Tài liệu Một số biện pháp phòng, chống tai nạn thương tích cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi ở trường mầm non

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG TAI NẠN THƯƠNG TÍCH CHO TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔI TRONG TRƯỜNG MẦM NON Quảng Bình, tháng 9 năm 2018 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG TAI NẠN THƯƠNG TÍCH CHO TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔI TRONG TRƯỜNG MẦM NON Họ và tên: Hoàng Thị Hiên Chức vụ: Giáo viên Đơn vị: Trường mầm non Hồng Thủy Quảng Bình, tháng 9 năm 2018 1. PHẦN MỞ ĐẦU 1.1 Lý do chọn đề tài “Trẻ em hôm nay là thế giới ngày mai”  Trẻ em là hạnh phúc mỗi gia đình là tương lai của đất nước, là lớp người kế tục xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Trẻ em sinh ra có quyền được chăm sóc và bảo vệ, được tồn tại, được chấp nhận trong gia đình và cộng đồng. Bác Hồ vị lãnh tụ kính yêu của toàn dân tộc Việt Nam, suốt đời mình hết lòng chăm lo cho thế hệ trẻ. Bác đã dành cho trẻ em những tình cảm yêu thương vô bờ. Mỗi lần đi thăm nhà trẻ, gặp gỡ các cô nuôi dạy trẻ Bác thường nhắc nhở “ Phải giữ vệ sinh cho các cháu, các cô phải học hành tốt, nuôi dạy các cháu ngoan và khỏe” Bác đã chỉ thị cho ngành giáo dục Mầm non “ Muốn cho người mẹ sản xuất tốt, cần tổ chức tốt những nơi giữ trẻ”. Trường Mầm non là nơi Chăm sóc - Nuôi dưỡng Giáo dục trẻ ngay từ 18 tháng đến 72 tháng. Thời gian trẻ ở trường mầm non còn nhiều hơn thời gian trẻ ở nhà với gia đình. Trẻ có được an toàn, tránh được các tai nạn thương tích (TNTT) và phát triển toàn diện hay không là phụ thuôc rất nhiều vào các điều kiên phục vụ và ý thức trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên của các trường Mầm non. Bởi vì lứa tuổi mầm non là lứa tuổi kỳ diệu, trẻ vô cùng hiếu động, tò mò, ham hiểu biết và luôn sử dụng mọi giác quan để khám phá thế giới xung quanh. Ở lứa tuổi này trẻ còn quá non nớt để tự bảo vệ mình, nên các nguy cơ xảy ra tai nạn với trẻ là rất cao nếu thiếu sự quan tâm, định hướng đúng đắn của người lớn hoặc các điều kiện cơ sở vật chất để chăm sóc giáo dục trẻ không đảm bảo an toàn. Vì vậy, khi vui chơi, trong sinh hoạt rất dễ xảy ra tai nạn thương tích như: rách da, tổn thương phần mềm, gãy xương. Những tai nạn này sẽ để lại những hậu quả không tốt cho trẻ. Nếu thương tích nặng, trẻ sẽ bị mất máu, tinh thần hoảng loạn. Vết thương vào mắt rất nguy hiểm: có thể gây mù. Vết thương gãy xương đều nguy hại đến tính mạng trẻ. Tuy nhiên phần lớn các tai nạn trên đều có thể phòng tránh được nếu cha, mẹ, cô giáo và mọi người trong cộng đồng xác định được căn nguyên, nâng cao nhận thức, xây dựng cộng đồng an toàn cho trẻ. Hiện nay tai nạn thương tích của trẻ em đang trở lên báo động ngay cả ở những quốc gia có nền kinh tế rất phát triển. Mỗi năm trên toàn cầu có khoảng 830.000 trẻ em tử vong do tai nạn thương tích, tương đương với 2000 trẻ mỗi ngày. Hiện nay có gần 150 ngàn trẻ em từ  0- 6 tuổi được chăm sóc tại các trường mầm non, chiếm khoảng trên 80% trẻ em trong độ tuổi. Để trẻ được an toàn chúng ta phải tạo được môi trường an toàn cho trẻ. Phòng tránh những tai nạn thương tích thường gặp. Phòng tránh các dị vật ở tai, mũi, họng. Phòng tránh tai nạn do ngộ độc. Phòng tránh đuối nước, cháy bỏngđiện giật, tai nạn giao thông, động vật cắn. Mà môi trường an toàn là những nơi trẻ sống, vui chơi và không có các nguy cơ xảy ra các tai nạn, là nơi mà ở đó giảm thiểu các tác hại đến sức khoẻ nhưng lại có khả năng giúp cơ thể trẻ tăng cường các khả năng phòng tránh các tai nạn thương tích có thể xảy ra.  Vì vậy việc đảm bảo an toàn, phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ là một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu ở trong các trường mầm non. Trước những hậu quả đáng báo động về tai nạn thương tích như vậy, nhà nước ta đã ban hành nhiều chính sách và hoạt động thiết thực để góp phần giảm thiểu tai nạn thương tích ở trẻ như: Chính sách quốc gia về phòng chống tai nạn thương tích trẻ em (2001 – 2010), Quy định của bộ y tế về triển khai cộng đồng an toàn trên toàn quốc (2006). Ngày 15/4/2010 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra thông tư 13/2011/TT-BGD&ĐT về ban hành qui định về xây dựng trường học an toàn, phòng, chống TNTT trong cơ sở giáo dục Mầm non. Với tránh nhiệm là một giáo viên trực tiếp chăm sóc nuôi dưỡng trẻ trong trường mầm non tôi đã nhận thức được việc phải xây dựng môi trường an toàn và phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ  là rất quan trọng và cần thiết. Với mong muốn 100% trẻ của trường mầm non được an toàn mọi lúc mọi nơi, không có tai nạn thương tích  xảy ra với trẻ. Vì vậy tôi xin mạnh dạn trao đổi kinh nghiệm của mình dưới dạng sáng kiến kinh nghiệm  “Một số biện pháp phòng, chống tai nạn thương tích cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường mầm non” để nâng cao chất lượng chăm sóc nuôi dưỡng trẻ trong nhà trường. 1.2. Phạm vi áp dụng đề tài:  Đề tài này được lựa chọn nghiên cứu phạm vi trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi  trong trường mầm non  1.3. Điểm mới của đề tài:                    Phòng chống tai nạn thương tích ở trường mầm non là giáo viên, nhà trưường, phụ huynh phối hợp với nhau trong công tác chăm sóc trẻ, để bảo vệ bản thân trẻ, tạo môi trường an toàn cho trẻ được tham gia hoạt động, vui chơi, học tập.          Hình thành cho trẻ kỹ năng cần thiết để trẻ có thể tự  bảo vệ bản thân trước những mối nguy hiểm thường trực xung quanh trẻ. Đồng thời trẻ biết được điều nên làm và không nên làm phù hợp với hoàn cảnh để giúp bản thân mình an toàn.            Vận dụng được những biện pháp để đảm bảo an toàn cho trẻ dưới mọi hình thức. 2. PHẦN NỘI DUNG 2.1. Thực trạng trước khi nghiên cứu “Một số biện pháp phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ 4-5 tuổi ở trường mầm non”            Tai nạn thương tích luôn rình rập quanh ta nó có thể xảy ra ở mọi lúc, mọi nơi, mọi lứa tuổi nhưng tập trung nhiều ở lứa tuổi mầm non. Vì ở độ tuổi này cơ thể trẻ còn non yếu, sức đề kháng kém, sở thích của trẻ là hay tò mò, hiếu động nên việc phòng tránh tai nạn thương tích cho trường mầm non nếu không được thực hiện thường xuyên và bắt đầu ngay từ lứa tuổi nhà trẻ sẽ tạo được nề nếp, thói quen và kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ mà con hình thành kỹ năng sống cho trẻ ngay từ khi chập trững bước vào đời.            Giáo dục trẻ biết cách phòng tránh tai nạn thương tích là một việc làm rất quan trọng nhưng không dễ dàng. Trước hết giáo viên cần trang bị cho bản thân những hiểu biết chính xác về tai nạn thương tích (khái niệm, nguyên nhân, cách phòng tránh, cách xử lý…) và khi đã có những hiểu biết rõ dàng thì giáo viên cần tích hợp, lồng ghép một cách hợp lý vào tất cả các hoạt động (học tập, vui chơi, ) cho trẻ đúng lúc, đúng cách và đúng yêu cầu.            Thực tế hàng ngày trẻ được tiếp xúc, được tham gia rất nhiều các hoạt động trong trường, ở mọi nơi như trong lớp, ngoài sân trường: Hay nói một cách khác là nhu cầu hàng ngày của trẻ là học tập và vui chơi ở mọi nơi. Nhưng trẻ chỉ biết rằng mình thích chơi theo cách của mình, điều này rất nguy hại bởi trẻ chưa hiểu về những yếu tố tác động bên ngoài có thể gây nguy hiểm đến bạn thân. Chính vì vậy một trong những nhiệm vụ của trường mầm non là trang bị cho trẻ những hiểu biết về “tai nạn thương tích cũng như cách phòng tránh tai nạn thương tích”. Để trẻ tiếp thu được những kiến thức đó, giáo viên cần nắm bắt được tình hình cũng như những đặc điểm của môi trường xung quanh trẻ. Như vậy việc tuyên truyền phòng tránh tai nạn thương tích mới đạt hiệu quả như mong đợi. Năm học 2018-2019 bản thân tôi được nhà trường phân công giảng dạy lớp mẫu giáo 4-5 tuổi với số lượng 36 trẻ. Thực tế trong quá trình chăm sóc các cháu hằng ngày với độ tuổi 4-5 tuổi bản thân tôi ngoài việc nắm vững những kiến thức chuyên môn nghiệp vụ, xác định những mục tiêu và nội dung chương trình về chương trình giáo dục mầm non  làm cơ sở, tôi còn phải hiểu được tình hình  thực tiễn của địa phương, của trường  và lớp mình đang công tác để khai thác những cái hay, cái đẹp nhằm chăm sóc giáo dục và đảm bảo an toàn cho trẻ.  Trong quá trình thực hiện tôi có được những thuận lợi và gặp phải một số khó khăn sau :  * Thuận lợi Trường   mầm   non   nằm   trong   khu   vực   đông   dân   cư,   xung   quanh  khu  vực trường không có ao hồ, sông suối .  2/2 giáo viên của lớp có trình độ trên chuẩn, yêu nghề mến trẻ. Luôn tích cực tham gia học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và năng lực sư phạm cho bản thân.  Nề nếp, kỷ cương trong lớp được giữ vững, ngay từ đầu năm học lớp đã bầu được ban đại diện cha mẹ học sinh cùng giáo viên chủ nhiệm quản lý tốt việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ, theo dõi sát chương trình học, đến từng bữa ăn, giấc ngủ cùng các hoạt động vui chơi của trẻ.  Phòng học đảm bảo đủ ánh sáng, thoáng mát, sạch sẽ, an toàn cho trẻ. Có đầy đủ đồ dùng dạy học, đồ chơi cho các hoạt động học tập và vui chơi của trẻ, có công trình vệ sinh sạch sẽ đúng quy định, đủ nước sạch phục vụ sinh hoạt hàng ngày cho trẻ. Ngoài ra trường có phòng y tế riêng, trang thiết bị y tế tương đối đầy đủ. Ban giám hiệu nhà trường tạo mọi điều kiện về cơ sở vật chất, tình thần. Hàng năm ban giám hiệu nhà trường đã tổ chức lớp tập huấn và cử giáo viên đi học các lớp về phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ. Ngoài tài liệu chuyên môn nhà trường còn trang bị đầy đủ tài liệu về cách phòng tránh tai nạn thương tích cho giáo viên. Học sinh nhanh nhẹn có nề nếp, lễ phép, hứng thú tham gia hoạt động. * Khó khăn  Trường được xây 02 tầng nên ảnh hưởng không nhỏ đến không gian hoạt động của trẻ và đó cũng là nguy cơ gây tai nạn thương tích  cao.  Kỹ năng phòng tránh và xử lý các tai nạn thương tích cho trẻ của giáo viên đôi khi còn chưa linh hoạt. Giáo viện không có điều kiện được trãi nghiệm  kỹ năng xử trí các tai nạn thương tích thông thường, chưa được tập huấn một cách có hệ thống các kỹ năng cơ bản.  Nhân viên y tế chưa có nhiều kinh nghiệm thực tế về chăm sóc sức khỏe và kỹ năng xử   trí các tai nạn thương tích do chuyên môn không được cọ sát thường xuyên như ở bệnh viện.  Trẻ còn quá nhỏ nên ý thức tự bảo vệ mình còn hạn chế. Kiến thức về phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ ở lớp rất khó để phụ huynh nắm bắt và ghi nhớ khi ở nhà. Bên cạnh đó có những bố mẹ do bận công việc nên ít có thời gian trò chuyện với con về việc tự bảo vệ mình và cách nhận biết những nguy hiểm xung quanh mình… Đây cũng là một hạn chế trong việc giúp trẻ phóng tránh tai nạn thương tích tại gia đình. 2.2. Một số biện pháp phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ ở trường mầm non: Từ những buổi tập huấn do trường tổ chức, từ những tài liệu do nhà trường cung cấp, những quy định của sở giáo dục nội quy của nhà trường và kinh nghiệm của bản thân cũng như hiện trạng cơ sở vật chất môi trường học tập  và các điều kiện thuận lợi khó khăn trên của nhà trường, tôi luôn trăn trở và đã tìm ra một số biện pháp phòng tránh các tai nạn thương tích cho trẻ trong nhà trường như sau: 2.2.1. Tự học tập, bồi dưỡng nâng cao kiến thức về phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ.           Giáo viên mầm non là người trực tiếp chăm sóc trẻ khi ở lớp, vì vậy bồi dưỡng kiến thức về phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ là rất quan trọng. Ngoài việc tham gia đầy đủ vào các buổi tập huấn do nhà trường và phòng giáo dục tổ chức giáo viên còn cần nghiên cứu sách báo và hoàn thiện nội dung, chương trình giáo dục nội khoá và ngoại khoá về phòng, chống tai nạn, thương tích cho phù hợp với đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi và tình hình thực tế ở địa phương. Tổ chức và tham gia các cuộc thi tìm hiểu về cách phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ. Thực hiện nghiêm túc và có chất lượng về nội dung giáo dục phòng, tránh tai nạn, thương tích đã được Bộ quy định tại chương trình các môn học. Cần chú trọng việc trang bị kiến thức và hình thành kỹ năng phòng, chống tai nạn thương tích cho trẻ.        Giáo viên cũng phải tham gia các lớp tập huấn về Y tế để nâng cao kiến thức vế cách sơ cứu kịp thời nếu trẻ không may gặp tai nạn. Giáo viên phải được tập huấn kiến thức và kĩ năng về phòng và xử trí ban đầu một số tai nạn thường gặp như xặc, bỏng, gãy xương… Hằng năm, nhà trường cần phối hợp với y tế địa phương tập huấn, nhắc lại cho giáo viên về nội dung này.        Khi trẻ bị tai nạn phải bình tĩnh xử trí sơ cứu ban đầu tại chỗ, đồng thời báo cho cha mẹ và y tế nơi gần nhất để cấp cứu kịp thời cho trẻ. Tham mưu với ban giám hiệu đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị phòng, tránh tai nạn, thương tích ( băng, nẹp cứu thương…) củng cố và phát triển phòng Y tế để đáp ứng được nhiệm vụ phòng, tránh tai nạn, thương tích; phát hiện và xử lý kịp thời khi có tai nạn thương tích xảy ra trong nhà trường. Từ những buổi tập huấn rất hữu ích và những tài liệu mà nhà trường cung cấp bản thân tôi đã tự nâng cao được kiến thức về phòng tránh tai nạn thương tích và biết cách xử lý kịp thời các tai nạn không may xảy đến với trẻ. 2.2.2. Xây dựng môi trường trong và ngoài lớp học an toàn.           Trường được xây dựng hai tầng rất khang trang, tuy nhiên khi thiết kế thi công các kỹ sư chưa lường trước được những nguy hiểm có thể xấy ra đối với trẻ, bản thân là người giáo viên mầm non ngày ngày tiếp xúc với trẻ tôi đã nhận thấy một số bất cập về cơ sở vật chất vì thế tôi đã mạnh dạn đề xuất ý kiến với ban giám hiệu, được sự nhất trí của ban giám hiệu và sự ủng hộ của phụ huynh. Nhà trường đã có những biện pháp sửa chữa, nâng cấp một số khu vực có thể gây nguy hiểm cho trẻ. Giáo viên giáo dục trẻ không leo trèo lên cầu thang hay lan can gây nguy hiểm tính mạng cho trẻ, thường xuyên nhắc nhở trẻ không thò tay vào ổ cắm điện trong lớp học. Sàn nhà vệ sinh sau một thời gian xây dựng đã bị tắc các ống cống, hệ thống vòi nước bị hư hỏng, rò rỉ, còn nhiều vũng nước đọng gây nguy hiểm cho trẻ vì vậy tôi đã đề xuất với nhà trường nâng cấp lại sàn vệ sinh, xử lý hệ thống ống dẫn nước cũng như hệ thống công trình vệ sinh. Giáo viên các lớp cũng đã chú ý giữ cho sàn nhà vệ sinh luôn khô thoáng để đảm bảo cho trẻ không bị trượt ngã do trơn khi vào vệ sinh. Luôn nhắc nhở trẻ mang dép khi vào nhà vệ sinh, không mở các vòi nước quá to tránh chảy nước khắp sàn. Đối với các đồ dùng đồ chơi phục vụ các hoạt động trong lớp, phải kiểm tra độ an toàn và đề xuất với hiệu trưởng làm kệ có lắp bánh xe di chuyển dễ, nhẹ nhàng kệ không quá cao, không quá nặng so với cơ thể trẻ. Sắp xếp khoa học những đồ chơi để vừa tầm tay của trẻ. Những đồ chơi thiếu an toàn phải để xa tầm với như hột, hạt để xâu chuỗi trẻ có thể ngậm, nghịch bỏ vào lỗ tai bạn, bỏ vào lỗ mũi…, cô phải bao quát và giáo dục trẻ các kĩ năng chơi an toàn cho mình và cho bạn mọi lúc mọi nơi. Những đồ dùng phục vụ ăn uống và ngủ phải phù hợp với từng độ tuổi của trẻ, không nên dùng các đồ dùng dễ vỡ như sành, sứ, thủy tinh tất cả mọi đồ dùng phải nhựa cứng, dẻo hóa, gỗ hóa để đảm bảo an toàn cho trẻ. Nhất là cửa kính phải thay bằng nhựa cứng, bình hoa nên sử dụng xốp hoặc gỗ. Vào mùa mưa cần cẩn trọng kiểm tra các cây xanh cao, giàn đựng bình nước sao cho an toàn với trẻ. Cần kiểm tra các đường dây điện, ổ cắm điện cao xa tầm tay trẻ và phải dán nilon với ổ cắm thấp không thể di dời. Trong các góc nghệ thuật chú ý các hộp màu nước cọ vẽ trẻ có thể hay nhầm lẫn các loại nước phòng chống ngộ độc cho các trẻ nhỏ. Khu vực nhà bếp được xây dựng cách xa khu vực giảng dạy để tránh ảnh hưởng của khí ga cũng như tiếng ồn ảnh hưởng tới trẻ nếu trẻ hít phải khí độc từ các nguồn gây ô nhiễm không khí rất dễ bị ngộ độc không khí. Từ những điều kiện cơ sở vật chất ban đầu còn nhiều khó khăn Ban giám hiệu nhà trường đề xuất ý kiến lên cấp trên để nâng cấp, cải tạo và dành nhiều công sức kết hợp cùng giáo viên và phụ huynh nâng cấp và sửa chữa kịp thời các hư hỏng nhỏ để nhà trường có khung cảnh sư phạm đẹp và đảm bảo an toàn cho trẻ. Thực tế chứng minh bằng cách thực hiện tốt biện pháp xây dựng trường học an toàn lớp tôi không có trẻ nào xảy ra tai nạn thương tích nói riêng và toàn trường nói chung. 2.2.3. Giáo viên luôn giám sát trẻ mọi lúc, mọi nơi. Giáo viên không nên để bé chơi một mình dù chỉ trong tích tắc. Trẻ lứa tuổi mầm non phải luôn luôn được sự chăm sóc, trông coi của người có trách nhiệm. Cô giáo phải thường xuyên theo dõi, bao quát cháu mọi lúc mọi nơi, trong mọi hoạt động. Luôn luôn để mắt đến trẻ mọi lúc, mọi nơi vì ở tuổi mầm non trẻ hiếu động và luôn muốn khám phá mọi đồ vật xung quanh bằng tất cả khả năng của mình: Mắt nhìn, tay sờ và… ngậm vào miệng để nếm thử. Vì thế mà trẻ thường mắc phải các tai nạn về đường hô hấp do hít và nuốt phải các dị vật. Hàng ngày giáo viên nhận trẻ trực tiếp từ tay cha mẹ trẻ, đếm và kiểm tra trẻ nhiều lần trong ngày, chú ý những lúc đưa trẻ ra ngoài để tham gia các hoạt động ngoài trời hoặc thăm quan. Bàn giao số trẻ khi giao ca. Đóng cửa, cổng trường khi không có người ra vào. Khi trò chuyện với trẻ cô tổ chức chơi một số trò chơi như tập vông, tay xinh…( gợi ý xem trẻ có đồ gì trong túi thì bỏ ra chơi cùng )để xem ai có gì trong túi quần áo không, từ đó cô có thể loại bỏ những đồ chơi nhỏ mà trẻ nhặt được hoặc mang từ nhà đến. Hoạt động học: Thường ít gây ra tai nạn nhưng ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ. Trẻ có thể đùa nghịch chọc bút vào mặt nhau ( chọc vào mắt nhau). Nhất là với các hoạt động sử dụng đất nặn cần chú ý không đẻ trẻ nghịch đất nặn nhét vào tai, mũi của nhau rất nguy hiểm. + Không sử dụng các loại chai, lọ đựng thuốc, đựng màu độc hại   làm đồ chơi cho trẻ. + Giáo viên luôn lồng ghép, tích hợp giáo dục về an toàn cho trẻ trong mọi chủ đề, lồng ghép nội dung phòng tránh tai nạn thương tích vào chương trình giáo dục. VD: Chủ đề gia đình: lồng ghép các câu hỏi: “những đồ dùng nào trong gia đình có thể gây nguy hiểm trẻ không được đến gần” (các đồ dùng sử dụng điện, phích đựng nước nóng, dao, kéo…) CĐ Phương tiện giao thông: biển báo giao thông đơn giản, đèn tín hiệu, khi tham gia giao thông các bé cũng phải nhớ đội mũ bảo hiểm…. CĐ Trường mầm non: khi chơi đồ chơi phải như thế nào, nếu đưa vào miệng sẽ bị làm sao… CĐ Thực vật: Giáo dục trẻ không được leo trèo lên cành cây sẽ bị ngã rất nguy hiểm. Cho trẻ làm quen với những biển cấm, biển báo nguy hiểm, cảnh báo những đồ vật gây nguy hiểm và những nơi nguy hiểm trẻ không được đến gần. Hoạt động ngoài trời: Trong giờ chơi vì ở ngoài trời, trẻ rất ham chơi nên có thể gặp các tai nạn như: Chấn thương phần mềm, rách da, gãy xương…nguyên nhân thường do trẻ đùa nghịch, xô đẩy nhau, dùng que làm kiếm nghịch, đấu kiếm, chọc vào nhau và trẻ có thể vô tình chọc vào mắt gây chấn thương. Ngoài ra, trẻ còn chơi đùa cầm gạch, sỏi, đá ném nhau hoặc chạy nhảy va vào các bậc thềm gây chấn thương.Vì vậy trước khi cho trẻ ra hoạt động ngoài trời cô chú ý đếm trẻ, kiểm tra khu vực sân trẻ quan sát có chủ đích. Giao hẹn sân chơi quy định, phải đảm bảo đó là nơi thoáng mát… Không để trẻ chơi gần các bụi rậm, nơi có tổ ong, tổ kiến để đề phòng rắn cắn, ong đốt, kiến cắn. Loại bỏ các vật sắc nhọn bằng kim loại, mảnh thủy tinh, gốm, sắt, đá, sỏi…khỏi nơi vui chơi của trẻ, vì vậy cô phải luôn bao quát ở bên trẻ để đảm bảo trẻ vui chơi mà vẫn an toàn. Ở thang leo, xích đu,  cầu trượt cần đặt các miếng thảm gai để khi trẻ tiếp đất được an toàn, không bị trầy xước khi va vào nền bê tông. Cô kịp thời giải thích ngay cho trẻ về sự nguy hiểm của các vật nhọn khi chơi, đùa nghịch hay sinh hoạt để trẻ có thể ghi nhớ ngay và cẩn thận hơn khi chơi.           - Hoạt động ăn: Vào giờ ăn trẻ rất hiếu động háu ăn vì thế khi thức ăn mang từ nhà bếp lên còn đang còn nóng cô cần để nguội bớt rồi mới chia về bàn cho trẻ.          + Kiểm tra thức ăn trước khi cho trẻ ăn, uống. Tránh cho trẻ ăn thức ăn, nước uống còn quá nóng.           + Không ép trẻ ăn, uống khi trẻ đang khóc, trẻ vừa ăn, vừa cười đùa hoặc khi trẻ đang khóc mà cô cố ép trẻ ăn, uống đều rất dễ gây sặc cho trẻ. Vì thế cô phải để trẻ ăn trong tâm trạng thật thoải mái, không cố ép trẻ + Khi ăn cần cho trẻ ăn ở tư thế ngồi, nhắc trẻ ăn từ từ, nhai kỹ. Giáo dục trẻ khi ăn không được vừa ăn, vừa đùa nghịch, nói chuyện dễ bị xặc, nghẹn. + Dị vật đường ăn thường gặp là hóc xương, nghẹn nên tôi đã trao đổi phối hợp với tổ nuôi, chế biến những món ăn mềm, xay nhỏ, phù hợp với lứa tuổi nhà trẻ. + Khi cho trẻ ăn các quả tráng miệng lên chọn các loại quả không có hạt nếu có hạt cần chú ý bóc bỏ hạt trước khi đưa lên lớp. + Thận trọng khi cho trẻ uống thuốc, đặc biệt là các thuốc dạng viên Hoạt đông giờ ngủ: Khi trẻ chuẩn bị lên giường giáo viên chú ý xem trẻ còn ngậm thức ăn trong miệng không, kiểm tra tay, túi quần áo xem có vật nhỏ lạ, các loại hạt, kẹo cứng, đồ chơi trên người trẻ tránh trường hợp khi ngủ trẻ trêu ghẹo nhét vào miệng, mũi, tai. Để dị vật rơi vào đường thở gây ngạt thở. + Phòng ngủ phải được thông thoáng tránh trường hợp khi trẻ ngủ trẻ hít phải khí độc từ các nguồn gây ô nhiễm không rất dễ bị ngộ độc. + Giáo viên luôn bao quát trẻ không để trẻ ngủ lâu trong tư thế nắm sấp xuống đệm, úp mặt xuống gối sẽ thiếu dưỡng khí gây ngạt thở -Giờ chơi tự do trong lớp: Khi chơi trong lớp, trẻ có thể gặp các tai nạn như dị vật mũi, tai do trẻ tự nhét đồ chơi ( hạt cườm, con xúc sắc, các loại hạt quả, đất nặn…) vào mũi, tai mình hoặc nhét vào tai bạn, mũi bạn. Trẻ hay ngậm hoặc chọc đồ chơi vào mồm gây rách niêm mạc miệng, hít vào gây dị vật đường thở, nuốt vào gây dị vật đường ăn.Vì vậy cô không cho trẻ cầm các đồ chơi quá nhỏ, tránh trường hợp trẻ cho vào miệng mũi. + Trẻ chơi tự do trong nhóm, giáo viên không cho trẻ chạy, xô đẩy nhau tránh va vào thành bàn, cạnh ghế, mép tủ…có thể gây chấn thương + Không nên để trẻ một mình vào nơi chứa nước kể cả xô chậu nước, khi dùng xong giáo viên cần đổ hết nước, úp xô, chậu, đảm bảo các xô, thùng không chứa nước trong nhà vệ sinh. Giám sát khi trẻ đi vệ sinh, khi trẻ chơi gần khu vực có chứa nguồn nước. Bằng việc thường xuyên giám sát, ở gần trẻ tôi đã loại bỏ được hết những tai nạn có thể xảy ra. Đồng thời trẻ lớp tôi đã nhận biết được một số nguy cơ gây nguy hiểm cho bản thân và có kỷ năng phòng tránh các tai nạn thương tích. 2.2.4. Thường xuyên loại bỏ đồ dùng, đồ chơi gây nguy hiểm. Đồ chơi là một trong những món đồ không thể thiếu đối với trẻ nhỏ, đồ chơi cần cho trẻ được ví như cơm ăn nước uống hàng ngày của trẻ. Nếu trong một ngày ở lớp trẻ hoạt động mà không có đồ chơi thì coi như hoạt động đó không thành công qua đó nói nên tầm quan trọng của đồ chơi là rất cần thiết cho trẻ. Và thời gian trẻ được tiếp xúc với đồ chơi trong một ngày là rất nhiều, chính vì vậy phải thường xuyên loại bỏ những đồ chơi gây nguy hiểm cho trẻ. Theo nội quy của nhà trường, giáo viên phải thường xuyên vệ sinh đồ dùng, đồ chơi hàng ngày, hàng tuần để đảm bảo vệ sinh và loại bỏ những đồ chơi gây nguy hiểm cho trẻ. Những đồ chơi đã bị hư hỏng trở nên sắc nhọn rất nguy hiểm. Cơ thể trẻ còn rất non yếu, làn da mỏng manh của trẻ rất dễ bị trầy sước vì thế khi chơi dễ gây ra nguy hiểm cho trẻ như đứt tay, xước da. Vật sắc nhọn làm nguy hiểm đến mắt cũng như chảy máu cơ thể trẻ. Những đồ chơi nhỏ như  hột hạt, hoa ở góc hoạt động với đồ vật rất nhỏ khi trẻ chơi cô cần chú ý quan sát tránh để trẻ đưa vào miệng. Khi chơi xong cô cần cất dọn cẩn thận không để trẻ tự ý lấy chơi. Đồng thời tôi luôn cố gắng sáng tạo ra những loại đồ chơi mới phù hợp với lứa tuổi mà vẫn đảm bảo tính khoa học của hoạt động. Ngoài những đồ vật sẵn có như hột hạt, hoa, tôi sáng tạo thêm một số đồ chơi theo chủ đề: Khâu quần áo, cài khuy… Với những đồ chơi hiện nay đa phần là đồ chơi xuất xứ từ Trung Quốc, với nhiều chất liệu nhựa độc hại, các chất gây rối loạn nội tiết, gây ung thư… một số là loại nhựa giòn dễ vỡ gây nguy hiểm vì vậy khi chọn lựa đồ chơi cho trẻ giáo viên cần lưu ý chọn cho trẻ đồ chơi có xuất xứ rõ ràng, các thông số về kỹ thuật cũng như chất liệu tạo thành được nhà sản xuất ghi đầy đủ, rõ ràng trên bao bì sản phẩm đảm bảo an toàn cho trẻ khi chơi.   Song song với việc loại bỏ đồ dùng, đồ chơi nguy hiểm thì giáo viên phải luôn cẩn trọng với đồ dùng của cô như: dao, kéo, thước kẻ, súng bắn nến…khi dùng xong phải cất gọn đúng nơi quy định, cất cao khỏi tầm tay với của trẻ. Báo ngay với BGH nếu trong lớp có đồ dùng, đồ chơi bị hỏng để thay đồ dùng đồ chơi mới ngay đảm bảo an toàn và có đồ chơi cho trẻ kịp thời Việc thường xuyên loại bỏ đồ dùng, đồ chơi mầm non nguy hiểm hàng ngày là việc dễ làm và đơn giản giúp phòng tránh tai nạn thương tích và dị vật đường thở cho trẻ rất hiệu quả ở lứa tuổi nhà trẻ, nhờ việc thường xuyên loại bỏ đồ dùng đồ chơi nguy hiểm giờ đây đồ dùng đồ chơi lớp tôi luôn đảm bảo được an toàn cho trẻ. Lớp tôi không có trường hợp nào bị tai nạn do bị hóc sặc, trầy xước do đồ chơi hư hỏng hay đồ chơi nhỏ. 2.2.5: Giáo dục kỷ năng phòng tránh các tai nạn thương tích cho trẻ thông qua các hoạt động mọi lúc mọi nơi.  Hoạt động âm nhạc Tôi khai thác một cách có hiệu quả những bài hát chứa đựng tình huống không an toàn để giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ. VD:    Bài hát  :          Con mèo ra bờ sông ( Hoàng Hà) Một con mèo ra bờ sông Meo…Mèo này chớ xuống sông Một con mèo ra bờ ao Meo… Mèo này chớ xuống ao Em cũng không chơi gần sông Em cũng không chơi gần ao…kẻo ngã…nhào!    Thông qua việc giảng nội dung bài hát, tôi giúp trẻ  hiểu rằng không nên chơi ở  gần bờ sông, bờ ao, vì bản thân trẻ có thể bị đuối nước do ngã xuống sông, xuống  ao.  Hoạt động khám phá khoa học    VD : Khám phá xe máy    Ở hoạt động này, tôi chú ý giúp trẻ hiểu bô xe máy thường rất nóng , trẻ có thể bị  bỏng  khi đùa nghịch, sờ, chạm vào bô xe máy. Ngoài ra, tôi còn sử dụng hình ảnh  làm trò chơi nhằm hình thành kỹ năng giữ an toàn giao thông để phòng tránh tai  nạn thương tích cho trẻ.    Trò chơi “ Ai giỏi nhất”   Cô chuẩn bị hình ảnh : Bé ngồi sau xe máy đội mũ bảo hiểm, bé ngồi sau xe máy không đội mũ bảo hiểm, bé ngồi sau xe vòng tay ôm người phía trước,  bé ngồi sau xe hai tay giơ ra để nghịch… Yêu cầu trẻ chọn hình ảnh hành động mà trẻ nên làm, và hỏi trẻ vì sao con nên làm như vậy? Nếu con không làm như vậy thì chuyện gì sẽ xảy ra?...    Trên cơ sở đó cô củng cố giáo dục trẻ : Khi đi xe máy cùng bố mẹ, các con nên đội mũ bảo hiểm để bảo vệ phần đầu đỡ bị đau nếu chẳng may con bị ngã xe. Các con cũng nên ngồi ngay ngắn trên xe, vòng tay ôm chặt người phía trước, có như vậy các con mới giữ an toàn cho bản thân mình.  Hoạt động vui chơi  Vui chơi là hoạt động mang tính chủ đạo của trẻ mầm non. Những hành động, việc làm hay cách xử lý tình huống của người lớn mà trẻ đã thấy đều được trẻ tái hiện lại trong khi chơi. Việc giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ thông qua trò chơi sẽ được trẻ ghi nhớ rất nhanh và định hình ngay trong ý thức, việc làm của trẻ.  VD : + Ở góc phân vai với trò chơi “ gia đình”, tôi giúp trẻ hình thành thói quen pha sữa cho em bé xong phải cất gọn phích nước, để tránh bị bỏng. - Trò chơi “ Nấu ăn” tôi nhắc trẻ phải dùng lót tay khi bắc nồi từ trên bếp xuống + Ở góc thiên nhiên tôi lưu ý để trẻ biết phải khóa vòi nước sau khi sử dụng , cất dụng cụ làm vườn cẩn thận để tránh bị chảy máu. + Khi cho trẻ ra hoạt động ngoài trời, qua việc trò chuyện quan sát đu quay, tôi giúp trẻ nhận biết được một số nguyên nhân gây ngã, gây tai nạn và biết cách phòng tránh nguy cơ gây ngã.  - Vì sao mà bé ngã khi ngồi trên đu quay? ( không bám chắc, đùa nghịch, xô đẩy bạn…) - Khi ngồi trên đu quay chẳng may bị ngã bé cần làm gì? ( Nằm yên, chờ đu quay dừng hẳn mới ngồi dậy để tránh đu quay đập vào đầu, bạn khác chạy đi báo với cô…)           - Bé làm gì để phòng tránh ngã? ( Không xô đẩy bạn khi ngồi trên đu quay, nắm chắc tay cầm…)   Hoạt động vệ sinh cá nhân     Khi thực hiện vệ sinh cá nhân cho trẻ, tôi giải thích cho trẻ hiểu nền nhà tắm, nhà vệ sinh rất trơn, trẻ có thể bị ngã khi chạy nhảy trong nhà vệ sinh, nhà tắm, trẻ có thể bị bỏng khi vặn vòi nước không đúng cách nếu nhà dùng bình nóng lạnh… Cũng qua đó, tôi giúp trẻ nhận ra rằng trẻ cần nhờ người lớn giúp khi muốn vào nhà vệ sinh, nếu không có ai ở nhà con hãy tìm dép để đi vào chứ không đi chân không. Và tuyệt đối đừng vặn nước ở những vòi mà con không chắc là có nước nóng hay không…  Thông qua giờ ăn, giờ ngủ trưa    Trước giờ ăn, ngoài việc tạo bầu không khí vui vẻ để kích thích trẻ ăn hết xuất, tôi còn giúp trẻ thấy những mối nguy hiểm sẽ xảy ra cho trẻ nếu trẻ vừa ăn vừa cười nói, nếu trẻ ăn hay uống quá nhanh, hoặc khi vừa ăn xong mà trẻ chạy nhảy đùa nghịch…      Ở giờ ngủ trưa, tôi giải thích cho trẻ hiểu nếu trẻ không cởi bỏ khăn quàng cổ trước khi ngủ thì trẻ có thể bị ngạt trong khi ngủ? Hoặc nếu trẻ nằm úp mặt xuống gối hay lấy gối đè lên mặt bạn thì chuyện gì sẽ xảy ra?...  Hoạt động chiều     Với đặc điểm nhận thức của trẻ là tư duy trực quan hình tượng  nên nếu chỉ dừng lại ở việc giảng giải cho trẻ thôi thì sẽ không thực sự hiệu quả.. Chính vì vậy sau khi ôn bài buổi chiều tôi thường tạo một số tình huống nhỏ cho trẻ trải nghiệm nhằm củng cố kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích ở trẻ. VD : - Đổ các khối gỗ đồ chơi ra sàn lớp, yêu cầu trẻ đi chân không vào lớp. Trẻ đã biết đi từng bước một, tránh dẫm lên các khối để khỏi bị ngã và đau chân. Đồng thời nhặt khối để gọn lại một chỗ.  Việc trải nghiệm tình huống thường xuyên đã giúp trẻ phát triển kỹ năng suy đoán, nhận biết mối nguy hiểm, trên cơ sở đó áp dụng những kiến thức ,kinh nghiệm mình đã có để tìm ra cách giải quyết vấn đề . Từ đó trẻ có thể vận dụng với những tình huống khác trong thực tế hàng ngày mà trẻ gặp . Nó góp phần hình thành và củng cố cho trẻ  những kinh nghiệm, những kỹ năng  bảo vệ mình trong cuộc sống sau này.  Thông qua hoạt động đón, trả trẻ    Tận dụng khoảng thời gian ngắn trong giờ đón trẻ, tôi đưa ra cho trẻ những câu hỏi tình huống để trẻ thảo luận và cùng nhau tìm cách giải quyết vấn đề  - “Nếu con đang ngồi chơi một mình mà tự nhiên thấy nhà tối om, con sẽ làm như thế nào?” .  Việc con nên làm là con  ngồi yên tại chỗ, sau đó gọi bố mẹ thật to. Và con không nên đi lại trong nhà lúc tối tăm, vì như thế con rất dễ bị vấp ngã. - “Nếu con nhìn thấy ấm điện đun nước đang bốc khói và kêu inh ỏi, con sẽ làm như thế nào”?  Tuyệt đối không lại gần, con hãy đi tìm người lớn đến giúp. Con không nên lại gần vì như vậy, con rất dễ bị điện giật, hoặc bị nước nóng tràn ra làm bỏng người.    Việc trẻ suy nghĩ, thảo luận  và cùng cô đưa ra phương án tối ưu để xử lý trước những tình huống cụ thể thường gặp giúp trẻ có sự tư duy logic, phát triển ngôn ngữ và khả năng diễn đạt bằng lời của mình. Kinh nghiệm ứng phó trước nguy cơ gây nguy hiểm cũng được trẻ hiểu và tiếp thu dễ dàng.     Ở giờ trả trẻ, tôi thường cùng trẻ quan sát xem các bạn đã ngồi trên xe đạp, xe máy khi bố mẹ đến đón như thế nào? Ngồi như vậy có an toàn không? Các bạn có đội mũ bảo hiểm không? Nếu bố mẹ đón con bằng xe đạp hoặc xe máy, thì con sẽ ngồi như thế nào? Nếu đi bộ cùng bố mẹ thì con nên như thế nào ( Không chạy, nắm chặt tay bố mẹ, đi ở lề đường…)   Qua mỗi lần quan sát hoặc trò chuyện cùng trẻ, việc lắng nghe ý kiến của trẻ giúp tôi nhận ra lý do hành động phản ứng của trẻ trong mỗi tình huống. Trên cơ sở đó tôi giải thích cho trẻ hiểu rõ vấn đề, đồng thời khẳng định với trẻ việc nên làm và không nên làm trong tình huống đó để có thể bảo vệ bản thân mình an toàn.    Tóm lại, cần giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ mọi lúc mọi nơi, đảm bảo tính liên tục để trở thành thói quen, phản xạ của trẻ. Tuy nhiên không nên lạm dụng tích hợp quá nhiều sẽ làm ảnh hưởng đến kết quả của hoạt động chính cũng như sẽ gây tâm lý nặng nề cho trẻ khi tham ra vào các hoạt động đó. 2.2.6: Tuyên truyền và phối kết hợp với phụ huynh: Ngoài công tác tuyên truyền trên loa đài ,khẩu hiệu, tranh áp phích, tờ rơi…về công tác phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ thì công tác tuyên truyền với phụ huynh học sinh là một trong những biện pháp quan trọng . Cần nhắc nhở và tuyên truyền cho phụ huynh thực hiện các biện pháp an toàn cho trẻ, để phòng tránh những tai nạn cho trẻ có thể xảy ra tại gia đình, trên đường  đến trường hoặc đón trẻ từ trường về nhà. Tuyệt đối không đẻ trẻ nhỏ đi đón nhau.           Vì đa phần phụ huynh rất bận, nên giáo viên thường tranh thủ trao đổi vào giờ đón trả trẻ về cách phòng tránh tai nạn thương tích tại nhà như khuyến khích phụ huynh dán những cảnh báo nguy hiểm ở ổ điện , để những vật dụng gây nguy hiểm lên cao, đúng nơi quy định nhất là các loại dao kéo, phích nước, các loại thuốc…thường xuyên loại bỏ những đồ chơi gây nguy hiểm ở nhà, kiểm tra quần áo trước khi mặc cho trẻ tránh trường hợp có côn trùng bám vào khi phơi lại mặc cho trẻ khiến trẻ ngứa ngáy khó chịu.             Giếng nước, bể nước phải xây cao thành và các dụng cụ chứa nước như chum, vại… cần có nắp đậy chắc chắn hoặc khóa cẩn thận. Không bao giờ được để trẻ một mình ở dưới nước hoặc gần nơi nguy hiểm. Nếu gia đình nào có điều kiện nên dạy trẻ tập bơi sớm để phòng tránh đuối nước. Nhắc phụ huynh cẩn thận khi cho trẻ ăn các loại quả có hạt, các loại thạch, kẹo cứng…Điều quan trọng nhất là phải luôn giám sát trẻ để chắc chắn rằng con mình luôn được đảm bảo an toàn tuyệt đối. Tuy nhiên để việc cung cấp kiến thức được hiệu quả, dễ nhớ nên tôi làm tờ thông báo về một số cách phòng tránh tai nạn thương tích đơn giản ở góc tuyên truyền. Ở đó dán những hình ảnh đẹp, dễ bắt mắt nên được phụ huynh lưu tâm đọc hằng ngày.   Công tác tuyên truyền phòng tránh tai nạn thương tích với phụ huynh là việc vừa dễ lại vừa khó, dễ vì đây là công việc hàng ngày của giáo viên, khó ở đây là giáo viên phải có những lời nói thuyết phục, biết chọn lọc những nội dung tuyên truyền thiết thực, thu hút được phụ huynh để phụ huynh dễ hiểu và dễ thực hiện. Biện pháp tuyên truyền kết hợp với phụ huynh tại lớp giúp giáo viên và phụ huynh hiểu nhau hơn, từ đó giúp giáo viên thuận lợi trong việc giáo dục trẻ tránh những nơi nguy hiểm, không an toàn với trẻ. Và cũng yên tâm hơn trong công tác phòng tránh tai nạn tại nhà vì phụ huynh đã có kiến thức về cách phòng tránh tai