Tài liệu Kinh nghiệm quản lí giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non cổ lũng huyện bá thước

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BÁ THƯỚC SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ GIÁO DỤC THẨM MỸ CHO TRẺ MẪU GIÁO THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH Ở TRƯỜNG MẦM NON CỔ LŨNG HUYỆN BÁ THƯỚC Người thực hiện: Lương Thị Dung Chức vụ: Phó hiệu trưởng Đơn vị công tác: Trường MN Cổ Lũng SKKN thuộc lĩnh vực: Quản lý BÁ THƯỚC, NĂM 2019 1 MỤC LỤC Mục Nội dung Trang 1. MỞ ĐẦU 1 1.1 Lí do chọn đề tài 1 1.2 Mục đích nghiên cứu 2 1.3 Đối tượng nghiên cứu 2 1.4 Phương pháp nghiên cứu 3 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 3 2.1 Cơ sở lý luận của vấn đề 3 2.2 Thực trạng của vấn đề 4 2.3 Các biện pháp tổ chức thực hiện 7 2.3.1 Biện pháp 1: Tăng cường tính khoa học trong xây dựng kế 7 hoạch giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động tạo hình. 2.3.2 Biện pháp 2: Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo dục 9 thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình cho giáo viên 2.3.3 Biện pháp 3: Chỉ đạo đổi mới phương pháp giáo dục thẩm 12 mỹ cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động tạo hình 2.3.4 Biện pháp 4: Đổi mới kiểm tra đánh giá dạy tạo hình 14 2.3.5 Biện pháp 5: Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, bổ sung học 15 2.4 3. liệu để tổ chức tốt hoạt động tạo hình. Hiệu quả của SKKN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 17 18 3.1 Kết luận 18 3.2 Kiến nghị 19 2 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài Giáo dục Mầm non không phải chỉ đơn thuần là chăm sóc trẻ mà giáo dục mầm non là giáo dục toàn diện cho trẻ về năm mặt: Ngôn ngữ, nhận thức, thẩm mỹ, thể chất, tình cảm - xã hội. Vậy, phát triển thẩm mỹ là một trong năm lĩnh vực giáo dục toàn diện cho trẻ Mầm non nói riêng và với trẻ em nói chung. [7]. Luật Giáo dục năm 2009 nhấn mạnh: “Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội” và “Quan tâm đầy đủ đến giáo dục phẩm chất, đạo đức, ý thức công dân, giáo dục sức khoẻ và giáo dục thẩm mỹ (GDTM) cho học sinh là yêu cầu chiến lược phát triển giáo dục trong giai đoạn mới ở nước ta”. Có thể nói cùng với đức dục, trí dục, thể dục, GDTM là một trong những con đường hình thành nhân cách con người Việt Nam hiện đại [8]. Nội dung hoạt động tạo hình (HĐTH) trong trường mầm non được coi như là một phương tiện phát triển thẩm mỹ cho trẻ rất hữu hiệu. Thông qua hoạt động tạo hình mà trẻ có thể phát triển các chức năng tâm lí như khả năng quan sát - tri giác các sự vật hiện tượng xung quanh, từ đó buộc trẻ phải tư duy và quá trình đó làm phát triển óc tưởng tượng sáng tạo của trẻ, trẻ ham muốn, hứng thú và tích cực tạo ra cái đẹp. Đây là yếu tố cần thiết và có thể nói là không thể thiếu được để góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách.[4]. Quản lý giáo dục thẩm mỹ qua hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non là nhiệm vụ chiến lược trong hoạt động giáo dục của nhà trường, góp phần giải quyết mối quan hệ giữa “Đức – Trí – Thể - Mỹ” trong sự phát triển con người ở các mục tiêu giáo dục. Quan niệm về cái đẹp cái xấu ngày nay rất phức tạp dường như không có một quy định chuẩn nào cụ thể. Vì vậy việc quản lý hoạt động giáo dục thẩm mĩ 0 thông qua hoạt động tạo hình sẽ góp phần nâng cao nhận thức cũng như tầm quan trọng của GDTM đối với thế hệ trẻ.[4]. Thực tiễn trong các trường Mầm non chưa quan tâm nhiều đến việc giáo dục thẩm mĩ cho trẻ. Trong khi đó giáo dục thẩm mĩ có vai trò quan trọng làm tăng khả năng tư duy, trí tưởng tượng sáng tạo và làm phong phú thêm đời sống tinh thần cho trẻ. Đặc biệt là rèn cho trẻ kỹ năng cầm bút tô, vẽ, tư thế ngồi tạo tiền đề và tâm thế tốt cho trẻ bước vào lớp một. Trong quá trình tổ chức hoạt động tạo hình giáo viên ít khi chú ý đến làm thế nào giúp trẻ hiểu và cảm nhận được vẻ đẹp từ thiên nhiên, ý nghĩa những bức tranh, hay các sản phẩm vẽ, nặn, xé, dán và tính tích cực sáng tạo cá nhân. Nếu chúng ta biết cách khai thác để phát triển thẩm mĩ cho trẻ thông qua hoạt động tạo hình thì không những tư duy, trí tượng tượng sáng tạo của trẻ được tăng lên mà còn giúp trẻ biết cảm nhận, yêu thích cái đẹp, tâm hồn trong sáng, hướng tới giá trị Chân – Thiện – Mĩ. Khoa học nghiên cứu đã chỉ ra vai trò quan trọng của quản lí trong hoạt động của bất cứ tổ chức nào và nhà trường cũng không phải là ngoại lệ. Để hoạt động giáo dục nói chung và hoạt động GDTM nói riêng có hiệu quả thì quản lí của người đứng đầu nhà trường đóng vai trò không nhỏ. Tuy nhiên, cùng với việc giáo dục thẩm mỹ chưa được chú trọng trong thực tiễn giáo dục trẻ thì công tác quản lí hoạt động này cũng chưa được đầu tư và quan tâm thực sự. Với những lí do trên, tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp Quản lý giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non Cổ Lũng huyện Bá Thước”. 1.2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn quản lý giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo qua hoạt động tạo hình, đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non Cổ Lũng huyện Bá Thước. 1.3. Đối tượng nghiên cứu 1 Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non Cổ Lũng huyện Bá Thước. 1.4. Phương pháp nghiên cứu - Hệ thống hóa, tổng hợp, phân tích các tài liệu khoa học về quản lý giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động tạo hình và các văn bản có tính pháp lý liên quan. - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi - Phương pháp phỏng vấn - Phương pháp quan sát - Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm thực tiễn - Dùng thống kê toán học để xử lý số liệu điều tra 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lí luận Đa số các nhà khoa học giáo dục cho rằng: “Giáo dục là một quá trình tác động của nhà giáo dục tới học sinh nhằm hình thành và phát triển nhân cách của họ phù hợp với mục tiêu giáo dục trong môi trường kinh tế, văn hóa, xã hội nhất định”.[1] Giáo dục thẩm mĩ giúp hình thành những năng lực hoạt động theo quy luật của cái đẹp trong mọi hoạt động của xã hội và con người, bên cạnh đó giáo dục thẩm mĩ cũng hình thành các năng lực thẩm mĩ với tính cách là năng lực đặc thù. “Bản chất của giáo dục thẩm mĩ chính là bồi dưỡng lòng khát khao đưa cái đẹp vào cuộc sống, tạo nên sự hài hòa giữa tự nhiên - con người - xã hội, là quá trình tác động có định hướng và có ý thức của con người nhằm hình thành và phát triển năng lực của chủ thể thẩm mĩ” .[5]. Giáo dục thẩm mĩ là quá trình tác động của nhà giáo dục tới trẻ nhằm hình thành và phát triển những quan hệ thẩm mỹ đúng đắn với hiện thực góp phần phát triển nhân cách toàn diện hài hoà ở trẻ. 2 Từ hai khái niệm trên có thể rút ra khái niệm giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động tạo hình: Giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo thông qua họat động tạo hình là quá trình tác động của nhà sư phạm mầm non tới trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động tạo hình nhằm hình thành những quan hệ thẩm mỹ đúng đắn của trẻ với hiện thực góp phần xây dựng nền tảng cho sự phát triển nhân cách hài hòa, toàn diện cho trẻ. 2.2. Thực trạng vấn đề 2.2.1. Tình hình địa phương và nhà trường Trường mầm non Cổ Lũng nằm trong vùng khó khăn của huyện Bá Thước, thuộc 62 huyện nghèo của cả nước, kinh tế còn thấp kém, phụ thuộc nhiều vào thiên nhiên, được hưởng những ưu đãi của Chính phủ theo chương trình 30a, nên đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, một số hộ gia đình chưa quan tâm đến việc học còn bỏ mặc con em ở nhà để đi làm kinh tế. Điều đó đã làm ảnh hưởng đến việc học của trẻ. Tình hình đội ngũ cán bộ giáo viên Năm học 2015 – 2016 2016 -2017 2017 -2018 Số cán bộ GV,CN V 17 16 19 GV đạt chuẩn %) GV trên chuẩn (%) 100 100 100 59 59 82,0 GV dạy giỏi (SL) Trường ( huyện) 7 8 9 Tỉnh 0 0 0 Ghi chú Quốc gia 0 0 0 Số CB, GV đang được đi học nâng chuẩn, trên chuẩn 2 Thực trạng kế hoạch hóa giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non Ban giám hiệu chưa quan tâm đến việc xây dựng mục tiêu GDTM cho trẻ mẫu giáo thông qua HĐTH Nhà trường mới chỉ đưa mục tiêu chung của chương trình khung mà Bộ GD&ĐT ban hành, chưa quan tâm đến việc lựa chọn mục tiêu GDTM cho từng chủ đề. 3 Khi lên chương trình giảng dạy giáo viên mới mang tính liệt kê bài dạy, chưa biết cân đối nội dung GDTM và chưa biết xác định mục tiêu cụ thể cho từng hoạt động tạo hình. Trong chương trình giảng dạy GDTM một số nội dung còn hạn chế như: Hoạt động xé dán, làm đồ dùng, đồ chơi, thổi màu,in ấn. Việc phân bố thời gian thực hiện hoạt động GDTM ở các chủ đề còn ít. Thực trạng tổ chức tổ chức nhân sự đối với giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non Mặc dù đội ngũ giáo viên trong những năm gần đây đã tích cực học tập, đổi mới phương pháp giảng dạy, áp dụng công nghệ thông tin trong quá trình tổ chức các hoạt động tạo hình, giáo viên đã tổ chức các hoạt động với nhiều hình thức đa dạng và phong phú mang lại hứng thú cho trẻ, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục thẩm mĩ. Mặt khác do trình độ giáo viên mới chỉ ở mức đạt chuẩn, chưa được học tập nâng cao trình độ cùng với khả năng tạo hình mới ở mức độ trung bình cho nên vẫn còn có những hạn chế nhất định trong quá trình tổ chức giảng dạy. Hơn nữa việc tổ chức nhân sự của nhà trường cũng có nhiều bất cập, không khoa học. Việc phân giáo viên đứng lớp cũng chưa tạo điều kiện để giáo viên phát huy hết khả năng tạo hình và khả năng truyền đạt nội dung GDTM cho trẻ thông qua HĐTH. Thực trạng chỉ đạo giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chương trình giảng dạy và nâng cao chất lượng dạy và học đóng một vai trò quan trọng trong việc tổ chức các hoạt động học tập cho trẻ. Muốn các hoạt động luôn thu hút được sự hứng thú tích cực của trẻ, đạt được mục đích đề ra thì giáo viên phải luôn có những kế hoạch cụ thể phù hợp với nội dung của từng chủ đề, những trang giáo án hay, trình bày khoa học, thể hiện sự sáng tạo, tích hợp các nội dung một cách hài hoà đảm bảo khả năng phát triển của trẻ. 4 Chỉ đạo bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên dạy thông qua các buổi chuyên đề - sinh hoạt chuyên môn là biện pháp tích cực có hiệu quả cao. Vì mục đích tổ chức chuyên đề - sinh hoạt chuyên môn là tạo ra môi trường nâng cao chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ trong trường mầm non. Với đội ngũ giáo viên đã có nhiều năm công tác, nhiều đồng chí tuổi đời cao có kinh nghiệm nhưng năng lực chuyên môn hạn chế, khả năng tiếp thu với thông tin mới còn khó khăn cần phải động viên, phát huy mặt mạnh là kinh nghiệm của họ và dành thời gian bồi dưỡng chuyên môn đi sâu vào những hạn chế để cùng họ khắc phục như: Sử dụng công nghệ thông tin, thiết kế bài giảng chưa hiệu quả, khả năng cập nhật những vấn đề đổi mới trong giảng dạy còn chậm, tạo điều kiện cho họ được thường xuyên trao đổi học tập chuyên môn từ những bạn đồng nghiệp, tham gia ý kiến xây dựng các hoạt động dạy học, tạo điều kiện cho họ được trải nghiệm những kinh nghiệm đã có, giúp họ tích cực hơn trong quá trình giảng dạy. Đối với những đồng chí giáo viên trẻ mới vào nghề chưa có kinh nghiệm, kỹ năng sư phạm, nhưng họ có sự năng động sáng tạo, nhanh nhạy trong việc đổi mới, sử dụng công nghệ thông tin thành thạo và hiệu quả hơn. Nhiều đồng chí có năng khiếu trong hoạt động tạo hình luôn tạo ra những sản phẩm mang tính nghệ thuật cao, tham gia tích cực trong các hội thi, triển lãm tranh, đồ dùng đồ chơi của ngành giáo dục. Thực trạng kiểm tra, đánh giá giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non Việc kiểm tra, đánh giá việc tổ chức các hoạt động tạo hình chưa có tiêu chí rõ ràng, phù hợp. Thực trạng Các nội dung GDTM cho trẻ MG thông qua HĐTH ST T Các nội dung GDTM cho trẻ MG thông qua HĐTH Tốt 1 Hướng dẫn trẻ tạo ra các sản phẩm tạo 40 Mức đánh giá Tỉ lệ TB Tỉ lệ Yếu Tỉ lệ Thứ bậc 22,50 44,90 5 58 32,60 80 hình (Tranh tô, vẽ, nặn, xé dán, xếp dán, 5 trang trí đồ dùng đồ chơi tự tạo, thổi 2 màu, in ấn...). Dạy trẻ cảm thụ cái đẹp thông qua hoạt 53 29,80 68 38,2 57 32,0 3 3 động tạo hình. Dạy trẻ sử dụng các kỹ năng tạo hình để 51 28,70 78 43,80 49 27,50 2 4 tạo ra sản phẩm tạo hình Giúp trẻ biết nhận xét, đánh giá các tác 44 24,70 57 32,00 77 43,3 4 54 30,33 79 44,39 45 25,28 phẩm nghệ thuật tạo hình của mình và của 5 bạn Dạy trẻ yêu thích cảnh đẹp trong trường, 1 lớp và trong cuộc sống. Trong các nội dung thì nội dung ‘Hướng dẫn trẻ tạo ra các sản phẩm tạo hình (Tranh tô, vẽ, nặn, xé dán, xếp dán, đồ dùng tự tạo, thổi màu, in ấn...) đạt mức yếu do nhà trường chưa mạnh dạn đưa các nội dung mới có tính sáng tạo vào trong các hoạt động như nội dung cho trẻ thổi màu, in ấn để tạo ra sản phẩm. Hầu hết giáo viên rất ngại cho trẻ sử dụng màu nước vì sợ trẻ dây bẩn ra tay và ra quần áo. Trong khi đó nội dung cho trẻ thổi màu và in ấn là nội dung kích thích hứng thú và tạo cho trẻ có nhiều cơ hội để sáng tạo và cảm nhận được cái đẹp của sản phẩm mình tạo ra. Nhìn chung nội dung quản lý này ở nhà trường được đánh giá chỉ ở mức trung bình. Chính vì thế khi xác định các nội dung quản lý hoạt động giáo dục thẩm mỹ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục thẩm mỹ cần phải chú trọng vào khâu xác định nội dung giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo thông qua HĐTH nhằm đáp ứng yêu cầu của quá trình giáo dục. 2.3. Biện pháp quản lý giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động tạo hình 2.3.1. Biện pháp 1: Tăng cương tính khoa học trong xây dựng kế hoạch giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo qua hoạt động tạo hình. Nội dung 6 Thiết kế các hoạt động giáo dục thẩm mỹ thông qua việc: - Thiết kế các hoạt động xé, dán, cắt, vẽ, nặn, tô thông qua việc tạo ra các ví dụ minh họa, tạo môi trường sinh động để trẻ dễ dàng hình thành được kỹ năng của mình - Thiết kế các hoạt động giáo dục thẩm mỹ kết hợp với ngoại khóa cho trẻ mẫu giáo từ 3 đến 6 tuổi để trẻ được trải nghiệm và khám phá các hoạt động thực tế để phát triển tư duy thẩm mỹ và khả năng sáng tạo nghệ thuật - Thiết kế các hoạt động tạo hình để trẻ tự thực hành và rèn luyện kỹ năng tạo hình của mình. Cách thức thực hiện Thứ nhất: Tiến hành lập kế hoạch chỉ đạo xây dựng nội dung chương trình giáo dục thẩm mỹ. Đối với cán bộ quản lý nhà trường cần căn cứ vào chương trình giáo dục trẻ mầm non và mẫu giáo đã được quy định theo khung cơ bản để lên kế hoạch chỉ đạo cho từng giáo viên tiến hành lập kế hoạch thực hiện xây dựng chương trình giáo dục thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình. Cán bộ quản lý nhà trường giao trách nhiệm cho từng giáo viên chịu trách nhiệm về nội dung chương trình trên cơ sở số giờ, số tiết giáo dục thẩm mỹ của từng lớp học. Thứ hai: Giáo viên nhà trường khi được chỉ đạo về thiết kế nội dung chương trình giáo dục thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình cần phải tiến hành thực hiện. Đầu tiên cần phải căn cứ vào đặc điểm tâm lý của trẻ từng lứa tuổi để lấy đó làm căn cứ xây dựng nội dung giáo dục thẩm mỹ. Nội dung giáo dục thẩm mỹ trước đó thường được xây dựng theo hình thức hoạt động đơn giản, không sinh động và thu hút được sự chú ý của trẻ cho nên giáo viên cần phải chú ý và cân nhắc khi tiến hành xây dựng nội dung cho hoạt động giáo dục này. Giáo viên nhà trường phải chuẩn bị chi tiết về từng bài dạy thông qua những hoạt động gì để tiến hành lập kế hoạch bài giảng cho từng tiết học. Thông thường mỗi tuần đối với trẻ thường bao gồm cả hoạt động chơi, ăn và các hoạt động giáo dục về thể chất, giáo dục về sức khỏe và dinh dưỡng và giáo dục về tình cảm và thẩm mỹ. Chính vì thế chương trình 7 giáo dục thẩm mỹ cần phải được xây dựng với những nội dung hết sức ngắn gọn nhưng lại phải giúp trẻ hình thành được những kỹ năng cơ bản về tạo hình đồng thời phát triển được tình cảm và tâm lý của mình. Chính vì thế muốn xây dựng được nội dung giáo dục thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình, người giáo viên cần phải nắm vững về thời lượng và yêu cầu trong khi thực hiện giáo dục trẻ. Đồng thời người giáo viên phải tiến hành thu thập những hoạt động giáo dục mang tính thực tiễn cao. Thứ ba: Tiến hành thử nghiệm và đánh giá chương trình giáo dục thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình đã được xây dựng. Bằng cách đánh giá về khả năng nhận biết của trẻ đối với các đồ vật, việc bắt chước hoạt động tạo hình và khả năng tư duy và sáng tạo qua hoạt động của trẻ. Thông qua việc đánh giá các hoạt động của trẻ sẽ là cơ sở để đánh giá việc xây dựng nội dung chương trình có đáp ứng với mục tiêu giáo dục và yêu cầu về giáo dục trẻ mầm non hay không. Đồng thời cũng đánh giá được khả năng giảng dạy của giáo viên. 2.3.2. Biện pháp 2: Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực giáo dục thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình cho giáo viên Nội dung Đối với người giáo viên thì dạy học và giáo dục trẻ không chỉ là một kỹ năng mà đó còn là cả sự tâm huyết và đam mê. Nghề dạy học ở bậc mầm non có đặc điểm riêng về mặt sư phạm mà người làm nghề dạy học ở các cấp học khác không có được. Ở đây với lứa tuổi người học là từ 1 tuổi đến 6 tuổi, lứa tuổi mới bắt đầu hình thành những thói quen và bước đầu hình thành những hoạt động cho nên hoạt động bồi dưỡng giáo viên cũng cần phải có những nội dung riêng biệt. Đối với hoạt động giáo dục thẩm mỹ qua hoạt động tạo hình thì cần tiến hành bồi dưỡng các hoạt động sau: - Bồi dưỡng năng lực thiết kế bài giảng - Bồi dưỡng năng lực giáo dục thông qua hoạt động tạo hình - Bồi dưỡng năng lực thiết kế đồ dùng giảng dạy phục vụ dạy học 8 - Bồi dưỡng năng lực quản lý và đánh giá trẻ Cách thức thực hiện * Thứ nhất, xác định nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng, số lượng giáo viên cần bồi dưỡng. - Nhà trường tổ chức đánh giá, khảo sát thực trạng chất lượng giáo viên của mình; đối chiếu với yêu cầu của các nội dung trong quy hoạch; cân đối với yêu cầu vị trí công tác và thứ tự ưu tiên của các nội dung cần đào tạo để tiến hành lập danh sách, thống kê số lượng các cá nhân được tham gia bồi dưỡng, nâng cao trình độ tay nghề của mình. - Nhà trường cần bám sát nội dung giáo dục thẩm mỹ để tiến hành xây dựng nội dung bồi dưỡng, xác định được điểm mạnh, yếu của giáo viên để có những cơ sở quan trọng tiến hành mở lớp đào tạo, bồi dưỡng giáo viên. * Thứ hai, xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng - Trách nhiệm chủ yếu trong việc xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng giáo viên là của các cơ quan QLGD, của CBQL nhà trường. - Sau khi đã xác định được nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng nhà trường cần xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng trước mắt và lâu dài thông qua phân tích điểm mạnh, điểm yếu, thời cơ và thách thức. Kế hoạch phải thể hiện được mục tiêu, nội dung, hình thức, thời gian, đối tượng, nguồn lực, kiểm tra giám sát… và các điều kiện khác về đào tạo, bồi dưỡng. - Cần tạo điều kiện cho đa số giáo viên có mong muốn tham gia học tập, bồi dưỡng trình độ chuyên môn được tham gia. Đó là một nét văn hóa trong văn hóa tổ chức của nhà trường nhằm thu hút giảng viên giỏi và có tâm huyết. * Thứ ba, triển khai thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng phát triển năng lực giáo dục thẩm mỹ của giáo viên thông qua hoạt động tạo hình. - Khi kế hoạch đã được phê duyệt, việc tổ chức thực hiện kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng là rất quan trọng. Trước hết cần phải quán triệt sâu rộng trong quản lý và đội ngũ cán bộ, giáo viên về vai trò và ý nghĩa của công tác đào tạo, bồi dưỡng 9 giảng viên đối với việc phát triển đội ngũ giáo viên trong nhà trường đáp ứng yêu cầu công tác của nhà trường. Đặc biệt đối với hoạt động giáo dục thẩm mỹ ngày càng yêu cầu cao về nội dung cũng như hình thức giáo dục đòi hỏi mỗi giáo viên trong nhà trường cần có đầy đủ năng lực giáo dục theo yêu cầu thì việc tiến hành triển khai các lớp học bồi dưỡng năng lực giáo dục là quan trọng. Yêu cầu tất cả giáo viên có tên trong danh sách được đào tạo, bồi dưỡng phải tham gia đầy đủ các lớp bồi dưỡng và phải được đánh giá về năng lực sau khi tham gia bồi dưỡng. - Tổ chức bồi dưỡng bằng các hình thức: + Tổ chức theo hình thức lớp học truyền thống (cấp Chứng chỉ). + Tổ chức theo hình thức Website, diễn đàn. + Cử GV tham gia các lớp tập huấn, các chuyên đề do các cấp tổ chức - Nội dung bồi dưỡng: Cần tiến hành bồi dưỡng các năng lực chủ đạo của giáo viên mầm non: Năng lực sư phạm, năng lực chuyên môn, năng lực quản lý lớp học và bên cạnh đó nhấn mạnh vào năng lực giáo dục thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình như: Năng lực thiết kế bài giảng, năng lực thực hành các hoạt động giáo dục, năng lực tạo hình, năng lực sáng tạo. * Thứ tư: Cử giáo viên trẻ, có chuyên môn tốt đi tham gia theo học các khóa đào tạo, bồi dưỡng năng lực chuyên môn và năng lực giáo dục thẩm mỹ tại các cơ sở giáo dục đại học về mầm non có uy tín. Đây là điều kiện tốt để GV trẻ được nâng cao trình độ chuyên môn của mình và tiếp cận với những kết quả giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mầm non. Nhà trường tạo điều kiện cho đội ngũ GV trẻ là tạo điều kiện cho chính nhà trường trong chiến lược phát triển chất lượng toàn diện. Chính vì thế cần tiến hành đánh giá chất lượng GV được cử đi tham gia bồi dưỡng và theo học. Yêu cầu GV cam kết thực hiện nghiêm túc quá trình đào tạo, bồi dưỡng và quay trở về phục vụ cho nhà trường sau thời gian được đào tạo và bồi dưỡng. * Thứ năm: Cử cán bộ quản lý và giáo viên có chuyên môn tốt trong nhà trường đi tham gia các hội thảo, chuyên đề về giáo dục thẩm mỹ cho trẻ thông qua 10 hoạt động tạo hình. Hoặc thiết lập kênh thông tin giữa các nhà trường để các giáo viên được tham gia trao đổi về chuyên môn, tăng cường các hoạt động giáo dục cho nhà trường. *Thứ sáu: Khuyến khích và tạo điều kiện cho giáo viên tham gia viết sáng kiến kinh nghiệm về giáo dục thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình. Đây chính là nguồn tài liệu quý giá để giúp các nhà trường có tư liệu tổ chức các hoạt động bồi dưỡng giáo viên. 2.3.3. Biện pháp 3: Chỉ đạo đổi mới phương pháp giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động tạo hình. Nội dung Trẻ mầm non bắt đầu tiếp xúc với hoạt động tạo hình từ năm 3 tuổi. Trẻ em đặc biệt thích thú với những hoạt động giáo dục mới lạ và có tính tượng hình cao. Chính vì thế đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình cần phải chú ý vào đặc điểm của trẻ. Nội dung về đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình bao gồm: Đổi mới về hình thức tổ chức trên lớp học cho trẻ theo các tiêu chí sau: - Theo mục đích và nội dung giáo dục có tổ chức theo hoạt động của chủ định của giáo viên hay tổ chức theo sở thích của trẻ - Theo không gian dạy học có tổ chức ở trong lớp học và tổ chức ngoài lớp học - Theo số lượng trẻ có tổ chức theo cặp, theo nhóm nhỏ hay nhóm lớn. Đổi mới về mục tiêu giáo dục đối với trẻ đó là xác định phải cung cấp hiểu biết về cái đẹp, tạo cho trẻ có cảm xúc về cái đẹp thông qua việc tạo môi trường trong lớp học và ngoài lớp học. Chú trọng rèn luyện kỹ năng tạo hình cho trẻ ngay từ khi mới bắt đầu tiếp xúc với môn học tạo hình. Cách thức thực hiện 11 Thứ nhất: Cán bộ quản lý nhà trường và giáo viên phải xác định được nhu cầu đổi mới phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình là một nhu cầu cần thiết và cần phải tiến hành để giúp trẻ trong nhà trường hình thành được các kỹ năng nhận biết và diễn đạt tình cảm của mình đối với mọi vật xung quanh. Các phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình trước đây không còn phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường cần tiến hành thay đổi hoặc đổi mới hoàn toàn. Thứ hai: Xác định và nắm bắt được tâm lý của trẻ để hướng dẫn cho trẻ bắt nhịp với những phương thức tổ chức hoạt động tạo hình mới của giáo viên. Cần có sự phân loại học sinh trong quá trình đổi mới phương thức tạo hình. Đối với những trẻ có khả năng nhận thức và tiếp thu kém thì giáo viên cần phải biết rõ để ghép vào hoạt động với những trẻ có khả năng tiếp thu nhanh để các trẻ được phát triển đồng đều hơn. Đặc biệt cần xác định rằng nhu cầu về thẩm mỹ cũng như khả năng nhận biết của trẻ để định hướng cho các phương pháp tổ chức và nội dung giáo dục. Thứ ba: Tiến hành xác định các phương thức tổ chức tích cực, sáng tạo nhưng phải phù hợp với điều kiện thực tiễn của nhà trường. Các phương thức thức tổ chức đó là tổ chức theo nhóm trẻ, theo cặp trẻ, trong hoặc ngoài lớp học. Cụ thể đối với việc thay đổi môi trường lớp học tạo môi trường gần gũi cho trẻ cần: Trang trí tạo môi trường nghệ thuật để gây cảm xúc, gây ấn tượng cho trẻ về nghệ thuật tạo hình. Tạo môi trường đẹp trong lớp là để khi trẻ đến lớp ấn tượng đầu tiên tác động vào trẻ là toàn bộ sự bài trí, cách sắp xếp trang trí lớp học của bé. Bé quan sát xung quanh xem lớp mình có khác nhà bé không? Có đẹp hơn nhà bé không?...Chính môi trường lớp học sẽ tạo ấn tượng khó phai trong bé. Đây là tác động cần thiết để hình thành cảm xúc nghệ thuật cho trẻ. Vì vậy giáo viên phải tìm hiểu yêu cầu của chủ đề, căn cứ vào cấu trúc phòng học của lớp mình và đặc điểm tâm lí của trẻ ở các độ tuổi mà tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ. Với môi trường trong lớp: Các mảng chính trong lớp như mảng chủ đề, các tiêu đề của các góc. Để gây ấn tượng cho trẻ giáo viên phải sưu tầm, thiết kế các 12 hình ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu, có màu sắc đẹp, bố cục hợp lí và có tên thật gần gũi với trẻ. Để phát huy tối đa tác dụng của môi trường hoạt động sau khi chuyển chủ đề ta cần thay đổi nội dung chủ đề mới. Giáo viên phải cùng trẻ thảo luận và đặt tên cho chủ đề mới và tên ở góc chơi của mình. Nội dung của các góc giáo viên phải giới thiệu cho trẻ về các sản phẩm bằng các ngôn ngữ nghệ thuật (VD Họa sỹ tí hon hay Bé tập làm họa sỹ…) để tích luỹ cho trẻ có vốn hiểu biết về nghệ thuật và say mê nghệ thuật. Từ đó kích thích lòng ham muốn thích tham gia hoạt động tạo hình để tạo ra sản phẩm nghệ thuật được trang trí lớp học của mình. Thứ tư: Tiến hành áp dụng những phương pháp thiên về rèn luyện kỹ năng đối với lứa tuổi học sinh lớn hơn, đồng thời tiến hành đánh giá khả năng tạo hình của các bé qua từng lớp học. Để có được cơ sở đánh giá về mức độ của đổi mới phương pháp tạo hình mà nhà trường đã tiến hành. Giáo viên phải tiến hành đánh giá ở ngay tại lớp học để đánh giá được khả năng tạo hình của trẻ. 2.3.4. Biện pháp 4: Đổi mới kiểm tra đánh giá dạy tạo hình Nội dung Kiểm tra sự thống nhất giữa kế hoạch chuyên môn của Phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên mon với kế hoạch soạn giảng của giáo viên Kiểm tra việc chỉ đạo thực hiện các chuyên đề GDTM, chuyên đề tạo hình, các buổi hội thảo chia sẻ kinh nghiệm về thực hiện GDTM cho trẻ mẫu giáo thông qua HĐTH của Phó hiệu trưởng Kiểm tra nội bộ : Tăng cường các nội dung kiểm tra đối với giáo viên về việc lập kế hoạch GDTM, lựa chọn nội dung GDTM, đổi mới phương pháp GDTM, hình thức tổ chức, cách đánh giá trẻ trong thực hiện GDTM cho trẻ thông qua HĐTH Kiểm tra hoạt động sư phạm của tất cả giáo viên trong năm học. 13 Điểu chỉnh việc thực hiện GDTM cho trẻ mẫu giáo thông qua HĐTH sau mỗi đợt kiểm tra để việc thực hiện GDTM cho trẻ thông qua HĐH ngày một hiệu quả hơn. Cách thức thực hiện - Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch kiểm tra nội bộ của nhà trường ngay từ đầu năm học, chú trọng đến những nội dung kiểm tra việc thực hiện GDTM cho trẻ mẫu giáo thông qua HĐTH: Cách lập kế hoạch bám sát chủ đề, lựa chọn nội dung phù hợp, đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục. - Hiệu trưởng cùng tổ trưởng chuyên môn và giáo viên GDTM xây dựng các tiêu chí đánh giá chất lượng GDTM qua giờ học tạo hình dựa trên chuẩn kiến thức, kĩ năng, thái độ của trẻ mẫu giáo. - Tập huấn cho giáo viên về việc lồng ghép tích hợp và khai thác nội dung GDTM trong các hoạt động khác có liên quan. - Tăng cường tham quan, dự giờ, chia sẻ kinh nghiệm khai thác nội dung GDTM cho HS thông qua hoạt động tạo hình như thế nào: Việc chia sẻ, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau giữa các GV là rất quan trọng trong phát triển chuyên môn. BGH nhà trường cần có kế hoạch cụ thể, định kì cho việc dự giờ, chia sẻ kinh nghiệm. Việc dự giờ không phải để kiểm tra, đánh giá GV. Cần hình thành ở GV nhu cầu được dự giờ của GV khác và mong muốn GV khác dự giờ của mình để thông qua đó chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau. - Thực hiện điều chỉnh GDTM cho trẻ mẫu giáo thông qua HĐTH phù hợp với thực tế: Trình độ giáo viên; cơ sở vật chất, khả năng của trẻ,.. tuy nhiên vẫn phải đảm bảo cốt lõi của chương trình - Lấy ý kiến phản hổi, đánh giá, phát triển nội dung GDTM cho các lứa tuổi để tiếp tục điều chỉnh chương trình GDTM cho trẻ mẫu giáo thông qua HĐTH cho phù hợp 2.3.5. Biện pháp 5: Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, bổ sung học liệu để tổ chức tốt hoạt động tạo hình 14 Nội dung Đầu tư về hệ thống lớp học, trang trí lớp học tạo môi trường lớp học thân thiện, gần gũi và sáng tạo cho trẻ. Các lớp học đảm bảo về mặt vệ sinh, an toàn và có không gian để trẻ phát triển khả năng của bản thân đặc biệt là khả năng về tạo hình. Đầu tư về phòng thực hành dành cho giáo viên để tiến hành thực hành hoạt động giáo dục thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình. Phòng thực hành là nơi để các giáo viên chia sẻ với nhau về kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm làm việc. Đồng thời cần phải có các tư liệu học tập như các dụng cụ để thiết kế bài giảng, tiết hành sản xuất các dụng cụ học tập phục vụ cho hoạt động tạo hình của giáo viên. Đầu tư phòng trưng bày các sản phẩm giáo dục thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình của các giáo viên tiêu biểu để trẻ cũng như giáo viên trong nhà trường được tham quan và học hỏi. Cách thức thực hiện - Thống kê về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học trong nhà trường. Qua đó liệt kê số cơ sở vật chất, thiết bị dạy học trong nhà trường nhằm có một bản đánh giá toàn diện về thực trạng cơ sở vật chất và thiết bị dạy học trong nhà trường. Những tài sản, cơ sở vật chất, thiết bị không đáp ứng yêu cầu hay bị hư hỏng nặng cần có kế hoạch khắc phục và tu sửa. Hoạt động thống kê tài sản cần được tiến hành theo từng đợt, từng học kỳ để kịp thời cập nhật thông tin về chất lượng và số lượng cơ sở vật chất trong nhà trường. - Lập kế hoạch tu sửa, mua mới tài sản, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. Kế hoạch này được lập bởi cán bộ quản lý nhà trường phối hợp với ban tài chính và kế toán nhà trường. Một bản kế hoạch cần định lượng để số tài sản cần phải tu sửa, thay mới để tiến hành dự trù kinh phí tài chính. Kế hoạch sửa chữa cũng phải được lập một cách cẩn thận, phân công người phụ trách rõ ràng để tránh lãng phí và sai phạm. Tuy nhiên trong khi tiến hành lập kế hoạch cần phải lưu ý rằng số lượng tài sản, cơ sở vật chất trong nhà trường có thể chưa đáp ứng được yêu cầu của quá trình dạy học hiện nay nhưng không đồng nghĩa với việc phải thay mới hoàn toàn mà cần căn cứ 15 vào điều kiện kinh phí của nhà trường để lên phương án tận dụng những cơ sở vật chất đó một cách triệt để. - Xác định những ưu tiên trong khi đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. Đó chính là căn cứ vào nhu cầu sử dụng và mục đích giáo dục của đội ngũ giáo viên của nhà trường để có thể thấy rằng nhu cầu nào là cấp thiết và mang lại hiệu quả thiết thực cho nhà trường thì tiến hành đầu tư trước. Thiết bị dạy học và cơ sở vật chất khi được đầu tư phải được sử dụng hợp lý, có khoa học và gìn giữ cẩn thận để tránh tình trạng hư hỏng, sử dụng sai mục đích. - Đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục trong nhà trường nhằm thu hút sự đóng góp trách nhiệm của các thành viên vào trong quá trình xây dựng, đầu tư cơ sở vật chất và tài chính cho nhà trường. Nhiệm vụ của lực lượng liên đới giáo dục bên ngoài nhà trường rất là quan trọng nhằm hỗ trợ cho nhà trường có động lực đầu tư cơ sở vật chất thiết bị dạy học. Đặc biệt là việc nâng cao ý thức trách nhiệm của các thành viên trong nhà trường về sử dụng hiệu quả và thiết thực hệ thống cơ sở vật chất và tài chính trong nhà trường. - Thường xuyên kiểm tra, đánh giá mức độ sử dụng và mức độ hiệu quả của hệ thống cơ sở vật chất đã được đầu tư. Qua các phong trào phát động về duy trì và gìn giữ cơ sở vật chất cán bộ quản lý nhà trường phải dựa vào uy tín và trách nhiệm của đội ngũ giáo viên cốt cán để huy động sự tham gia của các thành viên trong nhà trường vào trong việc đổi mới và sáng tạo quá trình dạy học dựa trên việc đổi mới cơ sở vật chất và thiết bị dạy học trong nhà trường. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm Sau một năm chỉ đạo bằng việc thực hiện các Biện pháp Quản lý giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động tạo hình ở trường mầm non Cổ Lũng huyện Bá Thước chúng tôi thu được kết quả thông qua việc đánh giá trẻ về Các nội dung GDTM cho trẻ MG thông qua HĐTH như sau: STT Các nội dung GDTM cho trẻ MG thông qua HĐTH 1 Hướng dẫn trẻ tạo ra các sản phẩm tạo hình Tốt 89 Mức đánh giá Tỉ lệ TB Tỉ lệ Yếu 50,0 89 50,0 0 16 Tỉ lệ 0 (Tranh tô, vẽ, nặn, xé dán, xếp dán, trang 0,0 trí đồ dùng đồ chơi tự tạo, thổi màu, in ấn...). Dạy trẻ cảm thụ cái đẹp thông qua hoạt động 2 100 56,2 120 0 67,4 tạo hình. 3 Dạy trẻ sử dụng các kỹ năng tạo hình để tạo Giúp trẻ biết nhận xét, đánh giá các tác phẩm 125 70,2 126 0 70,8 nghệ thuật tạo hình của mình và của bạn 5 Dạy trẻ yêu thích cảnh đẹp trong trường, lớp và trong cuộc sống. 58 43,80 32,6 0 0 0 0,0 0 0 ra sản phẩm tạo hình 4 78 0,0 53 52 29,80 29,20 0 0 0 0,0 0 0 0,0 Nội dung ‘Hướng dẫn trẻ tạo ra các sản phẩm tạo hình (Tranh tô, vẽ, nặn, xé dán, xếp dán, đồ dùng tự tạo, thổi màu, in ấn...) đã có sự thay đổi nhiều bời vě nhŕ trường mạnh dạn đưa các nội dung mới có tính sáng tạo vào trong các hoạt động như nội dung cho trẻ thổi màu, in ấn để tạo ra sản phẩm. Hầu hết giáo viên đã cho trẻ sử dụng màu nước, đồng thời phát huy nội dung cho trẻ thổi màu và in ấn làm cho trẻ kích thích hứng thú và tạo cho trẻ có nhiều cơ hội để sáng tạo và cảm nhận được cái đẹp của sản phẩm mình tạo ra. Chính vì thế khi xác định các nội dung quản lý hoạt động giáo dục thẩm mỹ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục thẩm mỹ cần phải chú trọng vào khâu xác định nội dung giáo dục thẩm mỹ cho trẻ mẫu giáo thông qua HĐTH nhằm đáp ứng yêu cầu của quá trình giáo dục. 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 3.1. Kết luận Việc quản lý giáo dục thẩm mỹ thông qua hoạt động tạo hình ở các nhà trường mầm non là một điều rất cần thiết và quan trọng. Tuy nhiên để quản lý GDTM cho trẻ mẫu giáo thông qua HĐTH ở trường mầm non được tốt hơn thì cần phải có một 17