Một số giải pháp nhằm mở rộng hoạt động tín dụng tài trợ xuất nhập khẩu tại Sở giao dịch I- Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Lêi nãi ®Çu
C«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam d−íi sù chØ ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ
n−íc nh÷ng n¨m qua ®' thu ®−îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ, tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh
tÕ ë møc cao vµ æn ®Þnh, kiÒm chÕ l¹m ph¸t ë møc mét con sè, thÞ tr−êng trong
n−íc vµ quèc tÕ ngµy cµng ®−îc më réng… Cã ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ nµy lµ nhê mét
phÇn kh«ng nhá vµo sù thµnh c«ng trong ho¹t ®éng th−¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt
Nam th«ng qua viÖc thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch kinh tÕ më vµ tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p
c¶i c¸ch kinh tÕ trªn nhiÒu mÆt theo xu h−íng quèc tÕ ho¸ vµ toµn cÇu ho¸.
NhiÒu n¨m tr−íc ®©y, ho¹t ®éng th−¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam ch−a
ph¸t triÓn ®óng víi kh¶ n¨ng vµ ph¸t huy tèt vai trß cña nã ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh
tÕ. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn h¹n chÕ nµy vµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬
b¶n lµ chóng ta thiÕu nh÷ng nguån tµi trî cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu trong ®ã
®Æc biÖt ph¶i kÓ ®Õn lµ nguån tÝn dông ng©n hµng.
ViÖc ph¸t triÓn h×nh thøc tÝn dông hç trî xuÊt nhËp khÈu cña ng©n hµng
kh«ng chØ mang l¹i lîi Ých cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu mµ cßn mang l¹i lîi Ých
cho toµn x' héi vµ ngay c¶ b¶n th©n ng©n hµng bëi tÝn dông lµ ho¹t ®éng sinh lêi
chñ yÕu cña ng©n hµng. NhËn thøc râ vÊn ®Ò ®ã, tõ n¨m 1997 Ng©n hµng §Çu t− vµ
Ph¸t triÓn ViÖt Nam víi vai trß lµ mét ng©n hµng chñ lùc trong lÜnh vùc §Çu t− vµ
Ph¸t triÓn ®' b¾t ®Çu triÓn khai ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu vµ b−íc ®Çu ®'
cã nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh.
Tuy nhiªn, ho¹t ®éng tÝn dông hç trî xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng §Çu
t− vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam nãi chung vµ cña Së giao dÞch I nãi riªng cßn nhiÒu h¹n
chÕ, doanh sè cßn thÊp, lo¹i h×nh dÞch vô nµy ch−a ®−îc quan t©m ®óng møc. Do
vËy, viÖc thóc ®Èy ho¹t ®éng tÝn dông hç trî xuÊt nhËp khÈu trë thµnh mét ®ßi hái
bøc xóc ®èi víi Së giao dÞch I-Ng©n hµng §Çu t− vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam hiÖn nay.
Tr−íc yªu cÇu trªn t«i chän ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng ho¹t
®éng tÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu t¹i Së giao dÞch I- Ng©n hµng §Çu t− vµ
Ph¸t triÓn ViÖt Nam” lµm chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp cña m×nh.
1
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Chuyªn ®Ò ®−îc kÕt cÊu theo 3 ch−¬ng:
Ch−¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ nghiÖp vô tÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu
cña ng©n hµng th−¬ng m¹i.
Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu t¹i Së giao dÞch INg©n hµng §Çu t− vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam.
Ch−¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh ho¹t ®éng tÝn dông hç trî xuÊt
nhËp khÈu t¹i Së giao dÞch I-NH§T&PTVN.
2
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
ch−¬ng i: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ nghiÖp vô tÝn dông
tµi trî xuÊt nhËp khÈu cña ng©n hµng th−¬ng m¹i
i. kh¸i niÖm tÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu
1. Kh¸i niÖm vÒ tÝn dông:
Danh tõ tÝn dông dïng ®Ó chØ mét sè hµnh vi kinh tÕ rÊt phøc t¹p nh−:
B¸n chÞu hµng ho¸, cho vay, chiÕt khÊu, b¶o l'nh, ký th¸c, ph¸t hµnh giÊy b¹c.
Trong mçi hµnh vi tÝn dông võa nãi, chóng ta thÊy hai bªn cam kÕt nh− sau:
-
Mét bªn th× trao ngay mét sè tµi ho¸ hay tiÒn b¹c cßn bªn kia cam kÕt sÏ
hoµn l¹i nh÷ng ®èi kho¶n cña sè tµi ho¸ ®ã trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh vµ theo
mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh.
Nh− vËy chóng ta cã thÓ hiÓu vÒ tÝn dông nh− sau:
-
TÝn dông lµ quan hÖ vay m−în dùa trªn nguyªn t¾c hoµn tr¶ lÉn nhau.
-
Theo c¸c nhµ kinh tÕ: tÝn dông lµ ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh mèi quan hÖ
sö dông vèn lÉn nhau gi÷a c¸c ph¸p nh©n vµ thÓ nh©n trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸.
-
Mét ®Þnh nghÜa kh¸c vÒ tÝn dông: §ã lµ mét giao dÞch gi÷a hai bªn, trong
®ã mét bªn (tr¸i chñ hay ng−êi cho vay) chu cÊp tiÒn hoÆc hµng ho¸ hoÆc dÞch vô
dùa vµo lêi høa thanh to¸n l¹i trong t−¬ng lai ë phÝa bªn kia.
Tõ c¸c ®Þnh nghÜa trªn ta thÊy cã yÕu tè thêi gian v× vËy sÏ cã rñi ro, bÊt tr¾c
vµ cÇn cã sù tÝn nhiÖm cña hai bªn ®−¬ng sù ®èi víi nhau. Hai bªn dùa vµo sù tÝn
nhiÖm, sö dông tÝn nhiÖm cña nhau nªn cã danh tõ tÝn dông.
2. TÝn dông ng©n hµng:
TÝn dông ng©n hµng (TDNH) lµ mét kh¸i niÖm kinh tÕ h¬n lµ ph¸p lý, c¸c
hµnh vi TDNH cã cïng mét logic kinh tÕ: høng chÞu rñi ro cho mét ng−êi mµ ng©n
hµng ®' tin t−ëng øng vèn cho vay, nh−ng nã kh«ng chØ gåm mét giao dÞch vÒ ph¸p
lý mµ nhiÒu lo¹i (cho vay, b¶o l'nh, b¶o chøng…). LuËt ng©n hµng c¸c n−íc ®Þnh
nghÜa tÝn dông nh− sau: “CÊu thµnh mét nghÖp vô tÝn dông bÊt cø t¸c ®éng nµo mµ
qua ®ã, mét ng−êi ®−a hoÆc høa ®−a vèn cho mét ng−êi kh¸c dïng hoÆc cam kÕt
3
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
b»ng ch÷ ký cho mét ng−êi nµy nh− b¶o ®¶m, b¶o chøng hay b¶o l'nh mµ cã thu
tiÒn”. §Þnh nghÜa nµy nªu ra 3 tr−êng hîp:
+ Cho vay tiÒn.
+ TÝn dông dùa trªn viÖc nh−îng tr¸i quyÒn.
+ TÝn dông ch÷ ký.
Cã thÓ hiÓu tæng qu¸t: TDNH lµ h×nh thøc tÝn dông cã sù tham gia cña c¸c
ng©n hµng trung gian, ®ãng vai trß lµ ng−êi trung gian trong ho¹t ®éng tÝn dông nµy
c¸c ng©n hµng sÏ thùc hiÖn ho¹t ®éng huy ®éng vèn (vèn nµy lµ vèn tiÒn tÖ t¹m thêi
nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ) sau ®ã sö dông vèn huy ®éng ®ã cho vay.
Nh÷ng hµnh vi tÝn dông cã thÓ do bÊt cø ai thùc hiÖn, ch¼ng h¹n 2 ng−êi
th−êng cã thÓ cho nhau vay tiÒn. Tuy nhiªn, víi thêi gian chóng ta thÊy mét sù
chuyªn nghiÖp ®' x¶y ra, vµ ngµy nay khi nãi ®Õn tÝn dông ng−êi ta nghÜ ngay tíi
c¸c ng©n hµng. V× ®¬n gi¶n ®©y lµ mét tæ chøc cã nh÷ng nghiÖp vô cô thÓ, ®−îc
trang bÞ hiÖn ®¹i víi sù ®¸p øng nhu cÇu nhanh nhÊt.
3. TÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu:
TÝn dông tµi trî xuÊt khÈu: lµ viÖc cung cÊp cho vay ®Ó gióp doanh
nghiÖp thùc hiÖn viÖc s¶n xuÊt, kinh doanh, chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu.
Môc ®Ých cña tÝn dông tµi trî xuÊt khÈu lµ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt trong n−íc,
khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. §©y cßn lµ mét kªnh t¸i t¹o ngoai tÖ ®Ó phôc vô ho¹t ®éng
nhËp khÈu cña ng©n hµng.
TÝn dông tµi trî nhËp khÈu: lµ viÖc cung cÊp c¸c kho¶n vay (ng¾n,
trung, dµi h¹n) ®Ó gióp doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc nhËp khÈu cÇn thiÕt phôc vô s¶n
xuÊt kinh doanh.
Môc ®Ých cña tÝn dông tµi trî nhËp khÈu lµ cho vay ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp
nhËp nguyªn liÖu , vËt t−, hµng ho¸, m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn s¶n xuÊt…
II. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña tÝn dông tµi trî xuÊt nhËp
khÈu
4
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, xuÊt nhËp khÈu trë thµnh vÊn ®Ò quan
träng. ThÞ tr−êng th−¬ng m¹i thÕ giíi më réng kh«ng ngõng, nhu cÇu vÒ thÞ tr−êng
tiªu thô hµng ho¸, thÞ tr−êng ®Çu t− trë thµnh nhu cÇu cÊp b¸ch cña c¸c doanh
nghiÖp xuÊt nhËp khÈu. Do kh¶ n¨ng tµi chÝnh cã h¹n mµ c¸c doanh nghiÖp kh«ng
ph¶i lóc nµo còng ®ñ vèn thu mua chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu, tõ ®ã n¶y sinh ra quan
hÖ vay m−în vµ sù gióp ®ì tµi trî cña c¸c ng©n hµng.
Quan hÖ giao th−¬ng quèc tÕ ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò tÕ nhÞ, ®«i khi phøc t¹p, nªn
nh÷ng nghiÖp vô th−¬ng m¹i ®ßi hái sù tham gia cña ng©n hµng ®em l¹i cho c¸c nhµ
ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng sù hiÓu biÕt kü thuËt vµ chç dùa tµi chÝnh trong lÜnh vùc
quan träng nµy.
Cã thÓ nãi sù ra ®êi cña tÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu lµ mét yªu cÇu tÊt
yÕu kh¸ch quan, g¾n liÒn víi c¸c quan hÖ mua b¸n ngo¹i th−¬ng gi÷a c¸c n−íc víi
nhau.
TÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ
ph¸t triÓn cña ngo¹i th−¬ng còng nh− sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n−íc. Cïng víi
sù ph¸t triÓn cña ngo¹i th−¬ng vµ hÖ thèng ng©n hµng, ho¹t ®éng hç trî xuÊt nhËp
khÈu cña ng©n hµng ph¸t triÓn ngµy cµng ®a d¹ng vµ phong phó:
-
H×nh thøc ®¬n gi¶n ®Çu tiªn lµ ng©n hµng cho vay trùc tiÕp ®èi víi c¸c
®¬n vÞ nhËp khÈu nh− cho vay ®Ó bæ sung vèn l−u ®éng, thu mua chÕ biÕn s¶n xuÊt
hµng xuÊt khÈu theo c¸c hîp ®ång ®' ®−îc ký kÕt, cho vay ®Ó thanh to¸n c¸c
nguyªn liÖu, hµng ho¸, vËt t− nhËp tõ n−íc ngoµi.
-
Tõ h×nh thøc cho vay ng¾n h¹n lµ chñ yÕu, ng©n hµng ®' më réng trung,
dµi h¹n ®Ó hç trî cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Ng©n hµng
cho vay ®Ó mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, c¶i tiÕn c«ng nghÖ, øng dông thµnh tùu khoa
häc kü thuËt ®Ó n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm, t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ
tr−êng thÕ giíi.
-
Ng©n hµng cßn thùc hiÖn cho vay gi¸n tiÕp, ®øng ra b¶o l'nh ®Ó vay vèn
n−íc ngoµi cho c¸c ®¬n vÞ xuÊt nhËp khÈu, nhê ®ã c¸c doanh nghiÖp cã thÓ vay vèn
5
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
mµ kh«ng ph¶i thÕ chÊp hay cÇm cè tµi s¶n, b¶o l'nh më L/C thanh to¸n hµng nhËp
khÈu, b¶o l'nh hèi phiÕu, b¶o l'nh hîp ®ång, .v.v..
-
NÕu doanh nghiÖp cã hèi phiÕu trong tay cã thÓ ®−a ®Õn ng©n hµng chiÕt
khÊu còng nh− c¸c chøng tõ cã gi¸ trÞ thanh to¸n kh¸c. Ng©n hµng sÏ mua l¹i bé
chøng tõ vµ cã quyÒn ®ßi tiÒn nhµ nhËp khÈu theo hèi phiÕu. Tr−êng hîp nhµ nhµ
xuÊt kh¶u cã nh÷ng hîp ®ång xuÊt liªn tôc vµ dµi h¹n theo ®Þnh kú víi ®iÒu kiÖn
thanh to¸n tr¶ chËm, nh−ng cã nhu cÇu vèn ngay, nhµ xuÊt khÈu b¸n c¸c kho¶n
thanh to¸n ch−a ®Õn h¹n cho ng©n hµng. Khi ®Õn h¹n, ng©n hµng sÏ thu tiÒn tõ nhµ
nhËp khÈu, ®©y chÝnh lµ h×nh thøc tÝn dông bao thanh to¸n.
Nh− vËy, do tr×nh ®é kü thuËt nghiÖp vô thanh to¸n ngµy cµng ph¸t triÓn, c¸c
ph−¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ ngµy cµng ®a d¹ng, nghiÖp vô tµi trî xuÊt nhËp
khÈu ph¸t triÓn d−íi nhiÒu h×nh thøc ngµy cµng ®a d¹ng, phôc vô tÝch cùc vµ cã hiÖu
qu¶ cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.
III. vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi ho¹t ®éng
xuÊt nhËp khÈu.
1. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu trong nÒn
kinh tÕ.
BÊt cø quèc gia nµo muèn ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng chØ dùa vµo s¶n xuÊt trong
n−íc mµ cßn giao dÞch quan hÖ víi c¸c n−íc kh¸c. Do kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn tù
nhiªn nh− tµi nguyªn, khÝ hËu… nÕu chØ dùa vµo s¶n xuÊt trong n−íc kh«ng thÓ
cung cÊp ®ñ hµng ho¸, dÞch vô ®ñ ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt, tiªu thô cña nÒn kinh
tÕ mµ ph¶i nhËp nh÷ng mÆt hµng cÇn thiÕt nh− nguyªn liÖu, vËt t−, m¸y mãc thiÕt
bÞ, hµng tiªu dïng thiÕt yÕu mµ trong n−íc kh«ng s¶n xuÊt ®−îc hoÆc s¶n xuÊt víi
chi phÝ cao h¬n. Ng−îc l¹i, trªn c¬ së khai th¸c tiÒm n¨ng vµ nh÷ng lîi thÕ kinh tÕ
vèn cã, nÒn kinh tÕ ngoµi viÖc phôc vô nhu cÇu trong n−íc cßn cã thÓ t¹o nªn thÆng
d− cã thÓ xuÊt khÈu sang c¸c n−íc kh¸c, gãp phÇn t¨ng ngo¹i tÖ cho ®Êt n−íc ®Ó
nhËp khÈu c¸c mÆt hµng cßn thiÕu vµ ®Ó tr¶ nî.
6
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Nh− vËy, do nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ mµ ph¸t sinh nhu cÇu trao ®æi, giao
dÞch hµng ho¸ gi÷a c¸c n−íc víi nhau hay nãi c¸ch kh¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
lµ yªu cÇu kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ.
2. Vai trß cña tÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu.
TÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ
ph¸t triÓn cña ngo¹i th−¬ng còng nh− sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n−íc.
2.1 §èi víi nÒn kinh tÕ ®Êt n−íc
-
Tµi trî xuÊt nhËp khÈu cña ng©n hµng th−¬ng m¹i t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng
ho¸ xuÊt nhËp khÈu l−u th«ng tr«i ch¶y. Th«ng qua tµi trî cña ng©n hµng, hµng ho¸
XNK theo yªu cÇu cña thÞ tr−êng ®−îc thùc hiÖn th−êng xuyªn, liªn tôc ®¶m b¶o sù
æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ.
-
Tµi trî xuÊt nhËp khÈu cña ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp
ph¸t triÓn, t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, lµm ®éng c¬ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ.
Doanh nghiÖp cã sù gióp ®ì cña ng©n hµng cã vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh,
hiÖn ®¹i ho¸ trang thiÕt bÞ lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Doanh nghiÖp ph¸t triÓn
chÝnh lµ kinh tÕ ®Êt n−íc ph¸t triÓn.
2.2 §èi víi doanh nghiÖp
-
Nhê sù gióp ®ì cña ng©n hµng, ®¸p øng nhu cÇu vèn cña doanh nghiÖp,
gióp doanh nghiÖp cã thÓ tån t¹i vµ ®øng v÷ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, më réng
s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng, gi¶m tû lÖ thÊt
nghiÖp ®ång thêi hoµn thµnh nghÜa vô nép thuÕ cho Nhµ n−íc.
-
Tµi trî xuÊt nhËp khÈu lµm t¨ng hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp trong qu¸
tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång. §èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu, vèn tµi trî gióp doanh
nghiÖp mua hµng ®óng thêi vô, gia c«ng chÕ biÕn vµ giao hµng ®óng thêi ®iÓm. §èi
víi doanh nghiÖp nhËp khÈu, vèn tµi trî gióp doanh nghiÖp mua ®−îc nh÷ng l«
hµng lín, gi¸ h¹ gãp phÇn n©ng cao chÊt l−îng ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
-
TÝn dông ng©n hµng lµm gi¶m rñi ro cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Ho¹t
®éng xuÊt nhËp khÈu th−êng diÔn ra ë hai n−íc kh¸c nhau. Do vËy, sù hiÓu biÕt gi÷a
7
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
ng−êi mua vµ ng−êi b¸n kh«ng ®−îc ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. Nhê sö dông tÝn dông ng©n
hµng, Nhµ nhËp khÈu vµ xuÈt khÈu sÏ yªn t©m nhËn ®óng sè tiÒn, hµng cña m×nh
th«ng qua c¸c ng©n hµng trung gian ®øng ra b¶o ®¶m.
-
§Æc biÖt, nhê tÝn dông ng©n hµng, doanh nghiÖp thùc hiÖn ®−îc nh÷ng
th−¬ng vô lín. Vèn tµi tî cña ng©n hµng kÞp thêi, ®óng lóc gióp cho doanh nghiÖp
®¶m b¶o thùc hiÖn theo hîp ®ång tõ ®ã lµm cho uy tÝn cña doanh nghiÖp ®−îc n©ng
cao trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. TÝn dông xuÊt nhËp khÈu t¹i c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i
dùa vµo 3 nguyªn t¾c c¬ b¶n:
(1) Sö dông vèn vay ®óng môc ®' tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông.
(2) Ph¶i hoµn tr¶ nî gèc vµ tiÒn l'i ®óng h¹n ®' tho¶ thuËn.
(3) TiÒn vay ph¶i cã tµi s¶n t−¬ng ®−¬ng b¶o ®¶m.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ngo¹i th−¬ng, nhu cÇu tÝn dông cña c¸c doanh
nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ ngµy cµng gia t¨ng. Nã ®ßi hái ng©n hµng ngµy cµng
ph¶i hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn c¸c nghiÖp vô tÝn dông ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c nhµ
xuÊt nhËp khÈu vµ sù biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng cÇn n¾m b¾t ®−îc nhu
cÇu tµi trî n¶y sinh trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®−îc nhu
cÇu cña doanh nghiÖp vµ më réng ho¹t ®éng cña m×nh.
3. Nhu cÇu tµi trî cho xuÊt nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp.
3.1. Nhu cÇu tµi trî cho xuÊt khÈu:
ViÖc thùc hiÖn xuÊt khÈu hµng ho¸, m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ th−êng kÐo
dµi tõ nhiÒu th¸ng cho tíi vµi n¨m, th«ng th−êng nhu cÇu tµi trî th−êng n¶y sinh ë
nhiÒu giai ®o¹n kh¸c nhau. Cô thÓ:
+ Giai ®o¹n ph©n tÝch nhu cÇu, thiÕt kÕ, t×m kiÕm kh¸ch hµng, ®¹i diÖn t¹i c¸c
héi chî, ®µm ph¸n s¬ bé, lËp kÕ ho¹ch: §©y lµ giai ®o¹n ®Çu tiªn vµ cã ý nghÜa
quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c b−íc sau cña c¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. §Ó hoµn
thµnh tèt giai ®o¹n nµy, c¸c chuyªn gia ph¶i thùc hiÖn c¸c chuyÕn ®i dµi ngµy vµ
tiÕn hµnh nhiÒu cuéc ®µm ph¸n, ph¶i lµm ra hµng mÉu vµ m« h×nh ®Ó tr−ng bµy,
giíi thiÖu. Sau ®ã hä cßn ph¶i hoµn tÊt c¸c tµi liÖu thiÕt kÕ vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c
8
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
cho ®µm ph¸n hîp ®ång. Chi phÝ cho nh÷ng ho¹t ®éng nµy kh«ng nhá, ®Æc biÖt víi
c¸c c¬ së kinh doanh tiÒm lùc tµi chÝnh cßn h¹n hÑp.
+ Giai ®o¹n ®−a ra ®Ò nghÞ chµo hµng: C¸c ®Ò nghÞ chµo hµng trong khu«n
khæ ®Êu thÇu quèc tÕ th−êng ®−îc ®Ó kÌm theo b¶n b¶o ®¶m ®Êu thÇu cña mét ng©n
hµng cã uy tÝnn trong giao dÞch quèc tÕ. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu còng
cÇn ®−îc sù gióp ®ì cña ng©n hµng.
+ Giai ®o¹n ký kÕt hîp ®ång: Trong tr−êng hîp nhµ xuÊt khÈu ch−a cã uy tÝn
cao ë n−íc ngoµi, ®èi t¸c cã thÓ yªu cÇu mét b¶o ®¶m giao hµng hoÆc b¶o ®¶m hoµn
thµnh c«ng tr×nh. §¶m b¶o nµy sÏ cã hiÖu lùc nÕu viÖc giao hµng hoÆc hoµn thµnh
c«ng tr×nh kh«ng ®óng nh− tho¶ thuËn.
Trong tr−êng hîp kh¸c, nÕu nhµ xuÊt khÈu cÇn tiÒn ®Æt cäc mµ nhµ nhËp
khÈu lµ ng−êi n−íc ngoµi ®ang gÆp khã kh¨n vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Æt cäc tõ
nguån vèn riªng cña m×nh th× nhµ xuÊt khÈu cã thÓ ®Ò nghÞ ng©n hµng cña m×nh
mét tµi trî ®Æt cäc cã lîi cho ®èi t¸c th−¬ng m¹i cña m×nh. Ngoµi ra, khi ký kÕt hîp
®ång th−êng ®i kÌm theo kho¶n thanh to¸n hoa hång nhÊt ®Þnh cña nhµ xuÊt khÈu
cho nhµ nhËp khÈu… do vËy nhµ xuÊt khÈu còng cÇn ®−îc tµi trî ë giai ®o¹n nµy.
+ Giai ®o¹n chuÈn bÞ s¶n xuÊt: Sau khi ®' ký hîp ®ång, nhµ xuÊt khÈu sÏ tiÕn
hµnh chuÈn bÞ s¶n xuÊt. NhÊt lµ viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh lín nh− nhµ m¸y, xÝ
nghiÖp… ViÖc nµy th−êng th−êng ®i kÌm víi chi phÝ lín v−ît qu¸ møc ®Æt cäc.
+ Giai ®o¹n s¶n xuÊt: mÆc dï ®' cã nh÷ng tho¶ thuËn vÒ viÖc thanh to¸n tiÕp
theo cña ng−êi mua, trong thêi gian nµy th−êng n¶y sinh c¸c nhu cÇu tµi chÝnh cao
vÒ vËt t− vµ chi phÝ liªn quan kh¸c v−ît qu¸ c¸c kho¶n thanh to¸n gi÷a chõng.
Ngoµi ra, víi c¸c mÆt hµng lín nh− m¸y mãc c«ng nghÖ… th× nhiÒu khi nhµ xuÊt
khÈu cßn cÇn ®−îc tµi trî cho c¸c chi phÝ x©y dùng kho b'i, chuÈn bÞ mÆt b»ng s¶n
xuÊt, ®µo t¹o ng−êi sö dông m¸y mãc… ë n−íc nhËp khÈu.
+ Giai ®o¹n cung øng: Ngay c¶ trong giai ®o¹n cung øng còng cã thÓ n¶y
sinh c¸c chi phÝ cÇn ®−îc tµi trî nh− chi phÝ vËn t¶i, b¶o hiÓm… tuú theo ®iÒu kiÖn
cung øng.
9
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
+ Giai ®o¹n l¾p r¸p, ch¹y thö, bµn giao c«ng tr×nh: Sau khi hµng ho¸ ®−îc
bµn giao ®Õn ®Þa ®iÓm quy ®Þnh, nhµ xuÊt khÈu cßn cÇn chi phÝ cho l¾p r¸p ch¹y thö
cho tíi khi ®−îc ng−êi mua thu nhËn vµ chÊp nhËn thanh to¸n.
+ Giai ®o¹n b¶o hµnh: Trong giai ®o¹n nµy ng−êi mua cã quyÒn yªu cÇu
®−îc b¶o hµnh ë ng©n hµng cña nhµ xuÊt khÈu tr−íc khi thanh to¸n.
3.2. Nhu cÇu tµi trî nhËp khÈu
Víi ho¹t ®éng nhËp khÈu, nÕu nh− nhµ xuÊt khÈu cã nhu cÇu tµi trî ®Î ®Èy
m¹nh ho¹t ®éng b¸n hµng th× c¸c nhµ nhËp khÈu còng n¶y sinh nhu cÇu tµi trî ®Ó
mua hµng khi kh¶ n¨ng tµi chÝnh kh«ng ®¸p øng ®−îc. V× vËy, vÒ phÝa nhµ nhËp
khÈu còng h×nh thµnh nhu cÇu tµi trî trªn nhiÒu mÆt.
+ Giai ®o¹n tr−íc khi ký kÕt hîp ®ång: ë giai ®o¹n nµy c¸c nhµ nhËp khÈu
cÇn cã nh÷ng chi phÝ cho viÖc thuª c¸c chuyªn gia ph©n tÝch chÝnh x¸c nhu cÇu cña
m×nh ®Ó tiÕn hµnh ®Êu thÇu mét c¸ch phï hîp.
+ Giai ®o¹n sau khi ký kÕt hîp ®ång: Sau khi ký kÕt ®−îc hîp ®ång, c¸c nhµ
nhËp khÈu cÇn ®−îc tµi trî ®Ó ®Æt cäc hoÆc t¹m øng cho nhµ xuÊt khÈu. Ngoµi ra,
nhiÒu khi nhµ nhËp khÈu cßn ph¶i nhê ng©n hµng ®øng ra b¶o ®¶m ®Ó t×m nguån tµi
trî ë n−íc ngoµi.
+ Giai ®o¹n s¶n xuÊt vµ hoµn thµnh c«ng tr×nh: Trong giai ®o¹n nµy nhµ nhËp
khÈu cã thÓ ph¶i thùc hiÖn nh÷ng kho¶n thanh to¸n gi÷a chõng cho nhµ xuÊt khÈu
hay tµi trî cho c¸c c«ng viÖc ë ®Þa ph−¬ng ®Ó chuÈn bÞ cho ®Çu t−.
+ Giai ®o¹n cung øng vµ vËn chuyÓn hµng ho¸: Tuú theo ®iÒu kiÖn cung øng
hµng ho¸ cã thÓ n¶y sinh nhiÒu phÝ tæn vÒ vËn chuyÓn vµ b¶o hiÓm ®èi víi c¸c nhµ
nhËp khÈu.
+ NhËn hµng ho¸: NÕu tiÕn hµnh thanh to¸n cung øng hµng ho¸ khi xuÊt tr×nh
chøng tõ (cã th− tÝn dông kÌm theo hoÆc theo ®iÒu kiÖn D/P) th× th−êng nhµ nhËp
khÈu chØ cã thÓ nhËn ®−îc hµng khi gi¸ trÞ trªn ho¸ ®¬n ®' ghi râ hoÆc cã thÓ tµi trî
®−îc.
10
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
+ Xö lý tiÕp, b¸n tiÕp, tµi trî tiªu thô: §èi víi hµng ho¸ chñ ®Þnh b¸n tiÕp th×
nhµ nhËp khÈu cßn cã nhu cÇu tµi trî gi÷a chõng cho kho¶ng thêi gian nhËp hµng vÒ
tíi khi hµng ho¸ ®−îc tiªu thô.
NÕu s¶n phÈm lµ nh÷ng d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®Ó s¶n xuÊt th× nhµ nhËp
khÈu sÏ cã nhu cÇu ®−îc tµi trî cho giai ®o¹n tõ khi s¶n xuÊt s¶n phÈm míi tíi khi
tiªu thô ®−îc c¸c s¶n phÈm lµm ra vµ thu ®−îc tiÒn hµng.
4. Mèi quan hÖ gi÷a ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu víi ho¹t ®éng kinh
doanh ®èi ngo¹i cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i:
Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu còng diÔn ra qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, l−u th«ng hµng
ho¸ nh− c¸c ngµnh kinh tÕ víi môc ®Ých cuèi cïng lµ thùc hiÖn gi¸ trÞ hµng ho¸. Nã
chØ cã ®iÓm kh¸c biÖt lµ viÖc mua b¸n diÔn ra gi÷a c¸c ®èi t¸c cã quèc tÞc kh¸ nhau,
hµng ho¸ ®−îc vËn chuyÓn tõ n−íc nµy sang n−íc kh¸c, ®ång tiÒn thanh to¸n cã thÓ
lµ ngo¹i tÖ. ChÝnh v× vËy kh©u cuèi cïng cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu lµ kh©u
thanh to¸n còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c víi thanh to¸n trong n−íc thùc hiÖn trªn c¬ së
sau:
Ng−êi xuÊt khÈu vµ ng−êi nhËp khÈu ký kÕt hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th−¬ng
trong ®ã quy ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn vÒ thanh to¸n quèc tÕ:
-
§iÒu kiÖn vÒ thêi gian.
-
§iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm.
-
§iÒu kiÖn vÒ ph−¬ng thøc thanh to¸n.
Trªn c¬ së ®ã, ng−êi xuÊt khÈun sÏ tiÕn hµnh giao hµng, sau ®ã sÏ ký ph¸t hèi
phiÕu, sÐc cña ng−êi nhËp khÈu göi ®Õn ng©n hµng n−íc m×nh nhê thu hé tiÒn ghi
trªn c¸c ph−¬ng tiÖn thanh to¸n ®ã. C¸c ng©n hµng nµy chuyÓn c¸c ph−¬ng tiÖn
thanh to¸n ®Õn c¸c ng©n hµng n−íc nhËp khÈu ®Ó thu hé.
Nh− vËy, c¬ së ®Ó h×nh thµnh ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i cña ng©n hµng
th−¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng. Nãi ®Õn ngo¹i th−¬ng lµ nãi ®Õn thanh to¸n
quèc tÕ. NÕu thanh to¸n quèc tÕ ®−îc thùc hiÖn tèt th× gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt nhËp
khÈu míi ®−îc thùc hiÖn tèt, thóc ®Èy tµi trî ngo¹i th−¬ng gãp phÇn kh«ng nhá cho
11
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
viÖc ®−a ngo¹i th−¬ng ph¸t triÓn vµ lµ yÕu tè quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ quan hÖ kinh tÕ
quèc tÕ ®èi víi sù ph¸t triÓn cña mét quèc gia.
IV.c¸c h×nh thøc vµ quy tr×nh tÝn dông tµi trî xuÊt
nhËp khÈu trªn thÕ giíi.
§Ó thu hót kh¸ch hµng mçi ng©n hµng bªn c¹nh viÖc thùc hiÖn theo ®óng quy
®Þnh cña ph¸p luËt ®Òu cè g¾ng t¹o ra sù kh¸c biÖt cho ng©n hµng cña m×nh. §èi víi
ho¹t ®éng tÝn dông hç trî xuÊt nhËp khÈu còng vËy, dùa vµo tiÒm lùc cña m×nh cïng
víi môc tiªu thu hót kh¸ch hµng, tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, ph©n t¸n rñi ro c¸c ng©n
hµng còng lùa chän c¸c h×nh thøc tÝn dông kh¸c nhau ®¸p øng kÞp thêi mäi nhu cÇu
tµi chÝnh. Ng©n hµng ®' trë thµnh mét ng−êi b¹n ®ång hµnh kh«ng thÓ thiÕu cña c¸c
doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
1. C¸c h×nh thøc tÝn dông tµi trî xuÊt khÈu:
Ng©n hµng th−¬ng m¹i cung cÊp tÝn dông cho c¸c c¬ së xuÊt khÈu d−íi c¸c
h×nh thøc sau:
1.1. TÝn dông øng tr−íc trong ph−¬ng thøc nhê thu kÌm chøng tõ.
Sau khi lËp xong bé chøng tõ hµng ho¸, vËn chuyÓn, b¶o hiÓm… nhµ xuÊt
khÈu sÏ nép lªn ng©n hµng cña m×nh nhê thu hé tiÒn. Ng©n hµng cña nhµ xuÈt khÈu
sÏ chuyÓn ®Õn ng©n hµng cña nhµ nhËp khÈu (hoÆc ng©n hµng giao dÞch) víi chØ thÞ
giao chøng tõ khi ®' thanh to¸n (®iÒu kiÖn D/P) hoÆc chÊp nhËn mét hèi phiÕu ®ßi
nî kÌm theo (®iÒu kiÖn D/A). Tuy vËy, thêi gian ®Ó cã tiÒn thanh to¸n do nhµ nhËp
khÈu tr¶ lµm cho xuÊt khÈu cã thÓ thiÕu vèn t¹m thêi. Nhµ xuÊt khÈu lóc nµy cã thÓ
yªu cÇu ng©n hµng ®¸p øng mét phÇn gi¸ trÞ bé chøng tõ nhê thu lµm ®¶m b¶o.
TÝn dông øng tr−íc trong ph−¬ng thøc nhê thu gÇn gièng víi chiÕt khÊu
chøng tõ nh−ng cã mét sè ®iÓm cÇn ph©n biÖt nh− sau:
-
Ng©n hµng kh«ng cho vay toµn bé gi¸ trÞ hèi phiÕu mµ chØ ®¸p øng tr−íc
mét phÇn.
12
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
-
Nhµ xuÊt khÈu kh«ng ph¶i chÞu tû lÖ chiÕt khÊu 10% chi phÝ hèi phiÕu
nh− chiÕt khÊu v× nhµ xuÊt khÈu chØ cÇn mét phÇn gi¸ trÞ hèi phiÕu.
-
TÝn dông øng tr−íc trong ph−¬ng thøc nhê thu cã thÓ xem nh− chiÕt khÊu
tõng phÇn, nhµ xuÊt khÈu sö dông h×nh thøc nµy ®Ó t×m kiÕm nguån tµi trî ng¾n h¹n
phôc vô nhu c©u tiÒn mÆt t¹m thêi.
1.2. TÝn dông øng tr−íc trong ph−¬ng thøc tÝn dông chøng tõ.
Trong h×nh thøc thanh to¸n b»ng th− tÝn dông, nhµ xuÊt khÈu lµ ng−êi ®−îc
h−ëng lîi. Khi cã toµn bé chøng tõ thanh to¸n trong tay, nhµ xuÊt khÈu cã thÓ sö
dông L/C ®Ó thÕ chÊp më L/C kh¸c cho ng−êi h−ëng lîi kh¸c (L/C gi¸p l−ng) hoÆc
nhµ xuÊt khÈu cã thÓ ®Õn c¸c ng©n hµng thanh to¸n ®Ó chiÕt khÊu c¸c hèi phiÕu cña
bé chøng tõ th− tÝn dông, ngoµi ra víi mét L/C cho phÐp b¸n l¹i chøng tõ ®ßi tiÒn
nhµ nhËp khÈu hoÆc d−íi d¹ng chuyÓn nh−îng toµn bé quyÒn së h÷u mét th− tÝn
dông tr¶ chËm th× nhµ xuÊt khÈu cã thÓ nhËn ®−îc mét kho¶n tÝn dông tõ ng©n
hµng.
TÝn dông øng tr−íc trong ph−¬ng thøc tÝn dông chøng tõ khi sö dông L/C
®iÒu kho¶n ®á, nhµ xuÊt khÈu sÏ cã mét kho¶n tiÒn øng tr−íc cña nhµ nhËp khÈu
vµo thêi ®iÓm x¸c ®Þnh tr−íc khi xuÊt tr×nh toµn bé chøng tõ hµng ho¸, c¸c ®iÒu
kho¶n øng tr−íc th−êng ®−îc quy ®Þnh trong mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c bªn
thùc hiÖn.
§iÒu kho¶n nµy yªu cÇu ng©n hµng th«ng b¸o hay ng©n hµng x¸c nhËn cÊp
cho nhµ xuÊt khÈu mét kho¶n tÝn dông tr−íc khi giao hµng. Nhµ xuÊt khÈu chÞu chi
phÝ liªn quan cßn ng©n hµng më L/C chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kho¶n øng tr−íc, vËt b¶o
®¶m cña nhµ xuÊt khÈu khi nhËn tiÒn øng tr−íc.
Ng©n hµng th«ng b¸o hoÆc ng©n hµng x¸c nhËn sÏ thu håi sè tiÒn øng tr−íc
cïng víi l'i sau khi ng©n hµng më L/C thanh to¸n (nÕu cã bé chøng tõ phï hîp).
NÕu nhµ xuÊt khÈu v× mét lý do nµo ®ã kh«ng xuÊt tr×nh ®−îc chøng tõ phï hîp víi
®iÒu kiÖn cña L/C, c¸c ng©n hµng còng cã quyÒn ®ßi sè tiÒn nµy ë ng©n hµng më
L/C.
13
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
1.3. TÝn dông chiÕt khÊu hèi phiÕu.
ë h×nh thøc nµy ng©n hµng mua l¹i hèi phiÕu tr−íc khi ®Õn h¹n thanh to¸n tøc
lµ mua l¹i c¸c kho¶n nî ph¶i ®ßi.
L−îng tÝn dông mµ ng©n hµng cÊp cho kh¸ch hµng lµ gi¸ trÞ hèi phiÕu sau
khi trõ ®i chi phÝ chiÕt khÊu vµ c¸c kho¶n lÖ phÝ…Chi phÝ chiÕt khÊu ®−îc x¸c ®Þnh
theo c«ng thøc:
Tck = M *(1-
Lck
*t)–P
36.000
Tck: Gi¸ trÞ chiÕt khÊu
M: mÖnh gi¸ hèi phiÕu
P: LÖ phÝ
t: thêi gian chiÕt khÊu
Lck: l'i chiÕt khÊu
Trong c¸c yÕu tè trªn, ng−êi ta quan t©m nhÊt ®Õn l'i suÊt chiÕt khÊu, tû lÖ
nµy phô thuéc vµo kh¶ n¨ng thanh to¸n cña nhµ nhËp khÈu, thêi h¹n thanh to¸n,
h×nh thøc vµ gi¸ trÞ hèi phiÕu.
¦u ®iÓm:
-
T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhµ xuÊt khÈu trong viÖc t¸i ®Çu t− ®èi víi
kho¶n tÝn dông cung øng.
-
§èi víi nhµ nhËp khÈu th× cã −u ®iÓm ®ã lµ kh¶ n¨ng truy ®ßi ®−îc kho¶n
tiÒn chiÕt khÊu khi hèi phiÕu kh«ng ®−îc thanh to¸n vµo ngµy ®Õn h¹n.
Nh÷ng quy ®Þnh cña luËt hèi phiÕu vÉn cho phÐp ng©n hµng truy thu kho¶n
nî tõ ng−êi xuÊt tr×nh hèi phiÕu (nã nh− mét d¹ng tÝn dông øng tr−íc cho ng−êi
xuÊt khÈu).
H×nh thøc tÝn dông nµy rÊt phæ biÕn ë c¸c n−íc, ®©y lµ lo¹i tÝn dông th«ng
th−êng nhÊt trong ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng.
14
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Quy tr×nh chiÕt khÊu hèi phiÕu:
1
Nhµ xuÊt
khÈu
Nhµ nhËp
khÈu
2
10b
3
4
7
Ng©n hµng
nhµ XK
10
Ng©n hµng
nhµ NK
10a
10a
5
8
Ng©n hµng Trung
−¬ng ë n−íc nhµ
xuÊt khÈu
6
9 10
1. Nhµ xuÊt khÈu sau khi giao hµng, chuyÓn chøng tõ vËn chuyÓn vµ hèi
phiÕu ®ßi nî tíi nhµ nhËp khÈu.
2. Nhµ nhËp khÈu chÊp nhËn hèi phiÕu vµ chuyÓn hèi phiÕu ®' chÊp nhËn
cho nhµ xuÊt khÈu.
3. Nhµ xuÊt khÈu ®Ò nghÞ ng©n hµng cña m×nh cÊp tÝn dông trªn c¬ së hèi
phiÕu.
4. Ng©n hµng xuÊt khÈu ®ång ý cÊp tÝn dông cho nhµ xuÊt khÈu (ghi cã vµo
tµi kho¶n cña nhµ xuÊt khÈu sau khi ®' trõ ®i chi phÝ chiÕt khÊu vµ lÖ phÝ nhê thu).
5. Ng©n hµng xuÊt khÈu ®em hèi phiÕu ®Õn Ng©n hµng Trung −¬ng ®Ó t¸i
chiÕt khÊu vµ thu håi kho¶n tÝn dông ®' cÊp cho nhµ xuÊt khÈu.
6. Khi tíi h¹n thanh to¸n, Ng©n hµng Trung −¬ng chuyÓn hèi phiÕu cho nhµ
nhËp khÈu vµ ®Ò nghÞ thanh to¸n.
7. Ng©n hµng nhµ nhËp khÈu chuyÓn hèi phiÕu cho nhµ nhËp khÈu vµ ®Ò
nghÞ thanh to¸n.
8.
Nhµ nhËp khÈu chÊp nhËn thanh to¸n vµ cho phÐp ng©n hµng ghi nî vµo
tµi kho¶n cña m×nh.
15
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
9. Ng©n hµng nhµ nhËp khÈu ghi cã vµo tµi kho¶n ë Ng©n hµng Trung −¬ng,
chi phÝ hèi phiÕu sau khi ®' trõ ®i lÖ phÝ nhê thu vµ th«ng b¸o kho¶n thu ®' ®−îc
thùc hiÖn.
10. Tr−êng hîp nhµ nhËp khÈu kh«ng chÊp nhËn thanh to¸n, nhµ nhËp khÈu
chuyÓn hèi phiÕu cho ng©n hµng cña m×nh tõ ®ã hèi phiÕu ®−îc chuyÓn ®Õn Ng©n
hµng Trung −¬ng.
10a. Ng©n hµng Trung −¬ng truy ®ßi ng©n hµng nhµ nhµ xuÊt khÈu hoÆc cã
thÓ truy ®ßi trùc tiÕp nhµ xuÊt khÈu.
10b. Mäi vÊn ®Ò nhµ xuÊt khÈu ph¶i tù gi¶i quyÕt víi nhµ nhËp khÈu.
1.4. ChiÕt khÊu bé chøng tõ hµng ho¸.
Ng©n hµng cÊp tÝn dông cho nhµ xuÊt khÈu trªn c¬ së chiÕt khÊu bé chøng tõ
hµng ho¸ tr−íc khi ®Õn h¹n thanh to¸n. Víi h×nh thøc nµy ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn
cho nhµ xuÊt khÈu cã thÓ thu håi ®−îc vèn nhanh t−¬ng tù chiÕt khÊu hèi phiÕu. L'i
suÊt chiÕt khÊu phô thuéc vµo ph−¬ng thøc chiÕt khÊu.
Cã 2 lo¹i:
-
ChiÕt khÊu cã truy ®ßi: Ng©n hµng sau khi thùc hiÖn chiÕt khÊu bé chøng
tõ, nÕu kh«ng ®−îc bªn n−íc ngoµi thanh to¸n sÏ quay l¹i ®ßi nhµ xuÊt khÈu -> l'i
suÊt thÊp.
-
ChiÕt khÊu miÔn truy ®ßi: ng©n hµng sÏ ph¶i g¸nh chÞu mäi rñi ro nÕu bªn
n−íc ngoµi kh«ng thanh to¸n, ng©n hµng sÏ kh«ng cã quyÒn ®ßi l¹i tiÒn cña kh¸ch
hµng.
1.5. Cho vay th«ng th−êng
Cho vay th«ng th−êng lµ viÖc ng©n hµng giao cho kh¸ch hµng mét kho¶n tiÒn
®Ó hä sö dông trong thêi gian nhÊt ®Þnh. Khi hÕt h¹n ng−êi vay ph¶i tr¶ ®ñ c¶ gèc vµ
l'i.
Cho vay th«ng th−êng lµ h×nh thøc tÝn dông c¬ së cho c¸c h×nh thøc tÝn dông
kh¸c ra ®êi vµ ph¸t triÓn. Ng©n hµng sö dông d−íi hai h×nh thøc: cho vay ng¾n
16
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
h¹n(<12 th¸ng) vµ dµi h¹n. Cho vay ng¾n h¹n th−êng ¸p dông ®èi víi nh÷ng yªu
cÇu vÒ vèn t¹m thêi ®Ó trang tr¶i nh÷ng nhu cÇu sinh ho¹t cßn cho vay dµi h¹n ®Ó
cung cÊp tiÒn ®Çu t− vµo m¸y mãc thiÕt bÞ, c¬ së h¹ tÇng… Th«ng th−êng, c¸c nhµ
XNK vay ng¾n h¹n ®Ó chi tr¶ tiÒn l−¬ng, chi phÝ vËn chuyÓn, thu mua hµng xuÊt
khÈu, tr¶ tiÒn hµng nhËp khÈu. Bªn c¹nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp l¹i sö dông tÝn dông
dµi h¹n ®Ó mua s¾m trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
¦u ®iÓm:
-
Cho vay theo ph−¬ng thøc nµy ®−îc ¸p dông trong mäi lÜnh vùc, mäi ®èi
t−îng, mäi c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ khi cã nhu cÇu ®Òu cã thÓ ®Õn ng©n hµng ®Ó
xin ®−îc cÊp vèn. Sau khi xem xÐt hå s¬ thÊy kh¸ch hµng cã ®ñ mäi yªu cÇu trong
nguyªn t¾c tÝn dông ng©n hµng ®Òu cã thÓ tiÕn hµnh cho vay.
-
Cho vay theo ph−¬ng thøc nµy bao giê còng ph¶i cã tµi s¶n ®Ó b¶o ®¶m
cho mãn vay. V× vËy nãi chung kh¶n vay kh¸ an toµn.
Nh−îc ®iÓm:
Khã kh¨n trong viÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ khi b¸n chóng v×
gi¸ c¶ thÞ tr−êng th−êng xuyªn biÕn ®éng, hµng ho¸, tµi s¶n cã thÓ bÞ háng hãc, mÊt
m¸t.
-
Thanh to¸n “factoring” vµ “forfaithing”:
+ Factoring lµ mét h×nh thøc tµi chÝnh trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu. §ã lµ ho¹t
®éng mua b¸n nh÷ng kho¶n thanh to¸n ch−a ®Õn h¹n vµ ng¾n h¹n tõ c¸c ho¹t ®éng
xuÊt khÈu, cung øng hµng ho¸, dÞch vô. §Æc ®iÓm næi bËt cña nghiÖp vô nµy lµ tÝnh
miÔn truy ®ßi t−¬ng ®èi ®èi víi nhµ nhËp khÈu hoÆc ng−êi së h÷u tr−íc ®ã nÕu c¸c
chøng tõ lµ b»ng chøng cho c¸c kho¶n nî kh«ng ®−îc thanh to¸n khi ®Õn h¹n. Kh¸c
víi ho¹t ®éng mua l¹i chøng tõ thanh to¸n, ho¹t ®éng factoring kh«ng sö dông c¸c
tÝn dông th− còng nh− hèi phiÕu. §Ó cã thÓ chµo kh¸ch hµng b»ng c¸ch tµi trî nµy,
gÇn nh− tÊt c¶ c¸c ng©n hµng tiÕn hµnh lËp c¬ së ®Æc biÖt, chuyªn dông v× factoring
kh«ng ph¶i lµ nghiÖp vô ng©n hµng. Ho¹t ®éng factoring chØ sö dông cho nh÷ng
ho¹t ®éng xuÊt khÈu th−êng xuyªn theo ®Þnh kú hîp ®ång ng¾n h¹n vµ cho nhiÒu
17
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
nhµ xuÊt khÈu kh¸c nhau trong cïng mét n−íc hoÆc nhiÒu n−íc trong cïng mét thêi
®iÓm.
-
ChØ cã nh÷ng kho¶n thanh to¸n ®¸p øng ®−îc nh÷ng ®iÒu kiÖn sau míi
®−îc phÐp mua b¸n:
Nh÷ng kho¶n thanh to¸n ph¶i tån t¹i mét c¸ch hîp ph¸p.
Hµng ho¸ ®' ®−îc cung øng ®Çy ®ñ vµ ®¶m b¶o chÊt l−îng cho nh÷ng
kho¶n thanh to¸n nµy.
Thêi h¹n thanh to¸n nµy tèi ®a lµ 180 ngµy.
Nh÷ng kho¶n thanh to¸n ph¶i ®ñ t− c¸ch ph¸p lý ®éc lËp víi quyÒn cña
ng−êi thø ba.
Kh«ng cã viÖc cÊm chuyÓn nh−îng c¸c kho¶n thanh to¸n nµy cña ng−êi
nhËp khÈu hoÆc n−íc nhËp khÈu.
Forfaithing: kü thuËt factoring ®−îc chuyªn m«n ho¸ cao gäi lµ forfaithing.
VÒ c¬ b¶n nghiÖp vô nµy gièng nghiÖp vô factoring ë nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:
•
Forfaithing chØ bao gåm nh÷ng kho¶n thanh to¸n cô thÓ, riªng lÎ trong
toµn bé qu¸ tr×nh xuÊt nhËp dµi h¹n vµ cho tõng ®èi t−îng nhËp khÈu nãi riªng.
•
Thêi h¹n thanh to¸n cña forfaithing lµ trung vµ dµi h¹n, ¸p dông víi lo¹i
tiÒn tÖ cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi m¹nh USD, DEM…
•
Factoring phôc vô XNK kh«ng sö dông tíi chøng tõ cßn forfaithing dùa
vµo chóng vµ sù ®¶m b¶o cña ng©n hµng.
2. TÝn dông nhËp khÈu
Ng©n hµng th−¬ng m¹i cung cÊp tÝn dông cho nhµ nhËp khÈu d−íi c¸c h×nh
thøc nh− cho vay më L/C, tÝn dông chÊp nhËn hèi phiÕu…
2.1. Cho vay më L/C
Th− tÝn dông L/C lµ mét v¨n b¶n ph¸p lý trong ®ã ng©n hµng më L/C cam kÕt
tr¶ tiÒn cho nhµ xuÊt khÈu hoÆc chÊp nhËn hèi phiÕu do ng−êi nµy ký ph¸t trong
ph¹m vi sè tiÒn ®ã khi hä xuÊt tr×nh toµn bé chøng tõ phï hîp víi néi dung cña L/C.
18
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Quy tr×nh nghiÖp vô ph−¬ng thøc tÝn dông chøng tõ:
Nhµ xuÊt khÈu
(3)
(4)
(5)
Ng©n hµng
th«ng b¸o
Nhµ nhËp khÈu
(1)
(2)
(8)
Ng©n hµng
ph¸t hµnh L/C
(6)
(7)
1. Nhµ nhËp khÈu lµm ®¬n xin më L/C gëi ®Õn ng©n hµng cña m×nh yªu cÇu
më mét L/C cho ng−êi xuÊt khÈu h−ëng.
2. C¨n cø vµo ®¬n xin më L/C ng©n hµng më L/C sÏ lËp L/C vµ th«ng qua
ng©n hµng ®¹i lý cña m×nh ë n−íc xuÊt khÈu th«ng b¸o viÖc më L/C tíi nhµ xuÊt
khÈu.
3. Sau khi nhËn ®−îc th«ng b¸o, ng©n hµng th«ng b¸o sÏ th«ng b¸o cho nhµ
xuÊt khÈu toµn bé néi dung vÒ viÖc më L/C vµ khi nhËn ®−îc b¶n gèc L/C th×
chuyÓn ngay cho nhµ xuÊt khÈu.
4. Nhµ xuÊt khÈu nÕu chÊp nhËn th− tÝn dông th× tiÕn hµnh giao hµng, nÕu
kh«ng th× ®Ò nghÞ ng©n hµng më L/C söa ®æi, bæ sung cho phï hîp víi hîp ®ång.
5. Sau khi giao hµng nhµ xuÊt khÈu lËp bé chøng tõ theo yªu cÇu cña L/C vµ
xuÊt tr×nh th«ng qua ng©n hµng th«ng b¸o cho ng©n hµng më L/C xin thanh to¸n.
6. Ng©n hµng th«ng b¸o göi chøng tõ cho ng©n hµng ph¸t hµnh yªu cÇu
thanh to¸n cho nhµ xuÊt khÈu.
7. Ng©n hµng ph¸t hµnh kiÓm tra toµn bé chøng tõ, nÕu thÊy phï hîp víi
L/C th× tiÕn hµnh tr¶ tiÒn cho nhµ xuÊt khÈu, nÕu thÊy kh«ng phï hîp th× tõ chèi
thanh to¸n vµ göi tr¶ l¹i bé chøng tõ cho nhµ xuÊt khÈu.
8. Ng©n hµng më L/C ®ßi tiÒn nhµ nhËp khÈu vµ chuyÓn bé chøng tõ cho
nhµ nhËp khÈu sau khi nhËn tiÒn thanh to¸n.
19
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
9. Ngµy nhËn nî vµ tÝnh l'i cho vay më L/C lµ ngµy nhµ nhËp khÈu ph¶i thanh
to¸n cho nhµ xuÊt khÈu (ngµy ®Õn h¹n thanh to¸n L/C).
10. §èi víi nhµ nhËp khÈu viÖc më th− tÝn dông ®' thÓ hiÖn viÖc ng©n hµng cÊp
tÝn dông cho nhµ nhËp khÈu v× mäi th− tÝn dông ®Òu do ng©n hµng më theo ®Ò nghÞ cña
nhµ nhËp khÈu. Nh−ng thùc tÕ kh«ng ph¶i lóc nµo nhµ nhËp khÈu còng cã ®ñ sè d−
trªn tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n t¹i ng©n hµng. V× vËy ng©n hµng më L/C ph¶i g¸nh
chÞu mäi rñi ro khi nhµ nhËp khÈu kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n hoÆc kh«ng muèn
thanh to¸n khi L/C ®Õn h¹n tr¶ tiÒn.
10a. Khi ng©n hµng më L/C tr¶ chËm cho nhµ nhËp khÈu, ng©n hµng ®' gi¸n
tiÕp cÊp tÝn dông cho nhµ nhËp khÈu v× khi cã sù chÊp nhËn b¶o l'nh tr¶ tiÒn cña ng©n
hµng th× nhµ xuÊt khÈu míi ®ång ý cho nhµ nhËp khÈu mua chÞu hµng ho¸. NÕu nhµ
nhËp khÈu sö dông vèn tù cã ®Ó më L/C ®Õn h¹n thanh to¸n víi bªn n−íc ngoµi mµ
nhµ nhËp khÈu kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n th× hä ph¶i nhËn nî víi ng©n hµng vµ
chÞu l'i xuÊt ph¹t b»ng 150% l'i suÊt cho vay. Do vËy nhµ nhËp khÈu th−êng sö dông
viÖc vay ®Ó më L/C trªn c¬ së hîp ®ång ®' ký.
10b. Khi më L/C cho nhµ nhËp khÈu, nÕu ng©n hµng khèng chÕ sè d− cã trªn tµi
kho¶n cña kh¸ch hµng th× sÏ ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng kinh doanh cña hä do kho¶ng
c¸ch gi÷a thêi gian më L/C vµ thêi gian nhËn hµng t−¬ng ®èi dµi. V× vËy, ®Ó h¹n chÕ
rñi ro ng©n hµng th−êng cÊp tÝn dông cho nhµ nhËp khÈu theo h¹n møc tÝn dông. Bªn
c¹nh ®ã, ng©n hµng ph¶i kiÓm tra kh¶ n¨ng kinh doanh cña nhµ nhËp khÈu, t×nh h×nh
tµi chÝnh, ®èi t−îng nhËp khÈu… ®Ó cã c¬ së v÷ng ch¾c tr−íc khi më L/C.
2.2. TÝn dông chÊp nhËn hèi phiÕu
§©y lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông cña ng©n hµng dµnh cho nhµ nhËp khÈu. Ng©n hµng
cam kÕt chÊp nhËn c¸c hèi phiÕu mµ kh¸ch hµng cña m×nh ph¶i thanh to¸n. Nh−
vËy, nhµ xuÊt khÈu sÏ ®−îc ®¶m b¶o thanh to¸n khi ®Õn h¹n.
20
- Xem thêm -