SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN NGA SƠN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỈ ĐẠO GIÁO VIÊN XÂY DỰNG
MÔI TRƯỜNG GIÁO DỤC LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM
ĐẠT HIỆU QUẢ CAO TẠI TRƯỜNG MẦM NON
NGA HƯNG, HUYỆN NGA SƠN
Người thực hiện: Lê Thị Hương
Chức vụ: Phó hiệu trưởng
Đơn vị công tác: Trường MN Nga Hưng, Nga Sơn
SKKN thuộc lĩnh vực: Quản lý
THANH HOÁ, NĂM 2019
MỤC LỤC
STT
NỘI DUNG
Số trang
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
1 MỞ ĐẦU
1.1.Lý do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứa
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. NỘI DUNG
2.1.Cơ sở lý luận
2.2.Thực trạng
2.2.1.Thuận lợi
2.2.2. Khó khăn
2.3.Các giải pháp thực hiện
2.3.1.Quan tâm đến công tác bồi dưỡng nâng cao năng lực cho
cán bộ, giáo viên trong việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm.
2.3.2.Khảo sát thực trạng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm của nhà trường.
2.3.3.Tổ chức hướng dẫn cho trẻ hoạt động
2.3.4.Kiểm tra đánh giá kết quả công tác xây dựng môi trường
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở các nhóm lớp.
2.3.5.Làm tốt công tác tuyên truyền phối kết hợp giữa nhà trường
và phụ huynh trong việc xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ.
2.3.6.Tích cực tham mưu với các cấp, các nghành, xây dưng
cơ sở vật chất cho nhà trường để việc xây dựng môi trường
được tốt hơn.
2.4.Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
3.KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị
1
1
2
2
2
3
3
4
4
5
6
6
13
14
15
16
18
19
20
21
22
2
8
12
13
14
16
16
17
17
18
MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:
Trẻ em là hạnh phúc của gia đình, là tương lai của đất nước. Sinh thời
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành cho các cháu thiếu niên nhi đồng tình yêu
thương và quan tâm đặc biệt. Với Bác trẻ em là những mầm non, những người
chủ tương lai của đất nước. Bác nói: “Cái mầm có xanh thì cây mới vững, cái
búp có xanh thì lá mới tươi quả mới tốt, con trẻ có được nuôi dưỡng giáo dục
hẳn hoi thì dân tộc mới tự cường tự lập”[1]. Trong Di chúc thiêng liêng trước
lúc đi xa, Người đã căn dặn: “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một
việc làm tất quan trọng và cần thiết”[1].
Trong những năm qua, thấm nhuần lời dạy của Bác, Đảng và nhà nước ta
luôn coi nhiệm vụ chăm sóc và giáo dục trẻ em là một trong những nội dung cơ
bản của chiến lược con người, coi trọng sự nghiệp giáo dục. Trong nghị quyết
TW II khóa VIII đã khẳng định“Giáo dục là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp
của Đảng, Nhà nước và toàn dân. Đầu tư cho sự nghiệp giáo dục là đầu tư cho
phát triển, được ưu tiên đi trước trong chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế
- xã hội”[2]. Cũng trong Nghị quyết có ghi “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp
Giáo dục và Đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp
tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp giáo dục
tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học”[2]. Chính vì tầm quan
trọng đó đòi hỏi người làm công tác giáo dục nói chung và người làm công tác
giáo dục Mầm non nói riêng phải thât sự nỗ lực phấn đấu, đổi mới trong các
phương pháp chăm sóc, giáo dục trẻ theo hướng phát huy tính tích cực chủ động
của trẻ. Muốn vậy, trước hết cần làm tốt chuyên đề “ Xây dựng môi trường mầm
non lấy trẻ làm trung tâm”. Bởi vì, theo Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền đã chỉ rõ
“Chương trình giáo dục mầm non tốt là một chương trình lấy trẻ làm trung tâm.
Có nghĩa là nó được xây dựng dựa trên hứng thú, nhu cầu, kinh nghiệm và khả
năng của trẻ. Chương trình này sẽ tạo cơ hội cho trẻ được phát triển toàn diện,
không chỉ chú trọng tới sự phát triển trí tuệ mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, phát
triển thể chất và khả năng giao tiếp xã hội của trẻ”[3].
Xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những
điều kiện tự nhiên và xã hội, có ảnh hưởng, tác động rất lớn đến chất lượng
chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ. Vì thông qua môi trường giáo dục này trẻ
được hoạt động trải nghiệm, khám phá, củng cố, lĩnh hội tri thức, là nơi có các
nguồn thông tin phong phú, là nơi phản ánh toàn bộ nội dung của từng chủ đề,
khuyến khích tính tích cực hoạt động của trẻ. Tạo cơ hội cho trẻ tìm tòi khám
phá, phát hiện nhiều điều mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, trẻ được tự lựa chọn
cá nhân hoặc hoạt động nhóm, trẻ tham gia tích cực, tạo cơ hội cho trẻ bọc lộ
khả năng, qua đó cung cấp kiến thức, kỹ năng cho trẻ nhằm giúp phần hình
thành và phát triển nhân cách cho trẻ mầm non cũng như các lĩnh vực phát triển
giáo dục. Môi trường giáo dục phù hợp, đa dạng sẽ gây hứng thú cho trẻ, góp
phần, giúp trẻ hình thành và nâng cao mối quan hệ thân thiện, trẻ tự tin mạnh
dạn hơn trong các hoạt động, từ đó nhân cách của trẻ đươc hình thành và phát
1
triển toàn diện, đồng thời nó cũng là phương tiện, là điều kiện để giáo dục phát
triển phù hợp cho từng trẻ và cho từng lứa tuổi.
Qua hai năm thực hiện chuyên đề“ Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ
làm trung tâm” cho thấy kết quả thực hiện chuyên đề rất tốt, các giáo viên đã
biết cách xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động, trẻ đã tích cực tham
gia vào các hoạt động giáo dục do cô tổ chức. Tuy nhiên tôi thấy vẫn còn không
ít những hạn chế như: môi trường cho trẻ hoạt động chưa phong phú, còn mang
tính áp đặt, mang tính hình thức, một số trẻ chưa chủ động thiếu tự tin, cách bố
trí các góc hoạt động chưa linh hoạt, chưa khai thác hiệu quả sử dụng của các
góc, các mảng tường, đồ dùng đồ chơi, một số giáo viên chưa chịu tìm tòi, đầu
tư suy nghĩ, chưa dám đột phá để đổi mới do vậy mà kết quả của việc “Xây
dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” vẫn còn chưa cao. Đứng trước
những tồn tại đó bản thân là phó hiệu trưởng tôi luôn trăn trở làm thế nào để tạo
mọi cơ hội cho trẻ được hoạt động, được khám phá một cách tốt nhất. Vì vậy
năm học 2018 - 2019 tôi đã chọn đề tài “ Một số giải pháp chỉ đạo giáo viên
xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả tại trường
Mầm non Nga Hưng, Huyện Nga Sơn” để nghiên cứu và tìm ra một số giải
pháp giúp giáo viên trong nhà trường xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tại nhà trường ngày càng có hiệu quả hơn.
1. 2. Mục đích nghiên cứu:
Giúp cán bộ, giáo viên hiểu rõ vai trò của mình trong việc giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm, nắm chắc mục đích, yêu cầu của việc đổi mới, hiểu thế nào là
đổi mới nội dung, hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ, trên cơ sở đó tổ
chức các hoạt động một cách có hiệu quả.
Tìm ra giải pháp chỉ đạo giáo viên nâng cao chất lượng. Chăm sóc – Giáo
dục trẻ theo quan điểm “ Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” phù hợp với nhóm lớp,
với trường và với địa phương mình.
Tạo cơ hội cho trẻ được tham gia học tập, trải nghiệm, khám phá với
nhiều hình thức khác nhau. Phát huy tính sáng tạo, sự kiên trì, tính khéo léo của
giáo viên và trẻ.
1. 3. Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu về việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
trong trường mầm non xã Nga Hưng, Huyện Nga Sơn để tổ chức cho trẻ được
trải nghiệm trong các hoạt động hàng ngày để góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục phát triển toàn diện cho trẻ.
1.4.Phương pháp nghiên cứu.
Khi thực hiện nghiên cứu đề tài về sáng kiến kinh nghiệm tôi đã sử dụng
các phương pháp sau:
2
- Phương pháp nghiên cứu lý luận. Là phương pháp thu thập thông tin
thông qua đọc sách báo, tài liệu nhằm mục đích tìm chọn những khái niệm,
những thông tin có liên quan đến đề tài đang nghiên cứu.
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn. Đó là các phương pháp:
phương pháp quan sát các hoạt động của trẻ ở trường. Phương pháp thực hành
trải nghiệm nhằm phân tích hiện trạng và xác định các giải pháp chỉ đạo xây
dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường Mầm non Nga Hưng,
Huyện Nga Sơn Nga Sơn. Phương pháp điều tra khảo sát thực tế. Phương pháp
đàm thoại.
- Phương pháp nêu gương - Đánh giá. Là phương pháp dùng lời nói để động
viên khuyến khích trẻ trong mội hoạt động để trẻ tích cực hoạt động có hiệu quả.
2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận:
Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là xây dựng một môi
trường an toàn về mặt tâm lý, trẻ thường xuyên được giao tiếp, thể hiện mối
quan hệ thân thiện giữa trẻ với trẻ với những người xung quanh, lời nói, thái độ
của cô luôn gần gũi tạo sự ấm cúng đối với trẻ, môi trường đẹp mắt, thu hút,
giúp trẻ chủ động tham gia vào các hoạt động, có cơ hội trải nghiệm và giao tiếp
một cách tích cực. Nói một cách khác môi trường có tính chất quyết định đến sự
phát triển của trẻ. Môi trường giáo dục là người giáo viên thứ hai tổ chức hướng
dẫn trẻ chơi và hoạt động của trẻ. Khi trẻ được hoạt động môi trường giáo dục
phù hợp thì sẽ hình thành và phát triển ở trẻ những năng lực và phẩm chất mang
tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, đồng thời khơi
dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn trong trẻ từ đó đặt nền tảng cho
việc học sau này của trẻ. Môi trường đó gồm có: Môi trường xã hội và môi
trường vật chất.
Hai môi trường này không thể tách rời mà nó luôn có sự liên quan chặt
chẽ bổ sung lẫn nhau.
* Môi trường vật chất:
- Môi trường cho trẻ hoạt động trong phòng, lớp. Trang trí nhóm, lớp đảm
bảo thẩm mỹ, thân thiện và phù hợp với nội dung chủ đề giáo dục, các đồ dùng,
đồ chơi, nguyên vật liệu đa dạng, phong phú, hấp dẫn trẻ; sắp xếp và bố trí đồ
dùng, đồ chơi hợp lý, đảm bảo an toàn và đáp ứng mục đích giáo dục; Có khu
vực hoạt động bố trí phù hợp, linh hoạt, mang tính mở, tạo điều kiện dễ dàng
cho trẻ tự lựa chọn và sử dụng đồ vật, đồ chơi tham gia hoạt động và tuận lợi
cho sự quan sát của giáo viên.
- Môi trường cho trẻ hoạt động ngoài trời: Gồm có sân chơi và sắp xếp
thiết bị chơi ngoài trời; Khu chơi với cát, đất, sỏi, nước; bồn hoa, cây cảnh, nơi
trồng cây và khu vực nuôi các con vật[4].
3
* Môi trường xã hội:
Môi trường chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trong trường mầm non cần
phải đảm bảo an toàn về mặt tâm lý, tạo thuận lợi giáo dục các kỹ năng xã hội
cho trẻ; Trẻ thường xuyên được giao tiếp, thể hiện mối quan hệ thân thiện giữa
trẻ với trẻ, giữa trẻ với người xung quanh; Hành vi, cử chỉ, lời nói, thái độ của
giáo viên đối với trẻ và những người khác luôn mẫu mực để trẻ noi theo.
- Căn cứ vào tài liệu hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục
mầm non từ 3 - 36 tháng tuổi, 3 - 4 tuổi, 4 - 5 tuổi, 5 - 6 tuổi của nhà xuất bản
giáo dục Việt Nam: Tổ chức môi trường giáo dục hoạt động của trẻ trong
trường, nhóm, lớp có vai trò quan trọng đối với sự phát triển về thể chất, ngôn
ngữ, trí tuệ, tình cảm – Xã hội, khả năng thẩm mỹ, sáng tạo của trẻ. Vì vậy xây
dựng, bố trí và tổ chức môi trường cho trẻ chơi và hoạt động cần đảm bảo trên
nguyên tắc cho trẻ “Chơi mà học ” “Học bằng chơi” [4].
- Thực hiện tài liệu bồi dưỡng hè hàng năm, tài liệu bồi dưỡng thường
xuyên cán bộ quản lý và giáo viên mầm non năm học 2014 - 2015, 2015 - 2016
của Bộ Giáo dục và đào tạo: Môi trường giáo dục trong trường, nhóm, lớp mầm
non có vai trò quan trọng đối với sự phát triển năm lĩnh vực giáo dục của trẻ.
Khi xây dựng môi trường giáo dục đa dạng, phong phú sẽ kích thích tính
tích cực, chủ động của trẻ từ việc lựa chọn góc chơi, đồ chơi đến việc tự quyết
định và giải quyết nhiệm vụ. Trẻ sẽ dần biết tự chịu trách nhiệm với hành động
của mình và biết đánh giá những thành công hay thất bại trong quá trình chơi,
trẻ sẽ dần rút ra những bài học cho bản thân. Trong quá trình hoạt động, trẻ sẽ
phối hợp nhau trong các hoạt động, các trò chơi như: Trò chơi xây dựng, bác sỹ.
Trên cơ sở đó giúp trẻ tái hiện lại các mối quan hệ gia đình, cộng đồng. Qua đó
trẻ học cách làm việc với người khác, học cách lắng nghe và chia sẻ suy nghĩ
của bản thân với bạn bè. Đó là cơ sở hình thành tính tập thể và đoàn kết ở trẻ.
Xây môi trường giáo dục phù hợp, đa dạng, phong phú sẽ gây hứng thú cho trẻ
và cả giáo viên, góp phần hình thành và nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin
giữa giáo viên với trẻ và giữa trẻ với nhau.
2.2. Thực trạng:
Năm học 2018 - 2019 nhà trường có tổng số cán bộ giáo viên, nhân viên
là 22 trong đó ban giám hiệu là 3, giáo viên 12, nhân viên 7 (Trong đó có 6 nhân
viên hợp đồng). Số trẻ huy động ra lớp theo đúng độ tuổi là 273 với số lớp là 9
trong đó có 3 nhóm nhà trẻ và 6 lớp mẫu giáo.
Từ thực trạng trên trường Mầm non Nga Hưng, Huyện Nga Sơn có những
thuận lợi và khó khăn sau:
2.2.1. Thuận lợi:
Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo và các bậc phụ huynh, trường
Mầm non Nga Hưng, Huyện Nga Sơn được xây dựng tại trung tâm xã được
công nhận trường chuẩn quốc gia mức độ I, là cơ quan văn hóa, nhà trường có
đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị, môi trường khang trang sạch đẹp, đáp ứng
4
được yêu cầu chăm dóc giáo dục trẻ. Có đủ đồ dùng đồ chơi ở sân trường và ở
các nhóm lớp theo thông tư 02 và theo như cầu của từng nhóm lớp.
Nhà trường đã tích cực chỉ đạo giáo viên tích cực xây dựng môi trường
giáo dục và tham gia hội thi xây dựng “Môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm” đạt kết quả cao.
Đội ngũ cán bộ giáo viên trẻ nhiệt tình, yêu trẻ đoàn kết trong công tác.
Có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn. Đại học 14/16 = 87,5%, trung cấp 2/16 =
12%.
Đa số các bậc phụ huynh nhiệt tình ủng hộ mọi phong trào hoạt động của
trường để kết hợp với nhà trường trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Tỷ lệ huy động trẻ ra lớp đạt 71,7% trong đó nhà trẻ 38%, mẫu giáo
97,5%, trẻ đi học thường xuyên cao, cháu ngoan ngoãn lễ phép.
2.2.2. Khó khăn.
Diện tích khuân viên nhà trường chưa đảm bảo theo yêu cầu. Vì vậy, ảnh
hưởng rất lớn đến công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Sự sáng tạo về làm đồ dùng đồ chơi của giáo viên đang còn hạn chế, giáo
viên chưa biết tận dụng các sản phẩm của trẻ để trang trí môi trường cũng như
chưa tạo được các góc mở cho trẻ hoạt động, chưa phát huy được tính tích cực
của trẻ.
Việc thiết kế môi trường cho trẻ hoạt động chưa phong phú, cách bố trí
các góc hoạt động chưa linh hoạt chưa khai thác hiệu quả sử dụng của các góc.
Hình ảnh trên mảng tường chủ yếu để trang trí, hình thức, giáo viên chưa
tận dụng các hình ảnh trang trí làm phương tiện dạy học
Nhiều trẻ hoạt động thụ động, chưa tích cực hứng thú.
Nhận thức của một số phụ huynh học sinh còn hạn chế về tầm quan trọng
của giáo dục mầm non. Cho con xem nhiều tivi, máy tính, điện thoại. Phần đa số
phụ huynh đi làm ăn xa, để con lại cho ông bà vì thế sự quan tâm, chăm lo cho
con đang còn khoán trắng cho cô giáo.
Từ những thuận lợi và khó khăn trên cuối năm học 2017 - 2018 tôi đã
tiến hành khảo sát về chuyên đề. Xây dựng môi trường trên giáo viên và học
sinh trong nhà trường cụ thể như sau:
Bảng 1: khảo sát trên cô vào đầu năm học (tháng 9/2018).
(Kèm theo phụ lục 1 minh họa)
Qua khảo sát tôi thấy phần lớn giáo viên chưa có kỹ năng xây dựng môi
trường học tập cho trẻ. Đa số trẻ chưa có sự sáng tạo, chưa tích cực tham gia vào
hoạt động. Nên tôi đã mạnh dạn đi sâu vào tìm hiểu và thực hiện. Một số giải
pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường học tập cho trẻ.
2.3 Những giải pháp thực hiện:
5
2.3.1: Luôn quan tâm đến công tác bồi dưỡng nâng cao năng lực nghiệp
vụ cho đội ngũ cán bộ, giáo viên trong nhà trường trong việc xây dựng môi
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Đội ngũ giáo viên có vai trò đặc biệt quan trọng trong công việc nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ “Giáo viên là nguyên tố quyết định chất
lượng giáo dục và được xã hội tôn vinh, giáo viên phải có đức, có tài”
Luật giáo dục cũng khẳng định “ Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong
việc đảm bảo chất lượng giáo dục” Khai thác tốt đội ngũ chính là chúng ta phát
huy được nội lực trong toàn ngành.
Thực tế cho thấy có cô giỏi mới có cháu giỏi, trong trường có nhiều giáo
viên năng động nhiệt tình, tích cực, có trách nhiệm với công việc, có năng lực
chuyên môn thì kết quả trên trẻ được thể hiện rõ rệt như: Trẻ chăm ngoan lễ
phép với người lớn tôn trọng bạn bè, có nề nếp, có thói quen học tập, hoạt động
sôi nổi, tự tin, mạnh dạn trong các hoạt động. Muốn xây dựng, bồi dưỡng được
đội ngũ giáo viên giỏi, có năng lực đáp ứng được với yêu cầu thực tế của
chương trình đổi mới hiện nay thì hàng năm nhà trường đã làm tốt công tác đánh
giá, phân loại giáo viên, thường xuyên dự giờ, kiểm tra, tổ chức thi trang trí, làm
đồ dùng, đồ chơi giữa các nhóm lớp vào đầu năm và các ngày lễ trong năm học
và từ đó cũng có chế độ khen thưởng công khai, rõ ràng để động viên khích lệ
giáo viên phát huy hết năng lực chuyên môn và sở trường của mình. Vì vậy, sau
khi được tiếp thu chuyên đề tại huyện về, tôi đã tham mưu với hiệu trưởng nhà
trường tổ chức các buổi hội thảo chuyên đề về xây dựng môi trường giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm. Từ khâu tập huấn lý thuyết, tham khảo một số hình ảnh các
trường tiêu biểu trong tỉnh đến khâu hướng dẫn giáo viên thực hành tại hai lớp
điểm.
Bên cạnh đó nhà trường cũng luôn khuyến khích các đồng chí CBQL,
giáo viên nâng cao trình độ chuyên môn và năng lực, kỹ năng nghiệp vụ sư
phạm bằng nhiều hình thức học như: Tự học, tự bồi dưỡng và theo học các lớp
đào tạo tập trung chính quy, liên thông,tại chức. Tổ chức cho các đồng chí cán
bộ giáo viên tham gia các lớp học chuyên đề do phòng giáo dục mở. Những
đồng chí đi học phải có ý thức,trách nhiệm tiếp thu đầy đủ thông tin từ chuyên
đề để về truyền đạt lại những nội dung của chuyên đề cho những giáo viên ở
nhà chưa có điều kiện đi học . Sau khi học chuyên đề của huyện về tôi tổ chức
chuyên đề lại ở trường, cho chị em trao đổi thảo luật, rút kinh nghiệm các hoạt
động thực hành của huyện, đưa ra những ý tưởng mới cần thiết, phù hợp với
thực tế ở nhà trường trong việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm ở các nhóm lớp và môi trường bên ngoài, đề xuất những kiến nghị, khó
khăn khi thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại nhóm
lớp của mình đang thực hiện lên Ban giám hiệu nhà trường để có những giải
pháp hỗ trợ, khắc phục.
*.Kết quả: Tất cả các đồng chí từ Quản lý, giáo viên, nhân viên được đi
học chuyên đề, nâng cao chuyên môn, bồi dưỡng nghiệp vụ, chính vì thế trình
6
độ năng lực của cán bộ, giáo viên, nhân viên được nâng cao rõ rệt. Chất lượng
nhà trường được đánh giá rất tốt.
Hình ảnh tổ chức hội thảo bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, giáo viên
trong việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. (Kèm theo
phụ lục 2)
Hình ảnh giáo viên thực hành làm đồ dùng đồ chơi trang trí môi
trường bên trong và bên ngoài lớp (Kèm theo phụ lục 2)
Ngoài bồi dưỡng về lý thuyết để cho giáo viên nắm chắc được kiến thức
của chuyên đề thì nhà trường đã quan tâm đến việc bồi dưỡng ở các lớp điểm
của trường. Đó là lớp có những giáo viên có trình độ chuyên môn, kỹ năng sư
phạm, có tinh thần trách nhiệm yêu nghề, mến trẻ và có khả năng sáng tạo để
xây dựng lớp điểm. Năm học 2018-2019 nhà trường đã chọn được 2 nhóm lớp
điểm đó là:
- lớp nhóm trẻ 24 - 26 tháng tuổi do đồng chí. Mai Thị Bích làm chủ
nhiệm.
- Lớp 5 - 6 tuôi của đồng chí. Phạm Thị Quý làm chủ nhiệm
Trước khi xây dựng lớp điềm, Ban giám hiệu nhà trường và giáo viên lớp
điểm xây dựng kế hoạch chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Trong kế hoạch đối với
từng nhóm, lớp yêu cầu phải đi sâu vào từng vấn đề cụ thể về môi trường vật
chất trong và ngoài nhóm, lớp cũng như môi trường xã hội.
Ví dụ: Đối với môi trường trong trong nhóm lớp tôi chỉ đạo lớp trang trí
nhóm lớp theo đúng chủ đề mà nhóm lớp đang thực hiện, tranh ảnh và bảng biểu
được thiết kế theo hình thức di động trong lớp, đồ dùng đồ chơi ở các góc được
làm từ các vật liệu phế thải.
Môi trường ngoài lớp: Chúng ta phải khẳng định rằng cảnh quan của môi
trường ngoài lớp học cũng vô cùng cần thiết và có vai trò quan trọng đối với
quá trình chăm sóc giáo dục trẻ. Chính vì vậy ngay từ đầu năm học song song
với việc xây dựng môi trường học tập trong nhóm lớp tôi đã quán triệt và chỉ
đạo đến tất cả giáo viên trong nhà trường phải quan tâm đến việc xây dựng môi
trường thiên nhiên ngoài lớp học, xây dựng góc vận động, góc thiên nhiên, góc
chơi với cát nước để cho trẻ khám phá khi hoạt động ngoài trời ( vì môi trường
ngoài lớp học trẻ thả mình vào thiên nhiên, thoải mái tự do sáng tạo và làm
những điều trẻ thích). Ở mỗi chỗ chơi phải có biển chữ đầy đủ để khi trẻ được
chơi, khám phá đồng thời có thể giúp trẻ làm quen với các chữ cái trong biển.
Hình ảnh: Trẻ chơi với cát, nước, chơi ở vườn cây thiên nhiên ở lớp MG 5
– 6 tuổi (Kèm theo phụ lục 3)
Sau khi nhóm, lớp điểm hoàn thành việc xây dựng môi trường thì lớp đưa
ra ý tưởng và cách sử dung các phương tiện giáo dục đó như thế nào để các
nhóm lớp khác góp ý rút ra kinh nghiệm và triển khai về các nhóm lớp để làm.
Bên cạnh việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì tôi
yêu cầu mỗi nhóm lớp đều có sổ nhật ký ghi chép quá trình chuyển biến của trẻ
7
và những hiện tượng, hành vi, những hoạt động nào trẻ hứng thú, tích cực,
những hành vi nào chưa đúng, hoạt động nào trẻ không thích cần tập trung giáo
dục cá nhân trẻ và gợi ý hướng dẫn trẻ hoạt động. Việc ghi nhật ký trở thành nề
nếp, thói quen theo dõi thường xuyên của giáo viên đã làm rõ tính vừa sức nội
dung của chuyên đề, phù hợp với từng lứa tuổi, giảm sự gò bó áp đặt, giáo điều
gây căng thẳng, nhàm chán đối với trẻ.
Giáo viên phải nhiệt tình chịu khó, tự học, tự bồi dưỡng tìm đọc tài liệu,
nghiên cứu thí điểm những vấn đề do kế hoạch đặt ra, tìm những giải pháp sáng
tạo, hình thức đẹp, nội dung hay, phong phú. Tổ chức rút kinh nghiệm cho toàn
trường và toàn ngành làm theo. Có ý thức trách nhiệm chung với công việc, tiếp
cận nhanh, ứng dụng công nghệ thông tin, truy cập mạng hàng ngày để học tập
những mô hình xây dựng môi trường giáo dục đẹp. Sử dụng giáo án điện tử đưa
vào trong các hoạt động giáo dục của trẻ.
* Kết quả: 9/9 nhóm lớp trong nhà trường đã xây dựng được môi trường
giáo dục trong và ngoài nhóm, lớp; Trên 92 % nắm vững mục đích, vai trò, ý
nghĩa, nội dung, yêu cầu của việc xây dựng môi trường giáo dục và có những
hình thức, phương pháp sáng tạo trong việc tổ chức cho trẻ hoạt động trải
nghiệm, cũng trong quá trình theo dõi trẻ hoạt động mà cô giáo đã điều chỉnh
thái độ hành vi giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, trẻ đã tự lập và hứng thú hơn trong các
hoạt động.
2. 3.2.Khảo sát đánh giá thực trạng xây dựng môi trường giáo dục và
tạo môi trường giáo dục xung quanh trẻ.
Như chúng ta đã biết môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ
hợp những điều kiện tự nhiên, xã hội cần thiết trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt
động chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non. Xây dựng môi trường giáo dục
phù hợp góp phần thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ. Qua đó, nhân
cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện.
Môi trường giáo dục trong trường mầm non bao gồm môi trường bên
trong và môi trường bên ngoài lớp học. Cả hai môi trường này đều có vai trò rất
quan trọng đến việc dạy và học của cô và trẻ. Trẻ em sẽ tham gia vào các hoạt
động và các loại trò chơi khác nhau tùy thuộc vào môi trường mà trẻ đang ở đó.
Vì vậy trẻ cần có cơ hội để chơi và học ở môi trường bên trong và môi trường
bên ngoài lớp học.
Chính vì vậy mà ngay ngay đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát đánh
giá môi trường giáo dục trong nhóm lớp và ngoài của các nhóm lớp, nắm bắt
được tình cụ thể để biết được lớp nào làm được, lớp nào chưa làm được. Từ đó
tôi lên kế hoạch chỉ đạo các lớp lên hoạch cụ thể cho từng nhóm lớp của mình
để xây dựng môi trường sao cho phù hợp với trẻ của lớp mình.
Chúng ta có thể thấy mỗi trẻ là một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về
đặc điểm tâm sinh lí, thể chất, trí tuệ và hoàn cảnh về gia đình. Do đó mỗi trẻ có
những hứng thú, sở thích và tốc độ học tập, tiếp thu kiến thức cũng khác nhau và
chúng đều có thể thành công. Trẻ học bằng chơi tốt nhất khi có người lớn hỗ trợ
8
và mở rộng những gì chúng đang hứng thú và đang thực hiện. Môi trường giáo
dục trong trường mầm non là những điều kiện tự nhiên - Xã hội cần thiết, trực
tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non. Vì vậy
việc thiết lập và xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phải được
thực hiện thường xuyên theo đúng kế hoạch, theo từng độ tuổi sao cho phù hợp,
sáng tạo theo từng chủ đề chứ không phải vội vàng áp đặt tránh nhồi nhét tránh
gây phản khoa học.
Mặt khác xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là phải
tạo môi trường mẫu mực, lành mạnh, nội dung sinh động, hình thức phong phú,
hấp dẫn ở xung quanh trẻ. Là xây dựng một môi trường an toàn, thân thiện, ấm
cúng, trình bày đẹp mắt, thu hút, giúp trẻ chủ động tham gia vào các hoạt động,
có cơ hội trải nghiệm và giao tiếp một cách tích cực. Môi trường như vậy ảnh
hưởng sâu sắc đến trẻ và giáo viên, giáo viên có thể tự do quan sát trẻ. Do vậy
đã chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường vật chất và môi trường xã hội.
*Môi trường vật chất.
Môi trường vật chất trong trường mầm non là bao gồm môi trường trong và
ngoài lớp học, các trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi, không gian phục vụ cho việc
tổ chức các hoạt động hằng ngày của trẻ. Môi trường vật chất tạo tạo cho trẻ
những cơ hội tốt để trẻ thỏa mãn những nhu cầu hoạt động và phát triển toàn
diện về mặt thể chất, trí tuệ thẩm mĩ, đạo đức, xã hội. Vì vậy người giáo viên khi
xây dựng môi trường giáo dục cần nắm vững các nguyên tắc của nó.
Ví dụ: Khi xây dựng môi trường trong nhóm, lớp: Tôi đã chỉ đạo nhắc
nhở mội giáo viên phải xác định rõ diện tích, vị trí, cách sắp xếp, khu vực hoạt
động của từng góc của lớp mình sao cho phù hợp, như góc yên tĩnh (Góc sách,
tạo hình, xếp hình.) Xa góc hoạt động ồn ào như góc xây dựng, góc phân vai. Bố
trí các góc sao cho có thể quan sát đễ dàng, bao quát các khu vực (góc) từ mọi
phía được càng nhiều càng tốt. Trên mỗi góc phải có hình ảnh minh họa tên của
góc, trên mỗi đồ dùng, đồ chơi phải có ký hiệu riêng chữ số, chữ cái hoa, quả,
con vật hoặc từ để cho trẻ nhận biết. Trường mầm non như ngôi nhà thứ hai của
trẻ. Tất cả những thứ trong nhóm, lớp đều thuộc về trẻ, vì vậy khi chọn đồ chơi
phải đa dạng, phong phú như:
+ Đồ chơi thao tác tạo nên sự phối hợp mắt - Tay, cho trẻ khái niệm về
hoạt động của các vật;
+ Sách và băng đĩa giúp trẻ hiểu từ, văn học và âm nhạc;
+ Nguyên, vật liệu tạo hình khuyến khích sự sáng tạo, kiên trì, khéo léo
và hình thành kiến thức, những kỹ năng ban đầu dẫn đến việc đọc, viết và cảm
thụ cái đẹp trong cuộc sống;
+ Một số đồ chơi bền và cứng như các khối gỗ dạy trẻ về các dạng hình
học và trọng lượng;
9
+ Những đồ chơi xây dựng, lắp ghép, xâu vòng, hột hạt. Góp phần củng
cố sức bền của cơ bắp, sự khéo léo, tinh luyện của đôi bàn tay và giúp trẻ học
kiến thức về khoa học và các khái niệm về số;
+ Đồ chơi tự tạo là làm bằng những nguyên, vật liệu sẵn có ở địa phương,
phế thải, thiên nhiên dễ tìm, không tốn kém, đảm bảo vệ sinh, an toàn, trẻ tích
cực tham gia vào các hoạt động, thường xuyên giúp trẻ đổi mới, phong phú, đa
dạng về chủng loại và đặc biệt là phát huy được tính sáng tạo, độc lập của trẻ.
* Trong nhóm lớp giáo viên phải sắp xếp không gian và trang bị đồ chơi
gọn gàng, ngăn nắp để trẻ dễ nhìn, dễ thấy, dễ lấy và dễ cất, nguyên, vật liệu đa
dạng sử dụng để căn phòng của nhóm, lớp trở thành môi trường học tập an toàn,
thoải mái có nhiều lựa chọn nhằm kích thích trẻ khám phá và tìm tòi cái mới lạ,
giúp trẻ phát triển toàn diện.
+ Cách trang trí, trưng bày đồ dùng, hình ảnh cần an toàn, hấp dẫn và phù
hợp với tính chất của từng hoạt động, độ tuổi, vừa tầm mắt của trẻ và nội dung
của từng chủ đề...
Hình ảnh các góc (Kèm theo phụ lục 4)
Ví dụ: Khi chỉ đạo xây dựng môi trường ngoài lớp học tôi chỉ đạo một
cách cụ thể như: Xây dựng góc tuyên truyền phụ huynh phải có đủ nội dung về
chăm sóc - Nuôi dưỡng - Giáo dục trẻ, có bài viết tuyên truyền về phòng, chống
các dịch, bệnh theo mùa, phòng chống suy dinh dưỡng thể nhẹ cân, thể thấp còi,
béo phì, các chuyên đề trọng tâm, có hình ảnh đẹp để thu hút sự chú ý của phụ
huynh và trẻ, hình ảnh trang trí các mảng tường bằng cỏ, cây, hoa lá, các con vật
ngộ nghĩnh, các câu chuyện cổ tích. Đặc biệt là các loại cây ở sân trường, vườn
rau, vườn cổ tích, các phòng chức năng, phòng học đều gắn các chữ số, chữ cái,
gắn từ để cho trẻ chơi mà học.
Hình ảnh góc tuyên truyền (Kèm theo phụ lục 5)
* Tôi còn chỉ đạo giáo viên xây dựng các góc mở ở trong và ngoài nhóm,
lớp như: Góc phân vai, góc xây dựng, góc khám phá khoa học/ thiên nhiên, góc
nghệ thuật, góc, sách. Đúng với nội dung theo độ tuổi.
Ví dụ: Góc xây dựng phải được sắp xếp hợp lý và hấp dẫn đối với trẻ, có
đầy đủ các vật liệu xây dựng đa dạng, phong phú và thể hiện các chủ đề học tập
khác nhau, được sắp xếp ở nơi dễ lấy, dễ nhìn thấy và có đủ khoảng không gian
thích hợp cho trẻ chơi, được xác định các biểu tượng và đặt ngang tầm mắt của
trẻ. Có thể sử dụng tên của góc, biểu tượng của góc để đàm thoại với trẻ về
những hoạt động có thể thực hiện được ở góc. Có sơ đồ mạng về công việc của
trẻ, để khi trẻ chơi trẻ tự tìm, lấy đúng ký hiệu và phần việc của mình để thực
hiện. Ngoài ra ở trong góc giáo viên chuẩn bị sẵn một số nguyên, vật liệu rời
như các bình, lọ, que, cành cây, hoa, lá. Nguyên liệu còn nguyên vẹn như các
khối hộp, tranh, ảnh. Cho trẻ tự làm thành các sản phẩm theo ý tưởng của mình.
Ví dụ: Góc tạo hình, âm nhạc được trưng bày những đồ dùng, đồ chơi,
những hình ảnh, sản phẩm của hoạt động tạo hình, hoạt động âm nhạc đặc biệt là
10
những sản phẩm đẹp do trẻ tự làm ra như các bức tranh, sản phẩm nặn, xé dán.
Có ghi tên trẻ và ký hiệu riêng của trẻ ở phía góc trên của sản phẩm. Có các
tranh ảnh, họa báo, giấy màu, lá cây khô, bẹ ngô, cói, đay, len sợi, bông…để trẻ
tự làm đồ chơi theo ý tưởng riêng của trẻ, cô và trẻ cùng làm chung một sản
phẩm hoàn chỉnh…trong những lúc đón và trả trẻ giáo viên giới thiệu cho phụ
huynh quan sát, nhìn thấy tên, sản phẩm của con mình được nêu gương trên góc,
phụ huynh rất phấn khởi, động viên con tiếp tục ngoan hơn, học giỏi hơn. Góc
nghệ thuật đó giúp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng chuyên đề
xây dựng môi trường giáo dục trong nhà trường, ở góc âm nhạc ngoài trưng bày,
sắp xếp các dụng cụ, đồ dùng âm nhạc gọn gàng, ngăn nắp, còn có các lô tô rời
cho trẻ chọn hình ảnh găm lên và gọi đúng tên hình ảnh đó. Khi trẻ chơi các trò
chơi âm nhạc, biểu diễn văn nghệ trẻ biết chọn đồ dùng, nhạc cụ phù hợp.
Hình ảnh thao tác vai, góc tạo hình
( Kèm theo phụ lục 6)
+ Các mảng tường bên ngoài lớp: Xây dựng, trang trí, trưng bày nội dung
tuyên truyền cho các bậc phụ huynh về chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ
theo khoa học bằng ngôn ngữ, bằng hình ảnh. Vẽ cảnh, hình ảnh các câu chuyện
cổ tích, bài thơ, các hiện tượng tự nhiên, các con vật gần gũi ở xung quanh trẻ.
+ Nhà trường còn có sân chơi chung, sân chơi với đồ chơi ngoài trời, sân
chơi giao thông, sân chơi phát triển vận động, một góc chợ quê. trong sân có cây
ăn quả, cây bóng mát, cây cảnh, cây hoa, cây cỏ có gắn từ, tên các loại cây.
Vườn rau được quy hoạch theo từng luống, từng khu, từng loại rau, như rau ăn
củ, rau ăn lá, rau ăn quả, rau thơm, vườn thiên nhiên, vườn cổ tích, các đồ chơi
ngoài trời phải đẹp và có gắn tên gọi của từng loại cây, từng chủng loại.
Hình ảnh sân chơi có đồ chơi, góc chợ quê
(Kèm theo phụ lục 7)
+ Hằng năm nhà trường thường có kế hoạch cho trẻ nhà trường đi thăm
quan những khu di tích lịch sử của địa phương, các công trình, làng nghề, con
mương, kênh rạch, nghĩa trang liệt sĩ…để cho trẻ được làm quen, tiếp xúc với
môi trường bên ngoài nhà trường. Qua đó để trẻ nhận biết, phân biệt, khám phá
mọi sự vật, hiện tương ở xung quanh trẻ, nhằm kích thích sự tò mò, ham hiểu
biết và phát triển trí thông minh, ngôn ngữ mạch lạc, mở rộng vốn từ, giáo dục
tình yêu quê hương, đất nước cho trẻ.
Hình ảnh các bé đi thăm quan động từ thức, nhà truyền thống huyện,
nghĩa trang liệt sỹ
(Kèm theo phụ lục 8)
*Môi trường xã hội.
Môi trường xã hội là toàn bộ những điều kiện xã hội như chính trị, văn
hóa, các mối quan hệ giúp trẻ hình thành nhân cách của mình. Đó còn là môi
trường giao tiếp trong trường mầm non bao gồm sự giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa
trẻ với trẻ và giữa trẻ với mọi người xung quanh . Vì vậy phong trào “Trường
11
học thân thiện, học sinh tích cực”, “Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương cho trẻ
học tập và noi theo” không chỉ toàn thể giáo viên trong nhà trường mà còn cả
phụ huynh để xây dựng một môi trường sư phạm thực sự đoàn kết, gương mẫu
đối với trẻ, là một tấm gương cho trẻ học tập. Mỗi cán bộ giáo viên - Nhân viên,
mỗi bậc phụ huynh khi đến trường phải ăn mặc gọn gàng sạch sẽ, cử chỉ lời nói
phải lịch sự, tác phong đối với trẻ phải nhẹ nhàng, gần gũi, yêu thương trẻ đúng
mực.
Nhờ những đợt phát động như trên, dần dần những hành vi chưa gương
mẫu của cán bộ, giáo viên, nhân viên hay của một số phụ huynh đã chấm dứt,
như không xưng hô mày tao với nhau trong nhà trường, không nói to trong khi
trẻ đang ngủ trưa, không đánh, chửi nhau, không nói tục, nói bậy trước mặt trẻ,
không đi xe trong sân trường, không ăn mặc luộm thuộm, hở hang, khi giao tiếp,
trao đổi, trò chuyện với phụ huynh, với trẻ, với mọi người xung quanh phải đúng
phong cách nhà giáo.
Đối với các cháu trong khi học cũng như trong khi chơi, nhà trường phải
chỉ đạo giáo viên tổ chức thực hiện đảm bảo được môi trường giao tiếp thân
thiện, hòa đồng, ấm cúng, cởi mở tạo cơ hội, điều kiện cho trẻ được giao tiếp vơi
nhau. Môi trường tác động đến trẻ đó là (Con người với con người, con người
với môi trường xung quanh), vì vậy khi giáo viên, gặp gỡ, trao đổi với phụ
huynh phải thể hiện tình cảm thân thiện, cởi mở và mẫu mực. Quan hệ giữa cô
và trẻ thể hiện tình thương yêu, tôn trọng, tin tưởng, đối xử công bằng với trẻ.
Quan hệ giữa trẻ với trẻ thể hiện sự hợp tác, thân thiện, cô giáo đưa các cháu đi
dần vào nề nếp, thói quen, có tinh thần tập thể, đoàn kết, biết thương yêu,
nhường nhịn lẫn nhau, trong cách xưng hô giao tiếp phải luôn xưng tôi với bạn,
nếu bạn ngã biết đến giúp đỡ bạn, nâng bạn đứng dạy, rủ bạn cùng chơi, nếu
không may mắc lỗi với bạn thì biết xin lỗi bạn.
* Kết quả: 100% nhóm, lớp trong nhà trường biết lựa chọn nội dung, hình
thức trang trí, xây dựng môi trường giáo dục vật chất theo hướng mở, sắp xếp đồ
dùng, đồ chơi phù hợp với nội dung của từng chủ đề, với khả năng nhận thức
của trẻ và phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương, xây dựng môi trường
xã hội thân thiện, đoàn kết, vui vẻ. Cảnh quan môi trường trong và ngoài lớp
học sinh động, xanh – Sạch – Đẹp - An toàn thu hút phụ huynh đến gửi con vào
trường.
2.3.3. Chỉ đạo giáo viên thường xuyên hướng dẫn cho trẻ hoạt động
với môi trường giáo dục ở mọi lúc, mọi nơi.
Khi xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm xong tôi đã chỉ
đạo các lớp thậy nghiêm túc đưa trẻ ngay vào hoạt động chứ không để đó để
trưng bày và thông qua hoạt động để giáo dục và phát triển về nhận thức, nhân
cách cũng như năm lĩnh vực giáo dục cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi là một biệt pháp
vô cùng quan trọng và cần thiết.
Các hoạt động đón, trả trẻ hàng ngày, hoạt động học, HĐ góc, hoạt động
ngoài trời, ăn, ngủ, vệ sinh, lao động, đi dạo, đi thăm…đều là những dịp để trẻ
12
bọc lộ cá tính, sở thích, cách ứng xử, lời ăn, tiếng nói của mình. Nhà trường đã
chỉ đạo tất cả giáo viên phải linh hoạt. sáng tạo, có nhiều hình thức, thủ thuật,
giải pháp hay để tổ chức, hướng dẫn trẻ hoạt động theo nhóm nhỏ để trẻ đễ dàng
trao đổi, bộc lộ khả năng hiểu biết của mình, từ đó khơi gợi ở trẻ tính tò mò ham
hiểu biết, thích khám phá những điều mới lạ, luôn gần gũi và uốn nắn những sai
sót của trẻ trong mọi hoạt động, hành vi, lời nói, nhằm để kích thích trẻ chủ
động, tích cực tham gia hoạt động. Điều này rất phù hợp với đặc điểm tâm, sinh
lý của trẻ mầm non là mau nhớ nhưng cũng chóng quên. Tổ chức cho trẻ hoạt
động, trải nghiệm với môi trường giáo dục có nhiều ưu thế nâng cao về kiến
thức, kỹ năng, tính chú ý, ghi nhớ có chủ định, tính khéo léo, kiên trì, tính sáng
tạo và mở rộng vốn hiểu biết cho trẻ về thế giới xung quanh.
Ví dụ: Trong các hoạt động học với chủ đề: Thế giới động vật:
Đề tài: Bé làm quen với các con vật đáng yêu:
Cô cho trẻ quan sát theo nhóm ( 4 – 5 bạn một nhóm), trẻ quan sát và đưa
ra ý kiến rồi cùng thảo luận cùng cô, cuối cùng cô chốt nội dung của đề tài cùng
cung cấp cho trẻ. Ngoài ra thời gian cô cung cấp nội dung, yêu cầu, kiến thức,
kỹ năng, cho trẻ quan sát, đàm thoại, so sánh qua tranh ảnh, vật thật, mô hình,
hình ảnh động trên màn chiếu. Cô còn tổ chức cho trẻ chơi các loại trò chơi củng
cố để khắc sâu kiến thức, trẻ được thực hành trải nghiệm, tích cực tham gia vào
các hoạt động như trò chơi chọn tranh theo yêu cầu của cô, nặn các con vật, tích
hợp vận động bật lên ghép tranh, chuyển thức ăn cho các con vật, thử tài của bé
quan sát xem xung quanh lớp có những nhóm con vật nào, môi trường sống ở
đâu và có số lượng là bao nhiêu...vv
Ví dụ: Trong hoạt động góc: Muốn cho trẻ tích cực hoạt động và phát huy
tính sáng tạo ở trẻ (Góc sách, góc tạo hình) giáo viên có thể gợi ý cho trẻ làm
bưu thiếp chúc mừng ngày sinh nhật của Thỏ Trắng. Trẻ phải biết cắt – Dán,
trang trí hình ảnh đẹp, hài hòa. Trong lúc đón, trả trẻ ở các góc mở, cô tổ chức,
gợi ý cho trẻ thích chơi ở góc nào thì tự vào góc đó chơi, trẻ tự lấy đồ chơi lắp
ráp, cắt, nặn, xếp hình, bế em, hát, đọc thơ, xem tranh vv, có những hình ảnh,
nguyên liệu rời để trẻ tự ghép thành bức tranh, làm đồ dùng, sản phẩm hoàn
chỉnh.
* Kết quả: Đạt 95% số trẻ hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt động,
90% số trẻ hiểu được nội dung, có kiến thức và kỹ năng chơi các trò chơi và
chơi ở các góc mở. Chính vì vậy sự phát triển toàn diện của trẻ phụ thuộc rất
nhiều vào môi trường giáo dục. Môi trường giáo dục tốt thì đã góp một phần
quan trọng trong việc hình thành và phát triển các mặt nhân cách cũng như các
lĩnh vực giáo dục của trẻ.
2.3.4. Kiểm tra đánh giá kết quả của công tác xây dựng môi trường
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở các nhóm lớp tại nhà trường.
Như chúng ta đã biết công tác kiểm tra đánh giá là những công làm
thường xuyên của nhà trường mà trực tiếp là những người làm cán bộ quản lý.
Qua việc kiểm tra đánh giá người quản lý nắm bắt được những công việc của
13
giáo viên và học sinh đã làm được gì và chưa làm được gì để từ đó tôi có kế
hoạch trao đổi chỉnh sửa đôn đốc giáo viên môi trường hoạt động hàng ngày cho
phù hợp. Sau mỗi chủ đề tôi kiể tra phiếu đánh giá của trẻ để từ đó giúp giáo
viên điều chỉnh những cái chưa phù hợp, mặt khác làm căn cứ đánh giá chất
lượng thực hiện chuyên đề, chuyên môn, năng lực của mỗi giáo viên và từ đó có
hướng phấn đấu trong thời gian tiếp theo.
Để làm tốt công tác này bản thân tôi phải có sự đánh giá một cách công
bằng và khách quan, phải chỉ ra được mặt tích cực và hạn chế của từng giáo viên
từng nhóm lớp từ đó phát huy mặt tích cực và khắc phục những mặt hạn chế mà
mình đã bị ắc phải trong chủ đề trước. Có như vậy giáo viên mới xây được môi
trường giáo dục lấy trẻ là tâm thu hút, hấp dẫn trẻ giúp trẻ hoạt động các hoạt
động đạt kết quả cao.
Tôi đã dựa vào các tiêu chí theo 5 nội dung trong việc xây dựng môi
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm để đánh giá trẻ và cụ thể trẻ ở các
nhóm lớp như sau.
Nội dung đánh giá
Nhóm, lớp
Môi
XD kế
trường hoạch
GD
giáo
(20đ) dục
(20đ)
Tổ
chức
hoạt
động
GD
(20đ)
Đánh
giá sự
PT
của
trẻ
Phối
hợp
giữa
nhà
trường
(20đ) với phụ
huynh.
Tổng Xếp loại
điểm
T K T
B
(20đ)
5-6 tuổi
19
18
18
18
17
90
T
19
19
18
17
18
91
T
18
19
18
17
18
90
T
19
19
18
17
18
91
T
19
19
17
17
17
89
K
18
18
17
18
18
89
K
(Hoa Mai)
5-6 tuổi
(Hoa Đào)
4-5 tuổi
(Hoa Cúc)
4-5 tuổi
(HĐồng tiền)
3-4 tuổi
(Hoa Hồng1)
3-4 tuổi (Hoa
Hồng2)
14
25-36 tháng
18
17
17
17
18
87
K
18
17
17
17
18
87
K
(Hoa Lan1)
25-36 tháng
(Hoa Lan2)
25-36 tháng
18
17
17
17
17
86
K
(Hoa Sen)
2.3.5. Chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác tuyên truyền phụ huynh phối
kết hợp với nhà trường trong việc xây dựng môi trường học tập cho trẻ
hoạt động.
Phối kết hợp với phụ huynh đóng vai trò rất quan trọng công tác chăm sóc
giáo dục trẻ tại trường, nên tôi rất quan tâm làm tốt công tác tuyên truyền và
phối kết hợp với phụ huynh thông qua nhiều hình thức.
- Trong các buổi họp ban chấp hành phụ huynh nhà trường tôi đã trực tiếp
trao đổi phổ biến để phụ huynnh hiểu rõ tầm quan trọng của việc đổi mới nội
dung, hình thức tổ chức, phương pháp giáo dục trẻ, những định hướng, mục tiêu
chươnng trình giáo dục mầm non.
Ví dụ: trao đổi với phụ huynh điều kiện đầu tiên để có thể giúp giáo viên
đổi mới hình thức tổ chức giáo dục trẻ là phải xây dựng được một môi trường
sinh động cho trẻ hoạt động. Nên rất cần sự quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ từ cha mẹ
trẻ, trong mỗi một chủ đề giáo dục các nhóm lớp cần phải có rất nhiều nguyên
liệu để tạo môi trường học tập vì vậy cần có sự góp nhặt nguyên vật liệu, sách
báo,… của phụ huynh giúp trẻ để trẻ có nhiều đồ dùng, tư liệu để trẻ hoạt động,
học tập. Đặc biệt trong năm học mới này chúng tôi đã tích cực đưa các kỹ năng
tự phục vụ vào chương trình giáo dục trẻ, nhưng đồ dùng để cho trẻ thực hành
kỹ năng rất nhiều và kinh phí lớn. Nhờ vị phụ huynh trưởng của các lớp lên
tiếng vận động các bậc phụ huynh khác trong buổi họp phụ huynh của từng lớp.
- Trước khi tổ chức họp phụ huynh ở các nhóm lớp tôi cho họp các giáo
viên chủ nhiệm của mỗi lớp, hướng dẫn cách vận, kêu gọi động phụ huynh để
ủng hộ.
Ví dụ: Giáo viên phải trình bày cụ thể những nội dung, mục tiêu cần đạt
được trong một năm học của trẻ ở lớp mình, nhấn mạnh môi trường học tập có
tầm quan trọng rất lớn đến kết quả chăm sóc giáo dục trẻ. Nêu một vài ví vụ về
tạo môi trường trong từng chủ đề giáo dục. Đặc biệt là môi trường đồ dùng dụng
cụ để giáo dục trẻ kỹ năng tự phục vụ cần rất nhiều kinh phí. Gợi ý một số đồ
dùng nhờ phụ huynh có thể tự mua đến ủng hộ hoặc có thể ủng hộ bằng tài
chính để giáo viên và vị đại diện phụ huynh của lớp đi mua cho trẻ…
Vào các buổi đón trả trẻ trong ngày, giáo viên mời phụ huynh tham quan
các góc hoạt động trong lớp có sử dụng sản phẩm của con em tự làm ra qua hoạt
động một ngày ở trường. Trao đổi với phụ huynh các nội dung trẻ học trong
ngày, hướng dẫn phụ huynh cách ôn luyện, củng cố cũng như cung cấp vốn hiểu
biết cho trẻ tại gia đình. Hướng dẫn phụ huynh dạy trẻ kỹ năng cất dép, gấp
15
quần áo, kỹ năng sử dụng kéo, kỹ năng vẽ, tô màu, cách cầm sách, đọc sách, mở
lật từng trang, rồi tư thế ngồi học,… để phối hợp dạy trẻ tại nhà.
- Trong một số hội thi: Thi giáo viên dạy giỏi, thi trang trí lớp, thi triển
lãm đồ dùng đồ chơi tự làm. Nhà trường có mời cha mẹ học sinh đến dự. Qua đó
phụ huynh có sự thay đổi rất tích cực trong việc nhìn nhận đánh giá giáo viên
mầm non “Giáo viên mầm non không phải chỉ có trông giữ trẻ như họ thường
nghĩ, mà còn nhiều công việc khác”. Phụ huynh rất thích và khen gợi các cô
giáo, trẻ đã rất khéo tận dụng được những hộp nhựa, hộp giấy, lọ nước rửa bát,..
cắt thành các con vật, đồ chơi phong phú đẹp mắt gây được nhiều xúc cảm cho
học sinh.
* Kết quả: Bằng những hình thức trên, chúng tôi đã nâng cao nhận thức
của phụ huynh học sinh trong việc cùng nhà trường chăm sóc giáo dục trẻ. Nhờ
thế phụ huynh ngày càng tin tưởng vào chất lượng chăm sóc giáo dục của nhà
trường, sẵn sàng hộ trợ khi nhà trường cần có sự giúp đỡ của phụ huynh.
2.3.6. Tích cực tham mưu với các cấp, các ngành, xây dưng cơ sở vật
chất cho nhà trường để việc xây dựng môi trường được tốt hơn.
Như chúng ta đã biết mục tiêu của giáo dục mầm non là chăm sóc giáo
dục trẻ một cách toàn diện, chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào học Tiểu học. Để đạt
được mục tiêu đó mỗi trường mầm non cần phải có đủ điều kiện: Chất lượng đội
ngũ giáo viên mầm non và cơ sở vật chất trang thiết bị trường học. Cơ sở vật
chất ở trường mầm non đóng vai trò quan trọng quyết định đến hiệu quả chất
lượng chăm sóc giáo dục trẻ, sự tham mưu sẽ góp phần vào sự phát triển chung
của giáo dục xã nhà và thành tích của nhà trường nói riêng. Đồng thời tạo dựng
được nền tảng cơ sở vật chất vũng chắc cho sự phát triển giáo dục của xã trong
tương lai. Xây dựng cơ sở vật chất ở trường mầm non có một vai trò, vị trí quan
trọng, nó là nền tảng, là điều kiện cần thiết để nuôi dạy các cháu, là phương tiện
để giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về các mặt đạo đức, thể chất, nhận
thức, ngôn ngữ, tình cảm xã hội và thẩm mỹ. Nếu như chúng ta nuôi dạy các
cháu trong điều kiện CSVC thiếu thốn, không đảm bảo an toàn thì sẽ không đem
lại cho các cháu một môi trường giáo dục toàn diện, không đáp ứng được nhu
cầu vui chơi học tập của các cháu.
Như vậy, cơ sở vật chất là một trong những điều kiện rất cần thiết và
quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ, chăm sóc giáo dục trẻ. Hiện nay cơ sở
vật chất nhà trường đã được quan tâm đầu tư song vẫn còn thiếu phòng học,
đang còn phải học nhờ, học chung lớp cùng độ tuổi, diện tích đang chặt chội,
đồ dùng, đồ chơi còn thiếu. Vì vậy đầu tư cơ sở vật chất trang thiết bị để nâng
cao chất lượng CSGD trẻ là vấn đề quan trọng hàng đầu trong nhà trường.
Một lần nữa có thể khẳng định rằng: Cơ sơ vật chất trường học là điều
kiện tiên quyết trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ, để xây
dựng môi trường cơ sở vật chất có hiệu quả, đòi hỏi mỗi người CBQL nói
chung, bản thân tôi nói riêng cần nỗ lực hết mình, kiên trì, nhẫn nại, tích cực
tham mưu với lãnh đạo Đảng, chính quyền địa phương, phối hợp các ban ngành
16
đoàn thể, các bậc phụ huynh và toàn dân trong địa bàn mình phụ trách, phải thực
hiện tốt trong việc huy động nguồn lực xây dựng CSVC, vượt mọi khó khăn thử
thách thì sẽ có được thành công.
*. Kết quả: Năm 2018 - 2019 nhà trường đã tham mưu làm được hệ thống
thoát nước xung quanh nhà trường, đầu tư làm mái tôn hiên trước che nắng các
lớp và hiên sau của nhóm nhà trẻ và lớp 4 - 5 tuổi, đóng trần tôn ở dưới bếp, các
tủ đựng các góc ở các lớp, đồ dùng đồ chơi, mái che nắng bằng lưới ở các nhóm
lớp dãy phòng phía nam …
Hình ảnh mái tôn
( Kèm theo phụ lục 9)
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
* Đối với hoạt động giáo dục:
Nhờ vào sự nhiệt tình say mê sáng tạo của giáo viên trong việc “Xây
dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” đã thu hút, hấp dẫn trẻ vào các
hoạt động một cách tự nhiên thoải mái, không gò ép, áp đặt nên trẻ rất thích
tham gia vào các hoạt động, trẻ được tự trải nghiệm khám phá trẻ được đưa ra ý
kiến, trao đổi thông tin với nhau, nên kết quả của các hoạt động đạt kết quả rất
cao, trẻ đã mạnh dạn tự tin hơn. Biết tham gia cùng cô trong việc làm đồ dùng
đồ chơi tạo môi trường cùng cô, sử dụng đồ dùng đồ chơi trong lớp một cách
thành thạo. Trẻ họat động thoải mái, không sợ sệt mà tự tin khi làm bất cứ một
việc gì, trẻ thể hiện sự say mê chăm chú vào các đối tượng được trực tiếp tạo ra,
từ đó đã giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể chât lẫn tinh thần.
* Đối với bản thân: Đã nâng cao được năng lực chuyên môn, nghiệp vụ,
kiến thức, kỹ năng sư phạm. Tích luỹ được một số hình thức, giải pháp chỉ đạo
phù hợp với thực tế của từng đối tượng trẻ, giáo viên của nhà trường mình.
* Đối với đồng nghiệp: Là một trong những tài liệu để cho các đồng
nghiệp có thể sử dụng để tham khảo và ứng dụng vào trong quá trình chỉ đạo và
tổ chức thực hiện ở nhà trường cho phù hợp.
* Đối với nhà trường:
Những giải pháp mà tôi đưa ra trong sáng kiến được hội đồng khoa học nhà
trường đánh giá cao và xây dựng chuyên đề mẫu trong nhà trường.
*Kết quả sau khi áp dụng các giải pháp trên cho thấy
Bảng khảo sát trên cô trên trẻ (Kèm theo phụ lục I)
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:
Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ đóng vai trò
rất quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Chính vì
vậy nhà trường cần xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ phải phát huy được
17
tính tích cực, tránh thụ động của trẻ khi tham gia vào hoạt động, đảm bảo tính
thẩm mỹ, khoa học và phù hợp với trẻ. Muốn xây dựng môi trường học tập có
hiệu quả thì người quản lý cần nắm vững mục đích, yêu cầu của môi trường sư
phạm, xây dựng kế hoạch khoa học cụ thể theo từng tháng. Người giáo viên phải
hiểu rõ về cách xây dựng môi trường học tập và phải hiểu biết về đặc điểm tâm
sinh lý của trẻ, có kiến thức về các hoạt động giáo dục trẻ.
Qua một năm học triển khai và thực hiện đề tài trường chúng tôi đã có
một môi trường xanh, sạch, đẹp, an toàn, các góc chơi mở nhiều, phát huy được
tính tích cực sáng tạo của trẻ. Để làm được điều thì:
- Người quản lý phải nắm vững mục đích, yêu cầu, tầm quan trọng của
việc đổi mới nội dung, hình thức tổ chức giáo dục trẻ, phải có năng lực chuyên
môn, năng động, sáng tạo.
- Phải tổ chức tốt công tác bồi dưỡng giáo viên, có kế hoạch, hình thức
bồi dưỡng cụ thể với từng đối tượng, coi trọng bồi dưỡng giáo viên cả về lý
thuyết và thực hành.
- Làm tốt công tác kiểm tra đôn đốc, góp ý trực tiếp cụ thể cho giáo viên
khi trang trí ở từng góc chơi với từng chủ đề giáo dục.
- Giáo viên phải luôn tìm tòi, linh hoạt, sáng tạo trong đổi mới hình thức
tổ chức giáo dục trẻ, trong trang trí lớp, tạo môi trường cho trẻ hoạt động. Làm
tốt công tác tuyên truyền kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình.
3.2. Kiến nghị:
* Đối với Phòng Giáo dục.
Hằng năm mở các lớp bồi dưỡng, các lớp chuyên đề, cho cán bộ giáo viên
được dự các tiết dạy mẫu để học hỏi.
* Đối với cấp lãnh của địa phương.
Cần quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, xây thêm các phòng học và các
phòng chức năng khác cho nhà trường, mở rộng khuân viên trường để cho trẻ có
chỗ hoạt động và trải nghiệm và khám phá.
* Đối với nhà trường
Tạo điều kiện cho giáo viên được tham gia các buổi tập huấn bồi dưỡng
về kỹ năng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và các chuyên
đề khác.
Có kế hoạch khảo sát cơ sở vật chất nhà trường để từ đó xã hội hóa và
tham mưu với các cấp lãnh đạo bổ sung thêm các đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị
phuch vụ cho các hoạt động của cô và của trẻ.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi trong việc “Xây dựng môi
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của
nhà trường và đã áp dụng thực hiện trên các nhóm lớp tại trường Mầm non Nga
Hưng, Huyện Nga Sơn đạt được một số kết quả thiết thực. Song tôi rất mong
18
- Xem thêm -
.PDF 
35 
89 
146 
