Tài liệu Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên khối mẫu giáo trường mầm non đông khê, huyện đông sơn thực hiện tốt việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm

TT 1. 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 2. 2.1. 2.2. 2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.4 2.3.5 2.3.6 2.4 3. MỤC LỤC TIÊU ĐỀ MỤC LỤC MỞ ĐẦU Lý do chọn đề tài Mục đích nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Cơ sở lý luận Thực trạng của việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non Đông Khê, huyện Đông Sơn. Thuận lợi Khó khăn Kết quả khảo sát Các biện pháp thực hiện Biện pháp 1: Ban giám hiệu cùng với giáo viên cốt cán khảo sát, đánh giá thực trạng của nhà trường về việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm từ đó xây dựng kế hoạch chỉ đạo. Biện pháp 2: Huy động sự hỗ trợ của phụ huynh quyên góp nguyên vật liệu tự nhiên ở địa phương phục vụ cho việc xây dựng môi trường giáo dục ở các lớp học. Biện pháp 3: Chỉ đạo giáo viên khối mẫu giáo xây dựng môi trường trong lớp đảm bảo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên khối mẫu giáo xây dựng môi trường ngoài lớp đảm bảo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Biện pháp 5: Khai thác các khu vực chơi ngoài lớp học nhằm mở rộng môi trường xã hội cho trẻ, phát triển mối quan hệ thân thiện của trẻ với thế giới xung quanh Biện pháp 6: Kiểm tra, đánh giá kết quả việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Từ đó đề ra phương hướng phát triển trong thời gian tiếp theo. Hiệu quả đạt được KẾT LUẬN Kết luận TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC SKKN ĐÃ ĐƯỢC XẾP LOẠI TRANG 1-4 1-2 2 2 2 3-20 3-4 4-7 4 4-5 5-7 7-18 7-9 9-11 11-13 13-15 15-17 17-18 18-20 20 20 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài Như chúng ta đã biết mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất, tình cảm, xã hội, trí tuệ, hoàn cảnh gia đình, văn hóa và tâm lý. Do đó, mỗi trẻ em có hứng thú, cách học và tốc độ học tập khác nhau và chúng cần môi trường học tập thực sự tốt làm bước đệm bền vững để phát triển. Trẻ học bằng chơi tốt nhất khi có người lớn hỗ trợ và mở rộng những gì chúng đang hứng thú và đang thực hiện.[1] Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống Giáo dục Quốc dân, là cấp học đặt nền móng ban đầu cho việc giáo dục lâu dài nhằm hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Khi đến trường mầm non trẻ sẽ được phát triển mạnh mẽ, được tiếp xúc với cô và các bạn, được đảm bảo an toàn, được chăm sóc chu đáo và được sử dụng các trang thiết bị đáp ứng nhu cầu về thể chất cũng như phát triển trí tuệ của trẻ. Để đem đến cho trẻ khởi đầu tốt nhất có thể, điều quan trọng là chương trình giáo dục phải cung cấp đủ lượng kiến thức đáp ứng được nhu cầu học hỏi và phát triển của trẻ. Đặc biệt chúng ta phải tạo cho trẻ có được môi trường thuận lợi để phát triển nhân cách, trí tuệ và tình cảm xã hội. Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự nhiên và xã hội cần thiết, trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ở trường mầm non và hiệu quả của những hoạt động này nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. [2] Đối với môi trường ngoài lớp học đây là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Trường mầm non cần tập trung xây dựng môi trường an toàn, đẹp, hấp dẫn trẻ. Có một diện tích đất đủ rộng để bố trí các khu vực cho trẻ hoạt động vui chơi, sinh hoạt, học tập ngoài trời một cách khoa học và phù hợp. Bố trí hợp lý thành các khu đồ chơi ngoài trời, khu vực chơi với cát nước, khu vực trồng cây, trồng rau và chăm sóc cây cối,…rõ ràng để trẻ được vui chơi, hoạt động thoải mái nhất. Đặc biệt, nhà trường nên xây dựng sân chơi của trẻ có cây xanh bóng mát, hệ thống mái tôn và hàng rào xung quanh vừa góp phần tạo bóng mát cho sân chơi mà vẫn đem lại sự an toàn cho trẻ khi tham gia các hoạt động vui chơi hàng ngày. Đối với môi trường trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ nhỏ. Để lớp học thêm lôi cuốn trẻ, cần tạo nên một môi trường lớp học với những màu sắc sinh động, những nhân vật và ngộ nghĩnh. Môi trường cần có không gian, cách sắp xếp phù hợp, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ; luôn thay đổi để tạo ra sự hấp dẫn mới lạ đối với trẻ.[2] Năm học 2017 - 2018 là năm thứ ba thực hiện chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” và là năm học nhà trường thực hiện Kế hoạch chỉ đạo của Phòng Giáo dục về tổ chức cuộc thi “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong các trường mầm non”. Thực tế ở trường mầm non Đông Khê hiện nay việc nâng cao chất lượng xây dựng trường trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm đã được nhà trường triển khai thực hiện và cải thiện một cách có hiệu quả. Tuy nhiên trong quá trình triển khai thực hiện nhà trường vẫn còn tồn tại một số bất cập như giáo viên còn lúng túng trong việc 1 thực hiện các tiêu chí về xây trường môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, sự phối hợp giữa giáo viên và phụ huynh chưa hiệu quả, chưa huy động được sự chung tay, sự ủng hộ nhiệt tình từ phía phụ huynh... Nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đối với sự phát triển và thành công của trẻ trong cuộc sống, trước thực trạng của địa phương, nhà trường. Bản thân tôi là người đứng đầu, tôi rất băn khoăn trăn trở và tìm những biện pháp để phát huy tính chủ động sáng tạo của đội ngũ giáo viên và huy động mọi lực lượng cùng chung tay xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm một cách có hiệu quả cho nhà trường, vì vậy tôi chọn đê tài “Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên khối mẫu giáo trường mầm non Đông Khê, huyện Đông Sơn thực hiện tốt việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” với mong muốn chia sẻ với các bạn đồng nghiệp. 1.2. Mục đích nghiên cứu Giúp đội ngũ giáo viên trong nhà trường nâng cao nhận thức và năng lực về tổ chức chăm sóc, giáo dục trẻ, thực hiện Chương trình Giáo dục mầm non theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp điều kiện cụ thể của nhóm, lớp và địa phương. Giúp đội ngũ giáo viên xây dựng môi trường giáo dục mang tính “mở”, kích thích sự tập trung chú ý, tư duy và cảm xúc tích cực của trẻ, thúc đẩy trẻ tham gia hiệu quả vào các hoạt động chơi và trải nghiệm đa dạng. Tạo cho trẻ cơ hội học tập qua chơi và bằng nhiều cách khác nhau phù hợp với nhu cầu, hứng thú và khả năng của bản thân trẻ. Huy động sự tham gia của nhà trường, gia đình và xã hội, tạo sự thống nhất cùng quan tâm xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ trong trường mầm non góp phần thực hiện có hiệu quả chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy lấy trẻ làm trung tâm”. 1.3. Đối tượng nghiên cứu Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên khối mẫu giáo trường mầm non Đông Khê, huyện Đông Sơn thực hiện tốt việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm 1.4. Phương pháp nghiên cứu Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu; - Phương pháp khái quát hoá các nhận định độc lập. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn. - Phương pháp điều tra - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục - Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động; - Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia Phương pháp thống kê toán học Để xử lý số liệu, thông tin thu được thông qua việc sử dụng các công cụ toán học như: cộng, trừ, nhân, chia, trung bình cộng, tỷ lệ phần trăm… 2 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lý luận Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là việc giáo viên không chỉ truyền đạt kiến thức cho trẻ một cách thụ động mà giáo viên tạo ra các điều kiện, các cơ hội để mọi đứa trẻ được chủ động, sáng tạo, tích cực hoạt động, tự chiếm lĩnh kiến thức và kinh nghiệm. Để đạt được điều này, đòi hỏi giáo viên cần nắm được hứng thú, nhu cầu, trình độ, khả năng của từng trẻ trong lớp, trên cơ sở đó lựa chọn được nội dung, phương pháp phù hợp với từng nhóm, từng cá nhân trẻ. Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cần đảm bảo: Hứng thú, nhu cầu, kỹ năng, thế mạnh của mỗi trẻ đều được hiểu, đánh giá đúng và được tôn trọng. Mỗi đứa trẻ đều có cơ hội tốt nhất để thành công. Để giáo dục lấy trẻ làm trung tâm được thực hiện một cách tốt nhất và có hiệu quả nhất thì xây dựng môi trường giáo dục trong các trường mầm non là việc làm rất cần thiết và không thể thiếu. Trẻ em là niềm hạnh phúc của mọi gia đình, là tương lai của đất nước. Trẻ em được ví như những chồi non mới nhú của cây. Để chồi non được lớn lên khỏe mạnh rất cần được bàn tay chăm sóc của con người, cây mới trưởng thành đơm hoa kết trái được tốt. Sinh thời Bác Hồ luôn dành cho các em nhỏ tình thương yêu và quan tâm đặc biệt, với Bác trẻ em là những mầm non, những người chủ tương lai của đất nước. Bác nói: “cái mầm có xanh thì cây mới vững, cái búp có xanh thì lá mới tươi quả mới tốt, con trẻ có được nuôi dưỡng giáo dục hẳn hoi thì dân tộc mới tự cường tự lập” [3] Môi trường giáo dục tốt đối với trẻ là một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn. Thực tế cho thấy nếu trẻ được hoạt động và học tập, sinh hoạt trong môi trường giáo dục tích cực trẻ sẽ có một cơ thể khoẻ mạnh, thông minh, nhanh nhẹn, hình thành nên nhân cách lành mạnh làm nền móng cho các giai đoạn phát triển sau này của trẻ. Vì thế, đòi hỏi giáo viên phải xây dựng môi trường giáo dục phải phù hợp với từng trẻ và từng lứa tuổi để luôn đảm bảo môi trường sẽ là phương tiện, là điều kiện phát triển phù hợp cho mỗi đứa trẻ. Đối với phụ huynh và xã hội, quá trình xây dựng môi trường giáo dục sẽ thu hút được sự quan tâm tham gia của các bậc phụ huynh, các tổ chức xã hội, sự đóng góp của cộng đồng xã hội và các bậc phụ huynh, các nhà hảo tâm giúp thỏa mãn mong đợi của họ đối với sự phát triển của con em mình trong từng giai đoạn, trong từng thời kỳ. Như vậy, có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là thực sự quan trọng và cần thiết. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và 3 hoạt động của trẻ, thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện. 2.2. Thực trạng của việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non Đông Khê, huyện Đông Sơn * Thực trạng chung Đông Khê là một xã thuần nông, nằm ở phía Tây huyện Đông Sơn, có diện tích tự nhiên 376,8 ha, có 1.195 hộ dân, dân số 3725 người. Địa phương có truyền thống văn hóa lịch sử lâu đời, có truyền thống hiếu học. Trong những năm gần đây tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội, an ninh quốc phòng ở địa phương đã dần đi vào ổn định và phát triển bền vững. Nhận thức của nhân dân đã quan tâm và đầu tư nhiều cho việc học tập của con em. Đội ngũ lãnh đạo của địa phương đoàn kết, năng động, sáng tạo. Huy động được nhiều nguồn vốn để đầu tư từng bước xây dựng các trường học. Trường mầm non Đông Khê được thành lập theo Quyết định số 64/QĐUBND ngày 08/10/1993 của Chủ tịch UBND huyện Đông Sơn. Suốt 25 năm hình thành và phát triển, đặc biệt là từ khi có Nghị quyết của HĐND xã Đông Khê năm 2011 về mục tiêu xây dựng trường mầm non đạt chuẩn Quốc gia, Đảng, Chính quyền và nhân dân địa phương luôn quan tâm, chăm lo phát triển giáo dục mầm non, tập thể cán bộ giáo viên có tinh thần đoàn kết cao, vượt khó, tận tâm trong công việc, vì vậy từng bước quy mô, chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ đã được dần nâng cao, điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị đầy đủ, mang tính hiện đại… 2.2.1. Thuận lợi Trường mầm non Đông Khê là trường đã đạt chuẩn Quốc gia, cơ sở vật chất đảm bảo theo chuẩn, với đầy đủ trang thiết bị phục vụ công tác Chăm sóc Giáo dục - Nuôi dưỡng trẻ. Trong những năm qua nhà trường luôn nhận được sự quan tâm của lãnh đạo các cấp, các ban ngành đoàn thể trong xã hội tạo điều kiện giúp đỡ về nhiều mặt, luôn chăm lo xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm, bổ sung trang thiết bị đồ dùng dạy học cho nhà trường. Đội ngũ cán bộ giáo viên nhà trường 100% đã đạt trên chuẩn. Chất lượng giáo dục của nhà trường luôn đứng tốp đầu của huyện, được phụ huynh tin tưởng gửi gắm con em mình tới trường. Đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình, chịu thương, chịu khó, yêu nghề mến trẻ, năng động, sáng tạo. Tiếp cận nhanh với những vấn đề chuyên môn mới trong việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. 2.2.2. Khó khăn Đông Khê với đặc thù là một xã nông nghiệp, đặc canh cây lúa, đời sống của nhân dân còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế. Đa số phụ huynh làm nghề nông nên chưa quan tâm đến sự phát triển của trẻ dẫn đến sự phối hợp giữa giáo viên và phụ huynh chưa hiệu quả, chưa huy động được sự chung tay, sự ủng hộ nhiệt tình từ phía phụ huynh... 4 Giáo viên tổ chức các hoạt động học còn độc lập, tách rời mang nặng cung cấp kiến thức cho trẻ, chưa phát huy tính tích cực, chủ động ở trẻ, giáo viên chưa biết tạo môi trường để trẻ được học tập, tham quan khám phá ở mọi lúc mọi nơi. Phương pháp tổ chức các hoạt động chương trình chưa sáng tạo thực hiện còn máy móc, cứng nhắc. Đa số giáo viên đã biết cách xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động. Tuy nhiên, vẫn còn hạn chế: môi trường cho trẻ hoạt động chưa phong phú, còn mang tính áp đặt, cách bố trí các góc hoạt động chưa linh hoạt, chưa khai thác hiệu quả sử dụng của các góc, các mảng tường, đồ dùng đồ chơi màu sắc còn rườm rà, sặc sỡ… Số lượng giáo viên trong trường ít (11 cô/8 nhóm lớp) còn thiếu giáo viên nên rất khó khăn trong công tác trang trí tạo cảnh quan bên ngoài lớp học còn hạn chế. 2.2.3. Kết quả khảo sát Căn cứ vào tình hình thực tế của trường, để thực hiện tốt việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở khối mẫu giáo, tôi đã đề ra một số tiêu chí khảo sát. Thời điểm khảo sát vào tháng 9 năm 2017 với các tiêu chí khảo sát về cơ sở vật chất của 6 lớp mẫu giáo, 11 giáo viên và 180 trẻ mẫu giáo trong nhà trường. Kết quả như sau: * Cơ sở vật chất Kết quả Đối TT Nội dung khảo sát tượng Đạt Chưa đạt (ĐVT) SL Tỷ lệ SL Tỷ lệ % % 1. Khu vực trong lớp 1.1 Số lớp có đủ điều kiện về cơ sở vật 6 100 0 chất, trang thiết bị để thực hiện 6 lớp chuyên đề lấy trẻ là trung tâm. 1.2 Số lớp có đồ dùng, đồ chơi đáp ứng nhu cầu, hứng thú chơi của trẻ, đảm 6 lớp 3 50.0 3 50.0 bảo điều kiện cho trẻ “chơi mà học, học bằng chơi”. 1.3. Số lớp trang trí, sắp đặt môi trường giáo dục chú ý đến khả năng và hứng 6 lớp 3 50.0 3 50.0 thú của trẻ, khuyến khích trẻ hoạt động theo nhiều cách khác nhau. 2. Khu vực ngoài lớp 2.1 Đồ chơi ngoài trời đảm bảo về số lượng, chất lượng, được bảo quản, tu 1 sân 1 100 0 sửa hàng năm 2.2 Các khu vực chơi trong nhà trường đảm bảo đủ về số lượng, được quy 40.0 60.0 hoạch theo hướng tận dụng các 1 sân 5 2.3 2.4 2.5 không gian để cho trẻ hoạt động phù hợp, linh hoạt, đa dạng. Tạo những điều kiện, cơ hội, hoàn cảnh, tình huống thật cho trẻ được 6 lớp hoạt động trải nghiệm, khám phá trong môi trường an toàn. Vườn cổ tích, vườn rau của bé có nhiều cây, rau thân thiện với trẻ 1 vườn Phòng giáo dục thể chất có đầy đủ thiết bị, đồ dùng kích thích hoạt động 1 phòng của trẻ. 3 50.0 3 1 100 0 60.0 * Chất lượng giáo viên: Khảo sát 11 giáo viên/6 lớp TT Nội dung khảo sát 1 Đổi mới hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ và đánh giá sự phát triển của trẻ theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Sáng tạo trong việc thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với chủ đề. Tổ chức, hướng dẫn trẻ khai thác và sử dụng môi trường giáo dục có hiệu quả. Tạo cơ hội cho trẻ được bộc lộ hết khả năng của riêng mình 2 3 4 Số GV khảo sát (11 cô) 1 2 Nội dung khảo sát 40.0 Kết quả Đạt Số Tỷ lệ lượng (%) Chưa đạt Số Tỷ lệ lượng (%) 11 cô 5 45.5 6 54.5 11 cô 5 45.5 6 54.5 11 cô 5 45.5 6 54.5 11 cô 5 45.5 6 54.5 * Chất lượng trẻ: Khảo sát với 180 trẻ + Kết quả tham gia các hoạt động TT 50.0 Số trẻ khảo sát (180 trẻ) Trẻ hứng thú, tích cực tham gia vào việc thiết lập môi trường giáo 180 cháu dục cùng với cô giáo và các bạn. Trẻ chủ động tham gia vào các hoạt động học tập, vui chơi theo 180 cháu quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Kết quả Đạt Số Tỷ lệ lượng (%) Chưa đạt Số Tỷ lệ lượng (%) 75 41.7 105 58.3 75 41.7 105 58.3 6 3 4 Trẻ thể hiện mối quan hệ thân thiện với cô giáo, với các bạn và 180 cháu môi trường xung quanh. Có tính tự lập, tính kỷ luật và tự đánh giá. 180 cháu 75 41.7 105 58.3 75 41.7 105 58.3 Nhận xét: Qua khảo sát tình hình thực tế khảo sát về cơ sở vật chất của 6 lớp mẫu giáo, 11 giáo viên và 180 trẻ mẫu giáo trong nhà trường, tôi nhận thấy: * Về cơ sở vật chất: - Ưu điểm: Cơ sở vật chất, trang thiết bị trong lớp để thực hiện chuyên đề lấy trẻ là trung tâm đầy đủ. Đồ chơi ngoài trời đảm bảo về số lượng, chất lượng, được bảo quản, tu sửa hàng năm. Vườn cổ tích, vườn rau của bé có nhiều cây, rau thân thiện với trẻ. - Hạn chế: Đồ dùng, đồ chơi tận dụng từ nguyên vật liệu từ địa phương còn ít. Việc trang trí, sắp đặt môi trường giáo dục chú ý đến khả năng và hứng thú của trẻ, khuyến khích trẻ hoạt động chưa được khai thác. Chưa khai thác triệt để các không gian để cho trẻ hoạt động. Các tình huống thật để trẻ được hoạt động trải nghiệm, khám phá chưa nhiều. Phòng giáo dục thể chất chưa được chú trọng khai thác sử dụng thường xuyên. (Tỷ lệ đạt 50.0%) * Về chất lượng giáo viên - Ưu điểm: Đội ngũ giáo viên 100% đã đạt trên chuẩn, nhiệt tình, chịu thương, chịu khó, yêu nghề mến trẻ, năng động, sáng tạo. - Hạn chế: Chưa sáng tạo trong việc thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với chủ đề. Việc trang trí sắp xếp và làm đồ dùng đồ chơi cho các góc của giáo viên và hướng dẫn trẻ khai thác, sử dụng môi trường giáo dục đạt hiệu quả chưa cao, giáo viên chưa thực sự linh hoạt, sáng tạo trong việc hướng dẫn trẻ chơi ở các góc dẫn đến góc chơi chưa hấp dẫn trẻ, kỹ năng chơi của trẻ chưa phong phú. (Tỷ lệ đạt là 45.5%) * Về chất lượng trẻ - Hạn chế: Trẻ chưa hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, vui chơi. Chưa thể hiện mối quan hệ thân thiện với cô giáo, với các bạn và môi trường xung quanh. Tính tự lập, tính kỷ luật và tự đánh giá của trẻ còn hạn chế. (Tỷ lệ đạt là 41.7%) 2.3. Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên khối mẫu giáo trường mầm non Đông Khê thực hiện tốt việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Từ kết quả thực trạng được đánh giá như trên. Để chỉ đạo giáo viên khối mẫu giáo thực hiện tốt việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non Đông Khê, tôi đã nghiên cứu và đưa ra 06 biện pháp mà bản thân tôi nhận thấy đạt hiệu quả cao trong quá trình chỉ đạo giáo viên để trao đổi cùng các bạn đồng nghiệp. 7 2.3.1. Biện pháp 1: Ban giám hiệu cùng với giáo viên cốt cán khảo sát, đánh giá thực trạng của nhà trường về việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm từ đó xây dựng kế hoạch chỉ đạo. Nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, là Hiệu trưởng nhà trường tôi xác định đây là cơ hội để trường khắc phục một số hạn chế của nhà trường như: Giáo viên chưa khai thác nguồn học liệu từ tự nhiên tạo nên đồ dùng, đồ chơi phục vụ các hoạt động của cô và trẻ, dẫn đến trẻ ít hứng thú, sáng tạo, nội dung chơi nghèo nàn, kỹ năng chơi hạn chế; Màu sắc, hình ảnh trang trí ở các lớp, bố cục các khu vực chơi trong lớp đơn điệu, rườm rà, không gian chơi chưa được tận dụng triệt để, giáo viên áp đặt, cứng nhắc, làm hộ, làm thay trẻ; Phòng giáo dục thể chất chưa được chú trọng khai thác sử dụng thường xuyên; Đặc biệt trẻ chưa mạnh dạn, tự tin thể hiện mối quan hệ thân thiện với cô giáo, với các bạn và môi trường xung quanh. Tính tự lập, tính kỷ luật và tự đánh giá của trẻ chưa cao... Từ những hạn chế nêu trên, Ban giám hiệu cùng với giáo viên cốt cán nhà trường đã thống nhất quan điểm và quyết tâm xây dựng một môi trường vật chất xanh-sạch-đẹp, an toàn, thiết kế các khu vực trong lớp và ngoài trời phù hợp, hấp dẫn, bố trí hệ thống học liệu an toàn, phong phú, đa dạng, thuận tiện, sạch sẽ, gọn gàng để trẻ được thỏa mãn nhu cầu vui chơi và học tập, mở rộng hiểu biết, nâng cao sức khỏe, rèn luyện kỹ năng sống, kích thích trẻ hoạt động tích cực, có nhiều ý tưởng sáng tạo, mở rộng mối quan hệ giao tiếp tích cực, tạo điều kiện để nhân cách trẻ hình thành và phát triển toàn diện cả 5 lĩnh vực. Trên cơ sở nền tảng môi trường giáo dục đã có, với nguyên tắc tiết kiệm, hiệu quả, ưu tiên khai thác sử dụng nguyên vật liệu tự nhiên an toàn, đa dạng, sẵn có ở địa phương, kích thích sự phát triển tự nhiên, sáng tạo, tôn trọng sự khác biệt của trẻ, tạo nhiều cơ hội cho trẻ mở rộng mối quan hệ xã hội, giao tiếp thân thiện, cởi mở. Hướng khắc phục của nhà trường cụ thể như sau: Trước hết tôi lên kế hoạch hướng dẫn giáo viên xây dựng kế hoạch cụ thể cho từng lớp và thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với từng độ tuổi và khả năng phát triển của trẻ. Ban giám hiệu cùng với giáo viên cốt cán trực tiếp xuống các lớp để quan sát việc thiết lập, bố trí, sắp xếp các phương tiện phục vụ cho việc giáo dục trẻ ở các chủ đề. Trong quá trình triển khai, thực hiện thường xuyên kiểm tra việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm và việc khai thác có hiệu quả môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở các lớp. Ví dụ: Đối với môi trường trong lớp học: tôi khảo sát việc thiết lập, bố trí các góc hoạt động cho trẻ của giáo viên như: nơi treo các bảng biểu, tranh ảnh, khu vực trưng bày đồ chơi, học liệu…tất cả phải được sắp đặt một cách khoa học, tương đồng và hấp dẫn trẻ song phải đảm an toàn trong quá trình trẻ sử dụng. 8 Từ việc sắp xếp, bố trí môi trường giáo dục trong lớp một cách hợp lí, khoa học nhằm cải thiện không gian trong lớp học, lớp học không còn bị tù túng, chật chội đảm bảo trẻ có thể đi lại giao tiếp với nhau trong khi hoạt động, tạo cho trẻ sự tự tin, thoải mái để tham gia một cách chủ động tích cực các hoạt động trong ngày. Đối với môi trường ngoài lớp học như: bố trí góc thiên nhiên, khu vực hoạt động, vui chơi ngoài trời... Tôi trực tiếp hướng dẫn giáo viên cách bố trí, sắp đặt sao cho đẹp mắt, có tính khoa học và đặc biệt là thuận tiện trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục của giáo viên, giúp giáo viên vừa tổ chức cho trẻ hoạt động vừa quan sát, bao quát được trẻ một cách tốt nhất. Đối với các khu vực chơi ngoài lớp học chúng tôi lên kế hoạch bổ sung các khu vực chơi bằng cách tận dụng mọi khoảng không gian để trẻ hoạt động một cách linh hoạt, đa dạng, phong phú, các góc hoạt động mang tính mở giúp trẻ dễ dàng lựa chọn và sử dụng đồ dùng, đồ chơi để thực hành, trải nghiệm nhằm phát triển các giác quan. Với phòng giáo dục thể chất của nhà trường kế hoạch chúng tôi hướng đến từ việc sắp xếp, bố trí các góc hoạt động phải hợp lý và có không gian hoạt động chơi cho cả lớp, nhóm nhỏ và cho từng cá nhân trẻ. Các nguyên vật liệu phải được thay đổi thường xuyên và sử dụng đồ dùng, đồ chơi theo sở thích và khả năng của trẻ nhằm kích thích khả năng tư duy, sáng tạo của trẻ. Khuyến khích sự sáng tạo của giáo viên bằng việc đưa các nguyên vật liệu tự nhiên sẵn có ở địa phương để tạo ra sản phẩm cô và trẻ tự làm nhằm tạo điều kiện, cơ hội cho trẻ hoạt động, trải nghiệm, khám phá dưới nhiều hình thức khác nhau giúp trẻ phát triển toàn diện… Sau khi xây dựng kế hoạch cụ thể nhằm khắc phục những hạn chế của nhà trường, tôi phân công cán bộ quản lý và giáo viên cốt cán phụ trách cụ thể ở từng công việc, giao trách nhiệm cho từng cá nhân đôn đốc triển khai đến các lớp, ra hạn thời gian phải hoàn thành và từng thành viên phải thường xuyên giao ban nắm bắt tình hình để có biện pháp khắc phục kịp thời. 2.3.2. Biện pháp 2: Huy động sự hỗ trợ của phụ huynh quyên góp nguyên vật liệu tự nhiên ở địa phương phục vụ cho việc xây dựng môi trường giáo dục ở các lớp học. Nhà trường xác định nguồn lực từ phụ huynh là chủ chốt, là lực lượng chính để nhà trường làm tốt công tác phối hợp giữa trường mầm non và gia đình. Đây là công tác kết hợp hai chiều cùng chung một mục đích vì sự phát triển của trẻ. Nhưng làm sao để phụ huynh tin tưởng vào chủ trương vào việc làm của nhà trường, vận động được họ tham gia để trường đạt mục tiêu là vấn đề luôn được nhà trường chúng tôi nỗ lực phấn đấu trong công tác chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ để luôn tạo được lòng tin của phụ huynh. Sau khi đã xây dựng được kế hoạch cụ thể cho nhà trường, tôi tiếp tục chủ động xây dựng kế hoạch cho việc tổ chức họp cha mẹ học sinh của các lớp, đầu tiên là cuộc họp Hội phụ huynh trưởng. Là khu vực nông thôn nên chúng tôi đã biết khai thác thế mạnh riêng của mình đó là: nguồn đồ chơi từ thiên nhiên dồi dào sẵn có, gần gũi đời sống của 9 trẻ, khả năng sáng tạo của cô giáo và sản phẩm của chính trẻ, làm tốt công tác tuyên truyền phối kết hợp trong giáo dục với phụ huynh để giảm thời gian sưu tầm cho cô. Cụ thể là: Đầu tiên chúng tôi phối hợp với phụ huynh tuyên truyền kêu gọi sưu tầm các loại nguyên vật liệu, đồ dùng phục vụ góc chơi như: gom sách vở cũ của học sinh Tiểu học ở các môn Đạo đức, Tự nhiên xã hội, Công nghệ hoặc các loại sách báo cũ…, các loại sách này có rất nhiều hình ảnh phù hợp, sử dụng cho việc làm sách phục vụ góc chơi Học tập của trẻ. Kêu gọi phụ huynh quyên góp nguồn nguyên vật liệu tự nhiên an toàn sẵn có ở địa phương nhưu: gốc cây, thân cây, cành cây, lá cây, rễ cây, vỏ cây, quả khô; bẹ ngô, lõi ngô, thân cây ngô, sỏi, đá, lốp xe, bìa các tông, chiếu cũ các loại, luồng, tre, lá kè, rơm rạ….tận dụng để làm các đồ dùng phục vụ cho hoạt động chơi của trẻ. Những phụ huynh có nghề buôn bán hàng tạp hóa gom tặng nhà trường các loại vỏ hộp, lon phế liệu; phụ huynh có nghề làm đầu, trang điểm gom tặng các vỏ mỹ phẩm đã sử dụng hết….cô giáo vệ sinh sạch sẽ, phơi khô và đưa vào góc chơi cho trẻ; phụ huynh có nghề mộc tiện các mẫu gỗ thừa và sơn màu tặng cho trẻ chơi ở góc xây dựng…. Để tăng cường cho trẻ sử dụng các loại đồ chơi từ nguyên vật liệu sẵn có, gần gũi với cuộc sống của trẻ. Chúng tôi kêu gọi phụ huynh mang đến các loại thực phẩm như: khoai khô, khoai củ, lạc khô, vừng, đậu, gạo, sắn khô, bột mì…cô và trẻ đóng túi hoặc bỏ vào các rổ nhỏ, sử dụng các loại thực phẩm cho trẻ chơi ở góc chơi Phân vai. Tuyên truyền phụ huynh mang đến lớp các loại quả, loại hoa thật sẵn có tại các gia đình trồng được như: ổi, đu đủ, na, cam, bưởi, chuối, hồng xiêm, các loại hoa. Giáo viên sử dụng các loại hoa quả thật do phụ huynh mang đến để hướng dẫn trẻ tập tỉa quả, cắm hoa, trang trí hay phục vụ cho việc quan sát, nhận biết đặc điểm của các loại hoa quả đó. Hình ảnh: Phụ huynh mang nguyên vật liệu đến quyên góp cho lớp. 10 Tất cả nguyên vật liệu được giáo viên làm sạch và phân loại chuyển đến hệ thống kho nguyên vật liệu, học liệu từ kho chung của nhà trường đến kho của từng lớp một cách gọn gàng, thuận tiện, phong phú, đa dạng, hấp dẫn tạo môi trường hoạt động an toàn cho trẻ. Hình ảnh: Nguyên vật liệu đã vệ sinh sạch sẽ được phân loại tạo thành kho. Ngoài ra, chúng tôi còn kêu gọi sự hỗ trợ từ phụ huynh mua sắm thêm trang thiết bị hiện đại như: Tivi, đầu DVD, máy chiếu, cây ở sân trường…, sau khi kêu gọi được những hiện vật đó chúng tôi gắn tên của nhà tài trợ. Thường xuyên duy trì việc huy động ngày công lao động của phụ huynh để cùng nhà trường cắt tỉa cỏ, cây trong vườn cổ tích và trồng nhiều hoa, cây cảnh… tạo nên cảnh quan và làm đẹp khuôn viên trường lớp, điều này rất được các bậc phụ huynh nhiệt tình ủng hộ. Kết quả: Với cách làm như vậy chúng tôi đã thu gom được nguồn nguyên vật liệu tự nhiên an toàn sẵn có từ phụ huynh. Giáo viên tiết kiệm được kinh phí và công sức, trẻ hào hứng, tích cực, sáng tạo tham gia làm đồ chơi cùng cô và thích thú khi chơi với những đồ chơi do cha mẹ, cô giáo và chính mình làm ra. Đặc biệt chúng tôi đã xây dựng được sự phối hợp tích cực giữa nhà trường và gia đình. Các lớp nhận được rất nhiều sự chia sẻ, ủng hộ, phối hợp của phụ huynh cả về vật chất lẫn tinh thần giúp đỡ nhà trường hoàn thành nhiệm vụ chuyên môn và tạo được mối quan hệ tốt với nhân dân. Từ những lần như vậy đã giúp phụ huynh hiểu thêm về những hoạt động của con em mình tại trường cũng như giúp đỡ chia sẻ với giáo viên. 3.2.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo giáo viên khối mẫu giáo xây dựng môi trường trong lớp đảm bảo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Để chuẩn bị cho năm học mới vừa mang tính chất phát động giáo viên vừa là giao nhiệm vụ cụ thể. Ngay từ đầu năm học tôi đã tổ chức họp Hội đồng giáo viên nhà trường giao cho các lớp, thống nhất với giáo viên về hình thức trang trí lớp với mục tiêu đề ra. Thứ nhất: tiết giảm màu sắc, trang trí phải đẹp, 11 phù hợp với trẻ. Thứ hai sắp xếp đồ dùng thiết bị trong lớp, trong nhà vệ sinh và phòng kho phải thuận tiện, phù hợp từng lớp, đảm bảo các lớp luôn gọn gàng, ngăn nắp, sạch sẽ. Thứ ba mỗi lớp phải trang trí theo một màu sắc riêng với 4-5 góc chơi đa dạng, thiết kế theo hướng mở, linh hoạt, sáng tạo, có nội dung chơi rõ ràng, phù hợp với độ tuổi trẻ, tạo cho trẻ sự thoải mái, thích thú đúng nghĩa với quan điểm lấy trẻ làm trung tâm, tạo ấn tượng tốt đối với các bậc phụ huynh. Từ những nguyên vật liệu, phế liệu, học liệu từ thiên nhiên từ phụ huynh quyên góp, chỉ đạo giáo viên tự làm thêm đồ dùng, đồ chơi đủ về số lượng, chất lượng và an toàn với trẻ, linh hoạt thay đổi theo từng chủ đề, kích thích trẻ tích cực tìm tòi, khám phá, sáng tạo. Thường xuyên tạo cơ hội cho trẻ được chủ động tự lựa chọn, cùng làm với cô, tích cực tham gia nhiều hoạt động thực hành, trải nghiệm với học liệu, đồ dùng, đồ chơi. Bố trí các khu vực hoạt động thuận tiện cho việc sử dụng của cô và trẻ, phù hợp với không gian phòng nhóm lớp, bố trí hài hòa giữa các góc, góc tĩnh xa góc ồn ào, các góc được phân chia phù hợp với không gian của lớp. Ví dụ: Chỉ đạo giáo viên sắp đặt góc nghệ thuật xa góc học tập, góc xây dựng nên gần với cửa nơi có nhiều ánh sáng. Góc khám phá khoa học có thể đưa ra hiên sau để trẻ dễ hoạt động với nước, cát và các đồ vật mà không sợ làm ảnh hưởng đến vệ sinh phòng lớp và có đủ ánh sáng và nguyên liệu để cho trẻ hoạt động. Việc sắp đặt đồ dùng đồ chơi cần phải đảm bảo tính thẩm mỹ cao để hấp dẫn trẻ, thu hút trẻ hứng thú vào các hoạt động, tôi thường xuyên kiểm tra các lớp, yêu cầu giáo viên sắp đặt đồ dùng đồ chơi bắt mắt, vừa tầm đối với trẻ, các đồ dùng đồ chơi được thay thế thường xuyên phù hợp với chủ đề, hàng tháng đều có chấm trang trí sắp đặt phòng nhóm và đồ dùng đồ chơi tự làm. Sau khi đã tạo ra đồ dùng, đồ chơi và cách sắp xếp, bố trí các góc chơi xong, tôi tiếp tục chỉ đạo giáo viên khai thác, sử dụng, bảo quản hiệu quả cơ sở vật chất, thiết bị đã được đầu tư: Thường xuyên tập huấn, hướng dẫn cách sử dụng đúng cách, tránh hư hỏng, sắp đặt đúng nơi quy định, đảm bảo nề nếp sinh hoạt. Kết quả: Sau khi triển khai, giao nhiệm vụ cụ thể đến từng lớp, giáo viên đã rất sáng tạo trong việc làm đồ dùng, đồ chơi và trang trí khoa học. Ví dụ: Góc học tập-sách: GV đã sáng tạo khi sử dụng màn hỏng kết hợp gậy trẻ làm khung tại góc sách khi cho trẻ ngồi đọc, lốp xe ô tô hỏng làm giá để sách và làm bàn cho trẻ tập lật giở sách, kể chuyện sáng tạo theo tranh, làm album ảnh theo chủ đề…ngoài ra trẻ còn được chơi với những nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương nên đã kích thích sự sáng tạo của trẻ. Ngoài ra giáo viên còn tận dụng đệm hỏng làm ghế cho trẻ ngồi đọc sách. Các giá đồ chơi được sử dụng dùng làm vách ngăn danh giới giữa góc chơi học tập và các góc chơi khác…. Góc nghệ thuật: Với các nguyên vật liệu đa dạng về chủng loại như: hạt đậu đen, hạt ngô; đa chất liệu như: nắp chai, vải vụn, giấy dạ, lõi giấy vệ sinh, len, vỏ ngao, vỏ hến…trẻ sẽ dùng các nguyên vật liệu này để tạo hình theo chủ đề và ý thích của trẻ. 12 Hệ thống hộp học liệu được giáo viên tận dụng từ thùng các tông cứng bọc bên ngoài bằng chiếu nhựa hỏng và lỏi ngô cặt thành khúc, vỏ ngao….trang trí một số hình ảnh nghộ nghĩnh phù hợp chủ đề, có ký hiệu rõ ràng, thuận lợi cho việc lấy cất đồ chơi của trẻ trông rất sáng tạo. Nguyên vật liệu ở góc chơi này được giáo viên gắn hộp trên tường trong các hộp là các đồ dùng như: sáp màu, bút vẽ các hột, hạt, keo dán…khi trẻ có nhu cầu trẻ rất dễ lựa chọn… Hình ảnh minh họa góc học tập Góc học tập lớpBé (3-4 tuổi) Góc học tập lớp Nhỡ A (4-5 tuổi) Hình ảnh minh họa góc nghệ thuật Góc nghệ thuật lớp Lớn A (5-6 tuổi) Góc nghệ thuật lớp Lớn B (5-6 tuổi) 13 3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên khối mẫu giáo xây dựng môi trường ngoài lớp đảm bảo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Môi trường ngoài lớp học có vai trò quan trọng vì nó mang lại không khí trong lành, sự thỏa mãn về nhu cầu vận động cho trẻ. Trẻ được khám phá về thế giới tự nhiên phong phú đa dạng như: cỏ cây hoa, lá, mọi vật, giúp trẻ phát triển khả năng khám phá, tìm tòi, trên cơ sở đó tạo tiền đề cho sự phát triển nhân cách toàn diện của trẻ. Giúp trẻ khám phá và phát hiện nhiều điều mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, trẻ được họat động cá nhân hoặc nhóm, tạo cơ hội để trẻ bộc lộ khả năng của mình, hoạt động ngoài trời còn giúp trẻ được quan sát, so sánh các sự vật hiện tượng khác nhau. Ngoài ra tạo môi trường hoạt động ngoài lớp học cho trẻ là một hoạt động hết sức cần thiết trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non. Nó tạo ra những điều kiện thuận lợi cho trẻ tham gia vào các hoạt động vui chơi, tập thể, nhóm hay cá nhân. Nhằm giúp trẻ hoàn thiện và phát triển một số kỹ năng, kỹ xảo, của các hoạt động tìm hiểu, khám phá môi trường. Môi trường hoạt động ngoài lớp tốt sẽ thu hút sự hứng thú, trẻ có cảm xúc tốt, trẻ được lao động tập thể, thông qua đó sẽ giáo dục trẻ lòng yêu thích lao động, giúp đỡ bạn bè, yêu thiên nhiên, thân thiện với môi trường… Chỉ đạo giáo viên trang trí hành lang bên ngoài lớp học bằng việc bổ sung cây cảnh, chậu hoa tạo mầu sắc đa dạng cho các hành lang lớp học, thường xuyên trang trí thay đổi theo chủ đề. Lối đi ngoài hành lang được giáo viên vẽ sơ đồ cho trẻ tập các bài phát triển vận động như: bật xa, bật liên tục vào các ô vuông, đi trong đường ngoằn nghèo… Bảng tuyên truyền được giáo viên thay đổi nội dung theo yêu cầu và cập nhật thông tin trao đổi hai chiều giữa nhà trường với phụ huynh, tạo cho phụ huynh có cảm giác yên tâm khi cho con em mình tới trường. Hiên trước của lớp Nhỡ B (4-5 tuổi) Bảng tuyên truyền lớp Bé (3-4 tuổi) 14 Gầm cầu thang cũng được nhà trường tận dụng làm giá cất đồ dùng thể dục cho trẻ, tận dụng những giá đồ chơi cũ, hỏng giáo viên tận dụng đóng, sơn sửa lại tạo thành các ngăn mỗi ngăn để một loại đồ dùng và được ký hiệu rõ ràng. Hàng ngày những đồ dùng này giáo viên cho trẻ sử dụng trong hoạt động thể dục sáng và trong các hoạt động học, hay cho trẻ chơi ở thời điểm chơi ngoài trời nhằm phát triển vận động cho trẻ. Khu vực chơi với cát, nước là nơi luôn thu hút được sự tham gia chơi nhiệt tình và hứng thú của trẻ. Ở khu chơi này giáo viên đã tận dụng những chiếc lốp cũ cắt đôi ghép thành bông hoa, ở giữa trải tấm bạt giữ nước, đổ nước vào, bỏ sỏi, cỏ, hoa, cá nhựa… tạo thành bể cá cho trẻ chơi câu cá. Ghế ngồi câu cá được làm từ thân cây được cưa thành các khúc cho trẻ ngồi. Qua trò chơi này nhằm phát triển tính kiên trì, sự khéo léo cho trẻ… Gầm cầu thang nơi để dụng cụ thể dục Trò chơi câu cá 3.2.5. Biện pháp 5: Khai thác các khu vực chơi ngoài lớp học nhằm mở rộng môi trường xã hội cho trẻ, phát triển mối quan hệ thân thiện của trẻ với thế giới xung quanh Môi trường xã hội chính là những mối quan hệ và tương tác giữa cô và trẻ, giữa phụ huynh với cô giáo và giữa trẻ với trẻ. Môi trường xã hội tích cực sẽ tạo ra bầu không khí hỗ trợ trẻ phát triển và học tập. Chỉ đạo giáo viên có ý thức và xây dựng môi trường xã hội thân thiện cởi mở đối với trẻ, đặc biệt cô phải thực sự là tấm gương cho trẻ học tập, trong cách giao tiếp luôn thân thiện cởi mở, dùng các từ ngữ lịch sự văn minh và thân thiện trong quá trình giao tiếp. Trẻ mầm non đang là độ tuổi học ăn học nói, học cách giao tiếp, cách thể hiện cử chỉ điệu bộ phù hợp với nội dung và hoàn cảnh giao tiếp, mà với trẻ thời gian ở trường trong ngày là rất nhiều, chính vì vậy môi trường giao tiếp trong nhà trường tốt sẽ là điều kiện tốt nhất giúp trẻ học cách giao tiếp ứng xử. Quan hệ giữa cô và trẻ, giữa người lớn với nhau và trẻ với trẻ phải thể hiện tình cảm yêu thương, thái độ tôn trọng, tin tưởng trẻ, tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ những suy nghĩ, tâm tư nguyện vọng của mình. Tạo điều kiện cho trẻ giao 15 tiếp và thể hiện sự quan tâm của mình đối với mọi người, đối với sự vật hiện tượng gần gũi xung quanh; Mọi cử chỉ, lời nói, việc làm của cô giáo và người lớn phải luôn mẫu mực để trẻ noi theo; Mối quan hệ giữa trẻ với trẻ là quan hệ bạn bè cùng học, cùng chơi, đoàn kết hợp tác, chia sẻ, đồng cảm, học hỏi lần nhau. Giáo viên cần nhạy cảm để tận dụng các mối quan hệ giữa trẻ với trẻ để giáo dục trẻ. Để tạo được môi trường xã hội tốt, sự giao lưu tích cực của trẻ đối với cô, trẻ đối với bạn và trẻ hiểu được các mối quan hệ trong cuộc sống hàng ngày. Chúng tôi đã xây dựng môi trường chơi phù hợp cho trẻ được hoạt động, đó là: Khu chơi “Chợ quê” với các gian hàng: Cửa hàng bán các loại thực phẩm; cửa hàng tạp hóa; cửa hàng bán quần áo, đồ dùng tư trang; cửa hàng mây tre đan từ nguyê vật liệu địa phương…Ở mỗi gian hàng giáo viên hướng dẫn trẻ cách sắp đặt các sản phẩm sao cho phù hợp, đẹp mắt. Hướng dẫn cho trẻ tái hiện vai chơi, tình huống chơi như thật. Trẻ biết cách chào mời khách đến mua hàng, người mua và bán hàng đều có những giao tiếp và cử chỉ nhẹ nhàng, lễ phép, biết cảm ơn khi nhận hàng và tính tiền khi khách ra về... Giáo viên hướng dẫn trẻ tuân thủ theo luật chơi và trật tự rõ ràng trong mỗi vai chơi. Với mỗi chủ đề khác nhau giáo viên linh hoạt để thay đổi các gian hàng với các sản phẩm phù hợp, tổ chức cho trẻ được chơi thường xuyên. Tạo điều kiện, cơ hội giúp trẻ được trải nghiệm khám phá trong môi trường an toàn mà cô và trẻ cùng tạo ra. Các gian hàng trong khu chơi “Chợ quê của trẻ. Ngoài ra phòng giáo dục thể chất của nhà trường được chúng tôi sắp xếp, bố trí các góc hoạt động hợp lý và có không gian hoạt động chơi cho cả lớp, nhóm nhỏ và cho từng cá nhân trẻ. Nguyên vật liệu được thay đổi thường xuyên và sử dụng đồ dùng, đồ chơi theo sở thích và khả năng của trẻ nhằm kích thích 16 khả năng tư duy, sáng tạo của trẻ. Việc đưa các nguyên vật liệu tự nhiên sẵn có ở địa phương để tạo ra sản phẩm cô và trẻ tự làm được nhà trường thường xuyên quan tâm nhằm tạo điều kiện, cơ hội cho trẻ hoạt động, trải nghiệm, khám phá dưới nhiều hình thức khác nhau giúp trẻ phát triển toàn diện. Ở góc chơi nghệ thuật: Từ những nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương như: các loại hột hạt, lá cây khô, len, vải vụn…kết hợp với sáp màu, màu nước, đất nặn…trẻ cắt dán, tô màu, nặn…để tạo nên những bức tranh về chủ đề các con vật trẻ yêu thích. Sản phẩm tạo nên từ những họa sĩ tí hon được treo trên cây hoặc dán lên tường tạo thành những bức tranh nghệ thuật phục vụ cho hoạt động thăm quan sáng tạo của nhà trường. Ở góc chơi âm nhạc: Được giáo viên sắp đặt gọn gàng, đồ dùng, dụng cụ âm nhạc với đầy đủ các chất liệu tạo thành như: đàn bầu, nhị, xắc xô, trống…khi trẻ sử dụng những loại dụng cụ này sẽ tạo ra những âm thanh vui nhộn. Một góc nhỏ làm sân khấu cho trẻ biểu diễn văn nghệ …. Thông qua hoạt động để phát triển thính giác cho trẻ… Hình ảnh phòng giáo dục thể chất với các khu vực chơi của trẻ. 2.3.6. Biện pháp 6: Kiểm tra, đánh giá kết quả việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Từ đó đề ra phương hướng phát triển trong thời gian tiếp theo. Công tác kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện của giáo viên là việc làm thường xuyên, có ý nghĩa quan trọng đối với người làm công tác quản lý chỉ đạo. Ngoài việc thường xuyên đôn đốc giáo viên thiết lập môi trường cho trẻ trong các hoạt động hàng ngày, tôi còn kiểm tra giáo viên bằng phiếu đánh giá sau mỗi chủ đề một mặt để giúp giáo viên điều chỉnh những điểm chưa phù hợp, chưa hợp lý trong quá trình thực hiện, mặt khác làm căn cứ đánh giá chất lượng thực hiện chuyên đề, chuyên môn. Sau mỗi chủ đề tôi công bố kết quả thực hiện của từng nhóm lớp trong buổi sinh hoạt chuyên môn mục đích giúp giáo viên thấy được năng lực thực sự của mình, của đồng nghiệp để phấn đấu 17 hơn nữa ở những chủ đề tiếp theo. Để làm tốt công tác này bản thân tôi phải có sự đánh giá một cách công bằng, khách quan và khoa học, phải chỉ ra được mặt tích cực và mặt hạn chế của từng giáo viên, từng nhóm lớp từ đó phát huy hơn nữa những mặt tích cực mà giáo viên đã làm được và hạn chế tối thiểu những nhược điểm mà trong quá trình tổ chức thực hiện giáo viên đã mắc phải, góp phần vào việc tạo dựng và thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phải thực sự thu hút, hấp dẫn trẻ mang lại hứng thú cho trẻ giúp trẻ hoạt động đạt hiệu quả cao nhất. 2.4. Hiệu quả đạt được Kết quả khảo sát vào thời điểm tháng 3/2018 như sau: * Cơ sở vật chất Kết quả Đối TT Nội dung khảo sát tượng Đạt Chưa đạt Tỷ lệ % Tỷ lệ % (ĐVT) SL SL 1. Khu vực trong lớp 1.1 Số lớp có đủ điều kiện về cơ sở vật 6 100 0 chất, trang thiết bị để thực hiện 6 lớp chuyên đề lấy trẻ là trung tâm. 1.2 Số lớp có đồ dùng, đồ chơi đáp ứng nhu cầu, hứng thú chơi của trẻ, đảm 6 lớp 6 100 0 bảo điều kiện cho trẻ “chơi mà học, học bằng chơi”. 1.3. Số lớp trang trí, sắp đặt môi trường 6 lớp 6 100 0 giáo dục chú ý đến khả năng và hứng thú của trẻ, khuyến khích trẻ hoạt động theo nhiều cách khác nhau. 2. Khu vực ngoài lớp 2.1 Đồ chơi ngoài trời đảm bảo về số lượng, chất lượng, được bảo quản, tu 1 sân 1 100 0 sửa hàng năm 2.2 Các khu vực chơi trong nhà trường đảm bảo đủ về số lượng, được quy 1 100 0 hoạch theo hướng tận dụng các 1 sân không gia để cho trẻ hoạt động phù hợp, linh hoạt, đa dạng. 2.3 Tạo những điều kiện, cơ hội, hoàn cảnh, tình huống thật cho trẻ được 6 lớp 6 100 0 hoạt động trải nghiệm, khám phá trong môi trường an toàn. 2.4 Vườn cổ tích, vườn rau của bé có nhiều cây, rau thân thiện với trẻ 1 vườn 1 100 0 2.5 Phòng giáo dục thể chất có đầy đủ thiết bị, đồ dùng kích thích hoạt động 1 phòng 1 100 0 của trẻ. 18 * Chất lượng giáo viên: Khảo sát 11 giáo viên/6 lớp TT Nội dung khảo sát 1 Đổi mới hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ và đánh giá sự phát triển của trẻ theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Sáng tạo trong việc thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với chủ đề. Tổ chức, hướng dẫn trẻ khai thác và sử dụng môi trường giáo dục có hiệu quả. Tạo cơ hội cho trẻ được bộc lộ hết khả năng của riêng mình 2 3 4 Số GV khảo sát (11 cô) Kết quả Đạt Chưa đạt Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ lượng (%) lượng (%) 11 cô 11 100 0 11 cô 11 100 0 11 cô 11 100 0 11 cô 11 100 0 * Chất lượng trẻ: Khảo sát với 180 trẻ + Kết quả tham gia các hoạt động TT Nội dung khảo sát 1 Trẻ hứng thú, tích cực tham gia vào việc thiết lập môi trường giáo dục cùng với cô giáo và các bạn. Trẻ chủ động tham gia vào các hoạt động học tập, vui chơi theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm Trẻ thể hiện mối quan hệ thân thiện với cô giáo, với các bạn và môi trường xung quanh. Có tính tự lập, tính kỷ luật và tự đánh giá. 2 3 4 Số trẻ khảo sát (180 trẻ) Kết quả Đạt Số Tỷ lệ lượng (%) Chưa đạt Số Tỷ lệ lượng (%) 180 cháu 165 91.7 15 8.3 180 cháu 165 91.7 15 8.3 180 cháu 165 91.7 15 8.3 180 cháu 165 91.7 15 8.3 Nhận xét: Qua khảo sát cuối năm về cơ sở vật chất của 6 lớp mẫu giáo, 11 giáo viên và 180 trẻ mẫu giáo trong nhà trường, tôi thấy kết quả được nâng lên rõ rệt, cụ thể: 19