Gi¸o ¸n Sinh häc 9
TuÇn 1 TiÕt 1
Ngµy so¹n : 14/08/2010
N¨m häc 2010-2011
1
PhÇn I - Di truyÒn vµ biÕn dÞ
Ch¬ng I - C¸c thÝ nghiÖm cña men®en
Bµi 1: Men®en vµ di truyÒn häc
A. Môc tiªu.
1. KiÕn thøc:
- Häc sinh tr×nh bµy ®îc môc ®Ých, nhiÖm vô vµ ý nghÜa cña di truyÒn häc.
- HiÓu ®îc c«ng lao to lín vµ tr×nh bµy ®îc ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c thÕ hÖ lai cña Men®en.
- HiÓu vµ ghi nhí mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu trong di truyÒn häc.
2. Kü n¨ng:
- RÌn kü n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch.
- Ph¸t triÓn t duy ph©n tÝch so s¸nh.
3. Th¸i ®é: X©y dùng ý thøc tù gi¸c, thãi quen häc tËp bé m«n.
B. ChuÈn bÞ.
- Tranh phãng to h×nh 1.2.
- Tranh ¶nh hay ch©n dung Men®en.
C. ho¹t ®éng d¹y - häc.
1.æn ®Þnh líp (1phót)
2.KiÓm tra bµi cò
3. Bµi míi: GV giíi thiÖu c¬ b¶n vÒ ch¬ng tr×nh sinh häc líp 9 (5phót)
Ho¹t ®éng 1: Di truyÒn häc
TG
Ho¹t ®éng cña GV
10 - GV cho HS ®äc kh¸i niÖm di
phót truyÒn vµ biÕn dÞ môc I SGK.
-ThÕ nµo lµ di truyÒn vµ biÕn dÞ ?
- GV gi¶i thÝch râ: biÕn dÞ vµ di
truyÒn lµ 2 hiÖn tîng tr¸i ngîc
nhau nhng tiÕn hµnh song song vµ
g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh sinh s¶n.
- GV cho HS lµm bµi tËp SGK
môc I.
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
- C¸ nh©n HS ®äc SGK.
I. Di truyÒn häc
- 1 HS däc to kh¸i niÖm biÕn dÞ - Di truyÒn lµ hiÖn tîng truyÒn
vµ di truyÒn.
®¹t l¹i c¸c tÝnh tr¹ng cña tæ
tiªn cho c¸c thÕ hÖ con ch¸u.
- HS l¾ng nghe vµ tiÕp thu kiÕn - BiÕn dÞ lµ hiÖn tîng can sinh
thøc.
ra kh¸c víi bè mÑ vµ kh¸c
nhau ë nhiÒu chi tiÕt.
- Di truyÒn häc nghiªn cøu vÒ
- Liªn hÖ b¶n th©n vµ x¸c ®Þnh c¬ së vËt chÊt, c¬ chÕ, tÝnh quy
xem m×nh gièng vµ kh¸c bã luËt cña hiÖn tîng di truyÒn vµ
- Cho HS tiÕp tôc t×m hiÓu môc I mÑ ë ®iÓm nµo: h×nh d¹ng tai, biÕn dÞ.
m¾t, mòi, tãc, mµu da... vµ - Di truyÒn häc cã vai trß quan
®Ó tr¶ lêi:
tr×nh bµy tríc líp.
träng trong chän gièng, trong
- Dùa vµo SGK môc I ®Ó tr¶ y häc vµ ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ
sinh häc hiÖn ®¹i.
lêi.
Ho¹t ®éng 2: Men®en – ngêi ®Æt nÒn mãng cho di truyÒn häc
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
- GV cho HS ®äc tiÓu sö Men®en - 1 HS ®äc to , c¶ líp theo II.Men®en - ngêi ®Æt nÒn
14 SGK.
dâi.
mãng cho di truyÒn häc
phót - Yªu cÇu HS quan s¸t kÜ h×nh 1.2 vµ
- Men®en (1822-1884)- ngêi
nªu nhËn xÐt vÒ ®Æc ®iÓm cña tõng cÆp - HS quan s¸t vµ ph©n tÝch ®Æt nÒn mãng cho di truyÒn
tÝnh tr¹ng ®em lai?
H 1.2, nªu ®îc sù t¬ng häc.
- Treo h×nh 1.2 phãng to ®Ó ph©n tÝch. ph¶n cña tõng cÆp tÝnh - §èi tîng nghiªn cøu sù di
- Yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin tr¹ng.
truyÒn c¶u Men®en lµ c©y ®Ëu
SGK vµ nªu ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
Hµ Lan.
cña Men®en?
- §äc kÜ th«ng tin SGK, - Men®en dïng ph¬ng ph¸p
- GV: tríc Men®en, nhiÒu nhµ khoa tr×nh bµy ®îc néi dung c¬ ph©n tÝch thÕ hÑ lai vµ to¸n
häc ®· thùc hiÖn c¸c phÐp lai trªn ®Ëu b¶n cña ph¬ng ph¸p ph©n thèng kª ®Ó t×m ra c¸c quy luËt
Hµ Lan nhng kh«ng thµnh c«ng. tÝch c¸c thÕ hÖ lai.
di truyÒn.
Men®en cã u ®iÓm: chän ®èi tîng - 1 vµi HS ph¸t biÓu, bæ
thuÇn chñng, cã vßng ®êi ng¾n, lai 1-2 sung.
TG
GV TrÇn Nh Hoµng
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
2
cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n, thÝ nghiÖm - HS l¾ng nghe GV giíi
lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn, dïng to¸n thiÖu.
thèng kª ®Ó xö lý kÕt qu¶.
- GV gi¶i thÝch v× sao men®en chän
®Ëu Hµ Lan lµm ®èi tîng ®Ó nghiªn
cøu.
- HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi.
Ho¹t ®éng III: Mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ hiÖu cña di truyÒn häc
TG
Ho¹t ®éng cña GV
- GV híng dÉn HS nghiªn cøu mét sè
10 thuËt ng÷.
phót - Yªu cÇu HS lÊy thªm VD minh ho¹
cho tõng thuËt ng÷.
- Kh¸i niÖm gièng thuÇn chñng: GV
giíi thiÖu c¸ch lµm cña Men®en ®Ó
cã gièng thuÇn chñng vÒ tÝnh tr¹ng
nµo ®ã.
- GV giíi thiÖu mét sè kÝ hiÖu.
- GV nªu c¸ch viÕt c«ng thøc lai: mÑ
thêng viÕt bªn tr¸i dÊu x, bè thêng
viÕt bªn ph¶i. P: mÑ x bè.
Ho¹t ®éng cña HS
- HS thu nhËn th«ng tin,
ghi nhí kiÕn thøc.
- HS lÊy VD cô thÓ ®Ó
minh ho¹.
Néi dung
III.Mét sè thuËt ng÷ vµ kÝ
hiÖu cña di truyÒn häc
1. Mét sè thuËt ng÷:
+ TÝnh tr¹ng
+CÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n
+ Nh©n tè di truyÒn
+Gièng (dßng) thuÇn chñng.
2. Mét sè kÝ hiÖu
P: CÆp bè mÑ xuÊt ph¸t
- HS ghi nhí kiÕn thøc, x: KÝ hiÖu phÐp lai
chuyÓn th«ng tin vµo vë.
G: Giao tö
♂ : §ùc; ♀: C¸i
F: ThÕ hÖ con (F1: con thø 1
cña P; F2 con cña F2 tù thô
phÊn hoÆc giao phÊn gi÷a F1).
4. Cñng cè: 3phót
- 1 HS ®äc kÕt luËn SGK.
- Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 2, 3,4 SGK trang 7.
5. DÆn dß: 2phót
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK.
- KÎ b¶ng 2 vµo vë bµi tËp.
- §äc tríc bµi 2.
6.Rót kinh nghiÖm: ………………………………………………………………………………..............
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
---------------------------------------HÕt-------------------------------------TuÇn 1 TiÕt 2
Ngµy so¹n : 15/08/2010
Bµi 2: lai mét cÆp tÝnh tr¹ng
A. Môc tiªu.
1. KiÕn thøc:
- Häc sinh tr×nh bµy vµ ph©n tÝch ®îc thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.
- HiÓu vµ ghi nhí c¸c kh¸i niÖm kiÓu h×nh, kiÓu gen, thÓ ®ång hîp, thÓ dÞ hîp.
- HiÓu vµ ph¸t biÓu ®îc néi dung quy luËt ph©n li.
- Gi¶i thÝch ®îc kÕt qu¶ thÝ nghiÖm theo quan ®iÓm cña Men®en.
2. Kü n¨ng:
- RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch sè liÖu vµ kªnh h×nh.
3. Th¸i ®é: Cñng cè niÒm tin khoa häc khi nghiªn cøu tÝnh quy luËt cña hiÖn tîng di truyÒn.
B. ChuÈn bÞ.
- Tranh phãng to h×nh 2.1; 2.2; 2.3 SGK.
C. ho¹t ®éng d¹y - häc
1. æn dÞnh líp 1 Phót
2. KiÓm tra bµi cò: 3 phót
? Tr×nh bµy ®èi tîng néi dung vµ ý nghÜa thùc tÕ cña di truyÒn häc ?
3.Bµi míi.
GV TrÇn Nh Hoµng
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
3
B»ng ph©n tÝch thÕ hÖ lai, Men®en rót ra c¸c quy luËt di truyÒn, ®ã lµ quy luËt g×? Chóng ta sÏ t×m
hiÓu trong bµi h«m nay.
Ho¹t ®éng 1: ThÝ nghiÖm cña Men®en (15phót)
TG
Ho¹t ®éng cña GV
- GV híng dÉn HS quan s¸t tranh
15 H 2.1 vµ giíi thiÖu sù tù thô phÊn
phót nh©n t¹o trªn hoa ®Ëu Hµ Lan.
- GV giíi thiÖu kÕt qu¶ thÝ
nghiÖm ë b¶ng 2 ®ång thêi ph©n
tÝch kh¸i niÖm kiÓu h×nh, tÝnh
tr¹ng tréi, lÆn.
- Yªu cÇu HS: Xem b¶ng 2 vµ
®iÒn tØ lÖ c¸c lo¹i kiÓu h×nh ë F2
vµo « trèng.
- NhËn xÐt tØ lÖ kiÓu hin×h ë F1;
F2?
- GV nhÊn m¹nh vÒ sù thay ®æi
gièng lµm bè vµ lµm mÑ th× kÕt
qu¶ phÐp lai vÉn kh«ng thay ®æi.
- Yªu cÇu HS lµm bµi tËp ®iÒn tõ
SGK trang 9.
- Yªu cÇu HS ®äc l¹i néi dung
bµi tËp sau khi ®· ®iÒn.
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
- HS quan s¸t tranh, theo dâi I.ThÝ nghiÖm cña Men®en
vµ ghi nhí c¸ch tiÕn hµnh.
a. ThÝ nghiÖm:
- Lai 2 gièng ®Ëu Hµ Lan kh¸c
nhau vÒ 1 cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn
- Ghi nhí kh¸i niÖm.
chñng t¬ng ph¶n
VD: P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng
- Ph©n tÝch b¶ng sè liÖu, th¶o
F1:
Hoa ®á
luËn nhãm vµ nªu ®îc:
F2: 3 hoa ®á: 1 hoa tr¾ng
+ KiÓu h×nh F1: ®ång tÝnh vÒ b. C¸c kh¸i niÖm:
tÝnh tr¹ng tréi.
- KiÓu h×nh lµ tæ hîp c¸c tÝnh tr¹ng
+ F2: 3 tréi: 1 lÆn
cña c¬ thÓ.
- TÝnh tr¹ng tréi lµ tÝnh tr¹ng biÓu
- Lùa chän côm tõ ®iÒn vµo hiÖn ë F1.
chç trèng:
- TÝnh tr¹ng lÆn lµ tÝnh tr¹ng ®Õn F2
míi ®îc biÓu hiÖn.
1. ®ång tÝnh
2. 3 tréi: 1 lÆn
- 1, 2 HS ®äc.
c. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm – KÕt luËn:
- Khi lai hai c¬ thÓ bè mÑ kh¸c
nhau vÒ 1 cÆp tÝnh tr¹ng thuÇn
chñng t¬ng ph¶n th× F1 ®ång tÝnh
vÒ tÝnh tr¹ng cña bè hoÆc mÑ, F 2 cã
sù ph©n li theo tØ lÖ trung b×nh 3
tréi: 1 lÆn.
Ho¹t ®éng 2: Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm
TG
Ho¹t ®éng cña GV
- GV gi¶i thÝch quan niÖm ®¬ng
18 thêi vµ quan niÖm cña Men®en
phót ®ång thêi sö dông H 2.3 ®Ó gi¶i
thÝch.
- Do ®©u tÊt c¶ c¸c c©y F1 ®Òu
cho hoa ®á?
- Yªu cÇu HS:
- H·y quan s¸t H 2.3 vµ cho
biÕt: tØ lÖ c¸c lo¹i giao tö ë F 1 vµ
tØ lÖ c¸c lo¹i hîp tö F2?
- T¹i sao F2 l¹i cã tØ lÖ 3 hoa ®á:
1 hoa tr¾ng?
- GV nªu râ: khi F1 h×nh thµnh
giao tö, mçi nh©n tè di truyÒn
trong cÆp nh©n tè di truyÒn ph©n
li vÒ 1 giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n
chÊt cña P mµ kh«ng hoµ lÉn vµo
nhau nªn F2 t¹o ra:
1AA:2Aa: 1aa
trong ®ã AA vµ Aa cho kiÓu h×nh
hoa ®á, cßn aa cho kiÓu h×nh hoa
tr¾ng.
- H·y ph¸t biÓu néi dung quy
luËt ph©n li trong qu¸ tr×nh ph¸t
GV TrÇn Nh Hoµng
Ho¹t ®éng cña HS
- HS ghi nhí kiÕn thøc, quan
s¸t H 2.3
+ Nh©n tè di truyÒn A quy
®Þnh tÝnh tr¹ng tréi (hoa ®á).
+ Nh©n tè di truyÒn a quy
®Þnh tÝnh tr¹ng tréi (hoa
tr¾ng).
+ Trong tÕ bµo sinh dìng,
nh©n tè di truyÒn tån t¹i
thµnh tõng cÆp: C©y hoa ®á
thuÇn chñng cÆp nh©n tè di
truyÒn lµ AA, c©y hoa tr¾ng
thuÇn chñng cÆp nh©n tè di
truyÒn lµ aa.
- Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh
giao tö:
+ C©y hoa ®á thuÇn chñng
cho 1 lo¹i giao tö: a
+ C©y hoa tr¾ng thuÇn chñng
cho 1 lo¹i giao tö lµ a.
- ë F1 nh©n tè di truyÒn A ¸t
a nªn tÝnh tr¹ng A ®îc biÓu
hiÖn.
- Quan s¸t H 2.3 th¶o luËn
nhãm x¸c ®Þnh ®îc:
GF1: 1A: 1a
+ TØ lÖ hîp tö F2
1AA: 2Aa: 1aa
+ V× hîp tö Aa biÓu hiÖn
kiÓu h×nh gièng AA.
Néi dung
II.Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ
nghiÖm
Theo Men®en:
- Mçi tÝnh tr¹ng do mét cÆp nh©n
tè di truyÒn quy ®Þnh (sau nµy gäi
lµ gen).
- Trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö,
mçi nh©n tè di truyÒn trong cÆp
nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ mét
giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt nh
ë c¬ thÓ P thuÇn chñng.
- Trong qu¸ tr×nh thô tinh, c¸c
nh©n tè di truyÒn tæ hîp l¹i trong
hîp tö thµnh tõng cÆp t¬ng øng vµ
quy ®Þnh kiÓu h×nh cña c¬ thÓ.
=> Sù ph©n li vµ tæ hîp cña cÆp
nh©n tè di truyÒn (gen) quy ®Þnh
cÆp tÝnh
tr¹ng th«ng qua qu¸ tr×nh ph¸t sinh
giao tö vµ thô tinh chÝnh lµ c¬ chÕ
di truyÒn c¸c tÝnh tr¹ng.
- Néi dung quy luËt ph©n li: trong
qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö, mçi
nh©n tè di truyÒn ph©n li vÒ mét
giao tö vµ gi÷ nguyªn b¶n chÊt nh
ë c¬ thÓ thuÇn chñng cña P.
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
4
N¨m häc 2010-2011
sinh giao tö?
4. Cñng cè: 3phót
- Tr×nh bµy thÝ nghiÖm lai mét cÆp tÝnh tr¹ng vµ gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña Men®en?
- Ph©n biÖt tÝnh tr¹ng tréi, tÝnh tr¹ng lÆn vµ cho VD minh ho¹.
5,.DÆn dß: 5phót
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK
- Lµm bµi tËp 4 (GV híng dÉn c¸ch quy íc gen vµ viÕt s¬ ®å lai)
V× F1 toµn lµ c¸ kiÕm m¾t ®en nªn tÝnh tr¹ng mµu m¾t ®en lµ tréi so víi tÝnh tr¹ng m¾t ®á.
Quy íc gen A quy ®Þnh m¾t ®en
Quy íc gen a quy ®Þnh m¾t ®á
C¸ m¾t ®en thuÇn chñng cã kiÓu gen AA
C¸ m¾t ®á thuÇn chñng cã kiÓu gen aa
S¬ ®å lai:
P: C¸ m¾t ®en x C¸ m¾t ®á
AA
aa
GP: A
a
F1:
Aa (m¾t ®en) x Aa (m¾t ®en)
GF1:
1A: 1a
1A: 1a
F2:
1AA: 2Aa: 1aa (3 c¸ m¾t ®en: 1 c¸ m¾t ®á).
6.Rót kinh nghiÖm: ………………………………………………………………………………..............
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
---------------------------------------HÕt-------------------------------------TuÇn 2 TiÕt 3
Ngµy so¹n : 21/08/2010
Bµi 3: lai mét cÆp tÝnh tr¹ng (tiÕp)
A. Môc tiªu.
1.KiÕn thøc
- Häc sinh hiÓu vµ tr×nh bµy ®îc néi dung, môc ®Ých vµ øng dông cña c¸c phÐp lai ph©n tÝch.
- HiÓu vµ gi¶i thÝch ®îc v× sao quy luËt ph©n li chØ nghiÖm ®óng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh.
- Nªu ®îc ý nghÜa cña quy luËt ph©n li ®èi víi lÜnh vùc s¶n xuÊt.
- HiÓu vµ ph©n biÖt ®îc sù di truyÒn tréi kh«ng hoµn toµn (di truyÒn trung gian) víi di truyÒn tréi hoµn
toµn.
2, Kü n¨ng
- Ph¸t triÓn t duy lÝ luËn nh ph©n tÝch, so s¸nh, luyÖn viÕt s¬ ®å lai.
3.Th¸i ®é
- BiÕt øng dông vµo trong s¶n xuÊt
B. ChuÈn bÞ.
- Tranh phãng to h×nh 3 SGK.
- B¶ng phô ghi bµi tËp tr¾c nghiÖm.
C. ho¹t ®éng d¹y - häc.
1. æn ®Þnh líp: 1 phót
2. KiÓm tra bµi cò: 4 phót
- Ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li? Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm trªn ®Ëu Hµ Lan nh thÕ
nµo? (s¬ ®å)
- Gi¶i bµi tËp 4 SGK.
3.Bµi míi.
Ho¹t ®éng 1: Lai ph©n tÝch
TG
Ho¹t ®éng cña GV
- Nªu tØ lÖ c¸c lo¹i hîp tö ë F2
15 trong thÝ nghiÖm cña Men®en?
phót - Tõ kÕt qu¶ trªn GV ph©n tÝch
c¸c kh¸i niÖm: kiÓu gen, thÓ
®ång hîp, thÓ dÞ hîp.
- H·y x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña
nh÷ng phÐp lai sau:
P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng
AA
aa
P: Hoa ®á x Hoa tr¾ng
GV TrÇn Nh Hoµng
Ho¹t ®éng cña HS
- 1 HS nªu: hîp tö F2 cã tØ lÖ:
1AA: 2Aa: 1aa
- HS ghi nhí kh¸i niÖm.
Néi dung
I. Lai ph©n tÝch
1. Mét sè kh¸i niÖm:
- KiÓu gen lµ tæ hîp toµn bé c¸c gen
- C¸c nhãm th¶o luËn , viÕt s¬ trong tÕ bµo c¬ thÓ.
®å lai, nªu kÕt qu¶ cña tõng tr- - ThÓ ®ång hîp cã kiÓu gen chøa cÆp
gen t¬ng øng gièng nhau (AA, aa).
êng hîp.
- §¹i diÖn 2 nhãm lªn b¶ng - ThÓ dÞ hîp cã kiÓu gen chøa cÆp
gen gåm 2 gen t¬ng øng kh¸c nhau
viÕt s¬ ®å lai.
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
5
Aa
aa
- KÕt qu¶ lai nh thÕ nµo th× ta
cã thÓ kÕt luËn ®Ëu hoa ®á P
thuÇn chñng hay kh«ng thuÇn
chñng?
- §iÒn tõ thÝch hîp vµo « trèng
(SGK – trang 11)
- Kh¸i niÖm lai ph©n tÝch?
- GV nªu; môc ®Ých cña phÐp
lai ph©n tÝch nh»m x¸c ®Þnh
kiÓu gen cña c¸ thÓ mang tÝnh
tr¹ng tréi.
- C¸c nhãm kh¸c hoµn thiÖn (Aa).
®¸p ¸n.
2. Lai ph©n tÝch:
- Lµ phÐp lai gi÷a c¸ thÓ mang tÝnh
- HS dùa vµo s¬ ®å lai ®Ó tr¶ tr¹ng tréi cÇn x¸c ®Þnh kiÓu gen víi
c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng lÆn.
lêi.
+ NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ®ång
1- Tréi; 2- KiÓu gen; 3- LÆn; 4- tÝnh th× c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cã
kiÓu gen ®ång hîp.
§ång hîp tréi; 5- DÞ hîp
+ NÕu kÕt qu¶ phÐp lai ph©n
- 1 HS ®äc l¹i kh¸i niÖm lai
tÝnh theo tØ lÖ 1:1 th× c¸ thÓ mang tÝnh
ph©n tÝch.
tr¹ng tréi cã kiÓu gen dÞ hîp.
Ho¹t ®éng 2: ý nghÜa cña t¬ng quan tréi lÆn
TG
Ho¹t ®éng cña GV
12 - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu
phót thån tin SGK, th¶o luËn nhãm
vµ tr¶ lêi c©u hái:
- Nªu t¬ng quan tréi lÆn trong
tù nhiªn?
- X¸c ®Þnh tÝnh tr¹ng tréi, tÝnh
tr¹ng lÆn nh»m môc ®Ých g×?
Dùa vµo ®©u?
- ViÖc x¸c ®Þnh ®é thuÇn chñng
cña gièng cã ý nghÜa g× trong
s¶n xuÊt?
- Muèn x¸c ®Þnh ®é thuÇn
chñng cña gièng cÇn thùc hiÖn
phÐp lai nµo?
Ho¹t ®éng cña HS
- HS thu nhËn vµ xö lý th«ng
tin.
- Th¶o luËn nhãm, thèng nhÊt
®¸p ¸n.
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c
nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
Néi dung
II.ý nghÜa cña t¬ng quan tréi lÆn
- T¬ng quan tréi, lÆn lµ hiÖn tîng
phæ biÕn ë giíi sinh vËt.
- TÝnh tr¹ng tréi thêng lµ tÝnh tr¹ng
tèt v× vËy trong chän gièng ph¸t
hiÖn tÝnh tr¹ng tréi ®Ó tËp hîp c¸c
gen tréi quý vµo 1 kiÓu gen, t¹o
gièng cã ý nghÜa kinh tÕ.
- Trong chän gièng, ®Ó tr¸nh sù
- HS x¸c ®Þnh ®îc cÇn sö dông ph©n li tÝnh tr¹ng, xuÊt hiÖn tÝnh
phÐp lai ph©n tÝch vµ nªu néi tr¹ng xÊu ph¶i kiÓm tra ®é thuÇn
dung ph¬ng ph¸p hoÆc ë c©y chñng cña gièng.
trång th× cho tù thô phÊn.
Ho¹t ®éng 3: Tréi kh«ng hoµn toµn
TG
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
8
- GV yªu cÇu HS quan s¸t H 3, - HS tù thu nhËn th«ng tin, kÕt III.Tréi kh«ng hoµn toµn
phót nghiªn cøu th«ng tin SGK hoµn hîp víi quan s¸t h×nh, trao ®æi - Tréi kh«ng hoµn toµn lµ hiÖn tthµnh b¶ng GV ®· ph¸t.
nhãm vµ hoµn thµnh b¶ng.
îng di truyÒn trong ®ã kiÓu h×nh c¬
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c thÓ lai F1 biÓu hiÖn tÝnh tr¹ng trung
- GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
gian gi÷a c¬ thÓ bè vµ mÑ, cßn F 2
®iÒn tõ SGK.
- HS ®iÒn ®îc côm tõ :
cã tØ lÖ kiÓu h×nh lµ 1: 2: 1.
- Cho 1 HS ®äc kÕt qu¶, nhËn 1- TÝnh tr¹ng trung gian
xÐt:
2- 1: 2: 1
- ? ThÕ nµo lµ tréi kh«ng hoµn
toµn?
4.Cñng cè: 4 phót
Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i c¸c ý tr¶ lêi ®óng:
1. Khi cho c©y cµ chua qu¶ ®á thuÇn chñng lai ph©n tÝch. KÕt qu¶ sÏ lµ:
a. Toµn qu¶ vµng
c. 1 qu¶ ®á: 1 qu¶ vµng
b. Toµn qu¶ ®á
d. 3 qu¶ ®á: 1 qu¶ vµng
2. ë ®Ëu Hµ Lan, gen A quy ®Þnh th©n cao, gen a quy ®Þnh th©n thÊp. Cho lai c©y th©n cao víi c©y
th©n thÊp F1 thu ®îc 51% c©y th©n cao, 49% c©y th©n thÊp. KiÓu gen cña phÐp lai trªn lµ:
a. P: AA x aa
c. P: Aa x Aa
b. P: Aa x AA
d. P: aa x aa
3. Trêng hîp tréi kh«ng hoµn toµn, phÐp lai nµo cho tØ lÖ 1:1
a. Aa x Aa
c. Aa x aa
b. Aa x AA
d. aa x aa
5.DÆn dß: 1 phót
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK.
- Lµm bµi tËp 3, 4 vµo vë.
- KÎ s½n b¶ng 4 vµo vë bµi tËp
6.Rót kinh nghiÖm: ………………………………………………………………………………..............
GV TrÇn Nh Hoµng
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
6
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
---------------------------------------HÕt-------------------------------------TuÇn 2 TiÕt 4
Ngµy so¹n : 22/08/2010
Bµi 4: lai hai cÆp tÝnh tr¹ng
A. Môc tiªu.
1. KiÕn thøc
- Häc sinh m« t¶ ®îc thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.
- BiÕt ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm lai 2 cÆp tÝnh tr¹ng cña Men®en.
- HiÓu vµ ph¸t biÓu ®îc néi dung quy luËt ph©n li ®éc lËp cña Men®en.
- Gi¶i thÝch ®îc kh¸i niÖm biÕn dÞ tæ hîp.
2.Kü n¨ng
- RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm.
3, Th¸i ®é
- BiÕt øng dông vµo trong thùc tiÔn
B. ChuÈn bÞ.
- Tranh phãng to h×nh 4 SGK.
- B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 4.
C. tiÕn tr×nh d¹y - häc.
1. æn ®Þnh líp: 1 phót
2. KiÓm tra bµi cò: 4 phót
- Muèn x¸c ®Þnh ®îc kiÓu gen cña c¸ thÓ mang tÝnh tr¹ng tréi cÇn lµm g×?
- KiÓm tra bµi tËp 3, 4 SGK.
3. B×a míi: 2 phót
Men®en kh«ng chØ tiÕn hµnh lai mét c¹p tÝnh tr¹ng ®Ó t×m ra quy luËt ph©n li vµ quy luËt di truyÒn tréi
kh«ng hoµn toµn, «ng cßn tiÕn hµnh lai hai c¹p tÝnh tr¹ng ®Ó t×m ra quy luËt ph©n li ®éc lËp.
Ho¹t ®éng 1: ThÝ nghiÖm cña Men®en(24 phót)
TG
Ho¹t ®éng cña GV
- Yªu cÇu HS quan s¸t h×nh 4 SGk,
24 nghiªn cøu th«ng tin vµ tr×nh bµy thÝ
phót nghiÖm cña Men®en.
- Tõ kÕt qu¶, GV yªu cÇu HS hoµn
thµnh b¶ng 4 Trang 15.
(Khi lµm cét 3 GV cã thÓ gîi ý cho
HS coi 32 lµ 1 phÇn ®Ó tÝnh tØ lÖ c¸c
phÇn cßn l¹i).
- GV treo b¶ng phô gäi HS lªn ®iÒn,
GV chèt l¹i kiÕn thøc.
KiÓu h×nh F2
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
- HS quan s¸t tranh nªu ®îc thÝ
I.ThÝ
nghiÖm
nghÖm.
Men®en
- Ho¹t ®éng nhãm ®Ó hoµn thµnh
b¶ng.
cña
- §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng ®iÒn.
TØ lÖ kiÓu TØ lÖ tõng cÆp tÝnh tr¹ng ë F2
h×nh F2
Vµng, tr¬n
315
9
Vµng 315+101 416
3
= 1=
Vµng, nh¨n
101
3
Xanh =108+32 140
Xanh, tr¬n
108
3
Tr¬n
315+108 423
3
= 1=
Xanh, nh¨n
32
1
Nh¨n = 101+32 133
- GV ph©n tÝch cho HS thÊy râ - HS ghi nhí kiÕn thøc
tØ lÖ cña tõng cÆp tÝnh tr¹ng cã 9 vµng, tr¬n: 3 vµng, nh¨n: 3 1. ThÝ nghiÖm:
- Lai bè mÑ kh¸c nhau vÒ hai cÆp
mèi t¬ng quan víi tØ lÖ kiÓu xanh, tr¬n: 1 xanh, nh¨n
h×nh ë F2 cô thÓ nh SGK.
= (3 vµng: 1 xanh)(3 tr¬n: 1 tÝnh tr¹ng thuÇn chñng t¬ng ph¶n.
P: Vµng, tr¬n x Xanh,
- GV cho HS lµm bµi tËp ®iÒn nh¨n)
tõ vµo chç trèng Trang 15 - HS vËn dông kiÕn thøc ë môc nh¨n
F1:
Vµng, tr¬n
SGK.
1 ®iÒn ®ùoc côm tõ “tÝch tØ lÖ”.
Cho F1 tù thô phÊn => F2:
- Yªu cÇu HS ®äc kÕt qu¶ bµi - 1 HS ®äc l¹i néi dung SGK.
GV TrÇn Nh Hoµng
Sè h¹t
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
7
tËp, rót ra kÕt luËn.
cho 4 lo¹i kiÓu h×nh víi tû lÖ:
- C¨n cø vµo ®©u Men®en cho
9 vµng, tr¬n: 3 vµng, nh¨n:3
r»ng c¸c tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ - HS nªu ®îc: c¨n cø vµo tØ lÖ
xanh, tr¬n:1 xanh, nh¨n.
h×nh d¹ng h¹t ®Ëu di truyÒn kiÓu h×nh ë F2 b»ng tÝch tØ lÖ
®éc lËp?
cña c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh 2. Quy luËt ph©n li ®éc lËp: Lai hai
nã.
bè mÑ thuÇn chñng kh¸c nhau vÒ
hai cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n di
truyÒn ®éc lËp víi nhau t× F2 cho tû
lÖ mçi kiÓu h×nh b»ng tÝch tû lÖ cña
c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã
Ho¹t ®éng 2: BiÕn dÞ tæ hîp
TG
Ho¹t ®éng cña GV
- Yªu cÇu HS nhí l¹i kÕt qu¶ thÝ
10 nghiÖm ë F2 vµ tr¶ lêi c©u hái:
phót - F2 cã nh÷ng kiÓu h×nh nµo
kh¸c víi bè mÑ?
- GV ®a ra kh¸i niÖm biÕn dÞ tæ
hîp.
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
- HS nªu ®îc: 2 kiÓu h×nh kh¸c II.BiÕn dÞ tæ hîp
bè mÑ lµ: vµng, nh¨n vµ xanh, - BiÕn dÞ tæ hîp lµ sù tæ hîp l¹i
tr¬n (chiÕm tû lÖ: 6/16).
c¸c tÝnh tr¹ng cña bè mÑ.
- Nguyªn nh©n: ChÝnh sù ph©n li
- HS theo dâi vµ ghi nhí.
®éc lËp vµ tæ hîp tù do cña c¸c
cÆp tÝnh tr¹ng ë P, lµm xuÊt hiÖn
kiÓu h×nh kh¸c P.
4. Cñng cè: 3phót
- Ph¸t biÓu néi dung quy luËt ph©n li?
- BiÕn dÞ tæ hîp lµ g×? Nã xuÊt hiÖn ë h×nh thøc sinh s¶n nµo?
5. DÆn dß: 1phót
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK
- KÎ s½n b¶ng 5 vµo vë bµi tËp.
- §äc tríc bµi 5.
6.Rót kinh nghiÖm: ………………………………………………………………………………..............
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
---------------------------------------HÕt-------------------------------------KiÓm tra cña TCM
KiÓm tra cña BGH
TuÇn 3 TiÕt 5
Ngµy so¹n : 28/08/2010 Bµi 5: lai hai cÆp tÝnh tr¹ng (tiÕp)
A. Môc tiªu.
1.KiÕn thøc
- Häc sinh hiÓu vµ gi¶i thÝch ®îc kÕt qu¶ lai hai cÆp tÝnh tr¹ng theo quan ®iÓm cña Men®en.
- Ph©n tÝch ®îc ý nghÜa cña quy luËt ph©n li ®éc lËp ®èi víi chän gièng vµ tiÕn ho¸.
2.Kü N¨ng
- Ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh.
3, Th¸i ®é
- HS BiÕt øng dông vµo trong thùc tiÔn
B. ChuÈn bÞ.
- Tranh phãng to h×nh 5 SGK.
- B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 5.
GV TrÇn Nh Hoµng
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
8
C. ho¹t ®éng d¹y - häc.
1. æn ®Þnh líp: 1phót
2. KiÓm tra bµi cò: 5phót
- C¨n cø vµo ®©u Men®en l¹i cho r»ng c¸c tÝnh tr¹ng mµu s¾c vµ h×nh d¹ng h¹t ®Ëu trong thÝ nghiÖm
cña m×nh di truyÒn ®éc lËp víi nhau?
( C¨n cø vµo tØ lÖ kiÓu h×nh F2 b¶ng tÝch tØ lÖ c¸c tÝnh tr¹ng hîp thµnh nã).
- CÆp tÝnh tr¹ng thø nhÊt cã tØ lÖ ph©n li 3:1, cÆp tÝnh tr¹ng thø 2 cã tØ lÖ ph©n li lµ 1:1, sù di truyÒn
cña 2 cÆp tÝnh tr¹ng nµy sÏ cho tØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh nh thÕ nµo?
(3:1)(1:1) = 3: 3: 1: 1
- BiÕn dÞ tæ hîp lµ g×? nã xuÊt hiÖn trong h×nh thøc sinh s¶n nµo? V× sao?
3. Bµi míi: Men®en ®· gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng nh thÕ nµo? Quy luËt ph©n li ®éc
lËp cã ý nghÜa g×? ta xÐt ë bµi h«m nay.
Ho¹t ®éng 1: Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm
TG
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
- Yªu cÇu HS nh¾c l¹i tØ lÖ ph©n li
19 kiÓu h×nh ë F2?
phó - Tõ kÕt qu¶ trªn cho ta kÕt luËn g×?
t
- HS nªu ®îc tØ lÖ:
Vµng
3
Xanh = 1
Tr¬n
3
Nh¨n = 1
- HS rót ra kÕt luËn.
- Yªu cÇu HS quy íc gen.
- 1 HS tr¶ lêi.
- Nh¾c l¹i tØ lÖ kiÓu h×nh ë F2?
- HS nªu ®îc: 9 vµng, tr¬n;
3 vµng, nh¨n; 3 xanh, tr¬n;
- Sè tæ hîp giao tö (hîp tö) ë F2?
1 xanh, nh¨n.
- TØ lÖ kiÓu h×nh ë F 2 t¬ng
- Sè lo¹i giao tö ®ùc vµ c¸i?
øng víi 16 hîp tö.
- GV kÕt luËn : c¬ thÓ F1 ph¶i dÞ hîp - cã 4 lo¹i giao tö ®ùc vµ 4
tö vÒ 2 cÆp gen AaBb c¸c gen t¬ng lo¹i giao tö c¸i, mçi lo¹i cã
øng A vµ a, B vµ b ph©n li ®éc lËp vµ tØ lÖ 1/4.
tæ hîp tù do ®Ó cho 4 lo¹i giao tö:
AB, Ab, aB, ab.
- Yªu cÇu HS theo dâi h×nh 5 vµ gi¶i
thÝch t¹i sao ë F2 l¹i cã 16 tæ hîp
giao tö (hîp tö)?
- GV híng dÉn c¸ch x¸c ®Þnh kiÓu - HS ho¹t ®éng nhãm vµ
h×nh vµ kiÓu gen ë F 2, yªu cÇu HS hoµn thµnh b¶ng 5.
hoµn thµnh b¶ng 5 trang 18.
KiÓu h×nh
H¹t vµng, tr¬n
I.Men®en gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ
nghiÖm
- Tõ kÕt qu¶ thÝ nghiÖm: sù ph©n
li cña tõng cÆp tÝnh tr¹ng ®Òu lµ
3:1 Men®en cho r»ng mçi cÆp
tÝnh tr¹ng do mét cÆp nh©n tè di
truyÒn quy ®Þnh, tÝnh tr¹ng h¹t
vµng lµ tréi so víi h¹t xanh, h¹t
tr¬n lµ tréi so víi h¹t nh¨n.
- Quy íc gen:
A quy ®Þnh h¹t vµng.
B quy ®Þnh h¹t
tr¬n.
a quy ®Þnh h¹t xanh.
b quy ®Þnh h¹t
nh¨n.
H¹t vµng, nh¨n
H¹t xanh, tr¬n
H¹t
nh¨n
1AAbb
2Aabb
1aaBB
2aaBb
1aabb
(3 A-bb)
(3aaB-)
1aabb
TØ lÖ
TØ lÖ cña mçi kiÓu 1AABB
gen ë F2
4AaBb
2AABb
2AaBB
(9 A-B-)
TØ lÖ cña mçi kiÓu
9
h×nh ë F2
- Tõ ph©n tÝch trªn rót ra kÕt luËn.
- Ph¸t biÓu néi dung cña quy luËt ph©n li
®éc lËp trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö?
- T¹i sao ë nh÷ng loµi sinh s¶n h÷u tÝnh,
biÕn dÞ l¹i phong phó?
- Gv ®a ra c«ng thøc tæ hîp cña Men®en.
Gäi n lµ sè cÆp gen dÞ hîp (PL§L) th×:
+ Sè lo¹i giao tö lµ: 2n
+ Sè hîp tö lµ: 4n
+ Sè lo¹i kiÓu gen: 3n
+ Sè lo¹i kiÓu h×nh: 2n
GV TrÇn Nh Hoµng
3
- Men®en ®· gi¶i thÝch
sù ph©n li ®éc lËp cña
c¸c cÆp tÝnh tr¹ng b»ng
quy luËt ph©n li ®éc lËp.
- Néi dung cña quy luËt
ph©n li ®éc lËp: c¸c cÆp
nh©n tè di truyÒn ph©n li
®éc lËp trong qu¸ tr×nh
ph¸t sinh giao tö.
- HS rót ra kÕt luËn.
3
xanh,
1
- TØ lÖ kiÓu h×nh ë F2 t¬ng øng
víi 16 tæ hîp giao tö (hîp tö) =>
mçi c¬ thÓ ®ùc hoÆc c¸i cho 4
lo¹i giao tö nªn c¬ thÓ F1 ph¶i dÞ
hîp vÒ 2 cÆp gen (AaBb), c¸c
gen A vµ a, B vµ b ph©n li ®éc
lËp vµ tæ hîp tù do cho 4 lo¹i
giao tö lµ: AB, Ab, aB, ab.
- S¬ ®å lai: H×nh 5 SGK.
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
9
+ TØ lÖ ph©n li kiÓu gen lµ: (1+2+1)n
+ TØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh lµ: (3+1)n
§èi víi kiÓu h×nh n lµ sè cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n tu©n theo di truyÒn tréi hoµn
toµn.
- HS l¾ng nghe vµ tiÕp
thu kiÕn thøc vµ ghi
nhí.
- HS dùa vµo th«ng tin
SGK ®Ó tr¶ lêi.
Ho¹t ®éng 2: ý nghÜa cña quy luËt ph©n li ®éc lËp
TG
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
12 - Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh
phót nghiªn cøu th«ng tin -> Th¶o luËn
tr¶ lêi:
- T¹i sao ë nh÷ng loµi sinh s¶n
h÷u tÝnh, biÕn dÞ l¹i phong phó?
- Quy luËt ph©n li ®éc lËp cã ý
nghÜa g×?
- Gi¸o viªn ®a ra mét sè c«ng thøc
tæ hîp:
+ Giao tö cña Aa = A:a; Bb = B:b
=> c¸c lo¹i giao tö: (A:a)(B:b) =
AB, Ab, aB, ab.
=> C¸c hîp tö: (AB, Ab, aB, ab)
( AB, Ab, aB, ab) = ………..
Ho¹t ®éng cña häc sinh
- HS thu thËp th«ng tin SGK,
kÕt hîp liªn hÖ thùc tÕ -> tr¶
lêi:
+ F1 cã sù tæ hîp l¹i c¸c nh©n
tè di truyÒn -> h×nh thµnh kiÓu
gen kh¸c P.
+ Sö dông quy luËt ph©n li ®éc
lËp ®Ó gi¶i thÝch sù xuÊt hiÖn
c¶u biÕn dÞ tæ hîp.
- HS ghi nhí c¸ch x¸c ®Þnh c¸c
lo¹i giao tö vµ c¸c kiÓu tæ hîp.
Néi dung
II.ý nghÜa cña quy luËt ph©n
li ®éc lËp
- Quy luËt ph©n li ®éc lËp gi¶i
thÝch ®îc mét trong nh÷ng
nguyªn nh©n lµm xuÊt hiÖn
biÕn dÞ tæ hîp lµ do sù ph©n ly
®éc lËp vµ tæ hîp tù do cña c¸c
cÆp nh©n tè di truyÒn.
- BiÕn dÞ tæ hîp cã ý nghÜa
quan träng trong chän gièng vµ
tiÕn ho¸.
4. Cñng cè: 4 phót
- KÕt qu¶ phÐp lai cã tØ lÖ kiÓu h×nh 3: 3:1:1, c¸c cÆp gen nµy di truyÒn ®éc lËp. H·y x¸c ®Þnh kiÓu gen
cña phÐp lai trªn?
(tØ lÖ kiÓu h×nh 3:3:1:1 = (3:1)(1:1) => cÆp gen thø 1 lµ Aa x Aa
=> cÆp gen thø 2 lµ Bb x bb
KiÓu gen cña phÐp lai trªn lµ: AaBb x AaBb)
5. DÆn dß: 4phót
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK
- Lµm bµi tËp 4 SGk trang 19.
Híng dÉn:
C©u 4: §¸p ¸n d v× bè tãc th¼ng, m¾t xanh cã kiÓu gen aabb sinh ra con ®Òu m¾t ®en, tãc xo¨n trong ®ã sÏ
mang giao tö ab cña bè, vËy giao tö cña mÑ sÏ mang AB => kiÓu gen cña mÑ ph¶i lµ AABB.
- HS lµm thÝ ngiÖm tríc ë nhµ:
+ Gieo 1 ®ång xu
+ Gieo 2 ®ång xu.
6.Rót kinh nghiÖm: ………………………………………………………………………………..............
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
---------------------------------------HÕt-------------------------------------TuÇn 3 TiÕt 6
Ngµy so¹n : 29/08/2010
Bµi 6: Thùc hµnh
TÝnh x¸c suÊt xuÊt hiÖn c¸c mÆt cña ®ång xu
A. Môc tiªu.
1. KiÕn thøc
- HS biÕt c¸ch x¸c ®Þnh x¸c xuÊt cña mét vµ hai sù kiÖn ®ång thêi x¶y ra th«ng qua viÖc gieo c¸c ®ång kim
lo¹i.
- BiÕt vËn dông x¸c suÊt ®Ó hiÓu ®îc tØ lÖ c¸c lo¹i giao tö vµ tØ lÖ c¸c kiÓu gen trong lai mét cÆp tÝnh tr¹ng.
2. Kü n¨ng
- RÌn kü n¨ng ho¹t ®éng nhãm kü n¨ng thùc hµnh
3. Th¸i ®é
-Gióp häc sinh hiÒu s©u h¬n vÒ phÐp lai cña Men Den
B. ChuÈn bÞ.
- HS: Mçi nhãm cã s½n hai ®ång kim lo¹i (2 – 4 HS).
KÎ s½n b¶ng 6.1 vµ 6.2 vµo vë.
- GV: B¶ng phô ghi thèng kª kÕt qu¶ cña c¸c nhãm.
C. TiÕn tr×nh d¹y - häc.
1.æn ®Þnh líp: 1phót
2. KiÓm tra bµi cò: 4phót
- Men®en ®· gi¶i thÝch kÕt qu¶ thÝ nghiÖm lai hai cÆp tÝnh tr¹ng cña m×nh nh thÕ nµo?
GV TrÇn Nh Hoµng
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
10
- BiÕn dÞ tæ hîp cã ý nghÜa g× ®èi víi chän gièng vµ tiÕn ho¸? T¹i sao ë c¸c loµi sinh s¶n giao phèi biÕn dÞ
phong phó h¬n nhiÒu so víi loµi sinh s¶n v« tÝnh?
- Gi¶i bµi tËp 4 SGK trang 19.
3. Bµi míi: T¹i sao kÕt qu¶ c¸c thÝ nghiÖm cña Men®en l¹i cã tû lÖ giao tö vµ hîp tö nh c¸c bµi tríc chóng ta
®· t×m hiÓu? Bµi thùc hµnh sÏ gióp ta chøng minh tû lÖ ®ã.
Ho¹t ®éng 1: TiÕn hµnh gieo ®ång kim lo¹i
TG
Ho¹t ®éng cña GV
- GV lu ý HS: Híng dÉn quy tr×nh :
18 a. Gieo mét ®ång kim lo¹i
phót Lu ý : §ång kim lo¹i cã 2 mÆt (sÊp vµ
ngöa), mçi mÆt tîng trng cho 1 lo¹i giao
tö, ch¼ng h¹n mÆt sÊp chØ lo¹i giao tö A,
mÆt ngöa chØ lo¹i giao tö a, tiÕn hµnh:
- LÊy 1 ®ång kim lo¹i, cÇm ®øng c¹nh vµ
th¶ r¬i tù do tõ ®é cao x¸c ®Þnh.
- Thèng kª kÕt qu¶ mçi lÇn r¬i vµo b¶ng
6.1
b. Gieo 2 ®ång kim lo¹i
GV lu ý HS: 2 ®ång kim lo¹i tîng trng cho
2 gen trong 1 kiÓu gen: 2 mÆt sÊp tîng trng cho kiÓu gen AA, 2 mÆt ngöa tîng trng
cho kiÓu gen aa, 1 sÊp 1 ngöa tîng trng
cho kiÓu gen Aa.
- TiÕn hµnh
+ LÊy 2 ®ång kim lo¹i, cÇm ®øng c¹nh vµ
th¶ r¬i tù do tõ ®é cao x¸c ®Þnh.
+ Thèng kª kÕt qu¶ vµo b¶ng 6.2
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
- HS ghi nhí quy tr×nh a. Gieo 1 ®ång kim lo¹i
thùc hµnh
- Mçi nhãm gieo 25 lÇn,
thèng kª mçi lÇn r¬i vµo
b¶ng 6.1.
b. Gieo 2 ®ång kim lo¹i
- Mçi nhãm gieo 25 lÇn,
cã thÓ x¶y ra 3 trêng hîp:
2 ®ång sÊp (SS), 1 ®ång
sÊp 1 ®ång ngöa (SN), 2
®ång ngöa (NN). Thèng
kª kÕt qu¶ vµo b¶ng 6.2
Ho¹t ®éng 2: Thèng kª kÕt qu¶ cña c¸c nhãm
TG
18
phót
-
Ho¹t ®éng cña GV
GV yªu cÇu c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ ®· tæng
hîp tõ b¶ng 6.1 vµ 6.2, ghi vµo b¶ng tæng hîp
theo mÉu sau:
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
TiÕn hµnh
Gieo 1 ®ång kim lo¹i
Gieo 2 ®ång kim lo¹i
Nhãm
S
N
SS
SN
NN
1
2
3
....
Sè lîng
Céng
TØ lÖ %
- Tõ kÕt qu¶ b¶ng trªn GV yªu cÇu HS liªn - HS c¨n cø vµo kÕt qu¶ thèng + C¬ thÓ lai F1 Aa cho 2 lo¹i
hÖ:
kª nªu ®îc:
giao tö A vµ a víi tØ lÖ ngang
+ KÕt qu¶ cña b¶ng 6.1 víi tØ lÖ c¸c lo¹i + C¬ thÓ lai F1 Aa cho 2 lo¹i nhau
giao tö sinh ra tõ con lai F1 Aa.
giao tö A vµ a víi tØ lÖ ngang + KÕt qu¶ gieo 2 ®ång kim
+ KÕt qu¶ b¶ng 6.2 víi tØ lÖ kiÓu gen ë F 2 nhau.
lo¹i cã tØ lÖ:
trong lai 1 cÆp tÝnh tr¹ng.
+ KÕt qu¶ gieo 2 ®ång kim lo¹i 1 SS: 2 SN: 1 NN. TØ lÖ kiÓu
- GV cÇn lu ý HS: sè lîng thèng kª cµng cã tØ lÖ:
gen lµ:
lín cµng ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c.
1 SS: 2 SN: 1 NN. TØ lÖ kiÓu 1 AA: 2 Aa: 1aa
gen lµ:
1 AA: 2 Aa: 1aa.
4. NhËn xÐt- ®¸nh gi¸: 3phót
- GV nhËn xÐt tinh thÇn, th¸i ®é lµm viÖc cña c¸c nhãm.
- C¸c nhãm viÕt b¸o c¸o thu ho¹ch theo mÉu b¶ng 6.1; 6.2.
GV TrÇn Nh Hoµng
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
11
5. DÆn dß: 1phót
- Lµm c¸c bµi tËp trang 22, 23 SGK
6.Rót kinh nghiÖm: ………………………………………………………………………………..............
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
---------------------------------------HÕt-------------------------------------KiÓm tra cña TCM
KiÓm tra cña BGH
TuÇn 4 TiÕt 7
Ngµy so¹n : 04/09/2010
Bµi 7: Bµi luyÖn tËp
A. Môc tiªu.
1. KiÕn thøc
- Cñng cè, kh¾c s©u vµ më réng nhËn thøc vÒ c¸c quy luËt di truyÒn.
- BiÕt vËn dông kiÕn thøc vµo gi¶i c¸c bµi tËp.
2. Kü n¨ng
- RÌn kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan.
3.Th¸i ®é
- HS cã th¸i ®é tÝch cùc víi m«n häc
B. §å dïng:
- B¶ng phô, b¶ng nhãm.
C. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng
1. æn ®Þnh líp: 1phót
2 KiÓm tra bµi cò : 5phót
Bt 4 Trang 10
3. Bµi míi
Ho¹t ®éng 1: Híng dÉn c¸ch gi¶i bµi tËp
1. Bµi tËp vÒ lai mét cÆp tÝnh tr¹ng
TG
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
11 - GV ®a ra d¹ng bµi tËp, yªu cÇu HS Häc sinh chó ý l¾ng nghe
phót nªu c¸ch gi¶i vµ rót ra kÕt luËn:
- GV ®a VD1: Cho ®Ëu th©n cao lai
víi ®Ëu th©n thÊp, F1 thu ®îc toµn
®Ëu th©n cao. Cho F1 tù thô phÊn x¸c + häc sinh gi¶i bµi tËp theo
®Þnh kiÓu gen vµ kiÓu h×nh ë F1 vµ híng dÉn cña gi¸o viªn
F2.
- GV lu ý HS:
VD2: Bµi tËp 1 trang 22.
P: L«ng ng¾n thuÇn chñng x L«ng
dµi
F1: Toµn l«ng ng¾n.
V× F1 ®ång tÝnh mang tÝnh tr¹ng tréi
nªn ®¸p ¸n a.
- GV ®a ra 2 d¹ng, HS ®a c¸ch gi¶i.
GV kÕt luËn.
VD3: Bµi tËp 2 (trang 22): Tõ kÕt qu¶
GV TrÇn Nh Hoµng
Néi dung
D¹ng 1: BiÕt kiÓu h×nh cña P =>
x¸c ®Þnh kiÓu gen, kiÓu h×nh ë
F1, F2
C¸ch gi¶i:
- CÇn x¸c ®Þnh xem P cã thuÇn
chñng hay kh«ng vÒ tÝnh tr¹ng
tréi.
- Quy íc gen ®Ó x¸c ®Þnh kiÓu
gen cña P.
- LËp s¬ ®å lai: P, GP, F1, GF1, F2.
1-> 2 häc sinh lªn lµm bµi - ViÕt kÕt qu¶ lai, ghi râ tØ lÖ kiÓu
tËp c¸c häc sinh kh¸c nhËn gen, kiÓu h×nh.
xÐt bæ xung
* Cã thÓ x¸c ®Þnh nhanh kiÓu
h×nh cña F1, F2 trong c¸c trêng
hîp sau:
a. P thuÇn chñng vµ kh¸c nhau
bëi 1 cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n, 1
bªn tréi hoµn toµn th× ch¾c ch¾n
F1 ®ång tÝnh vÒ tÝnh tr¹ng tréi, F2
Häc sinh lªn b¶ng lµm bµi ph©n li theo tØ lÖ 3 tréi: 1 lÆn.
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
12
F1: 75% ®á thÉm: 25% xanh lôc F1: tËp
3 ®á thÉm: 1 xanh lôc. Theo quy luËt
ph©n li P: Aa x Aa §¸p ¸n d.
VD4: Bµi tËp 3 (trang 22)
F1: 25,1% hoa ®á: 49,9% hoa hång:
25% hoa tr¾ng F1: 1 hoa ®á: 2 hoa
hång: 1 hoa tr¾ng.
TØ lÖ kiÓu h×nh tréi kh«ng hoµn
toµn. §¸p ¸n b, d.
VD5: Bµi tËp 4 (trang 23): 2 c¸ch
gi¶i:
C¸ch 1: §êi con cã sù ph©n tÝnh
chøng tá bè mÑ mét bªn thuÇn
chñng, mét bªn kh«ng thuÇn chñng,
kiÓu gen:
Aa x Aa §¸p ¸n: b, c.
C¸ch 2: Ngêi con m¾t xanh cã kiÓu
gen aa mang 1 giao tö a cña bè, 1
giao tö a cña mÑ. Con m¾t ®en (A-)
bè hoÆc mÑ cho 1 giao tö A KiÓu
gen vµ kiÓu h×nh cña P:
Aa (M¾t ®en) x Aa (M¾t ®en)
Aa (M¾t ®en) x aa (M¾t xanh)
§¸p ¸n: b, c.
b. P thuÇn chñng kh¸c nhau vÒ
mét cÆp tÝnh tr¹ng t¬ng ph¶n, cã
kiÖn tîng tréi kh«ng hoµn toµn
th× ch¾c ch¾n F1 mang tÝnh tr¹ng
trung gian vµ F2 ph©n li theo tØ lÖ
1: 2: 1
c. NÕu ë P mét bªn bè mÑ cã
kiÓu gen dÞ hîp, bªn cßn l¹i cã
kiÓu gen ®ång hîp lÆn th× F1 cã tØ
lÖ 1:1.
D¹ng 2: BiÕt kÕt qu¶ F1, x¸c
®Þnh kiÓu gen, kiÓu h×nh cña P.
C¸ch gi¶i: C¨n cø vµo kÕt qu¶
kiÓu h×nh ë ®êi con.
a. NÕu F1 ®ång tÝnh mµ mét bªn
bè hay mÑ mang tÝnh tr¹ng tréi,
mét bªn mang tÝnh tr¹ng lÆn th× P
thuÇn chñng, cã kiÓu gen ®ång
hîp: AA x aa
b. F1 cã hiÖn tîng ph©n li:
F: (3:1) P: Aa x Aa
F: (1:1) P: Aa x aa (tréi hoµn
toµn)
Aa x AA( TKHT)
F: (1:2:1) P: Aa x Aa ( tréi
kh«ng hoµn toµn).
c. NÕu F1 kh«ng cho biÕt tØ lÖ
ph©n li th× dùa vµo kiÓu h×nh lÆn
F1 ®Ó suy ra kiÓu gen cña P.
Ho¹t ®éng 2: Bµi tËp vÒ lai hai cÆp tÝnh tr¹ng
TG
Ho¹t ®éng cña GV
VD6: ë lóa th©n thÊp tréi hoµn toµn so víi
th©n cao. H¹t chÝn sím tréi hoµn toµn so víi
12 h¹t chÝn muén. Cho c©y lóa thuÇn chñng
phó th©n thÊp, h¹t chÝn muén giao ph©n víi c©y
thuÇn chñng th©n cao, h¹t chÝn sím thu ®îc
t
F1. TiÕp tôc cho F1 giao phÊn víi nhau. X¸c
®ÞnhkiÓu gen, kiÓu h×nh cña con ë F1 vµ F2.
BiÕt c¸c tÝnh tr¹ng di truyÒn ®éc lËp nhau
(HS tù gi¶i).
VD7: Gen A- quy ®Þnh hoa kÐp
Gen aa quy ®Þnh hoa ®¬n
Gen BB quy ®Þnh hoa ®á
Gen Bb quy ®Þnh hoa hång
Gen bb quy ®Þnh hoa tr¾ng
P thuÇn chñng hoa kÐp tr¾ng x ®¬n ®á th× tØ
lÖ kiÓu h×nh ë F2 nh thÕ nµo?
Gi¶i: Theo bµi ra tØ lÖ kiÓu h×nh ë F2:
(3 kÐp: 1 ®¬n)(1 ®á: 2 hång: 1 tr¾ng)
= 3 kÐp ®á: 6 kÐp hång: 3 kÐp tr¾ng: 1 ®¬n
®á: 2 ®¬n hång: 1 ®¬n tr¾ng.
VD8: Bµi tËp 5 (trang 23)
F2: 901 c©y qu¶ ®á, trßn: 299 qu¶ ®á, bÇu
dôc: 301 qu¶ vµng trßn: 103 qu¶ vµng, bÇu
dôc TØ lÖ kiÓu h×nh ë F2 lµ:
9 ®á, trßn: 3 ®á bÇu dôc: 3 vµng, trßn: 1
vµng, bÇu dôc
= (3 ®á: 1 vµng)(3 trßn: 1 bÇu dôc)
GV TrÇn Nh Hoµng
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
Häc sinh theo híng D¹ng 1: BiÕt P x¸c ®Þnh kÕt
dÉn cña gi¸o viªn
qu¶ lai F1 vµ F2.
lµm bµi tËp
* C¸ch gi¶i:
- quy íc gen x¸c ®Þnh kiÓu gen
P.
- LËp s¬ ®å lai
- ViÕt kÕt qu¶ lai: tØ lÖ kiÓu gen,
kiÓu h×nh.
* Cã thÓ x¸c ®Þnh nhanh: NÕu
1->2 häc sinh lªn bµi cho c¸c cÆp gen quy ®Þnh cÆp
b¶ng lµm bµi tËp
tÝnh tr¹ng di truyÒn ®éc lËp c¨n
cø vµo tØ lÖ tõng cÆp tÝnh tr¹ng ®Ó
tÝnh tØ lÖ kiÓu h×nh:
(3:1)(3:1) = 9: 3: 3:1
(3:1)(1:1) = 3: 3:1:1
(3:1)(1:2:1) = 6:3:3:2:1:1 (1 cÆp
tréi hoµn toµn, 1 cÆp tréi kh«ng
hoµn toµn)
D¹ng 2: BiÕt sè lîng hay tØ lÖ
kiÓu h×nh ë F. X¸c ®Þnh kiÓu gen
cña P
* C¸ch gi¶i: C¨n cø vµo tØ lÖ
kiÓu h×nh ë ®êi con x¸c ®Þnh
kiÓu gen P hoÆc xÐt sù ph©n li
cña tõng cÆp tÝnh tr¹ng, tæ hîp
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
13
P thuÇn chñng vÒ 2 cÆp gen
KiÓu gen P:
AAbb (®á,bÇu dôc) x aaBB (vµng, trßn)
§¸p ¸n d.
l¹i ta ®îc kiÓu gen cña P.
F2: 9:3:3:1 = (3:1)(3:1) F1 dÞ
hîp vÒ 2 cÆp gen P thuÇn chñng
2 cÆp gen.
F1:3:3:1:1=(3:1)(1:1)
P:
AaBbxAabb
F1:1:1:1:1=(1:1)(1:1)
P:
AaBbxaabb hoÆc P: Aabb x aaBb
4. Cñng cè: 15phót
- Lµm c¸c bµi tËp VD1, 6,7.
- Hoµn thiÖn c¸c bµi tËp trong SGK trang 22, 23.
5, D¨n dß: 1phót
- §äc tríc bµi 8.
6.Rót kinh nghiÖm: ………………………………………………………………………………..............
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
---------------------------------------HÕt-------------------------------------TuÇn 4 TiÕt 8
Ngµy so¹n : 05/09/2010
Ch¬ng II- NhiÔm s¾c thÓ
Bµi 8: NhiÔm s¾c thÓ
A. Môc tiªu.
1. KiÕn thøc
- Häc sinh nªu ®îc tÝnh ®Æc trng cña bé NST ë mçi loµi.
- M« t¶ ®ùoc cÊu tróc hiÓn vi ®iÓn h×nh cña NST ë k× gi÷a cña nguyªn ph©n.
- HiÓu ®îc chøc n¨ng cña NST ®èi víi sù di truyÒn c¸c tÝnh tr¹ng.
2.Kü n¨ng
- RÌn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh.
3, Th¸i ®é
- Häc sinh chuÈn bÞ bµi tèt.
B. ChuÈn bÞ.
- Tranh phãng to: H×nh d¹ng cÊu tróc NST ë kú gi÷a.
- B¶ng phô.
C. ho¹t ®éng d¹y - häc.
1, æn ®Þnh líp
2. KiÓm tra bµi cò: KT 15 phót cho HS lµm BT (10 phót)
3 Bµi míi.
Ho¹t ®éng 1: TÝnh ®Æc trng cña bé nhiÔm s¾c thÓ
TG
Ho¹t ®éng cña GV
- GV ®a ra kh¸i niÖm vÒ NST.
14 - Yªu cÇu HS ®äc môc I, quan
phót s¸t H 8.1 ®Ó tr¶ lêi c©u hái:
- NST tån t¹i nh thÕ nµo trong tÕ
bµo sinh dìng vµ trong giao tö?
- ThÕ nµo lµ cÆp NST t¬ng ®ång?
- Ph©n biÖt bé NST lìng béi, ®¬n
béi?
- GV nhÊn m¹nh: trong cÆp NST t¬ng ®ång, 1 cã nguån gèc tõ bè,
GV TrÇn Nh Hoµng
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
- HS nghiªn cøu phÇn ®Çu môc
I, quan s¸t h×nh vÏ nªu:
+ Trong tÕ bµo sinh dìng NST
tån t¹i tõng cÆp t¬ng ®ång.
+ Trong giao tö NST chØ cã
mét NST cña mçi cÆp t¬ng
®ång.
+ 2 NST gièng nhau vÒ h×nh
d¹ng, kÝch thíc.
+ Bé NST chøa cÆp NST t¬ng
I.TÝnh ®Æc trng cña bé nhiÔm
s¾c thÓ
- Trong tÕ bµo sinh dìng, NST
tån t¹i thµnh tõng cÆp t¬ng
®ång. Bé NST lµ bé lìng béi,
kÝ hiÖu lµ 2n.
- Trong tÕ bµo sinh dôc (giao
tö) chØ chøa 1 NST trong mçi
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
14
1 cã nguån gèc tõ mÑ.
- Yªu cÇu HS quan s¸t H 8.2 bé
NST cña ruåi giÊm, ®äc th«ng tin
cuèi môc I vµ tr¶ lêi c©u hái:
- M« t¶ bé NST cña ruåi giÊm vÒ
sè lîng vµ h×nh d¹ng ë con ®ùc vµ
con c¸i?
- GV rót ra kÕt luËn.
- GV ph©n tÝch thªm: cÆp NST giíi
tÝnh cã thÓ t¬ng ®ång (XX) hay
kh«ng t¬ng ®ång tuú thuéc vµo
lo¹i, giíi tÝnh. Cã loµi NST giíi
tÝnh chØ cã 1 chiÕc (bä xÝt, ch©u
chÊu, rÖp...) NST ë k× gi÷a co ng¾n
cùc ®¹i, cã h×nh d¹ng ®Æc trng cã
thÓ lµ h×nh que, h×nh h¹t, h×nh ch÷
V.
- Cho HS quan s¸t H 8.3
- Yªu cÇu HS ®äc b¶ng 8 ®Ó tr¶ lêi
c©u hái:
- NhËn xÐt vÒ sè lîng NST trong
bé lìng béi ë c¸c loµi?
- Sè lîng NST cã ph¶n ¸nh tr×nh
®é tiÕn ho¸ cña loµi kh«ng? V×
sao?
- H·y nªu ®Æc ®iÓm ®Æc trng cña
bé NST ë mçi loµi sinh vËt?
®ång Sè NST lµ sè ch½n kÝ
hiÖu 2n (bé lìng béi).
+ Bé NST chØ chøa 1 NST cña
mçi cÆp t¬ng ®ång Sè NST
gi¶m ®i mét nöa n kÝ hiÖu lµ n
(bé ®¬n béi).
- HS trao ®æi nhãm nªu ®îc: cã
4 cÆp NST gåm:
+ 1 ®«i h×nh h¹t
+ 2 ®«i h×nh ch÷ V
+ 1 ®«i kh¸c nhau ë con ®ùc vµ
con c¸i.
cÆp t¬ng ®ång Sè NST gi¶m
®i
mét nöa, bé NST lµ bé ®¬n béi,
kÝ hiÖu lµ n.
- ë nh÷ng loµi ®¬n tÝnh cã sù
kh¸c nhau gi÷a con ®ùc vµ con
c¸i ë 1 cÆp NST giíi tÝnh kÝ
hiÖu lµ XX, XY.
- Mçi loµi sinh vËt cã bé NST
®Æc trng vÒ sè lîng vµ h×nh
d¹ng.
- HS trao ®«i nhãm, nªu ®îc:
+ Sè lîng NST ë c¸c loµi kh¸c
nhau.
+ Sè lîng NST kh«ng ph¶n ¸nh
tr×nh ®é tiÕn ho¸ cña loµi.
Ho¹t ®éng 2: CÊu tróc cña nhiÔm s¾c thÓ
TG
Ho¹t ®éng cña GV
- M« t¶ h×nh d¹ng, kÝch thíc
10 cña NST ë k× gi÷a?
phót - Yªu cÇu HS quan s¸t H 8.5
cho biÕt: c¸c sè 1 vµ 2 chØ
nh÷ng thµnh phÇn cÊu tróc
nµo cña NST?
- M« t¶ cÊu tróc NST ë k×
gi÷a cña qu¸ tr×nh ph©n
bµo?
- GV giíi thiÖu H 8.4
Ho¹t ®éng cña HS
- HS quan s¸t vµ m« t¶.
Néi dung
II.CÊu tróc cña nhiÔm s¾c thÓ
- CÊu tróc ®iÓn h×nh cña NST ®îc
- HS ®iÒn chó thÝch
biÓu hiÖn râ nhÊt ë k× gi÷a.
1- 2 cr«matit
+ H×nh d¹ng: h×nh h¹t, h×nh que,
2- T©m ®éng
h×nh ch÷ V.
+ Dµi: 0,5 – 50 micromet, ®êng
kÝnh 0,2 – 2 micromet.
- L¾ng nghe GV giíi thiÖu.
+ CÊu tróc: ë k× gi÷a NST gåm 2
cromatit g¾n víi nhau ë t©m ®éng.
+ Mçi cromatit gåm 1 ph©n tö
ADN vµ pr«tªin lo¹i hist«n.
Ho¹t ®éng 3: Chøc n¨ng cña nhiÔm s¾c thÓ (8phót)
TG
Néi dung
III.Chøc n¨ng cña nhiÔm s¾c thÓ
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
- Yªu cÇu HS ®äc th«ng tin
môc III SGK, trao ®æi nhãm - HS ®äc th«ng tin môc III SGK,
8
trao ®æi nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái.
phót vµ tr¶ lêi c©u hái:
? NST cã ®Æc ®iÓm g× liªn - Rót ra kÕt luËn.
quan ®Õn di truyÒn?
GV TrÇn Nh Hoµng
- NST lµ cÊu tróc mang gen, trªn
®ã mçi gen ë mét vÞ trÝ x¸c ®Þnh.
Nh÷ng biÕn ®æi vÒ cÊu tróc, sè lîng NST ®Òu dÉn tíi biÕn ®æi tÝnh
tr¹ng di truyÒn.
- NST cã b¶n chÊt lµ ADN, sù tù
nh©n ®«i cña ADN dÉn tíi sù tù
nh©n ®«i cña NST nªn tÝnh tr¹ng
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
15
N¨m häc 2010-2011
di truyÒn ®îc sao chÐp qua c¸c thÕ
hÖ tÕ bµo vµ c¬ thÓ.
4. Cñng cè: 2phót
- Yªu cÇu HS tr¶ lêi c©u hái 1, 2,3 SGK.
5. DÆn dß: 1 phót
- Häc bµi vµ tr¶ lêi c©u hái SGK
- KÎ s½n b¶ng 9.1 vµ 9.2 vµo vë bµi tËp.
6.Rót kinh nghiÖm: ………………………………………………………………………………..............
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
---------------------------------------HÕt-------------------------------------KiÓm tra cña TCM
KiÓm tra cña BGH
TuÇn 5.
TiÕt
9
Ngµy so¹n : 11/09/2010
Bµi 9: Nguyªn ph©n
A. Môc tiªu.
1.KiÕn thøc
- Häc sinh n¾m ®îc sù biÕn ®æi h×nh th¸i NST (chñ yÕu lµ sù ®ãng vµ duçi xo¾n) trong chu k× tÕ bµo.
- Tr×nh bµy ®îc nh÷ng biÕn ®æi c¬ b¶n cña NST qua c¸c k× cña nguyªn ph©n.
- Ph©n tÝch ®îc ý nghÜa cña nguyªn ph©n ®èi víi sù sinh s¶n vµ sinh trëng cña c¬ thÓ.
2. Kü n¨ng
- TiÕp tôc ph¸t triÓn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh.
3.Th¸i ®é
- Häc sinh cã th¸i ®é tÝch cùc khi häc tËp bé m«n
B. ChuÈn bÞ.
- Tranh phãng to: NST ë kú gi÷a vµ chu kú tÕ bµo; Qu¸ tr×nh nguyªn ph©n.
- B¶ng 9.2 ghi vµo b¶ng phô.
C. TiÕn tr×nh d¹y - häc.
1. æn ®Þnh líp: 1phót
2. KiÓm tra bµi cò: 4phót
- Nªu tÝnh ®Æc trng cña bé NST cña mçi loµi sinh vËt. Ph©n biÖt bé NST lìng béi vµ bé NST ®¬n béi?
- Nªu vai trß cña NST ®èi víi sù di truyÒn c¸c tÝnh tr¹ng?
3, Bµi míi.
Ho¹t ®éng 1: BiÕn ®æi h×nh th¸i NST trong chu k× tÕ bµo(12phót)
TG
Ho¹t ®éng cña GV
- GV yªu cÇu HS nghiªn cøu
12 th«ng tin, quan s¸t H 9.1 SGK
phót vµ tr¶ lêi c©u hái:
- Chu k× tÕ bµo gåm nh÷ng giai
®o¹n nµo? Giai ®o¹n nµo
chiÕm nhiÒu thêi gian nhÊt?
- GV lu ý HS vÒ thêi gian vµ sù
tù nh©n ®«i NST ë k× trung
gian, cho HS quan s¸t H 9.2
- Yªu cÇu HS quan s¸t H 9.2,
th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi:
- Nªu sù biÕn ®æi h×nh th¸i
NST?
GV TrÇn Nh Hoµng
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
- HS nghiªn cøu th«ng tin,
quan s¸t H 9.1 SGK vµ tr¶ lêi.
I.BiÕn ®æi h×nh th¸i NST trong
- HS nªu ®îc 2 giai ®o¹n vµ rót chu k× tÕ bµo
ra kÕt luËn.
Chu k× tÕ bµo gåm:
+ K× trung gian: chiÕm nhiÒu thêi
- C¸c nhãm quan s¸t kÜ H 9.2, gian nhÊt trong chu k× tÕ bµo
th¶o luËn thèng nhÊt c©u tr¶ (90%) lµ giai ®o¹n sinh trëng cña
lêi:
tÕ bµo.
+ NST cã sù biÕn ®æi h×nh + Nguyªn ph©n gåm 4 k× (k× ®Çu,
th¸i : d¹ng ®ãng xo¾n vµ d¹ng k× gi÷a, k× sau, k× cuèi).
duçi xo¾n.
- Møc ®é ®ãng, duçi xo¾n cña
NST qua c¸c k×: B¶ng 9.1
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
16
- Hoµn thµnh b¶ng 9.1.
- HS ghi nhí møc ®é ®ãng,
- GV chèt kiÕn thøc vµo b¶ng duçi xo¾n vµo b¶ng 9.1
9.1.
-
B¶ng 9.1- Møc ®é ®ãng, duçi xo¾n cña NST qua c¸c k× cña tÕ bµo
H×nh th¸i NST
- Møc ®é duçi xo¾n
- Møc ®é ®ãng xo¾n
K× trung gian
NhiÒu nhÊt
K× ®Çu
K× gi÷a
Ýt
Cùc ®¹i
K× sau
Ýt
K× cuèi
NhiÒu
Ho¹t ®éng 2: Nh÷ng biÕn ®æi c¬ b¶n cña NST
trong qu¸ tr×nh nguyªn ph©n(16phót)
TG
Ho¹t ®éng cña GV
16 - GV yªu cÇu HS quan s¸t H
phót 9.2 vµ 9.3 ®Ó tr¶ lêi c©u hái:
- M« t¶ h×nh th¸i NST ë k×
trung gian?
- Cuèi k× trung gian NST cã
®Æc ®iÓm g×?
- Yªu cÇu HS m« t¶ diÔn biÕn
cña NST ë c¸c k× trung gian, k×
®Çu, k× gi÷a, k× sau, k× cuèi
trªn tranh vÏ.
- Cho HS hoµn thµnh b¶ng 9.2.
- GV nãi qua vÒ sù xuÊt hiÖn
cña mµng nh©n, thoi ph©n bµo
vµ sù biÕn mÊt cña chóng trong
ph©n bµo.
- ë k× sau cã sù ph©n chia tÕ
bµo chÊt vµ c¸c bµo quan.
- K× cuèi cã sù h×nh thµnh
mµng nh©n kh¸c nhau gi÷a
®éng vËt vµ thùc vËt.
- Nªu kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh
ph©n bµo?
C¸c k×
K× ®Çu
K× gi÷a
K× sau
K× cuèi
Ho¹t ®éng cña HS
- HS quan s¸t h×nh vÏ vµ nªu ®îc.
- HS rót ra kÕt luËn.
Néi dung
II.Nh÷ng biÕn ®æi c¬ b¶n cña
NST trong qu¸ tr×nh nguyªn
ph©n
- HS trao ®æi nhãm thèng nhÊt
trong nhãm vµ ghi l¹i nh÷ng diÔn
biÕn c¬ b¶n cña NST ë c¸c
k× nguyªn ph©n.
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, c¸c
nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung.
- K× trung gian NST th¸o xo¾n
cùc ®¹i thµnh sîi m¶nh, mçi NST
tù nh©n ®«i thµnh 1 NST kÐp.
- Nh÷ng biÕn ®æi c¬ b¶n cña NST
ë c¸c k× cña nguyªn ph©n.
- HS l¾ng nghe GV gi¶ng vµ ghi
nhí kiÕn thøc.
Nh÷ng biÕn ®æi c¬ b¶n cña NST
- NST b¾t ®Çu ®ãng xo¾n vµ co ng¾n nªn cã h×nh th¸i râ rÖt.
- C¸c NST ®Ýnh vµo c¸c sîi t¬ cña thoi ph©n bµo ë t©m ®éng.
- C¸c NST kÐp ®ãng xo¾n cùc ®¹i.
- C¸c NST kÐp xÕp thµnh hµng ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo.
- Tõng NST kÐp chÎ däc ë t©m ®éng thµnh 2 NST ®¬n ph©n li vÒ 2 cùc cña tÕ bµo.
- C¸c NST ®¬n d·n xo¾n dµi ra, ë d¹ng sîi m¶nh dÇn thµnh nhiÔm s¾c.
- KÕt qu¶: Tõ mét tÕ bµo mÑ ban ®Çu t¹o ra 2 tÕ bµo con cã bé NST gièng nh tÕ bµo mÑ.
Ho¹t ®éng 3: ý nghÜa cña nguyªn ph©n(8 phót)
TG
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
- Yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng - HS th¶o luËn nhãm, nªu kÕt
tin môc III, th¶o luËn nhãm vµ qu¶, nhËn xÐt vµ kÕt luËn.
8
phót tr¶ lêi c©u hái:
- Nguyªn ph©n cã vai trß nh
thÕ nµo ®èi víi qu¸ tr×nh sinh
trëng, sinh s¶n vµ di truyÒn + Sù tù nh©n ®«i NST ë k×
GV TrÇn Nh Hoµng
Néi dung
III.ý nghÜa cña nguyªn ph©n
- Nguyªn ph©n gióp c¬ thÓ lín lªn.
Khi c¬ thÓ ®· lín tíi mét giíi h¹n
th× nguyªn ph©n vÉn tiÕp tôc gióp
t¹o ra tÕ bµo míi thay cho tÕ bµo
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
17
cña sinh vËt?
trung gian, ph©n li ®ång ®Òu giµ chÕt ®i.
- C¬ chÕ nµo trong nguyªn NST vÒ 2 cùc cña tÕ bµo ë k× - Nguyªn ph©n duy tr× æn ®Þnh bé
ph©n gióp ®¶m b¶o bé NST sau.
NST ®Æc trng cña loµi qua c¸c thÕ
trong tÕ bµo con gièng tÕ bµo
hÖ tÕ bµo.
mÑ?
- Nguyªn ph©n lµ c¬ së cña sù sinh
- GV nªu ý nghÜa thùc tiÔn cña
s¶n v« tÝnh.
nguyªn ph©n nh gi©m, chiÕt,
ghÐp cµnh, nu«i cÊy m«.
4. Cñng cè: 3phót
- Yªu cÇu HS lµm c©u 2, 4 trang 30 SGK.
5.DÆn dß: 1phót
- VÏ c¸c h×nh ë b¶ng 9.2 vµo vë.
- Lµm bµi tËp 4 SGK, tr¶ lêi c©u hái 1, 3.
6.Rót kinh nghiÖm: ………………………………………………………………………………..............
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
---------------------------------------HÕt-------------------------------------TuÇn 5. TiÕt 10
Ngµy so¹n : 12/09/2010
Bµi 10: Gi¶m ph©n
A. Môc tiªu.
1. KiÕn thøc
- Häc sinh tr×nh bµy ®îc nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST qua c¸c k× gi¶m ph©n I vµ gi¶m ph©n II.
- Nªu ®îc nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau cña tõng k× ë gi¶m ph©n I vµ II.
- Ph©n tÝch ®îc nh÷ng sù kiÖn quan träng cã liªn quan tíi c¸c cÆp NST t¬ng ®ång.
2.Kü n¨ng
- RÌn kÜ n¨ng quan s¸t vµ ph©n tÝch kªnh h×nh ®ång thêi ph¸t triÓn t duy, lÝ luËn (ph©n tÝch, so s¸nh).
3. Th¸i ®é
-Yªu thÝch bé m«n
B. ChuÈn bÞ.
- Tranh phãng to: Qu¸ tr×nh gi¶m ph©n.
- B¶ng phô ghi néi dung b¶ng 10.
C. TiÕn tr×nh d¹y - häc.
1. æn ®Þnh líp: 1phót
2. KiÓm tra bµi cò: 6 phót
- Nh÷ng biÕn ®æi h×nh th¸i cña NST ®îc biÓu hiÖn qua sù ®ãng vµ duçi xo¾n ®iÓn h×nh ë c¸c k× nµo? T¹i sao
®ãng vµ duçi xo¾n cña NST cã tÝnh chÊt chu k×? Sù th¸o xo¾n vµ ®ãng xo¾n cña NST cã vai trß g×?
( Sù duçi xo¾n tèi ®a gióp NST tù nh©n ®«i. Sù ®ãng xo¾n tèi ®a gióp NST co ng¾n cùc ®¹i, nhê ®ã NST ph©n
bµo dÔ dµng vÒ 2 cùc tÕ bµo).
- Nªu nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST trong qu¸ tr×nh nguyªn ph©n.
- Bµi tËp: HS ch÷a bµi tËp 5 SGK trang 30.
+ 1 HS gi¶i bµi tËp: ë lóa níc 2n = 24. H·y chØ râ:
a. Sè t©m ®éng ë k× gi÷a cña nguyªn ph©n.
b. Sè t©m ®éng ë k× sau cña nguyªn ph©n.
c. Sè NST ë k× trung gian, k× gi÷a, k× sau.
3. Bµi míi
Ho¹t ®éng 1: Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST trong gi¶m ph©n (30 phót)
TG
Ho¹t ®éng cña GV
- GV yªu cÇu HS quan s¸t kÜ H 10,
30 nghiªn cøu th«ng tin ë môc I, trao ®æi
phót nhãm ®Ó hoµn thµnh néi dung vµo
b¶ng 10.
- Yªu cÇu HS quan s¸t kÜ H 10 vµ hoµn
thµnh tiÕp néi dung vµo b¶ng 10.
GV TrÇn Nh Hoµng
Ho¹t ®éng cña HS
- HS tù thu nhËn th«ng tin,
quan s¸t H 10, trao ®æi
nhãm ®Ó hoµn thµnh bµi tËp
b¶ng 10.
Néi dung
- KÕt qu¶: tõ 1 tÕ bµo mÑ (2n
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
18
- GV treo b¶ng phô ghi néi dung b¶ng
10, yªu cÇu 2 HS lªn tr×nh bµy vµo 2
cét trèng.
- GV chèt l¹i kiÕn thøc.
- Nªu kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh gi¶m
ph©n?
- GV lÊy VD: 2 cÆp NST t¬ng ®ång lµ
AaBb khi ë k× gi÷a I, NST ë thÓ kÐp
AAaaBBbb. KÕt thóc lÇn ph©n bµo I
NST ë tÕ bµo con cã 2 kh¶ n¨ng.
1. (AA)(BB); (aa)(bb)
2. (AA)(bb); (aa)BB)
KÕt thóc lÇn ph©n bµo II cã thÓ t¹o 4
lo¹i giao tö: AB, Ab, aB, ab
- Yªu cÇu HS ®äc kÕt luËn SGK.
NST) qua 2 lÇn ph©n bµo liªn
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy tiÕp t¹o ra 4 tÕ bµo con mang
trªn b¶ng, c¸c nhãm kh¸c bé NST ®¬n béi (n NST).
nhËn xÐt, bæ sung.
- Dùa vµo th«ng tin vµ tr¶
lêi.
- HS l¾ng nghe vµ tiÕp thu
kiÕn thøc.
KÕt luËn:
Nh÷ng biÕn ®æi c¬ b¶n cña NST ë c¸c k×
LÇn ph©n bµo I
LÇn ph©n bµo II
- C¸c NST kÐp xo¾n, co ng¾n.
- NST co l¹i cho thÊy sè lîng NST kÐp
- C¸c NST kÐp trong cÆp t¬ng ®ång tiÕp hîp theo trong bé ®¬n béi.
K× ®Çu
chiÒu däc vµ cã thÓ b¾t chÐo nhau, sau ®ã l¹i t¸ch
dêi nhau.
- C¸c cÆp NST kÐp t¬ng ®ång tËp trung vµ xÕp song - NST kÐp xÕp thµnh 1 hµng ë mÆt ph¼ng
K× gi÷a
song thµnh 2 hµng ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµo.
ph©n bµo.
- C¸c cÆp NST kÐp t¬ng ®ång ph©n li ®éc lËp vµ tæ - Tõng NST kÐp t¸ch ë t©m ®éng thµnh 2
K× sau
hîp tù do vÒ 2 cùc tÕ bµo.
NST ®¬n ph©n li vÒ 2 cùc cña tÕ bµo.
- C¸c NST kÐp n»m gän trong 2 nh©n míi ®îc t¹o - C¸c NST ®¬n n»m gän trong nh©n míi ®K× cuèi
thµnh víi sè lîng lµ bé ®¬n béi (kÐp) – n NST kÐp. îc t¹o thµnh víi sè lîng lµ ®¬n béi (n
NST).
4. Cñng cè: 6 phót
- Tr¶ lêi c©u hái:
? KÕt qu¶ cña gi¶m ph©n I cã ®iÓm nµo kh¸c c¨n b¶n so víi kÕt qu¶ cña gi¶m ph©n II?
? Trong 2 lÇn ph©n bµo cña gi¶m ph©n, lÇn nµo ®îc coi lµ ph©n bµo nguyªn nhiÔm, lÇn nµo ®îc coi lµ
ph©n bµo gi¶m nhiÔm?
- Bµi tËp: Hoµn thµnh b¶ng sau:
C¸c k×
Nguyªn ph©n
Gi¶m ph©n
- X¶y ra ë tÕ bµo sinh dìng.
- ...................................
- ...............................
- Gåm 2 lÇn ph©n bµo liªn tiÕp.
- T¹o ra ............ ………….tÕ bµo con cã bé NST - T¹o ra ....... ……….tÕ bµo con cã bé
nh ë tÕ bµo mÑ.
NST ...............................
5. DÆn dß: 2phót
- Häc bµi theo néi dung b¶ng 10.
- Lµm bµi tËp 3, 4 trang 33 vµo vë. Nªu nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a NPvµ GP
6.Rót kinh nghiÖm: ………………………………………………………………………………..............
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
KiÓm tra cña TCM
GV TrÇn Nh Hoµng
KiÓm tra cña BGH
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
19
KiÓm tra - §¸nh gi¸
NhËn xÐt…………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
H¬ng Toµn, Ngµy……. th¸ng…….n¨m 2010
PHT Chuyªn m«n
Hoµng Ngäc KiÓu
TuÇn 6. TiÕt 11
Ngµy so¹n : 18/09/2010
Bµi 11: Ph¸t sinh giao tö vµ thô tinh
A. Môc tiªu.
1. KiÕn thøc
- Häc sinh tr×nh bµy ®îc c¸c qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö ë ®éng vËt.
- Nªu ®îc nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö ®ùc vµ c¸i.
- Ph©n tÝch ®îc ý nghÜa cña c¸c qu¸ tr×nh gi¶m ph©n vµ thô tinh vÒ mÆt di truyÒn vµ biÕn dÞ.
2. Kü n¨ng
- TiÕp tôc rÌn kÜ n¨ng quan s¸t, ph©n tÝch kªnh h×nh vµ t duy (ph©n tÝch, so s¸nh).
3, Th¸i ®é
- HS yªu thÝch bé m«n.
B. ChuÈn bÞ.
+ GV:Tranh: Sù thô tinh.
+HS: B¶ng phô: VÏ s¬ ®å qu¸ tr×nh ph¸t sinh giao tö.
C. TiÕn tr×nh d¹y - häc.
1. æn ®Þnh líp: 1 phót
2. KiÓm tra bµi cò: 5 phót
- Nªu nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST qua c¸c k× cña gi¶m ph©n?
- Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµo cña NST trong gi¶m ph©n lµ c¬ chÕ t¹o ra nh÷ng lo¹i giao tö kh¸c nhau?
- §iÓm gièng vµ kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a gi¶m ph©n vµ nguyªn ph©n lµ g×?
3. Bµi míi:
Giíi thiÖu bµi: C¸c tÕ bµo con ®îc h×nh thµnh qua gi¶m ph©n sÏ ph¸t triÓn thµnh c¸c giao tö, nhng sù
h×nh thµnh giao tö ®ùc vµ c¸i cã g× kh¸c nhau? Chóng ta cïng t×m hiÓu bµi h«m nay.
Ho¹t ®éng 1: Sù ph¸t sinh giao tö
TG
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Néi dung
GV TrÇn Nh Hoµng
Trêng THCS H¬ng Toµn
Gi¸o ¸n Sinh häc 9
N¨m häc 2010-2011
20
15 - GV yªu cÇu HS nghiªn
phót cøu th«ng tin môc I, quan
s¸t H 11 SGK vµ tr¶ lêi c©u
hái:
- Tr×nh bµy qu¸ tr×nh ph¸t
sinh giao tö ®ùc vµ c¸i?
- HS tù nghiªn cøu
th«ng tin, quan s¸t H
11 SGK vµ tr¶ lêi.
- HS lªn tr×nh bµy trªn
tranh qu¸ tr×nh ph¸t
sinh giao tö ®ùc.
- 1 HS lªn tr×nh bµy qu¸
- GV chèt l¹i kiÕn thøc.
tr×nh ph¸t sinh giao tö
- Yªu cÇu HS th¶o luËn vµ c¸i.
tr¶ lêi:
- C¸c HS kh¸c nhËn
- Nªu sù gièng vµ kh¸c xÐt, bæ sung.
nhau c¬ b¶n cña 2 qu¸
tr×nh ph¸t sinh giao tö ®ùc - HS dùa vµo th«ng tin
vµ c¸i?
SGK vµ H 11, x¸c ®Þnh
®îc ®iÓm gièng vµ kh¸c
nhau gi÷a 2 qu¸ tr×nh.
I.Sù ph¸t sinh giao tö
§iÓm gièng vµ kh¸c nhau gi÷a qu¸ tr×nh ph¸t
sinh giao tö ®ùc vµ c¸i:
+ Gièng nhau:
- C¸c tÕ bµo mÇm (no·n nguyªn bµo, tinh
nguyªn bµo) ®Òu thùc hiÖn nguyªn ph©n liªn
tiÕp nhiÒu lÇn.
- No·n bµo bËc 1 vµ tinh bµo bËc 1 ®Òu thùc
hiÖn gi¶m ph©n ®Ó cho ra giao tö.
+ Kh¸c nhau
Ph¸t sinh giao tö c¸i
- No·n bµo bËc 1 qua
- GV chèt kiÕn thøc víi - §¹i diÖn c¸c nhãm gi¶m ph©n I cho thÓ
®¸p ¸n ®óng.
tr×nh bµy, nhËn xÐt, bæ cùc thø 1 (kÝch thíc
nhá) vµ no·n bµo bËc
sung.
- HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi. 2 (kÝch thíc lín).
- Sù kh¸c nhau vÒ kÝch thíc
- No·n bµo bËc 2 qua
vµ sè lîng cña trøng vµ
gi¶m ph©n II cho 1
tinh trïng cã ý nghÜa g×?
thÓ cùc thø 2 (kÝch thíc nhá) vµ 1 tÕ bµo
trøng (kÝch thíc lín).
- KÕt qu¶: tõ 1 no·n
bµo bËc 1 qua gi¶m
ph©n cho 3 thÓ ®Þnh
híng vµ 1 tÕ bµo
trøng (n NST).
Ph¸t sinh giao tö
®ùc
- Tinh bµo bËc 1 qua
gi¶m ph©n cho 2 tinh
bµo bËc 2.
- Mçi tinh bµo bËc 2
qua gi¶m ph©n cho 2
tinh tö, c¸c tinh tö
ph¸t triÓn thµnh tinh
trïng.
- KÕt qu¶: Tõ 1 tinh
bµo bËc 1 qua gi¶m
ph©n cho 4 tinh trïng
(n NST).
Ho¹t ®éng 2: Thô tinh
TG
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
10 - GV yªu cÇu HS nghiªn cøu - Sö dông t liÖu SGK ®Ó tr¶ lêi.
phót th«ng tin môc II SGK vµ tr¶
lêi c©u hái:
- Nªu kh¸i niÖm thô tinh?
- Nªu b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh - HS vËn dông kiÕn thøc ®Ó nªu
thô tinh?
®îc: Do sù ph©n li ®éc lËp cña
c¸c cÆp NST t¬ng ®ång trong qu¸
- T¹i sao sù kÕt hîp ngÉu tr×nh gi¶m ph©n t¹o nªn c¸c giao
nhiªn gi÷a c¸c giao tö ®ùc vµ tö kh¸c nhau vÒ nguån gèc NST.
c¸i l¹i t¹o c¸c hîp tö chøa Sù kÕt hîp ngÉu nhiªn cña c¸c
c¸c tæ hîp NST kh¸c nhau vÒ lo¹i giao tö nµy ®· t¹o nªn c¸c
nguån gèc?
hîp tö chøa c¸c tæ hîp NST kh¸c
nhau vÒ nguån gèc.
Néi dung
II.Thô tinh
- Thô tinh lµ sù kÕt hîp ngÉu nhiªn
gi÷a 1 giaotö ®ùc vµ 1 giao tö c¸i.
- Thùc chÊt cña sù thô tinh lµ sù
kÕt hîp cña 2 bé nh©n ®¬n béi 9n
NST) t¹o ra bé nh©n lìng béi (2n
NST) ë hîp tö.
Ho¹t ®éng 3: ý nghÜa cña gi¶m ph©n vµ thô tinh (8 phót)
TG
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
8
- Yªu cÇu HS nghiªn cøu
phót th«ng tin môc III, th¶o luËn - HS dùa vµo th«ng
nhãm vµ tr¶ lêi c©u hái:
tin SGK ®Ó tr¶ lêi:
- Nªu ý nghÜa cña gi¶m ph©n
vµ thô tinh vÒ c¸c mÆt di
truyÒn vµ biÕn dÞ?
- HS tiÕp thu kiÕn
thøc.
GV TrÇn Nh Hoµng
Néi dung
III.ý nghÜa cña gi¶m ph©n vµ thô tinh
- Gi¶m ph©n t¹o giao tö chøa bé NST ®¬n béi.
- Thô tinh kh«i phôc bé NST lìng béi. Sù kÕt
hîp cña c¸c qu¸ tr×nh nguyªn ph©n, gi¶m ph©n
vµ thô tinh ®¶m b¶o duy tr× æn ®Þnh bé NST
®Æc trng cña loµi sinh s¶n h÷u tÝnh.
- Gi¶m ph©n t¹o nhiÒu lo¹i giao tö kh¸c nhau
vÒ nguån gèc, sù kÕt hîp ngÉu nhiªn cña c¸c
giao tö kh¸c nahu lµm xuÊt hiÖn nhiÒu biÕn dÞ
Trêng THCS H¬ng Toµn
- Xem thêm -