Tài liệu Giải quyết việc phá sản theo pháp luật hiện hành

Lêi nãi ®Çu Níc ta ®ang trong thêi kú chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý nÒn kinh tÕ, nhiÒu vÊn ®Ò vÒ luËt kinh tÕ ph¶i ®îc xem xÐt l¹i. H¬n n÷a chóng ta vÉn cha cã m« h×nh ®Ých thùc cña ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ kinh tÕ thÞ trêng. NÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn cÇn cã m«i trêng ph¸p luËt vµ ph¸p luËt chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c quan hÖ kinh tÕ ph¸t huy ®îc u ®iÓm cña m×nh ®ång thêi t¹o ®µ cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. V× vËy viÖc biªn so¹n nh÷ng tµi liÖu vÒ luËt kinh tÕ vÉn cßn ®ang lµ vÊn ®Ò nan gi¶i ®Ó ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña ®«ng ®¶o nh©n d©n vµ nh÷ng ngêi nghiªn cøu. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, do sù t¸c ®éng cña quy luËt kinh tÕ trong ®ã cã quy luËt c¹nh tranh nªn ®· lµm n¶y sinh c¸c mèi quan hÖ míi mµ b¶n th©n kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ kh«ng hµm chøa ®îc. §ã lµ hiÖn tîng ph¸ s¶n. 1 Néi dung I Lý LuËn chung vÒ ph¸ s¶n 1. ë ViÖt Nam tõ khi ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ trêng th× ®· h×nh thµnh nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c nhau mµ c¸c doanh nghiÖp nµy thuéc ®èi tîng ¸p dông luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ngµy 30 - 12 - 1993. Gåm: a) Doanh nghiÖp Nhµ níc b) Doanh nghiÖp cña c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi c) Doanh nghiÖp t nh©n. d) C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. ®) C«ng ty cæ phÇn e) Doanh nghiÖp cã mét phÇn vèn ®Çu t níc ngoµi. g) Doanh nghiÖp cã 100% vèn ®Çu t níc ngoµi. h) Vµ hîp t¸c x·. C¸c doanh nghiÖp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau ®Òu ®îc ph¸p luËt cho phÐp ho¹t ®éng b×nh ®¼ng trªn thÞ trêng, cho phÐp c¹nh tranh mét c¸ch b×nh ®¼ng lÉn nhau. Nh vËy khi c¸c doanh nghiÖp bíc vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× sù c¹nh tranh còng b¾t ®Çu xuÊt hiÖn. Trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh c¸c lo¹i h×nh doanh 2 nghiÖp sÏ tù kh¼ng ®Þnh m×nh ®ång thêi sÏ cã xu híng tÊt yÕu x¶y ra mµ trong kinh doanh "m¹nh ®îc yÕu thua" NhiÒu doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ lµ mét nguån thu quan träng cña ng©n s¸ch nhµ níc. Nhng kh«ng Ýt c¸c doanh nghiÖp bÞ thua lç, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ph¸ s¶n hoÆc gi¶i thÓ. HiÖn tîng ph¸ s¶n chÝnh lµ quy luËt tÊt yÕu cña sù c¹nh tranh nh»m t¹o ra c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña toµn x· héi, t¹o thªm kh«ng khÝ míi trong s¶n xuÊt kinh doanh. LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt Nam ®îc Quèc héi kho¸ IX kú häp thø 4 th«ng qua ngµy 30 - 12 - 1993 t¹i §iÒu 2 quy ®Þnh: "Doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n lµ doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n hoÆc bÞ thua lç trong ho¹t ®éng kinh doanh, sau khi ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh cÇn thiÕt mµ vÉn mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n". §iÒu ®ã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp n»m trong t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n cña doanh nghiÖp kh«ng lµ t×nh tr¹ng nhÊt thêi n÷a, sau khi ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh cÇn thiÕt nhng vÉn kh«ng cøu v·n ®îc nguy c¬ bÞ ph¸ s¶n . Khi cã ®¬n yªu cÇu gi¶i quyÕt tuyªn bè ph¸ s¶n v× vËy ë gi¸c ®é tè tông chóng ta cã thÓ xem xÐt "ph¸ s¶n lµ mét thñ tôc ®ßi nî ®Æc biÖt khi doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n cã thÓ liÖt kª tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña 3 thñ tôc ph¸ s¶n thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau cô thÓ sau ®©y: _ ë thñ tôc ph¸ s¶n, c¸c chñ nî kh«ng ®îc quyÒn xÐ lÎ quyÒn ®ßi nî cña m×nh mµ ph¶i ®ång lo¹t göi giÊy ®ßi nî ®Õn toµ ¸n trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh (thêi h¹n lµ 60 ngµy kÓ tõ ngµy ®Çu tiªn ®¨ng b¸o më thñ tôc tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp). _ Thanh to¸n nî theo thñ tôc nµy (thñ tôc ph¸ s¶n) chØ ®îc thùc hiÖn sau khi cã quyÕt ®Þnh cña thÈm ph¸n. _ Thanh to¸n nî theo thñ tôc ph¸ s¶n kh«ng ph¶i lµ hµnh vi thuéc doanh nghiÖp m¾c nî, mµ thùc hiÖn hµnh vi th«ng qua c¬ quan cã thÈm quyÒn (c¬ quan thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp). _ Thanh to¸n theo thñ tôc ph¸ s¶n chØ tiÕn hµnh trªn c¬ së tµi s¶n cßn l¹i cña doanh nghiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n (tµi s¶n ph¸ s¶n chia cho c¸c chñ nî cßn nhiÒu nhËn nhiÒu, cßn Ýt nhËn Ýt nÕu kh«ng cßn c¸c chñ nî chÊp nhËn tr¾ng tay) vµ ®¶m b¶o quyÒn b×nh ®¼ng gi÷a c¸c chñ nî (c¸c chñ nî sÏ ®îc nhËn nî theo tû lÖ t¬ng ®¬ng mµ doanh nghiÖp m¾c nî ph¶i tr¶). 2. Ph©n biÖt sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a ph¸ s¶n vµ gi¶i thÓ. NÕu xÐt vÒ hiÖn tîng, h×nh thøc bªn ngoµi th× gi¶i thÓ vµ ph¸ s¶n cã ®iÓm gièng nhau ®ã lµ: §Òu ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cho c¸c chñ nî, gi¶i quyÕt quyÒn lîi cho ngêi lao ®éng... Nhng vÒ mÆt b¶n chÊt gi÷a gi¶i thÓ 4 vµ ph¸ s¶n lµ hai chÕ ®Þnh cã sù kh¸c nhau c¨n b¶n díi ®©y: _ Lý do gi¶i thÓ réng h¬n nhiÒu lý do mét doanh nghiÖp ph¸ s¶n. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë chç nÕu nh c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ chÊm døt ho¹t ®éng cña m×nh khi thÊy môc tiªu ®Ò ra kh«ng thÓ ®¹t ®îc hoÆc ®· hoµn thµnh song môc tiªu ®ã, hoÆc bÞ thu håi giÊy phÐp ho¹t ®éng do vi ph¹m nghiªm träng ph¸p luËt. Lý do ph¸ s¶n chØ cã mét nguyªn nh©n duy nhÊt g©y ra ®ã lµ sù mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n cña doanh nghiÖp. _ NÕu nh viÖc gi¶i thÓ c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh lµ do nh÷ng ngêi lµm chñ doanh nghiÖp tù m×nh quyÕt ®Þnh hoÆc do c¬ quan cã thÈm quyÒn cho phÐp thµnh lËp quyÕt ®Þnh khi thÊy kh«ng cÇn thiÕt. ViÖc tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®ã lµ nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña toµ kinh tÕ thuéc toµ ¸n nh©n d©n cÊp tØnh. _ Thñ tôc tiÕn hµnh gi¶i thÓ c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh lµ thñ tôc hµnh chÝnh cßn thñ tôc tuyªn bè ph¸ s¶n l¹i lµ thñ tôc thuÇn tóy t ph¸p, do toµ ¸n cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh theo nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ cña ph¸p luËt ph¸ s¶n ii. Gi¶i quyÕt viÖc ph¸ s¶n theo ph¸p luËt hiÖn hµnh (thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp) 1. §èi tîng vµ ph¹m vi ®iÒu chØnh cña luËt ph¸ s¶n: 5 Theo tinh thÇn cña §iÒu 1 luËt ph¸ s¶n th× vÒ nguyªn t¾c, mäi doanh nghiÖp thuéc mäi h×nh thøc së h÷u ®îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo ph¸p luËt ViÖt Nam khi l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n th× ®Òu thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña luËt ph¸ s¶n ViÖt Nam. Tuy nhiªn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trùc tiÕp phôc vô quèc phßng, an ninh vµ dÞch vô c«ng céng quan träng, ®©y lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã liªn quan ®Õn quèc kÕ d©n sinh, ®Õn lîi Ých cña c¶ céng ®ång mµ trong nhiÒu trêng hîp ph¶i duy tr× kh«ng thÓ ph¸ s¶n dÔ dµng nh c¸c doanh nghiÖp kh¸c. V× vËy khi thô lý còng nh gi¶i quyÕt ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®èi víi c¸c lo¹i doanh nghiÖp nµy th× ngoµi quy ®Þnh cña ph¸p luËt ph¸ s¶n cßn ph¶i theo nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ cu¶ ChÝnh phñ. Trong NghÞ §Þnh 189 CP ngµy 23 th¸ng 12 n¨m 1994 cña ChÝnh phñ ban hµnh ®Ó híng dÉn thùc hiÖn luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp. T¹i §iÒu 4 NghÞ ®Þnh 189 CP ®· x¸c ®Þnh nh÷ng lo¹i doanh nghiÖp nµy trùc tiÕp phôc vô quèc phßng an ninh vµ dÞch vô c«ng c«ng quan träng bao gåm: a) S¶n xuÊt, söa ch÷a vò khÝ, khÝ tµi, trang bÞ chuyªn dïng cho quèc phßng, an ninh vµ c¸c doanh nghiÖp kÕt hîp kinh tÕ víi quèc phßng t¹i c¸c ®Þa bµn chiÕn lîc quan träng. b) Kinh doanh tµi chÝnh tiÒn tÖ vµ kinh doanh b¶o hiÓm. c) S¶n xuÊt cung øng ®iÖn. d) Giao th«ng c«ng chÝnh ®« thÞ 6 ®) VËn t¶i ®êng s¾t, vËn t¶i hµng kh«ng g) Th«ng tin vÉn thong. h) Qu¶n lý vµ khai th¸c c¸c c«ng tr×nh thuû lîi. i) Qu¶n lý vµ x©y dùng c¸c vïng rõng ®Æc dông, rõng phßng hé quèc gia träng ®iÓm. ViÖc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n doanh nghiÖp t¹i ViÖt Nam cã liªn quan ®Õn tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi còng ®îc thùc hiÖn theo luËt ph¸ s¶n trõ trêng hîp mµ ®iÒu íc quèc mµ níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ký kÕt hoÆc tham gia cã quy ®Þnh kh¸c (§iÒu 51). §èi víi c¸c c¸ nh©n, nhãm kinh doanh thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo NghÞ ®Þnh sè 66/H§BT ngµy 2 - 3 - 1992 cña Héi ®ång Bé trëng (nay lµ ChÝnh phñ) kh«ng thuéc ph¹m vi ¸p dông cña luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp. 2. Nh÷ng ®èi tîng cã quyÒn vµ nghÜa vô nép ®¬n yÒu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. ChØ ®inh ph¸ s¶n ®îc ®Æt ra tríc hÕt lµ nh»m b¶o vÖ c¸c quyÒn vÒ tµi s¶n cña chñ nî, viÖc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n lµ gi¶i quyÕt quan hÖ tµi s¶n gi÷a chñ nî vµ doanh nghiÖp m¾c nî. Do vËy ®èi tîng ®Çu tiªn cã quyÒn lµm ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp m¾c nî lµ chñ nî. Tuy nhiªn ë ®©y cÇn ph©n biÖt quyÒn ®ã cña c¸c d¹ng chñ nî ; chñ nî cã b¶o ®¶m, chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m vµ chñ nî cã b¶o ®¶m 1 phÇn. Chñ nî cã b¶o ®¶m lµ chñ nî cã kho¶n nî ®îc b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n cña doanh nghiÖp m¾c nî, do ®ã kh«ng cã quyÒn lµm ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. 7 Chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n cña doanh nghiÖp m¾c nî; Chñ nî cã b¶o ®¶m 1 phÇn lµ chñ nî chØ ®îc b¶o ®¶m 1 phÇn tµi s¶n cña doanh nghiÖp m¾c nî. C¶ hai lo¹i chñ nî nµy ®Òu ®îc quyÒn nép ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. T¹i ®iÒu 7 luËt ph¸ s¶n quy ®Þnh. "Sau khi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy göi giÊy ®ßi nî ®Õn h¹n mµ kh«ng ®îc doanh nghiÖp thanh to¸n nî, chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m vµ chñ nî cã b¶o ®¶m mét phÇn cã quyÒn nép ®¬n ®Õn Toµ ¸n n¬i ®Æt trô së chÝnh cña doanh nghiÖp yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖc tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp". Ngoµi c¸c chñ nî ra th×: §¹i diÖn c«ng ®oµn hoÆc ®¹i diÖn ngêi lao ®éng (n¬i cha cã tæ chøc c«ng ®oµn) còng cã quyÒn ®a ®¬n yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖt tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Theo tinh thÇn §iÒu 8 luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp th×: trong trêng hîp doanh nghiÖp kh«ng tr¶ ®îc l¬ng ngêi lao ®éng trong 3 th¸ng liªn tiÕp th× ®¹i diÖn c«ng ®oµn hoÆc ®¹i diÖn ngêi lao ®éng (n¬i cha cã tæ chøc c«ng ®oµn) cã quyÒn nép ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp dÕn Toµ ¸n nh c¸c chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m vµ chñ nî cã b¶o ®¶m mét phÇn. Sau khi nép ®¬n ®¹i diÖn c«ng ®oµn doanh nghiÖp hay ®ai diÖn ngêi lao ®éng ®îc coi lµ chñ nî l¬ng. Còng t¹i §iÒu 8 NghÞ ®Þnh 189/ CP ngµy 23 - 12 - 1994 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh: "§¹i diÖn c«ng ®oµn doanh tham gia qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt ph¸ s¶n doanh nghiÖp lµ Chñ tÞch Ban chÊp hµnh c«ng ®oµn hoÆc 8 ®îc chñ tÞch Ban chÊp hµnh c«ng ®oµn uû quyÒn b»ng v¨n b¶n. §èi tîng cã nghÜa vô nép ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp chÝnh lµ doanh nghiÖp m¾c nî (trêng hîp nµy ®îc coi lµ ph¸ s¶n tù nguyÖn). Cô thÓ lµ: trong trêng hîp ®· thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p khã vÒ tµi chÝnh ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n, kÓ c¶ ho·n nî mµ doanh nghiÖp vÉn kh«ng tho¸t khái t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n th× chñ doanh nghiÖp hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cu¶ doanh nghiÖp ph¶i nép ®¬n ®Õn toµ ¸n n¬i ®Æt trô së chÝnh cña doanh nghiÖp yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖc tuyªn bè ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp (§iÒu 9 luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp). §¹i diÖn hîp ph¸p cña doanh nghiÖp cã thÓ ®¹i diÖn theo ph¸p luËt hoÆc ®¹i diÖn theo sù ñy quyÒn. §¹i diÖn hîp ph¸p cña doanh nghiÖp lµ ngêi ®îc bÇu hay bæ nhiÖm vµo chøc vô ®øng ®Çu cña doanh nghiÖp hay chñ së h÷u cña doanh nghiÖp. VÝ dô nh gi¸m ®èc doanh nghiÖp nhµ níc, chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, chñ doanh nghiÖp t nh©n, chñ nhiÖm hîp t¸c x·... §¹i diÖn theo sù uû quyÒn lµ ngêi ®îc ®¹i diÖn theo ph¸p luËt giao cho tr¸ch nhiÖm lµm thay hä c«ng viÖc mµ hä cã quyÒn lµm hoÆc ph¶i lµm. Sù ñy quyÒn ph¶i lµm thµnh v¨n b¶n, cÇn lu ý r»ng: Trong khi gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n cã liªn quan ®Õn doanh nghiÖp nÕu ph¸t hiÖn doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n th× toµ ¸n th«ng b¸o cho c¸c chñ nî doanh nghiÖp biÕt ®Ó 9 nép ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n (§iÒu 10). §iÒu nµy còng cã nghÜa toµ ¸n kh«ng ph¶i lµ ®èi tîng cã quyÒn nép ®¬n khëi kiÖn vô viÖc ph¸ s¶n. §iÒu ®ã còng cã nghÜa t¬ng tù nh ®èi víi c¸c c¬ quan thanh tra, tµi chÝnh, ng©n hµng khi thùc hiÖn chøc n¨ng cña m×nh. 3. C¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 4 luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp vÒ kho¶n 3 §iÒu 30 luËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña luËt tæ chøc toµ ¸n nh©n d©n th× toµ ¸n kinh tÕ thuéc toµ ¸n nh©n d©n th× toµ ¸n kinh tÕ thuéc toµ ¸n nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ¬ng lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Tïy tõng tÝnh chÊt cña vô viÖc cô thÓ toµ ¸n kinh tÕ toµ ¸n nh©n d©n tØnh chØ ®Þnh mét hoÆc mét tËp thÓ gåm 3 thÈm ph¸n ®Ó gi¶i quyÕt. Quy chÕ lµm viÖc cña tËp thÓ thÈm ph¸n do ch¸nh ¸n toµ ¸n nh©n d©n tèi cao quy ®Þnh (§iÒu 15 luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp). Ngoµi toµ kinh tÕ tßa ¸n nh©n d©n cÊp tØnh lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp th× toµ phóc thÈm toµ ¸n nh©n d©n tèi cao còng cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt liªn quan ®Õn quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp). Nh vËy theo quy ®Þnh cña luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp cña ta th× gi¶i quyÕt vô viÖc ph¸ s¶n chØ ®îc tiÕn hµnh qua hai cÊp xÐt xö bëi v× quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu 10 n¹i, kh¸ng nghÞ vÒ quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp cña toµ phóc thÈm toµ ¸n nh©n d©n tèi cao lµ quyÕt ®Þnh cuèi cïng (cã hiÖu lùc thi hµnh). ë mét sè níc cho phÐp gi¶i quyÕt vô viÖc ph¸ s¶n trªn ®îc tiÕn hµnh qua 3 cÊp xÐt xö ®Ó gi¶i quyÕt ®¶m b¶o tèt quyÒn lîi cho ®¬ng sù khi cã yªu cÇu. 4. Thñ tôc thô lý ®¬n gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Khi thô lý ®¬n, toµ ¸n ph¶i vµo sæ vµ cÊp cho ngêi nép ®¬n giÊy b¸o nhËn vµ trong vßng7 ngµy ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho doanh nghiÖp m¾c nî biÕt (kÌm theo b¶n sao ®¬n vµ tµi liÖu liªn quan §iÒu 12 (1) ). §ång thêi ngêi nép ®¬n ph¶i nép tiÒn t¹m øng lÖ phÝ trõ trêng hîp ngêi nép ®¬n lµ ®¹i diÖn cña c«ng ®oµn hay ngêi lao ®éng. Trong thêi h¹n 10 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc th«ng b¸o cña toµ ¸n doanh nghiÖp m¾c nî ph¶i göi cho toµ ¸n b¶n b¸o c¸o vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n nî cña doanh nghiÖp; Trêng hîp mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n th× doanh nghiÖp ph¶i göi ®Õn toµ ¸n c¸c giÊy tê sau ®©y: - B¸o c¸o vÒ c¸c biÖn ph¸p mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn nhng vÉn kh«ng kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n. - Danh s¸ch chñ nî vµ sè nî ph¶i tr¶ cho mçi chñ nî, ®Þa chñ cña chñ nî. - B¶n têng tr×nh vÒ tr¸ch nhiÖm cña gi¸m ®èc vµ cña Héi ®ång qu¶n trÞ. 11 - B¸o c¸o t×nh h×nh kinh doanh s¸u th¸ng tríc khi kh«ng tr¶ ®îc nî ®Õn h¹n. - B¸o c¸o tæng kÕt tµi chÝnh cña hai n¨m cuèi cïng. - Hå s¬ kÕ to¸n liªn quan. Trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy thô lý ®¬n ch¸nh toµ kinh tÕ toµ ¸n nh©n d©n tØnh ph¶i xem xÐt vµ ra quyÕt ®Þnh më hay kh«ng më thñ tôc ph¸ s¶n. QuyÕt ®Þnh thñ tôc yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n do¹nh nghiÖp do ch¸nh toµ kinh tÕ ra trªn c¬ së cã ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Trong quyÕt ®Þnh nµy nªu râ: + Lý do më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. + Ên ®Þnh thêi ®iÓm ngõng thanh to¸n nî cña doanh nghiÖp. + ThÈm ph¸n thõa hµnh nhiÖm vô tuyªn bè ph¸ s¶n. Trong trêng hîp cã 3 thÈm ph¸n th× ph¶i chØ ®Þnh 1 thÈm ph¸n lµm chñ tr×. + C¸c nh©n viªn cña tæ qu¶n lý tµi s¶n. QuyÕt ®Þnh nµy ph¶i ®îc ®¨ng b¸o c«ng khai trªn b¸o hµng ngµy cña trung ¬ng vµ cña ®Þa ph¬ng trong 3 sè liªn tiÕp. QuyÕt ®Þnh kh«ng më thñ tôc ph¸ s¶n doanh nghiÖp ph¶i nªu râ lý do, ®ång thêi ph¶i göi cho ngêi nép ®¬n vµ doanh nghiÖp m¾c nî mçi bªn mét b¶n cña quyÕt ®Þnh nµy. 12 C¸c bªn cã quyÒn khiÕu n¹i quyÕt ®Þnh nµy lªn ch¸nh ¸n toµ ¸n nh©n d©n tØnh. Thêi h¹n khiÕu n¹i lµ 15 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n. Trong thêi h¹n 7ngµy kÓ tõ khi cã khiÕu n¹i, ch¸nh ¸n toµ ¸n nh©n d©n tØnh ph¶i ra mét trong c¸c quyÕt ®Þnh sau: + Gi÷ nguyªn quyÕt ®Þnh cña ch¸nh toµ kinh tÕ cÊp tØnh + Hñy quyÕt ®Þnh cña ch¸nh toµ kinh tÕ cÊp tØnh vµ yªu cÇu xem xÐt l¹i ra quyÕt ®Þnh míi. Trêng hîp nµy tr¸nh toµ kinh tÕ ph¶i xem xÐt vµ ra quyÕt ®Þnh trong thêi h¹n lµ 7 ngµy. NÕu c¸c bªn vÉn cßn khiÕu n¹i th× ch¸nh toµ ¸n nh©n d©n tØnh gi¶i quyÕt vµ ra quyÕt ®Þnh. QuyÕt ®Þnh cña ch¸nh ¸n toµ ¸n nh©n d©n tØnh lµ quyÕt ®Þnh cuèi cïng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp trùc tiÕp phôc vô quèc phßng, an ninh vµ dÞch vô c«ng céng quan träng toµ ¸n chØ thô lý ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n sau khi ®· nhËn ®îc v¨n b¶n cña Thñ tíng chÝnh phñ hoÆc cña Thñ trëng c¬ quan nhµ níc ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp doanh nghiÖp vÒ viÖc kh«ng ¸p dông biÖn ph¸p cÇn thiÕt phôc håi kh¶ n¨ng thanh to¸n nî cu¶ doanh nghiÖp ®ã. 5. Më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 15 luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp th×:"Trong thêi h¹n 30 ngµy (kÓ tõ ngµy thô lý ®¬n) hoÆc sau 7 ngµy kÓ tõ ngµy ch¸nh ¸n toµ ¸n nh©n d©n tØnh ra theo kho¶n 2 §iÒu 13 luËt ph¸ s¶n nÕu xÐt thÊy 13 ®ñ c¨n cø ch¸nh ¸n toµ ¸n kinh tÕ cÊp tØnh ra quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Xung quanh vÊn ®Ò nµy chóng ta cÇn lu ý mét sè ®iÓm sau: Thø nhÊt, VÒ lý do më thñ tôc ®ã lµ:"Doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n, thua lç trong ho¹t ®éng kinh doanh, sau khi ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh cÇn thiÕt mµ vÉn mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n. Tuy nhiªn, riªng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trùc tiÕp phôc vô quèc phßng, an ninh vµ dÞch vô c«ng céng quan träng th× ch¸nh toµ ¸n kinh tÕ cÊp tØnh chØ ®îc më thñ tôc, gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp nµy sau khi ®· nhËn ®îc v¨n b¶n tr¶ lêi cña c¸c c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn vÒ viÖc kh«ng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt nh»m phôc vô t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n cña doanh nghiÖp. Thø hai, VÒ vÊn ®Ò Ên ®Þnh thêi ®iÓm ngõng thanh to¸n nî. Khi Ên ®Þnh thêi ®iÓm ngõng thanh to¸n nî trong quyÕt ®Þnh më thñ tôc ch¸nh toµ kinh tÕ cÇn ph¶i Ên ®Þnh vµo ngµy ®¬ng sù (doanh nghiÖp m¾c nî) nhËn ®îc quyÕt ®Þnh më thñ tôc yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Cã nh vËy míi phï hîp víi tinh thÇn quy ®Þnh t¹i §iÒu 18 luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Thø ba, VÒ vÊn ®Ò chØ ®Þnh thÈm ph¸n: Tuy tÝnh chÊt cña tõng vô viÖc ®¬n gi¶n hay phøc t¹p mµ ch¸nh toµ kinh tÕ cÊp tØnh cã thÓ chØ ®Þnh 1 thÈm ph¸n hay 3 thÈm ph¸n phôc tr¸ch viÖc gi¶i quyÕt ph¸p 14 luËt cho phÐp lóc ®Çu ch¸nh ¸n chØ ®Þnh 1 thÈm ph¸n sau ®ã l¹i ®îc tiÕp tôc chØ ®Þnh thªm 2 thÈm ph¸n n÷a ®Ó cã 1 tËp thÓ gåm 3 thÈm ph¸n gi¶i quyÕt vô viÖc vµ ngîc l¹i. ThÈm ph¸n khi ®îc chØ ®Þnh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp kh«ng thùc hiÖn nhiÖm vô quyÒn h¹n cña m×nh thÈm ph¸n ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ch¸nh ¸n toµ ¸n nh©n d©n tØnh. NhiÖm vô vµ quyÒn h¹n ®ã lµ: - Thu thËp tµi liÖu chøng cø ®Ó lËp hå s¬ gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. - Gi¸m s¸t vµ kiÓm kª ho¹t ®éng cña tæ qu¶n lý tµi s¶n. -Ra quyÕt ®Þnh ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi trong trêng hîp cÇn thiÕt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó b¶o toµn tµi s¶n cña doanh nghiÖp m¾c nî. - Tæ chøc vµ chñ tr× héi nghÞ chñ nî. - Ra quyÕt ®Þnh ®×nh chØ hoÆc t¹m ®×nh chØ viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. - Tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Thø t, VÊn ®Ò chØ ®Þnh nh©n viªn tæ qu¶n lý tµi s¶n gåm: - Mét c¸n bé cña toµ kinh tÕ (do toµ kinh tÕ chØ ®Þnh) lµm tæ trëng. - Mét chÊp hµnh viªn (do trëng phßng thi hµnh ¸n thuéc së t ph¸p cö). 15 - Mét ®¹i diÖn chñ nî (chñ nî nµo cã sè nî lín nhÊt; nÕu cã nhiÒu chñ nî cã sè nî lín b»ng nhau th× ch¸nh ¸n toµ kinh tÕ cö 1 trong nh÷ng chñ nî ®ã ®Ðen khi nµo Héi nghÞ chñ nî thay thÕ ngêi kh¸c). - Mét ®¹i diÖn cña doanh nghiÖp m¾c nî. - Mét ®¹i diÖn cña ng©n hµng Nhµ níc cÊp tØnh. - Mét ®¹i diÖn cña së tµi chÝnh. Ngoµi nh÷ng sè thµnh viªn trªn mµ ph¸p luËt quy ®Þnh ra, ch¸nh toµ kinh tÕ c¨n cø vµo tõng vô viÖc mµ cö mét sè thµnh viªn tham gia c¸c thµnh viªn ®ã ph¶i lµ ngêi ®éc lËp vÒ kinh tÕ víi chñ nî, doanh nghiÖp m¾c nî vµ ph¶i cã tr×nh ®é n¨ng lùc. Mét ngêi chØ ®îc phÐp tham gia tèi ®a mét lóc 3 tæ qu¶n lý tµi s¶n kh¸c nhau cña 3 vô viÖc kh¸c nhau, nhiÖm vô gåm: + TËp hîp b¶ng kª tµi s¶n cña doanh nghiÖp + Gi¸m s¸t kiÓm tra ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµ cã quyÒn yªu cÇu thÈm ph¸n cã biÖn ph¸p cÇn thiÕt + LËp b¶ng danh s¸ch chñ nî. Tæ qu¶n lý tµi s¶n ®øng ®Çu lµ tæ trëng chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng ho¹t ®éng cña m×nh. Thø n¨m, KÓ tõ thêi ®iÓm ngõng thanh to¸n nî, doanh nghiÖp kh«ng ph¶i tr¶ l·i c¸c kho¶n nî, c¸c kho¶n nî cha ®Õn h¹n ®îc coi lµ ®Õn h¹n nhng kh«ng ®îc tÝnh l·i ®èi víi thêi h¹n cha ®Õn h¹n. Nh vËy b»ng thñ tôc yªu cÇu gi¶i quyÕt tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp cña ch¸nh toµ kinh tÕ cÊp tØnh ®· b¾t ®Çu më ra mét thñ tôc ®ßi nî, c¸c kho¶n nî cha ®Õn h¹n 16 ®îc coi lµ ®Õn h¹n nhng kh«ng ®îc tÝnh l·i ®èi víi thêi gian cha ®Õn h¹n (thñ tôc t ph¸p). Toµn bé ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ph¶i ®îc ®Æt díi sù gi¸m s¸t cña thÈm ph¸n vµ tæ qu¶n lý tµi s¶n, cô thÓ lµ ph¸p luËt nghiªm cÊm doanh nghiÖp m¾c nî thùc hiÖn c¸c hµnh vi sau ®©y kÓ tõ ngµy nhËn ®îc quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp (§iÒu 18 luËt ph¸ s¶n). Nh÷ng hµnh vi kh«ng ®îc lµm ®ã lµ: - CÊt giÊu, tÈu t¸n tµi s¶n cña doanh nghiÖp. - CÇm cè, thÕ chÊp, chuyÓn nhîng, b¸n tµi s¶n cña doanh nghiÖp hoÆc thanh to¸n nî cã b¶o ®¶m cña doanh nghiÖp mµ kh«ng cã sù ®ång ý b»ng v¨n b¶n cña thÈm ph¸n. - Thanh to¸n bÊt kú kho¶n nî kh«ng cã b¶o ®¶m nµoc ho bÊt kú chñ nî nµo. - C¸c kho¶n nî míi ph¸t sinh chØ ®îc thanh to¸n díi sù gi¸m s¸t cña thÈm ph¸n. - Tõ bá hoÆc gi¶m bít quyÒn ®ßi nî cña m×nh. - T¹o ra nguån ®¶m b¶o cho c¸c chñ nî truíc ®©y kh«ng cã b¶o ®¶m. - B¸n chuyÓn ®æi cæ phÇn hoÆc chuyÓn quyÒn së h÷u doanh nghiÖp. Víi quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n; doanh nghiÖp mÊt ®i quyÒn ®Þnh ®o¹t ®èi víi tµi s¶n cña m×nh. §©y chÝnh lµ hËu qu¶ ph¸p lý 17 cña quyÕt ®Þnh më thñ tôc tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. C¸c chñ nî khi thùc hiÖn quyÒn ®ßi nî cña m×nh th× ph¶i göi giÊy ®ßi nî cïng c¸c tµi liÖu chøng minh cho c¸c kho¶n nî ®Õn toµ ¸n trong thêi h¹n 60 ngµy kÓ tõ ngµy ®Çu tiªn ®¨ng b¸o quyÕt ®Þnh më thñ tôc yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Ngay sau khi ra quyÕt ®Þnh më thñ tôc yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp, thÈm ph¸n ph¶i yªu cÇu chñ doanh nghiÖp hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña doanh nghiÖp x©y dùng ph¬ng ¸n hoµ gi¶i, gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh. Ph¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i ®îc göi ®Õn thÈm ph¸n trong thêi h¹n 60 kÓ (tõ ngµy thÈm ph¸n yªu cÇu). HÕt thêi h¹n nµy nÕu kh«ng cã ph¬ng ¸n hoµ gi¶i th× thÈm ph¸n ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n vµ tæ chøc héi nghÞ chñ nî bµn ph¬ng ¸n ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña doanh nghiÖp (§iÒu 20 luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp). Trong thêi h¹n 15 ngµy kÓ tõ ngµy hÕt h¹n göi giÊy ®ßi nî, tæ qu¶n lý tµi s¶n ph¶i lËp song danh s¸ch c¸c lo¹i chñ nî (chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m, chñ nî cã b¶o ®¶m vµ chñ nî cã b¶o ®¶m mét phÇn). Vµ ph¶i ®îc niªm yÕt c«ng khai t¹i trô së toµ ¸n tØnh, trô së chÝnh vµ chi nh¸nh cña doanh nghiÖp m¾c nî trong thêi h¹n lµ 10 ngµy, trong thêi h¹n nµy c¸c chñ nî vµ doanh nghiÖp m¾c nî cã quyÒn khiÕu n¹i lªn thÈm ph¸n vÒ danh s¸ch chñ nî. ThÈm ph¸n xem xÐt nÕu thÊy ®ñ c¨n cø th× söa ®æi bæ sung vµo 18 danh s¸ch chñ nî. HÕt thêi h¹n nµy tæ qu¶n lý tµi s¶n kho¸ sæ danh s¸ch chñ nî. C¸c chñ nî kh«ng göi giÊy ®ßi nî sÏ mÊt quyÒn tham gia ®ßi nî. Tæ qu¶n lý tµi s¶n do ch¸nh ¸n toµ kinh tÕ chØ ®Þnh bao gåm: + C¸n bé cña toµ kinh tÕ. + ChÊp hµnh viªn cña phßng thi hµnh ¸n thuéc së t ph¸p. + §¹i diÖn chñ nî. + §¹i diÖn c«ng ®oµn hoÆc ®¹i diÖn ngêi lao ®éng. + Chuyªn viªn c¬ quan tµi chÝnh, ng©n hµng cÊp tØnh vµ c¸c chuyªn ngµnh liªn quan . Tæ qu¶n lý tµi s¶n do mét c¸n bé chñ toµ ¸n lµm tæ trëng. Tæ qu¶n lý tµi s¶n gi÷ vai trß trung gian ®Ó qu¶n lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp m¾c nî cho c¸c chñ nî. NhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña tæ qu¶n lý tµi s¶n ®îc xem nh lµ ngêi qu¶n gia cña doanh nghiÖp m¾c nî, cô thÓ lµ: + LËp b¶ng kª toµn bé tµi s¶n cña doanh nghiÖp m¾c nî. + Gi¸m s¸t kiÓm tra viÖc qu¶n lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Trong trêng hîp cÇn thiÕt cã quyÒn ®Ò nghÞ thÈm ph¸n quyÕt ®Þnh c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi ®Ó b¶o toµn tµi s¶n cßn l¹i cña doanh nghiÖp. + TËp hîp danh s¸ch chñ nî vµ sè nî ph¶i tr¶ cho tõng chñ nî. 6. Héi nghÞ chñ nî: ViÖc tæ chøc Héi nghÞ chñ nî tríc hÕt lµ nh»m b¶o ®¶m cho viÖc gi¶i quyÕt mét c¸ch b×nh ®¼ng lîi Ých kinh 19 tÕ cña c¸c chñ nî trong quan hÖ víi doanh nghiÖp bÞ yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n vµ gi÷a chÝnh c¸c chñ nî víi nhau. Héi nghÞ chñ nî ®îc triÖu tËp trong giai ®o¹n xem xÐt gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. ViÖc tæ chøc Héi nghÞ chñ nî lµ tr¸ch nhiÖm cña thÈm ph¸n phôc tr¸ch ph¸ s¶n. Trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy kho¸ sæ danh s¸ch chñ nî thÈm ph¸n ph¶i triÖu tËp vµ chñ tr× Héi nghÞ chñ nî. Thµnh phÇn b¾t buéc cña Héi nghÞ chñ nî gåm cã: + C¸c chñ nî cã tªn trong danh s¸ch chñ nî. + Chñ doanh nghiÖp hay ®¹i diÖn hîp ph¸p cña doanh nghiÖp. + §¹i diÖn c«ng ®oµn hay ®¹i diÖn ngêi lao ®éng (n¬i cha cã tæ chøc c«ng ®oµn). + Ngêi b¶o l·nh sau khi ®· tr¶ nî thay cho doanh nghiÖp m¾c nî còng cã quyÒn tham gia Héi nghÞ chñ nî vµ ®¬ng nhiªn còng cã quyÒn vµ nghÜa vô nh chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m kh¸c. Xung quanh vÊn ®Ò triÖu tËp Héi nghÞ chñ nî chóng ta cÇn lu lý nh÷ng vÊn ®Ò sau: - Khi kh«ng tham gia ®îc héi nghÞ chñ nî th× chñ nî cã thÓ uû quyÒn b»ng v¨n b¶n cho ngêi kh¸c tham gia Héi nghÞ chñ nî, ngêi ®îc uû quyÒn cã quyÒn vµ nghÜa vô nh chñ nî. - ChØ nh÷ng chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m vµ chñ nî cã b¶o ®¶m mét phÇn míi cã quyÒn biÓu quyÕt t¹i Héi nghÞ chñ nî. 20