Tài liệu Một số biện pháp chỉ đạo thực hiện tổ chức thực hành trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo với môi trường tự nhiên

MỤC LỤC Trang 1. MỞ ĐẦU 2 1.1. Lý do chọn đề tài 2 1.2. Mục đích nghiên cứu 3 1.3. Đối tượng nghiên cứu 3 1.4. Phương pháp nghiên cứu 3 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN 4 2.1. Cơ sở lý luận 4 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN 4 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 6 2.3.1 Nâng cao công tác chỉ đạo và chú trọng bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên. 6 2.3.2 Tích cực đề xuất, tham mưu với cấp trên tăng cường bổ sung, tu bổ cơ sở vật chất đảm bảo môi trường xanh, sạch, đẹp giúp trẻ trẻ thực hành, trải nghiệm với thiên nhiên 10 2.3.3 Xây dựng môi trường thiên nhiên trong và ngoài nhóm lớp, tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ tham gia hoạt động thực hành, trải nghiệm với môi trường thiên nhiên 10 2.3.4 – Tổ chức các hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo với môi trường tự nhiên. 2.3.5 Phối hợp các bậc phụ huynh trong việc tổ chức hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo với môi trường tự nhiên”. 2.4. Hiệu quả của SKKN đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. 3 KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 20 3.1. Kết luận 20 3.2. Kiến nghị 21 13 17 17 Tài liệu tham khảo 23 Danh mục các đề tài SKKN đã được đánh giá. 24s 1. MỞ ĐẦU 1 1.1. Lý do chọn đề tài Giáo dục trẻ từ 0-6 là nhiệm vụ của cán bộ giáo viên bậc học mầm non. Đây là nhiệm vụ vô cùng quan trọng bởi quà trình giáo dục trẻ em từ 0-6 tuổi cũng là quá trình hình thành những nét vẽ đầu tiên về nhân cách của một con người. Những gì trẻ học được ở ở độ tuổi này sẽ theo trẻ đi đến hết cuộc đời. Vì vậy mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể lực, thẩm mĩ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam và chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ bước vào trường tiểu học. Để đạt được những mục tiêu trên việc tổ chức thực hiện các hoạt động chuyên sâu trong trường mầm non là một giải pháp quan trọng. Việc thực hiện các choạt động chuyên sâu nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ. Với đặc điểm của trẻ học thông qua các hoạt động vui chơi, thực hành trải nghiệm thì việc triển khai hoạt động chuyên sâu về “Tổ chức các hoạt động cho trẻ thực hành, trải nghệm với môi trường tự nhiên” góp phần không nhỏ vào việc đạt được mục tiêu giáo dục nói trên. Đồng thời phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ trong học tập và các hoạt động. Tuy nhiên hiện nay môi trường giáo dục của chúng ta đang bị bó hẹp trong một không gian hẹp trong các lớp học được trang bị khá nhiều đồ chơi hiện đại, xung quanh phòng học của trẻ là những giá đựng đồ chơi đã được sản xuất nhờ một hệ thống dây chuyền sản xuất hiện đại. Những bộ đồ chơi hiện đại sẵn có mua trên thị trường cũng đã đáp ứng được phần nào nhu cầu vui chơi của trẻ nhưng nó đã làm mất đi những không gian chơi tự do, trẻ ít được hòa mình với thiện nhiên. Mặt khác các giáo viên mầm non cần đảm bảo an toàn cho trẻ và việc cho trẻ vui chơi ngoài trời cũng làm họ lo ngại ảnh hưởng đến điều này. Cha mẹ và người thân của trẻ thì bận với công việc và nhịp sống hối hả kiếm tiền đáp ứng những nhu cầu cần thiết của cuộc sống. Trẻ em còn bị cuốn hút vào những trò chơi điện tử, những bộ phim hoạt hình và tất cả đã tạo cho trẻ có thói quen sống xa với thiên nhiên, xa với cỏ cây hoa lá. Mặc dù các cô giáo đều biết được tầm quan trọng của việc cho trẻ tiếp xúc gần gủi với thiên nhiên sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện hơn trẻ yêu thiên nhiên hơn kiến thức, kỹ năng sống của trẻ được hoàn thiện hơn. Một số giáo viên còn nhận thức hạn chế trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ thực hành trải nghiệm. Môi trường, cơ sở vật chất của nhà trường còn hạn chế trong việc tổ chức thực hiện các hoạt động trải nghiệm. Việc này đã ảnh hưởng không nhỏ tới mục tiêu đề ra của giáo dục trẻ độ tuổi mẫu giáo. Chính vì vậy là một cán bộ quản lí trực tiếp chỉ đạo chuyên môn nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục nói chung và nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường nói riêng và đưa trẻ đến gần với thiên nhiên hơn trong hai năm học 20172018 và năm học 2018-2019 tôi đã mạnh dạn chỉ đạo giáo viên thực hiện chuyên sâu hoạt động cho trẻ mẫu giáo thực hành, trải nghệm với môi trường tự nhiên”. Trong quá trình chỉ đạo thực hiện các hoạt động tổ chức cho trẻ thực hành trải nghiệm với môi trường thiên nhiên tôi đã đúc rút cho mình một số biện 2 pháp chỉ đạo và lựa chọn nghiên cứu xây dựng đề tài “Một số giải pháp chỉ đạo thực hiện tổ chức các hoạt động cho trẻ mẫu giáo thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên tại trường mầm non”. 1.2. Mục đích nghiên cứu 1.2.1: Giúp giáo viên biết sáng tạo các trò chơi, hình thức “Tổ chức các hoạt động cho trẻ mẫu giáo thực hành, trải nghệm với môi trường tự nhiên tại trường mầm non” một cách phong phú, đa dạng, đáp ứng nhu cầu, hứng thú của trẻ theo phương châm “chơi mà học, học bằng chơi”. 1.2.2: Nâng cao năng lực, tay nghề cho giáo viên trong việc vận dụng các phương pháp, hình thức “Tổ chức các hoạt động cho trẻ mẫu giáo thực hành, trải nghệm với môi trường tự nhiên tại trường mầm non”. Đặc biệt là việc tổ chức cho trẻ mẫu giáo lớn. 1.2.3: Tạo cơ hội cho trẻ tìm tòi, khám phá, thử nghiệm, và sáng tạo ở các khu vực hoạt động một cách vui vẻ, nhằm làm phát triển trẻ một cách toàn diện theo 5 lĩnh vực: Phát triển thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, kỹ năng xã hội và thẩm mỹ. 1.2.4: Tăng cường các điều kiện về CSVC, trang thiết bị phục vụ việc “Tổ chức các hoạt động cho trẻ mẫu giáo thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên tại trường mầm non”. 1.3.Đối tượng nghiên cứu. - Đối với trẻ từ 37 - 72 tháng tuổi ở Trường Mầm non Lam Sơn - Đội ngũ giáo viên trong nhà trường. 1.4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết. Khi xác định đề tài nghiên cứu tôi đã đọc, phân tích, so sánh, tổng hợp, khái quát hóa các kinh nghiệm của các tài liệu, lý luận có liên quan đến môi trường tự nhiên, các thí nghiệm khoa học, trò chơi... - Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế, thu thập thông tin. Tôi sử dụng cách đàm thoại với giáo viên nhằm tìm hiểu kiến thức của giáo viên về kiến thức về môi trường tự nhiên, về các hình thức giáo viên tổ chức cho trẻ hoạt động thực hành, trải nghiệm. Ngoài ra còn tìm hiểu những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện. Cùng giáo viên bàn luận thống nhất lên kế hoạch cho các hoạt thực hành, trải nghiệm . Đối với giáo viên tôi quan sát hoạt động chuyên môn trong quá trình tổ chức hoạt động thực hành, trải nghiệm. Đối với trẻ tôi quan sát để đánh giá biểu hiện các kỹ năng, nhận thức, thái độ với môi trường tự nhiên. - Phương pháp thống kê, xử lý số liệu. Tôi đã sử dụng toán thống kê để thống kê các % đạt được trong quá trình khảo sát,( trước và sau khi áp dụng các biện pháp) và rút ra kết quả từ số liệu. 3 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lí luận Trong cuộc sống của chúng ta luôn tồn tại hai môi trường song song đó là môi trường tự nhiên và môi trường xã hội. Môi trường tự nhiên bao gồm cỏ cây hoa lá, đất, cát, nước, không khí các hiện tượng thiên nhiên như mưa, nắng, bảo lụt, cầu vồng … và các mùa trong năm. Môi trường tự nhiên xung quanh trẻ không chỉ đối tượng để giúp trẻ tìm hiểu, khám phá, trải nghiệm mà còn là phương tiện để giáo dục trẻ. Tìm hiểu môi trường tự nhiên là một trong những nội dung cơ bản chiếm vị trí quan trộng trong chương trình giáo dục mầm non. Việc tổ chức cho trẻ tích cực thực hành trải nghiệm với môi trường thiên nhiên sẽ giúp trẻ hình thành, củng cố và phát triển những tri thức sơ đẳng về sự vật, hiện tượng thiên nhiên, nhằm giúp thỏa mãn nhu cầu nhận thức và mở ropongj hiểu biết cho trẻ về thế giới khách quan: Phát triển các quá trình tâm lý nhận thức ( như cảm giác, tri giác, tư duy, tưởng tượng…), các năng lực hoạt động trí tuệ ( Năng lực quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa, suy luận…) và phát triển ngôn ngữ. từ đó giáo dục cho trẻ có thái độ ứng xử đúng đắn với thiên nhiên theo tinh thần của lòng nhân ái, tình yêu đối với cái đẹp, thái độ tôn trọng và gìn giữ với môi trường, bước đầu biết sống có văn hóa. Lứa tuổi mẫu giáo là giai đoạn mà các quá trình tâm lý phát triển mạnh nhất. Những chức năng tâm lý do đó sẽ được dần dần hoàn thiện để tạo điều điện cho những cơ sở nhân cánh đầu tiên của con người được hình thành. Dựa trên đặc điểm tâm lý, nhận thức của trẻ MG các nhà tâm lý giáo dục đã chứng minh rằng, quá trình tìm hiểu môi trường tự nhiên được tổ chức mang tính chất khám phá, trải nghiệm theo phương thức” Học mà chơi, chơi mà học”là phù hợp hơn cả đối với trẻ. Đặc biệt việc sử dụng các trò chơi, các thí nghiệm đơn giản và việc tổ chức các hoạt động cho trẻ thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên luôn tạo cho trẻ hứng thú , kích thích trẻ tích cực hoạt động, phát triển ở trẻ tính tò mò, ham hiểu biết, thích khám phá tìm tòi, phát triển óc quan sát, phám đoán và hoạt động năng lực trí tuệ… từ đó mà nâng cao hiệu quả của quá trình tìm hiểu môi trường tự nhiên. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. * Thuận lợi: Trường mầm non Lam Sơn được thiết kế hiện đại, khang trang. Các lớp học rộng, thoáng mát, có hành lang rộng tạo điều kiện cho việc tạo môi trường thiên nhiên cho trẻ hoạt động. Nhà trường có 40 CBGV, NV. Trình độ đạt chuẩn 100% và trên chuẩn là 97,3%. Đội ngũ CBGV, NV nhiệt tình, tâm huyết với nghề, đa số giáo viên trẻ năng động, nhiệt tình, có tinh thần trách nhiệm cao. Có nhận thức tốt về giáo dục môi trường tự nhiên cho trẻ trong trường mầm non. Ban giám hiệu nhà trường có nhiều kinh nghiệm trong công tác quản lý, năm học 2017- 2018 trường được giải nhất cấp thành phố hội thi: Xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm. 4 Số trẻ huy động ra lớp 530 cháu, trong đó nhà trẻ 50 cháu, mẫu giáo 480 cháu. Số trẻ ăn bán trú tại trường 530/530 cháu đạt 100%, tỷ lệ ở kênh bình thường là 98%, trẻ suy ding dưỡng là 2%. *Khó khăn: Là trường nằm trung tâm thành phố vì vậy diện tích đất sân vườn hạn chế. Cơ sở vật chất tuy được đầu tư nhưng chưa đồng bộ, các đồ dùng cho các hoạt động thực hành, trải nghiệm còn chưa đầy đủ. Đa số giáo viên trẻ mới vào nghề một hai năm nên kinh nghiệm còn hạn chế vì vậy việc xây dựng kế hoạch thực hiện cũng như việc tổ chức các hoạt động thực hành trải nghiệm. Các hình thức, đề tài tổ chức thực hành trải nghiệm còn chứa phong phú. Trong công tác tuyên truyền đến các bậc phụ huynh về hoạt động thực hành, trải nghiệm với môi trường còn mờ nhạt. Đối với trẻ kỹ năng thực hiện các hoạt động thực hành, trải nghiệm còn hạn chế. Bảng 1: Bảng khảo sát chất lượng “Tổ chức hoạt động thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên cho trẻ mẫu giáo” dành cho giáo viên. TT Đối tượng/ Số lượng 1 Nội dung khảo sát Có kiến thức, kỹ năng cơ bản về tổ chức các hoạt động thực hành, trải nghiệm với MTTN cho trẻ. Kết quả Tốt Khá TB CĐ 80% 20% 0% 0% Giáo viên/ Biết lập kế hoạch và xây dựng kế 25 hoạch hoạt động thực hành, tải nghiệm cho trẻ phù hợp. 80% 18% 2% 0% Lựa chọn các đề tài phù hợp với khả năng của trẻ 78% 18% 4% 0% Linh hoạt sáng tạo trong việc tổ chức hoạt động thực hành, trải nghiệm. 75% 20% 5% 0% Thiết kế, xây dựng môi trường thiên nhiên, làm đồ dùng đồ chơi 78% 20% 2% 0% Công tác tuyên tuyền, vận động phụ huynh tham gia hoạt động thực hành, trải nghiệm với trẻ 58% 20% 12% 10% Bảng 2: Bảng khảo sát chất lượng dành cho trẻ khi tham gia hoạt động thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên. 5 TT Đối tượng/ Kết quả Nội dung khảo sát Số lượng Trẻ có hiểu biết về môi trường tự nhiên. 1 Trẻ MG giáo: 480 trẻ Tốt Khá TB CĐ 80% 16% 4% 0% Trẻ có kỹ năng cơ bản và thao tác tốt về hoạt động thực hành, trải 72% 18% 10% nghiệm. Tích cực hứng thú tham gia các 82% 14% hoạt động thực hành, trải nghiệm. 4% 0% Mạnh dạn tự tin khi tham gia hoạt động thực hành trải nghiệm, biêt phối hợp nhóm. 70% 19% 11% 0 % Phát triển các năng lực quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa, suy luận. 70% 20% 10% 0% Từ thực trạng nghiên cứu và vận dụng những kiến thức lý luận liên quan như đã phân tích nêu trên. Tôi đã nghiên cứu đúc rút từ những kinh nghiệm thực tiễn, đưa ra và thực các giải pháp quản lý chỉ đạo giáo viên “Tổ chức các hoạt động cho trẻ mẫu giáo thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên” ở trường mầm non Lam Sơn như sau: 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 2.3.1 Nâng cao công tác chỉ đạo và chú trọng bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên. a. Công tác tự học, tự bồi dưỡng chuyên môn. Bản thân luân nghiêm chỉnh chấp hành tham gia các lớp tập huấn, chuyên đề hàng năm, các buổi giao ban chuyên môn do phòng chuyên môn tổ chức. Luôn cố gắng học tập, nghiên cứu công văn chỉ đạo các cấp về nội dung giáo dục cho trẻ, tham khảo tài liệu, các tập san, để nắm vững mục đích yêu cầu nội dung phương pháp, cánh xây dựng kế hoạch, cách tổ chức các hoạt độ thực hành, trải nghiệm, tìm tòi sáng tạo các hình thức tổ chức sao cho phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, khả năng nhận thức của từng độ tuổi và đạt được mục tiêu giáo dục đề ra. Tham khảo, học hỏi những điểm cách thức triển khai cũng như kế hoạch sáng tạo của các trường bạn. Trước hết bản thân phải xác định rõ muốn nâng cao chất lượng giáo dục thì phải tổ chức tốt các hoạt động giáo dục đặc biệt là hoạt động thực hành trải nghiệm. Để làm được thì cần phải chuẩn bị tốt các yếu tố như: Tạo nôi trường 6 tự nhiên trong và ngoài nhóm lớp, cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi trong nhóm lớp, ngoài trời, bồi dưỡng đội ngũ về xây dựng kế hoạch, phương pháp tổ chức hoạt động thực hành,trải nghiệm với môi trường tự nhiên và công tác tham mưu với lãnh đạo địa phương, ban giám hiệu nhà trường, phối kết hợp với phụ huynh học sinh... Năm học 2017-2018 nhà trường chỉ đạo trọng tâm đi sâu vào các hoạt động tổ chức cho trẻ thực hành, trải nghiệm. Vì vậy tôi đã xây dựng kế hoạch triển khai đến toàn thể giáo viên trong nhà trường. Xây dựng kế hoạch chuyên môn cụ thể cho từng tháng trong năm. Hướng dẫn giáo viên thực hiên tốt kế hoạch đã triển khai đi sâu vào hoạt động và thường xuyên bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. Chỉ đạo điểm ở các khối - lớp,mỗi khối chọn ra một lớp làm điểm. Khối mẫu giáo lớn- lớp Hoa Sen cô Nguyễn Thị Yến, khối mẫu giáo nhỡ- lớp Sơn Ca Cô Nguyễn Thị Huyền, khối mẫu giáo bé lớp cô Nguyễn Thị Quỳnh Nga, các giáo viên được lựa chọn chịu trách nhiệm cùng tôi xây dựng kế hoạch và xây dựng những tiết mẫu, tổ chức hoạt động mẫu cho giáo viên toàn trường dự. Chỉ đạo giáo viên phải sưu tầm các nguyên vật liệu, phế liệu sẵn có ở địa phương và làm thêm các loại đồ dùng đồ tự tạo phục vụ cho các hoạt động thực hành trải nghiệm, tìm hiểu thêm về các hiện tượng tự nhiên, các thí nghiệm khoa học, trò chơi.....để làm phong phú và đa dạng hoạt động trải nghiệm của trẻ. Hàng tháng kiểm tra đánh giá xếp loại kết quả thực hiện của giáo viên. b. Chú trọng bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên. Để giáo viên không những nắm chắc được mục tiêu giáo dục, nội dung, phương pháp tổ chức hoạt động thực hành, trải nghiệm mà còn biết linh hoạt, sáng tạo, mềm dẻo khi tổ chức hoạt động, Phải biết nắm bắt các thời điểm, các tình huống bất chợt sảy ra để sử lý sao cho phù hợp hoàn cảnh, thời điểm.Việc bồi dưỡng là rất cần thiết và đảm bảo tính thường xuyên. Chính vì vậy bản thân tôi xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên hàng tháng. Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động, trải nghiệm, thiết kế môi trường, khai thác sử dụng thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, cách tổ chức các hoạt động thực hành, trải nghiệm dựa trên kế hoạch đã đề ra tôi đã bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên bằng những hình thức sau: * Bồi dưỡng lý thuyết Vào đầu tháng tám hàng năm trước khi vào thực hiện chương trình chúng tôi tổ chức cho giáo viên tham gia vào các lớp học bồi dưỡng chuyên môn do trường tổ chức với hình thức tổ chức theo khối lớp nhằm mục đích đi sâu vào mục tiêu, yêu cầu, nội dung, phương pháp của từng độ tuổi. + Bồi dưỡng cho giáo viên cách xây dựng các kế hoạch hoạch phải dựa vào khả năng đặc điểm lứa tuổi để đưa ra nội dung thực hành, trải nghiệm. Độ khó dần theo độ tuổi và các nội dung thực hành, trải nghiệm phụ thuộc vào các chủ đề trong năm học. 7 + Bồi dưỡng cho giáo viên nắm chắc nội dung thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên. + Bồi dưỡng cho giáo viên về phương pháp tổ chức các hoạt động thực hành, trải nghiệm. + Bồi dưỡng cho giáo viên tạo góc khám phá khoa học, thiên nhiên, thường xuyên, bổ sung, thay đổi theo chủ đề cho trẻ không nhàm chán. + Cho giáo viên dự giờ các hoạt động tổ chức tốt để giáo viên dễ nhận thấy những điểm mạnh và những điểm hạn chế của đồng nghiệp từ đó rút kinh nghiệm cho bản thân. + Hàng tháng tổ chức sinh hoạt chuyên môn 2 lần/ tháng theo khối để giáo viên trao đổi thảo luận nhận xét rút kinh nghiệm thực hiện chủ đề so với yêu cầu đề ra, ghi lại những đề nghị của giáo viên để giải đáp. + Xây dựng các tiêu chí đánh giá từng nội dung của tổ chức hoạt động thực hành, trải nghiệm: Tạo môi trường, tổ chức hoạt động, làm đồ dùng đồ chơi ......hướng dẫn giáo viên cách đánh giá, kết quả đạt được và chưa đạt để có cách bồi dưỡng, điều chỉnh. Đặc điểm ở trường tôi là đội ngũ giáo viên trẻ, mới ra trường 2-3 năm chiếm tỉ lệ cao nên khinh nghiệm còn hạn chế, vì vậy trong các buổi sinh hoạt chuyên môn tôi đã tổ chức cho giáo viên cùng ôn lại phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm, Giáo viên có kinh nghiêm nói lại phương pháp, quy trình của một hoạt động thực hành trải nghiệm ..... Các giáo viên trẻ năng động sáng tạo đóng góp thêm các hình thức hay, các đề tài hay. Rồi cũng có những đề tài mới đưa ra để tranh luận nhằm giúp chị em đồng nghiệp sáng rõ hơn về kiến thức khoa học, về các quy trình làm thí nghiệm Hình ảnh bồi dưỡng lý thuyết Hình ảnh sinh hoạt chuyên môn * Hướng dẫn và chỉ đạo giáo viên lên kế hoạch. Để giáo viên xây dựng kế hoạch cho trẻ hoạt động thực hành, trải nghiệm với môi trường tự phù hợp với từng độ tuổi, từng lớp, học sinh cá biệt, đầu năm học tôi yêu cầu giáo viên khảo sát tình hình thực tế của lớp mình về: Kiến thức, 8 năng lực quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa, suy luận, nắm được đặc điểm của từng trẻ như: Có mạnh dạn tự tin khi tham gia hoạt động thực hành trải nghiệm, có biêt phối hợp cùng các bạn không... bên cạnh đó còn khảo sát về cơ sở vật chất, đồ dùng phục vụ cho hoạt động thực hành, trải nghiệm để có kế hoạch bổ sung. Khi lên kế hoạch phải dựa vào khả năng đặc điểm từng lứa tuổi, từng giai đoạn để đưa ra các đề tài cho phù hợp. Đầu năm thực hiện những hoạt động thực hành trải nghiệm với các đề tài dễ, quen thuộc với trẻ hơn dần dần tăng độ khó, đi vào tìm hiểu sâu, kỹ hơn ...các đề tài thực hành mang tính khoa học khó hơn như làm các thí nghiệm. Dự trên dự kiến phân phối chương trình trong năm của Phòng giáo dục, tôi đã dự kiến thời gian thực hiện các chủ đề trong năm, rồi cùng với các khối trưởng, đồng chí tổ trưởng chuyên môn định hướng cho giáo viên các nhóm lớp trong khối thống nhất lên mục tiêu các chủ đề dựa trên nguyên tắc từ dễ tới khó, phù hợp với từng chủ đề và độ tuổi. Riêng đối với khối 5 tuổi, mục tiêu chủ đề được bổ sung các chỉ số trong bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi. Trong quá trình thực hiện tôi luôn lắng nghe ý kiến phản hồi của giáo viên để rút kinh nghiệm và bổ sung hay điều chỉnh nếu có. * Bồi dưỡng qua thực hành. Song song với bồi dưỡng lý thuyết là tôi tổ chức xây dựng các tiết mẫu với từng độ tuổi, cho giáo viên dự giờ rút kinh nghiê ̣m: Trong quá trình dự giờ giáo viên tôi đã chọn và bồi dưỡng thêm cho giáo viên những kỹ năng tổ thực hành, trải nghiệm cách hướng dẫn theo khả năng của trẻ tại lớp để cho tất cả giáo viên trong trường đến dự. Qua tiết dạy giáo viên đã nắm được phương pháp, hình thức tổ chức, cách sử dụng các đồ dùng, cánh bố trí vị trí, chia nhóm trẻ thực hành....sao cho phù hợp, cách hướng dẫn trẻ thực hiện các thao tác với các thí nghiệm hay theo dõi quá trình cũng như ghi ký hiệu để theo dõi kết quả..... Hình ảnh giáo viên đang dự tiết dạy mẫu Hình ảnh trẻ thực hiện 2.3.2 Tích cực đề xuất, tham mưu với cấp trên tăng cường bổ sung, tu bổ cơ sở vật chất đảm bảo môi trường xanh, sạch, đẹp giúp trẻ trẻ thực hành, trải nghiệm với thiên nhiên 9 Việc xây dựng cơ sở vật chất đảm bảo xanh, sạch, đẹp, là điều kiện cần để thực hiện việc “Tổ chức hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo với môi trường tự nhiên. Căn cứ trên thực tế tình hình cơ sở vật chất hiện tại, căn cứ vào kế hoạch triển khai đầu năm, Tôi đã trình với cấp trên, lập một dự toán kinh phí cho tất cả các công việc phải làm để đảm bảo có môi trường tự nhiên xanh, sạch, đẹp, cũng như đồ dùng, nguyên vật liệu giúp trẻ thực hành, trải nghiệm một cách an toàn. Được sự ủng hộ của Hiệu trưởng, của lãnh đạo địa phương và nhân dân thống nhất cao nhà trường đã tu sửa lại khu vườn cổ tích, vườn cây, hoa của bé, khu vui chơi cát nước trên sân thượng có mái che, các đồ dùng như: Đồ chơi với cát nước, kính hiển vi, Giấy quỳ tím, giấy thấm, giấy tham, bột mầu, bếp cồn, các bộ lọ thủy tinh, ống nghiệm…. Trong quá trình thực hiện nếu có gì phát sinh hay bổ sung tôi sẽ tiếp nhận phản ánh từ giáo vên, xem xét và tiếp tục đề xuất. Với mục đích đảm bảo mọi điều kiện cho giáo viên tổ chức các hoạt động thực hành, trải nghiệm với thiên nhiên một cánh đạt hiệu quả nhất. 2.3.3 Xây dựng môi trường thiên nhiên trong và ngoài nhóm lớp, tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ tham gia hoạt động thực hành, trải nghiệm với môi trường thiên nhiên Hướng dẫn giáo viên xây dựng môi trường thiên nhiên trong và ngoài lớp học, gắn với việc lựa chọn trang thiết bị đồ dùng phục vụ cho hoạt động thực hành, trải nghiêm. Các đồ dùng phải đảm bảo độ bền vững an toàn cho trẻ, kích thước, trọng lượng phải phù hợp với trẻ. * Tổ chức làm đồ dùng đồ chơi. Hàng năm nhà trường tổ chức thi làm đồ dùng đồ chơi và đưa ra các tiêu chí làm đồ dùng phục vụ cho hoạt động góc, hoạt động chung, các đồ dùng, mô hình như: Mô hình vòng tuần hoàn của nước, Sự phát triển của cây...đã đạt được giải cao. Hoạt động này được giáo viên nhiệt tình hưởng ứng và đánh giá cao về kết quả: 1 giải đặc biệt, 1 giải nhất; 2 giải nhì; 3 giải ba; 3 giải khuyến khích. Hình ảnh hội thi làm làm đồ dùng, đồ chơi cấp trường. Hội đồng ban giám khảo * Tạo môi trường thiên nhiên trong lớp. 10 Ngày từ đầu năm học tôi đã lên kế hoạch và giáo viên thực hiện việc tạo môi trường với tiêu chí thân thiện, ngần gũi với thiên nhiên. Trong phòng lớp được trang trí nhiều hơn các cây xanh, các đồ dùng đồ chơi được làm, chế tạo tận dụng từ nguyên vật liệu phế thải và thân thiện với môi trường nhưng vẫn đảm bảo tính thẩm mỹ, độ bền và có tính ứng dụng cao. Ví nhự như: trong góc tạo hình có các hột hạt, que kem, vỏ ngao, ốc, lá chuối,… Góc khám phá khoa học có sỏi, đá, các loại lá cây, quả để trẻ có thể tạo ra màu sắc, trẻ nhuộm màu cho vải… như quả mồng tơi, lá ngũ sắc… * Tạo môi trường ở góc thiên nhiên/ Khám phá khoa học Nhưng để kích thích sự sáng tạo của giáo viên và nhằm nâng cao hiệu quả hơn của việc thực hiện hoạt động thực hành, trải nghiệm. Tôi đã tạo cho các giáo viên có cơ hội thi đua và khẳng định mình thông qua hôi thi thiết kế góc thiên nhiên/ Khám phá khoa học đẹp, sáng tạo. - Góc thiên nhiên có nhiều cây xanh, hoa lá, con vật...và các khoảng không, đồ dùng để trẻ có thể thực hành, trải nghiệm tại góc thiên nhiên với những tên góc rất dễ thương như: Thiên nhiên trong mắt bé, thiên nhiên của bé, cây xanh và giọt sương…. Góc thiên nhiên - Góc khám phá khoa học được trang trí theo không gian mở, với hình ảnh góc gây sự chú ý và tò mò cho trẻ. Trong góc được sắp xếp gọn ngàng với các đồ dùng, nguyên vật liệu như: Bột màu, màu, trai. lọ, cốc, kính hiển vi, kính lúp, các loại hột hạt, các lại giấy, bông, gạc, sỏi đá, gỗ….để giúp trẻ có thể thực hành và trải nghiệm ngay tại góc chơi. 11 * Tạo môi thiên nhiên ngoài trời:     Như chúng ta đã biết hoạt động ngoài trời là một trong các hình thức tổ chức môi trường giáo dục cho trẻ mầm non phát huy được những ưu điểm qua các hoạt động như: giúp trẻ phát triển về các mặt đức, trí, thể, mỹ và lao động. Vì vậy cần tạo một môi trường thiên nhiên thật ngần gũi, thân thiện và trong lành tạo cơ hội để khi trẻ hoạt động ngoài trời là trẻ được trực tiếp quan sát các sự vật hiện tượng trong tự nhiên. Trẻ được tiếp xúc với thiên nhiên, hít thở không khí trong lành và được thực hành trải nghiệm với thiên nhiên một cách hiệu quả nhất. Để tạo được môi trường thiên nhiên ngoài trời tốt dưới sự chỉ đạo của BGH nhà trường tổ chuyên môn đã kết hợp với các tổ chức đoàn thể trong nhà trường như Đoàn Thanh Niên lên lịch phân công thường xuyên chăm sóc vườn rau, trồng và bổ sung thêm các loại cây, hoa. Tạo các khu vực riêng cho vườn trường như tạo mô hình khu: Dành cho các con vật sống dưới nước, các con vật sống trong gia đình, trong rừng, con côn trùng. Khu trồng rau, trồng hoa, trồng cây ăn quả, khu chơi cát nước. Ảnh khu vườn cây xanh của bé 12 2.3.4 - Tổ chức các hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo với môi trường tự nhiên. Trong hoạt động dạy học hàng ngày với từng chủ đề cụ thể tôi đã chỉ đạo giáo viên lựa chon nội dung và hình thức tổ chức các hoạt động thực hành trải nghiệm phù hợp. Để hoạt động thực hành trải nghiệm hiệu quả lâu dài tôi đã chỉ đạo xây dựng lớp điểm thực hiện “Tổ chức hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo với môi trường tự nhiên” cho toàn trường học tập đúc rút kinh nghiệm và nhận rộng. Trong năm học 2016-2017 nhà trường đã xây dựng 3 lớp mẫu giáo lớn, mẫu giáo nhỡ và mẫu giáo bé làm lớp điểm thực hiện. Trong năm học 2017-2018 ngoài 3 lớp điểm của năm học trước tôi mạnh dạn chỉ đạo thêm lớp mẫu giáo còn lại thực hiện . Nhờ có biện pháp trên mà trường chúng tôi đã có môi trường thiên nhiên thân thiện, sạch đẹp cũng như giáo viên đã thiết kế được nhiều hoạt động cho trẻ thực hành trải nghiệm sáng tạo và hiệu quả phù hợp với từng chủ đề, chủ điểm và đạt được mục tiêu giáo dục đề ra. Cụ thể tổ chức các hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo vơi môi trường tự nhiên như sau: 2.3.4.1. Tổ chức hoạt động học có chủ đích theo hình thức thực hành, trải nghiệm. Giáo viên sẽ căn cứ vào chủ điểm để lựa chọn đề tài cho phù hợp. Mức độ dễ khó tùy thuộc vào độ tuổi để chọn đề tài. Với cùng một đối tượng nhưng với các độ tuổi khác nhau sẽ có những hoạt động trải nghiệm khác nhau.( Đề tài cho hoạt động thực hành trải nghiệm đã được lên trong phần kế hoạch) VD: Trong chủ đề thế giới thực vật đề tài tìm hiểu về cây lương thực cụ thể là cây lạc. Độ tuổi 4-5 tuổi. Giáo viên chuẩn bị 3 cây lạc được trồng trong chậu, củ lạc, hạt lạc và hạt lạc đã được rang chín. Giáo viên cho các trẻ về 3 nhóm. Mỗi nhóm sẽ được phát cho một chậu cây lạc. Giáo viên giao nhiệm vụ và gợi ý cho các trẻ khám phá tìm hiểu về các đặc điểm của cây lạc, từ lá đến thân cây, hoa lạc. Trẻ được nhổ cây lạc ra khỏi chậu để qua sát rể cây. Sau khi khám phá, bàn luận cô sẽ đưa ra hệ thống câu hỏi cho trẻ. Với những gì trẻ được khám phá trẻ sẽ trả lời bằng chính hiểu biết cảu mình. Sau những câu hỏi cô sẽ chính xác hóa lại kiến thức cho trẻ trên đồ dùng trực quan chính là cây lạc đó. Tiếp theo cô sẽ cho trẻ khám phá với những củ lạc được ngắt ra từ rể cây lạc. Trẻ sẽ tiếp tục khám phá về cấu tạo của củ lạc, tác dụng và lợi ích của củ lạc. Cuối giờ trải nghiệm trẻ được thưởng thức các đồ ăn được chế biến từ củ lạc. VD: Trong chủ đề nước và các hiện tượng tự nhiên. Chủ đề nhánh là sự kỳ diệu của nước. Độ tuổi 5-6T. Giáo viên chọn đề tài: Các trạng thái của nước. Cô chuẩn bị đèn cồn, ống nghiệm, đá lạnh, khay, cốc lọ, muối trắng pha. Bông tăm và giấy roki màu đen. 13 Trước khi trải nghiệm cô chia trẻ thành các nhóm nhỏ. Lần lượt cho cho trẻ tiếp xúc, trải nghiệm với các trạng thái của nước. Trang thái rắn( Những viên đá lạnh), trạng thái lỏng ( Nước, cô cho pha nước muối), trạng thái hơi cô sẽ làm thí nghiệm, đun nóng nước dưới ngọn đèn cồn…khi đặt đến nhiệt độ 100độ c nước sẽ bốc hơi… Tương tự với các đề tài khác, ở chủ đề khác giáo viên sẽ cho trẻ thực hành, trải nghiêm. Thông qua hình thức này trẻ hứng thú học hơn rất nhiều, vì vậy trẻ tập chung hơn, các đề tài cũng được đi sâu hơn và các biểu tượng cũng được in đậm hơn với trẻ. 2.3.4.2Thông qua giời hoạt động vui chơi (Hoạt động góc). Giáo viên giúp trẻ thực hành, trải nghiệm với môi trường từ nhiên bằng cách hướng dẫn trẻ làm một số thí nghiệm khoa học đơn giản. Đặc điểm của trẻ nhỏ là tính tò mò, ham muốn được khám phá thế giới xung quanh. Chính vì vậy giáo viên phải luôn kích thích và muôi dưỡng tính tò mò ham hiểu biết ấy. * Thí nghiệm 1: Tìm hiểu về không khí Chuẩn bị: - Cô chuẩn bị các tình huống đưa ra cho trẻ - Chuẩn bị hệ thống câu hỏi - Chuẩn bị túi ni lông - Tăm nhọn, kéo Đầu tiên cô cho trẻ chơi các trò chơi nhỏ; + Trò chơi 1: “Bịt mũi” - Cho trẻ bịt mũi, hỏi trẻ có thở được không? -> Không thở được - Vậy làm thế nào để thở được ? -> Thả tay ra thở được - Cho cháu đứng vào chỗ cô quy định, hỏi cháu: Thở được không? - Cho cháu đứng góc khác cùng vài bạn nữa, hỏi cháu : Thở được không ? - Cho cháu đứng tự do trong lớp, hỏi cháu: Thở được không ? Lúc này giáo viên mới đặt vấn đề: Chúng ta thở được là nhờ có không khí, vậy không khí có ở đâu? Không khí ở xung quanh chúng ta. - GV kết luận: Như vậy không khí có ở xung quang chúng ta. Giáo viên tiếp tục đặt tình huống : Thế không khí có bắt được không? Có cháu nói được, có cháu nói không. Giáo viên hỏi tiếp: Làm thế nào để bắt được không khí? - Lúc này các cháu đưa ra rất nhiều ý kiến: Lấy ly, lấy chai, lấy lon, lấy hộp ... để bắt không khí. GV phát cho mỗi cháu một cái túi ni lông và yêu cầu “Hãy lấy và bắt không khí vào túi -> mỗi cháu thực hiện một cách khác nhau, nắm bắt không khí 14 xung quanh bỏ vào túi với không khí cho vào túi... nhưng các cháu vẫn chưa thấy gì trong túi”. Giáo viên tiếp tục gợi ý : “Các con hãy làm cách nào để túi này to lên đi “ Cháu phát hiện là mình phải thổi hơi vào túi và muốn giữ lại hơi trong túi thì phải xoắn hay cột túi lại. Sau đó Giáo viên giải thích: “Không khí đang ở trong túi của các con đấy” Tiếp theo Giáo viên cho các cháu chơi với túi không khí ... VD: Lấy kéo cắt túi để không khí xì ra, lấy cây nhọn đâm nhẹ sẽ thấy hơi thoát-> đó là không khí. Hoạt động sôi nổi và vui hẳn lên, các cháu biết thêm là: Không khí luôn ở bên cạnh con người, con người phải có không khí mới sống, mởi thở được. * Thí nghiệm 2: Trứng chìm – trứng nổi b1. chuẩn bị: - Hai ly nước - Trứng gà - Muối, đường, dầu ăn b2. Thực nghiệm: Giáo viên cho cháu làm thí nghiệm: Đổ muối vào hai ly nước, lượng nước hay ly bằng nhau, riêng lượng muối thì khác nhau, khuấy đều sẽ thấy trứng có quả sẽ nổi, quả chìm... Trẻ thực hiện: Bỏ trứng vào hay ly nước, ly A trứng nổi, ly B trứng chìm. -> Cho cháu tìm ra nguyên nhân, thử ly nước A sao thấy mặn quá, thử ly nước B không mặn bằng, hoặc bạn đổ vào ly A bao nhiêu muỗng muối, đổ vào ly B bao nhiêu muỗng muối.... Từ đó cháu suy nghĩ ra: Vì ly B ít muối nên trứng không thể nổi lên được. Muốn trứng nổi lên phải làm gì? (Cháu thỏa thuận với nhóm là phải thêm muối vào ly B...) -> Vậy trứng ở trong nước muối có nổi không? Trứng còn nổi được ở đâu nữa không? => Mở rộng: Nước đường, dầu ăn -> tiếp tục cho trẻ khám phá Ví dụ: Ở chủ điểm thực vật cô sẽ cùng trẻ làm thí nghiệm về biến mầu của lá. Chuẩn bị: Bạn chuẩn bị phẩm màu và lá cải thảo cùng vài cái ly Thí nghiệm: Hòa tan phẩm màu vào 4 cái cốc sau đó cho lá cải bắp vào. Bạn để qua đêm, đến sáng hôm sau sẽ thấy lá cải thảo chuyển màu theo màu phẩm bạn đã pha. Giải thích: Các mao quản của lá cây cải thảo hoạt động sẽ đưa nước đi vào các ống nhỏ của lá cây khiến cho là cây bị cắm vào những chiếc ly có phẩm màu sẽ chuyển màu theo đúng màu sắc của chiếc ly chứa phẩm màu. Hiện tượng này có thể xảy ra với cả hoa, cỏ và thân cây. 15 Ví dụ: Để tìm hiểu về quá trình phát triển của cây. Cô cho trẻ gieo hạt vào hai hộp đất vào hai thời điểm khác nhau sau đó trẻ được quan sát sự nảy mầm của cây và trải nghiệm thấy rằng khi gieo hạt giống vào hai thời điểm khác nhau thì cây sẽ phát triển khác nhau … Ví dụ: Đoán vật nào chìm hay nổi? Dụng cụ: bồn nước (chậu), khăn, ít nhất 10 vật chìm nổi khác nhau (tẩy, mảnh gỗ, bút chì, giấy, chai nhựa, cao su, …) . Tiến hành: đây là một trong những thí nghiệm đơn giản nhất cho trẻ em. Trước khi con của bạn đặt một vật vào trong nước, chỉ cần hỏi con đoán xem là chìm hay nổi. Nói chung, trẻ nhỏ nghĩ rằng những vật nhỏ sẽ trôi nổi còn vật to sẽ chìm, và sẽ ngạc nhiên khi thấy điều này không hoàn toàn thế. Và rồi trẻ nhận ra các vật bằng gỗ là nổi chẳng hạn, chúng sẽ đi tìm tất cả các vật bằng gỗ để thử 2.3.4.3 Giúp trẻ thực hành, trải nghiệm với môi trường từ nhiên bằng cánh hướng dẫn trẻ chơi các trò chơi. Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ độ tuổi mẫu giáo nói chung thì phương pháp học tốt nhất đó là “ học mà chơi, chơi mà học” vì vậy việc sử dụng các trò chơi vào các hoạt động giúp trẻ hứng thú tiếp thu kiến thức một cánh chủ động, tích cực. Khi tổ chức cho trẻ thực hành ,trải nghiệm nhiều lúc ta phải tổ chức dưới dạng một chò chơi. Đòi hỏi giáo viên phải sáng tạo thiết kế trò chơi sao cho phù hợp với chủ đề, với đề tài. VD: Trong chủ điểm thực vật sẽ cho trẻ chơi các trò chơi như: Tìm lá cho cây, cây nào thì lá ấy hoặc vẽ thêm bộ phận cho cây. Trong chủ điểm Động vật thì cho trẻ chơi với các lotô về phân loại các nhóm động vật: động vật sống trong rừng, sống trong gia đình…. Trò chơi về đúng nhà: Trẻ sẽ cần lôtô các con vật đưa về đúng môi trường sống của con vật ấy… VD: Trong chủ đề nước và các hiện tượng tự nhiên cho trẻ chơi pha mầu, khám phá sự kỳ diệu của nước. Trò chơi đua thuyền, cô sẽ chuẩn bị hai chậu nước các nhóm trẻ sẽ phải nghĩ cánh để cho thuyền di chuyển mà không được đụng vào thuyền (Trẻ sẽ dùng quạt tay để tạo thành gió)…. 2.3.4.4 Trẻ thực hành, trải nghiệm với môi trường thiên nhiên bằng hoạt động ngoài trời. Qua hoạt động ngoài trời. cô đã tổ chức cho trẻ quan sát cây xanh, quan sát các hiện tượng thiên nhiên, dạo chơi tham quan hay tổ chức các hoạt động lao động. VD: Cho trẻ hoạt động lao động chăm sóc vườn rau. Qua hoạt động này trẻ được tiếp xúc trực tiếp với cây, nước, đất, các vật dụng như bình tới cây. Trẻ nhổ cỏ, lâu lá, tưới cây…. VD: Cô tổ chức cho trẻ nhặt lá khô, rồi dùng chiếc lá khô tạo nên các sản phẩm như: con vật, mũ, quần áo, làm hoa, làm tranh….. VD: Cô giáo tổ chức cho trẻ chơi với cát nước, sỏi, Tóm lại: Giáo viên đã tổ chức cho trẻ thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên ở nhiêu các hoạt động không những giúp tích lũy các hiểu biết 16 về môi trường tự nhiên, phát triển các năng lực quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa, suy luận mà còn giúp trẻ rèn luyện các kỹ năng về thao tác với đồ vật, kỹ năng hoạt động nhóm, trẻ biết phối hợp với các bạn trong nhóm để hoàn thành mục tiêu. Trẻ mạnh dạn tự tin để chia sẽ cũng như đưa ra ý kiến của mình về các sự vật hiện tượng mà mình được trải nghiệm. Mặt khác thông qua hoạt đông thực hành, trải nghiệm với môi trường thiên nhiên giáo viên đã giúp trẻ nhận ra lợi ích của thiên nhiên đối với con người từ đó trẻ có thái độ, ý thức để bảo vệ môi trường, biết sử dụng hợp lý tiết kiệm với các nguồn tài nguyên thiên nhiên. 2.3.5 Phối hợp các bậc phụ huynh trong việc tổ chức hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo với môi trường tự nhiên”. Gia đình và nhà trường luôn có mối quan hệ mật thiết trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ và để thực hiện được mục tiêu giáo dục mà chuyên đề cần thì công tác phối hợp lại càng cần chặt chẽ hơn. Tôi đã chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác tuyên truyền tới các bậc phụ huynh nội dung và mục tiêu của việc cho trẻ thực hành trải nghiệm với môi trường thiên nhiên thông qua các buổi họp phụ huynh, thông qua các giờ đón trả trẻ, goác tuyên truyền…Giáo viên phải giữa được mối quan hệ mật thiết gắn bó trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Đồng thời trao đổi với các bậc phụ huynh một số hình thức tổ chức hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ với cát nước, sỏi, với cỏ cây và thiên nhiên để phụ huynh có thể tổ chức cho trẻ hoạt động tại nhà. . Chính vì vậy, phụ huynh phải tạo điều kiện cho trẻ tham gia vào các hoạt động của gia đình, cung cấp cho trẻ những tri thức về thế giới xung quanh. VD như: Cho trẻ cùng tham gia đi chơi “Công viên” trẻ có thể quan sát thế giới xung quanh. Trẻ được nhìn thấy các bác nhân viên chăm sóc cây như thế nào?, cho con vật ăn ra sao?. Không chỉ thế các bậc phụ huynh có thể cho trẻ đi chơi siêu thị, du lịch …Ngoài ra có thể tận dụng ngay chính quang cảnh nhà ở của trẻ, của những người xung quanh cho trẻ quan sát. Những kiến thức trẻ lĩnh hội được khi hoạt động cùng cha mẹ đã cũng cố, khắc sâu thêm cho trẻ và nó trở thanh một thể thống nhất trong quá trình giáo dục trẻ từ gia đình đến nhà trường. .2.4. Hiêụ quả của sáng kiến kinh nghiê ̣m. Qua 2 năm nghiên cứu đề tài:“ Một số giải pháp chỉ đạo thực hiện Tổ chức các hoạt động cho trẻ mẫu giáo thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên tại trường mầm non” đã đạt được những kết quả sau: * Cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi: Khuôn viên, sân chơi, vườn hoa, vườn rau, vườn cổ tích, bể chơi cát nước được bổ sung, xây mới và được đánh giá là một đơn vị có cảnh quan sư phạm xanh, sạch, đẹp tạo điều kiện tốt thực hiện hoạt động thực hành trải nghiệm cho trẻ mẫu giáo với môi trường tự nhiên. 17 Nhà trường đã tạo được các bồn hoa cây cảnh đảm bảo xanh - sạch đẹpcho trẻ được quan sát, tìm hiểu khám phá môi trường tự nhiên, thiết kế từng khu vực tham quan, thuận tiện, an toàn trong lúc dạo chơi tham quan và tham gia các hoạt động trải nghiệm. * Đối với giáo viên Giáo viên biết sáng tạo một số trò chơi, hình thức “Tổ chức các hoạt động cho trẻ mẫu giáo thực hành, trải nghiệm” trên hoạt động học có chủ định phong phú, đa dạng, đáp ứng nhu cầu, hứng thú của trẻ theo phương châm “chơi mà học, học bằng chơi” Nâng cao năng lực, tay nghề cho giáo viên trong việc vận dụng các phương pháp “Tổ chức các hoạt động cho trẻ mẫu giáo thực hành, trải nghiệm”. Đặc biệt là việc tổ chức cho trẻ mẫu giáo lớn. Một số giáo viên đã tập trung đầu tư nghiên cứu đề tài “Tạo MTTN cho trẻ học tập” ứng dụng hiệu quả (Cô Nguyễn Thị Huyền – lớp mẫu giáo lớn MGN; Lê Thị Yến lớp MGL), Cô Nguyễn Thi Quỳnh Nga lớp MGB, có khả năng phổ biến nhân rộng. Qua thực hiện chuyên đề giáo viên tạo cơ hội cho trẻ tích được cực tìm tòi, khám phá, thử nghiệm, và sáng tạo ở các khu vực hoạt động một cách vui vẻ, nhằm phát triển trẻ một cách toàn diện theo 5 lĩnh vực: Phát triển thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, kỹ năng xã hội và thẩm mỹ. Nhiều giáo viên biết tạo môi trường ngoài lớp học và khai thác tối đa môi trường có sẵn giúp trẻ nắm được kiến thức, kỹ năng theo yêu cầu của chương trình. Nhận thức rõ hơn, về trách nhiệm của người giáo viên. Tuyên truyền vận động phụ huynh quyên góp phế liệu, trồng thêm nhiều cây xanh, cây cảnh cho nhà trường. Biết cách xây dựng môi trường tự nhiên phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, tăng cường và tạo nhiều cơ hội cho trẻ hoạt động, sưu tầm nhiều trò chơi cho trẻ hoạt động, Sáng tạo làm đồ dùng đồ chơi, bài tập mở, có kế hoạch vận động tuyên truyền phụ huynh bổ sung các trang thiết bị đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động với môi trường tự nhiên. - Các giáo viên đã tham gia hội thi tạo môi trường hoạt động ngoài lớp học, xây dựng giáo án hay, sưu tầm các trò chơi có nội dung đa dạng phong phú cho trẻ được tìm tòi, khám phá, trải nghiệm với môi trường tự nhiên. * Đối với trẻ: Trẻ mạnh dạn, tự tin, thích chơi với môi trường tự nhiên, Trẻ tham gia thoải mái vui vẻ say sưa nói lên được những vấn đề trẻ khám phá được. Trẻ tích cực hứng thú tham gia vào các hoạt động trải nghiệm với môi trường tự nhiên, có ý thức hơn trong việc chăm sóc, bảo vệ cây, bảo vệ môi trường. Trẻ mạnh dạn tự tin và phát huy vai trò chủ động sáng tạo trong các hoạt động, được thực hành trải nghiệm và có cơ hội bộc lộ khả năng của bản thân. Thông qua các hoạt động trải nghiệm với các giác quan, trẻ biết được các kỹ năng hoạt động theo nhóm, biết chia sẻ với bạn. Trẻ tích lũy nhiều kinh nghiệm sống hơn, củng cố nhiều kiến thức trong các hoạt động cũng như trong cuộc sống hàng ngày trẻ. 18 Việc rèn luyện kỹ năng sống hòa mình với thiên nhiên cho trẻ đã trở thành việc làm thường xuyên và được cán bộ, giáo viên, phụ huynh và học sinh nhiệt tình hưởng ứng. Qua đó giúp trẻ hình thành một số thói quen tự phục vụ, một số kỹ năng tự bảo vệ bản thân trước thời tiết xấu, biết tránh xa những nơi nguy hiểm, những nơi mất vệ sinh... Tập thể đội ngũ nêu cao ý thức tự giác có trách nhiệm cao khi thực hiện nhiệm vụ được giao nhất là những đồng chí tổ trưởng đã có nhiều kinh nghiệm kiểm tra, đôn đốc, giải quyết, giúp việc rất đắc lực cho tôi. Chất lượng của nhà trường được cũng cố duy trì thường xuyên mọi hoạt động tiến bộ rõ về số lượng và chất lượng. Với điều kiện cơ sở vật chất, chất lượng đội ngũ cán bộ giáo viên đoàn kết, thân thiện đã được phụ huynh tin tưởng. Bảng 3: Bảng khảo sát chất lượng “Tổ chức hoạt động thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên cho trẻ mẫu giáo” dành cho giáo viên sau khi thực hiện các biện pháp chỉ đạo giáo viên tổ chức thực hành, trải nghiệm cho trẻ với môi trường thiên nhiên. TT Đối tượng/ Số lượng 1 Giáo viên/ 25 Nội dung khảo sát Kết quả Tốt Khá TB CĐ Có kiến thức, kỹ năng cơ bản về tổ chức các hoạt động thực 90% 10% hành, trải nghiệm với MTTN cho trẻ. 0% 0% Biết lập kế hoạch và xây dựng kế hoạch hoạt động thực hành, tải nghiệm cho trẻ phù hợp. 88% 12% 0% 0% Lựa chọn các đề tài phù hợp với 87% 12% khả năng của trẻ 1% 0% Linh hoạt sáng tạo trong việc tổ chức hoạt động thực hành, trải nghiệm. 80% 8% 2% 0% Thiết kế, xây dựng môi trường thiên nhiên, làm đồ dùng đồ chơi 89% 11% 0% 0% Công tác tuyên tuyền, vận động phụ huynh tham gia hoạt động thực hành, trải nghiệm với trẻ 95% 0% 0% 5% 19 Bảng 4: Bảng khảo sát chất lượng dành cho trẻ sau khi tham gia hoạt động thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên. TT Đối tượng/ Nội dung khảo sát Số lượng Tốt Trẻ có hiểu biết về môi trường tự nhiên. 1 Trẻ MG giáo: 480 trẻ Kết quả Khá TB CĐ 89% 9% 2% 0% 90% 8% 2% 0% Tích cực hứng thú tham gia các hoạt động thực hành, trải nghiệm. 95% 5% 0% 0% Mạnh dạn tự tin khi tham gia hoạt động thực hành trải nghiệm, biêt phối hợp nhóm. 85% 12% 3% 0% Phát triển các năng lực quan sát, 85% 13% 2% phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa, suy luận. 0% Trẻ có kỹ năng cơ bản và thao tác tốt về hoạt động thực hành, trải nghiệm. Tóm lại: Qua Kết quả đạt được như trên chúng tôi thấy việc áp dụng một số giải pháp chỉ đạo thực hiện tổ chức các hoạt động cho trẻ mẫu giáo thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên tại trường mầm non Lam Sơn đã mang lại kết quả cao và thể hiện được sức mạnh của các giải pháp, có tác dụng nhất định khả thi cho các năm học tiếp theo. 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 3.1 Kết luận. Sau 2 năm áp dụng các biện pháp chỉ đạo tổ chức thực hành, trải nghiệm với môi trường tự nhiên cho trẻ ở trường Mầm non Lam Sơn. Chất lượng giáo dục đã chuyển biến rõ nét. Đội ngũ giáo viên đã nắm chắc, thành thạo trong việc lựa chọn mục tiêu, nội dung, xây dựng kế hoạch cho nhóm lớp của mình. Linh hoạt sáng tạo trong phương pháp, hình thức tổ chức thực hành , trải nghiệm cho trẻ với thiên nhiên. Trẻ nắm được các kiến thức về môi trường tự nhiên, tích cực tham ra hoạt động thực hành, trải nghiệm và mạnh dạn tự tin khi tham ra hoạt động nhóm, biết phối hợp với các bạn trong nhóm khi thực hiện hoạt động. 20