕ to¸n cho vay gi÷ mét vÞ trÝ quan träng trong toµn bé nghiÖp vô kÕ to¸n cña ng©n hµng, nã ®−îc x¸c ®Þnh lµ nghiÖp vô kÕ to¸n phøc t¹p bëi lÏ trong b¶ng c©n ®èi cho thÊy ho¹t ®éng cho vay chiÕm phÇn lín trong tæng tµi 4 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F s¶n cã cña ng©n hµng nghÜa lµ kÕ to¸n cho vay tham gia vµo qu¸ tr×nh sö dông vèn- ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ng©n hµng. Cã thÓ nãi r»ng nghiÖp vô tÝn dông lµ nghiÖp vô c¬ b¶n, quan träng vµ lµ nghiÖp vô hµng ®Çu cña c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i. §Ó cho nghiÖp vô nµy cã hiÖu qu¶, n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng th× c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay gãp phÇn kh«ng nhá qua viÖc ph¶n ¸nh mét c¸ch râ rµng, chÝnh x¸c c¸c nghiÖp vô cho vay, ®èi t−îng kh¸ch hµng vay, thêi h¹n cho vay vµ ph¶n ¸nh râ rµng chÊt l−îng tÝn dông ®Ó b¶o vÖ tèt h¬n nguån vèn cña ng©n hµng. KÕ to¸n cho vay phôc vô ®¾c lùc trong c«ng viÖc chØ ®¹o chÊp hµnh chÝnh s¸ch tÝn dông tiÒn tÖ cña §¶ng vµ Nhµ n−íc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, víi c¬ chÕ tÝn dông nh− hiÖn nay Ng©n hµng lµ c¬ quan chuyªn m«n ®−îc giao nhiÖm vô tæ chøc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, ng©n hµng ®@ ¸p dông møc l@i suÊt ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c thµnh phÇn nµy cã ho¹t ®éng, phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh kÞp thêi. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay, lµm tham m−u ®¾c lùc cho c«ng t¸c tÝn dông ®Ó tÝn dông thùc sù trë thµnh ®ßn bÈy còng nh− gi¸m ®èc b»ng tiÒn víi toµn bé ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. §èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung, kÕ to¸n cho vay t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ nhËn vµ hoµn tr¶ vèn nhanh chãng, kÞp thêi chÝnh x¸c trªn c¬ së ®ã ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh vµ më réng l−u th«ng hµng ho¸. KÕ to¸n cho vay ph¶n ¸nh t×nh h×nh ®Çu t− vèn vµo c¸c ngµnh kinh tÕ quèc doanh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Th«ng qua kÕ to¸n cho vay cã thÓ biÕt ®−îc ph¹m vi, ph−¬ng h−íng ®Çu t−, hiÖu qu¶ ®Çu t− cña ng©n hµng vµo c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®ã. KÕ to¸n cho vay theo dâi hiÖu qu¶ sö dông vèn vay cña tõng ®¬n vÞ, kh¸ch hµng, qua ®ã t¨ng c−êng khuyÕn khÝch hoÆc h¹n chÕ cho vay. 2.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n cho vay: KÕ to¸n cho vay lµ c«ng viÖc tÝnh to¸n, ghi chÐp mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c kho¶n cho vay, thu nî, thu l@i, theo dâi thu nî tÝn dông ng©n hµng trªn 5 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F c¬ së ®ã b¶o ®¶m an toµn vèn cho vay cña ng©n hµng vµ cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh nghiÖp vô tÝn dông ng©n hµng. NhiÖm vô b¶o vÖ tµi s¶n ®èi víi kÕ to¸n cho vay rÊt nÆng nÒ bëi tµi s¶n cã cho vay ra chñ yÕu d−íi d¹ng vèn tiÒn tÖ mµ l¹i giao cho tæ chøc kinh tÕ sö dông. NÕu cho vay kh«ng cã hiÖu qu¶ sÏ g©y ra rñi ro rÊt lín. V× vËy kÕ to¸n cho vay thùc hiÖn tèt nhiÖm vô cña m×nh ®Ó n©ng cao chÊt l−îng nghiÖp vô tÝn dông. KÕ to¸n cho vay ph¶i kiÓm tra vµ x¸c ®Þnh tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña c¸c chøng tõ kÕ to¸n cho vay ®Ó ®¶m b¶o kho¶n vay cã kh¶ n¨ng thu håi ngay tõ kh©u ph¸t tiÒn vay. Tæ chøc ghi chÐp mét c¸ch kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c kho¶n cho vay, thu nî, thu l@i, chuyÓn nî qu¸ h¹n kÞp thêi ®Ó b¶o ®¶m an toµn tµi s¶n vµ n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông. Tham m−u cho c¸n bé tÝn dông vµ kÕt hîp víi c¸n bé tÝn dông trong viÖc gi¸m s¸t sö dông vèn vay, trong viÖc thÈm ®Þnh kho¶n cho vay vµ ®«n ®èc thu nî hoÆc chuyÓn nî qu¸ h¹n theo ®óng chÕ ®é. Cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt cho c¸n bé tÝn dông còng nh− cho l@nh ®¹o ng©n hµng ®Ó qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh nghiÖp vô tÝn dông. iI.Kh¸i qu¸t c¸c ph−¬ng thøc cho vay hiÖn nay. Ph−¬ng thøc cho vay lµ c¸ch tÝnh to¸n cho vay vµ thu nî dùa vµo tÝnh chÊt vµ c¸ch x¸c ®Þnh ®èi t−îng cho vay. 1. Ph−¬ng thøc cho vay tõng lÇn : Lµ mét ph−¬ng thøc cho vay mµ mçi lÇn vay kh¸ch hµng vµ tæ chøc tÝn dông lµm thñ tôc vay vèn cÇn thiÕt vµ kÝ kÕt hîp ®ång tÝn dông. Ph−¬ng thøc nµy ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng cã nhu cÇu vµ ®Ò nghÞ vay vèn tõng lÇn, kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn kh«ng th−êng xuyªn hoÆc kh¸ch hµng mµ ng©n hµng xÐt thÊy cÇn thiÕt ph¶i ¸p dông cho vay tõng lÇn ®Ó gi¸m s¸t kiÓm tra qu¶n lý viÖc sö dông vèn vay chÆt chÏ an toµn. 6 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F ¦u ®iÓm: Ph−¬ng thøc nµy lµ linh ho¹t trong qu¸ tr×nh sö dông vèn cña ng©n hµng. Khi nµo kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn, ng©n hµng míi xem xÐt ®¸p øng (mçi lÇn vay ng©n hµng ®Òu ®Þnh thêi h¹n cho kho¶n vay ®ã, ®Õn thêi h¹n tr¶ nî ng−êi vay ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tr¶ nî ng©n hµng). Do ®ã, qua ph−¬ng thøc cho vay nµy ng©n hµng kiÓm tra chÆt chÏ ®−îc tõng mãn vay, tÝnh to¸n ®−îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cña tõng ®èi t−îng cho vay tõ ®ã ®¶m b¶o ®−îc kh¶ n¨ng an toµn vèn cho ng©n hµng. Nh−îc ®iÓm: Cho vay tõng lÇn thñ tôc r−êm rµ, phøc t¹p, g©y khã kh¨n cho ng−êi vay. Mçi lÇn vay tiÒn, ng−êi vay ph¶i lµm ®¬n xin vay göi tíi ng©n hµng xem xÐt quyÕt ®Þnh cho vay. NÕu ®èi t−îng vay vèn cã vßng quay nhanh th× doanh nghiÖp sÏ sö dông mãn vay ®ã vµo nhiÒu môc ®Ých mµ ng©n hµng kh«ng kiÓm so¸t ®−îc ®iÒu nµy g©y nªn t×nh tr¹ng chiÕm dông vèn lÉn nhau ¶nh h−ëng ®Õn viÖc thu håi nî, ¶nh h−ëng ®Õn nguån vèn cña ng©n hµng. 2. Ph−¬ng thøc cho vay theo h¹n møc tÝn dông (cho vay lu©n chuyÓn) Lµ c¸ch thøc cho vay b»ng c¸ch ng©n hµng x¸c ®Þnh cho kh¸ch hµng cña m×nh mét h¹n møc tÝn dông trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®Ó lµm c¨n cø cho viÖc ph¸t tiÒn vay. Ph−¬ng thøc nµy chØ ¸p dông ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh æn ®Þnh vay vèn tr¶ nî th−êng xuyªn, cã tÝn nhiÖm víi ng©n hµng. Tr¸ch nhiÖm cña kÕ to¸n ph¶i theo dâi chÆt chÏ d− nî cña tµi kho¶n cho vay ®Ó d− nî cña tµi kho¶n cho vay kh«ng v−ît qu¸ h¹n møc tÝn dông ®@ kÝ kÕt. ¦u ®iÓm: Tr−íc hÕt nã tiÕt kiÖm vèn tèi ®a cho ng−êi vay v× khi mua nguyªn liÖu hµng ho¸ th× vay, b¸n hµng lµ ghi th¼ng vµo bªn Cã ®Ó tr¶ nî kh«ng ph¶i võa vay võa ®äng tiÒn göi nh− lèi cho vay tõng lÇn. Thø hai lµ c¸n bé ng©n hµng dÔ n¾m t×nh h×nh ®¬n vÞ vay v× doanh sè cho vay thÓ hiÖn doanh sè mua vµo, doanh sè thu nî thÓ hiÖn doanh sè b¸n ra. Tõ ®ã biÕt t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng t−¬ng ®èi chÝnh x¸c ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng. 7 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F Nh−îc ®iÓm: Do ng©n hµng vµ kh¸ch hµng cïng tho¶ thuËn h¹n møc tÝn dông duy tr× trong thêi h¹n nhÊt ®Þnh nªn ng©n hµng lu«n ph¶i duy tr× mét sè vèn nhÊt ®Þnh ®Ó s½n sµng gi¶i ng©n cho ng−êi vay lµm cho ng©n hµng bÞ ®äng vèn sö dông, nÕu kho¶n vay lín cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ø ®äng vèn cña ng©n hµng bëi ®ã lµ nh÷ng kho¶n vèn chÕt ®@ kh«ng ®em l¹i lîi nhuËn cho ng©n hµng mµ ng©n hµng cßn ph¶i tr¶ l@i huy ®éng cho nh÷ng kho¶n vèn ®ã. 3. Ph−¬ng thøc cho vay theo dù ¸n ®Çu t− Ng©n hµng n«ng nghiÖp cho kh¸ch hµng vay vèn ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô vµ c¸c dù ¸n ®êi sèng. Ph−¬ng thøc cho vay nµy ¸p dông cho c¸c tr−êng hîp cho vay vèn trung vµ dµi h¹n. 1. Ph−¬ng thøc cho vay tr¶ gãp. Khi vay vèn, tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng x¸c ®Þnh vµ tho¶ thuËn sè l@i tiÒn vay ph¶i tr¶ céng víi sè nî gèc ®−îc chia ra ®Ó tr¶ nî theo nhiÒu kú h¹n trong thêi kú cho vay. Tµi s¶n mua b»ng vèn vay chØ thuéc së h÷u cña bªn vay sau khi tr¶ ®ñ nî gèc vµ l@i. 2. Cho vay th«ng qua nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông Ng©n hµng N«ng nghiÖp n¬i cho vay chÊp nhËn cho kh¸ch hµng ®−îc sö dông sè vèn vay trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông ®Ó thanh to¸n tiÒn mua hµng ho¸, dÞch vô vµ rót tiÒn mÆt t¹i m¸y rót tiÒn tù ®éng hoÆc ®iÓm øng tiÒn mÆt lµ ®¹i lÝ cña Ngan hµng n«ng nghiÖp. Khi cho vay ph¸t hµnh vµ sö dông thÓ tÝn dông, Ng©n hµng n«ng nghiÖp n¬i cho vay vµ kh¸ch hµng ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña chÝnh phñ vµ Ng©n hµng Nhµ n−íc vÒ ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông. 3. Cho vay theo h¹n møc tÝn dông dù phßng. 8 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F Lµ viÖc tæ chøc tÝn dông cam kÕt ®¶m b¶o s½n sµng cho kh¸ch hµng vay vèn trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông nhÊt ®Þnh dÓ ®Çu t− cho dù ¸n. 4. Cho vay hîp vèn. Thùc hiÖn theo quy chÕ ®ång tµi trî cña Ng©n hµng Nhµ n−íc vµ h−íng dÉn cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n−íc. 5. Ph−¬ng thøc cho vay kh¸c. C¸c ph−¬ng thøc cho vay kh¸c do Ng©n hµng N«ng nghiÖp quy ®Þnh. ViÖc ¸p dông ph−¬ng thøc cho vay nµo phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh nhu cÇu vÒ vèn cu¶ ®èi t−îng cho vay. Trong giai ®o¹n hiÖn nay phÇn lín c¸c ng©n hµng trong hÖ thèng ng©n hµng n−íc ta ¸p dông hai ph−¬ng thøc cho vay chñ yÕu ®ã lµ ph−¬ng thøc cho vay tõng lÇn vµ ph−¬ng thøc cho vay theo h¹n møc tÝn dông. III. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña kÕ to¸n nghiÖp vô cho vay tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc. 1. Hå s¬ chøng tõ cho vay tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc. Chøng tõ kÕ to¸n lµ nh÷ng giÊy tê ®¶m b¶o vÒ mÆt ph¸p lÝ c¸c kho¶n cho vay cña ng©n hµng. Mäi sù tranh chÊp vÒ c¸c kho¶n vay hay tr¶ nî ®Òu ph¶i gi¶i quyÕt trªn c¬ së c¸c chøng tõ kÕ to¸n cho vay, ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ tæ chøc c¸ nh©n trong n−íc sö dông c¸c lo¹i chøng tõ gèc vµ chøng tõ ghi sæ nh− sau: - Chøng tõ gèc: Lµ nh÷ng c¨n cø quan träng ®Ó tÝnh to¸n vµ h¹ch to¸n toµn bé sè tiÒn vay vµ thu nî cña kh¸ch hµng. Bao gåm ®¬n xin vay, hîp ®ång tÝn dông, khÕ −íc vay tiÒn hoÆc ®¬n xin vay kiªm giÊy nhËn nî. Trong ®ã khÕ −íc vay tiÒn vµ ®¬n xin vay kiªm giÊy nhËn nî trong ph−¬ng thøc cho vay tõng lÇn. 9 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F Ngoµi ra cßn cã c¸c giÊy cam kÕt thÕ chÊp tµi s¶n hoÆc b¶o l@nh b»ng tµi s¶n còng nh− lµ nh÷ng chøng tõ gèc vÒ tµi s¶n ®¶m b¶o vµ lµ c¨n cø ®Ó h¹ch to¸n tµi kho¶n ngo¹i b¶ng. - Chøng tõ ghi sæ: Lµ nh÷ng chøng tõ dïng trong thanh to¸n nh− sÐc lÜnh tiÒn mÆt. C¸c chøng tõ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh− uû nhiÖm chi, sÐc thanh to¸n trong tr−êng hîp cho vay b»ng chuyÓn kho¶n. §èi víi ph−¬ng thøc cho vay theo h¹n møc, khi cho vay kh«ng ph¶i lËp khÕ −íc vay tiÒn chØ ph¶i kÝ hîp ®ång tÝn dông th× tÝnh ph¸p lÝ cña c¸c kho¶n vay ®−îc thÓ hiÖn ngay trªn chøng tõ ph¸t tiÒn vay nh− sÐc lÜnh tiÒn mÆt, uû nhiÖm chi...còng nh− hµng th¸ng tiÕn hµnh ®èi chiÕu x¸c nhËn nî theo sè d− c¸c tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc trªn sæ h¹ch to¸n chi tiÕt. C¸c giÊy tê trong quan hÖ tÝn dông ®ßi hái ph¶i cã ®Çy ®ñ tÝnh ph¸p lÝ ®−îc thÓ hiÖn trªn c¸c chøng tõ kÕ to¸n cho vay lµ c¸c yÕu tè x¸c ®Þnh thÈm quyÒn chñ thÓ cho vay cña ng©n hµng, chØ râ ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm nhËn nî vµ cam kÕt tr¶ nî gèc vµ l@i ®óng h¹n cho ng©n hµng. C¸n bé kÕ to¸n cho vay lµ ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c«ng viÖc: KiÓm tra hå s¬ cho vay theo danh môc quy ®Þnh; h−íng dÉn kh¸ch hµnh më tµi kho¶n tiÒn vay; lµm thñ tôc ph¸t tiÒn vay theo lÖnh cña gi¸m ®èc hoÆc ng−êi ®−îc uû quyÒn ; h¹ch to¸n nghiÖp vô cho vay, thu nî, chuyÓn nî qu¸ h¹n; l−u gi÷ hå s¬ theo quy ®Þnh. 2. Tµi kho¶n dïng trong kÕ to¸n cho vay. 2.1. Tµi kho¶n néi b¶ng a. Tµi kho¶n nî trong h¹n vµ ®−îc gia h¹n nî - øng víi ph−¬ng thøc cho vay tõng lÇn lµ tµi kho¶n cho vay th«ng th−êng - øng víi ph−¬ng thøc cho vay theo h¹n møc tÝn dông lµ tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc tÝn dông 10 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F + Tµi kho¶n cho vay tõng lÇn: Khi c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp, t− nh©n cã nhu cÇu vay vèn vµ ®−îc ng©n hµng cho vay th× kÕ to¸n ng©n hµng sÏ më cho mçi ng−êi vay mét tµi kho¶n cho vay thÝch hîp Tµi kho¶n cho vay tõng lÇn kÕt cÊu nh− sau: Bªn Nî: - Ghi sè tiÒn kh¸ch hµng nhËn vay trong h¹n vµ ®−îc gia h¹n nî Bªn Cã: - Ghi sè tiÒn kh¸ch hµng tr¶ nî kho¶n vay trong h¹n vµ ®−îc gia h¹n nî D− nî : - Ph¶n ¸nh sè tiÒn vay trong h¹n vµ ®−îc gia h¹n nî cña kh¸ch hµng ®èi víi ng©n hµng + Tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc tÝn dông Tuú theo sù tho¶ thuËn gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng, ng©n hµng sÏ cho kh¸ch hµng vay theo hai tµi kho¶n (Tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc vµ tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n ) hoÆc cho vay theo mét tµi kho¶n (Tµi kho¶n tÝn dông vèn l−u ®éng ) - §èi víi kh¸ch hµng më 2 tµi kho¶n: Tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc vµ tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n. Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cho vay, thu nî ®−îc thùc hiÖn trªn tµi kho¶n theo h¹n møc víi kÕt cÊu Bªn Nî: - Ghi sè tiÒn ng©n hµng cho vay theo h¹n møc ®@ kÝ kÕt Bªn Cã: - Ghi sè tiÒn kh¸ch hµng thu nî trªn c¬ së tiÒn b¸n hµng hay c¸c tµi kho¶n thu nhËp kh¸c D− nî: - Ph¶n ¸nh sè tiÒn kh¸ch hµng cßn nî ng©n hµng (D− nî cao nhÊt b»ng h¹n møc tÝn dông) Tr−êng hîp hÕt d− nî mµ kh¸ch hµng vÉn nép tiÕp c¸c kho¶n thu cña m×nh cho ng©n hµng th× kÕ to¸n sÏ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n. - §èi víi kh¸ch hµng më mét tµi kho¶n: Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cho vay, thu nî ®Òu ®−îc thùc hiÖn trªn tµi kho¶n nµy. Tµi kho¶n nµy võa mang tÝnh chÊt tµi kho¶n cho vay, võa mang tÝnh chÊt tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n tµi kho¶n nµy cã thÓ d− nî hoÆc d− cã. 11 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F Bªn Nî : Ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn cho tr¶ cña ®¬n vÞ vay bao gåm c¶ kho¶n chi thuéc ®èi t−îng cho vay cña ng©n hµng còng nh− c¸c kho¶n chi tr¶ kh«ng thuéc ®èi t−îng vay cña ng©n hµng. Bªn Cã : Ph¶n ¸nh toµn bé thu nhËp cña kh¸ch hµng vay. D− Nî : Ph¶n ¸nh sè tiÒn kh¸ch hµng (®¬n vÞ vay) nî ng©n hµng. D− Cã : Ph¶n ¸nh sè tiÒn ®¬n vÞ göi t¹i ng©n hµng. Trong quan hÖ tÝn dông gi÷a ng−êi vayvµ ng©n hµng kh«ng ph¶i bao giê ng−êi vay còng tr¶ nî ng©n hµng ®óng kú h¹n. Tr−êng hîp ®Õn h¹n tr¶ ng−êi vay kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tr¶ nî vµ còng kh«ng ®−îc ng©n hµng cho gia h¹n nî th× sè nî ®ã ph¶i chuyÓn sang tµi kho¶n nî qu¸ h¹n ®Ó theo dâi thu håi víi møc l@i suÊt cao h¬n l@i suÊt cho vay b×nh th−êng. b. Tµi kho¶n nî qu¸ h¹n Bªn Nî : Ghi sè tiÒn cho vay ®@ qu¸ h¹n tõ tµi kho¶n cho vay chuyÓn sang. Bªn Cã : Ghi sè tiÒn thu nî qu¸ h¹n hoÆc sè nî qu¸ h¹n ®−îc xö lÝ chuyÓn sang TK thÝch hîp hay ngo¹i b¶ng D− nî : ThÓ hiÖn sè nî qu¸ h¹n ch−a thu Tµi kho¶n Nî qu¸ h¹n chia thµnh 3 nhãm: + Nî qu¸ h¹n 1-180 ngµy, cã kh¶ n¨ng thu håi Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó h¹ch to¸n sè tiÒn ng©n hµng cho kh¸ch hµng vay ®@ qu¸ h¹n trong vßng 180 ngµy kÓ tõ ngµy ®Õn h¹n ph¶i tr¶, cßn cã kh¶ n¨ng thu håi. KÕt cÊu cña tµi kho¶n: Bªn Nî : - Ghi sè tiÒn cho vay ph¸t sinh nî qu¸ h¹n trong vßng 180 ngµy Bªn Cã : - Ghi sè tiÒn kh¸ch hµng tr¶ nî Sè d− Nî : - Ph¶n ¸nh sè tiÒn cho kh¸ch hµng vay ®@ qu¸ h¹n trong vßng 180 ngµy H¹ch to¸n chi tiÕt: Më tµi kho¶n chi tiÕt phï hîp víi tµi kho¶n nî trong h¹n vµ ®−îc gia h¹n nî. 12 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F + Nî qu¸ h¹n 181-360 ngµy, cã kh¶ n¨ng thu håi. KÕt cÊu cña tµi kho¶n: Bªn Nî : - Ghi sè tiÒn cho vay ph¸t sinh nî qu¸ h¹n tõ 181-360 ngµy Bªn Cã : - Ghi sè tiÒn kh¸ch hµng tr¶ nî Sè d− Nî : - Ph¶n ¸nh sè tiÒn cho kh¸ch hµng vay ph¸t sinh nî qu¸ h¹n 181-360 ngµy. + Nî khã ®ßi. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó h¹ch to¸n sè tiÒn mµ ng©n hµng cho kh¸ch hµng vay ®@ ®−îc ®¸nh gi¸ lµ khã ®ßi (khã thu håi hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi). KÕt cÊu cña tµi kho¶n: Bªn Nî : - Ghi sè tiÒn cho vay ph¸t sinh nî qu¸ h¹n trªn 360 ngµy - Ghi sè tiÒn ( trong h¹n vµ qu¸ h¹n) ®@ ®−îc ®¸nh gi¸ lµ kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi Bªn Cã Sè d− Nî : - Ghi sè tiÒn kh¸ch hµng tr¶ nî : - Ph¶n ¸nh sè tiÒn cho kh¸ch hµng vay vµ ®@ ®−îc ®¸ng gi¸ lµ kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi. c. Tµi kho¶n l@i céng dån dù thu Tµi kho¶n l@i céng dån dù thu lµ thuéc tµi kho¶n néi b¶ng, lµ sè tiÒn l@i mµ ng©n hµng dù thu ®èi víi nh÷ng kho¶n cho vay trong h¹n vµ ®−îc gia h¹n nî trong mét thêi gian theo quy ®Þnh. Môc ®Ých cã tµi kho¶n nµy ®Ó cho h¹ch to¸n thu l@i ®óng kú kÕ to¸n. KÕt cÊu cña tµi kho¶n : Bªn Nî : Ghi sè tiÒn l¹i tÝnh céng dån. Bªn Cã : Ghi sè tiÒn kh¸ch hang vay tr¶ tiÒn. Ghi sè tiÒn ®Õn kú h¹n mµ kh«ng nhËn ®−îc(trong mét thêi gian theo quy ®Þnh) D− Nî : Ph¶n ¸nh sè tiÒn l@i cho vay mµ ng©n hµng ch−a ®−îc thanh to¸n. d. Tµi kho¶n dù phßng rñi ro tÝn dông 13 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh viÖc lËp, dù phßng vµ xö lÝ c¸c kho¶n dù phßng vÒ c¸c kho¶n cho vay vµ cã kh¶ n¨ng kh«ng ®ßi ®−îc vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n KÕt cÊu cña tµi kho¶n: Bªn Cã : - Ghi sè dù phßng c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi tÝnh vµo chi phÝ Bªn Nî : - Ghi c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi kh«ng thu ®−îc ph¶i xö lÝ xo¸ nî. - KÕt chuyÓn sè chªnh lÖch vÒ dù phßng ph¶i thu khã ®ßi ®@ lËp kh«ng sö dông cßn l¹i ®Õn cuèi niªn ®é kÕ to¸n lín h¬n sè ph¶i trÝch lËp dù phßng cho niªn ®é sau. Sè d− Cã : - Ph¶n ¸nh sè dù phßng c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi cßn l¹i cuèi kú. H¹ch to¸n chi tiÕt: Më 1 tµi kho¶n e. Tµi kho¶n thu l@i cho vay(701): Gåm c¸c kho¶n thu l@i cho vay ®èi víi kh¸ch hµng vay vèn KÕt cÊu cña tµi kho¶n: Bªn Cã : - C¸c kho¶n thu vÒ ho¹t ®éng kinh doanh trong n¨m Bªn Nî : - Sè tiÒn tho¸i thu c¸c kho¶n thu trong n¨m - ChuyÓn tiªu sè d− cã cuèi n¨m sang tµi kho¶n lîi nhuËn n¨m nay khi quyÕt to¸n Sè d− Cã : - Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thu vÒ ho¹t ®éng kinh doanh trong n¨m 2.2. Tµi kho¶n ngo¹i b¶ng. HiÖn nay, do c¸c ng©n hµng n−íc ta c¸c h×nh thøc cho vay cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ mÆt ph¸p lý vµ nã chøa ®ùng nhiÒu rñi ro g©y thÊt tho¸t vèn cho ng©n hµng v× thÕ cho nªn c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i th−êng tiÕn hµng cho vay cã tµi kho¶n ®¶m b¶o. Trong viÖc h¹ch to¸n néi b¶ng kÕ to¸n còng më thªm tµi kho¶n ngo¹i b¶ng ®Ó theo dâi c¸c tµi s¶n dïng ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c mãn vay cña kh¸ch hµng. Tµi kho¶n ngo¹i b¶ng ®−îc h¹ch to¸n c¨n cø vµo phiÕu nhËp, xuÊt tµi s¶n. a. TK ngo¹i b¶ng: Tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè 14 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F KÕt cÊu cña tµi kho¶n: Bªn nhËp: Ph¶n ¸nh toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hoÆc giÊy tê tµi s¶n nhËp kho b¶o qu¶n. Bªn xuÊt: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n hoÆc giÊy tê tµi s¶n xuÊt kho tr¶ l¹i cho kh¸ch hµng khi thu hÕt nî Cßn l¹i : Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n hoÆc giÊy tê tµi s¶n ng©n hµng cßn ®ang gi÷ cña kh¸ch hµng. b. TK ngo¹i b¶ng: L@i ch−a thu §èi víi c¸c kho¶n l@i ch−a thu ph¸t sinh (l@i treo ) kÕ to¸n kh«ng nhËp l@i vµo gèc mµ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n ngo¹i b¶ng “ l@i treo” ®Ó tiÕp tôc truy thu. Bªn nhËp : Ph¶n ¸nh sè l@i treo ®Õn h¹n truy thu. Bªn xuÊt : Ph¶n ¸nh sè l@i treo ®@ truy thu . Cßn l¹i : Ph¶n ¸nh sè l@i treo ch−a thu ®−îc . c. Tµi kho¶n ngo¹i b¶ng: Nî khã ®ßi ®@ xö lÝ Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó h¹ch to¸n c¸c kho¶n nî bÞ tæn thÊt ®@ dïng dù phßng rñi ro ®Ó bï ®¾p, ®ang trong thêi gian theo dâi ®Ó cã thÓ tiÕp tôc thu håi dÇn. Thêi gian theo dâi trªn tµi kho¶n nµy ph¶i theo quyÕt ®Þnh cña BTC, hÕt h¹n quy ®Þnh mµ kh«ng thu ®−îc th× còng huû bá. KÕt cÊu: Bªn nhËp: - Sè tiÒn nî khã ®ßi ®@ ®−îc bï ®¾p nh−ng ®−a ra theo dâi ngoµi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n Bªn xuÊt : - Sè tiÒn thu håi ®−îc cña kh¸ch hµng - Sè nî bÞ tæn thÊt ®@ hÕt h¹n theo dâi Sè cßn l¹i: - Ph¶n ¸nh sè nî bÞ tæn thÊt ®@ ®−îc bï ®¾p nh−ng ph¶i tiÕp tôc theo dâi ®Ó thu håi H¹ch to¸n chi tiÕt: Më tiÓu kho¶n theo tõng kh¸ch hµng nî vµ tõng kho¶n nî ViÖc më chi tiÕt cña c¸c tµi kho¶n ®Òu cã thÓ ®−îc ký hiÖu theo m@ sè thÝch hîp cña c¸c tµi kho¶n cÊp III , cÊp IV vµ cÊp V cña c¸c ng©n hµng. 15 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F 3. Quy tr×nh kÕ to¸n cho vay tõng lÇn. 3.1. KÕ to¸n giai ®o¹n cho vay. Mçi lÇn vay tiÒn, ng−êi vay lµm ®¬n xin vay göi tíi ng©n hµng ®Ó tr×nh bµy lý do xin vay. §©y lµ c¨n cø ®Ó ng©n hµng xem xÐt, tÝnh to¸n, quyÕt ®Þnh cho vay. NÕu kho¶n vay ®−îc gi¸m ®èc ký duyÖt cho vay th× bé phËn tÝn dông chuyÓn hå s¬ cho bé phËn kÕ to¸n thùc hiªn nghiÖp vô h¹ch to¸n kÕ to¸n, thanh to¸n. Bé phËn kÕ to¸n kiÓm so¸t l¹i vµ h−íng dÉn ng−êi vay lËp c¸c chøng tõ kÕ to¸n nhËn tiÒn vay . Tr−êng hîp kh¸ch hµng dïng ®¬n xin vay kiªm giÊy nhËn nî th× kh«ng ph¶i lËp khÕ −íc vay tiÒn, khi lËp khÕ −íc vay tiÒn hay ®¬n xin vay kiªm giÊy nhËn nî th× ph¶i lËp ®ñ sè liªn quy ®Þnh vµ ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè trªn mÉu in s½n ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý cña chøng tõ cho vay. Tr−êng hîp kho¶n cho vay ph¸t tiÒn vay lµm nhiÒu lÇn th× kh«ng nhÊt thiÕt mçi lÇn ph¸t tiÒn vay ph¶i lËp khÕ −íc vay tiÒn riªng,mµ cã thÓ lËp mét khÕ −íc cho c¶ kho¶n vay ®ã, qu¸ tr×nh ph¸t tiÒn vay sÏ ®−îc theo dâi ë mÆt sau cña khÕ −íc. Sau khi hoµn thµnh c¸c thñ tôc giÊy tê cho vay theo ®óng quy ®Þnh, kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ ®Ó h¹ch to¸n. Nî : Tµi kho¶n cho vay cña kh¸ch hµng. Cã : Tµi kho¶n tiÒn mÆt (nÕu cho vay b»ng tiÒn mÆt) HoÆc tµi kho¶n tiÒn göi cña ng−êi thô h−ëng (nÕu cho vay b»ng chuyÓn kho¶n) HoÆc tµi kho¶n thanh to¸n qua l¹i gi÷a c¸c ng©n hµng (nÕu ng−êi thô h−ëng cã tµi kho¶n ë ng©n hµng kh¸c) Riªng víi mãn vay cã gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè, kÕ to¸n sÏ ghi nhËp vµo tµi kho¶n ngo¹i b¶ng “tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè” 3.2. KÕ to¸n giai do¹n thu nî, thu l/i: Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ph−¬ng thøc cho vay tõng lÇn lµ mçi lÇn cho vay ®Òu ph¶i x¸c ®Þnh thêi h¹n tr¶. §Õn h¹n tr¶ nî ng−êi vay ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tr¶ nî ng©n hµng. NÕu ®Õn kú h¹n tr¶ nî ng−êi vay kh«ng tr¶ ®ñ cho 16 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F ng©n hµng th× kÕ to¸n chñ ®éng trÝch tµi kho¶n tiÒn göi cña ng−êi vay ®Ó thu håi nî. NÕu tµi kho¶n tiÒn göi cña ng−êi vay ®@ hÕt sè d− vµ kho¶n vay ®ã kh«ng ®−îc ng©n hµng gia h¹n nî th× kÕ to¸n lµm thñ tôc chuyÓn nî qu¸ h¹n. C¸c bót to¸n ph¶n ¸nh khi thu nî: Thu c¶ gèc vµ l/i cïng mét thêi ®iÓm Nî : Tµi kho¶n tiÒn mÆt hoÆc tµi kho¶n tiÒn göi cña ng−êi vay (phÇn gèc vµ l@i) Cã : Tµi kho¶n cho vay cña ng−êi vay (phÇn gèc) Cã : Tµi kho¶n thu nhËp cña ng©n hµng (phÇn l@i) Thu gèc vµ l/i cña mãn vay kh«ng cïng thêi ®iÓm. Tr−êng hîp nµy kÕ to¸n cho vay sÏ thu l@i hµng th¸ng theo sè d− nî tµi kho¶n cho vay (theo ph−¬ng ph¸p tÝch sè). Do vËy thu nî vµ thu l@i sÏ ®−îc h¹ch to¸n ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau H¹ch to¸n giai ®o¹n thu l/i Nî : Tµi kho¶n tiÒn mÆt, ng©n phiÕu thanh to¸n (nÕu tr¶ l@i b»ng tiÒn mÆt) HoÆc tµi kho¶n tiÒn göi cña ng−êi vay (nÕu tr¶ l@i b»ng chuyÓn kho¶n) Cã : Tµi kho¶n thu nhËp cña ng©n hµng (phÇn l@i) H¹ch to¸n giai ®o¹n thu gèc Nî : Tµi kho¶n tiÒn mÆt t¹i quü (nÕu thu b»ng tiÒn mÆt) HoÆc tµi kho¶n tiÒn göi cña ng−êi vay (nÕu thu b»ng chuyÓn kho¶n) Cã : Tµi kho¶n cho vay cña ng−êi vay. KÕ to¸n chuyÓn nî qu¸ h¹n Cã hai c¸ch ®Þnh kú h¹n nî dÉn ®Õn cã hai c¸ch theo dâi tiÒn cho vay theo mãn. NÕu ®Þnh kú h¹n tr¶ nî vµo ngµy nhÊt ®Þnh trong th¸ng th× ®Õn ngµy cuèi kú h¹n nî kÕ to¸n sÏ lµm thñ tôc thu håi nî. HÕt ngµy ®ã ng−êi vay kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî th× sÏ chuyÓn sang tµi kho¶n nî qu¸ h¹n. NÕu ®Þnh kú h¹n nî theo th¸ng th× sè nî ph¶i thu ®−îc tiÕn hµnh trong c¶ th¸ng kú h¹n nî. HÕt 17 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F th¸ng nÕu ng−êi vay kh«ng hoµn thµnh viÖc tr¶ nî ng©n hµng vµ còng kh«ng ®−îc gia h¹n nî th× kÕ to¸n lµm thñ tôc ®Ó chuyÓn sè nî ®ã sang tµi kho¶n nî qu¸ h¹n. Khi chuyÓn nî qu¸ h¹n kÕ to¸n ghi: Nî : Tµi kho¶n nî qu¸ h¹n (më cho tõng kh¸ch hµng vay) Cã : Tµi kho¶n cho vay cña ng−êi vay. Xö lý l@i khi chuyÓn nî qu¸ h¹n: Trong tr−êng hîp khi ®Õn h¹n mµ kh¸ch hµng ch−a tr¶ hÕt l@i, th× ng©n hµng sau khi tÝnh l@i h¹ch to¸n ngo¹i b¶ng ghi “nhËp tµi kho¶n l@i ch−a thu” vµ theo dâi khi nµo tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng cã tiÒn sÏ thu håi. Khi thu h¹ch to¸n ngo¹i b¶ng: xuÊt tµi kho¶n “l@i ch−a thu” ®ång thêi h¹ch to¸n néi b¶ng: Nî : Tµi kho¶n tiÒn göi cña ng−êi vay (phÇn l@i) Cã : Tµi kho¶n thu nhËp cña ng©n hµng (phÇn l@i) Khi thu håi nî kÕ to¸n cho vay ph¶i xo¸ nî trªn khÕ −íc vay tiÒn, nh÷ng khÕ −íc thu hÕt nî khi xo¸ xong sÏ ®ãng thµnh tËp riªng. Nh÷ng khÕ −íc chØ thu cã mét phÇn th× l−u trë l¹i hå s¬ vay vèn cña ng−êi vay ®Ó tiÕp tôc theo dâi thu nî. KhÕ −íc chuyÓn nî qu¸ h¹n l−u ë hå s¬ qu¸ h¹n. 4. Quy tr×nh kÕ to¸n cho vay theo møc tÝn dông: 4.1. KÕ to¸n giai ®o¹n cho vay: C¨n cø ®Ó kÕ to¸n ph¸t tiÒn vay theo ph−¬ng thøc cho vay nµy lµ h¹n møc tÝn dông ®@ tho¶ thuËn gi÷a ng©n hµng vµ ®¬n vÞ vay vèn ghi trªn hîp ®ång tÝn dông trong kú trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông, thêi h¹n hiÖu lùc cña hîp ®ång tÝn dông, mçi lÇn rót tiÒn vay, kh¸ch hµng chØ cÇn lËp giÊy nhËn nî tiÒn vay kÌm theo c¸c chøng tõ xin vay phï hîp víi môc ®Ých sö dông vèn trong hîp ®ång tÝn dông. Nh− vËy, tr¸ch nhiÖm cña kÕ to¸n lµ ph¶i theo dâi chÆt chÏ d− nî tµi kho¶n cho vay ®Ó d− nî cña tµi kho¶n cho vay kh«ng v−ît qu¸ h¹n møc tÝn dông ®@ kÝ kÕt trong kú. 18 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F KÕ to¸n ng©n hµng sau khi kiÓm tra tÝnh hîp lÖ, hîp ph¸p cña chøng tõ vµ ®èi chiÕu víi h¹n møc tÝn dông, nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn th× c¨n cø vµo chøng tõ ®Ó h¹ch to¸n: Nî TK : Cho vay theo h¹n møc tÝn dông hoÆc tµi kho¶n tÝn dông vèn l−u ®éng. Cã TK : TiÒn mÆt t¹i quü (nÕu cho vay b»ng tiÒn mÆt) HoÆc tµi kho¶n cña ng−êi thô h−ëng (nÕu thanh to¸n cïng ng©n hµng) Tµi kho¶n thanh to¸n qua l¹i gi÷a c¸c ng©n hµng (nÕu thanh to¸n kh¸c ng©n hµng) 4.2. KÕ to¸n giai ®o¹n thu nî, thu l/i Trong ph−¬ng thøc cho vay theo h¹n møc, viÖc tr¶ nî cña kh¸ch hµng dùa trªn c¬ së vßng quay vèn tÝn dông hoÆc kh¸ch hµng tr¶ nî theo tõng th¸ng ®−îc tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông. Cã hai c¸ch thu nî: C¸ch 1 Thu nî trùc tiÕp: tøc lµ toµn bé sè tiÒn b¸n hµng cña ng−êi vay vèn ®−îc nép vµo bªn cã cña tµi kho¶n cho vay khu thu hÕt nî (hÕt sè d− cña tµi kho¶n cho vay) th× kh«ng tiÕp tôc thu n÷a. C¸ch 2 Thu gi¸n tiÕp: thu qua tiÒn göi thanh to¸n cña kh¸ch hµng. Khi kh¸ch hµng cã thu nhËp s¶n xuÊt kinh doanh hay tiÒn b¸n hµng nép vµo ng©n hµng th× kÕ to¸n cho vay sÏ ghi vµo bªn cã cña tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng sau ®ã kÕ to¸n míi trÝch tõ tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña kh¸ch hµng ®Ó thu nî. ViÖc kÕ to¸n trÝch bao nhiªu phÇn tr¨m cña sè tiÒn mµ kh¸ch hµng göi vµo tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n ®−îc chia lµm hai tr−êng hîp: TrÝch theo tØ lÖ phÇn tr¨m cña sè thu cña s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc trÝch theo tØ lÖ phÇn tr¨m cu¶ sè d− trªn tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n. §Õn k× h¹n tr¶ nî kÕ to¸n cho vay h¹ch to¸n thu nî cña kh¸ch hµng theo sè tiÒn mµ kh¸ch hµng vay nép vµo ng©n hµng. Khi kh¸ch hµng nép tiÒn b¸n hµng vµo tµi kho¶n tiÒn göi Nî : Tµi kho¶n tiÒn mÆt Cã : Tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n. Khi thu nî h¹ch to¸n 19 Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp NguyÔn Anh TuÊn - TCNH - K33F Nî : Tµi kho¶n tiÒn göi ng−êi vay Cã : Tµi kho¶n cho vay cña kh¸ch hµng ViÖc thu l@i ®−îc tiÕn hµnh hµng th¸ng theo ph−¬ng ph¸p tÝch sè trÝch tõ tµi kho¶n tiÒn göi ®Ó thanh to¸n hay kh¸ch hµng nép tiÒn mÆt. NÕu ®Õn ngµy ng©n hµng thu l@i mµ kh¸ch hµng kh«ng tr¶ l@i th× kÕ to¸n cho vay ghi sè l@i ®ã vµo tµi kho¶n ngo¹i b¶ng “l@i ch−a thu” HÕt th¸ng ®¬n vÞ vay vèn kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch tr¶ nî ng©n hµng vµ còng kh«ng ®−îc xem xÐt ®Ó chuyÓn sang thu tiÕp ë th¸ng kÕ tiÕp, kÕ to¸n sÏ lËp phiÕu chuyÓn kho¶n chuyÓn sè tiÒn ®¬n vÞ cßn nî ng©n hµng sang tµi kho¶n nî qu¸ h¹n. KÕ to¸n cho Nî qu¸ h¹n ë thêi ®iÓm nµo th× tÝnh l@i theo thêi ®iÓm ®ã. 20