Tài liệu Một số vấn đề về kế toán cho vay hộ sản xuất tại nhno & ptnt huyện ninh giang tỉnh hải dương

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp lêi nãi ®Çu Qua h¬n 50 n¨m x©y dùng tr−ëng thµnh vµ ph¸t triÓn, ngµnh Ng©n hµng lu«n lu«n lµ mét ngµnh qu¶n lý tæng hîp, víi chøc n¨ng ho¹t ®éng lµ trung t©m tiÒn tÖ, tÝn dông vµ thanh to¸n, ngµnh Ng©n hµng ®0 thùc hiÖn tèt chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ n−íc, thùc sù trë thµnh c«ng cô thóc ®Èy nÒn kinh tÕ liªn tôc ph¸t triÓn, gãp phÇn ®Èy lïi l¹m ph¸t, thùc hiÖn chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ thùc hiÖn c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. Th«ng qua ho¹t ®éng cña kÕ to¸n Ng©n hµng mang tÝnh chÊt tæng hîp, v× sè liÖu cña kÕ to¸n ng©n hµng kh«ng chØ ph¶n ¸nh tæng hîp c¸c mÆt ho¹t ®éng cña ng©n hµng mµ cßn ph¶n ¸nh ®¹i bé phËn ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ. XuÊt ph¸t tõ vÞ trÝ, vai trß quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay. Trong nh÷ng n¨m qua ngµnh Ng©n hµng ®0 tËp trung c¶i tiÕn, ®−a c«ng nghÖ míi hiÖn ®¹i nh− vi tÝnh nèi m¹ng vµo c«ng t¸c kÕ to¸n nªn ®0 ®em l¹i kÕt qu¶ tèt, gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn vµ héi nhËp cña ngµnh Ng©n hµng còng nh− nÒn kinh tÕ ®Êt n−íc. HiÖn nay c¸c Ng©n hµng tõng b−íc ®æi míi nghiÖp vô tÝn dông ®Ó hoµn thiÖn h¬n n÷a mÆt nghiÖp vô nµy nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cao cho Ng©n hµng.Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn tèt nghiÖp vô tÝn dông th× ph¶i tæ chøc tèt nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay, bëi lÏ kÕ to¸n cho vay lµm nhiÖm vô ghi chÐp, ph¶n ¸nh toµn bé kÕ to¸n cho vay, thu nî, theo dâi d− nî thuéc nghiÖp vô tÝn dông.XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng cña kÕ to¸n cho vay nªn trong nh÷ng n¨m ®æi míi, Nhµ n−íc nãi chung còng nh− ngµnh Ng©n hµng nãi riªng ®0 tËp trung gi¶i quyÕt, hoµn thiÖn chÕ ®é kÕ to¸n cho vay ®èi víi nÒn kinh tÕ nªn kÕ to¸n cho vay ®0 thu ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ b−íc ®Çu. Tuy nhiªn kÕ to¸n cho vay nãi chung vµ kÕ to¸n cho vay hé s¶n xuÊt nãi riªng hiÖn nay cßn mét sè tån t¹i cÇn ph¶i gi¶i quyÕt.Qua nghiªn cøu thÊy râ ®−îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay, ®Ó ph¶n ¸nh kÕt qu¶ trong thêi gian häc tËp võa qua t«i ®0 lùa chän ®Ò tµi :"Mét sè vÊn ®Ò vÒ kÕ to¸n cho vay hé s¶n xuÊt t¹i NHNo & PTNT huyÖn Ninh Giang tØnh H¶i D−¬ng"®Ó viÕt b¶n chuyªn ®Ò tèt nghiÖp. Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Chuyªn ®Ò ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn cßn gåm c¸c phÇn c¬ b¶n nh− sau: Ch−¬ng I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ tÝn dông Ng©n hµng vµ kÕ to¸n cho vay trong ho¹t ®éng Ng©n hµng. Ch−¬ng II: T×nh h×nh kÕ to¸n cho vay t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n huyÖn Ninh Giang-H¶i D−¬ng. Ch−¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay ®èi víi hé s¶n xuÊt t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp huyÖn Ninh Giang- H¶i D−¬ng Do ®iÒu kiÖn thêi gian thùc tËp ng¾n, kinh nghiÖm nghiªn cøu cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ, ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. KÝnh mong nhËn ®−îc sù gãp ý cña ThÇy, C« vµ c¸c c« chó trong ban l0nh ®¹o Ng©n hµng ®Ó ®Ò tµi ®−îc hoµn thiÖn h¬n. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp ch−¬ng I nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ tÝn dông ng©n hµng vµ kÕ to¸n cho vay trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng i. tÝn dông ng©n hµng vµ vai trß cña tÝn dông ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n 1. Sù ra ®êi cña tÝn dông Ng©n hµng Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸, xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu ®i vay vµ cho vay gi÷a ng−êi thiÕu vèn vµ ng−êi thõa vèn trong cïng mét thêi ®iÓm ®0 h×nh thµnh nªn quan hÖ vay m−în lÉn nhau trong x0 héi vµ trªn c¬ së ®ã ho¹t ®éng tÝn dông ra ®êi. Kh¸i niÖm: TÝn dông Ng©n hµng lµ sù chuyÓn nh−îng t¹m thêi mét l−îng gi¸ trÞ tõ ng−êi së h÷u sang cho ng−êi sö dông, sau mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh ®−îc quay l¹i ng−êi së h÷u víi mét gi¸ trÞ lín h¬n ban ®Çu gåm c¶ gèc vµ l0i. TÝn dông cã nghÜa lµ sù tÝn nhiÖm, tin t−ëng, lµ ph¹m trï kinh tÕ cã s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ th× ë ®ã cã ho¹t ®éng tÝn dông. TÝn dông lµ quan hÖ vay m−în gi÷a Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng cã hoµn tr¶. TÝn dông Ng©n hµng lµ tÝn dông b»ng tiÒn ®−îc thÓ hiÖn mét bªn lµ Ng©n hµng víi mét bªn lµ c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ, hé gia ®×nh, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Trong ®ã, Ng©n hµng ®ãng vai trß trung gian, võa lµ ng−êi ®i vay võa lµ ng−êi cho vay. Ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng lµ ®i vay ®Ó cho vay. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng vèn b»ng tiÒn cña c¸c ®¬n vÞ, c¸c tæ chøc kinh tÕ kh«ng gièng nhau vÒ c¶ sè l−îng vµ thêi gian. Trong cïng mét thêi gian, ®¬n vÞ nµy thiÕu vèn s¶n xuÊt kinh doanh nh−ng ®¬n vÞ kh¸c l¹i thõa vèn kh«ng sö dông hÕt. Trong khi ®ã c¸c ®¬n vÞ ho¹t ®éng l¹i kh«ng phô thuéc vµo nhau. Do vËy sù thiÕu vèn cña ®¬n vÞ nµy vµ sù thõa vèn cña ®¬n vÞ kia cïng mét thêi gian ®Òu cã ¶nh h−ëng kh«ng tèt ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.NÕu kh«ng cã sù ®iÒu hoµ vèn tõ n¬i thõa sang n¬i thiÕu th× nÒn kinh tÕ kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®−îc. Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Do vËy cÇn thiÕt ph¶i cã mét tæ chøc ®øng ra lµm nhiÖm vô ®iÒu hoµ vèn trong nÒn kinh tÕ. §ã lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù ra ®êi cña Ng©n hµng nãi chung vµ tÝn dông Ng©n hµng nãi riªng. NÒn kinh tÕ x0 héi ph¸t triÓn ®−îc tõ giai ®o¹n nµy sang giai ®o¹n kh¸c vµ cho ®Õn ngµy nay còng cã phÇn ®ãng gãp vai trß ®¸ng kÓ cña ngµnh Ng©n hµng nãi chung vµ tÝn dông Ng©n hµng nãi riªng Ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng chñ yÕu lµ ®i vay ®Ó cho vay, huy ®éng mäi kho¶n tiÒn nhµn rçi trong d©n c− víi l0i suÊt quy ®Þnh cña Nhµ n−íc ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c c¸ nh©n trong x0 héi cã nhu cÇu vay vèn víi l0i suÊt cao h¬n l0i suÊt huy ®éng. §©y lµ nghiÖp vô c¬ b¶n vµ quan träng cña Ng©n hµng, nã quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña hÖ thèng Ng©n hµng. Trong c¬ chÕ thÞ tr−êng, vèn cho vay lµ tµi s¶n chiÕm tû träng cao nhÊt trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng. V× vËy tÝn dông Ng©n hµng cã mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng ®èi víi b¶n th©n Ng©n hµng. Cïng víi lÞch sö ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, vai trß cña tÝn dông Ng©n hµng còng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn. TÝn dông Ng©n hµng cã mét vai trß hÕt søc quan träng trong nÒn kinh tÕ x0 héi. 2. Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. §øng trªn gãc ®é kinh tÕ häc, tÝn dông Ng©n hµng ®−îc hiÓu nh− lµ quan hÖ kinh tÕ vÒ sö dông vèn t¹m thêi gi÷a Ng©n hµng víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n theo nguyªn t¾c hoµn tr¶, dùa trªn c¬ së tÝn nhiÖm, lµm tho¶ m0n nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghÖp vµ c¸ nh©n trong kinh doanh.NghÜa lµ, trong nÒn kinh tÕ cã nhiÒu ng−êi cã nguån vèn nhµn rçi, muèn ®Çu t− cho ng−êi kh¸c vay víi môc ®Ých võa cã lîi nhuËn, võa ®¶m b¶o an toµn ®ång vèn.Bªn c¹nh ®ã l¹i cã nh÷ng ng−êi ®Çu t− trùc tiÕp vµo kh©u s¶n xuÊt kinh doanh cÇn cã vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó thu lîi nhuËn.Hä rÊt muèn vay vèn tõ nh÷ng ng−êi tiÕt kiÖm víi møc chi phÝ thÊp nhÊt.Tõ nh÷ng yªu cÇu ®ã mµ c¸c tæ chøc tÝn dông ®0 xuÊt hiÖn lµm trung gian ®Ó tËp trung vèn t¹m thêi nhµn rçi, råi trªn c¬ së vèn ®ã sÏ ph©n phèi l¹i cho ng−êi cÇn vèn, quan hÖ nµy lµm n¶y sinh tÝn dông ng©n hµng.Nh− vËy, sù xuÊt hiÖn cña tÝn dông ng©n hµng lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ cã vai trß to lín trong viÖc phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ, nã thÓ hiÖn nh− sau : Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 2.1 - TÝn dông Ng©n hµng gãp phÇn thu hót sè tiÒn nhµn rçi trong x9 héi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, ho¹t ®éng tÝn dông lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu cña Ng©n hµng Th−¬ng m¹i. §Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh kinh doanh, Ng©n hµng ph¶i cã nguån vèn vµ trªn c¬ së nguån vèn ®ã ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vay vèn ngµy cµng t¨ng cña sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ x0 héi. Nãi c¸ch kh¸c Ng©n hµng ph¶i thùc sù trë thµnh ng−êi ®i vay ®Ó cho vay. §iÒu nµy lµ mét thùc tÕ kh¸ch quan. MÆt kh¸c, trong nÒn kinh tÕ th−êng xuyªn xuÊt hiÖn nh÷ng nguån vèn b»ng tiÒn t¹m thêi ch−a sö dông thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §ång thêi, ë c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c l¹i xuÊt hiÖn, hiÖn t−îng thiÕu vèn t¹m thêi cÇn ®−îc gi¶i quyÕt. Sù tham gia cña tÝn dông Ng©n hµng ®−îc coi nh− mét c«ng cô ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn trªn ®©y vÒ cung - cÇu vèn tiÒn tÖ nh− vËy, vèn tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ cã ®iÒu kiÖn mang ®Çy ®ñ néi dung kinh tÕ cña ph¹m trï t− b¶n ho¸ gi¸ trÞ thÆng d−. Lîi tøc ®i vay vµ cho vay cña Ng©n hµng lu«n lu«n lµ c«ng cô ®iÒu chØnh quan hÖ cung - cÇu vèn tÝn dông. G¾n liÒn víi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng lµ kinh doanh vµ lîi nhuËn. Ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu cña Ng©n hµng lµ ®i vay ®Ó cho vay vµ nh− vËy nÕu x¶y ra ®iÒu rñi ro trong kinh doanh cña doanh nghiÖp, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ sÏ dÉn ®Õn rñi ro cña Ng©n hµng, ng©n hµng sÏ mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. ChÝnh v× lÏ ®ã mµ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, mçi Ng©n hµng trong m«i tr−êng c¹nh tranh ph¶i dùa vµo nghÖ thuËt qu¶n trÞ kinh doanh vµo viÖc ®æi míi c«ng nghÖ vµ nghiÖp vô tÝn dông Ng©n hµng, th«ng qua ho¹t ®éng Marketting Ng©n hµng vµ viÖc nhanh chãng sö dông thµnh tùu khoa häc kü thuËt... nh»m thu hót tèi ®a nguån vèn tiÒm tµng trong nÒn kinh tÕ ®Ó thùc hiÖn kinh doanh ®¸p øng yªu cÇu vèn cho t¨ng tr−ëng kinh tÕ, t¹o lîi nhuËn cho Ng©n hµng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, bªn c¹nh c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ, sù ho¹t ®éng cña thÞ tr−êng tµi chÝnh, thÞ tr−êng vèn, thÞ tr−êng tiÒn tÖ... tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh vËn ®éng liªn tôc cña nguån vèn. §iÒu ®ã võa lµm t¨ng tr−ëng kh¶ n¨ng tÝch luü t− b¶n (trong ®ã phÇn lîi nhuËn) cña c¸c ng©n hµng, võa thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¨ng tr−ëng tÝn dông, t¨ng tr−ëng kinh tÕ lµm cho hÖ thèng Ng©n hµng ngµy cµng lín m¹nh. Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 2.2 - TÝn dông Ng©n hµng lµ ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng quan hÖ l−u th«ng hµng ho¸ quèc tÕ: Ngµy nay, trong mèi quan hÖ kinh tÕ, sù hîp t¸c b×nh ®¼ng ®«i bªn cïng cã lîi gi÷a c¸c n−íc trªn thÕ giíi vµ khu vùc ®ang ®−îc ph¸t triÓn rÊt ®a d¹ng c¶ vÒ néi dung vµ h×nh thøc, c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. §ã lµ nh©n tè hÕt søc quan träng t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn cña mçi n−íc, nhÊt lµ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn nh− ViÖt Nam. §Çu t− vèn ra n−íc ngoµi vµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ lµ lÜnh vùc hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ th«ng dông. Th«ng qua qu¸ tr×nh nhËn vµ cho vay tµi trî xuÊt nhËp khÈu cña c¸c n−íc. CÊp tÝn dông còng nh− c¸c tæ chøc tÝn dông, cïng víi sù tham gia trùc tiÕp vµo quan hÖ thanh to¸n quèc tÕ, tÝn dông ng©n hµng ®0 lµm t¨ng mèi quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a c¸c n−íc, ®ång thêi thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n−íc ph¸t triÓn, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ. Nh− vËy tÝn dông sÏ lµ trî thñ ®¾c lùc vÒ vèn cho c¸c nhµ ®Çu t− vµ kinh doanh xuÊt khÈu hµng ho¸. GÇn ®©y víi chñ tr−¬ng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, víi viÖc thùc hiÖn hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp, víi m«i tr−êng ph¸p luËt ngµy cµng hoµn thiÖn vµ ®i vµo ®êi sèng kinh tÕ - x0 héi vµ nhÊt lµ tõ khi cã luËt Ng©n hµng ra ®êi, vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n nh»m gãp phÇn tÝch cùc vµo mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a n−íc ta vµ c¸c n−íc trªn thÕ giíi. 2.3 - TÝn dông Ng©n hµng t¸c ®éng cã hiÖu qu¶ ®Õn nhÞp ®é ph¸t triÓn s«i ®éng thóc ®Èy c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng: Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, tiÒn tÖ lµ c«ng cô kinh tÕ - x0 héi. Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô, mäi chu kú ®Òu b¾t ®Çu b»ng tiÒn tÖ vµ kÕt thóc b»ng khèi l−îng tiÒn tÖ lín h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¸i më réng ho¹t ®éng. Trong chu tr×nh nµy, t¨ng nhanh vßng quay vèn tiÒn tÖ lµ mét trong c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh thµnh c«ng trong s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó rót ng¾n thêi gian nh»m t¨ng nhanh vßng quay vèn, mçi chñ thÓ kinh doanh ph¶i chñ ®éng t×m kiÕm vµ thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p nh−: øng dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt, ®æi míi c«ng nghÖ, hoµn thiÖn nghÖ thuËt qu¶n trÞ kinh doanh, t×m kiÕm thÞ tr−êng míi... nh÷ng viÖc lµm nµy ®ßi hái mét khèi l−îng lín vÒ vèn, tÝn dông Ng©n hµng sÏ lµ ng−êi ®¸p øng nhu cÇu ®ã. Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Nh÷ng quan hÖ tÝn dông n¶y sinh viÖc vay vèn ph¶i ®−îc hoµn tr¶ ®Çy ®ñ víi mét kho¶n l0i kÌm theo (theo li suÊt quy ®Þnh), trong thêi h¹n tho¶ thuËn ®0 ®−îc cam kÕt trong hîp ®ång tÝn dông. Tr−êng hîp nguyªn t¾c tÝn dông trªn ®©y bÞ vi ph¹m tæ chøc kinh tÕ ph¶i chÞu ph¹t l0i suÊt qu¸ h¹n cao h¬n l0i suÊt th«ng th−êng hoÆc bÞ t−íc quyÒn vay vèn hoÆc thanh lý tµi s¶n ®0 thÕ chÊp ®Ó tr¶ nî Ng©n hµng. Khi vay vèn c¸c chñ thÓ kinh doanh ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó t¨ng nhanh vßng quay vèn, kinh doanh cã l0i, thu håi vèn ®Ó tr¶ nî vµ l0i vay Ng©n hµng ®óng h¹n. 2.4 - TÝn dông Ng©n hµng víi viÖc ®iÒu chØnh chiÕn l−îc kinh tÕ, gãp phÇn chèng l¹m ph¸t tiÒn tÖ: NÒn kinh tÕ hµng ho¸ lu«n lu«n chuyÓn ®éng theo hai chiÒu h−íng: Ph¸t triÓn theo nhÞp ®é t¨ng tr−ëng hoÆc gi¶m sót theo quy luËt l¹m ph¸t. C¶ hai tr−êng hîp ®ã ®Òu cã ¶nh h−ëng ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông. TÝn dông ng©n hµng t¹o nguån vèn tõ huy ®éng c¸c ®ång tiÒn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ th«ng qua l0i suÊt linh ho¹t vµ phï hîp víi chØ sè gi¸ c¶ ®¸nh gi¸ hµng ho¸ ®Ó thu hót ®−îc nguån vèn ®ñ lín cho viÖc ®Çu t− vµo c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm mµ chiÕn l−îc kinh tÕ ®0 ®Ò ra. NÕu kh«ng dïng c«ng cô tÝn dông ng©n hµng ®Ó huy ®éng vèn t¹m thêi nhµn rçi trong x0 héi d−íi c¸c h×nh thøc th× cã lóc Nhµ n−íc ph¶i huy ®éng tr¸i phiÕu, kú phiÕu, thËm trÝ ph¶i ph¸t hµnh giÊy b¹c. H×nh thøc huy ®éng vèn b»ng nghiÖp vô tÝn dông Ng©n hµng cã ý nghÜa kinh tÕ to lín nã kh«ng lµm t¨ng thªm khèi l−îng tiÒn l−u th«ng nªn kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn l−u th«ng tiÒn tÖ vµ gi¸ c¶. Ng−îc l¹i, nÕu Nhµ n−íc ph¸t hµnh tiÒn giÊy cho ng©n s¸ch dï cã ®−a vµo ®Çu t− ph¸t triÓn c¸c ch−¬ng tr×nh kinh tÕ mang tÝnh chiÕn l−îc còng dÉn ®Õn t¨ng khèi l−îng tiÒn tÖ trong l−u th«ng, g©y lªn l¹m ph¸t ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ c¶ vµ ®êi sèng x0 héi. Trong thêi gian qua träng t©m cña c«ng t¸c tÝn dông lµ tÝch cùc huy ®éng vèn ®Ó cho vay. Theo ®Þnh h−íng cña Thèng §èc Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam lµ: "Ng©n hµng ph¶i ®i vay ®Ó cho vay". TËp trung vèn vµo c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm, c¸c ngµnh s¶n xuÊt nh−: N«ng nghiÖp, s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu... Ng©n hµng còng nh− Kho b¹c Nhµ n−íc tÝch cùc ®a d¹ng ho¸ Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn, chÝnh v× vËy ®0 gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc. Nh− vËy tÝn dông Ng©n hµng kh«ng chØ lµ ®ßn bÈy kinh tÕ mµ cßn lµ c«ng cô ®Ó Nhµ n−íc ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt, ®iÒu chØnh chiÕn l−îc kinh tÕ, ph©n c«ng lao ®éng x0 héi, tiÕt kiÖm ph¸t hµnh tiÒn vµo l−u th«ng, sö dông cã hiÖu qu¶ vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi trong x0 héi, gãp phÇn kiÒm chÕ l¹m ph¸p, æn ®Þnh søc mua cña ®ång tiÒn. Râ rµng th«ng qua vai trß tÝn dông víi ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng Th−¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông theo c¬ chÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n−íc, tÝn dông ng©n hµng ®0 thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ, gãp phÇn kiÒm chÕ l¹m ph¸t. Th«ng qua tÝn dông Ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c ®¬n vÞ, c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c c¸ nh©n cã vèn s¶n xuÊt kinh doanh thu ®−îc hiÖu qu¶, gãp phÇn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ x0 héi. §èi víi Ng©n hµng tÝn dông lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô c¬ b¶n quan träng ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng, nh»m bæ sung vèn cho c¸c doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ vµ c¸c c¸ nh©n trong x0 héi ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh. §©y lµ nghiÖp vô sinh lêi chñ yÕu cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i. ii. Vai trß, nhiÖm vô cña KÕ TO¸n cho vay. Ho¹t ®éng tÝn dông lµ mét trong nh÷ng nghiÖp vô c¬ b¶n trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng nh»m bæ sung vèn cho c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh. §©y lµ nghiÖp vô sinh lêi chñ yÕu cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i, nã quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i nã quyÕt ®Þnh viÖc më réng hay thu hÑp chøc n¨ng trung gian tÝn dông.Tõ ®ã quyÕt ®Þnh ®Õn ph¹m vi, quy m« ho¹t ®éng cña mét ng©n hµng th−¬ng m¹i vµ còng lµ nghiÖp vô chiÕm tØ träng lín nhÊt trong tæng tµi s¶n cã cña ng©n hµng. §èi víi nÒn kinh tÕ nã thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ l−u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn, t¨ng tèc ®é l−u th«ng tiÒn tÖ. 1.Vai trß cña kÕ to¸n cho vay - KÕ to¸n cho vay gi÷ mét vÞ trÝ quan träng trong toµn bé nghiÖp vô kÕ to¸n cña Ng©n hµng, v× thÕ kÕ to¸n cho vay tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh cho vay vèn, nghiÖp vô c¬ b¶n trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng. - Th«ng qua sè liÖu cña kÕ to¸n cho vay, L0nh ®¹o ng©n hµng biÕt ®−îc t×nh h×nh sö dông vèn, sù biÕn ®éng vèn hµng ngµy. Tõ ®ã, lµm tham m−u cho Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp l0nh ®¹o ®iÒu hµnh ho¹t ®éng tÝn dung cña Ng©n hµng mét c¸ch nhÞp nhµng, ®ång bé, kÞp thêi ®Ó cã chÝnh s¸ch phï hîp cho viÖc qu¶n trÞ kinh doanh cña Ng©n hµng nh− môc tiªu ®Ò ra: an toµn, lîi nhuËn, vµ lµnh m¹nh trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng. - KÕ to¸n cho vay ®−îc x¸c ®Þnh lµ mét bé phËn kÕ to¸n rÊt quan träng bëi kÕ to¸n cho vay phôc vô vµ hç trî ®¾c lùc cho nghiÖp vô tÝn dông nã quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña c¸c Ng©n hµng th−¬ng m¹i. - §øng ë gãc ®é kÕ to¸n khi thu nî, thu l0i kÕ to¸n cho vay ®0 gióp cho Ng©n hµng thu nî gèc, l0i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi. - Th«ng qua kÕ to¸n cho vay, Ng©n hµng còng nh− b¹n hµng cña doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®−îc kh¶ n¨ng hÊp thô cña doanh nghiÖp sö dông vèn cã hiÖu qu¶ kh«ng? §Ó tõ ®ã ®¸nh gi¸ xu thÕ vËn ®éng cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng, gióp cho ng©n hµng vµ b¹n hµng cña c¸c doanh nghiÖp cã chiÕn l−îc ®Çu t− phï hîp, cã hiÖu qu¶. - KÕ to¸n cho vay lµ c«ng cô ®Ó ®¶m b¶o an toµn tµi kho¶n vèn vay cña Ng©n hµng, ®ång thêi h¹n chÕ rñi ro, gãp phÇn æn ®Þnh nguån thu nhËp cña Ng©n hµng. Th«ng qua viÖc ghi chÐp qu¸ tr×nh cho vay, thu nî, theo dâi kú h¹n nî hµng ngµy, l−u hå s¬ vay vèn... thÓ hiÖn kÕ to¸n cho vay b¶o vÖ an toµn mét khèi l−îng tµi s¶n lín cña b¶n th©n Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. 2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n cho vay - X¸c lËp chøng tõ kÕ to¸n cho vay mét c¸ch hîp lÖ, hîp ph¸p nh»m t¹o c¬ së hµnh lang ph¸p lý gi÷a Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. - Më ®Çy ®ñ c¸c lo¹i sæ s¸ch (néi ngo¹i b¶ng) ®Ó h¹ch to¸n ghi chÐp, ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c toµn bé c¸c kho¶n cho vay, thu nî, theo dâi kú h¹n nî ®Ó thu nî vµ hç trî thu nî kÞp thêi c¸c mãn vay ®Õn h¹n, tÝnh thu l0i ®óng l0i suÊt, ®óng thêi gian quy ®Þnh, theo dâi d− nî thuéc nghiÖp vô tÝn dông cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i. Trªn c¬ së ®ã gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh sö dông tiÒn vay vµ tæ chøc qu¶n lý l−u tr÷ hå s¬ theo qui ®Þnh ®¶m b¶o an toµn tµi s¶n cña Ng©n hµng. - KÕ to¸n cho vay phèi hîp víi bé phËn tÝn dông qu¶n lý c¸c kho¶n cho vay ®em l¹i hiÖu qu¶ cao cña mçi mãn vay cô thÓ: kÕ to¸n cho vay cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi vÒ sè liÖu nh÷ng mãn vay ®0 qu¸ h¹n, s¾p ®Õn Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp h¹n ®Ó c¸n bé tÝn dông cã kÕ ho¹ch ®«n ®èc thu nî kÞp thêi, ®ång thêi cung cÊp cho L0nh ®¹o qu¶n lý, ®iÒu hµnh cã hiÖu qu¶. -Nh− vËy, kÕ to¸n cho vay cïng víi c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n Ng©n hµng kh¸c th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña m×nh gióp cho Ng©n hµng võa thùc hiÖn ®−îc chøc n¨ng kinh doanh, võa cung øng vèn cho nÒn kinh tÕ, víi vai trß quan träng ®ã, hÖ thèng kÕ to¸n Ng©n hµng nãi chung vµ kÕ to¸n cho vay nãi riªng cÇn ph¶i ®−îc hoµn thiÖn h¬n n÷a ®Ó ®¸p øng ®ßi hái ngµy cµng cao cña ngµnh Ng©n hµng vµ nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. III. c¸c ph−¬ng thøc cho vay, chøng tõ tµi kho¶n kÕ to¸n cho vay, thu nî 1.C¸c ph−¬ng thøc cho vay: Theo quyÕt ®Þnh 1627/2001/Q§-NHNN ngµy 31/12/2001 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n−íc: Cã 9 ph−¬ng thøc cho vay. Trªn c¬ së nhu cÇu sö dông cña tõng kho¶n vay cña kh¸ch hµng vµ kh¶ n¨ng kiÓm tra, gi¸m s¸t cña Ng©n hµng, NHNo n¬i cho vay tho¶ thuËn víi kh¸ch hµng vay vÒ viÖc lùa chän ph−¬ng thøc cho vay sau ®©y: 1.1 -Ph−¬ng thøc cho vay theo tõng lÇn (theo mãn): ¸p dông ph−¬ng thøc tÝn dông cho vay tõng lÇn, kh¸ch hµng ph¶i lËp giÊy ®Ò nghÞ vay vèn theo tõng lÇn, nép vµo Ng©n hµng cïng víi c¸c thñ tôc cÇn thiÕt kh¸c ®Ó chøng minh c¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng, còng nh− −íc tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi víi kho¶n tÝn dông ®ã. Trong tr−êng hîp Ng©n hµng chÊp nhËn cho vay, Ng©n hµng cïng kh¸ch hµng ký kÕt hîp ®ång tÝn dông, tho¶ thuËn víi c¸c ®iÒu kiÖn, yÕu tè vÒ sè tiÒn, môc ®èi t−îng, vèn vay, thêi h¹n tr¶ nî, l0i suÊt... Trªn c¬ së hîp ®ång tÝn dông ®0 ®−îc ký kÕt, kÕ to¸n cho vay gi¶i ng©n ph¸t tiÒn vay ®ång thêi h¹ch to¸n: Nî: TK cho vay kh¸ch hµng. Cã: TK tiÒn mÆt Cã: TK tiÒn göi kh¸ch hµng Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Mçi kho¶n vay ®Òu ®−îc x¸c ®Þnh thêi h¹n tr¶ nî cô thÓ trªn hîp ®ång tÝn dông. V× vËy ®Ó theo dâi thêi h¹n tr¶ nî, kÕ to¸n cho vay ph¶i s¾p xÕp hå s¬, khÕ −íc sao cho khoa häc gän gµng theo kú h¹n tr¶ nî cña kh¸ch hµng. §Ó tiÖn lîi cho viÖc ®«n ®èc tr¶ nî, mét kho¶n nî cã thÓ chia ra nhiÒu kú h¹n tr¶ nî kh¸c nhau vÒ nguyªn t¾c khi ®Õn h¹n kh¸ch hµng ph¶i cã nhiÖm vô tr¶ nî cho Ng©n hµng ®óng h¹n. Khi kh¸ch hµng tr¶ nî h¹ch to¸n ghi: Nî :TK tiÒn mÆt Nî :TK tiÒn göi (nÕu tr¶ b»ng chuyÓn kho¶n). Cã :TK cho vay kh¸ch hµng. NÕu ®Õn h¹n tr¶ gèc vµ l0i mµ kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®−îc cho Ng©n hµng th× kh¸ch hµng ph¶i lµm ®¬n xin ®iÒu chØnh kú h¹n hoÆc xin gia h¹n sè tiÒn gèc vµ l0i ®ã. + NÕu ®−îc Ng©n hµng chÊp thuËn cho gia h¹n hoÆc ®iÒu chØnh kú h¹n nî th× kÕ to¸n cho vay ®iÒu chØnh kú h¹n nî trong m¸y tÝnh vµ l−u ®¬n gia h¹n hoÆc ®iÒu chØnh cña kh¸ch hµng vµo hå s¬ vay vèn. + NÕu kh«ng ®−îc ng©n hµng chÊp thuËn viÖc kh¸ch hµng xin ®iÒu chØnh kú h¹n nî hoÆc gia h¹n nî cña kh¸ch hµng th× kÕ to¸n c¨n cø vµo hå s¬ khÕ −íc cña kh¸ch hµng chuyÓn nî qu¸ h¹n (sau 10 ngµy) ®èi víi mãn vay. KÕ to¸n h¹ch to¸n ghi: Nî: TK nî qu¸ h¹n Cã: TK cho vay trong h¹n. C¸c hå s¬ chuyÓn sang nî qu¸ h¹n ®−îc l−u ë mét cÆp riªng ®Ó lµm c¨n cø cho viÖc ®«n ®èc thu håi nî trong viÖc ph©n tÝch ho¹t ®éng tÝn dông còng nh− ph©n tÝch phßng ngõa rñi ro. 1.2 - Ph−¬ng thøc cho vay theo h¹n møc tÝn dông (Cho vay bæ xung vèn l−u ®éng): Ph−¬ng thøc cho vay theo h¹n møc tÝn dông lµ kh¸ch hµng cïng víi Ng©n hµng tho¶ thuËn mét h¹n møc tÝn dông trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh hoÆc theo chu kú s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh vµ nhu cÇu vÒ vèn cña ®¬n vÞ. Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ph−¬ng thøc cho vay theo h¹n møc tÝn dông th−êng ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh lµnh m¹nh, s¶n xuÊt, kinh doanh æn ®Þnh vµ nhu cÇu vèn vay, tr¶ th−êng xuyªn, cã uy tÝn trong quan hÖ tÝn dông víi Ng©n hµng. Ng©n hµng cïng kh¸ch hµng ký hîp ®ång tÝn dông, tho¶ thuËn h¹n møc tÝn dông duy tr× trong thêi h¹n nhÊt ®Þnh, ®iÒu kiÖn vay tr¶, møc l0i suÊt, c¸ch thøc tr¶ nî còng nh− quyÒn h¹n, nghÜa vô cña mçi bªn lµm c¨n cø. Tõng lÇn vay kh¸ch hµng kh«ng cÇn ph¶i lµm l¹i c¸c thñ tôc mµ chØ cÇn, lËp mét giÊy nhËn nî cïng víi hîp ®ång tÝn dông ®0 lËp lÇn ®Çu. Khi ph¸t tiÒn vay h¹ch to¸n ghi: Nî: TK cho vay kh¸ch hµng. Cã: TK tiÒn mÆt Cã: TK tiÒn göi (nÕu cho vay b»ng chuyÓn kho¶n). KÕ to¸n cho vay ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ h¹n møc tÝn dông, ®¶m b¶o kh«ng v−ît qu¸ h¹n møc tÝn dông ®0 ký kÕt. Thu nî theo tho¶ thuËn trªn hîp ®ång tÝn dông: ¸p dông ph−¬ng thøc nµy Ng©n hµng kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc thêi h¹n tr¶ nî cô thÓ theo tõng kho¶n vay. Mµ tho¶ thuËn mét kÕ ho¹ch nî dùa trªn c¬ së kú lu©n chuyÓn vèn cña doanh nghiÖp vµ viÖc tÝnh to¸n qu¶n lý thêi h¹n tr¶ nî, cã thÓ th«ng qua kÕ ho¹ch tr¶ nî tõng th¸ng, tõng ®Þnh kú hoÆc x¸c ®Þnh vßng quay cña vèn tÝn dông. ViÖc tr¶ nî cña kh¸ch hµng ®−îc thùc hiÖn trong suèt thêi h¹n gi¸ trÞ cña hîp ®ång tÝn dông, cã thÓ tr¶ trùc tiÕp b»ng tiÒn tõ b¸n hµng hoÆc tho¶ thuËn víi Ng©n hµng trÝch tõ tµi kho¶n tiÒn göi ®Ó thu nî theo ®Þnh kú. KÕ to¸n h¹ch to¸n khi thu nî ghi Nî TK tiÒn mÆt. Nî TK tiÒn göi (NÕu tr¶ b»ng chuyÓn kho¶n). Cã TK cho vay kh¸ch hµng. Thu l0i cho vay th−êng ®−îc ¸p dông th«ng qua viÖc tho¶ thuËn gi÷a kh¸ch hµng vµ Ng©n hµng ®Ó thu theo mãn, thu theo tÝch sè hµng th¸ng hoÆc theo ®Þnh kú. ViÖc tÝnh thu l0i ph¶i ®¶m b¶o chÝnh x¸c vµ phï hîp víi møc l0i suÊt ghi trªn hîp ®ång tÝn dông vµ tuú theo ph−¬ng thøc cho vay sù tho¶ thuËn gi÷a Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng ®Ó thùc hiÖn viÖc tÝnh c¸c kho¶n l0i ch−a ®Õn h¹n ph¶i thu hoÆc thêi h¹n tho¶ thuËn. Trong qu¸ tr×nh vay vèn, tr¶ nî: nÕu viÖc s¶n xuÊt, kinh doanh cã thay ®æi vµ doanh nghiÖp cã nhu cÇu, kh¸ch hµng ph¶i lµm giÊy ®Ò nghÞ bæ xung h¹n møc tÝn dông, Ng©n hµng xem xÐt nÕu thÊy hîp lý th× chÊp thuËn ®iÒu chØnh h¹n møc tÝn dông vµ cïng kh¸ch hµng ký bæ sung hîp ®ång tÝn dông. ViÖc ký kÕt hîp ®ång tÝn dông míi ®−îc thùc hiÖn tr−íc 10 ngµy h¹n møc tÝn dông cò hÕt h¹n kh¸ch hµng göi cho Ng©n hµng kÕ ho¹ch vay vèn kú tiÕp theo. C¨n cø vµo nhu cÇu vay vèn cña kh¸ch hµng vµ chu kú s¶n xuÊt, kinh doanh kÕ tiÕp, Ng©n hµng x¸c ®Þnh h¹n møc tÝn dông vµ thêi h¹n cho vay míi 1.3. Cho vay theo dù ¸n ®Çu t−: • Ng©n hµng n«ng nghiÖp cho kh¸ch hµng vay vèn ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ c¸c dù ¸n ®Çu t− phôc vô ®êi sèng. • Ng©n hµng n«ng nghiÖp n¬i cho vay cïng kh¸ch hµng ký hîp ®ång tÝn dông vµ tho¶ thuËn møc vèn ®Çu t− duy tr× cho c¶ thêi gian ®Çu t− cña dù ¸n, ph©n ®Þnh c¸c kú h¹n tr¶ nî. • Ng©n hµng thùc hiÖn gi¶i ng©n theo tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n. • Mçi lÇn rót vèn, kh¸ch hµng lËp giÊy nhËn nî tiÒn vay trong ph¹m vi møc vèn ®Çu t− ®0 tho¶ thuËn; kÌm theo c¸c chøng tõ xin vay phï hîp víi môc ®Ých sö dông vèn trong hîp ®ång tÝn dông. • Tr−êng hîp kh¸ch hµng ®0 dïng nguån vèn huy ®éng t¹m thêi kh¸c ®Ó chi phÝ cho dù ¸n duyÖt trong thêi gian ch−a vay ®−îc vèn 1.4. Cho vay hîp vèn: Mét nhãm tæ chøc tÝn dông cïng cho vay ®èi víi mét dù ¸n vay vèn hoÆc ph−¬ng ¸n vay vèn cña kh¸ch hµng: trong ®ã, cã mét tæ chøc tÝn dông lµm ®Çu mèi dµn xÕp, phèi hîp víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. ViÖc cho vay hîp ®ång vèn thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña Quy chÕ nµy vµ Quy chÕ ®ång tµi trî cña c¸c tæ chøc tÝn dông do Thèng ®èc Ng©n hµng ban hµnh. Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 1.5. Cho vay tr¶ gãp: Khi vay vèn, tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng x¸c ®Þnh vµ tho¶ thuËn sè l0i vèn vay ph¶i tr¶ céng víi sè nî gèc ®−îc chia ra ®Ó tr¶ nî theo nhiÒu kú h¹n trong thêi h¹n cho vay. 1.6. Cho vay theo h¹n møc tÝn dông dù phßng: Tæ chøc tÝn dông cam kÕt ®¶m b¶o s½n sµng cho kh¸ch hµng vay vèn trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông nhÊt ®Þnh.Tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng tho¶ thuËn thêi h¹n hiÖu lùc cña h¹n møc tÝn dông dù phßng, møc phÝ tr¶ cho h¹n møc tÝn dông dù phßng. 1.7. Cho vay th«ng qua nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông: Tæ chøc tÝn dông chÊp thuËn cho kh¸ch hµng ®−îc sö dông sè vèn vay trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông ®Ó thanh to¸n tiÒn mua hµng ho¸, dÞch vô vµ rót tiÒn mÆt t¹i m¸y4/14/2003ha minh quan rót tiÒn tù ®éng hoÆc ®iÓm øng tiÒn mÆt lµ ®¹i lý cña tæ chøc tÝn dông. Khi cho vay ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông, tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh phñ Ng©n hµng Nhµ n−íc ViÖt Nam vÒ ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông. 1.8. Cho vay theo h¹n møc thÊu chi: Lµ viÖc cho vay mµ tæ chøc tÝn dông tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n chÊp thuËn cho kh¸ch hµng chi v−ît sè tiÒn cã trªn tµi kho¶n thanh to¸n cña kh¸ch hµng phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh phñ vµ Ng©n hµng nhµ n−íc ViÖt Nam vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n qua c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n. 1.9. C¸c ph−¬ng thøc cho vay kh¸c mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm, phï hîp víi quy ®Þnh t¹i quy chÕ nµy vµ ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng kinh doanh cña tæ chøc tÝn dông vµ ®Æc ®iÓm cña kh¸ch hµng vay. 2.Chøng tõ kÕ to¸n cho vay Chøng tõ kÕ to¸n lµ nh÷ng chøng minh b»ng giÊy tê vÒ nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ®0 ph¸t sinh vµ thùc sù hoµn thµnh. Ph©n lo¹i chøng tõ kÕ to¸n ®−îc thùc hiÖn theo qui ®Þnh 127/Q§-NHNo - 04, ngµy 13/03/2001 cña NHNo&PTNT ViÖt Nam. * Ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt ph¸p lý chøng tõ kÕ to¸n bao gåm: + Chøng tõ gèc vµ chøng tõ ghi sæ. - Chøng tõ gèc lµ nh÷ng chøng tõ ®−îc lËp ngay sau khi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®0 hoµn thµnh. Chøng tõ gèc lµ c¨n cø ph¸p lý ®Ó chøng minh 1 nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®0 hoµn thµnh. Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp - Chøng tõ ghi sæ lµ chøng tõ ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµo sæ s¸ch kÕ to¸n, chøng tõ ghi sæ ®−îc lËp trªn c¬ së chøng tõ gèc hoÆc kiªm chøng tõ ghi sæ. * Ph©n lo¹i theo néi dung nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh bao gåm: - Chøng tõ tiÒn mÆt gåm: PhiÕu thu, phiÕu chi, sÐc, giÊy göi tiÒn, giÊy rót tiÒn, giÊy nép tiÒn, giÊy lÜnh tiÒn. - Chøng tõ chuyÓn kho¶n gåm: PhiÕu chuyÓn kho¶n, uû nhiÖm thu, uû nhiÖm thu, sÐc, TTD. - B¶ng kª c¸c lo¹i gåm: B¶ng kª nép sÐc, b¶ng kª sè d− tÝnh l0i, b¶ng kª quyÕt to¸n l0i cho vay, b¶ng kª thanh to¸n c¸c lo¹i: GiÊy b¸o chuyÓn tiÒn néi, ngo¹i tØnh. LÖnh chuyÓn tiÒn trong chuyÓn tiÒn ®iÖn tö. C¸c chøng tõ h¹ch to¸n tµi s¶n vµ chøng tõ ngo¹i b¶ng (nh− phiÕu xuÊt tµi s¶n, phiÕu nhËp tµi s¶n). VÒ nguyªn t¾c th× tÊt c¶ c¸c chøng tõ kÕ to¸n Ng©n hµng (bao gåm chøng tõ do Ng©n hµng lËp vµ chøng tõ do kh¸ch hµng lËp) ®Òu ph¶i lËp ®óng mÉu vµ ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè theo quy ®Þnh. Chøng tõ cã thÓ lËp trªn m¸y tÝnh (danh môc chøng tõ ®−îc phÐp lËp trªn m¸y tÝnh theo quy tr×nh giao dÞch trùc tiÕp do tæng gi¸m ®èc quy ®Þnh). C¸c chøng tõ cã nhiÒu liªn ph¶i ®−îc lËp mét lÇn trªn tÊt c¶ c¸c liªn b»ng m¸y ch÷, m¸y tÝnh hoÆc viÕt lång lãt giÊy than. Ph¶i ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè theo quy ®Þnh sau: - C¸c yÕu tè trªn chøng tõ ph¶i viÕt b»ng bót mùc hoÆc bót bi mÇu tÝm, xanh, ®en, kh«ng ®−îc viÕt b»ng mùc ®á (trõ c¸c chøng tõ kÕ to¸n lËp ®Ó ®iÒu chØnh sai sãt). Kh«ng ®−îc viÕt b»ng bót ch× trªn c¸c lo¹i chøng tõ vµ kh«ng ®−îc viÕt b»ng hai lo¹i bót hai m©ï mùc kh¸c nhau trªn cïng mét chøng tõ, ch÷ viÕt trªn chøng tõ ph¶i râ rµng, trung thùc, chÝnh x¸c kh«ng viÕt t¾t, viÕt mê hoÆc nhoÌ ch÷. Kh«ng ®−îc tÈy xo¸, söa ch÷a b»ng bÊt kú h×nh thøc nµo ®èi víi c¸c yÕu tè trªn chøng tõ. - Sè tiÒn trªn chøng tõ b¾t buéc ph¶i ghi sè tiÒn b»ng sè (c¨n cø mÉu chøng tõ). Ch÷ ®Çu cña sè tiÒn b»ng ch÷ ph¶i viÕt hoa vµ s¸t ®Çu dßng cña dßng ®Çu tiªn, kh«ng ®−îc viÕt c¸ch dßng, c¸ch qu0ng gi÷a c¸c ch÷, kh«ng ®−îc viÕt thªm ch÷ vµo gi÷a hai ch÷ viÕt liÒn kÒ nhau trªn chøng tõ. Néi dung nghiÖp vô ghi trªn chøng tõ ph¶i râ rµng, rÔ hiÓu, ch÷ ký cña kh¸ch hµng vµ c¸n bé Ng©n hµng trªn tÊt c¶ c¸c lo¹i chøng tõ kÕ to¸n ®Òu b¾t buéc ph¶i ký tay tõng tê b»ng bót tÝm, ®en... Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 3.Tµi kho¶n dïng trong kÕ to¸n cho vay Tµi kho¶n ph¶n ¸nh nghiÖp vô cho vay thuéc tµi s¶n cã cña Ng©n hµng, tµi kho¶n dïng ®Ó ghi chÐp, ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn vay cña Ng©n hµng ®èi víi ng−êi ®i vay, ®ång thêi còng ghi chÐp, ph¶n ¸nh sè tiÒn vay tr¶ nî Ng©n hµng theo kú h¹n nhÊt ®Þnh. øng víi ph−¬ng thøc cho vay tõng lÇn cã tµi kho¶n cho vay th«ng th−êng. øng víi ph−¬ng thøc cho vay theo h¹n møc tÝn dông cã tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc tÝn dông. 3.1 Tµi kho¶n cho vay tõng lÇn Khi c¸c ®¬n vÞ tæ chøc c¸ nh©n, c¸c doanh nghiÖp t− nh©n cã ®ñ ®iÒu kiÖn vay vèn vµ ®−îc Ng©n hµng cho vay th× kÕ to¸n Ng©n hµng sÏ më cho mçi ng−êi vay mét tµi kho¶n cho vay thÝch hîp. Tµi kho¶n cho vay tõng lÇn kÕt cÊu nh− sau: Bªn nî: Ghi cã sè tiÒn Ng©n hµng cho kh¸ch hµng vay. Bªn cã: - Ghi sè tiÒn kh¸ch hµng ®0 tr¶ nî Ng©n hµng. - Ghi sè tiÒn chuyÓn nî qu¸ h¹n (nÕu cã). D− n¬: Ph¶n ¸nh sè tiÒn ng−êi vay cßn n¬ Ng©n hµng ®Õn mét thêi ®iÓm nµo ®ã. 3.2 Tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc Tuú theo sù tho¶ thuËn gi÷a kh¸ch hµng vµ Ng©n hµng. Ng©n hµng sÏ cho kh¸ch hµng vay theo 2 tµi kho¶n (tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc tÝn dông vµ tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n). KÕt cÊu cña tõng h×nh thøc tµi kho¶n trong cho vay theo h¹n møc tÝn dông nh− sau: - §èi víi nh÷ng kh¸ch hµng më 2 tµi kho¶n: tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc vµ tiÒn göi thanh to¸n. Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cho vay, thu nî ®−îc thùc hiÖn trªn tµi kho¶n cho vay theo h¹n møc cã kÕt cÊu: Bªn nî: Ghi sè tiÒn cho vay theo h¹n møc tÝn dông d0 ký kÕt. Bªn cã: Ghi sè tiÒn Ng©n hµng thu nî trªn c¬ së tiÒn b¸n hµng hay c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c nép vµo. D− nî: Ph¶n ¸nh sè tiÒn kh¸ch hµng cßn nî Ng©n hµng. Tr−êng hîp hÕt sè d− mµ kh¸ch hµng vÉn nép tiÕp c¸c kho¶n thu cña m×nh cho Ng©n hµng th× kÕ to¸n sÏ h¹ch to¸n vµo tiÒn göi thanh to¸n. Trong quan hÖ tÝn dông gi÷a ng−êi vay vµ Ng©n hµng kh«ng ph¶i bao giê ng−êi vay còng tr¶ nî Ng©n hµng ®óng kú h¹n. Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Tr−êng hîp ®Õn h¹n tr¶ ng−êi vay kh«ng tr¶ ®−îc nî, còng kh«ng ®−îc Ng©n hµng cho gia h¹n nî th× sè nî ®ã ®−îc chuyÓn sang tµi kho¶n “Nî qu¸ h¹n“ ®Ó theo dâi thu håi víi møc l0i suÊt cao h¬n møc l0i suÊt vay b×nh th−êng. KÕt cÊu tµi kho¶n nî qu¸ h¹n: Bªn nî: Ghi sè tiÒn chuyÓn sang nî qu¸ h¹n. Bªn cã: Ghi sè tiÒn thu nî qu¸ h¹n. D− nî: ThÓ hiÖn sè d− nî qu¸ h¹n ch−a tr¶. C¸c tµi kho¶n cho vay, nî qu¸ h¹n ®Òu ®−îc më theo tõng lo¹i nî vµ theo tõng ®¬n vÞ vay ®Ó theo dâi. IV. QUI tr×nh kÕ to¸n cho vay – thu nî 1. Qui tr×nh kÕ to¸n cho vay tõng lÇn. 1.1. KÕ to¸n giai ®o¹n cho vay Mçi lÇn vay ng−êi vay lµm giÊy ®Ò nghÞ vay vèn göi tíi Ng©n hµng ®Ó tr×nh bµy lý do xin vay. §©y lµ c¨n cø ®Ó Ng©n hµng xem xÐt, tÝnh to¸n, quyÕt ®Þnh cho vay vµ lËp hîp ®ång tÝn dông.NÕu kho¶n vay ®−îc gi¸m ®èc ký duyÖt cho vay th× bé phËn kÕ to¸n thùc hiÖn viÖc h¹ch to¸n cho vay. Bé phËn kÕ to¸n kiÓm so¸t l¹i vµ h−íng dÉn kh¸ch hµng lËp c¸c chøng tõ kÕ to¸n, nhËn tiÒn vay theo qui ®Þnh vµ ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè trªn chøng tõ. C¨n cø vµo chøng tõ nh− giÊy lÜnh tiÒn mÆt (nÕu gi¶i ng©n b»ng tiÒn mÆt) hoÆc uû nhiÖm chi (nªó gi¶i ng©n b»ng chuyÓn kho¶n) kÕ to¸n vµo sæ chi tiÕt hoÆc nhËp d÷ liÖu vµo m¸y tÝnh. Nî: - TK cho vay ng¾n h¹n cña ng−êi vay Cã: - Tµi kho¶n tiÒn mÆt ( nÕu gi¶i ng©n b»ng tiÒn mÆt ) -Tµi kho¶n tiÒn göi cña ng−êi thô h−ëng (nÕu cho vay b»ng chuyÓn kho¶n) - Liªn hµng ®i - chuyÓn tiÒn ®iÖn tö (nÕu ng−êi thô huëng cã tµi kho¶n ë c¸c Ng©n hµng kh¸c). Riªng c¸c mãn vay cã tµi kho¶n thÕ chÊp, cÇm cè kÕ to¸n ph¶i ghi nhËp, xuÊt vµo tµi kho¶n ngo¹i b¶ng “ Tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè”. Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp 1.2. KÕ to¸n thu nî, thu l9i * KÕ to¸n thu nî Sæ chi tiÕt cña tµi kho¶n cho vay cña tõng ®on vÞ vay vèn do kÕ to¸n viªn gi÷ vµ theo dâi. Hîp ®ång tÝn dông sau khi hoµn thµnh ph¸t tiÒn vay sÏ ®−îc l−u tr÷ trong hå s¬ vay vèn cña ng−êi ®i vay ®Ó theo dâi thu håi nî.hîp ®ång tÝn dông trong hå s¬ vay vèn ph¶i ®−îc s¾p xÕp mét c¸ch khoa häc nh»m theo dâi mét c¸ch chÆt chÏ kú h¹n thu nî, thu l0i kÞp thêi khi ®Õn h¹n. Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ph−¬ng thøc cho vay tõng lÇn lµ mçi lÇn cho vay ®Òu ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc thêi h¹n tr¶.§Õn h¹n ng−êi vay ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tr¶ nî Ng©n hµng.NÕu ®Õn kú h¹n tr¶ nî ng−êi vay kh«ng ®ñ tr¶ nî cho Ng©n hµng th× kÕ to¸n chñ ®éng trÝch tµi kho¶n tiÒn göi cña ng−êi vay ®Ó thu håi nî. NÕu tµi kho¶n cña ng−êi vay ®0 hÕt sè d− vµ tµi kho¶n vay ®ã kh«ng ®−îc Ng©n hµng gia h¹n th× kÕ to¸n lµm thñ tôc chuyÓn nî qu¸ h¹n. - NÕu thu nî b»ng tiÒn mÆt: kÕ to¸n c¨n cø vµo giÊy nép tiÒn cña ng−êi vay®Ó vµo sæ chi tiÕt hoÆc nhËp d÷ liÖu vµo m¸y tÝnh, ghi: Nî: TK tiÒn mÆt Cã: Tµi kho¶n cho vay - tiÓu kho¶n cña ng−ßi vay - NÕu thu nî b»ng chuyÓn kho¶n: kÕ to¸n c¨n cø uû nhiÖm chi cña ng−êi vay, hoÆc lËp phiÕu chuyªn kho¶n ®Ó vµo sæ chi tiÕt hoÆc nhËp d÷ liÖu vµo m¸y tÝnh, ghi: Nî: TK tiÒn göi - cña ng−êi vay Cã: TK cho vay - tiÓu kho¶n ng−êi vay §ång thêi víi viÖc h¹ch to¸n, kÕ to¸n xo¸ nî trªn hîp ®ång tÝn dông b»ng c¸ch ghi sè tiÒn thu nî vµo cét "sè tiÒn tr¶ nî", rót sè d−.Hîp ®ång tÝn dông thu hÕt nî (sè d− b»ng 0) ®−îc xuÊt khái hå s¬ tÝn dông ®Ó ®ãng thµnh tËp riªng, hoÆc ®ãng vµo tËp nhËt ký chøng tõ nÕu sè l−îng hîp ®ång tÝn dông Ýt. §èi víi nh÷ng kho¶n vay cã thÕ chÊp, kÕ to¸n lµm thñ tôc dÓ ghi xuÊt ngo¹i b¶ng, tr¶ l¹i giÊy tê thÕ chÊp tµi s¶n cho ng−êi vay. Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp * KÕ to¸n thu l0i TÝnh thu l0i cho vay tõng lÇn theo ph−¬ng ph¸p tÝnh l0i ®¬n... TiÒn l0i tÝnh mét lÇn khi thu nî gèc. Hµng th¸ng Ng©n hµng vÉn tÝnh l0i ®Ó h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n " tiÒn l0i tÝnh dån dù thu ", khi ng−êi vay tr¶ nî gèc vµ l0i sÏ tÊt to¸n tµi kho¶n nµy. C«ng thøc tÝnh l0i: Sè tiÒn l0i = Sè tiÒn vay (gèc) x L0i suÊt cho vay x thêi gian vay TÝnh thu l0i theo kú h¹n th¸ng hoÆc n¨m th× chØ tÝnh ngµy vay, kh«ng tÝnh ngµy tr¶ nî, tøc lµ chØ tÝnh ngµy ®Çu tiªn chø kh«ng tÝnh ngµy cuèi tr¶ nî. H¹ch to¸n thu l0i cho vay: hµng th¸ng kÕ to¸n tÝnh vµ h¹ch to¸n dù thu l0i, ghi: Nî: TK TiÒn l0i tÝnh dån dù thu Cã: TK Thu nhËp - thu l0i cho vay • Khi kh¸ch hµng vay tr¶ l0i, Ng©n hµng h¹ch to¸n: Nî: -TK TiÒn mÆt (nÕu tr¶ b»ng tiÒn mÆt) -TK TiÒn göi (nÕu trÝch tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña ng−êi vay) Cã: TK TiÒn l0i tÝnh dån dù thu. Tr−êng hîp sè l0i ph¶i thu ®0 h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n cña "tiÒn l0i tÝnh dån dù thu" ®èi víi nh÷ng kho¶n cho vay trung h¹n nh−ng ng−êi vay kh«ng thanh to¸n ®−îc ®óng h¹n ghi trong hîp ®ång tÝn dông th× sau 90 ngµy kÓ tõ ngµy ®Õn h¹n ghi trong hîp ®ång; hoÆc ch−a ®Õn 90 ngµy nh−ng kho¶n vay ®0 chuyÓn sang nî qu¸ h¹n, nî khã ®ßi th× kÕ to¸n lËp phiÕu chuyÓn kho¶n ®Ó ghi gi¶m thu toµn bé sè tiÒn l0i dù thu, ghi: Nî: TK Thu nhËp - thu l0i cho vay Cã: TK TiÒn l0i céng dån dù thu §ång thêi h¹ch to¸n ngo¹i b¶ng: Ghi nhËp: TK l0i cho vay ch−a thu ®−îc Sau khi h¹ch to¸n ngo¹i b¶ng kÕ to¸n phèi hîp víi c¸n bé tÝn dông ®«n ®èc ng−êi vay tiÕp tôc tr¶ l0i Ng©n hµng. Khi ng−êi vay tr¶ l0i h¹ch to¸n ghi : Hµ ThÞ Nhung Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Nî: TK TiÒn mÆt (nÕu tr¶ b»ng tiÒn mÆt) TK TiÒn göi (nÕu tÝnh TK tiÒn göi) Cã: TK Thu l0i cho vay. Ghi xuÊt ngo¹i b¶ng: L0i cho vay ch−a thu ®−îc. §ång thêi tÝnh ph¹t chËm tr¶ l0i (tèi ®a b»ng 5 % sè l0i chËm tr¶) 1.3. KÕ to¸n chuyÓn nî qu¸ h¹n §Õn h¹n tr¶ nî nÕu ng−êi vay kh«ng tr¶ ®−îc Ng©n hµng vµ còng kh«ng ®−îc Ng©n hµng gia h¹n nî th× kÕ to¸n lËp phiÕu chuyÓn kho¶n ®Ó chuyÓn sang tµi kho¶n nî qu¸ h¹n. H¹ch to¸n: Nî: TK nî qu¸ h¹n thÝch hîp Cã: TK cho vay cña ng−êi vay. (¸p dông l0i suÊt qu¸ h¹n b»ng 150% lÇn l0i suÊt cho vay th«ng th−êng). C¸c hhå s¬ ®0 ®−îc chuyÓn sang nî qu¸ h¹n ®−îc l−u riªng. -Khi ng−êi vay tr¶ nî qu¸ h¹n kÕ to¸n ghi: Nî: TK TiÒn mÆt (nÕu tr¶ b»ng tiÒn mÆt) TK TiÒn göi cña ng−êi vay Cã: TK Nî qu¸ h¹n thÝch hîp Trong tr−êng hîp ng−êi vay kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî do kinh doanh thua lç hoÆc bÞ ph¸ s¶n th× Ng©n hµng cã thÓ thanh lý tµi s¶n cña ng−êi vay ®Ó thu nî. 2. Quy tr×nh kÕ to¸n cho vay theo h¹n møc tÝn dông Cho vay theo h¹n møc tÝn dông th−êng ®−îc sö dông d−íi h×nh thøc "thÊu chi". ThÊu chi lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông øng tr−íc ®Æc biÖt ®−îc thùc hiÖn dùa trªn c¬ së h¹n møc tÝn dông ghi trong hîp ®ång tÝn dông. ¸p dông cho ng−êi vay cã nhu cÇu vay vèn, tr¶ nî th−êng xuyªn, cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh m¹nh vµ cã uy tÝn. Hµ ThÞ Nhung