MỤC LỤC
TIÊU ĐỀ
TT
TRANG
1.
MỞ ĐẦU
1
1.1
Lý do chọn đề tài
2
1.2.
Mục đích nghiên cứu
3
1.3.
Đối tượng nghiên cứu
3
1.4.
Phương pháp nghiên cứu
3
NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
3
2.1.
Cơ sở lý luận của sáng kiến
4
2.2.
Thực trạng của vấn đề
6
2.1.1.
Thuận lợi
6
2.1.2.
Khó khăn
6
2.2.3.
Kết quả khảo sát
7
Các biện pháp thực hiện
8
2.
2.3.
2.3.1.
2.3.2.
2.3.3.
2.3.4.
2.4.
3.
3.1.
3.2.
Biện pháp 1: Tổ chức giúp giáo viên nhận thức sâu sắc về
việc dạy kỹ năng sống cho trẻ ở trường mầm non.
Biện pháp 2: Chỉ đạo giáo viên lồng ghép vận dụng nội
dung của những kỹ năng cơ bản thông qua các hoạt động để
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở trường mầm non.
Biện pháp 3: Chỉ đạo giáo viên tuyên truyền tới các bậc phụ
huynh về cách dạy kỹ năng sống cho trẻ ở gia đình.
Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên giúp trẻ phát triển các kỹ
năng sống qua việc thực hiện chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo
dục trẻ.
Hiệu quả đạt được
KẾT LUẬN
Kết luận
Kiến nghị
TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC ĐỀ TÀI SKKN ĐÃ ĐƯỢC HĐ ĐÁNH
GIÁ, XẾP LOẠI
8
10
14
15
17
19
19
20
21
22
1
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Trẻ mầm non là lứa tuổi đang hình thành những giá trị nhân cách, giàu
ước mơ, ham hiểu biết, thích tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu biết về cuộc
sống. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, trẻ thường xuyên chịu tác động đan xen
của những yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn được đặt vào hoàn cảnh phải lựa
chọn những giá trị, phải đương đầu với những khó khăn, thử thách, những áp lực
tiêu cực.
Chính vì thế mà vì sao phải giáo dục kỹ năng sống cho trẻ lại cần thiết
đến thế? Nếu không được giáo dục kĩ năng sống, nếu thiếu kĩ năng sống, trẻ dễ
bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, bạo lực, vào lối sống ích kỉ, dễ bị phát triển
lệch lạc về nhân cách. Nếu chúng ta giáo dục kĩ năng sống cho trẻ tốt giúp trẻ
rèn luyện hành vi có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng đồng và Tổ
Quốc; giúp trẻ có khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc
sống, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với gia đình, bạn bè và mọi người, sống tích
cực, chủ động, an toàn, hài hoà và lành mạnh.
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non là giúp trẻ có được những kỹ
năng cơ bản để đương đầu, giải quyết các vấn đề trong cuộc sống. Đó có thể là
dạy trẻ biết cách tự vệ sinh cơ thể, cách chia sẻ, hợp tác với bạn bè, biết nói câu
cám ơn, xin lỗi, biết cách chào hỏi người khác, cách tự lập và bảo vệ bản thân
khi bị ngã,…
Để được như vậy, trước hết cha mẹ cần làm gương cho con mình. Muốn
con học được nguyên tắc nào, cha mẹ cần thể hiện chính xác nguyên tắc đó. Trẻ
mầm non chưa có bất kỳ nhận thức nào về cuộc sống, và do đó những gì trẻ nhìn
thấy từ cha mẹ sẽ là nền tảng để trẻ học theo và hình thành nên thói quen sau
này [1].
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non có những tác động tích cực,
nhưng cũng còn có những tác động tiêu cực, gây nguy hại cho con người nói
chung và đặc biệt là trẻ mầm non nói riêng. Nếu mỗi người trong đó có trẻ mầm
non, mọi người không có những kiến thức cơ bản, cần thiết để biết lựa chọn
những giá trị sống tích cực, không có những năng lực để ứng phó, để vượt qua
những thách thức mà hành động theo cảm tính thì rất dễ gặp trở ngại, rủi ro
trong cuộc sống. Do đó, việc hình thành kỹ năng sống cho mọi người nói chung
và trẻ mầm non nói riêng đang trở thành nhiệm vụ quan trọng nhằm giúp trẻ
phát triển hài hòa, toàn diện về nhân cách. Cung cấp cho trẻ những kiến thức cần
thiết về kỹ năng sống để trẻ sống lành mạnh, giúp trẻ hiểu và biết cách ứng phó
trước nhiều tình huống, học cách giao tiếp, ứng xử với mọi người, giải quyết
mâu thuẫn trong mối quan hệ và thể hiện bản thân một cách tích cực. Trẻ từ 2
tuổi đã bắt đầu tiếp thu và hình thành kỹ năng sống từ môi trường sống xung
quanh như giọng nói của người lớn khi trò chuyện với trẻ, các hoạt động, các
hành động của người lớn cùng với trẻ... tất cả mọi hoạt động của người lớn đều
tác động đến sự phát triển của trẻ. Vì vậy việc hình thành và phát triển kỹ năng
sống cần được tiến hành ngay từ bậc học ở mầm non. [2]
2
Đây là kỹ năng rất quan trọng cần trang bị cho trẻ ngay từ thời gian trẻ
học ở Nhóm trẻ. Việc cho trẻ sớm tham gia vào những công việc lao động phù
hợp như: cho bé tự sắp xếp, dọn đồ chơi sau khi chơi xong, trẻ biết phụ mẹ
chuẩn bị bữa ăn, dọn phòng của mình, tự thay đồ hay ít nhất là biết tự rửa tay, tự
biết vệ sinh cá nhân…
Nhiều bậc cha mẹ quá bao bọc con đến nỗi khi con lớn vẫn không để con
động tay chân đến việc nhà. Đã bao giờ các bậc cha mẹ nghĩ khi con mình đi
vắng, con ở nhà một mình thì sẽ sống thế nào khi không có sự giúp đỡ của bố
mẹ? Chính vì vậy, việc giúp con xây dựng kỹ năng tự phục vụ là thực sự cần
thiết. Khi giúp trẻ xây dựng kỹ năng này, bạn hãy để bé chủ động, tự tin đối với
công việc của mình. Hãy để bé tự làm và mình chỉ là người hướng dẫn mà thôi.
Điều này rất cần sự kiên nhẫn của bố mẹ.
Qua những việc làm tự phục vụ bản thân đó, trẻ mới hiểu rõ được giá trị
của lao động và thông cảm, biết thương yêu cha mẹ hơn. Ngoài ra việc giúp trẻ
vận động chân tay cũng giúp sức khỏe của trẻ phát triển hơn. Từ những hành
động đơn giản về việc tự phục vụ khi còn nhỏ này sẽ giúp trẻ chủ động và độc
lập trong mọi công việc sau này [1].
Trong nghị quyết số 161/2002/QĐ-TTg ngày 15/11/2002 của Thủ tướng
Chính phủ về các chính sách phát triển giáo dục mầm non có quy định Điều 3 về
xây dựng và đổi mới chương trình chăm sóc giáo dục mầm non. Trong chương
trình giáo dục đó đã chú ý đến giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non thông
qua các tình huống đặt ra hàng ngày, qua truyện kể và qua trò chơi. Tuy nhiên
những yêu cầu này chưa được đặt ra thành yêu cầu về nội dung có tính hệ thống
mà mới chỉ được thực hiện lẻ tẻ trong một vài chương trình ở một số cơ sở giáo
dục mầm non. Cho nên vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non không
chỉ như một mục tiêu giáo dục mà còn như một nhiệm vụ giáo dục cụ thể, cần
thiết, vì trẻ mẫu giáo đã và đang hình thành cơ sở ban đầu của hành vi, tính cách
và nhân cách, việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ không chỉ vì mục đích bảo vệ
sức khỏe, mà còn nhằm giáo dục hình thành nhân cách, tình cảm đạo đức và
chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ trước khi bước vào trường phổ thông. Từ những lý
do trên, tôi chọn đề tài “Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên hướng dẫn kỹ
năng sống cho trẻ ở trường mầm non Đông Anh, huyện Đông Sơn, tỉnh
Thanh Hóa”.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Đúc rút các biện pháp chỉ đạo giáo viên hướng dẫn kỹ năng sống cho trẻ ở
trường mầm non Đông Anh, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên hướng dẫn kỹ năng sống cho trẻ ở
trường mầm non Đông Anh, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
1.4.Phương pháp nghiên cứu
Trong bài viết sáng kiến kinh nghiệm của mình tôi đã sử dụng các nhóm
phương pháp sau:
* Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phương pháp tổng hợp và phân tích
- Phương pháp hệ thống hóa
3
Tôi tiến hành nghiên cứu đọc sách và hệ thống hóa những vấn đề lý luận
về bồi dưỡng giáo viên nâng cao chất lượng dạy kỹ năng sống cho trẻ. Sưu tầm
tư liệu, hình ảnh qua thông tin thực tế ở các lớp.
* Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp quan sát: Thông qua việc trẻ hoạt động ở các góc.
- Phương pháp đàm thoại: Trao đổi trực tiếp với trẻ trong quá trình trẻ chơi.
- Phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp thống kê toán học
Xử lý số liệu, thông tin thu được thông qua việc sử dụng các phép tính
toán học.
* Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
Tham khảo các bài viết, ý kiến của cán bộ quản lý, của đồng nghiệp về
vấn đề mình đang thực sự quan tâm để xây dựng bài viết hoàn chỉnh.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến
Theo Quỹ nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF), kỹ năng sống là cách tiếp
cận giúp thay đổi hoặc hình thành hành vi mới. Kỹ năng sống của trẻ mầm non
thực chất xoay quanh những nguyên tắc và kỹ năng cơ bản phục vụ cho bản thân
trẻ. Đó có thể là những việc vô cùng đơn giản như ăn, ngủ, chơi,… nhưng chúng
đều cần kỹ năng riêng mà trẻ cần phải học [3].
Kỹ năng sống cho trẻ mầm non bao gồm các kỹ năng như giao tiếp, thích
nghi, khám phá thế giới xung quanh, kỹ năng tự chăm sóc bản thân, tự bảo vệ
mình, tự quyết định một số tình huống phù hợp với lứa tuổi,…
Ở Việt Nam, việc đưa giáo dục kĩ năng sống vào lứa tuổi mầm non cũng
đã được chú trọng quan tâm vào những năm gần đây. Theo tổ chức Y tế thế giới
(WHO-1993) “Năng lực tâm lý xã hội là khả năng ứng phó có hiệu quả với
những yêu cầu và thách thức của cuộc sống. Đó cũng là khả năng của một cá
nhân để duy trì một trạng thái khỏe mạnh về mặt tinh thần, biểu hiện qua hành vi
phù hợp và tích cực khi tương tác với người khác, với văn hóa và môi trường
xung quanh. Năng lực tâm lý xã hội có vai trò quan trọng trong việc phát triển
sức khỏe theo nghĩa rộng nhất về mặt thể chất, tinh thân và xã hội. Kĩ năng sống
là khả năng thể hiện, thực thi năng lực tâm lý xã hội này” [4 ]
Xuất phát từ các văn bản chỉ thị 40/2008/CT-BGDĐT ngày 22/7/2008 của
Bộ Giáo dục - Đào tạo đã phát động phong trào “Xây dựng trường học thân
thiện - học sinh tích cực” giáo viên dạy đưa lồng ghép kỹ năng sống vào các
hoạt động. Theo (UNECO) kỹ năng sống gắn với bốn trụ cột của giáo dục đó là:
Học để biết; học làm người; học để sống với người khác; học để làm người.
Theo tổ chức y tế thế giới (WHO) kỹ năng sống là khả năng có hành vi thích
ứng (Adaptive) và tích cực (Positve) giúp cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước
và các nhu cầu thách thức của cuộc sống hàng ngày. Từ năm học 2010 - 2011 là
năm đầu tiên ngành học mầm non chú trọng kỹ năng sống giáo dục dạy trẻ dưới
nhiều hình thức đưa lồng ghép tích hợp các hoạt động là cơ sở giúp trẻ phát triển
toàn diện về thể chất, tình cảm trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những kỹ năng sống
tích cực cho trẻ. [5]
4
Đối với giáo viên mầm non thường tập trung lo lắng cho những trẻ có
những vấn đề về hành vi và khả năng tập trung trong những năm tháng đầu tiên
trẻ đến trường. Dạy cho trẻ kỹ năng sống nhằm giúp trẻ có kinh nghiệm trong
cuộc sống, biết được những điều nên làm, những điều không nên làm. Theo các
chuyên gia giáo dục, kỹ năng sống và kiến thức cơ bản sẽ tạo nền tảng tốt cho
quá trình học hỏi, phát triển sau này của trẻ. Giáo dục cho trẻ kỹ năng sống ngay
từ lứa tuổi mầm non đúng phương pháp trẻ sẽ tự tin và nhanh nhẹn hơn trong
cuộc sống. Theo các nghiên cứu khoa học, đây là “thời kỳ vàng” là cơ hội khai
mở những tiềm năng phát triển ở trẻ. Việc áp dụng một cách linh hoạt các kỹ
năng sống cần thiết vào cuộc sống sẽ giúp cho trẻ có những nền tảng vững chắc
trong việc tạo dựng tư thế chủ động sáng tạo của một đứa trẻ năng động. Đó
cũng là cách giúp trẻ đối đầu và tìm cách vượt qua những áp lực tâm lý về công
việc, học tập cũng như các mối quan hệ phức tạp khác trong cuộc sống. [5]
Hiện nay, phụ huynh thường coi trọng văn hóa của con hơn, hay nói đúng
hơn là chạy theo “thành tích”. Những cuộc đua của các gia đình “Gia đình nào
có con học giỏi nhất, tốt nhất” và cho con đi học cả tuần nào là tiếng Anh,
toán,…mà bỏ ngoài những kỹ năng cần thiết nhất cho con.
Dạy kỹ năng sống cho trẻ không phải là những điều cao siêu mà nó ở gần
ngay bên cạnh chúng ta, bên trẻ. Quan trọng là chúng ta muốn trẻ lớn lên trở
thành người như thế nào, bản thân người lớn cần cái gì, thiếu gì, cần dựa vào cái
gì để sống, để thành công thì hãy dạy trẻ những điều như thế. Việc xây dựng kỹ
năng sống cho trẻ không gì hơn là cho trẻ cơ hội để trải nghiệm, thích nghi và
hướng dẫn cho trẻ cách tự thể hiện mình.
Do vậy, giáo viên phải tốn rất nhiều thời gian vào đầu năm học để giúp trẻ
có được những kỹ năng sống cơ bản ở trường mầm non.
Trong quá trình chỉ đạo giáo viên hướng dẫn kỹ năng sống cho trẻ nhằm
thực hiện và duy trì tốt nội dung phong trào “Xây dựng trường học thân thiện
- học sinh tích cực”, tôi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau:
2.2. Thực trạng vấn đề
Trường mầm non Đông Anh được thành lập năm 1995 và được phát triển
cùng với sự phát triển của địa phương, đến nay đã 25 năm xây dựng và trưởng
thành. Từ năm 1995 đến 2009 mặc dù CSVC của trường còn nghèo nàn, lạc hậu
không đủ phòng để học, phải học nhờ ở lán thôn, trường Tiểu học, trường Trung
học cơ sở nhưng tập thể cán bộ giáo viên nhà trường luôn đồng lòng đồng sức
khắc phục khó khăn duy trì tốt công tác giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non
theo chỉ đạo của phòng GD&ĐT.
Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo và sự chỉ đạo trực tiếp của phòng
GD&ĐT, trường mầm non Đông Anh đã từng bước phấn đấu xây dựng trường
mầm non đạt chuẩn Quốc gia theo các tiêu chí do Bộ GD&ĐT quy định. Đặc
biệt là năm học 2009 - 2010 trường đã được Sở Giáo dục và Đào tạo về kiểm tra
đánh giá là trường đủ điều kiện đạt chuẩn Quốc gia mức độ 1 và đang tiến hành
xây dựng trường đủ điều kiện đạt chuẩn quốc gia mức độ 2. Từ đó đến nay nhà
trường đã nâng cao chất lượng, lồng ghép tích hợp giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ mầm non đảm bảo theo yêu cầu và nhằm phát triển giáo dục xã nhà phát triển
5
toàn diện, đáp ứng yêu cầu của thời kì mới, góp phần bồi dưỡng nhân lực, đào
tạo nhân tài cho quê hương.
Nắm bắt được tình hình trên bản thân là cán bộ quản lý phụ trách chung
của nhà trường trong quá trình chỉ đạo giáo viên thực hiện việc dạy kỹ năng
sống cho trẻ ở nhà trường còn gặp những khó khăn và thuận lợi sau:
2.2.1.Thuận lợi
Trường có một khuôn viên đẹp, thoáng mát, cơ sở vật chất đầy đủ đảm
bảo cho việc thực hiện Chương trình giáo dục mầm non mới.
Nhà trường được sự quan tâm giúp đỡ chỉ đạo sát sao của phòng
GD&ĐT và sự lãnh chỉ đạo của Đảng ủy, HĐND, UBND xã Đông Anh.
Nhà trường có đội ngũ giáo viên ổn định, năng động sáng tạo, có tinh thần
trách nhiệm.
Trường được xây dựng đẹp, khang trang, có biển cổng trường rõ ràng, có
nhiều cây bóng mát, khuôn viên đẹp. Là trường chuẩn Quốc gia mức độ 1 và
chuẩn bị xây dựng chuẩn giai đoạn 2 vào tháng 12 năm 2020, trong những năm
qua nhà trường luôn đạt được nhiều các thành tích cao như 3 năm liên tục đạt cờ
thi đua của UBND tỉnh, tặng cờ thi đua của Thủ Tướng chính phủ và đặc biệt
năm học 2017 - 2018 được tặng Huân chương lao động hạng III.
Trong trường với đầy đủ các đồ dùng đồ chơi trong và ngoài lớp hiện đại
có khuôn viên rộng để trẻ tham gia mọi hoạt động. Có đủ điều kiện môi trường
trong và ngoài lớp để hoạt động và phát triển một cách toàn diện.
Bản thân có trình độ chuyên môn đại học, có đủ kiến thức để lãnh chỉ đạo
giáo viên, nhân viên thực hiện tốt việc chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ.
2.2.2. Khó khăn
Đông Anh là một xã thuần nông, đời sống của nhân dân chủ yếu là nông
nghiệp, không có nghề phụ, điều kiện kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, bố mẹ đi
làm ăn xa trẻ ở nhà với ông bà nên một phần nào có ảnh hưởng đến việc chăm
sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ nhất là việc dạy kỹ năng sống cho trẻ.
Kiến thức chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ giáo viên còn nhiều bất cập
chỉ tập trung dạy trẻ hoạt động học và hoạt động chơi mà chưa chú tâm đến việc
rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ; giáo viên chưa hiểu nhiều về nội dung phải dạy
trẻ lứa tuổi mầm non về kỹ năng sống cơ bản nào, chưa biết vận dụng từ những
kế hoạch, định hướng chung để rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mầm non.
Chưa có lớp bồi dưỡng, tập huấn nào dành riêng cho việc nâng cao kiến
thức của giáo viên về phương pháp, biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Đa số giáo viên chưa có nhiều kinh nghiệm như việc đổi mới phương
pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyên cần, tích cực, chủ động, sáng tạo
và ý thức vươn lên, rèn luyện khả năng tự học của trẻ còn gặp nhiều khó khăn,
công tác bồi dưỡng do nhận thức về nghề chưa sâu sắc.
Kỹ năng giảng dạy, nghiên cứu tài liệu còn nhiều hạn chế.
Đứng trước thực trạng đó yêu cầu đặt ra với bản thân tôi là người trực tiếp
quản lý chuyên môn. Tôi luôn suy nghĩ phải làm gì để nâng cao chất lượng đội
ngũ giáo viên trẻ, khoẻ, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, có trình độ năng lực về
chuyên môn nói chung và tăng cường dạy kỹ năng sống cho trẻ một cách có hiệu
quả nhất. Chính vì thế tôi đã suy nghĩ, tìm tòi, tham khảo sách vở có liên quan
6
đến nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Tôi đã chọn đề tài “Một số biện
pháp chỉ đạo giáo viên hướng dẫn trẻ kỹ năng sống ở trường mầm non Đông
Anh, Huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa”
2.2.3. Kết quả khảo sát đầu năm học
Có thể nói đội ngũ giáo viên nói chung và giáo viên mầm non nói riêng là
lực lượng cốt cán biến các mục tiêu giáo dục thành hiện thực. Giáo dục cần có
những hình thức, biện pháp linh hoạt, hợp lý và tận dụng các điều kiện để tạo ra
nhiều cơ hội cho trẻ được tự trải nghiệm và đội ngũ giáo viên giữ vai trò quan
trọng quyết định chất lượng và hiệu quả giáo dục. Bởi vậy phải nhanh chóng
củng cố và bồi dưỡng đội ngũ giỏi về chuyên môn, vững vàng về nghiệp vụ tay
nghề, có phẩm chất đạo đức tốt, có phong cách sư phạm đẹp mới đáp ứng kịp
thời xu hướng đổi mới của nền giáo dục hiện nay. Ngay từ đầu năm học tôi đã
khảo sát, đánh giá giáo viên, đánh giá trên trẻ và đã thu được kết quả như sau:
Bảng khảo sát giáo viên đầu năm học
TT
1
2
3
4
5
Nội dung khảo sát
Giáo viên thực hiện việc rèn kỹ
năng giúp trẻ giao tiếp tự tin
Giáo viên thực hiện việc rèn kỹ
năng phát triển ngôn ngữ
Giáo viên thực hiện việc rèn kỹ
năng giúp trẻ nhận thức về tự nhiên
và xã hội
Giáo viên thực hiện việc rèn kỹ
năng dạy trẻ an toàn
Giáo viên thực hiện việc rèn kỹ
năng cho trẻ vào lớp 1
Tổng
số GV
13
13
Xếp loại chung
Thường xuyên
TS Tỷ lệ %
Chưa thường xuyên
TS
Tỷ lệ %
7
53.8
6
46.2
8
61.5
5
38.5
8
61.5
5
38.5
9
69.2
4
30.8
9
69.2
4
30.8
13
13
13
* Nhận xét: Qua bảng khảo sát trên ta thấy. Giáo viên của nhà trường luôn
hoàn thành tốt nhiệm vụ chuyên môn, chăm sóc nuôi dưỡng, giáo dục trẻ, chấp
hành tốt các quy chế chuyên môn theo quy định chung của ngành. Giáo viên
nắm được những nội dung cơ bản về dạy trẻ kỹ năng sống trong việc lồng ghép
tích hợp dạy kỹ năng sống cho trẻ trong các hoạt động.
Bảng khảo sát trẻ đầu năm học
Xếp loại chung
Tổng số
trẻ
đánh
TT
Đạt
Chưa đạt
Nội dung đánh giá
giá
Số trẻ Tỷ lệ % Số trẻ Tỷ lệ %
1 Kỹ năng giao tiết tự tin
230
100
43.5
130
56.5
2 Kỹ năng phát triển ngôn ngữ
230
125
54.3
105
45.7
Kỹ năng nhận thức về tự
230
95
41.3
135
58.7
3
nhiên và xã hội
4 Kỹ năng an toàn
230
90
39.1
140
60.9
7
* Nhận xét: Nhìn vào bảng khảo sát trên chúng ta có thể thấy được số trẻ
hiểu và thực hiện các nội dung về kỹ năng sống đang còn hạn chế và thấp.
Đứng trước thực trạng trên bản thân tôi là phó hiệu trưởng phụ trách
chuyên môn nhà trường tôi luôn trăn trở suy nghĩ để tìm ra những phương pháp,
biện pháp hữu hiệu nhất để chỉ đạo giáo viên nâng cao hiệu quả trong việc thực
hiện dạy kỹ năng sống cho trẻ trong mọi hoạt động nhằm giúp trẻ phát triển toàn
diện, hình thành và phát triển nhân cách.
2.3. Các biện pháp tổ chức thực hiện
2.3.1. Biện pháp 1: Tổ chức giúp giáo viên nhận thức sâu sắc về việc dạy
kỹ năng sống cho trẻ ở trường mầm non.
Học tập không bao giờ là muộn, tuy nhiên việc cho trẻ học kỹ năng sống thì
không nên chờ hay trì hoãn. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng từ 3-6 tuổi
là giai đoạn “cửa sổ vàng” cho trẻ học tập. Giai đoạn này não bộ của trẻ phát
triển rất mạnh, khả năng ngôn ngữ, sáng tạo, ghi nhớ của trẻ rất cao. Tại thời
điểm trẻ đang tò mò, khao khát tìm hiểu thế giới xung quanh là thời điểm tốt
nhất để dạy trẻ biết cách cư xử đúng mực, tự tin giao tiếp, tư duy sáng tạo, … và
hình thành các kỹ năng sống cơ bản. Các nghiên cứu cũng cho thấy, trẻ trong
giai đoạn này, nếu được quan tâm nghiêm dạy dỗ nghiêm túc, sẽ hình thành
những thói quen tốt giúp ích rất nhiều cho trẻ khi bước vào giai đoạn tiểu học.
Chính vì điều đó mà việc dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non trong nhà trường là
một nhiệm vụ quan trọng, cần thiết và không thể thiếu được trong công tác chăm
sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non. Bởi giáo dục phải đi trước, đón đầu sự phát
triển của xã hội, sẵn sàng đáp ứng những nhu cầu của thời đại. Giáo dục phải
luôn luôn phát triển, dự báo được tương lai.
Ngay từ đầu năm học, tổ chức họp hội đồng sư phạm triển khai các Chỉ
thị, Nghị quyết của Đảng, Nhà nước về nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
trong trường mầm non.
Ví dụ:
Triển khai chỉ thị số 40/2008/CT-BGDĐT ngày 22/7/2008 trong đó nêu
thực trạng và giải pháp ở đơn vị trong việc hưởng ứng phong trào thi đua “Xây
dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” do Bộ Giáo dục và Đào tạo
phát động;
Nghị quyết 161 của Thủ tướng Chính phủ về các chính sách phát triển
giáo dục mầm non có quy định Điều 3 về xây dựng và đổi mới chương trình
chăm sóc giáo dục mầm non.
Thông qua việc giúp giáo viên hiểu được nội dung, phương pháp chương
trình học của trẻ như: Giáo dục kỹ năng sống có tác dụng phát triển toàn diện
nhân cách trẻ mẫu giáo về thể chất, tình cảm - xã hội, giao tiếp, ngôn ngữ, nhận
thức và sẵn sàng vào lớp Một.
Vế thể chất: Giáo dục kỹ năng sống giúp cho trẻ đựơc an toàn, khoẻ
mạnh, nhanh nhẹn, khéo léo, bền bỉ, tháo vát, thích ứng được với những điều
kiện sống thay đổi.
Về tình cảm - xã hội: Giáo dục kỹ năng sống giúp cho trẻ biết kiểm soát
cảm xúc, giàu tình thương yêu và lòng biết ơn.
8
Về giữ nề nếp: Giáo dục kỹ năng sống giúp cho trẻ mạnh dạn, tự tin, tự
trọng và tôn trọng người khác, giao tiếp có hiệu quả.
Về ngôn ngữ: Giáo dục kỹ năng sống giúp cho trẻ biết nói năng lịch sự,
lắng nghe, hoà nhã và cởi mở.
Về nhận thức: Giáo dục kỹ năng sống giúp cho trẻ ham hiểu biết, sáng tạo
và sẵn sàng vào lớp Một. Giáo dục kỹ năng sống giúp cho trẻ có những kỹ năng
thích ứng với hoạt động học tập ở lớp Một như: sẵn sàng hoà nhập, đương đầu
với khó khăn, có trách nhiệm với bản thân, với công việc với các mối quan hệ xã
hội.
Hình ảnh: Triển khai về nội dung
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Hình ảnh: Dự giờ lớp mẫu giáo 4-5 tuổi
Ngoài việc tổ chức họp triển khai giúp giáo viên hiểu nội dung, phương pháp và
nhận thức sâu sắc về việc dạy trẻ kỹ năng sống, bản thân còn có nhiều các hình
thức tổ chức triển khai khác như thông qua họp hội đồng giáo viên, tổ chức học tập
tại trường bạn, thực hiện nghiêm túc việc học chuyên đề do ngành tổ chức, tổ chức bồi
dưỡng giáo viên thông qua giờ dạy mẫu.
Thường xuyên kiểm tra thông qua dự giờ dạy của giáo viên hàng tuần, hàng
tháng, hàng kì ... Để đánh giá viên nhận xét về cách hiểu và truyền tải giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ như thế nào, nhằm nâng cao công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Việc dạy kỹ năng sống từ sớm sẽ giúp hình thành lối sống, nếp sống có ý
thức cho trẻ. Muốn tạo thành nếp phải có thời gian dài để trẻ thấm nhuần chứ
không phải cứ dạy cho trẻ kỹ năng sống trên lý thuyết là trẻ có thể áp dụng được
ngay. Dạy kỹ năng sống là dạy cho trẻ những điều gần gũi trong cuộc sống,
những tình huống có thật xảy ra trong cuộc sống, cần một quá trình và phải tạo
được sự hứng thú cho trẻ.
9
Ví dụ: Tổ chức phát động các phong trào thi đua chào mừng các ngày lễ lớn
như 8/8, 20/10, 20/11... bắt buộc tất cả giáo viên trong nhà trường đều phải tham gia
như thao giảng, dự giờ thăm lớp, trang trí lớp theo các chủ đề, làm đồ dùng, đồ chơi...
tạo không khí vui tươi, gần gũi cho trẻ khi đến trường.
Hình ảnh: Ttrang trí tạo môi trường cho trẻ hoạt động lớp mẫu giáo 5-6 tuổi
Tóm lại: Sau khi thực hiện biện pháp này bản thân thấy phần đa giáo viên
trong nhà trường đã hiểu một cách sâu sắc về nội dung, phương pháp cần phải
giáo dục trẻ kỹ năng sống trong trường mầm non là như thế nào và cũng từ đó
giáo viên đã vận dụng tốt vào trong các hoạt động phù hợp với đặc điểm sinh lý
của trẻ, của lớp và cũng từ đó giáo viên hiểu và nhận thức sâu sắc về phương
pháp dạy trẻ kỹ năng sống thì bản thân mình phải luôn luôn cố gắng học hỏi,
tham khảo tài liệu sách vở, bồi dưỡng chuẩn hóa và bồi dưỡng nâng cao trình độ
chuyên môn nghiệp vụ. Lập kế hoạch dài hạn, ngắn hạn, trung hạn mỗi giáo viên
có ý thức tự học, tự bồi dưỡng, tự hoàn thiện mình để nâng cao trình độ chuyên
môn nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học của sự nghiệp
giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
Chất lượng hoạt động sau khi được giáo dục kỹ năng đa số trẻ của các lớp
đã có kỹ năng cơ bản trong sinh hoạt, đặc biệt là tác phong nhanh nhẹn, nề nếp
gọn gàng, ngăn nắp, có kỹ năng tự phục vụ, vệ sinh cũng được tốt hơn.
3.2. Biện pháp 2: Chỉ đạo giáo viên lồng ghép vận dụng nội dung của
những kỹ năng cơ bản thông qua các hoạt động để giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ ở trường mầm non.
10
Để hành động trở thành kỹ năng cần trải qua một quá trình. Giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ phải gắn với các việc làm, tình huống cụ thể: trẻ được quan
sát người khác làm, trẻ được tự thực hiện để trải nghiệm.
Là người phụ trách chuyên môn của nhà trường bản thân thường xuyên
quan tâm, nhắc nhỡ, giám sát, kiểm tra... giáo viên giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ mầm non giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống, biết điều nên làm và
không nên làm, giúp trẻ tự tin, chủ động và biết cách xử lý các tình huống trong
cuộc sống, khơi gợi khả năng tư duy sáng tạo của trẻ, đặt nền tảng cho trẻ trở
thành người có trách nhiệm và có cuộc sống hài hòa trong tương lai.
Kỹ năng sống tự tin: Là một trong những kỹ năng đầu tiên mà chúng ta
cần quan tâm mà nhất là nười giáo viên mầm non chúng ta cần chú tâm trong
công tác chăm sóc nuôi dưỡng, giáo dục trẻ chính là phát triển sự tự tin, lòng tự
trọng của trẻ mầm non.
Người ta thường nói: Tự tin là một trong những yếu tố quan trọng giúp
mang lại thành công và kết quả tốt nhất trong mọi việc. Tự tin không phải là tất
cả nhưng nếu thiếu điều này, không chỉ trẻ em mà cả người lớn đều khó đạt
được những thành công trong trường học và cuộc sống.
Sự tự tin giúp trẻ thể hiện được mình trong các mối quan hệ xã hội, giúp
trẻ không ngần ngại khám phá những điều mới mẻ thú vị trong cuộc sống, trau
dồi và học tập các kiến thức, kỹ năng. Tự tin cũng giúp trẻ vượt qua được những
khó khăn, trở ngại mà bất kỳ ai cũng sẽ phải đối mặt trong cuộc đời. Chính vì
thế mà bản thân thường xuyên theo dõi, chỉ đạo người giáo viên phải thường
xuyên dạy kỹ năng sống nhằm giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống, biết
được những điều nên làm và không nên làm. giúp trẻ cảm nhận được mình là ai,
cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những người khác. Kỹ năng sống
này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở mọi nơi.
Dạy con kỹ năng giao tiếp: Ngay từ khi trẻ chào đời, kỹ năng giao tiếp đã
là một kỹ năng quan trọng giúp trẻ tồn tại và phát triển. Giai đoạn đầu, trẻ giao
tiếp qua cử động tay chân, qua biểu cảm ánh mắt, qua tiếng khóc… Lớn hơn, kỹ
năng giao tiếp của trẻ được hình thành và hoàn thiện dần qua ngôn ngữ, cử chỉ…
Có thể khẳng đinh, giao tiếp là một trông những năng lực cần thiết nhất để trẻ
phát triển và sinh tồn trong cuộc sống.
Giáo viên đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giúp trẻ trau dồi kỹ
năng giao tiếp. Tạo môi trường phù hợp cho con, tạo điều kiện cho con hòa đồng
với những người xung quanh, cho con cơ hội, khuyến khích con tương tác, giao
tiếp với bạn bè… là những việc không thể
Ví dụ: Qua hoạt động văn học giờ kể chuyện trẻ và cô tự đóng kịch từ đó
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở nhà trường, giúp trẻ biết giới thiệu về bản thân,
về gia đình của mình trước đám đông, biết mình đang học lớp nào, thích cái gì,
địa chỉ nhà của mình ở đâu. Nhận biết ưu khuyết điểm của bản thân. Trang bị
cho trẻ một số kỹ năng sống tự phục vụ bản thân như: Trẻ biết đánh răng, rửa
mặt, rửa tay, biết sống có ngăn nắp… Biết cách ứng xử với mọi người xung
quanh, học cách lắng nghe và đối đáp.
11
Chỉ đạo, triển khai giáo viên đọc truyện có tranh minh họa cho trẻ nghe,
mỗi một ngày đọc cho trẻ từ 3-5 cuốn, cứ lặp đi lặp lại trong nhiều ngày để
luyện cho trẻ trí nhớ, lẫn từ vựng. Khi trẻ còn nhỏ tuổi thì chữ càng to càng
nhiều hình minh họa càng tốt. Từ vựng là chìa khóa mở ra trí tuệ cho trẻ. Trẻ
càng nghe được nhiều từ vựng thì khả năng về ngôn ngữ càng được phát triển
sau này. Đọc cho trẻ nghe hay nói chuyện với trẻ là cách tốt nhất dạy trẻ về từ
vựng. Đừng bao giờ sợ trẻ không thể tiếp thu được, vì trí não của trẻ có khả
năng tiếp thu bất kì cái gì chúng ta dạy. Nhà trường chỉ đạo mỗi ngày giáo viên
tranh thủ đọc chuyện cho trẻ nghe từ 5 - 10 phút và cho trẻ xem tranh chuyện...
Hình ảnh: Trẻ 4-5 tuổi đang đóng kịch
thông qua giờ kể chuyện.
Hình ảnh: GV đang đọc
chuyện cho trẻ nghe thông
qua giờ trả trẻ.
Trẻ mầm non có thể bắt trước hành động đẹp như đóng kịch thông qua
chuyện kể mà cô kể cho trẻ nghe hay xem một đoạn phim, phân tích một tình
huống cụ thể xảy ra trong lớp học hoặc ngoài đường phố…
Những hành vi này sẽ được tích luỹ trong quá trình hướng dẫn của giáo
viên và được thực hiện lặp đi lặp lại nhiều lần. Thói quen thực hiện lâu ngày sẽ
tạo thành kỹ năng.
Kỹ năng sống hợp tác: Con người sinh ra và lớn lên không có ai chỉ có
một mình. Trong cuộc sống chúng ta có gia đình, có bạn bè, có đồng nghiệp, có
các mối quan hệ xã hội. Trong cuộc sống hiện đại các mối quan hệ xã hội ngày
càng rộng mở và là một xu hướng tất yếu của sự phát triển. Việc biết cách hòa
đồng, biết cách làm việc theo nhóm, tận dụng sức mạnh, ưu thế của tập thể để
đạt được kết quả tốt nhất trong học tập và công việc là một trong những kỹ năng
quan trọng. Thông qua các hoạt động giáo viên giúp trẻ học cách cùng làm việc
với bạn, đây là một công việc không nhỏ đối với trẻ mầm non. Khả năng hợp tác
sẽ giúp trẻ biết cảm thông và cùng làm việc với các bạn và cùng chia sẽ với mọi
người.
Ví dụ: Trẻ chơi góc gia đình, trẻ biết được cách sử dụng những đồ dùng,
vật dụng ăn uống như cách cầm đũa, cầm thìa, cầm bát…Biết thực hiện những
12
hành vi trong ăn uống: không nói chuyện khi ăn, cách ngồi, cách lấy thức
ăn…các hành vi này sẽ được đưa vào trong các bữa ăn hàng ngày... từ đó hình
thành kỹ năng cho trẻ.
Hình ảnh: Trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi đang chơi bán hàng ở khu Chợ quê.
Kỹ năng thích tò mò, ham học hỏi, khả năng thấu hiểu: Đây là một
trong những kỹ năng quan trọng nhất cần có ở trẻ vì chương trình học được xây
dựng nhằm phát triển các kỹ năng nhận thức của trẻ, kích thích tính tò mò và
khả năng sáng tạo của trẻ: Đây là giai đoạn trẻ hết sức năng động, trẻ luôn thích
được giao tiếp với người khác, bất kỳ hoạt động nào của người lớn đều kích
thích tính tò mò và lôi cuốn trẻ. Ở độ tuổi này trẻ có khả năng tiếp thu và ghi
nhớ nhanh những gì được tiếp cận, trẻ đã có khả năng tự suy nghĩ và biểu lộ cảm
xúc, thích độc lập và làm theo ý mình.
Những nội dung trên đã đem lại một kết quả đáng mừng mà bản thân tôi
cũng ngỡ ngàng. Từ giáo viên đến trẻ đã đổi mới hoàn toàn. Giáo viên có những
phương pháp hay, trẻ mạnh dạn tự tin, lưu loát, thông qua những nội dung,
phương pháp cô dạy trẻ vận dụng vào cuộc sống một cách thuần thục biết tự rửa
tay sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử dụng những đồ
dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi
vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời
trước khi ăn, cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng chổ bát, chén, thìa … hoặc
biết giúp người lớn dọn dẹp, ngồi ngay ngắn, ăn hết suất. không làm ảnh hưởng
đến người xung quanh đó là một kết quả tốt khi vận dụng biện pháp này.
13
3.3. Biện pháp 3: Nhà trường chỉ đạo giáo viên tuyên truyền tới các bậc
phụ huynh về cách dạy trẻ kỹ năng sống trong gia đình.
Chúng ta phải hiểu rằng vì sao phải giáo dục kỹ năng sống cho trẻ cùng
với gia đình? Vai trò, trách nhiệm của bố mẹ, gia đình trong việc giáo dục kỹ
năng sống là không thể thay thế. Gia đình là môi trường thường nhật mà con gắn
bó suốt cả cuộc đời. Bố mẹ là người thân thiết, luôn đồng hành cùng con trong
mọi chặng đường đời và cũng là người hiểu con nhất. Ngay từ những giai đoạn
đầu đời, mẹ đã dạy con chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi, học lễ nghĩa với người lớn…
đó là những bước đầu tiên của kỹ năng sống. Khi con đi học, giáo dục kỹ năng
sống là sự tiếp nối và nâng cao và mở rộng hơn trong những giai đoạn đầu đời
cho con. Bố mẹ mới chính là tấm gương để con học tập và hoàn thiện kỹ năng
sống. Quan trọng là cha mẹ muốn con mình lớn lên trở thành người như thế nào,
bản thân cha mẹ cần cái gì, thiếu gì, cần dựa vào cái gì để sống, để thành công
thì hãy dạy con những điều như thế. Việc xây dựng kỹ năng sống cho trẻ không
gì hơn là cho trẻ cơ hội để trải nghiệm, thích nghi và hướng dẫn cho trẻ cách tự
thể hiện mình. Cha mẹ có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng cảm xúc và xã hội bằng
cách tạo ra các mối liên kết bạn bè tại gia đình. Cha mẹ hãy hỏi trẻ muốn mời ai
về nhà chơi. Mối quan hệ này được trẻ duy trì khi đến trường, khi có được mối
liên kết với một trẻ nào đó trong lớp, các mối quan hệ khác sẽ hình thành tiếp
theo một cách dễ dàng hơn. Hiểu được tầm quan trọng về mối quan hệ giữa nhà
trường với phụ huynh cần hợp tác như thế nào để cùng nhau giáo dục kỷ năng
sống cho trẻ ngay từ lúc trẻ đang còn ở trường mầm non. Chính vì thế mà tôi
thường xuyên chỉ đạo giáo viên bằng mọi hình thức để tuyên truyền như thông
qua bảng tuyên truyền, họp phụ huynh, giờ đón trẻ, trả trẻ...
Hình ảnh: Góc tuyên truyền lớp mẫu giáo 5-6 tuổi.
14
Thông qua các hình thức trên và bằng sự chỉ đạo của mình, giáo viên đã
phát huy cao nhất tính chủ động, tích cực, sáng tạo trong công tác chăm sóc giáo
dục trẻ và tổ chức mọi hoạt động trong trường, lớp và tham gia hoạt động xã hội
một cách phù hợp và hiệu quả.
Làm sao để phụ huynh hiểu được khi trẻ về đến nhà không nên bực bội
hoặc cho rằng trẻ chỉ biết chơi suốt ngày. Cha mẹ cần có niềm tin với sự hướng
dẫn của giáo viên và năng khiếu tò mò bẩm sinh của trẻ, trẻ có thể lĩnh hội kinh
nghiệm nhằm giải quyết các vấn đề quan trọng, đọc, làm toán, thử nghiệm một
số kỹ năng khoa học khi chơi với nhau.
Cần giáo dục để trẻ cảm thấy thoải mái tự tin trong mọi tình huống của
cuộc sống. Trong gia đình, việc dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống
rất cần thiết. Để trẻ có được những kỹ xảo, thói quen sử dụng đồ dùng một cách
chính xác và thuần thục khéo léo, không chỉ đòi hỏi trẻ phải thường xuyên luyện
tập, mà còn phải đáp ứng được những nhu cầu của trẻ, đó là cung cấp cho trẻ
những mẫu hành vi văn hóa, những hành vi đúng, đẹp, văn minh của chính cha
mẹ và những người xung quanh trẻ.
Đối với trẻ cha mẹ là một tầm quan trọng nó ảnh hưởng rất lớn đến sự
phát triển của trẻ chính vì thế mà bản thân không loại trừ biện pháp này mà còn
trú trọng một cách tích cực bằng sự chỉ đạo nhiệt tình của mình sự năng nổ, tích
cực của giáo viên trong nhà trường đã giúp biện pháp này đạt hiệu quả một cách
tích cực.
3.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên giúp trẻ phát triển các kỹ năng sống
qua việc thực hiện chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ.
Như chúng ta đã biết, trẻ mầm non như tờ giấy trắng, do đó muốn trẻ phát
triển một cách toàn diện thì quá trình chăm sóc giáo dục trẻ đòi hỏi giáo viên
chú ý dạy trẻ phát triển đồng bộ về các mặt: Thể chất, nhận thức, ngôn ngữ,
thẩm mỹ, tình cảm xã hội. Nhưng muốn có được sự phát triển toàn diện ở mỗi
cháu thì trước hết giáo viên phải tập cho trẻ có những thói quen nề nếp tốt, để
hình thành cho trẻ kỹ năng sống ngay từ lúc còn thơ. Trong những năm gần đây
ngành mầm non đã triển khai xây dựng lồng ghép chuyên đề “Giáo dục kỹ năng
sống” vào chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non. Giáo dục kỹ năng sống
là giáo dục cách sống tích cực, xây dựng những hành vi lành mạnh và thay đổi
những hành vi thói quen tiêu cực giúp trẻ có những nhận thức, kiến thức, hành
vi, thái độ và kỹ năng thích hợp.
Nội dung phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực”, trong đó có nội dung: Nhà trường cần tổ chức các hoạt động văn
nghệ, thể thao một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác
của học sinh. Tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí ...
tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của học sinh.
Thường xuyên hướng dẫn giáo viên thực hiện kế hoạch giáo dục, kế
hoạch đánh giá trẻ bằng việc trang bị cho mỗi lớp quyển nhật ký, mỗi trẻ có mỗi
biểu tượng đánh giá riêng nhằm giúp giáo viên quan sát ghi chép hàng ngày
từng chi tiết về sự tiến bộ của trẻ, các mối quan hệ với cô, với bạn, ghi chép
những kỹ năng trẻ đạt được trong mỗi ngày làm căn cứ, thước đo để đánh giá
cuối mỗi giai đoạn phát triển của trẻ theo từng độ tuổi. Cũng từ biện pháp này,
15
giáo viên sẽ có điều kiện lưu trữ dữ liệu, sản phẩm để đánh giá trẻ, đồng thời có
cơ sở để thay đổi, bổ sung các biện pháp giáo dục từng trẻ vì trẻ con rất khác
nhau và giúp trẻ hình thành các kỹ năng sống.
Thường xuyên chỉ đạo giáo viên gần gũi, yêu thương, tôn trọng và đối xử
công bằng với trẻ, đảm bảo tuyệt đối an toàn về thể chất, tinh thần cho trẻ.
Trong quá trình chỉ đạo cho tập thể giáo viên lồng ghép tích hợp nội dung
dạy kỷ năng sống cho trẻ thông qua tổ chức hoạt động chăm sóc, vui chơi, học
tập cho trẻ giáo viên đã vận dụng một cách sáng tạo có hiệu quả phương pháp
đổi mới. Biết khai thác các tình huống trong cuộc sống để giáo dục trẻ, tạo cơ
hội cho trẻ hoạt động, tìm tòi, khám phá, khuyến khích trẻ sáng tạo trong mọi
hoạt động. Như việc sưu tầm các trò chơi dân gian, các bài hát múa truyền thống
thường xuyên được chú trọng. Đặc biệt Đông Anh là cái nôi của làn điệu dân ca
nổi tiếng với Dân ca Đông Anh, nên không chỉ có các cô giáo, trẻ mầm non mà
tất cả các thế hệ trong xã đều giữ gìn, phát huy làn điệu dân ca và các trò diễn
của quê hương mình phù hợp với từng độ tuổi, từng đối tượng.
Hình ảnh: Trẻ hát dân ca Đông Anh và chơi trò chơi dân gian.
Trong môi trường cơ sở vật chất đầy đủ, cán bộ giáo viên tâm huyết với
ngành, yêu nghề mến trẻ, trình độ năng lực, chuyên môn vững vàng nên trẻ chủ
động, tích cực tham gia vào các hoạt động vui chơi, học tập, tham gia vào các
trò chơi dân gian, hát làn điệu dân ca... giúp trẻ tự tin, biết bày tỏ cảm xúc và ý
kiến cá nhân, đoàn kết với bạn bè. Trẻ mạnh dạn trong giao tiếp với những
người xung quanh. Trẻ có ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường, giữ vệ sinh cá
16
nhân. Trẻ quan tâm chăm sóc, bảo vệ cây xanh, vật nuôi, có ý thức chấp hành tốt
những quy định về an toàn giao thông...
Hình ảnh: Trẻ chăm sóc vườn rau trong trường.
Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5 tuổi là vô cùng quan trọng và cần
thiết, đặc biệt là trong đời sống xã hội hiện đại của chúng ta ngày nay. Hơn nữa,
hiện nay, giáo dục kỹ năng sống được xem như một thành tố quan trọng để đánh
giá chất lượng giáo dục. Theo công ước quốc tế Liên Hiệp Quốc về quyền trẻ
em, giáo dục kỹ năng sống hỗ trợ các quyền trẻ em trong tiếp cận với thông tin,
các kỹ năng cần thiết và các dịch vụ y tế, giáo dục và quyền được tham gia.
Chúng ta cần tạo năng lực tâm lý xã hội cho lớp trẻ, chủ yếu giúp cho họ phát
huy nội lực với những kỹ năng sống để trẻ có thể tự bảo vệ mình và ứng phó với
cuộc sống.
2.4. Hiệu quả đạt được
Sáng kiến kinh nghiệm này được áp dụng tại trường mầm non Đông Anh
trong năm học 2018 - 2019. Sau 1 năm quản lý và chỉ đạo tập thể cán bộ, giáo
viên thực hiện dạy kỹ năng sống cho trẻ ở trường mầm non Đông Anh, huyện
Đông Sơn. Bản thân nhận thấy tất cả các biện pháp mà mình đua ra và áp dụng
vào thực tế tại trường nơi mình đang công tác. Mỗi biện pháp có một màu sắc
riêng, một cách áp dụng, vận dụng riêng và đều hỗ trợ cho nhau trong việc thực
hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Nó đã giúp giáo viên hiểu được nội
dung, phương pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ ở trường mầm non và được vận
dụng một cách khoa học, lồng ghép tích hợp trong các môn học, hoạt động ngoài
giờ lên lớp. Về kiến thức, giáo viên có thể truyền đạt và hướng dẫn trẻ thực hành
thao tác. Vận dụng các phương pháp dạy học trong trường mầm non.
17
Trường mầm non Đông Anh 100% giáo viên đã có những kiến thức cơ
bản và có thể tự mình xây dựng kế hoạch vận dụng dạy trẻ kỹ năng sống tùy
thuộc vào từng hoạt động mà giáo viên cung cấp cho trẻ những kiến thức cần
thiết về kỹ năng sống để trẻ sống lành mạnh, giúp trẻ hiểu và biết cách ứng phó
trước nhiều tình huống, học cách giao tiếp, ứng xử với mọi người, giải quyết
mâu thuẫn trong mối quan hệ và thể hiện bản thân một cách tích cực. Trẻ được
những kỹ năng cơ bản để đương đầu, giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, trẻ
biết cách tự vệ sinh cơ thể, cách chia sẻ, hợp tác với bạn bè, biết nói câu cám ơn,
xin lỗi, biết cách chào hỏi người khác, cách tự lập và bảo vệ bản thân,…và cũng
qua 1 năm thực hiện nhà trường đạt được kết quả như sau:
Bảng khảo sát giáo viên cuối năm học
TT
1
2
3
4
5
Nội dung khảo sát
Giáo viên thực hiện việc rèn kỹ
năng giúp trẻ giao tiếp tự tin
Giáo viên thực hiện việc rèn kỹ
năng phát triển ngôn ngữ
Giáo viên thực hiện việc rèn kỹ
năng giúp trẻ nhận thức về tự nhiên
và xã hội
Giáo viên thực hiện việc rèn kỹ
năng dạy trẻ an toàn
Giáo viên thực hiện việc rèn kỹ
năng cho trẻ vào lớp 1
Tổng
số GV
13
13
Xếp loại chung
Thường xuyên
TS Tỷ lệ %
Chưa thường xuyên
TS
Tỷ lệ %
13
100
0
13
100
0
13
100
0
13
100
0
13
100
0
13
13
13
* Nhận xét: Qua bảng khảo sát cuối năm ta thấy. 13/13 đạt 100% Giáo
viên của nhà trường luôn thực hiện tốt việc rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ. Giáo
viên nắm được những nội dung cơ bản về dạy trẻ kỹ năng sống trong việc lồng
ghép tích hợp dạy kỹ năng sống cho trẻ trong các hoạt động.
Bảng khảo sát trẻ đầu năm học
Tổng số
Xếp loại chung
trẻ
Đạt
Chưa đạt
TT
Nội dung đánh giá
đánh Số trẻ Tỷ lệ % Số trẻ Tỷ lệ %
giá
1 Kỹ năng giao tiết tự tin
230
210
91.3
20
8.7
2 Kỹ năng phát triển ngôn ngữ
230
212
92.1
18
7.9
Kỹ năng nhận thức về tự
230
195
84.8
35
15.2
3
nhiên và xã hội
4 Kỹ năng an toàn
230
221
96.1
9
3.9
* Nhận xét: Nhìn vào bảng khảo sát trên chúng ta có thể thấy được số trẻ
hiểu và thực hiện các nội dung về kỹ năng sống tỷ lệ đã co chuyển biến tốt.
- Kỹ năng trẻ giao tiết tự tin đạt 91.3% tăng 47.8 % so với đầu năm
18
- Kỹ năng phát triển ngôn ngữ của trẻ đạt 92.1% tăng 37.8% so với đầu năm
- Kỹ năng nhận thức về tự nhiên và xã hội đạt 84.8% tăng 43.5% .
- Kỹ năng an toàn trẻ đạt 96.1% tăng 57.0% so với đầu năm.
Nhờ việc quản lý chỉ đạo giáo viện dạy trẻ kỹ năng sống trong việc chăm
sóc, giáo dục trẻ ở trường ngày càng được nâng cao, góp phần quan trọng trong
việc tạo ra giá trị thương hiệu của nhà trường và thực sự là địa chỉ tin cậy của
các bậc phụ huynh vì trẻ ở đây được chăm sóc, giáo dục một cách khoa học,
xuất phát từ lòng đam mê nghề nghiệp của giáo viên với một mục tiêu duy nhất
“Tất cả vì học sinh thân yêu”.
Qua việc khảo sát trên cho thấy việc hiểu biết nội dung dạy trẻ kỹ năng
sống vào hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ đối với giáo viên trong nhà trường
qua một năm bồi dưỡng đã được nâng lên một cách khởi sắc.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Qua nghiên cứu lý luận và thực tiễn và công tác của bản thân, tôi rút ra
được những bài học kinh nghiệm như sau :
Để làm tốt nhiệm vụ giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đòi hỏi phải có sự
chung tay của toàn xã hội trong đó nhà trường là nòng cốt. Đối với trường mầm
non trước hết cô giáo phải có tình yêu đối với trẻ với nghề, phải có trình độ năng
lực vững vàng và điều quan trọng nữa là Cán bộ quản lý phải đưa ra được những
phương pháp chỉ đạo sát thực và hiệu quả nhất.
Với bản thân tôi trong cương vị là người quản lý trực tiếp chỉ đạo chất
lượng dạy của nhà trường, tôi thấy những công việc mà mình đã và sẽ phải làm
cụ thể là:
- Xây dựng kế hoạch chỉ đạo và duy trì thực hiện kế hoạch một cách khoa
học.
- Không ngừng học tập nâng cao trình độ lý luận, chuyên môn nghiệp vụ
để vững vàng hơn trong công tác quản lý.
- Lấy việc bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên, dự giờ thăm lớp là
phương tiện hữu hiệu để bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên giúp giáo viên có
cơ hội nâng cao năng lực chuyên môn và khắc phục các hạn chế trong giảng dạy
- Làm tốt công tác xã hội hoá giáo dục, huy động tối đa sự ủng hộ của phụ
huynh và của mọi lực lượng trong xã hội trong việc thực hiện chuyên đề.
- Duy trì và nâng cao việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh” và áp dụng có hiệu quả vào trong thực tiễn công việc được phân
công, lấy đó làm việc học tập suốt đời.
3.2. Kiến nghị
* Đối với UBND huyện
UBND triển khai kế hoạch thực hiện các hoạt động chăm lo, nâng cao đời
sống vật chất và tinh thần cho các nhà trường thực hiện tốt việc chỉ đạo giáo
viên thực hiện tốt kỹ năng sống cho trẻ.
Trên đây là một số biện pháp của bản thân tôi trong quá trình chỉ đạo giáo
viên trong nhà trường giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non. Tôi xin mạnh
19
dạn trao đổi và rất mong sự góp ý, đánh giá của Hội đồng khoa học, phòng Giáo
dục Huyện Đông Sơn và bạn bè đồng nghiệp góp ý bổ sung.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN CỦA HĐKH CẤP TRƯỜNG
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến
SKKN xếp loại: ...........
kinh nghiệm của mình viết, không sao
CHỦ TỊCH HĐKH
chép nội dung của người khác.
Đông Sơn, ngày 16 tháng 5 năm 2019
Người viết
HIỆU TRƯỞNG
Lê Thị Mùi
Nguyễn Thị Hậu
20
- Xem thêm -
.PDF 
23 
20 
72 
