Hoàn thiện nghiệp vụ cho vay của Sở giao dịch I-Ngân hàng Công thương Việt Nam
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Lêi më ®Çu
Còng gièng nh− bÊt cø lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµo, môc ®Ých chÝnh cña
ng©n hµng lµ lîi nhuËn. Tuy nhiªn, ng©n hµng lµ tæ chøc ®Æc biÖt chuyªn kinh
doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng víi néi dung th−êng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi
vµ sö dông sè tiÒn nµy ®Ó cÊp tÝn dông vµ cung øng c¸c dÞch vô thanh to¸n.
ViÖc sö dông vèn chÝnh lµ qu¸ tr×nh t¹o ra c¸c tµi s¶n kh¸c nhau cña ng©n
hµng, trong ®ã cho vay vµ ®Çu t− lµ hai lo¹i tµI s¶n quan träng.
Cho vay lµ viÖc ng©n hµng ®−a tiÒn cho kh¸ch hµng víi cam kÕt kh¸ch
hµng ph¶I hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l>I trong kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh. Cho vay lµ
ho¹t ®éng kinh doanh chñ chèt ®Ó t¹o ra lîi nhuËn. Nãi chung, tiÒn cho vay lµ
lo¹i kÐm láng so víi tµI s¶n kh¸c bëi v× chóng kh«ng thÓ chuyÓn thµnh tiÒn
mÆt tr−íc khi c¸c kho¶n vay ®ã m>n h¹n. C¸c kho¶n tiÒn vay còng cã x¸c suÊt
vì nî cao h¬n so víi tµI s¶n kh¸c, hay nãi c¸ch kh¸c ®©y lµ kho¶n mang l¹i
thu nhËp lín nhÊt cho c¸c Ng©n hµng th−¬ng m¹i nh−ng ph¶I ®èi ®Çu víi rñi
ro tÝn dông cao .
Sau h¬n 15 n¨m thùc hiÖn ®−êng lèi ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ theo
h−íng thÞ tr−êng víi ®Þnh h−íng X> héi chñ nghÜa, Së giao dÞch I-Ng©n hµng
C«ng th−¬ng ViÖt Nam ®> tËp trung vèn cho vay theo nh÷ng môc tiªu kinh tÕ
lín cña ®Êt n−íc gãp phÇn ®Èy lïi vµ kiÒm chÕ l¹m ph¸t, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng
kinh tÕ, t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng, ®êi sèng d©n chóng ®−îc
c¶i thiÖn. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng tÝn dông cña Së giao dÞch I-Ng©n hµng C«ng
th−¬ng ViÖt Nam hiÖn nay cßn tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò v−íng m¾c, thªm vµo ®ã
m«i tr−êng kinh doanh ng©n hµng ngµy cµng n¨ng ®éng h¬n nh−ng rñi ro
còng lín h¬n lµm c¶n trë qu¸ tr×nh më réng vµ n©ng cao chÊt l−îng tÝn dông.
Tõ ®ã ®ßi hái ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p th¸o gì kh¶ thi trong ho¹t ®éng cho vay
míi cã thÓ ®¸p øng ®ù¬c nhu cÇu ®Çu t− cña nÒn kinh tÕ trong t×nh h×nh míi.
V× vËy, em ®> chän ®Ò tµI ''Hoµn thiÖn nghiÖp vô cho vay cña Së giao
dÞch I- Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt Nam'' ®Ó ph©n tÝch.
1
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
§Ò tµi nghiªn cøu vÒ tæ chøc vµ thùc hiÖn nghiÖp vô cho vay trong hÖ
thèng ng©n hµng, ph¸t hiÖn nh÷ng kÕt qu¶, tån t¹i vµ nguyªn nh©n trong cÊp
tÝn dông t¹i Së giao dÞch I-Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt Nam thêi gian qua tõ
®ã ®−a ra nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn nghiÖp vô cho vay.
§èi t−îng, ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµI lµ ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t
®éng nghiÖp vô cho vay cña Së giao dÞch I- Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt
Nam trong h¬n 15 n¨m ®æi míi võa qua.
Néi dung cña ®Ò tµi:
- HÖ thèng ho¸ vµ lµm râ c¸c kh¸i niÖm, nguyªn t¾c vµ c¸c nh©n tè ¶nh
h−ëng ®Õn nghiÖp vô cho vay cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i
- §¸nh gi¸ tæng qu¸t vµ ph©n tÝch thùc tr¹ng triÓn khai nghiÖp vô cho vay
t¹i Së giao dÞch I- Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt Nam h¬n 15 n¨m qua, tõ ®ã
rót ra nh÷ng −u ®iÓm vµ tån t¹i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô cho vay.
- §−a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô cho vay
®¶m b¶o hiÖu qu¶ cao nhÊt, gãp phÇn vµo sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt n−íc.
KÕt cÊu cña ®Ò tµi:
- Tªn ®Ò tµI "Hoµn thiÖn nghiÖp vô cho vay cña Së giao dÞch I-Ng©n
hµng C«ng th−¬ng ViÖt Nam".
- Ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn, ®Ò tµI gåm ba ch−¬ng:
Ch−¬ng thø nhÊt: NghiÖp vô cho vay cña Së giao dÞch I- Ng©n hµng C«ng
th−¬ng ViÖt Nam .
Ch−¬ng thø hai: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng nghiÖp vô cho vay cña Së giao
dÞch I- Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt Nam.
Ch−¬ng thø ba: Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn nghiÖp vô cho vay cña Së giao dÞch
I- Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt Nam.
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o.
2
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Ch−¬ng thø nhÊt
Vai trß vµ néi dung nghiÖp vô cho vay
trong ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông
1.1- Kh¸i niÖm nghiÖp vô cho vay cña ng©n hµng.
C¸c chÕ ®é x> héi kh¸c nhau th× h×nh thµnh c¸c quan hÖ tÝn dông kh¸c
nhau vµ ngµy cµng trë lªn ®a d¹ng, phong phó. H×nh thøc tÝn dông ®Çu tiªn
trong lÞch sö lµ tÝn dông nÆng l>i, ra ®êi vµ tån t¹i trong suèt thêi kú chiÕm
h÷u n« lÖ vµ ph¸t triÓn trong chÕ ®é phong kiÕn. C¬ së tån t¹i cña tÝn dông
nÆng l¹i lµ nÒn s¶n xuÊt nhá, l¹c hËu, ph©n t¸n, phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn thiªn
nhiªn, ®êi sèng bÊp bªnh, s¶n phÈm d− thõa h¹n chÕ, trong khi ®ã nhu cÇu cÇn
®−îc bæ sung l¹i rÊt phæ biÕn. Nh÷ng ng−êi cã kh¶ n¨ng cho vay lµ nh÷ng
ng−êi giµu cã nhiÒu quyÒn lùc: chñ n«, quý téc, quan l¹i, ®Þa chñ, nhµ thê vµ
nh÷ng ng−êi chuyªn nghÒ cho vay nÆng l>i. Nh÷ng ng−êi ®i vay, phÇn lín lµ
n«ng d©n, thî thñ c«ng vµ nh÷ng ng−êi bu«n b¸n hµng ho¸ nhá cÇn tiÒn ®Ó
gi¶i quyÕt nhu cÇu cÊp b¸ch trong viÖc duy tr× cuéc sèng tèi thiÓu cÇn thiÕt.
Muèn ®−îc vay hä ph¶i cÇm cè m¶nh ®Êt, tr©u bß, nhµ cöa nÕu kh«ng tr¶
®−îc sÏ bÞ t−íc ®o¹t hÕt nh÷ng tµi s¶n ®ã. Ngoµi ra vua chóa quý téc phong
kiÕn còng ®i vay ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ¨n ch¬i xa xØ nh− x©y dùng l©u ®µi, tæ
chøc lÔ h«i, mua ®å trang søc ... §Ó cã tiÒn tr¶ nî hä ra søc bãc lét n«ng d©n,
thî thñ c«ng b»ng s−u cao, thuÕ nÆng. Nh− vËy ®Æc ®iÓm cña tÝn dông nÆng l>i
chÝnh lµ l>i suÊt cao. Cao v« h¹n ®é, nã kh«ng chØ lµ s¶n phÈm thÆng d− mµ
cßn ¨n th©m vµo s¶n phÈm cÇn thiÕt cña ng−êi lao ®éng. ChÝnh v× thÕ tÝn dông
nÆng l>i trë thµnh mét h×nh thøc tÝn dông tiªu dïng, thÓ hiÖn trong môc ®Ých
cña viÖc sö dông tiÒn vay ®èi víi c¶ ng−êi nghÌo khæ vµ ng−êi giÇu cã. Víi
tÝnh chÊt nÆng l>i, tÝn dông nÆng l>i ®> ph¸ huû sù giÇu cã cña x> héi, ®èi lËp
víi sù phÊt triÓn cña x> héi, nh−ng vÉn tån t¹i v× nhu cÇu vay th× lín trong khi
®ã kh¶ n¨ng cho vay l¹i h¹n chÕ. MÆt kh¸c, víi ng−êi ®i vay lµ nh÷ng ng−êi
nghÌo khæ, nã lµ nhu cÇu tèi thiÓu cÇn thiÕt kh«ng thÓ tr× ho>n ®−îc. Cßn víi
3
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
nh÷ng ng−êi giÇu cã th× nguån tr¶ nî lµ tõ viÖc n©ng cao s−u thuÕ nªn kh«ng
cÇn quan t©m ®Õn l>i suÊt.
Cho vay nÆng l>i víi h×nh thøc vËn ®éng cña vèn trong quan hÖ cho vay
biÓu hiÖn rÊt ®a d¹ng;
- Cho vay b»ng hiÖn vËt, thu nî b»ng hiÖn vËt (cho vay vµo thêi kú gi¸p
h¹t, khi ®Õn vô thu ho¹ch thu nî b»ng thãc) hoÆc thu nî b»ng tiÒn, b»ng ngµy
c«ng lao ®éng.
- Cho vay b»ng tiÒn, thu nî b»ng hiÖn vËt, b»ng ngµy c«ng lao ®éng hoÆc
b»ng tiÒn.
Tuú theo tõng h×nh thøc vËn ®éng cña vèn mµ tÝn dông nÆng l>i thÝch hîp
víi n«ng th«n hay thµnh thÞ. Nh−ng do tÝnh chÊt lµ tÝn dông nÆng l>i nªn nã
ph¸t huy t¸c dông hai mÆt. Mét mÆt nã tµn ph¸ søc s¶n xuÊt, k×m h>m sù ph¸t
triÓn cña lùc l−îng s¶n xuÊt, v× nã cè b¸m lÊy nÒn s¶n xuÊt nhá, l¹c hËu, ph©n
t¸n lµ ®iÒu kiÖn cho nã tån t¹i. MÆt kh¸c nã gãp phÇn t¹o ra tiÒn ®Ò vËt chÊt
cho sù ra ®êi cña t− b¶n chñ nghÜa, v× nã lµm cho cña c¶i x> héi tËp trung vµo
trong tay mét sè ng−êi, trong khi ®ã nh÷ng ng−ê vay nÆng l>i kh«ng tr¶ ®−îc,
bÞ mÊt hÕt tµi s¶n vµ trë thµnh ng−êi lµm thuª vµ ®ã chÝnh lµ giai cÊp v« s¶n.
Tuy vËy tÝn dông nÆng l>i vÉn lµ vËt c¶n ®èi víi sù ph¸t triÓn cña t− b¶n c«ng
nghiÖp. Trong lÞch sö, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c nhµ t− b¶n ®> ph¶i ®Êu tranh
l©u dµi hµng thÕ kû ®Ó buéc nh÷ng ng−êi cho vay nÆng l>i h¹ møc l>i suÊt d−íi
møc lîi nhuËn b×nh qu©n. Nh÷ng cuéc ®Êu tranh nµy lóc ®Çu dùa trªn c¬ së
luËt ph¸p vµ t«n gi¸o nh−ng kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ hoÆc hiÖu qu¶ thÊp. ChØ cßn
c¸ch thñ tiªu vai trß ®éc quyÒn tÝn dông cña nh÷ng ng−êi cho vay nÆng l>i, tøc
lµ lËp ra hÖ thèng tÝn dông cña giai cÊp t− s¶n víi c¸c h×nh thøc ®a d¹ng phong
phó. Tuy vËy h×nh thøc tÝn dông t− b¶n chñ nghÜa chØ cã t¸c dông h¹n chÕ, ®Èy
lïi mµ kh«ng xo¸ bá hoµn toµn tÝn dông nÆng l>i. Cho ®Õn ngµy nay tÝn dông
nÆng l>i cßn tån t¹i ë c¸c n−íc kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn do ¶nh h−ëng cña chÕ
®é phong kiÕn. Møc thu nhËp cña ng−êi lao ®éng thÊp, hÖ thèng tÝn dông ch−a
ph¸t triÓn ®Õn c¸c vïng n«ng th«n, miÒn nói.
4
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
BÊt cø x> héi nµo cßn s¶n xuÊt hµng ho¸ th× vÉn cã sù tån t¹i cña tÝn dông
vµ sù ho¹t ®éng cña nã. Nguyªn nh©n kh¸ch quan cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn
tÝn dông lµ ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vèn tiÒn tÖ trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x> héi
®> xuÊt hiÖn m©u thuÉn: trong lóc cã mét bé phËn vèn tiÒn tÖ nhµn rçi ®−îc
gi¶i phãng khái qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp, tæ chøc, c¸ nh©n nµy th×
ë c¸c chñ thÓ kh¸c l¹i cã nhu cÇu thiÕu vèn cÇn ®−îc bæ sung.
Vèn tiÒn tÖ nhµn rçi xuÊt hiÖn ë tõng doanh nghiÖp do tuÇn hoµn cña vèn
cè ®Þnh d−íi h×nh thøc vèn khÊu hao trong thêi gian ch−a sö dông ®Ó mua
m¸y mãc thiÕt bÞ míi hoÆc ch−a cã nhu cÇu söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh, trong
khi viÖc tÝnh khÊu hao ®−îc tiÕn hµnh mét c¸ch th−êng xuyªn. TuÇn hoµn cña
vèn l−u ®éng còng xuÊt hiÖn vèn tiÒn tÖ nhµn rçi t¹m thêi do chªnh lÖch vÒ sè
l−îng, thêi gian gi÷a viÖc tiªu thô s¶n phÈm vµ mua nguyªn vËt liÖu (®> tiªu
thô s¶n phÈm nh−ng ch−a cã nhu mua nguyªn vËt liÖu hoÆc b¸n nhiÒu h¬n
mua). Do cã nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶ nh−ng ch−a tr¶ (l−¬ng ...) ph¶i nép nh−ng
ch−a nép (thuÕ ...) hoÆc nh÷ng kho¶n vèn tiÒn tÖ nhµn rçi h×nh thµnh trong
quan hÖ thanh to¸n víi c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c nhau (nhËn tiÒn nh−ng
ch−a giao hµng hoÆc nhËn hµng nh−ng ch−a ph¶i tr¶ tiÒn).
Trong toµn x> héi còng xuÊt hiÖn mét bé phËn vèn tiÒn tÖ nhµn rçi do
chªnh lÖch vÒ sè l−îng vµ thêi gian trong viÖc thu, chi cña c¸c c¬ quan ®oµn
thÓ, c¸c tæ chøc x> héi, kÓ c¶ ng©n s¸ch Nhµ n−íc. §Æc biÖt lµ bé phËn tiÒn
nhµn rçi d−íi h×nh thøc tiÒn ®Ó dµnh cña mäi tÇng líp d©n c− trong x> héi.
Trong khi cã nh÷ng bé phËn vèn tiÒn tÖ nhµn rçi n»m r¶i r¸c ë c¸c chñ thÓ
kinh tÕ nµy th× ë c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸c l¹i cã nhu cÇu thiÕu vèn cÇn ®−îc bæ
sung. C¸c doanh nghiÖp thiÕu vèn cè ®Þnh khi cÇn thay thÕ m¸y mãc thiÕt bÞ
míi hoÆc cã nhu cÇu söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh mµ ch−a tÝnh ®ñ khÊu hao.
MÆt kh¸c, doanh nghiÖp l¹i cã nhu cÇu më réng ph¹m vi, quy m« s¶n xuÊt
kinh doanh, nhu cÇu c¶i tiÕn kü thuËt hîp lý ho¸ s¶n xuÊt hoÆc chuyÓn dÞch
vèn sang c¸c ngµnh kinh doanh kh¸c.Nhu cÇu vèn l−u ®éng cÇn ®−îc bæ sung
do ch−a tiªu thô ®−îc s¶n phÈm hµng ho¸ mµ ®> cã nhu cÇu mua nguyªn vËt
5
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
liÖu hoÆc b¸n Ýt h¬n mua. §iÒu nµy ®Æc biÖt cÇn thiÕt víi nh÷ng doanh nghiÖp
ho¹t ®éng kinh doanh mang tÝnh chÊt thêi vô.
ThiÕu vèn cÇn ®−îc bæ sung kh«ng chØ lµ nhu cÇu ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, l−u th«ng mµ cßn lµ nhu cÇu bæ
sung thiÕu hôt t¹m thêi gi÷a thu vµ chi cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n kh¸c trong x>
héi, kÓ c¶ ng©n s¸ch nhµ n−íc. Nã còng kh«ng chØ lµ nhu cÇu ®Çu t− cho lÜnh
vùc s¶n xuÊt, l−u th«ng mµ cßn lµ nhu cÇu cÇn thiÕt cho tiªu dïng.
M©u thuÉn gi÷a hiÖn t−îng thõa thiÕu vèn tiÒn tÖ trong x> héi ph¸t sinh
trong khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l−u th«ng hµng ho¸ cÇn ®−îc duy tr× mét c¸ch ®Òu
®Æn th−êng xuyªn ®ßi hái ph¶i cã tÝn dông ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn ®ã ®ång
thêi trë thµnh cÇu nèi gi÷a nhu cÇu tiÕt kiÖm vµ ®Çu t− b»ng c¸c h×nh thøc tÝn
dông thÝch hîp.
Trong khi cßn tån t¹i hai hÖ thèng kinh tÕ t− b¶n chñ nghÜa vµ x> héi chñ
nghÜa, vËn ®éng cña tÝn dông thÝch hîp víi tõng hÖ thèng. TÝn dông t− b¶n chñ
nghÜa víi sù vËn ®éng cña t− b¶n cho vay lµ h×nh thøc vËn ®éng cña vèn tÝn
dông TBCN. T− b¶n cho vay lµ t− b¶n tiÒn tÖ mµ ng−êi së h÷u nã ®em cho
vay ®Ó thu lîi tøc trªn c¬ së bãc lét lao ®éng lµm thuª. Nguån h×nh thµnh t−
b¶n cho vay chÝnh lµ t− b¶n tiÒn tÖ nhµn rçi gi¶i phãng khái qu¸ tr×nh t¸i s¶n
xuÊt x> héi; t− b¶n tiÒn tÖ cña nh÷ng nhµ t− b¶n chuyªn dïng vµo lÜnh vùc
kinh doanh tiÒn tÖ tÝn dông b»ng c¸ch cho vay trùc tiÕp hoÆc göi ng©n hµng ngoµi ra lµ tiÒn ®Ó dµnh cña c¸c tÇng líp d©n c− trong x> héi ®> biÕn hµnh t−
b¶n cho vay.
T− b¶n cho vay víi nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n ®> ®−îc M¸c ph©n tÝch mét
c¸ch ®Çy ®ñ ®ã lµ t− b¶n së h÷u ®èi lËp víi t− b¶n chøc n¨ng nghÜa lµ t− b¶n
së h÷u th× kh«ng sö dông cßn nguån sö dông l¹i kh«ng cã quyÒn së h÷u.
- T− b¶n cho vay lµ t− b¶n ®−îc xem nh− hµng ho¸ do cã nh÷ng ®Æc ®iÓm
gièng vµ kh¸c so víi hµng ho¸ th«ng th−êng. T− b¶n cho vay gièng hµng hãa
th«ng th−êng v× ng−êi ta ®Òu cÇn ®Õn gi¸ trÞ sö dông mµ gi¸ trÞ sö dông cña t−
b¶n cho vay chÝnh lµ kh¶ n¨ng ®Çu t− sinh lêi hoÆc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu mua
6
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
s¾m c¸c mÆt hµng tiªu dïng cÇn thiÕt. §ång thêi t− b¶n cho vay còng cã gi¸
c¶ lµ lîi tøc tÝn dông ®−îc tÝnh trªn c¬ së l>i suÊt tÝn dông mµ l>i suÊt còng
chÞu sù t¸c ®éng cña quan hÖ cung cÇu vÒ vèn tÝn dông trªn thÞ tr−êng. T− b¶n
cho vay kh¸c hµng ho¸ th«ng v× khi b¸n hµng hãa th«ng th−êng ng−êi b¸n mÊt
c¶ quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông. Cßn trong quan hÖ tÝn dông ng−êi cho vay
kh«ng mÊt ®i quyÒn së h÷u mµ chØ mÊt quyÒn sö dông nh−ng kh«ng ph¶i lµ
vÜnh viÔn mµ chØ mÊt quyÒn sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo thêi
gian cho vay. MÆt kh¸c gi¸ c¶ hµng ho¸ th«ng th−êng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn
cña gi¸ trÞ hµng ho¸ cßn lîi tøc tÝn dông ®éc lËp t−¬ng ®èi so víi gi¸ trÞ hµng
ho¸, nã chØ lµ phÇn ng−êi ®i vay tr¶ thªm cho ng−êi cho vay cho viÖc sö dông
sè tiÒn ®> vay.
- T− b¶n cho vay cã h×nh thøc chuyÓn nh−îng vµ vËn ®éng ®Æc biÕt (theo
c«ng thøc vËn ®éng T - T')
C«ng thøc vËn ®éng cña t− b¶n s¶n xuÊt:
TLSX
T-H
( ....... H' - T'
SL§
VËn ®éng cña t− b¶n l−u th«ng T- H - T'
VËn ®éng cña t− b¶n cho vay T - T'
Trong c«ng thøc vËn ®éng T - T' qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l−u th«ng ®> bÞ che
lÊp vµ dÊu kÝn, ë ®©y tiÒn d−êng nh− ®> tù lín lªn mµ kh«ng hÒ cã sù tham gia
vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt l−u th«ng. Nh−ng trªn thùc tÕ ng−êi ®i vay ®> dïng tiÒn
vay ®Çu t− vµo s¶n xuÊt l−u th«ng ®Ó thu lîi nhuËn vµ ph©n chia cho nhµ t−
b¶n cho vay mét phÇn. Nh− vËy t− b¶n cho vay lµ mét h×nh thøc tuú thuéc vµo
t− b¶n s¶n xuÊt l−u th«ng.
T− b¶n cho vay lµ t− b¶n ¨n b¸m nhÊt vµ ®−îc sïng b¸i nhÊt v× nhµ t− b¶n
cho vay kh«ng hÒ tham gia vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt l−u th«ng còng kh«ng lµm
7
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
c«ng t¸c qu¶n lý l>nh ®¹o nh−ng vÉn thu ®−îc lîi tøc. §Æc biÖt c«ng thøc vËn
®éng T- T' ®> lµm cho t− b¶n cho vay cã søc m¹nh huyÒn bÝ, kú diÖu vµ trë
thµnh mét h×nh thøc t− b¶n ®−îc sïng b¸i nhÊt. Cho ®Õn nay c¸c n−íc ®Òu
h−íng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo c¬ chÕ thÞ tr−êng, ng−êi ta chØ quan t©m ®Õn
tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng mµ kh«ng ph©n biÖt tÝn dông t− b¶n chñ
nghÜa vµ tÝn dông x> héi chñ nghÜa. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng tÝn dông ngµy
cµng më réng, chñ thÓ tham gia trong quan hÖ tÝn dông bao gåm c¶ c¸c c¸
nh©n, doanh nghiÖp vµ c¶ nhµ n−íc trung −¬ng còng nh− ®Þa ph−¬ng. Quan hÖ
tÝn dông ®−îc më réng c¶ ®èi t−îng vµ quy m« thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau:
- C¸c tæ chøc tÝn dông Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông kh¸c
ph¸t triÓn m¹nh ë kh¾p mäi n¬i.
- C¸c doanh nghiÖp ®Òu sö dông vèn tÝn dông víi c¸c h×nh thøc kh¸c
nhau: vay Ng©n hµng, mua chÞu hµng ho¸, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu...
- Thu nhËp cña c¸c thµnh viªn trong x> héi cã kh¶ n¨ng ngµy cµng t¨ng
nªn cµng cã nhiÒu ng−êi tham gia vµo quan hÖ tÝn dông. Víi t− c¸ch lµ ng−êi
cho vay, c¸c c¸ nh©n göi tiÒn vµo Ng©n hµng, quü tiÕt kiÖm, mua tr¸i phiÕu
doanh nghiÖp vµ tr¸i phiÕu Nhµ n−íc... Víi t− c¸ch lµ ng−êi ®i vay, ngµy cµng
cã nhiÒu ng−êi vay vèn Ng©n hµng hoÆc vay trªn thÞ tr−êng vèn ®Ó phôc vô
nhu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt l−u th«ng hoÆc ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng.
Cïng víi viÖc më réng c¸c quan hÖ tÝn dông, h×nh thøc tÝn dông ngµy
cµng trë nªn ®a d¹ng phong phó nh− tÝn dông th−¬ng m¹i, tÝn dông Ng©n
hµng, tÝn dông nhµ n−íc, tÝn dông hîp t¸c x>...
Cã thÓ kh¸i niÖm tÝn dông b»ng c¸c c¸ch kh¸c nhau. Theo c¸ch ®¬n gi¶n
nhÊt: TÝn dông lµ quan hÖ vay m−în trªn nguyªn t¾c hoµn tr¶ c¶ vèn lÉn l>i
gi÷a ng−êi ®i vay vµ ng−êi cho vay.
TÝn dông theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ kinh tÕ häc hiÖn ®¹i lµ trªn c¬ së
lßng tin, nghÜa lµ ng−êi cho vay tin t−ëng vµo ng−êi ®i vay sÏ sö dông vèn cã
hiÖu qu¶ vµ hoµn tr¶ ®óng thêi h¹n c¶ vèn lÉn l>i.
8
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
MÆc dï cã nh÷ng kh¸i niÖm vÒ tÝn dông theo c¸ch diÔn ®¹t kh¸c nhau
nh−ng cã thÓ nªu mét c¸ch tæng qu¸t: TÝn dông lµ mét quan hÖ kinh tÕ trong
®ã cã sù chuyÓn nh−îng t¹m thêi mét l−îng gi¸ trÞ (h×nh th¸i tiÒn tÖ hay hiÖn
vËt) tõ ng−êi së h÷u sang ng−êi sö dông ®Ó sau mét thêi gian thu håi vÒ mét
l−îng gi¸ trÞ lín h¬n l−îng gi¸ trÞ ban ®Çu víi nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ hai bªn
tho¶ thuËn víi nhau.
TÝn dông Ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông b»ng tiÒn tÖ gi÷a mét bªn lµ
Ng©n hµng, mét tæ chøc chuyªn kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ víi mét bªn lµ
tÊt c¶ c¸c tæ chøc c¸ nh©n trong x> héi trong ®ã Ng©n hµng gi÷ vai trß võa lµ
ng−êi ®i vay võa lµ ng−êi cho vay.
Víi t− c¸ch lµ ng−êi ®i vay, Ng©n hµng huy ®éng mäi nguån vèn t¹m
thêi nhµn rçi trong x> héi b»ng h×nh thøc nhËn tiÒn göi cña c¸c doanh nghiÖp ,
c¸c tæ chøc c¸ nh©n hoÆc ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi, tr¸i phiÕu ®Ó huy ®éng
vèn trong x> héi.
Víi t− c¸ch lµ ng−êi cho vay, Ng©n hµng ®¸p øng nhu cÇu vèn cho c¸c
doanh nghiÖp , tæ chøc, c¸ nh©n khi cã nhu cÇu thiÕu vèn cÇn ®−îc bæ sung
trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu dïng. Víi vai trß nµy tÝn dông
ng©n hµng ®> thùc hiÖn chøc n¨ng ph©n phèi l¹i vèn tiÒn tÖ ®Ó ®¸p øng yªu
cÇu t¸i s¶n xuÊt x> héi - c¬ së kh¸ch quan ®Ó h×nh thµnh chøc n¨ng ph©n phèi
l¹i vèn tiÒn tÖ cña tÝn dông ng©n hµng chÝnh lµ do ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vèn
trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x> héi ®> th−êng xuyªn xuÊt hiÖn hiÖn t−îng t¹m
thêi thõa vèn ë c¸c tæ chøc c¸ nh©n nµy, trong khi ë nh÷ng tæ chøc c¸ nh©n
kh¸c l¹i cã nhu cÇu thiÕu vèn cÇn ®−îc bæ sung. HiÖn t−îng thõa thiÕu vèn
ph¸t sinh do cã sù chªnh lÖch vÒ thêi gian, sè l−îng gi÷a c¸c kho¶n thu nhËp
vµ chi tiªu ë tÊt c¶ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong khi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®ßi hái
ph¶i ®−îc tiÕn hµnh liªn tôc. TÝn dông th−¬ng m¹i còng ®> gi¶i quyÕt quan hÖ
trùc tiÕp gi÷a nh÷ng doanh nghiÖp cÇn tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ víi nh÷ng
doanh nghiÖp cã nhu cÇu sö dông cho s¶n xuÊt l−u th«ng mµ ch−a cã tiÒn.
Nh−ng do h¹n chÕ cña tÝn dông th−¬ng m¹i ®> kh«ng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu
9
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
tËp trung mäi nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi trong x> héi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu
vay vèn víi khèi l−îng thêi h¹n kh¸c nhau. ChØ cã ng©n hµng lµ tæ chøc
chuyªn kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ míi cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt m©u thuÉn
®ã khi ng©n hµng gi÷ vai trß võa lµ ng−êi ®i vay võa lµ ng−êi cho vay.
Như vậy, cho vay lµ mét h×nh thøc cña cÊp tÝn dông, theo ®ã tæ chøc tÝn
dông giao cho kh¸ch hµng mét kho¶n tiÒn ®Ó sö dông vµo môc ®Ých vµ thêi
gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn víi nguyªn t¾c cã hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l>i
l.2. Néi dung nghiÖp vô cho vay cña Ng©n hµng.
Theo kh¸i niÖm trªn ®©y th× néi dung cña nghiÖp vô cho vay cña ng©n
hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông cã thÓ hiÓu nh− sau:
l.2.1. §Æc ®iÓm cña tÝn dông ng©n hµng:
- TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c ng©n hµng víi c¸c
doanh nghiÖp vµ gi÷a c¸c ng©n hµng víi nhau ®−îc thùc hiÖn d−íi h×nh thøc
tiÒn tÖ.
TÝn dông ng©n hµng mang c¸c ®Æc tr−ng c¬ b¶n sau ®©y:
- §èi t−îng cho vay lµ vèn tiÒn tÖ. Sè vèn nµy kh«ng n»m trong qu¸ tr×nh
tuÇn hoµn cña chu kú s¶n xuÊt kinh doanh mµ lµ mét lo¹i vèn riªng biÖt: vèn
nhµn rçi dïng ®Ó cho vay.
- Chñ thÓ vay vèn chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp.Trong mét sè tr−êng hîp
c¸c ng©n hµng còng tiÕn hµnh ®i vay cña nhau. Chñ thÓ cho vay lµ c¸c ng©n
hµng vµ c«ng ty tµi chÝnh.
- TÝn dông ng©n hµng vËn ®éng kh«ng hoµn toµn thèng nhÊt víi sù vËn
®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh thêi kú s¶n xuÊt ph¸t triÓn, nhu cÇu vÒ
vèn vay rÊt lín nh−ng kh¶ n¨ng cung cÊp vèn vay l¹i cã h¹n v× trong qu¸ tr×nh
c¹nh tranh ng−êi ta ®Òu ®æ x« vµo viÖc ®Çu t− s¶n xuÊt nªn cÇn nhiÒu vèn.
Ng−îc l¹i sè ng−êi cã tiÒn ®em göi l¹i rÊt Ýt.
Thêi kú khñng ho¶ng, tr× trÖ s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng cung cÊp vèn vay l¹i rÊt
lín v× nhiÒu ng−êi kh«ng bá vµo s¶n xuÊt mµ ®em göi ng©n hµng. Trong khi
10
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
®ã, nhu cÇu vÒ vèn vay l¹i gi¶m v× kh«ng cã lÜnh vùc nµo ®Çu t− cã lîi , lóc
nµy chØ cã mét sè Ýt ng−êi ®i vay ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n khái bÞ ph¸
s¶n.
- Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn mµ tÝn dông ng©n hµng ®> kh¾c phôc ®−îc c¸c
h¹n chÕ cña tÝn dông th−¬ng m¹i. TÝn dông ng©n hµng víi nguån vèn rÊt lín
vµ vèn b»ng tiÒn ®> gi¶i quyÕt linh ho¹t mäi nhu cÇu vèn ph¸t sinh vµ ngµy
cµng gi÷ vÞ trÝ quan träng.
1.2.2. NghiÖp vô cho vay cña ng©n hµng th−¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông
®¶m b¶o c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n sau ®©y:
Mét: sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých ®Ó tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông
(cho vay cã môc ®Ých, cã kÕ ho¹ch vµ cã hiÖu qu¶).
Cho vay cã kÕ ho¹ch, cã môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶. Tøc lµ, c¸c ®¬n vÞ cã
nhu cÇu vay vèn cña Ng©n hµng ®Òu ph¶i cã kÕ ho¹ch, ®¬n xin vay göi ng©n
hµng víi ®Çy ®ñ c¸c néi dung sau: Sè tiÒn vay, thêi h¹n sö dông vèn vay, môc
®Ých sö dông vèn vay vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña vèn vay ng©n hµng. Trªn c¬ së ®ã
ng©n hµng kiÓm tra xem xÐt, nÕu thÊy ®ång vèn vay ng©n hµng ®em l¹i hiÖu
qu¶ kinh tÕ vµ tr¶ nî ®óng h¹n th× míi quyÕt ®Þnh cho vay. MÆt kh¸c trªn c¬
së kÕ ho¹ch xin vay vèn cña ng−êi xin vay, b¶n th©n ng©n hµng ph¶i x©y dùng
kÕ ho¹ch cho vay vèn cña m×nh ®Ó chñ ®éng trong viÖc ®Çu t− tÝn dông.
Nguyªn t¾c ®¶m b¶o cho kh¸ch hµng vay vèn cã ®ñ vèn vµ vay vèn cã kÕ
ho¹ch. §ång thêi nguyªn t¾c nµy nh»m tiÕt kiÖm ®ång vèn, ®Çu t− vèn cã
träng ®iÓm vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Ngoµi ra nã cßn t¨ng c−êng sù gi¸m
®èc b»ng ®ång tiÒn cña ng©n hµng ®èi víi ®¬n vÞ vay vèn cña ng©n hµng.
Tr−êng hîp kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay vèn ph¸t sinh ngoµi kÕ ho¹ch,
ng©n hµng xÐt thÊy cÇn thiÕt vµ hîp lý, c©n ®èi víi nguån vèn cña m×nh, cã
thÓ cho vay bæ sung cho ng−êi vay. Vèn vay ph¶i sö dông ®óng cam kÕt vµ
môc ®Ých.
Hai: Ng−êi vay vèn ph¶i hoµn tr¶ ®óng kú h¹n c¶ vèn vµ l>i. Bëi v×,
nguån vèn cho vay cña ng©n hµng chñ yÕu lµ nguån vèn tËp trung vµ huy
11
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
®éng tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong x> héi. Do vËy, nh÷ng ng−êi vay vèn cña
ng©n hµng sau mét kú h¹n nhÊt ®Þnh nµo ®ã ®Òu ph¶i hoµn tr¶ ®Çy ®ñ c¶ gèc
vµ l>i cho ng©n hµng. §¬n vÞ vay vèn sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh ph¶i tr¶ cho
ng©n hµng mét kho¶n lîi tøc tho¶ thuËn, v× ®ã lµ mét trong nh÷ng nguån thu
chñ yÕu cña ng©n hµng vµ lµ mét c¬ së cho ng©n hµng tiÕn hµnh h¹ch to¸n
kinh doanh vµ thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ n−íc, ®Õn thêi kú tr¶ nî
mµ ®¬n vÞ vay vèn kh«ng tr¶ cho ng©n hµng th× ng©n hµng sÏ chuyÓn sang nî
qu¸ h¹n vµ ®¬n vÞ ph¶i chÞu l>i suÊt cao h¬n l>i suÊt th«ng th−êng. §ång thêi
nã ®¶m b¶o sù thèng nhÊt gi÷a vËn ®éng cña vËt t−, hµng ho¸ vµ sù vËn ®éng
cña tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ , gãp phÇn æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ æn ®Þnh gi¸ c¶. Víi
nguyªn t¾c nµy ng©n hµng b¶o toµn ®−îc vèn , kÞp thêi ®−a vèn vµo ho¹t ®éng
kinh doanh cña m×nh, cã thu ®Ó bï ®¾p chi vµ cã l>i nh»m duy tr× vµ ph¸t triÓn
ho¹t ®éng cña b¶n th©n ng©n hµng.
Ba: Cho vay cã gi¸ trÞ vËt t− ®¶m b¶o. C¸c ®¬n vÞ muèn vay vèn cña
ng©n hµng ®Òu ph¶i xuÊt tr×nh ®Çy ®ñ chøng tõ, ho¸ ®¬n, hîp ®ång mua b¸n
hµng ho¸. Trªn c¬ së ®ã c¸n bé ng©n hµng tiÕn hµnh xÐt cho vay t−¬ng ®−¬ng
víi gi¸ trÞ vËt t− hµng ho¸ ®> ®−îc ghi trªn chøng tõ, ho¸ ®¬n hîp ®ång. §iÒu
nµy ¸p dông víi doanh nghiÖp Nhµ n−íc. Cßn c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc
doanh muèn vay vèn cña ng©n hµng ®Òu ph¶i thÕ chÊp b»ng tµi s¶n, ng©n hµng
xÐt cho vay th«ng th−êng b»ng 60-70% gi¸ trÞ thÕ chÊp. ThÕ chÊp cã thÓ b»ng
hµng ho¸ th«ng th−êng hoÆc c¸c chøng tõ cã gi¸ nh− tÝn phiÕu , kú phiÕu, cæ
phiÕu, giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u bÊt ®éng s¶n. HoÆc cã thÓ vay vèn th«ng
qua sù b¶o l>nh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ , tæ chøc tÝn dông cã uy tÝn.
Trong suèt qu¸ tr×nh sö dông vèn vay, c¸c ®¬n vÞ vay vèn lu«n cã gi¸ trÞ
vËt t− t−¬ng ®−¬ng lµm b¶o ®¶m. Nguyªn t¾c nµy gióp cho c¸c ®¬n vÞ sö dông
vèn vay mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Ng©n hµng cho vay vèn an toµn tr¸nh nh÷ng rñi
ro kh«ng ®¸ng cã trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Bªn c¹nh,
nguyªn t¾c nµy b¶o ®¶m quan hÖ c©n ®èi gi÷a tiÒn tÖ vµ hµng ho¸ trong l−u
th«ng gãp phÇn b×nh æn gi¸ c¶.
12
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Ba nguyªn t¾c c¬ b¶n nãi trªn cã quan hÖ mËt thiÕt, g¾n bã víi nhau
thµnh mét tæng thÓ thèng nhÊt, cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn quan hÖ tÝn dông gi÷a
ng©n hµng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ , phßng ngõa ®−îc c¸c yÕu tè rñi ro ®¶m
b¶o an toµn tÝn dông. Vµ còng lµ ®Ó "Võa t¹o tiÒn ®Ò, võa g©y søc Ðp buéc c¸c
®¬n vÞ kinh tÕ t×m mäi biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ" , ho¹t ®éng tÝn
dông ng©n hµng cÇn chuyÓn m¹nh vµ ®óng h−íng sang h¹ch to¸n kinh doanh
thùc sù, thóc ®Èy khÈn tr−¬ng tæ chøc s¾p xÕp l¹i nÒn kinh tÕ - kh¸ch thÓ cña
tÝn dông ng©n hµng, phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt vÜ
m« cña Nhµ n−íc theo ®Þnh h−íng x> héi chñ nghÜa. §ång thêi viÖc ®æi míi
kh¸ch thÓ lµ tiÕp tôc ®æi míi, hoµn thiÖn chñ thÓ cña tÝn dông ng©n hµng lµm
cho nã ®ñ søc t¹o ®−îc thÞ tr−êng "®Çu vµo" ®Ó t¨ng nhanh nguån vèn vµ më
réng thÞ tr−êng "®Çu ra" nghÜa lµ tÝn dông ng©n hµng ph¶i ®æi míi m¹nh mÏ,
sö dông gi¶i ph¸p "kh¬i trong , hót ngoµi" vµ liªn doanh liªn kÕt kinh tÕ nh»m
khai th¸c mäi nguån vèn nhµn rçi tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ thu hót vèn ®Çu
t− cña c¸c chÝnh phñ còng nh− t− nh©n n−íc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ nÒn
kinh tÕ vµ x©y dùng ®Êt n−íc.
1.3- Vai trß nghiÖp vô cho vay trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng th−¬ng
nghiÖp vµ tæ chøc tÝn dông.
NghiÖp vô cho vay lµ nghiÖp vô sinh lîi chñ yÕu cña ng©n hµng th−¬ng
m¹i vµ tæ chøc tÝn dông nÕu xÐt vÒ thêi h¹n th× nghiÖp vô cho vay chñ yÕu lµ
cho vay ng¾n h¹n. ChÝnh lo¹i cho vay nµy gióp cho tæ chøc tÝn dông gi÷ ®−îc
kh¶ n¨ng thanh to¸n, v× nã thÝch øng víi kÕt cÊu bªn kho¶n môc bªn tµi s¶n
nî. Tuy nhiªn ®èi víi ng©n hµng kinh doanh ®a n¨ng vµ Ng©n hµng, tæ chøc
tÝn dông lín khi tû träng c¸c lo¹i tiÒn göi dµi h¹n t¨ng lªn th× hä còng më
réng c¸c kho¶n tÝn dông trung vµ dµi h¹n.
Khèi l−îng tÝn dông cña ng©n hµng th−¬ng m¹i vµ tæ chøc tÝn dông cho
c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp, th−¬ng nghiÖp ®Ó thùc hiÖn c¸c kho¶n thanh
to¸n vµ dù tr÷ hµng ho¸. Ngoµi ra ng©n hµng th−¬ng m¹i , tæ chøc tÝn dông
cßn cho vay ®Çu t− ph¸t triÓn d−íi h×nh thøc tµi trî vay trung vµ dµi h¹n víi
13
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
mét tû träng hîp lý; cho vay lÜnh vùc n«ng nghiÖp, c¸ nh©n trong lÜnh vùc
n«ng nghiÖp vµ c¸ nh©n trong lÜnh vùc tiªu dïng...
C¸c Ng©n hµng th−¬ng m¹i , tæ chøc tÝn dông lµm tèt nghiÖp vô cho vay
còng chÝnh lµ thùc hiÖn mét trong nh÷ng chøc n¨ng cña Ng©n hµng Th−¬ng
m¹i, tæ chøc tÝn dông: chøc n¨ng tÝn dông ng©n hµng, nã sÏ ®−a l¹i nh÷ng kÕt
qu¶ vµ thuËn lîi míi cho Ng©n hµng Th−¬ng m¹i, tæ chøc tÝn dông vµ nÒn
kinh tÕ.
Tr−íc hÕt nã phôc vô viÖc ph©n phèi l¹i vèn gi÷a c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c
nhau, gãp phÇn vµo viÖc b×nh qu©n ho¸ tû suÊt lîi nhuËn vµ gãp phÇn tÝch tô,
tËp trung vèn ®èi víi nÒn kinh tÕ.
Nguån vèn tÝn dông lµ nguån vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi ®−îc gi¶i
phãng ra khái qu¸ tr×nh tuÇn hoµn cña t¸i s¶n xuÊt vµ c¸c kho¶n tiÒn göi, tiÒn
tiÕt kiÖm cña c¸c tÇng líp kh¸c nhau trong x> héi ®−îc tËp trung vµo c¸c ng©n
hµng víi mét khèi l−îng rÊt lín. Sè vèn nµy ®−îc c¸c ng©n hµng cho c¸c nhµ
s¶n xuÊt vay bÊt kÓ hä s¶n xuÊt ë ngµnh nµo. Do vËy mµ tÝn dông phôc vô viÖc
ph©n phèi l¹i vèn gi÷a c¸c ngµnh.
MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh c¹nh tranh trong s¶n xuÊt ®> dÉn ®Õn c¸c nhµ s¶n
xuÊt tõ bá ngµnh nµo cã lîi nhuËn thÊp ®Ó chuyÓn sang s¶n xuÊt ë ngµnh kh¸c
cã lîi nhuËn cao h¬n. Do vËy mµ cã sù dÞch chuyÓn vèn tõ ngµnh nµy sang
ngµnh kh¸c. Sù dÞch chuyÓn vèn nµy gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n nh− c¬ së vËt
chÊt, nhµ x−ëng, m¸y mãc.... §ßi hái ph¶i cã mét sè l−îng vèn lín míi ®¸p
øng ®−îc yªu cÇu. §Ó gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n nµy, c¸c nhµ s¶n xuÊt ®> dùa
vµo quan hÖ tÝn dông. Tøc lµ hä xin vay vèn t¹i c¸c ng©n hµng ®Ó ®Çu t− vµo
ngµnh s¶n xuÊt cã lîi nhuËn cao. Khi cã sù tham gia cña tÝn dông, sù dÞch
chuyÓn vèn gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®−îc gi¶i quyÕt nhanh chãng ®> kÝch thÝch
qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x> héi, t¨ng søc c¹nh tranh lµm thay ®æi lîi nhuËn c¸
biÖt vèn cã cña c¸c ngµnh t¹o nªn tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña toµn bé nÒn
kinh tÕ.
14
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Còng tõ viÖc ph©n phèi l¹i vèn mµ tÝn dông ®−îc ®Çu t− vµo c¸c doanh
nghiÖp lín lµm cho hä ®øng v÷ng trong c¹nh tranh vµ th«n tÝnh ®−îc c¸c
doanh nghiÖp nhá. Bëi vËy c¸c doanh nghiÖp nhá muèn tån t¹i ph¶i tËp trung
vèn l¹i víi nhau b»ng c¸ch hîp nhÊt l¹i thµnh c¸c doanh nghiÖp lín. Do vËy
c¸c c«ng ty cæ phÇn lÇn l−ît ra ®êi. TÝn dông cµng ph¸t triÓn, cµng ®Èy nhanh
viÖc tËp trung vèn vµo c«ng ty cæ phÇn.
Ngoµi ra, tÝn dông gãp phÇn gia t¨ng tèc ®é tÝch luü vèn. Tõng doanh
nghiÖp muèn tÝch luü vèn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt ph¶i tr¶i qua mét thêi gian
dµi. Nhê cã tÝn dông mµ c¸c kho¶n vèn nhµn rçi ®−îc tËp trung l¹i vµo c¸c
ng©n hµng vµ c¸c ng©n hµng ®> cho c¸c doanh nghiÖp vay kÞp thêi lµm cho s¶n
xuÊt ph¸t triÓn m¹nh, nhanh chãng t¨ng c−êng tÝch luü vèn cho tõng doanh
nghiÖp .
Tãm l¹i lµm tèt nghiÖp vô cho vay Ng©n hµng Th−¬ng m¹i - Tæ chøc tÝn dông
thùc hiÖn chøc n¨ng tÝn dông ng©n hµng t¹o cho tæ chøc tÝn dông cã vai trß næi
bËt trªn c¸c mÆt sau ®©y:
Mét lµ, th«ng qua chøc n¨ng ph©n phèi l¹i vèn, tÝn dông gãp phÇn thóc
®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, t¨ng tr−ëng kinh tÕ.
Cô thÓ: TÝn dông lµm cho quy m« s¶n xuÊt ngµy cµng më réng, thu lîi
nhuËn tèi ®a cho nh÷ng nhµ s¶n xuÊt lín; tÝn dông thóc ®Èy qu¸ tr×nh c¹nh
tranh t¹o ra søc bËt cho nÒn kinh tÕ.
Hai lµ; tÝn dông ®−îc coi nh− mét c«ng cô trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc
gia ®Ó thùc hiÖn ®iÒu hoµ l−u th«ng tiÒn lµm cho tiÒn tÖ æn ®Þnh. Th«ng qua tÝn
dông, Ng©n hµng Trung −¬ng tiÕn hµnh viÖc ph¸t hµnh thªm tiÒn vµo l−u
th«ng hoÆc bít tiÒn ra khái l−u th«ng tuú theo yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ. Nh−
vËy, yªu cÇu quy luËt l−u th«ng tiÒn tÖ ®−îc t«n träng.
Ba lµ, tÝn dông lµ c«ng cô tµi trî cho c¸c ngµnh kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn.
Nhê cã tÝn dông cÊp vèn mµ nhiÒu lÜnh vùc kinh tÕ, nhiÒu ngµnh kinh tÕ ®>
phôc håi vµ ph¸t huy ®−îc thÕ m¹nh. MÆt kh¸c, tÝn dông gãp phÇn t¸c ®éng ®Ó
t¨ng c−êng chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp.
Bèn lµ, tÝn dông t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ víi n−íc
ngoµi. TÝn dông lµ ph−¬ng tiÖn nèi liÒn kinh tÕ trong n−íc víi kinh tÕ n−íc
ngoµi.
15
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Ch−¬ng thø hai
Thùc tr¹ng ho¹t ®éng nghiÖp vô cho vay cña Së giao
dÞch I- Ng©n hµng c«ng th−¬ng ViÖt Nam
2.1. Tæng quan vÒ hÖ thèng tæ chøc bé m¸y cña Së giao dÞch I-Ng©n hµng
C«ng th−¬ng ViÖt Nam.
2.1.1. Bé m¸y tæ chøc cña Së giao dÞch I- Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt Nam.
Tr−íc n¨m 1988, ng©n hµng c«ng th−¬ng ViÖt Nam lµ mét bé phËn cña
ng©n hµng Nhµ n−íc cã chøc n¨ng thùc hiÖn nhiÖm vô tÝn dông víi c¸c ®¬n vÞ
kinh doanh c«ng th−¬ng nghiÖp. Sau n¨m 1988, hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt nam
chuyÓn tõ mét cÊp sang hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp, t¸ch b¹ch chøc n¨ng
qu¶n lý & kinh doanh vµ theo nghÞ ®Þnh 59/ CP n¨m 1988, bé phËn nµy trë
thµnh mét ng©n hµng quèc doanh ®éc lËp ho¹t ®éng nh− mét ng©n hµng
th−¬ng m¹i mang tªn Ng©n hµng c«ng th−¬ng ViÖt Nam.
Ng©n hµng c«ng th−¬ng ViÖt Nam ®−îc chÝnh thøc thµnh lËp theo
QuyÕt ®Þnh sè 402/ CT ngµy 14/11/1990 cña Chñ tÞch héi ®ång bé tr−ëng (nay
lµ thñ t−íng chÝnh phñ) vµ ®−îc Thèng ®èc ng©n hµng Nhµ n−íc ký quyÕt
®Þnh sè 285/Q§ - NH5 ngµy 21/9/1996 thµnh lËp l¹i theo m« h×nh Tæng c«ng
ty Nhµ n−íc, theo uû quyÒn cña Thñ t−íng chÝnh phñ, t¹i QuyÕt ®Þnh sè
90/Ttg ngµy 7/3/1994 nh»m t¨ng c−êng tËp trung , ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸
vµ hîp t¸c kinh doanh ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô Nhµ n−íc giao, n©ng cao kh¶
n¨ng vµ hiÖu qu¶ cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ toµn hÖ thèng ng©n hµng c«ng
th−¬ng ViÖt Nam ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ. Tªn giao dÞch quèc tÕ cña
c«ng ty lµ INDUSTRIAL AND COMMERCIAL BANK OF VIET NAM (gäi
t¾t lµ INCOMBANK)
Lµ mét trong bèn ng©n hµng th−¬ng m¹i quèc doanh lín nh¾t t¹i ViÖt
Nam, Incombank cã tæng tµI s¶n chiÕm h¬n 20% thÞ phÇn trong toµn bé hÖ
thèng ng©n hµng ViÖt Nam. Nguån vèn cña Incombank lu«n t¨ng tr−ëng qua
16
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
c¸c n¨m, t¨ng m¹nh kÓ tö n¨m 1996, ®¹t b×nh qu©n h¬n 20%/1n¨m, ®Æc biÖt
cã n¨m t¨ng 35% so víi n¨m tr−íc. Cã m¹ng l−íi kinh doanh tr¶I réng toµn
quèc víi 2 Së giao dÞch,114 chi nh¸nh vµ 500 ®iÓm giao dÞch. Cã 3 c«ng ty
h¹ch to¸n ®éc lËp lµ C«ng ty Cho thuª TµI chÝnh, C«ng ty TNHH Chøng
kho¸n, C«ng ty Qu¶n lý Nî vµ Khai th¸c TµI s¶n vµ 2 ®¬nvÞ sù nghiÖp lµ
Trung t©m c«ng nghÖ th«ng tin vµ Trung t©m ®µo t¹o…§> ký 8 HiÖp ®Þnh TÝn
dông khung víi c¸c quèc gia BØ, §øc, Hµn quèc, Thuþ sÜ vµ cã m¹ng l−íi 733
Ng©n hµng ®¹i lý trªn kh¾p thÕ giíi. Lµ ng©n hµng tiªn phong trong viÖc øng
dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ th−¬ng m¹i ®iÖn tö t¹i ViÖt Nam. N¨m 2003, theo
chØ ®Þnh cña ChÝnh phñ ViÖt Nam, lµ Ng©n hµng duy nhÊt cña ViÖt Nam trë
thµnh héi viªn “ HiÖp héi c¸c Ng©n hµng cho vay Doanh nghiÖp võa vµ nhá
trong Khèi APEC”.
HiÖn nay, Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt Nam cã trô së chÝnh t¹i 108 TrÇn
H−ng §¹o, Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt Nam chia hÖ thèng c¸c chi nh¸nh
thµnh chi nh¸nh lo¹i 1 vµ chi nh¸nh lo¹i 2. Chi nh¸nh lo¹i 1 th−êng cã nguån
vèn lín, hiÖu suÊt sö dông vèn cao ë nh÷ng ®Þa bµn träng ®iÓm, tiªu biÓu lµ së
giao dÞch sè 1 cña Ng©n hµng C«ng th−¬ng.
Tªn giao dÞch quèc tÕ cña së giao dÞch sè 1 lµ industrial and commercial bank
of ViÖt Nam transaction office No.1.
Së giao dÞch sè I mét mÆt cã chøc n¨ng nh− mét chi nh¸nh cña Ng©n
hµng C«ng th−¬ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c ho¹t ®éng cña mét ng©n hµng th−¬ng
m¹i. MÆt kh¸c, nã thÓ hiÖn lµ mét ng©n hµng trung t©m cña Ng©n hµng C«ng
th−¬ng, n¬i nhËn quyÕt ®Þnh, chØ thÞ ®Çu tiªn ; thùc hiÖn thÝ ®iÓm c¸c chñ
tr−¬ng, chÝnh s¸ch chÝnh cña Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt Nam ; ®ång thêi
®iÒu vèn cho c¸c chi nh¸nh kh¸c trong hÖ thèng Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt
Nam. §©y lµ n¬i ®−îc Ng©n hµng C«ng th−¬ng uû quyÒn lµm ®Çu mèi cho c¸c
chi nh¸nh phÝa B¾c trong viÖc thu chi ngo¹i tÖ mÆt, sÐc du lÞch, visacard,
mastercard…
17
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Së giao dÞch sè I lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc cña Ng©n hµng c«ng
th−¬ng ViÖt Nam cã quyÒn tù chñ kinh doanh cã con dÊu riªng vµ më tµi
kho¶n t¹i Ng©n hµng Nhµ n−íc vµ c¸c ng©n hµng kh¸c.
Trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, Së giao dÞch sè 1 lu«n t×m mäi
c¸ch ®Ó n©ng cao chÊt l−îng kinh doanh vµ dÞch vô Ng©n hµng, ®æi míi phong
c¸ch lµm viÖc, x©y dùng chÝnh s¸ch kh¸ch hµng víi ph−¬ng ch©m : “ V× sù
thµnh ®¹t cña mäi ng−êi, mäi nhµ vµ mäi doanh nghiÖp”.
Theo qui ®Þnh cña Ng©n hµng Nhµ n−íc vµ Ng©n hµng c«ng th−¬ng, Së
giao dÞch I- Ng©n hµng c«ng th−¬ng ViÖt Nam cã nh÷ng nghÜa vô vµ quyÒn
h¹n sau :
NghÜa vô:
+ Sö dông cã hiÖu qu¶, b¶o toµn, ph¸t triÓn vèn vµ c¸c nguån lùc cña
NHCTVN.
+ Tæ chøc thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh, ®¶m b¶o an toµn, hiÖu qu¶
phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x> héi cña ®Êt n−íc.
+ Thùc hiÖn nghÜa vô vÒ tµi chÝnh theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vµ cña
Nhµ n−íc.
QuyÒn h¹n:
+ NhËn tiÒn göi tµi kho¶n vµ tiÒn göi bót to¸n cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ
d©n c− trong n−íc vµ quèc tÕ b»ng VN§ vµ ngo¹i tÖ.
+ Ph¸t hµnh c¸c lo¹i chøng chØ tiÒn göi, kú phiÕu, tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu
Ng©n hµng vµ c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng vèn kh¸c phôc vô yªu cÇu ph¸t triÓn
kinh tÕ vµ ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng.
+ Cho vay ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n b»ng VN§ vµ ngo¹i tÖ ®èi víi
c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ c¸ nh©n thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ theo c¬ chÕ
chung cña Ng©n hµng Nhµ n−íc vµ qui ®Þnh cña Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt
Nam.
+ Thùc hiÖn chiÕt khÊu th−¬ng phiÕu, kú phiÕu, tr¸i phiÕu vµ c¸c giÊy tê
cã gi¸ theo qui ®Þnh cña Ng©n hµng Nhµ n−íc vµ Ng©n hµng C«ng th−¬ng
ViÖt Nam.
18
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
+ Thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ nh− thanh to¸n nhê thu,
thanh to¸n tÝn dông chøng tõ (thanh to¸n b»ng L/C), th«ng b¸o L/C xuÊt khÈu,
b¶o l>nh thanh to¸n, kinh doanh ngo¹i tÖ theo qui ®Þnh cña NHCTVN vµ theo
møc uû quyÒn.
+ Thùc hiÖn c¸c dÞch vô ng©n hµng nh− : Thanh to¸n, chuyÓn tiÒn trong
vµ ngoµi n−íc, chi tr¶ kiÒu hèi, thanh to¸n sÐc vµ c¸c dÞch vô Ng©n hµng
kh¸c…
+ Thùc hiÖn chÕ ®é an toµn kho quü, b¶o qu¶n tiÒn mÆt, ng©n phiÕu
thanh to¸n vµ c¸c Ên chØ quan träng . §¶m b¶o chi tr¶ ng©n phiÕu, tiÒn mÆt,
kú phiÕu…chÝnh x¸c, kÞp thêi.
+ Thùc hiÖn c¸c dÞch vô t− vÊn vÒ tiÒn tÖ, qu¶n lý tiÒn vèn, c¸c dù ¸n
®Çu t−, ph¸t triÓn theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng.
Tõ nghÜa vô vµ quyÒn h¹n còng nh− theo qui ®Þnh cña Ng©n hµng C«ng
th−¬ng ViÖt Nam th× Së giao dÞch I ®−îc phÐp thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng
kinh doanh chÝnh sau :
+ Huy ®éng vèn vµ cho vay ng¾n h¹n, trung vµ dµi h¹n b»ng VN§ vµ
ngo¹i tÖ.
+ Thanh to¸n quèc tÕ trùc tiÕp víi ng©n hµng n−íc ngoµi, dÞch vô kiÒu
hèi, nghiÖp vô hèi ®o¸i vµ giao ngay, kú h¹n, ho¸n ®æi.
+ ChuyÓn tiÒn nhanh trong n−íc vµ n−íc ngoµi.
+ Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô b¶o l>nh vay vèn trong n−íc, b¶o l>nh dù
thÇu, b¶o l>nh thùc hiÖn hîp ®ång, b¶o l>nh chÊt l−îng s¶n phÈm, b¶o l>nh
thanh to¸n…
+ DÞch vô thu, chi tiÒn mÆt, qu¶n lý vµ gi÷ hé tµi s¶n quý hiÕm, chi tr¶
tiÒn l−¬ng cho ng−êi lao ®éng t¹i ®¬n vÞ nhanh chãng, chÝnh x¸c, hiÖu qu¶.
+ DÞch vô chuyÓn tiÒn nhanh WESTION UNION, dÞch vô thanh to¸n
thÎ VISA CARD , MASTER CARD.
+ DÞch vô thÎ ATM rót tiÒn tù ®éng trong toµn quèc nh− t¹i c¸c Chi
nh¸nh kh¸c cña NHCTVN.
19
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
+ T− vÊn vÒ tiÒn tÖ, tÝn dông, thanh to¸n vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô ng©n hµng
kh¸c.
C¬ cÊu tæ chøc cña mét doanh nghiÖp nãi chung vµ cña Ng©n hµng nãi
riªng lµ chØ tiªu quan träng ph¶n ¸nh qui m« ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp,
ng©n hµng ®ã. Còng nh− vËy, dùa vµo c¬ cÊu tæ chøc, Së giao dÞch I lµ mét
ng©n hµng th−¬ng m¹i lín vµ ®−îc ®¸nh gi¸ lµ ng©n hµng lo¹i 1 trong hÖ
thèng Ng©n hµng C«ng th−¬ng ViÖt Nam. NÕu dùa vµo mÆt chøc n¨ng th× Së
giao dÞch I gåm 9 phßng ban chøc n¨ng, ho¹t ®éng theo nhiÖm vô, chøc n¨ng
riªng ®> ®−îc ph©n c«ng d−íi sù chØ ®¹o, ®iÒu hµnh cña Ban gi¸m ®èc. Ban
gi¸m ®èc gåm 1 gi¸m ®èc vµ 3 phã gi¸m ®èc.
Ban gi¸m ®èc thùc hiÖn chøc n¨ng nh− c¸c ban gi¸m ®èc cña Ng©n hµng
C«ng th−¬ng ViÖt nam nãi chung tøc lµ trùc tiÕp ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña Së
giao dÞch I theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vµ theo kÕ ho¹ch cña Ng©n hµng c«ng
th−¬ng còng nh− theo kÕ ho¹ch riªng ®Æt ra cña Së giao dÞch I. Gi¸m ®èc cña
Së giao dÞch I còng ®ång thêi lµ phã tæng gi¸m ®èc Ng©n hµng C«ng th−¬n
ViÖt Nam lµ ng−êi ®iÒu hµnh cao nhÊt t¹i Së, ®¹i diÖn theo ph¸p luËt, chÞu
tr¸ch nhiÖm tr−íc Héi ®ång qu¶n trÞ, ban gi¸m ®èc Ng©n hµng C«ng th−¬ng
ViÖt Nam vÒ mäi ho¹t ®éng cña Së giao dÞch I. Cßn c¸c phã gi¸m ®èc lµ
ng−êi phô tr¸ch tõng m¶ng ho¹t ®éng riªng ®−îc ph©n theo chøc n¨ng cña
tõng ng−êi
20
- Xem thêm -