Tài liệu Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non thiệu long

MỤC LỤC TT NỘI DUNG TRANG Mục lục 1 I MỞ ĐẦU 2 1 Lý do chọn đề tài 2 2 Mục đích nghiên cứu 2 3 Đối tượng nghiên cứu 3 4 Phương pháp nghiên cứu 3 II NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 3 1 Cơ sở lí luận 3 2 Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 4 Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 6 Giải pháp 1: Lập kế hoạch và chỉ đạo giáo viên lập kế hoạch xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm. Giải pháp 2: Chỉ đạo xây dựng lớp điểm về xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Giải pháp 3: Chỉ đạo giáo viên hướng dẫn phát huy tối đa hiệu quả môi trường giáo dục. Giải pháp 4: Làm tốt công tác tham mưu xây dựng cơ sở vật chất xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. 6 3 6 11 13 Giải pháp 5: Tổ chức cho các nhóm thi đua với nhau xây dựng môi trường giáo dục của nhóm, lớp và các khu vực mình được phân. 13 Giải pháp 6: Làm tốt công tác kiểm tra, đánh giá. Giải pháp 7: Chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác phối kết hợp trong việc xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ. Hiệu quả của sáng kiến kinh nhiệm đối với các hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường 14 15 III KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 18 1 Kết luận 18 2 Kiến nghị 19 3 Tài liệu tham khảo 20 4 Danh mục SKKN được xếp loại 21 4 15 1 I. MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài. Như chúng ta đã biết mục tiêu giáo dục của mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách. Hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi. Khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học tập ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời [1]. Để thực hiện được mục tiêu trên thì trường mầm non phải có đội ngũ giáo viên có năng lực chuyên môn tốt, yêu nghề mến trẻ và đặc biệt là phải tạo được một môi trường giáo dục tốt. bậc học mầm non không giống như các bậc học phổ thông khác, “môi trường lớp học là bàn, ghế, phấn, bảng, dụng cụ học tập, thầy cô, bè bạn với không khí lớp học trang nghiêm và mối quan hệ rạch ròi giữa học sinh và thầy cô giáo. Riêng môi trường lớp học ở trường mầm non với các mảng tường, các góc chơi, đồ chơi được sắp xếp, trang trí nổi bật nhằm thu hút sự chú ý của trẻ cùng với không khí lớp học vui tươi, chan hòa, gần gũi giữa cô và trẻ học bằng chơi, chơi mà học rất nhẹ nhàng. Đơn giản là thế nhưng việc thực hiện không hoàn toàn dễ dàng. Bởi môi trường giáo dục trong trường mầm non phải tạo cơ hội cho trẻ tìm tòi, khám phá trải nghiệm giúp trẻ phát hiện ra nhiều điều mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, trẻ được tự lựa chọn hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm một cách tích cực, qua đó kiến thức và kỹ năng ở trẻ dần được hình thành. Môi trường đó phải đảm bảo an toàn về thể chất, tâm lý cho trẻ vừa có tác dụng giáo dục, có tính thẩm mỹ và phải được xây dựng trong suốt quá trình thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Đặc biệt, từ khi Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai Chương trình Giáo dục mầm non mới, thì vấn đề xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ mầm non được đặt ra ngày càng cấp thiết hơn. Bởi môi trường giáo dục được ví như người giáo viên thứ hai tổ chức và hướng dẫn trẻ chơi, trẻ hoạt động để nhận thức và phát triển” [2] . Trong thực tế hiện nay, đa số giáo viên đã biết cách xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ hoạt động, trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục do cô tổ chức. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế: môi trường cho trẻ hoạt động chưa phong phú, còn mang tính áp đặt, cách bố trí các góc hoạt động chưa linh hoạt, chưa khai thác hiệu quả sử dụng của các góc, các mảng tường, đồ dùng đồ chơi … Vì vậy bản thân là một phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn tôi luôn trăn chở làm thế nào để chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm một cách tốt nhất nên năm học 2017- 2018 tôi lựa chọn đề tài “Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non Thiệu Long” để nghiên cứu và tìm ra biện pháp giúp nâng cao hiệu quả công tác chăm sóc giáo dục trẻ ngày càng tốt hơn. 2. Mục đích nhiên cứu. Nghiên cứu tìm kiếm giải pháp nhằm chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm một cách tốt nhất. 2 Giúp đội ngũ giáo viên trong nhà trường xây dựng được môi trường giáo dục mang tính mở, kích thích sự tham gia, tập trung chú ý và hoạt động tích cực của trẻ, giúp trẻ được tham gia các hoạt động học tập và trải nghiệm, vui chơi bằng nhiều cách khác nhau phù hợp với nhu cầu, hứng thú và khả năng của trẻ một cách tốt nhất. Nâng cao nhận thức và năng lực quản lý tổ chức chăm sóc giáo dục trẻ, thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với nhóm lớp và điều kiện nhà trường, của địa phương. Huy động sự tham gia của nhà trường, gia đình và xã hội cùng chung tay xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ, góp phần thực hiện có hiệu quả chuyên đề xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm. 3. Đối tượng nghiên cứu. Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường mầm non Thiệu Long. 4. Phương pháp nghiên cứu. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu, đọc sách báo chí, tạp chí, các giáo trình tài liệu có liên quan - Phương pháp nghiên cứu lí luận trên cơ sở phân tích, tổng hợp qua các tài liệu. - Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin - Phương pháp trực quan, quan sát thực tế. - Phương pháp thực hành. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. II. NỘI DUNG. 1. Cơ sở lí luận. Chúng ta có thể khẳng định rằng môi trường giáo dục có tính chất quyết định đến sự phát triển toàn diện nhân cách trẻ. “Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp và ngoài trời phù hợp thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ với sự phát triển thể chất của trẻ mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện với cô và trẻ, giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giải bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ đối với cô, bạn bè nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, lớp yêu cô giáo và bạn bè hơn” [3]. Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là thực sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như người mẹ hiền thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ thông qua đó nhân cách trẻ được hình thành và phát triển toàn diện, Môi trường vật chất bao gồm toàn bộ phương tiện vật chất kể cả trong nhà và ngoài trời liên quan đến nhiệt độ ánh sáng đồ dùng, đồ chơi, môi trường xã hội là toàn bộ các mối quan hệ giúp trẻ 3 hình thành và phát triển nhân cách hay nói cách khác môi trường xã hội chính là bầu không khí giao tiếp giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với những người xung quanh được tạo ra trong quá trình tương tác [4]. Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là xây dựng một môi trường an toàn, thân thiện, gợi mở thu hút sự chú ý của trẻ, giúp trẻ chủ động tham gia vào các hoạt động tạo điều kiện cho trẻ học mà chơi, chơi bằng học, trẻ được trải nghiệm và giao tiếp một cách tích cực, tự nhiên. Môi trường hoạt động đó vừa thỏa mãn nhu cầu vui chơi, giao tiếp, nhận thức, nhu cầu hoạt động cùng nhau của trẻ, vừa tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ khả năng của mình, qua đó các kiến thức, kỹ năng của trẻ được hình thành, củng cố và bổ sung, đây là những nhân tố góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ mầm non. “Khi trẻ được hoạt động trong môi trường giáo dục phù hợp sẽ hình thành và phát triển ở trẻ những chức năng tâm, sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Môi trường giáo dục đa dạng, phong phú sẽ kích thích tính tích cực chủ động của trẻ từ việc tự lựa chọn góc chơi, đồ chơi đến việc tự quyết định và tìm cách giải quyết nhiệm vụ. Trẻ sẽ dần biết tự chịu trách nhiệm với hành động của mình và biết đánh giá những thành công hay thất bại trong quá trình chơi, trẻ sẽ dần rút ra những bài học cho bản thân mình. Trong quá trình hoạt động, trẻ sẽ phối hợp chơi cùng nhau như cùng xây dựng, cùng chơi gia đình, bác sĩ, … trên cơ sở đó giúp trẻ tái hiện lại các mối quan hệ gia đình, cộng đồng. Qua đó, trẻ học được cách làm việc với người khác, học cách lắng nghe và chia sẻ suy nghĩ của bản thân với bạn bè. Đây là cơ sở hình thành tính tập thể và đoàn kết ở trẻ từ đó giúp hình thành và phát triển nhân cách trẻ một cách tốt nhất” [2]. 2. Thực trạng. Trong năm học 2017-2018 tôi được phân công phụ trách chuyên môn trong quá trình thực hiện việc chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm có những thuận lợi và khó khăn như sau: * Thuận lợi: - Được sự quan tâm của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Thiệu Hóa, cấp uỷ Đảng và chính quyền địa phương đã tạo điều kiện cho nhà trường thực hiện tốt nhiệm vụ của đơn vị. - Đa số CBGVCNV trong đơn vị đều nhiệt tình, tâm huyết với nghề, yêu nghề, mến trẻ, có kinh nghiệm trong công tác nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ. - Cơ sở vật chất phòng nhóm lớp được xây dựng chuẩn theo quy định, có khuôn viên tương đối đẹp. * Khó khăn: - Các phương tiện, đồ dùng đồ chơi tương đối đầy đủ nhưng chưa phong phú, đa dạng. 4 - Việc thiết kế môi trường cho trẻ hoạt động cho trẻ đã thực hiện nhưng chưa phong phú; cách bố trí các góc hoạt động chưa linh hoạt lắm; chưa khai thác hiệu quả sử dụng của các góc; hình ảnh trên các mảng tường chủ yếu để trang trí, giáo viên chưa tận dụng các hình trang trí làm phương tiên dạy học; ít sử dụng các nguyên vật liệu mở để làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động… - Năng lực chuyên môn trong đội ngũ chuyên môn không đồng đều. Một giáo viên mới khi tổ chức các giờ hoạt động còn mang tính áp đặt chưa chú trọng vào tâm lý trẻ, chưa tạo nhiều cơ hội để phát huy tính tích cực chủ động ở trẻ. - Môi trường bên trong tuy đã đầu tư trang trí nhưng chưa được đẹp lắm, môi trường bên ngoài chưa được đầu tư lắm, chưa tạo được môi trường đẹp phong phú để thu hút trẻ vào hoạt động tham gia trải nghiệm. - Công tác tuyên truyền phối kết hợp với phụ huynh huy động sự tham gia của phụ huynh vào xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ chưa tốt. * Khảo sát thực trạng ban đầu của nhà trường: Căn cứ vào kết quả khảo sát thực tế của nhà trường, tôi nhận thấy mặc dù nhà trường đã có kế hoạch chỉ đạo đến từng cán bộ, giáo viên song chất lượng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm chưa cao, còn mang nặng tính hình thức, chưa có sự đầu tư sáng tạo, chưa mang lại hiệu quả cao, cụ thể kết quả khảo sát như sau: Bảng khảo sát trước khi chưa áp dụng các giải pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đối với giáo viên, trẻ. *Đối với giáo viên: TT 1 2 3 4 Số giáo viên Tiêu chí khảo sát được khảo sát Cách sắp xếp, trang trí môi 20 trường giáo dục bên trong lớp, bên ngoài lớp. Tính sáng tạo trong việc tạo 20 môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Tổ chức hướng dẫn khai thác 20 và sử dụng có hiệu quả môi trường giáo dục. Tạo cơ hội cho trẻ được trải 20 nghiệm. Tốt Khá Trung bình Yếu 5 7 8 0 25% 35% 40% 3 5 12 15% 25% 60% 5 6 9 25% 30% 45% 5 25% 6 30% 9 45% 0 0 0 5 * Đối với trẻ TT 1 2 3 Tổng số trẻ Tiêu chí được khảo sát được Tốt khảo sát Trẻ tích cực tham gia tạo môi 87 trường giáo dục cùng với cô và 393 22,1% các bạn. Trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động học tập vui chơi, trải 393 80 nghiệm. 20,3% Trẻ thể hiện mối quan hệ với cô 83 giáo với các bạn và mọi người 393 21,1% xung quanh Mức độ đạt được Đạt C Đạt Tốt Tốt 100 130 76 25,5% 33,1% 19,3% 90 138 22,9% 35,1% 100 140 85 21,6 70 25,5% 35,6% 17,8% Nhìn vào 2 bảng kết quả khảo sát trên trẻ, trên cô ta thấy tỷ lệ khá giỏi ít trung bình nhiều, còn có rất nhiều trẻ yếu vì vậy tôi trăn trở tìm biện pháp để chỉ đạo thực hiện xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ ngày càng tốt hơn. 3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề. * Các giải pháp thực hiện Giải pháp 1: Lập kế hoạch và chỉ đạo giáo viên lập kế hoạch xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm. Việc lập kế hoạch có ý nghĩa đặc biệt qua trọng đối với công tác quản lí V.I Lê Nin đã từng ví “Mọi kế hoạch đều là thước đo, tiêu chuẩn, đèn pha và là cái mốc” [5].Việc lập kế hoạch là một biện pháp chỉ đạo rất quan trọng nó giúp chúng ta hình dung ra rõ ràng moị công việc và chủ động trong công việc, nó là cơ sở để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ về xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Nhận thức được điều đó nên ngay từ đầu năm học tôi đã quan sát việc quy hoạch xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm những điểm được và chưa được từ khâu sắp xếp trang trí, sử dụng môi trường giáo dục đến các khu vực hoạt động, quan sát môi trường xã hội mối quan hệ giao tiếp giữa cô với trẻ, trẻ với trẻ và trẻ với phụ huynh... từ đó lên kế hoạch xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với nhà trường và của từng độ tuổi, từng khu vực và trình hiệu trưởng phê duyệt, song tôi triển khai đến toàn bộ giáo viên nhân viên trong trường bắt tay vào thực hiện, tôi chỉ đạo giáo viên ở nhóm lớp mình phụ trách lên kế hoạch xây dựng cụ thể cho lớp mình từ khâu trang trí, xắp xếp các góc, tạo góc mở như thế nào, dự kiến chuẩn bị những nguyên vật liệu gì để xây dựng môi trường giáo dục cho lớp mình, ở cả môi trường bên trong và bên ngoài lớp học….Từ đó phê duyệt và có định hướng để giáo viên xây dựng môi trường giáo lấy trẻ làm trung tâm ở các nhóm lớp đạt kết quả cao. Giải pháp 2: Chỉ đạo xây dựng lớp điểm về xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. 6 Việc lập kế hoạch là rất cần thiết và quan trọng nó vạch ra phương hướng cụ thể để hoàn thành kế hoạch tuy nhiên kế hoạch cũng phải đi đôi với thực hành đa số giáo viên đã nắm bắt được cách trang trí tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm song làm chưa có chất lượng, còn mang nặng tính hình thức, một số giáo viên hiểu về môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm còn chưa tốt lắm vì vậy để thực hiện tốt việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Tôi chọn lớp mẫu giáo A2, B1 để xây dựng lớp điểm bắt đầu từ việc trang trí môi trường bên trong lớp tạo không khí cho trẻ khi tới trường từ những nguyên liệu, phế liệu mà cô đã sưu tầm và phát động phụ huynh mang tới để làm tranh ảnh treo ở các góc lớp phù hợp theo từng chủ đề và các hình ảnh trang trí này được làm theo hướng mở để trẻ khi tham gia hoạt động phát huy được tư duy và ham muốm tìm tòi khám phá ở trẻ, và khi chuyển chủ đề mới cô treo tranh chủ đề mới lên mà không cần phải thay cả tờ tranh làm tốn kinh phí công sức chỉ cần thay gắn mảng chủ đề chính khác vào… Môi trường bên ngoài cũng rất quan trọng ngay từ khi trẻ bước chân vào lớp điều gây ấn tượng với trẻ là khung cảnh lớp học ở bên ngoài các hiên chơi tôi chỉ đạo giáo viên tận dụng đuy băng, hạt bằng gỗ, các hoa nhựa đã qua sử dụng, dùng các thừng bằng dù …lượi ra cắt, gấp, dán hoặc xâu để tạo thành các dây xúc xích trang trí ngoài hiên, cột hè tôi chỉ đạo giáo viên cắt các chữ cái, số, hình bằng mút xốp, que để gắn vừa làm trang trí vừa cho trẻ học như khi cho trẻ quan sát cô nói các con nhìn xem cây cột cô trang trí bằng những hình ảnh gì? Các cô đọc cho cô nghe nào…hoặc chỉ đạo giáo viên tận dụng các máng nhựa, các can nước rửa bát lọ dầu ăn …trang trí và trồng cây xanh để tạo môi trường thiên nhiên gần gủi với trẻ vừa tạo điều kiện để trẻ được tham gia trải nghiệm các hoạt động trồng cây, chăm sóc cây, dùng các chậu nhựa và các thùng cát tông đổ nước vào chậu, để cát vào thùng cát tông hoặc các chậu nhựa hỏng để cho trẻ chơi với cát nước, cho trẻ trải nghiệm - Chỉ đạo giáo viên xây dựng các góc hoạt động trong lớp nhằm tạo điều kiện cho trẻ hoạt động cá nhân hoặc nhóm nhỏ theo hứng thú và nhu cầu riêng của trẻ với các hình thức hoạt động phong phú, đa dạng, qua đó giúp trẻ tìm hiểu và khám phá cái mới, tích cực tìm hiểu các chức năng sử dụng của đồ dùng đồ chơi và rèn luyện các kỹ năng giao tiếp, hợp tác cùng bạn, hoặc tự giải quyết các nhiệm vụ, … - Chỉ đạo giáo viên sắp xếp các góc hoạt động: Vị trí các góc chơi phải hợp lý, thuận tiện và có đủ không gian cho trẻ hoạt động. Các góc yên tĩnh (góc học tập, góc sách…) xa góc hoạt động ồn ào (góc phân vai, góc xây dựng…). Sử dụng các giá góc, các loại bảng thấp, kệ an toàn, để làm hàng rào phân góc vừa không che khuất tầm nhìn, vừa đảm bảo các lối đi để trẻ di chuyển dễ dàng không cản trở nhau. Diện tích trong mỗi góc hoạt động tùy thuộc vào số lượng trẻ chơi và số lượng đồ dùng đồ chơi trong góc. Ví dụ: góc phân vai - chủ đề Thực vật - tết - mùa xuân nếu giáo viên bố trí 2 hoạt động: vừa có cửa hàng rau, vừa nấu ăn (chế biến các món ăn từ rau củ) thì diện tích phải rộng hơn, số lượng trẻ chơi nhiều hơn so với 1 hoạt động trong cùng góc…. - Thay đổi nội dung các góc chơi trong cùng chủ đề nhằm tạo sự mới lạ, kích thích hứng thú của trẻ. 7 - Đồ dùng đồ chơi ở các góc phải phù hợp với mức phát triển của trẻ và phù hợp với đặc điểm địa phương. Trên thực tế nhà trường đã trang bị các đồ dùng đồ chơi cần thiết cho lớp như gạch xây dựng các loại, đồ chơi gia đình, các loại rau củ quả nhưng số lượng còn hạn chế, giáo viên phải tìm kiếm nguyên vật liệu, làm đồ chơi bổ sung cho các góc. Sử dụng các loại phế liệu, nguyên vật liệu sẳn có tại địa phương để làm đồ chơi cho trẻ, từ các loại chai nhựa, vỏ hộp sữa, hộp bánh kẹo, ống hút, đá, sỏi, lá cây, xốp màu… để làm đồ dùng đồ chơi. Mỗi loại vật liệu có thể có thể dùng cho các góc và các hoạt động khác nhau: vỏ hộp sữa thay thế gạch làm hàng rào, đá sỏi làm hòn non bộ ở góc xây dựng; hộp bánh kẹo dùng chơi bán hàng ở góc phân vai; ống hút, xốp màu, lá cây chơi ở góc tạo hình… Có những loại vật liệu được sử dụng nhiều lần cho các góc chơi và các chủ đề chơi khác nhau. Ví dụ các hộp bánh kẹo, hộp bánh, các loại quả dùng để chơi bán hàng ở góc phân vai của chủ đề Gia đình, khi sang chủ đề Tết và mùa xuân, được dùng làm nguyên liệu cùng với giấy màu xanh, dây buộc, giấy màu để gói bánh chưng, bánh tét, làm nem chua hoặc trang trí thành các hộp quà, giỏ quà ở góc tạo hình. - Những đồ chơi dễ làm, khuyến khích trẻ tham gia cùng cô, chẳng hạn tô, vẽ tranh để trang trí, dùng bút dạ vẽ thêm các chi tiết trên các hòn sỏi, vẽ trên sỏi hoặc vẽ trên vỏ quả trứng theo sự tưởng tượng của trẻ làm đồ chơi theo ý thích để trưng bày, hoặc mang các chai nhựa, vỏ hộp bánh kẹo, vỏ sò, ốc… đến lớp để làm đồ dùng đồ chơi. Ngoài ra vận động phụ huynh hỗ trợ thêm các loại đồ chơi bằng nhựa như các loại rau củ quả, các con vật để làm phong phú hơn đồ dùng đồ chơi của các lớp. - Việc bố trí, trưng bày các thiết bị, đồ dùng, đồ chơi phải phù hợp mục tiêu yêu cầu giáo dục của chủ đề. Khi triển khai chủ đề nào, môi trường các góc phải phản ánh được chủ đề đó. Ví dụ: Chủ đề gia đình, các góc hoạt động đều được trưng bày thể hiện nội dung của chủ đề: - Góc xây dựng: trưng bày, các khối hộp, gạch các loại hoặc vỏ hộp sữa, ống nước ngọt; sỏi, đá; các loại cây xanh; cây hoa để trang trí… cho trẻ chơi xây dựng công viên, xây làng xóm quê em… - Góc phân vai: Các chơi đồ dùng trong gia đình như nồi, xoong, chảo, ấm chén, quần áo đồ chơi… để cho gia đình, nấu ăn, siêu thị của bé…. - Góc học tập: Tranh, ảnh, lô tô, đôminô các đồ dùng trong gia đình để cho trẻ chơi phân loại các đồ dùng trong gia đình, xem tranh ảnh về gia đình, thêm bớt gắn số, chữ cái theo hướng mở cho trẻ hoạt động phát huy tư duy của trẻ.... - Góc nghệ thuật: Giấy màu, bút vẽ, kéo, hồ, khăn lau, vỏ hộp các loại, giấy báo … để trẻ chơi cắt dán, vẽ… về các đồ dùng trong gia đình, người thân trong gia đình… - Góc thiên nhiên: Đồ chơi với nước, cát, giấy các loại, cây xanh,……để cho trẻ chơi…. Thế nhưng khi chuyển sang chủ đề động vật các góc được thay đổi với cách trưng bày sau: - Góc xây dựng: Vỏ hộp sữa, nước ngọt, gạch xây dựng, cây, hoa, thảm cỏ, xây dựng vườn bách thú,….. 8 - Góc phân vai: Các loại đồ dùng, đồ chơi như dụng cụ bác sĩ, bơm kim tiêm, các loại thuốc giả, các loại đồ ăn cho gia súc như ngô, lúa, khoai…. Để cho trẻ chơi bác sĩ thú y, chơi bán thức ăn cho gia súc… - Góc học tập: Tranh, ảnh, lô tô về các loại động vật; để cho trẻ chơi phân loại động vật, xem tranh ảnh về động vật…. - Góc nghệ thuật: đất nặn, bút màu Lá cây, đá sỏi, hột hạt, ống hút, xốp màu, đất sét… cho trẻ làm các con vật … từ lá cây, đá sỏi, nặn các con vật bằng đất nặn. - Góc thiên nhiên: Đồ chơi với nước, chai, lọ, ca, cốc, … chơi đong lường nước, chơi vật chìm nổi… Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu trong từng góc được sắp xếp phải dễ thấy, dễ lấy, dễ lựa chọn. Những thiết bị đồ chơi nặng đặt ở dưới, những đồ chơi có nhiều bộ phận phải đặt theo bộ. Màu sắc, hình dáng đồ dùng đồ chơi đẹp, hấp dẫn, đảm bảo an toàn cho trẻ. Ngoài ra, bàn ghế và đồ dùng cá nhân của trẻ phải được xếp gọn vào một góc lớp, tránh che khuất các mảng trang trí và các góc hoạt động. Môi trường bên ngoài cũng rất quan trọng ngay từ khi trẻ bước chân vào lớp điều gây ấn tượng với trẻ là khung cảnh trường học xanh sạch đẹp được bố trí đẹp mắt gây được ấn tượng thu hút trẻ đến trường. Môi trường bên ngoài lớp học rất tốt đối với sức khỏe và học tập, vui chơi của trẻ, chơi ngoài trời tạo điều kiện cho trẻ nhiều cơ hội vận động toàn thân, phát triển kỷ năng vận động toàn thân, phát triển kỹ năng vận động thô như đi, chạy, leo trèo, thăng bằng; phối hợp các giác quan và tiếp nhận cảm giác...,nhận thức được tầm quan trọng đó tôi cùng ban giám hiệu chỉ đạo giáo viên ngay từ khi trẻ bước chân vào lớp điều gây ấn tượng với trẻ là khung cảnh lớp học ở bên ngoài các hiên chơi tôi chỉ đạo giáo viên tận dụng đuy băng, hạt bằng gỗ, các hoa nhựa đã qua sử dụng, dùng các thừng bằng dù …lượi ra cắt, gấp, dán hoặc xâu để tạo thành các dây xúc xích trang trí ngoài hiên, cột hè tôi chỉ đạo giáo viên cắt các chữ cái, số, hình bằng mút xốp, que để gắn vừa làm trang trí vừa cho trẻ học như khi cho trẻ quan sát cô nói các con nhìn xem cây cột cô trang trí bằng những hình ảnh gì? Các cô đọc cho cô nghe nào…hoặc chỉ đạo giáo viên tận dụng các máng nhựa, các can nước rửa bát lọ dầu ăn …trang trí và trồng cây xanh để tạo môi trường thiên nhiên gần gủi với trẻ vừa tạo điều kiện để trẻ được tham gia trải nghiệm các hoạt động trồng cây, chăm sóc cây, dùng các chậu nhựa và các thùng cát tông đổ nước vào chậu, để cát vào thùng cát tông hoặc các chậu nhựa hỏng để cho trẻ chơi với cát nước, tận dụng các vỏ trai nước rửa bát, vỏ trai chin su bỏ cát vào trong dùng để trẻ vẽ tranh bằng cát, hoặc chỉ đạo giáo viên tận dụng những viên đá, vỏ trứng để cho trẻ vẽ trên đó để trẻ được học vẽ bằng nhiều hình thức khác nhau khuyến khích trẻ sáng tạo hơn, vườn cổ tích xây dựng đẹp đảm bảo cảnh quan môi trường có các mô hình các câu chuyện, suối nhỏ nhân tạo, cây xanh, bóng mát, các con vật như rùa làm bằng chậu nhựa hỏng, lốp xe ô tô cũ làm con hươn, con thỏ... để trẻ được vui chơi trải nghiệm nhà trường làm vườn rau quy hoặc trang trí đẹp mắt lối đi được láng 9 xi măng để cho trẻ được trải nghiệm chăm sóc rau, hoa...từ đó cung cấp cho trẻ rất nhiều hiểu biết về thế giới xung quanh trẻ, trẻ được trải nghiệm trồng rau, hoa, tưới nước nhổ cỏ, bắt sâu... từ đó giúp trẻ yêu lao động hơn... Trẻ thực hành trải nghiệm bằng nhiều hình thức Như vậy chúng ta thấy môi trường vật chất rất quan trọng trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ nhưng môi trường xã hội cũng không kém phần quan trọng nó gần như quyết định đến tình cảm yêu mến trường lớp của trẻ kích thích trẻ thích đến trường và sự phát triển tốt đối với trẻ hay không vì chuẩn bị tốt môi trường vật chất nhưng môi trường xã hội không tốt trẻ đến trường cô và bạn không thân thiện cởi mở với trẻ trẻ không thích đến trường ngại hoạt động dẫn đến hiệu quả chăm sóc giáo dục trẻ không tốt. Vì vậy nên tôi tập chung chỉ đạo giáo viên phải xây dựng một môi trường xã hội tốt như khi trẻ đến lớp cô phải niềm nở đón trẻ, yêu thương trẻ, không được quát mắng la ó trẻ, giáo dục trẻ chơi thân thiện đoàn kết với bạn, đảm bảo an toàn về mặt tâm lý cho trẻ và tạo điều kiện cho trẻ thường xuyên giao tiếp thể hiện mối quan hệ giữa trẻ với trẻ giữa trẻ với nhưng người ung quanh, chỉ đạo giáo viên phải có những hành vi, cử chỉ, lới nói, và thái độ của giáo viên đối với trẻ và những người khác luôn mẫu mực để trẻ noi theo như vậy trẻ sẽ mạnh dạn tự tin tham gia vào các hoạt động từ đó mới kích thích được tư duy, óc sáng tạo ở trẻ. ... Sau khi chỉ đạo lớp điểm thành công tôi đã xin chỉ đạo của hiệu trưởng nhân rộng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ra toàn trường tôi nhận thấy giáo viên xây dựng môi trường bên trong bên ngoài, biết cách sắp xếp các góc hoạt động hợp lý, phù hợp mục tiêu, yêu cầu giáo dục của từng chủ đề và điều kiện thực tế lớp học. Tên các góc chơi đơn giản, dễ hiểu, gần gũi đối với trẻ. Đồ dùng đồ chơi các góc tương đối phong phú, sử dụng các nguyên vật liệu mở, đảm bảo an toàn đối với trẻ, kích thích lôi cuốn trẻ vào hoạt động một cách tích cực và đã biết cách khai thác môi trường giáo dục một cách có hiệu quả. Giải pháp 3: Chỉ đạo giáo viên hướng dẫn phát huy tối đa hiệu quả môi trường giáo dục. Để phát huy tối đa hiệu quả sử dụng của các góc hoạt động, giáo viên phải cho trẻ được tham gia vào các hoạt động một cách tích cực. Bởi vì, một môi trường vật chất dù được xây dựng phong phú, nhưng chỉ để trưng bày cho đẹp mắt, không cho trẻ chạm vào vì sợ phá hỏng bao công sức thì môi trường đó giống như những bức tranh chỉ để ngắm mà không được khám phá, không giúp ích được gì cho cô và trẻ. 10 Do đó, giáo viên phải thiết lập môi trường giao tiếp hòa đồng, cởi mở, thân thiện, khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động của lớp. Đối với những trẻ thụ động hoặc các độ tuổi nhà trẻ, mẫu giáo bé giáo viên khuyến khích trẻ chơi bằng cách nhập cuộc vào trò chơi trong thời gian ngắn. Ví dụ ở nhóm trẻ, giáo viên đóng vai mẹ tắm cho bé và vừa tắm cho búp bê vừa nói các thao tác tắm cho búp bê để trẻ bắt chước, ở những lần chơi đầu các trò chơi đóng vai. Đối với trẻ ở các độ tuổi lớn hơn, giáo viên chỉ cần gợi mở để trẻ triển khai các hoạt động chơi trong góc. Hoặc nhập cuộc vào trò chơi với tư cách là người trung gian quan sát. Chẳng hạn: “hôm nay các bác bán những gì? Các bác nhập thêm mặt hàng gì về nữa?...” Thường xuyên gợi mở, khuyến khích trẻ mở rộng mối quan hệ qua lại với các góc chơi làm cho nội dung chơi thêm phong phú. Ví dụ các chú công nhân mua vật liệu xây dựng, mua thức ăn, hoặc khám bệnh, các góc khác có thể tham quan công trình xây dựng, hoặc tham quan triển lãm các tác phẩm tạo hình ở góc nghệ thuật… tận dụng sân chơi cho các cháu chơi trò chơi dân gian như nhảy nụ nhảy hoa, chơi ô ăn quan, chơi mèo đuổi chuột phát triển vận động cho trẻ sau những hoạt động học tập, tập cho trẻ pha nước cam.... Trong quá trình hoạt động giáo viên phải bao quát, chú ý đến hứng thú và tôn trọng ý thích cá nhân, không áp đặt, khuyến kích động viên trẻ hoạt động tránh gò ép trẻ làm phản tác dụng giáo dục. Trẻ chơi các trò chơi dân gian và hoạt động ở góc học tập Đa số trẻ mạnh, tự tin, tích cực tham gia vào các hoạt động của lớp. Thông qua các hoạt động chơi, trẻ học được cách sử dụng đồ dùng đồ chơi một cách khéo léo, biết cách cư xử trong giao tiếp, vốn từ ngữ được mở rộng góp phần phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ. Chỉ đạo và hướng dẫn giáo viên tận dụng gầm cầu thang trang trí thành góc thư viện và góc thể chất cho trẻ vào hoạt động. Tận dụng gầm cầu thang cho trẻ hoạt động Giải pháp 4: Làm tốt công tác tham mưu xây dựng cơ sở vật chất xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Như chúng ta đã biết trẻ mầm non tư duy trực quan hình tượng là chủ yếu vì vậy cơ sở vật chất hay nói cụ thể hơn là trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi chúng ta không 11 thể giáo dục trẻ một cách có hiệu quả khi chúng ta không được trrang bị cơ sở vật chất đầy đủ, nhận thức được vấn đề đó nên tôi đã tham mưu với hiệu trưởng mua sắm đầy đủ trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, ti vi, các máng chậu cây cảnh, các nguyên liệu để làm đồ dùng đồ chơi phục vụ các hoạt giáo dục trong và ngoài lớp, cách trang trí phòng nhóm lớp,và các khu vực cung như hướng dẫn cách tổ chức các hoạt động phát huy hiệu quả môi trường giáo dục tạo điều kiện cho trẻ được trải nghiệm khám phá. Cùng ban giám hiệu nhà trường tham mưu với lãnh đạo địa phương quy hoạch và làm vườn rau của bé, sân vận động động của bé, mua, làm thêm các đồ chơi vận động phục vụ cho hoạt động phát triển thể chất của trẻ như bập bênh từ lốp ô tô cũ, làm cổng chui cho trẻ, làm thang leo… để trẻ được vui chơi nâng cao thể lực, giúp trẻ trải nghiệm khám phá và tập lao động chăm sóc, tưới cây, trồng cây,…từ đó trẻ biết yêu lao động, biết quí trọng người lao động và tăng cường vốn hiểu biết cho trẻ giúp trẻ phát triển về nhân cách một cách toàn diện. Giải pháp 5: Tổ chức cho các nhóm thi đua với nhau xây dựng môi trường giáo dục của nhóm, lớp và các khu vực mình được phân. Để giáo viên thực hiện công tác xây dựng môi trường có hiệu quả hơn tôi tham mưu với hiệu trưởng chia nhóm để phân chia cho các nhóm thi đua với nhau tạo động lực thúc đẩy sự sáng tạo của giáo viên tôi phân chia như sau. Khu dãy trường phía đông thi với khu dãy tầng phía nam, khu tầng 1 và tầng 2 của từng dẫy thi với nhau riêng khu vực ở ngoài sân vườn tôi phân chia như sau: Khu trên tầng 2 chịu trách nhiệm trang trí các cây, và khung của các cây đa, cây sấu, làm con hươu, con Thỏ, Rùa, Gấu bằng lốp xe, quét ve trang trí các bồn hoa làm trang trí bồn cây bằng hình sao hoặc tùy theo lựa chọn... Khu tầng 1 của cả 2 dãy chịu trách nhiệm trang trí bồn hoa, trồng hoa, cây cảnh, tìm kiếm trai lọ, máng nhựa trồng cây hoa để ở hiên ngoài của dãy mình từ, trang trí cây bàng, cây bàng lăng, nhân viên tổ nuôi tôi giao cho trang trí cây trước dãy nhà bếp, vườn rau được chia cho từng lớp chăm sóc. Từ phát động tổ chức thi đua như vậy giáo viên các nhóm được phân công rất tích cực làm cây xanh được trang trí bông hoa, hình ông sao rất đẹp mắt các con vật được làm bằng lốp xe rất ngộ nghĩnh đẹp, khu vực các hiên chơi trang trí bằng dây đuy băng, xốp và dây len tạo hình rất đẹp, sân vận động và vườn rau rất đẹp, các hiên chơi được trồng các chậu cây, hoa, cây xanh bằng can nhựa, máng nhựa xắp xếp đẹp mắt tạo cảnh quan môi trường rất đẹp...các nhóm lớp được trang trí rất đẹp các góc bố trí khoa học hợp lí, tạo được độ mở lôi cuốn trẻ vào hoạt đông, đồ dùng đồ chơi phong phú đa dạng, đảm bảo thẩm mỹ đẹp, phù hợp với trẻ. Hình ảnh khu vườn rau, sân vân động của nhà trường Giải pháp 6: Làm tốt công tác kiểm tra, đánh giá. Kiểm tra, đánh giá là một việc rất quan trọng, kiểm tra vừa để xem xét kết quả kế hoạch xây dựng môi trường giáo dục đã xây dựng đem kết quả tốt chưa vừa là để đánh giá lại kế hoạch đã lên tiến độ công việc thế nào vì vậy tôi thường xuyên kiểm tra việc xây dựng môi trường giáo dục của từng nhóm, lớp giúp giáo viên điều chỉnh những mặt còn chưa phù hợp trong quá trình thực hiện, mặt khác làm căn cứ đánh giá 12 chất lượng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, sau mỗi lần kiểm tra tôi công bố kết quả kiểm tra của từng nhóm lớp trong buổi sinh hoạt chuyên môn giúp giáo viên thấy được năng lực thực sự của mình,của đồng nghiệp, và những vấn đề mà mình và đồng nghiệp chưa làm được để phấn đấu hoàn thành công việc ở thời gian tới.Để làm tốt được công tác kiểm tra, đánh giá này, bản thân tôi phải có sự đánh giá công bằng, khách quan, có xếp loại cụ thể, phải chỉ ra được những ưu điểm và khuyết điểm, mặt mạnh mặt yếu của từng giáo viên, từng nhóm, lớp từ đó động viên khuyến khích giáo viên phát huy những ưu điểm của mình,khắc phụ nhưng mặt còn tồn tại để thực hiện tốt hơn xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phải đẹp,hấp dẫn thu hút trẻ tham gia vào hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục trẻ. Giải pháp 7: Làm tốt công tác chỉ đạo giáo viên phối kết hợp với phụ huynh tham gia xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ. Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là một nhiệm vụ rất quan trọng, đây không phải là trách nhiệm của mình nhà trường mà còn là trách nhiệm của cả xã hội đặc biệt là sự phối kết hợp của các bậc phụ huynh là rất quan trọng, vì vậy để công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt kết quả cao tôi chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác tuyên truyền tới các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm từ đó giúp cho các bậc phụ huynh hiểu được đặc điểm phát triển của con mình, biết được con cần gì, nhu cầu hoạt động của con mình như thế nào, cần phải phối kết hợp với cô giáo như thế nào? Để con mình có được môi trường giáo dục tốt nhất thông qua các buổi họp phụ huynh, các hội thi, qua các biểu bảng và các cuộc gặp gỡ trao đổi với phụ huynh. Qua những những lần tuyên truyền như vậy giáo viên hướng dẫn phụ huynh phương pháp giáo dục trẻ tại gia đình và vận động phụ huynh ủng hộ vật chất để xây dựng cơ sở vật chất cho nhà trường cũng như tận dụng các nguyên liệu, phế liệu mang tới trường cho giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi, trang trí tạo môi trường giáo dục cho các nhóm, lớp, mua đồng phục cho trẻ tham gia các hội thi ở trường, cấp huyện, mua ti vi, làm vườn rau của bé... phụ huynh giúp nhà trường vẽ tranh tường .... Làm tốt công tác tuyên truyền đến các ban ngành đoàn thể về tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm qua các hội thi như “Hội thi trang trí phòng nhóm lớp, làm đồ dùng, đồ chơi”, hội thi “Hội khỏe bé mầm non”, hội thi “xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” mời các ban ngành,đoàn thể tới dự. Thông qua các hội thi các ban ngành đoàn thể hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cũng như hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ từ đó các ban ngành đoàn thể quan tâm hơn và hỗ trợ nhà trường về công tác tuyên truyền giáo dục trẻ mà đặc biệt là công tác xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm một cách có hiệu quả. 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nhiệm đối với các hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. Bằng những giải pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường mầm non Thiệu Long huyện Thiệu Hóa trong năm học 2017-2018 công tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đã đạt được những kết quả sau: 13 Đối với nhà trường năm học 2017- 2018 nhà trường tham gia hôi thi “xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” nhà trường đạt giải nhất cấp Huyện và đạt giải ba cấp Tỉnh. Đối với giáo viên giáo viên nắm vững kiến thức và kỹ năng cơ bản trong việc xây dựng và khai thác môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động một cách tích cực, nhờ đó kích thích được niềm say mê sáng tạo của giáo viên giúp giáo viên tích cực hơn trong việc xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ làm trung tâm, giáo viên các nhóm lớp xây dựng môi trường bên trong, bên ngoài của lớp mình xanh, sạch, đẹp, bố trí các góc các khu vực đẹp, khoa học và phù hợp với lớp và trẻ của mình, đồ dùng đồ chơi đẹp, có sáng tạo, giáo viên nắm được các kiến thức về văn hóa cung như trau rồi kỹ năng sư phạm để đáp ứng nhu cầu chăm sóc giáo dục trẻ trong trong giai đoạn hiện nay, tạo được tình cảm gắn bó giữa cô với trẻ, trẻ rất yêu mến giáo viên coi cô giáo như mẹ của mình nên trẻ tích cực hoạt động, 100 % giáo viên đã biết khai thác tốt môi trường giáo dục tạo cơ hội cho trẻ được tham gia các hoạt động trải nghiệm, đổi mới được đánh giá sự phát triển của trẻ, sáng tạo trong việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với từng chủ đề, khai thác và hướng dẫn trẻ sử dụng môi trường giáo dục có hiệu quả, tạo điều kiện cho trẻ được hoạt động khám phá, trải nghiệm bộc lộ hết khả năng của trẻ. Quan hệ giữa giáo viên với đồng nghiệp, giữa giáo viên với phụ huynh gần gủi và thân thiện hơn. Cụ thể qua khảo sát, đánh giá chất lượng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cuối năm học 2017-2018 của giáo viên như sau: *Đối với giáo viên: Bảng 2: Kết quả khảo sát sau khi đã áp dụng các giải pháp vào thực hiện Số giáo Trung TT Tiêu chí khảo sát viên được Tốt Khá Yếu bình khảo sát 1 Cách sắp xếp, trang trí môi Lần 1: 20 5 7 8 0 trường giáo dục bên trong 25% 35% 40% lớp, bên ngoài lớp. Lần 2: 20 10 8 2 0 50% 40% 10% 0 2 Tính sáng tạo trong việc tạo Lần 1: 20 3 5 12 0 môi trường giáo dục lấy trẻ 15% 25% 60% làm trung tâm Lần 2: 20 8 8 4 0 40% 40% 20% 0 3 Tổ chức hướng dẫn khai thác Lần 1: 20 5 6 9 0 và sử dụng có hiệu quả môi 25% 30% 45% trường giáo dục. Lần 2: 20 10 7 3 0 50% 35% 15% 0 4 Tạo cơ hội cho trẻ được trải Lần 1: 20 5 6 9 0 nghiệm. 25% 30% 45% 0 Lần 2: 20 10 8 2 0 50% 40% 10% 0 14 - Nhìn vào bảng khảo sát ta thấy kết quả khảo sát cuối năm cao hơn so với đầu năm số giáo viên biết cách sắp xếp trang trí môi trường giáo dục bên trong lớp, bên ngoài lớp qua khảo sát lần 2 tăng 6 cô so với lần 1; sáng tạo trong việc tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm qua khảo sát lần 2 tăng 8 cô so với lần 1; số giáo viên biết cách tổ chức hướng dẫn khai thác và sử dụng có hiệu quả môi trường giáo dục qua khảo sát lần 2 tốt khá là 17 tăng so với lần 1 là 6 cô; Số giáo viên biết cách tạo cơ hội cho trẻ được trãi nghiệm tốt khá qua khảo sát lần 2 là 18 cô tăng so với lần 1 là 7 cô; Như vậy ta thấy qua khảo sát lần 2 kết quả tăng lên rõ rệt so với lần 1 nên chất lượng nhà trường về chăm sóc giáo dục trẻ đạt kết quả tốt, kiến thức về xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm được nâng cao tạo điều kiện tốt để giáo viên nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp nâng cao hiệu quả chăm sóc nuôi dưỡng trẻ tốt hơn. * Đối với trẻ: Trẻ mạnh dạn, tự tin nói lên suy nghĩ,ý định của trẻ khi tham gia hoạt động giữa cô với trẻ và giữa trẻ với trẻ, với đồ dùng học liệu trong quá trình hoạt động. Trẻ ngày càng bộc lộ rõ sự say mê, chăm chú vào các đối tượng mà trẻ thích, trẻ trực tiếp tạo ra, từ đó trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt. Trẻ gần gủi thân thiện hơn với cô giáo, với bạn, với những người xung quanh trẻ và môi trường xung quanh trẻ. Kết quả khảo sát trên trẻ lần 2 như sau: Bảng 2: Kết quả khảo sát sau khi đã áp dụng các giải pháp vào thực hiện và so sánh với kết quả khảo sát lần 1. TT 1 2 3 Tiêu chí khảo sát Tổng số trẻ được Tốt khảo sát Trẻ tích cực tham gia tạo Lần1: môi trường giáo dục cùng 393 trẻ với cô và các bạn. Lần2: 393 trẻ Lần1: Trẻ tích cực tham gia vào 393 trẻ các hoạt động học tập vui chơi, trải nghiệm. Lần2: 393 trẻ Lần1: Trẻ thể hiện mối quan hệ 393 trẻ với cô giáo với các bạn và mọi người xung quanh Lần 2: 393 trẻ Mức độ đạt được Đạt Khá TB CĐ 87 100 130 76 22,1% 25,5% 33,1% 19,3% 130 180 81 2 33,1 % 45,8% 20.6 0.5 80 20,4% 180 45,8% 83 21,1% 200 50,9% 90 138 22,9% 35,1% 140 70 35,6% 17.8% 100 140 85 21,6 3 0.8 70 25,5% 35,6% 17,8% 150 41 2 38,2% 10.4% 0.5 15 Nhìn vào bảng kết quả cho thấy kết quả khảo sát lần 2 cao hơn so với lần một rất nhiều số trẻ tốt khá tăng lên rõ rệt, số trẻ chưa đạt ở cả 3 tiêu chí khảo sát giảm so với khảo sát lần một rất nhiều. *Đối với phụ huynh: Nhận thức của phụ huynh về tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non được nâng cao rõ rệt phụ huynh đã phối kết hợp với giáo viên đem các nguyên vật liệu, các chai,lọ nhựa phế thải cho giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi, trang trí phòng nhóm lớp,một số phụ huynh đã phối hợp cùng với nhà trường vẽ tranh tường xung quanh tường rào cùng giáo viên, hô trợ đóng góp làm vườn rau của bé, mua ti vi...và phối kết hợp với giáo viên chăm sóc giáo dục trẻ tại gia đình góp phần cùng với nhà trường nâng cao chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ một cách tốt nhất. III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận. Từ thực trạng ban đầu sau khi đã áp dụng những biện pháp trên kết quả xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non Thiệu Long đã đạt hiệu quả cao góp phần quan trọng nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ của nhà trường và tôi cũng rút ra được một số kinh nghiệm sau: Xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động là một công việc hết sức quan trọng trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non. Nó đòi hỏi người giáo viên phải nắm vững mục tiêu chương trình giáo dục mầm non, phải quan tâm đến nguyện vọng, các đặc điểm tâm sinh lý trẻ, và phải có sự kiên trì, khéo léo, sáng tạo trong việc thiết kế môi trường cho trẻ hoạt động. - Phải nắm bắt được về những công việc cần thiết phải làm để lên kế hoạch tham mưu trình hiệu trưởng phê duyệt kế hoạch xây dựng môi trường giáo dục, triển khai đến toàn thể cán bộ giáo viên cùng thực hiên, chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch giúp giáo viên định hướng và điều chỉnh các thiết kế xây dựng môi trường giáo dục bên trong và ngoài của lớp mình phù hợp mục tiêu chủ đề và điều kiện thực tế của lớp, của nhà trường. - Phải làm cho giáo viên có sự chuyển biến về mặt nhận thức, coi việc tự bồi dưỡng và học tập, tham khảo tìm tòi học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau là giải pháp có ý nghĩa quyết định đến việc nâng cao hiệu quả xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. - Phải xây dựng được một tập thể đội ngũ giáo viên có tay nghề vững vàng, chuyên sâu để thực hiện nhiệm vụ được giao đạt yêu cầu.Thường xuyên cung cấp mở rộng vốn kinh nghiệm cho giáo viên qua các buổi trò chuyện, thảo luận, các buổi tham quan dã ngoại....đặc biệt truyền tải chuyên đề xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đến toàn thể giáo viên. - Đồ dùng đồ chơi phải đa dạng, phong phú, đẹp, hấp dẫn, sáng tạo sắp xếp đẹp khoa học, các góc hoạt trong lớp và ngoài lớp mang tính mở để tạo điều kiện cho trẻ dễ dàng lựa chọn và sử dụng sự vật, đồ vật, đồ chơi để trẻ được thực hành trải nghiệm và thu hút, lôi cuốn trẻ, tạo cho trẻ niềm say mê khám phá và húng thú hoạt 16 động. Định kỳ hàng năm, trường tổ chức Hội thi Đồ dùng dạy học tự làm trong đội ngũ giáo viên; khen thưởng kịp thời những giáo viên có những đồ dùng sáng tạo, đạt các yêu cầu về sư phạm, thẩm mĩ, kinh tế và hiệu quả sử dụng nhằm khuyến khích phong trào làm đồ dùng dạy học trong nhà trường, tổ chức tốt các hội thi đặc biệt là hội thi “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” cấp trường. - Tạo điều kiện, cơ hội, tận dụng tình huống thật cho trẻ được trải nghiệm khám phá trong môi trường an toàn, khi tổ chức hướng dẫn các hoạt động cho trẻ phải nhẹ nhàng, thoải mái, tránh gò ép. Mặt khác có sự phối hợp với phụ huynh bổ sung nguyên liệu mở để kích thích trẻ hoạt động - Nên chọn những sản phẩm trẻ tự làm và làm cùng cô sử dụng sản phẩm của trẻ vào việc thiết kế, xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ để tạo cảm hứng, kích thích óc sáng tạo và sự tự tin của trẻ giúp trẻ tích cực hoạt động hơn.Đặc biệt khuyến khích trẻ hoạt động theo nhiều cách khác nhau;tạo điều kiện, cơ hội cho trẻ hoạt động, trải nghiệm, khám phá dưới nhiều hình thức khác nhau, phát triển toàn diện cho trẻ. - Giáo viên phải xây dựng môi trường đảm bảo an toàn về mặt tâm lý cho trẻ và tạo cơ hội để trẻ thường xuyên được giao tiếp, thể hiện mối quan hệ thân thiện giữa trẻ với trẻ, trẻ với cô và trẻ với những người xung quanh. Giáo viên phải mẫu mực từ hành vi, cử chỉ, lời nói thái độ để trẻ noi theo. - Làm tốt công tác kiểm tra, đánh giá khen thưởng động viên đúng người, đúng đối tượng. Tổ chức đánh giá rút kinh nghiệm sau mỗi đợt kiểm tra để phát huy ưu điểm đã làm được và rút kinh nghiệm khắc phục những tồn tại để có kế hoạch thực hiện tốt hơn. 2. Kiến nghị. * Về phía nhà trường: Để thực hiện tốt việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tôi xin có những kiến nghị đến nhà trường như sau: - Thường xuyên tạo điều kiện cho giáo viên tham gia vào các hoạt động, học tập xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở các đơn vị bạn có môi trường giáo dục tốt nhất để giáo viên học hỏi trao đổi kinh nghiệm. - Tham mưu với các cấp xây dựng cơ sở vật chất trang thiết bị và tạo môi trường giáo dục tốt nhất cho trẻ hoạt động. * Đối với phòng Giáo dục: - Đề nghị các cấp lãnh đạo quan tâm hơn nữa đến ngành học mầm non để hỗ trợ nguồn kinh phí cho nhà trường để mua thêm trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi... phục vụ học tập... Trên đây là “Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non Thiệu Long” tôi đã áp dụng có hiệu quả tại trường mầm non Thiệu Long năm học 2017-2018. Tôi rất mong được Hội đồng khoa học trường mầm non Thiệu Long cũng như của cấp trên xét duyệt bổ xung góp ý để đề tài nghiên cứu của mình ngày càng hoàn thiện hơn . Tôi xin chân thành cảm ơn!. XÁC NHẬN CỦA THỦ Thanh Hóa, ngày 12 tháng 04 năm 2018 17 TRƯỞNG ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Người viết sáng kiến Lê Thị Nguyệt TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Cuốn chương trình giáo dục mầm non nhà xuất bản giáo dục Việt Nam xuất bản ngày 30 tháng 12 năm 2016, tác giả (dành cho cán bộ quản lý) chịu trách nhiệm nội dung Vụ trưởng Vụ giáo dục mầm non PGS.TS. Phan Xuân Thành. [2]. Sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp giúp giáo viên xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động” ở trường mầm non Đông Hồ. Tác giả Đoàn Thị Phượng năm học 2011-2012. [3]. Sáng kiến kinh nghiệm “Biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao tại trường mầm non Thị trấn Bến Sung”. Tác giả Lê Thị Thảo năm học 2016-2017. [4]. Báo giáo dục Thanh hóa số 122 tháng 01/2018 “Một số nét về cuộc thi xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở các trường mầm non huyện Thiệu Hóa” của cô Nguyễn Thị Nhung PGD&ĐT Thiệu Hóa và các văn bản hướng dẫn xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. [5]. Giáo trình bồi dưỡng hiệu trưởng trường mầm non. 18 DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN Họ và tên tác giả: Lê Thị Nguyệt Chức vụ và đơn vị công tác: Trường mầm non Thiệu Long - Thiệu Hóa TT 1. 2. 3. 4 Tên đề tài SKKN Một số biện pháp nâng cao chất Kết quả Cấp đánh đánh giá Năm học giá xếp loại xếp loại đánh giá xếp (Phòng, Sở, (A, B, loại Tỉnh...) hoặc C) Sở GD&ĐT C 2011-2012 Thanh Hóa lượng giáo dục bảo vệ môi trường. Một số biện pháp nâng cao chất Phòng GD&ĐT lượng chăm sóc nuôi dưỡng trẻ Thiệu Hóa trong trường Mầm Non. Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao Phòng chất lượng chuyên môn ở trường GD&ĐT mầm non Thiệu Long. Thiệu Hóa Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo Phòng dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường GD&ĐT mầm non Thiệu Long Thiệu Hóa B 2014-2015 C 2015-2016 A 2017-2018 19 Thiệu Long, ngày 12 tháng 4 năm 2018 Hiệu trưởng Lê Thị Thu Hường 20