1.Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của đất nước. Trẻ
em được ví như những chồi non mới nhú của cây. Để chồi non được lớn lên
khỏe mạnh rất cần được bàn tay chăm sóc của con người, cây mới trưởng thành,
đơm hoa, kết trái. Sinh thời, Bác Hồ luôn dành cho các em nhỏ tình thương yêu
và quan tâm đặc biệt. Với Bác, trẻ em là những mầm non, những người chủ
tương lai của đất nước. Bác nói: “Cái mầm có xanh thì cây mới vững, cái búp
có xanh thì lá mới tươi quả mới tốt; con trẻ có được nuôi dưỡng giáo dục hẳn
hoi thì dân tộc mới tự cường tự lập” [1]. Thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ kính
yêu, Đảng và nhà nước ta luôn coi trọng nhiệm vụ giáo dục thế hệ trẻ. Nghị
Quyết TW 2 khóa VIII đã khẳng định: “Giáo dục là Quốc sách hàng đầu, là sự
nghiệp của Đảng, nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho
phát triển,…” [2]
Giáo dục Mầm non được coi là nền tảng, là mắt xích đầu tiên trong hệ thống
giáo dục quốc dân, có nhiệm vụ đặc biệt quan trọng là giáo dục toàn diện cho
trẻ, hình thành những cơ sở đầu tiên về nhân cách và tư duy cho mỗi con người.
[3] Trẻ ở lứa tuổi mầm non đang hình thành và phát triển, cơ thể trẻ còn non nớt,
sự tăng trưởng và phát triển luôn chịu sự tác động mạnh mẽ của môi trường
xung quanh. Đặc điểm tư duy của trẻ là tư duy trực quan hành động, trẻ học
bằng chơi, học bằng hình ảnh cụ thể, học ở mọi lúc, mọi nơi. Chính vì vậy, nơi
trẻ tiếp xúc phải chứa đựng được tất cả các yếu tố mà trẻ có thể học tập được và
môi trường phải đảm bảo tính thẩm mỹ mang tính sư phạm, tính giáo dục cao.
Ở các trường phổ thông, môi trường lớp học là bàn ghế, phấn bảng, dụng
cụ học tập, thầy cô, bạn bè với không khí lớp học trang nghiêm. Riêng môi
trường lớp học ở trường mầm non với các mảng tường, các góc chơi, đồ chơi
được sắp xếp, trang trí nổi bật nhằm thu hút sự chú ý của trẻ cùng với không khí
lớp học vui tươi, chan hòa, gần gũi giữa cô và trẻ. Đơn giản là thế, nhưng việc
thực hiện không hoàn toàn dễ dàng. Bởi, môi trường giáo dục trong trường mầm
non phải tạo cơ hội cho trẻ tìm tòi, khám phá, phát hiện nhiều điều mới lạ, hấp
dẫn trong cuộc sống, trẻ tự lựa chọn hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm một
cách tích cực, qua đó kiến thức và kỹ năng ở trẻ dần được hình thành. Môi
trường đó phải đảm bảo an toàn về thể chất, tâm lý cho trẻ vừa có tác dụng giáo
dục, có tính thẩm mỹ và phải được xây dựng trong suốt quá trình thực hiện
chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Trong những năm gần đây giáo dục mầm
non có nhiều thay đổi, môi trường học tập được đặc biệt quan tâm. Bởi vì, môi
trường giáo dục được ví như người giáo viên thứ hai tổ chức và hướng dẫn trẻ
chơi, trẻ hoạt động để nhận thức và phát triển. Trong thực tế hiện nay, đa số giáo
viên đã biết cách xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động, trẻ tích cực
tham gia vào các hoạt động giáo dục do cô tổ chức. Tuy nhiên, vẫn còn không ít
hạn chế như: môi trường cho trẻ hoạt động chưa phong phú, còn mang tính áp
đặt, cách bố trí các góc hoạt động chưa linh hoạt, chưa khai thác hiệu quả sử
dụng của các góc, các mảng tường, đồ dùng đồ chơi…Là phó hiệu trưởng phụ
1
trách chuyên môn, tôi luôn trăn trở làm thế nào để tạo mọi cơ hội cho trẻ được
giáo dục một cách tốt nhất. Để đạt được mục đích đó việc tạo môi trường học
tập, tổ chức các hoạt động một cách có hiệu quả, linh hoạt, sáng tạo vô cùng
quan trọng. Vì vậy, năm học 2017-2018 tôi đã lựa chọn đề tài “Một số biện
pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường học tập cho trẻ trong trường
Mầm non” để nghiên cứu và tìm ra một số biện pháp giúp giáo viên xây dựng
môi trường hoạt động giáo dục trẻ ngày càng tốt hơn.
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Tìm ra biện pháp chỉ đạo giáo viên thực hiện tốt vấn đề xây dựng môi
trường giáo dục cho trẻ ở trường mầm non.
- Giúp đội ngũ giáo viên xây dựng môi trường giáo dục mang tính “mở”,
kích thích sự tập trung chú ý, tư duy và cảm xúc tích cực của trẻ , thúc đẩy trẻ
tham gia vào các hoạt động chơi và trải nghiệm hiệu quả.
- Huy động sự tham gia của nhà trường, gia đình và xã hội, tạo sự thống
nhất cùng quan tâm xây dựng môi trường học tập cho trẻ, góp phần thực hiện có
hiệu quả chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường học tập cho trẻ trong
trường mầm non.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận.
- Phương pháp quan sát thực tiễn
- Phương pháp thống kê
- Phương pháp đàm thoại
- Phương pháp thực hành
- Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận
Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên, xã hội và yếu tố vật chất bao
quanh con người, có mối quan hệ mật thiết với nhau, ảnh hưởng tới đời sống và
sự tồn tại phát triển của con người. Trong nhà trường, môi trường giáo dục và
môi trường sư phạm, bao gồm tổng hòa các yếu tố môi trường tự nhiên, không
gian, môi trường văn hóa qua giao lưu học tập sinh hoạt của các thành viên
trong nhà trường với nhau và giữa giáo viên với trẻ. Môi trường hoạt động đó
vừa thỏa mãn nhu cầu vui chơi, giao tiếp, nhận thức, nhu cầu hoạt động cùng
nhau của trẻ, vừa tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ khả năng của mình, qua đó kiến thức,
kỹ năng của trẻ được hình thành, củng cố và bổ sung, đây là những nhân tố góp
phần hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ mầm non. Khi trẻ được hoạt
động trong môi trường giáo dục phù hợp sẽ hình thành và phát triển ở trẻ những
chức năng tâm, sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ
năng sống cần thiết phù hợp lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả
2
năng tiềm ẩn đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học
tập suốt đời.
Xây dựng môi trường học tập cho trẻ là xây dựng một môi trường an toàn,
thân thiện, ấm cúng, trình bày đẹp mắt, thu hút, giúp trẻ chủ động tham gia vào
các hoạt động, có cơ hội trải nghiệm và giao tiếp một cách tích cực. Thêm vào
đó, môi trường giáo dục đa dạng, phong phú sẽ kích thích tính tích cực, chủ
động của trẻ từ việc lựa chọn góc chơi, đồ chơi đến việc tự quyết định và giải
quyết nhiệm vụ. Trẻ sẽ dần biết tự chịu trách nhiệm với hành động của mình và
biết đánh giá những thành công hay thất bại trong quá trình chơi, trẻ sẽ dần rút
ra những bài học cho bản thân. Trong qua trình hoạt động, trẻ sẽ phối hợp chơi
cùng nhau như cùng chơi xây dựng, gia đình, bác sỹ….trên cơ sở đó giúp trẻ tái
hiện lại các mối quan hệ gia đình, cộng đồng. Qua đó, trẻ học cách làm việc với
người khác, học cách lắng nghe và chia sẻ suy nghĩ của bản thân với bạn bè. Đó
là cơ sở hình thành tính tập thể và tập đoàn kết ở trẻ. Môi trường giáo dục phù
hợp, đa dạng, phong phú sẽ gây hứng thú cho trẻ và cả giáo viên, góp phần hình
thành và nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ và giữa
trẻ với nhau. [4]
2.2. Thực trạng của vấn đề
2.2.1. Thuận lợi:
- Được sự quan tâm chỉ đạo của UBND huyện Quảng Xương, phòng giáo
dục và đào tạo; sự đầu tư kêu gọi các nguồn lực của lãnh đạo UBND, các ban,
ngành, đoàn thể trong toàn xã đã xây dựng cơ sở vật chất cho nhà trường có đầy
đủ các phòng học, phòng chức năng theo quy định.
- Phụ huynh học sinh trong nhà trường, đứng đầu là Ban đại diện cha mẹ
học sinh luôn nhiệt tình ủng hộ tham gia các hoạt động xã hội hóa giáo dục giúp
nhà trường xây dựng cơ sở vật chất, đầu tư mua sắm trang thiết bị dạy học đảm
bảo theo quy định.
- Đội ngũ CBGV, NV đoàn kết, có tâm huyết với nghề, yêu nghề, mến trẻ,
có tinh thần học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Luôn nhiệt tình
tham gia các phong trào làm đồ dùng, đồ chơi, “xây dựng môi trường giáo dục”
cho trẻ.
2.2.2.Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi, nhà trường còn gặp không ít những khó khăn,
đó là:
- Khu hiệu bộ nhà trường vẫn phải tận dụng các phòng học để làm phòng
chức năng. Cơ sở vật chất trường lớp, trang thiết bị bên trong vẫn còn thiếu (đặc
biệt là các trang thiết bị ứng dụng CNTT).
- Việc làm đồ dùng và sử dụng đồ chơi của giáo viên còn hạn chế, kinh
phí hỗ trợ cho việc đầu tư nguyên vật liệu cho giáo viên làm đồ dùng đồ chơi
còn thiếu. Giáo viên chưa biết tận dụng các sản phẩm của trẻ để trang trí môi
3
trường cũng như chưa tạo được các góc mở cho trẻ hoạt động, chưa phát huy
được tính tích cực của trẻ.
- Việc thiết kế môi trường cho trẻ hoạt động chưa phong phú, cách bố trí
các góc hoạt động chưa linh hoạt chưa khai thác hiệu quả sử dụng của các góc.
Hình ảnh trên mảng tường chủ yếu để trang trí, giáo viên chưa tận dụng các hình
ảnh trang trí làm phương tiện dạy học
- Nền nếp trẻ chưa đồng đều, một số trẻ còn nhút nhát chưa chủ động
tham gia vào các hoạt động.
2.2.3. Thực trạng việc xây dựng môi trường học tập cho trẻ
Từ những thuận lợi, khó khăn của đơn vị, bản thân tôi nhận thấy rằng:
Mặc dù công tác xây dựng môi trường học tập cho trẻ đã được thực hiện, song
còn mang tính hình thức, thiếu tính sáng tạo, chưa mang lại hiệu quả cao. Cụ
thể, kết quả khảo sát đầu năm học 2017- 2018 như sau:
Bảng khảo sát giáo viên trước khi áp dụng sáng kiến
TT
1
2
3
Tiêu chí khảo sát
Tích cực sáng tạo xây
dựng môi trường trường
“ mở” cho trẻ hoạt động.
Sáng tạo trong làm đồ
dùng đồ chơi
Sử dụng linh hoạt các
sản phẩm của trẻ làm đồ
dùng hoạt động.
Tổng
số GV
được
khảo
sát
Mức độ đạt được
Tốt
Khá
TB
22
5
8
(22,7%) (36,3%)
22
6
6
10
(27,2%) (27,2%) (45,6%)
6
7
9
(27,2%) (31,8%) (41%)
22
9
(41%)
Chưa
đạt
0
0
0
ơ
Bảng khảo sát mức độ của trẻ trước khi áp dụng sáng kiến
TT
Tiêu chí khảo sát
1
Trẻ mạnh dạn tích cực,
sáng tạo khi hoạt động.
2
3
Trẻ có kỹ năng làm đồ
dùng đồ chơi tạo môi
trường học tập cùng cô.
Có kỹ năng sử dụng đồ
dùng đồ chơi.
Tổng
số trẻ
được
khảo
sát
Mức độ đạt được
Tốt
Khá
TB
401
62
117
187
(15,5%) (29,2%) (46,6%)
55
108
199
(13,7%) (27%) (49,6%)
35
(8,7)
39
(9,7%)
59
113
193
(14,7%) (28,2%) (48,1%)
36
(9%)
401
401
Chưa
đạt
4
Qua khảo sát tôi thấy phần lớn giáo viên chưa có kỹ năng xây dựng môi
trường học tập cho trẻ. Đa số trẻ chưa có sự sáng tạo, chưa tích cực tham gia vào
hoạt động. Chính vì vậy, tôi đã mạnh dạn đi sâu vào nghiên cứu và tìm ra một số
biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường học tập cho trẻ.
2.3. Biện pháp xây dựng môi trường học tập cho trẻ trong trường mầm
non.
2.3.1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch chỉ đạo giáo viên thực hiện
Tôi đã lồng ghép kế hoạch chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường học
tậpcho trẻ vào kế hoạch chuyên môn của trường, cụ thể:
Thời
gian
Nội dung công
việc
Biện pháp
Người
thực hiện
Tháng Bổ sung cơ sở - Tham mưu, mua sắm trang thiết bị cần Ban giám
8
vật chất, trang thiết cho các lớp. Mua bổ sung đồ dùng hiệu
thiết bị dạy học. đồ chơi theo chủ đề, đặc biệt là các đồ
dùng rèn kỹ năng tự phục vụ cho trẻ.
- Chỉ đạo trang - Chỉ đạo giáo viên trang trí lại các
nhóm/ lớp; tô vẽ lại tranh các mảng Giáo viên
trí nhóm/ lớp
tường.
Tháng - Tiếp tục chỉ - Cử các đồng chí có năng lực hỗ trợ các
9
đạo hoàn thiện lớp chưa trang trí xong tiếp tục hoàn
công tác trang thiện trang trí tại các nhóm/ lớp.
trí nhóm/ lớp
- Các lớp phối kết hợp với phụ huynh
ủng hộ nguyên vật liệu, các loại sách báo
cũ để cô và trẻ cùng làm đồ dùng đồ
Ban giám
chơi.
hiệu, giáo
-Bồi dưỡng
Chọn
cử,
tạo
điều
kiện
cho
giáo
viên
viên
chuyên môn
tham dự lớp tập huấn chuyên đề “xây
dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm” tổ chức tại huyện.
- Liên hệ cho giáo viên đi tham quan
cách xây dựng môi trường học tập của
một số trường chuẩn trong huyện Quảng
Xương ( Trường MN Thị Trấn, Quảng
Phong, Quảng Ngọc, …)
Tháng Xây dựng môi Lựa chọn một số giáo viên có khả năng Ban giám
10
trường lớp điểm tạo hình, khiếu thẩm mỹ và có kinh hiệu, Tổ
5
nghiệm trong xây dựng và tổ chức các
hoạt động cho trẻ để phụ trách lớp điểm.
Tôi thường xuyên trao đổi với giáo viên
lớp điểm về cách trang trí lớp, xây dựng
môi trường học tập sau đó kiểm tra đánh
giá và tổ chức cho giáo viên toàn trường
thực hành tại lớp mình chủ nhiệm.
trưởng
chuyên
môn
và
giáo viên
lớp điểm
Tháng
11
- Kết hợp với công đoàn lập kế hoạch,
phát động hội thi: “Xây dựng môi trường
Tổ chức hội thi giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” tại tất cả
“ Xây dựng môi các nhóm/ lớp trong nhà trường vào đầu
trường giáo dục tháng 11.
lấy trẻ làm trung
tâm” tại các - Tổ chức cuộc thi “xây dựng môi trường
nhóm/ lớp
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” tại tất cả
các nhóm/ lớp vào cuối tháng.
Ban giám
hiệu,
Công
đoàn và
giáo viên
Từ
tháng
12
đến
tháng
2
Tiếp tục chỉ đạo
làm đồ dùng đồ
chơi bổ sung
vào các góc, và
tổ chức triển
lãm đồ dùng đồ
chơi sáng tạo
trong trường.
- Chỉ đạo các lớp thay đổi một số góc Ban giám
chơi phù hợp với chủ đề, chủ điểm. Tận hiệu
và
dụng cơ hội cho trẻ hoạt động, đặc biệt là giáo viên
những góc rèn kỹ năng sống.
Ban giám
- Tổ chức thi làm đồ dùng đồ chơi sáng hiệu Tổ
tạo đến 100% giáo viên trong toàn chuyên
trường.
môn, GV
Tháng
3 đến
tháng
5
- Tham gia các
lớp chuyên đề
do phòng giáo
dục tổ chức,
tham quan học
tập các mô hình
xây dựng mô
trường cho trẻ
học tập tại các
đơn vị điểm
trong huyện.
- Thực hiện theo các công văn hướng dẫn Ban giám
của phòng giáo dục, cử các đồng chí hiệu
và
tham gia các lớp tập huấn chuyên đề giáo viên.
nghiêm túc. Đồng thời, tổ chức cho các
đồng chí GV cốt cán trong nhà trường đi
tham quan, học tập việc xây dựng môi
trường học tập cho trẻ tại các trường
điểm trong huyện. Từ đó, có thêm nhiều
gợi sáng tạo trong quá trình tạo môi
trường cho trẻ hoạt động về áp dụng tại
trường mình công tác.
- Đánh giá kết - Đánh giá rút kinh nghiệm một năm thực
quả xây dựng hiện chuyên đề xây đựng môi trường học
môi trường học tập cho trẻ.
tập cho trẻ trong
năm học
Ban giám
hiệu,
tổ
chuyên
môn.
6
2.3.2. Biện pháp 2: Bồi dưỡng giáo viên kỹ năng xây dựng môi trường
học tập cho trẻ.
* Bồi dưỡng về lý thuyết:
Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên về tầm quan trọng của việc tạo
môi trường học tập cho trẻ thông qua việc trang bị cho giáo viên những kiến
thức về lý luận thực tiễn, và yêu cầu của việc xây dựng môi trường học tập cho
trẻ trong trường mầm non. Tôi tích cực sưu tầm tài liệu, sách, báo viết về vai trò
của việc xây dựng môi trường giáo dục trẻ cho giáo viên học tập, nghiên cứu.
Thêm vào đó, tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên thông qua các đợt
tập huấn chuyên đề của Phòng giáo dục, bồi dưỡng thông qua các buổi triển khai
chuyên đề tại trường, sinh hoạt chuyên môn thường kì. Sau mỗi đợt tập huấn
hay các buổi sinh hoạt chuyên môn đều tổ chức cho giáo viên được thảo luận,
trao đổi, rút kinh nghiệm, đưa ra ý tưởng mới về việc xây dựng môi trường học
tập theo quan điểm “lấy trẻ làm trung tâm” tại các nhóm/ lớp. Từ đó, giáo viên
nắm được những thay đổi trong hình thức trang trí lớp, cách bố trí các góc, cách
tạo góc mở, tận dụng sản phẩm của trẻ vào trang trí góc, cách tổ chức các hoạt
động giáo dục,… giúp trẻ có nhiều cơ hội phát huy tính tích cực, khả năng độc
lập khi tham gia hoạt động.
Bồi dưỡng kỹ năng tạo hình: Thông qua việc tổ chức chuyên đề học tập:
“Chuyên đề tạo hình”, “xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”,
“kỹ năng thiết kế làm đồ chơi, đồ dùng dạy học theo hướng tích hợp”, …Tôi
chia giáo viên thành nhiều nhóm, mỗi nhóm cử một nhóm trưởng phụ trách thực
hiện các nội dung theo yêu cầu. Cuối ngày, tôi cho các nhóm trưng bày sản
phẩm để cùng nhận xét và để các nhóm khác tham khảo, học tập. Sau đợt tập
huấn chuyên đề tôi thấy giáo viên đã biết vận dụng các kiến thức đã được học
tập, sử dụng các kỹ năng tạo hình sáng tạo với các vật dụng, vật liệu sẵn có, tự
tạo nên những sản phẩm đẹp, thiết thực nhằm tạo môi trường học tập cho trẻ có
hiệu quả.
*Chỉ đạo xây dựng môi trường học tập theo quan điểm “lấy trẻ làm trung
tâm”
- Xây dựng lớp điểm: Chú trọng xây dựng lớp điểm, từ việc lựa chọn giáo
viên phụ trách lớp điểm đến đầu tư trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi cho lớp điểm,
chỉ đạo bồi dưỡng lớp điểm xây dựng môi trường học tập để 100% giáo viên các
lớp đến dự và học tập.
- Xây dựng môi trường trong lớp:
+ Trang trí lớp theo chủ đề: Tuy đã được thực hiện từ rất nhiều năm
trước, nhưng việc trang trí nhóm/ lớp theo chủ đề thường được giáo viên thực
hiện đồng loạt vào lúc chuẩn bị khai giảng năm học mới, sau đó chỉ bổ sung vài
hình ảnh trang trí theo chủ đề. Để khắc phục tình trạng này, đầu năm học tôi
tham mưu cùng với ban giám hiệu: nhà trường sẽ cung cấp đầy đủ các nguyên,
7
vật liệu cần thiết (xốp màu, keo dán, giấy màu…) để trang trí các mảng tường
của nhóm/ lớp theo chủ đề đầu tiên của chương trình: chủ đề Trường mầm non.
Giáo viên cắt, dán hoặc sưu tầm hình ảnh về trường mầm non để trang trí lớp.
Trong quá trình trang trí, giáo viên phải dự định vị trí các góc chơi phù hợp với
lớp mình để gắn tên các góc. Các tranh, ảnh trang trí đều được gắn kèm từ để trẻ
được làm quen chữ cái. Ngoài các tranh, ảnh theo chủ đề nhà trường đã trang bị
cho lớp, tôi thường khuyến khích giáo viên tự làm hoặc sưu tầm các hình ảnh về
chủ đề trường mầm non từ tranh, ảnh, sách báo, internet, … để làm phong phú
hơn chủ đề của lớp mình.
Khi triển khai các chủ đề tiếp theo, tôi chỉ đạo và hướng dẫn giáo viên
cùng trẻ trò chuyện về nội dung chủ đề, tìm kiếm nguyên, vật liệu để trang trí
chủ đề mới. Ví dụ: chủ đề Gia đình, sau khi tổ chức trò chuyện, xem một số hình
ảnh về chủ đề, cô cùng trẻ vẽ, tô màu, cắt dán hoặc sưu tầm tranh ảnh về gia
đình để làm tranh chủ đề và trang trí các mảng tường. Phân công trẻ mang một
số nguyên vật liệu: lon bia, vải vụn, vỏ hộp các loại,… đến lớp làm đồ chơi. Một
chủ đề không nhất thiết phải trang trí hoàn chỉnh ngay từ khi bắt đầu, mà có thể
bổ sung dần qua từng nhánh nhỏ của chủ đề cho đến khi kết thúc chủ đề. Khi có
đủ một số tranh, ảnh cần thiết để trang trí chủ đề, cô cùng trẻ thảo luận xem nên
chọn loại tranh nào để dán các mảng tường, tranh nào có thể treo để tạo không
khí sinh động cho lớp học. Việc trang trí các hình ảnh trên tường giáo viên yêu
cầu lựa chọn và sắp xếp sao cho có thể sử dụng làm tình huống hoặc phương
tiện giáo dục cho các hoạt động có chủ đích trong chủ đề.
+ Xây dựng các góc hoạt động trong lớp: Chỉ đạo giáo viên xây dựng các
góc hoạt động trong lớp sẽ tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân hoặc nhóm
nhỏ theo hứng thú và nhu cầu riêng của trẻ với các hình thức hoạt động phong
phú, đa dạng, qua đó giúp trẻ tìm hiểu và khám phá cái mới, tích cực tìm hiểu
các chức năng sử dụng của đồ dùng đồ chơi và rèn luyện các kỹ năng giao tiếp,
hợp tác cùng bạn, hoặc tự giải quyết các nhiệm vụ, …Trên cơ sở các góc hoạt
động giáo viên đã xây dựng, tôi thường góp ý cách bày trí nhằm phát huy tối đa
diện tích cho trẻ hoạt động: cách sắp xếp các góc; cách đặt tên góc chơi; trưng
bày đồ dùng đồ chơi; …
Cách sắp xếp các góc hoạt động: Vị trí các góc chơi phải hợp lý, thuận
tiện và có đủ không gian cho trẻ hoạt động. Các góc yên tĩnh (góc học tập, góc
sách…) xa góc hoạt động ồn ào (góc phân vai, góc xây dựng…). Sử dụng các
giá tạo hình, các loại bảng thấp, để làm hàng rào phân góc vừa không che khuất
tầm nhìn, vừa đảm bảo các lối đi để trẻ hoạt động liên góc. Diện tích trong mỗi
góc hoạt động tùy thuộc vào số lượng trẻ chơi và số lượng đồ dùng đồ chơi
trong góc. Ví dụ: Góc phân vai (chủ đề Thực vật): Nếu giáo viên bố trí 2 hoạt
động: vừa có cửa hàng rau, vừa nấu ăn (chế biến các món ăn từ rau củ) thì diện
tích phải rộng hơn, số lượng trẻ chơi nhiều hơn so với 1 hoạt động trong cùng
góc.
8
Thay đổi nội dung các góc chơi trong cùng chủ đề nhằm tạo sự mới lạ,
kích thích hứng thú của trẻ. Ví dụ: Góc xây dựng (chủ đề Thực vật): tuần 1 và 2
xây vườn rau hoặc vườn cây ăn quả; tuần 3 và 4 xây công viên … Hoặc góc
phân vai (Chủ đề Gia đình): Tuần 1 và 2 chơi đóng vai các thành viên gia đình,
tuần 3 và 4 chơi bán rau, củ quả, đồ dùng gia đình... Sau khi kết thúc một chủ
đề, các góc sẽ được sắp xếp lại với các đồ dùng, đồ chơi phù hợp với chủ đề
mới.
Đặt tên các góc: Gợi ý để giáo viên trang trí các góc lớp bằng những cái
tên ngộ nghĩnh, gần gũi với các bé, chẳng hạn: “Bé là thợ xây”, “Kỹ sư tí hon”,
“Những cuốn sách kỳ lạ”, “Thư viện của bé”, “Bé thích nấu ăn”, “Đầu bếp tí
hon”, “Bé làm ca sĩ”,…
Đồ dùng đồ chơi ở các góc: Phải phù hợp với mức phát triển của trẻ và
phù hợp với đặc điểm địa phương. Trên thực tế trường đã trang bị các đồ dùng
đồ chơi cần thiết cho lớp như gạch xây dựng các loại, đồ chơi gia đình, các loại
rau, củ, quả nhưng số lượng còn hạn chế, giáo viên phải tìm kiếm nguyên vật
liệu, làm đồ chơi bổ sung cho các góc. Vì vậy, tôi đã chỉ đạo giáo viên sử dụng
các loại phế liệu, nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương để làm đồ chơi cho trẻ,
từ các loại chai nhựa, vỏ hộp sữa, hộp bánh kẹo, ống hút, đá, sỏi, lá cây, xốp
màu… để làm đồ dùng, đồ chơi. Mỗi loại vật liệu có thể có thể dùng cho các góc
và các hoạt động khác nhau: vỏ hộp sữa thay thế gạch làm hàng rào, đá sỏi làm
hòn non bộ ở góc xây dựng; hộp bánh kẹo dùng chơi bán hàng ở góc phân vai;
ống hút, xốp màu, lá cây chơi ở góc tạo hình… Có những loại vật liệu được sử
dụng nhiều lần cho các góc chơi và các chủ đề chơi khác nhau. Ví dụ: Các hộp
bánh kẹo, hộp bánh Snack, các loại quả dùng để chơi bán hàng ở góc phân vai
của chủ đề Gia đình, khi sang chủ đề “Tết và mùa xuân”, được dùng làm nguyên
liệu cùng với giấy màu xanh, dây buộc để gói bánh chưng, bánh tét hoặc trang
trí thành các hộp quà, giỏ quà ở góc tạo hình,…
Những đồ chơi dễ làm, khuyến khích trẻ tham gia cùng cô, chẳng hạn tô,
vẽ tranh để trang trí, dùng bút dạ vẽ thêm các chi tiết trên các hòn sỏi theo sự
tưởng tượng của trẻ làm đồ chơi theo ý thích để trưng bày, hoặc mang các chai
nhựa, vỏ hộp bánh kẹo, vỏ sò, ốc… đến lớp để làm đồ dùng đồ chơi. Ngoài ra,
vận động phụ huynh hỗ trợ thêm các loại đồ chơi bằng nhựa như các loại rau củ
quả, các con vật để làm phong phú hơn đồ dùng đồ chơi của các lớp.
Trưng bày – trang trí góc hoạt động: Việc bố trí, trưng bày các thiết bị,
đồ dùng, đồ chơi phải phù hợp mục tiêu yêu cầu giáo dục của chủ đề. Khi triển
khai chủ đề nào, môi trường các góc phải phản ánh, thể hiện rõ nét được chủ đề
đó.
Ví dụ: Chủ đề Giao thông, các góc hoạt động đều được trưng bày thể hiện
nội dung của chủ đề:
9
- Góc xây dựng: trưng bày gạch các loại hoặc vỏ hộp sữa; sỏi, đá; các loại
phương tiện và biển báo giao thông; một vài cây, hoa để trang trí… (chơi xây
đường phố, bến xe…)
- Góc phân vai: các loại phương tiện giao thông, vé số (giả tiền), giấy vụn
(vé xe), trang phục cảnh sát giao thông… (chơi đóng vai cảnh sát giao thông, gia
đình đi nghỉ mát …)
- Góc học tập: Tranh, ảnh, lô tô, đôminô các phương tiện giao thông …
(chơi lô tô, đôminô phân loại các phương tiện giao thông…)
- Góc nghệ thuật: Giấy màu, bút vẽ, kéo, hồ, khăn lau, vỏ hộp các loại,
giấy báo … (vẽ, cắt, dán, gấp hình các phương tiện, biển báo giao thông …)
- Góc thư viện: Bổ sung một số sách chủ đề giao thông: “Một phen sợ
hãi”, “Vì sao thỏ cụt đuôi”, “Xe lu và xe ca”, “Gấu con qua đường”…
- Góc thiên nhiên: Đồ chơi với nước, giấy các loại…( chơi xếp thuyền, thả
thuyền…)
Thế nhưng khi chuyển sang chủ đề “Quê hương – Đất nước – Bác Hồ”
các góc được thay đổi với cách trưng bày sau:
- Góc xây dựng: Vỏ hộp sữa, nước ngọt, gạch xây dựng, mô hình Lăng
Bác, cây, hoa, thảm cỏ (xây Lăng Bác…)
- Góc phân vai: Vỏ sò ốc các loại, một số loại quả, đặc sản của Thanh
Hóa: Bánh gai, nem chua,… (chơi bán hàng, chế biến các ăn từ hải sản…)
- Góc học tập: Tranh, ảnh về Bác Hồ; các di tích, danh lam thắng cảnh
của Thanh Hóa … (làm album về Bác Hồ, Thanh Hóa, chơi Ô ăn quan…)
- Góc nghệ thuật: Lá cây, đá sỏi, hột hạt, ống hút, xốp màu, đất sét… (cho
trẻ làm nhẫn, dây chuyền, đồng hồ, các con vật … từ lá cây, đá sỏi; gói bánh
thốt nốt, làm bông hoa từ xốp màu, ống hút…
- Góc thư viện: Sách truyện “Sự tích bánh chưng bánh dày”, “Thạch
Sanh”, “Sự tích Chú Cuội”, “Sự tích Hồ Gươm”, “Sự tích núi Ông cọp”, …
- Góc thiên nhiên: Đồ chơi với nước, chai, lọ, ca, cốc, … (chơi đong
lường nước…)
Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu trong từng góc được sắp xếp phải dễ
thấy, dễ lấy, dễ lựa chọn. Những thiết bị đồ chơi nặng đặt ở dưới, những đồ chơi
có nhiều bộ phận phải đặt theo bộ. Màu sắc, hình dáng đồ dùng đồ chơi đẹp, hấp
dẫn, đảm bảo an toàn cho trẻ. Ngoài ra, bàn ghế và đồ dùng cá nhân của trẻ phải
được xếp gọn vào một góc lớp, tránh che khuất các mảng trang trí và các góc
hoạt động.
10
Ngoài việc tạo các góc hoạt động ngay tại các nhóm/ lớp, tôi chỉ đạo giáo
viên tận dụng các khoảng không gian là chân cầu thang, hành lang để tạo các
góc hoạt động chung cho trẻ: Góc “chợ quê”, góc “Vận động”. Nhờ vậy, môi
trường hoạt động cho trẻ phong phú, đa dạng; trẻ tích cực ttham gia các hoạt
động cùng cô.
- Xây dựng môi trường thiên nhiên ngoài lớp học:
Cảnh quan môi trường ngoài lớp học cũng vô cùng cần thiết đối với quá
trình giáo dục trẻ. Vì vậy, ngay từ đầu năm học song song với việc xây dựng
môi trường học tập trong lớp tôi đã quán triệt giáo viên phải quan tâm đến việc
xây dựng môi trường thiên nhiên ngoài lớp học cho trẻ khám phá khi hoạt động
ngoài trời. Yêu cầu giáo viên sưu tầm trồng các loại rau phù hợp theo mùa như
mùa đông trồng bắp cải, su hào, xà lách; mùa hè gieo rau rền, mồng tơi; Mùa thu
gieo rau cải,… Mỗi một loại rau phải có biển chữ đầy đủ để khi trẻ được quan
sát khám phá cây xanh có thể lồng ghép giúp trẻ làm quen với các chữ cái. Khi
tham quan vườn rau, trẻ không chỉ được quan sát, trò chuyện về các loại cây, rau
mà còn được cùng cô thực hành chăm sóc, thu hoạch rau. Vì vậy, trẻ luôn hào
hứng khi tham gia và thực hiện các nhiệm vụ cô yêu cầu. Qua đó, cung cấp cho
trẻ nhiều kĩ năng cần thiết.
Ngoài các loại rau, tôi tham mưu cùng các đồng chí trong ban giám hiệu
bố trí không gian trồng thêm một số cây hoa làm cho môi trường thêm rực rỡ sắc
màu. Giáo viên đã sưu tầm được một số cây hoa đẹp và còn vận động phụ huynh
ủng hộ thêm cây cảnh giúp tạo môi trường cho trẻ hoạt động. Nhờ đó mà môi
trường xung quanh lớp học của trường tôi có rất nhiều cây xanh, cây cảnh,
không khí trường học trong lành, mát mẻ.
Khi thực hiện biện pháp này tôi thấy giáo viên đã linh hoạt, sáng tạo hơn
trong trang trí lớp, tạo ra những đồ dùng đồ chơi phong phú, đa dạng; góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục trẻ. Hình thức trang trí lớp, xây dựng môi trường
học tập của các lớp rất phong phú, đa dạng, phù hợp với độ tuổi, với từng chủ
đề. Cảnh quan môi trường trong và ngoài lớp học sinh động, xanh –sạch – đẹp
tạo được sự hứng thú tích cực hoạt động của trẻ. Vì vậy,trong năm học nhà
trường được phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Quảng Xương đánh giá rất cao
về chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ và tạo môi trường cho trẻ hoạt động tích
cực hơn nhiều so với những năm học trước.
2.3.3. Biện pháp 3: Tổ chức các hoạt động dạy học “lấy trẻ làm trung
tâm”
Một môi trường xã hội thân thiện cùng với một môi trường vật chất được
thiết kế tốt sẽ cho phép trẻ tham gia một cách tích cực, chủ động, và càng độc
lập hơn. Môi trường xã hội chính là bầu không khí giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa
trẻ với trẻ, nó được tạo ra trong quá trình tương tác thông qua việc tổ chức các
hình thức dạy học phong phú theo quan điểm “lấy trẻ làm trung tâm”.
11
Để môi trường học tập của trẻ được sử dụng hiệu quả, tôi chỉ đạo giáo
viên tổ chức cho trẻ được học tập mọi lúc, mọi nơi và trong mọi hoạt động tự
nhiên, sinh động và đầy hứng thú: Dạy trong giờ học, dạy thông qua các hoạt
động vui chơi, lao động, dạo chơi ngoài trời, tham quan. Chẳng hạn, trong
những giờ dạo chơi ngoài trời, giáo viên có thể hướng dẫn trẻ quan sát, tìm hiểu
về các sự vật, hiện tượng thiên nhiên; hoạt động lao động của người lớn...; trong
hoạt động vui chơi có thể đưa vào nhiều nội dung học tập phong phú như củng
cố các biểu tượng toán học, củng cố biểu tượng chữ cái, làm quen với tác phẩm
văn học, âm nhạc … Như vậy, hoạt động học tập của trẻ được hòa lẫn trong các
hoạt động tự nhiên đầy hứng thú của trẻ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực
hiện quan điểm dạy học “lấy trẻ làm trung tâm”.
Hỗ trợ giáo viên lập kế hoạch học tập cho trẻ, kích thích trẻ tham gia và
làm phong phú hoạt động chơi và học của trẻ. Giáo viên đóng vai trò là người
hướng dẫn, gợi mở, tạo cơ hội, tình huống cho trẻ tham gia vào hoạt động. Tăng
cường cho trẻ hoạt động nhóm, trao đổi hợp tác với các bạn. Ví dụ: Khi tổ chức
hoạt động phát triển thẩm mĩ , giáo viên có thể lồng ghép trò chơi âm nhạc “Ô
cửa bí mật”. Giáo viên cho trẻ lên chọn ô cửa mà trẻ thích, rồi cho trẻ tự cùng
nhau thảo luận bài hát của tổ mình và cùng biểu diễn bài hát mà tổ mình chọn.
Đặc biệt, thông qua các hoạt động trải nghiệm, rèn kỹ năng theo đề án
“Xây dựng trường học gắn với thực tiễn và giáo dục kĩ năng sống cho trẻ” như:
Tổ chức cho trẻ tham quan công ty TNHH Sô Tô ( Chủ đề “ngành nghề”); cánh
đồng lúa (Chủ đề “Thế giới thực vật”); bãi biển Tiên Trang, tượng đài liệt sĩ
(Chủ đề “Quê hương, đất nước, Bác Hồ”); trường Tiểu học ( chủ điểm “Trường
Tiểu học), …Tổ chức cho trẻ được trải nghiệm gói bánh chưng tại trường chào
đón năm mới; cùng cô giáo cắt tỉa trái cây, cắm hoa, làm bánh và trang trí bàn
tiệc trong hội thi “Bé tập làm nội trợ”; … Các hoạt động này đã tạo cho trẻ có
những trải nghiệm lý thú, không chỉ giúp trẻ có thêm những kiến thức cơ bản về
chủ đề, chủ điểm đang thực hiện, mà trẻ còn được tham gia hóa thân vào vai
những người công nhân, nông dân, đầu bếp,…để được trải nghiệm những công
việc của người lớn.
2.3.4.Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá giúp giáo viên tích cực xây
dựng môi trường cho trẻ hoạt động
Công việc “kiểm tra” là một nhiệm vụ gắn liền với quản lý, chỉ đạo của ban
giám hiệu nhà trường. Thông qua kiểm tra, người quản lý nắm được việc thực
hiện các nhiệm vụ của giáo viên để từ đó có sự đôn đốc, uốn nắn, động viên
giúp đỡ để giáo viên thực hiện công việc tốt hơn. Việc kiểm tra còn giúp cho
người quản lý tìm ra nguyên nhân và những thiếu sót, hạn chế của giáo viên để
điều chỉnh các nội dung kế hoạch chỉ đạo, bồi dưỡng có hiệu quả hơn. Vì thế,
việc kiểm tra được tôi thực hiện thường xuyên và có kế hoạch cụ thể về nội
dung kiểm tra, thời điểm kiểm tra: kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn
hàng ngày, thực hiện xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động theo từng chủ đề,
chủ điểm, … trên cơ sở giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi chứ không áp đặt, gò bó,
12
phê phán quá nhiều gây khó khăn, phiền toái, làm ảnh hưởng đến tâm lý giáo
viên.
Rút kinh nghiệm những năm học trước, giáo viên chỉ chú trọng đến việc
trang trí lớp vào đầu năm học và làm rất hình thức, với những chủ đề giáo dục
tiếp sau đó chỉ thêm một vài hình ảnh theo chủ đề; giữ nguyên vị trí các góc
chơi đã xây dựng từ đầu năm đến cuối năm không có sự thay đổi. Năm học
2017-2018 tôi đã tăng cường kiểm tra đột xuất các hoạt động chăm sóc, giáo dục
của giáo viên. Yêu cầu giáo viên thực hiện nghiêm túc, thay đổi cách thức, hình
ảnh phù hợp với từng góc chơi trong từng chủ đề giáo dục khi trang trí môi
trường học tập cho trẻ, linh hoạt xây dựng các góc chơi phù hợp với từng chủ đề
để gây hứng thú giúp trẻ tích cực hơn khi tham gia vào các hoạt động.
+ Thay đổi góc chơi theo từng chủ đề
Ví dụ: Ở chủ đề “Trường mầm non” giáo viên bố trí góc và cho trẻ chơi
“xây dựng trường mầm non của bé” nhưng đến chủ đề “ Bản thân” không nên
bố trí góc chơi này mà thay bằng góc chơi khác phù hợp với chủ đề hơn: “Xây
dựng ngôi nhà của bé”, hoặc “công viên vui chơi”,…
+ Thay đổi góc chơi theo từng ngày hoạt động
Ví dụ: Trong “góc nghệ thuật” có hoạt động âm nhạc và hoạt động tạo
hình thì linh hoạt thay đổi, thứ hai tổ chức góc hoạt động âm nhạc , thứ ba phải
tổ chức hoạt động tạo hình. “Góc phân vai” thứ ba tổ chức chơi nấu ăn, bán
hàng; thứ tư lại tổ chức chơi “gia đình” (bế em, cho em ăn, …), bác sỹ khám
bệnh cho em bé,…
+ Thay đổi các hình thức hoạt động trong ngay một góc chơi
Ví dụ: Trong “góc tạo hình”: Thứ hai cho trẻ hoạt động nặn, vẽ; thứ năm
tổ chức cho trẻ xé dán, làm đồ dùng từ nguyên phế liệu, trang trí váy, áo, một số
đồ dùng khác phù hợp với chủ đề,…
Nhờ quá trình kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm thường xuyên trong
năm học nên việc xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ ở các nhóm/ lớp trong
trường tôi đã có những chuyển biến tích cực: Môi trường hoạt động cho trẻ rất
đa dạng, phong phú; không lớp nào giống lớp nào, không chủ đề nào giống chủ
đề nào. Kỹ năng tạo hình, kỹ năng xây dựng môi trường hoạt động của giáo viên
cũng được tiến bộ hơn rất nhiều. Đặc biệt, hầu hết trẻ đã mạnh dạn, tự tin và có
nhiều sáng tạo khi tham gia vào các hoạt động giáo dục (thể hiện ở sản phẩm và
các bài tập của trẻ).
2.3.5. Biện pháp 5: Làm tốt công tác tuyên truyền phối kết hợp với phụ
huynh học sinh và các lực lượng xã hội trong việc xây dựng môi trường học tập
cho trẻ
*Tuyên truyền, phối kết hợp với phụ huynh học sinh
13
- Thông qua các buổi họp phụ huynh, các hội thi; thông qua góc “Trao đổi
với phụ huynh” và những buổi gặp gỡ, nói chuyện với hội phụ huynh học sinh,
nhà trường đã tuyên truyền rộng rãi đến cha mẹ học sinh về việc đổi mới nội
dung, hình thức tổ chức, phương pháp giáo dục trẻ, những định hướng, mục tiêu
chương trình giáo dục mầm non trong giai đoạn hiện nay. Đặc biệt là tầm quan
trọng của việc thiết kế môi trường học tập cho trẻ; giúp cha mẹ trẻ hiểu được đặc
điểm phát triển của trẻ, biết được trẻ cần gì? Nhu cầu hoạt động và vui chơi của
trẻ như thế nào?,… Từ đó, có những hoạt động phối kết hợp với nhà trường,
giáo viên để trẻ có được một môi trường học tập thân thiện, an toàn, giúp trẻ
phát triển toàn diện.
Ngoài việc chia sẻ với giáo viên cách thức, phương pháp giáo dục trẻ, phụ
huynh nhà trường còn ủng hộ về vật chất để cải tạo sân trường, mua sắm đồ
dùng, đồ chơi, ủng hộ nguyên vật liệu để giáo viên và học sinh sáng tạo ra
những đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc dạy và học trong nhà trường. Đặc biệt,
trong năm học 2017- 2018, hội phụ huynh nhà trường đã ủng hộ nhà trường kinh
phí tổ chức các hội thi: “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”, “ Bé
tập làm nội trợ” với số tiền là gần 25 triệu đồng.
*Tuyên truyền, phối kết hợp với các lực lượng xã hội
Làm tốt công tác tuyên truyền về tầm quan trọng của việc xây dựng môi
trường học tập cho trẻ thông qua việc tổ chức các hội thi : “Xây dựng trường
mầm non lấy trẻ làm trung tâm”, “triễn lãm đồ dùng, đồ chơi tự làm”,… để các
ban ngành đoàn thể, cộng đồng dân cư hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của bậc
học và việc xây dựng môi trường học tập cho trẻ trong trường mầm non.
- Thường xuyên giao lưu, hỗ trợ các ban ngành đoàn thể trong các hoạt
động văn hóa văn nghệ tại địa phương. Đồng thời, kêu gọi sự ủng hộ cả về vật
chất và nhân lực từ các lực lượng xã hội trong việc xây dựng nhà trường.
( Trong năm 2017, mặt trận tổ quốc xã đã ủng hộ nhà trường 30 triệu đồng và
huy động nhân lực để hoàn thiện khu vườn cổ tích, tạo môi trường hoạt động
ngoài trời cho trẻ)
(Hình ảnh lãnh đạo địa phương, các ban ngành đoàn thể xã, đại diện hội
phụ huynh và Ban giám hiệu nhà trường trao quà cho các cháu trong hội
thi “Bé tập làm nội trợ” năm học 2017- 2018)
2.4. Hiệu quả của sáng kiến
Sau những biện pháp tôi nghiên cứu và chỉ đạo giáo viên thực hiện thì
chất lượng xây dựng môi trường cho trẻ tại các nhóm/ lớp trong nhà trường đã
có rất nhiều tiến bộ. Kết quả cụ thể như sau:
*Đối với giáo viên: Đã linh hoạt, sáng tạo trong việc tạo góc mở để trẻ
được tích cực hoạt động, có cơ hội mở rộng hiểu biết, củng cố kiến thức. Giáo
viên biết trang trí, bố trí góc chơi một cách hợp lý, đảm bảo tính khoa học, thẩm
14
mỹ, tận dụng tối đa sản phẩm của trẻ vào trang trí lớp với hình thức cô và trẻ
cùng làm hoặc hướng dẫn trẻ tự làm
Bảng khảo sát giáo viên sau khi áp dụng sáng kiến
TT
1
2
3
Tiêu chí khảo sát
Tích cực sáng tạo xây
dựng môi trường “mở”
cho trẻ hoạt động.
Sáng tạo trong làm đồ
dùng, đồ chơi
Sử dụng linh hoạt các
sản phẩm của trẻ làm đồ
dùng hoạt động.
Tổng
số GV
được
khảo
sát
22
22
22
Mức độ đạt được
Tốt
Khá
TB
11
(50%)
11
(50%)
8
12
(36,4%) (54,5%)
10
11
(45,5%) (50%)
Chưa
đạt
0
0
2
(9,1%)
1
(4,5)
0
0
* Đối với trẻ: Tôi nhận thấy trẻ có những thay đổi rất rõ rệt:
Bảng khảo sát mức độ tiến bộ của trẻ sau khi áp dụng sáng kiến
TT
1
2
3
Tiêu chí khảo sát
Tổng
số trẻ
được
khảo
sát
Trẻ mạnh dạn tích cực, 401
sáng tạo khi hoạt động.
Trẻ có kỹ năng làm đồ 401
dùng đồ chơi tạo môi
trường học tập cùng cô.
Có kỹ năng sử dụng đồ 401
dùng đồ chơi.
Mức độ đạt được
Tốt
Khá
TB
Chưa
đạt
125
134
138
4
(31,2%) (33,4%) (34,4%)
(1%)
105
132
150
14
(26,1%)
(33%)
(37,4%)
(3,5%)
117
133
143
8
(29,1%) (33,2%) (35,7%)
( 2%)
* Đối với phụ huynh:
- Phụ huynh nhận thức rõ tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường
học tập cho trẻ.
- Tích cực, nhiệt tình sưu tầm và ủng hộ các nguyên, vật liệu, tranh ảnh,
sách báo để góp phần cho trẻ được hoạt động một cách tích cực.
- Tin tưởng và phối kết hợp với nhà trường trong việc giáo dục trẻ.
3. Kết luận và kiến nghị
15
3.1. Kết luận
Xây dựng môi trường học tập cho trẻ đóng vai trò rất quan trọng trong
việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Chính vì vậy, nhà trường cần
xây dựng môi trường học tập cho trẻ phát huy được tính tích cực của trẻ khi
tham gia vào hoạt động, đảm bảo tính thẩm mỹ, khoa học và phù hợp với trẻ.
Muốn xây dựng môi trường học tập có hiệu quả thì người quản lý cần nắm vững
mục đích, yêu cầu của môi trường giáo dục trẻ, xây dựng kế hoạch khoa học cụ
thể theo từng tháng. Người giáo viên phải hiểu rõ về cách xây dựng môi trường
học tập và phải hiểu biết về đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, có kiến thức về các
hoạt động giáo dục trẻ.
* Bài học kinh nghiệm rút ra từ quá trình áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
Qua một năm học triển khai và thực hiện đề tài ttrường chúng tôi đã có
một môi trường xanh, sạch, đẹp, an toàn; hầu hết các nhóm/lớp đều thiết kế các
góc chơi mở, phát huy được tính tích cực sáng tạo của trẻ. Có được kết quả trên
tôi đã rút ra được một số bài học kinh nghiệm như sau:
- Thiết kế môi trường giáo dục phải hướng vào việc phát triển toàn diện của trẻ
nhằm đạt được mục tiêu giáo dục mầm non và mục tiêu cuối độ tuổi, đồng thời phù hợp
với mục đích tổ chức các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ; đảm bảo tính thẩm mỹ, an
toàn tạo cho trẻ cảm giác được yêu thương, tôn trọng và đáp ứng các nhu cầu chính
đáng.
- Bố trí, sắp xếp các khu vực chơi, hoạt động trong lớp và ngoài trời phù hợp
với chủ đề, thuận tiện cho việc sử dụng của giáo viên và trẻ. Cần quy hoạch không
gian hiện có của nhà trường để phân bố diện tích cho các hoạt động phù hợp với độ
tuổi, sở thích, khả năng...của trẻ và phù hợp hoạt động chung của lớp, hoạt động
nhóm hoặc cá nhân.
- Đảm bảo đủ và đa dạng các loại vật liệu, thiết bị, đồ dùng, đồ chơi phù hợp với
từng chủ đề; vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học của trẻ vào việc xây dựng môi trường
và kích thích sự phát triển toàn diện cho trẻ.
- Luôn tạo cơ hội và mở rộng quan hệ giao tiếp xã hội giữa trẻ với nhiều người
giúp trẻ tự tin, tích cực, hứng thú với các hoạt động giáo dục phát triển toàn diện; sưu
tầm và sáng tạo thêm trò chơi bằng cách thường xuyên thay đổi cách chơi, luật chơi
để khích lệ trẻ tham gia, chủ động chơi- tập - thử nghiệm với các loại thiết bị, đồ
dùng, đồ chơi; khuyến khích trẻ tự tạo ra đồ chơi, trò chơi theo ý tưởng riêng của
mình; tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động chơi tự do, hội thi, lễ hội...để trẻ được
trải nghiệm và “tập làm”.
-Tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cấp ủy đảng, chính quyền,
cha mẹ học sinh và cộng đồng về ý nghĩa của việc xây dựng môi trường giáo
dục trong trường mầm non; tạo nhiều cơ hội cho gia đình và cộng đồng được
tham gia vào các hoạt động của nhà trường; xây dựng mối quan hệ tích cực đối
với gia đình trẻ, phối hợp chặt chẽ với gia đình và cộng đồng trong chăm sóc,
giáo dục trẻ; tôn trọng sự khác biệt và nhu cầu của mỗi gia đình để có những
phối hợp với từng gia đình trong chăm sóc, giáo dục trẻ bằng nhiều hình thức,
16
phương pháp nhằm thu hút các bậc cha mẹ và cộng đồng tham gia hiệu quả vào
công tác xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non.
- Xây dựng tốt môi trường giáo dục trong trường mầm non là phương tiện,
điều kiện để trẻ phát triển toàn diện về thể chất, ngôn ngữ, trí tuệ, khả năng thẩm
mỹ, tình cảm và kỹ năng xã hội, tạo tiền đề vững chắc cho trẻ mầm non vào học
lớp 1 trường tiểu học.
3.2. Đề xuất, kiến nghị:
*Đối với Phòng Giáo dục- Đào tạo:
- Tiếp tục tăng cường mở các lớp tập huấn chuyên đề (Đặc biệt kỹ năng
xây dựng môi trường học tập cho trẻ), tăng cường các giờ thực hành chuyên đề.
Bên cạnh đó, cần xây dựng các trường điểm về xây dựng môi trường mở cho
giáo viên được học tập rút kinh nghiệm.
- Tham mưu hỗ trợ kinh phí cho các trường Mầm non để đầu tư cơ sở vật
chất, trang thiết bị phục vụ công tác chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ trong
trường mầm non.
* Đối với đội ngũ giáo viên
- Xây dựng tinh thần ham học hỏi, tích cực nghiên cứu, đề xuất các biện
pháp đúc rút thực tiễn.
- Xây dựng kế hoạch học tập, tự nghiên cứu, bồi dưỡng về chuyên môn
nghiệp vụ, năng lực sư phạm... và các lĩnh vực khác; phải biết tự đổi mới chính
mình cho phù hợp với yêu cầu ngày càng cao của xã hội.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi đã áp dụng thực hiện tại
trường Mầm non Quảng Lợi và đã gặt hái được một số kết quả thiết thực. Song,
tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các đồng chí lãnh đạo và các bạn
bè đồng nghiệp để bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi hoàn thiện hơn và được áp
dụng rộng rãi trong các trường mầm non, góp phần nâng cao hiệu quả chăm sócgiáo dục trẻ tại các nhà trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG
Quảng Xương, ngày 15 tháng 4 năm 2018
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Người viết sáng kiến
Phạm Thị Giang
17
MỤC LỤC
MỤC
1
NỘI DUNG
TRANG
Mở đầu
1
1.1
Lí do chọn đề tài
1
1.2
Mục đích nghiên cứu
2
1.3
Đối tượng nghiên cứu
2
1.4
Phương pháp nghiên cứu
2
Nội dung nghiên cứu
2
2.1
Cơ sở lý luận
2
2.2
Thực trạng của vấn đề
3
2.2.1
Thuận lợi
3
2.2.2
Khó khăn
3
2.2.3
Thực trạng việc xây dựng môi trường học tập cho trẻ
4
2.3
Biện pháp xây dựng môi trường học tập cho trẻ trong
trường mầm non
5
2.3.1
Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch chỉ đạo giáo viên thực
hiện
5
2.3.2
Biện pháp 2: Bồi dưỡng giáo viên kĩ năng xây dựng môi
trường học tập cho trẻ
7
2.3.3
Biện pháp 3: Tổ chức các hoạt động dạy học “Lấy trẻ làm
trung tâm”
14
2.3.4
Biện pháp 4: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá giúp
giáo viên tích cực xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động
15
2.3.5
Biện pháp 5: Làm tốt công tác tuyên truyền phối kết hợp
với phụ huynh học sinh và các lực lượng xã hội trong việc
xây dựng môi trường học tập cho trẻ
16
Hiệu quả của sáng kiến
17
Kết luận, kiến nghị
19
3.1
Kết luận
19
3.2
Đề xuất, kiến nghị
20
2
2.4
3
Tài liệu tham khảo
18
TÀI LIỆU THAM KHẢO
-------1. Tạp chí xây dựng Đảng “Chủ tịch Hồ Chí Minh với “Ươm mầm xanh”
tương lai của Đất Nước” ( Tác giả Phạm Thị Nhung- Năm 2016)
2. Nghị Quyết Hội nghị TW 2 khóa VIII về “Định hướng chiến lược phát
triển giáo dục và đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa”.
3. Vai trò của giáo dục mầm non đối với sự phát triển của trẻ ( Báo điện
tử “Đại biểu nhân dân”)
4. Giáo trình lí luận và phương pháp hướng dẫn trẻ làm quen với môi
trường xung quanh( PGS.TS. Hoàng Thị Phương).
5. Tài liệu hướng dẫn thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ Mầm
non – Bộ giáo dục và đào tạo.
19
DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Phạm Thị Giang
Chức vụ và đơn vị công tác: Phó hiệu trưởng- Trường mầm non Quảng Lợi
Cấp đánh giá
xếp loại
Kết quả
đánh giá
xếp loại
Cấp tỉnh
C
2008
Cấp huyện
B
2011
“Một số trò chơi thực nghiệm
giúp trẻ mẫu giáo khám phá
khoa học”
Cấp tỉnh
B
“Một số biện pháp tổ chức tốt
ngày hội, ngày lễ cho trẻ ở
trường mầm non”
Cấp tỉnh
C
TT
Tên đề tài SKKN
1.
“Một số biện pháp nâng cao
chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi
làm quen với tác phẩm văn
học”
2.
3.
4.
“Một số biện pháp chuẩn bị
cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1”
Năm học
đánh giá
xếp loại
2012
2016
-------------------------------------------------
20
- Xem thêm -
.PDF 
20 
27 
87 
