Tài liệu Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thuế giá trị gia tăng (vat) tại cục thuế nghệ an

Môc lôc Lêi c¶m ¬n............................Error! Bookmark not defined. danh môc s¬ ®å, b¶ng biÓu.........................................3 danh môc viÕt t¾t.......................................................4 Lêi nãi ®Çu..................................................................5 Ch¬ng I: lý luËn chung vÒ thuÕ GTGT vµ c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT...............................................................7 1.1 thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng..................................................7 1.1.1 LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thuÕ GTGT..........7 1.1.2 Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña thuÕ GTGT..................9 1.1.3 §Æc trng cña thuÕ GTGT......................................10 1.1.4 Ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT...............................12 1.1.5 Vai trß cña thuÕ GTGT.........................................14 1.2 c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT.....................................17 1.2.1 Sù cÇn thiÕt vµ kh¸i niÖm cña c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT....................................................................17 1.2.2 Quy tr×nh, néi dung c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT18 1.2.3 Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý thuÕ GTGT.....................26 1.3 c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT .......................................................................................31 Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT t¹i Côc thuÕ NghÖ An.....................................................36 2.1 kh¸i qu¸t vÒ Côc thuÕ NghÖ An................................36 2.1.1 LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña Côc thuÕ NghÖ An .....................................................................................36 2.1.2 Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña Côc thuÕ NghÖ An.......36 2.1.3 C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y hµnh chÝnh Côc thuÕ NghÖ An.................................................................................38 2.1.4 T×nh h×nh nh©n sù cña Côc thuÕ NghÖ An........41 2.2 thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT t¹i Côc thuÕ NghÖ An.........................................................................43 2.2.1. KÕt qu¶ thu thuÕ GTGT.......................................43 2.2.2 Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT...............36 2.3 ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT t¹i Côc thuÕ NghÖ An..........................................................43 2.3.1 Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc.......................................43 1 2.3.2 H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n.....................................47 Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT t¹i Côc thuÕ NghÖ An.......................................59 3.1 ph¬ng híng, nhiÖm vô cña Côc thuÕ NghÖ An trong thêi gian tíi.....................................................................59 3.2 gi¶i ph¸p...................................................................61 3.2.1 T¨ng cêng c¶i c¸ch quy tr×nh qu¶n lý thuÕ GTGT61 3.2.2 T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ GTGT.........62 3.2.3 T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý Ên chØ, ho¸ ®¬n, chøng tõ.......................................................................64 3.2.4 T¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra..............65 3.2.5 T¨ng cêng phèi hîp víi c¸c ngµnh chøc n¨ng........66 3.2.6 T¨ng cêng viÖc ¸p dông tin häc vµo c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT................................................................66 3.2.7 KiÖn toµn bé m¸y tæ chøc vµ n©ng cao tr×nh ®é cho ®éi ngò c¸n bé.......................................................66 3.2.8 T¨ng cêng c«ng t¸c tuyªn truyÒn, t vÊn thuÕ GTGT .....................................................................................67 3.2.9 Gãp phÇn hoµn thiÖn luËt thuÕ GTGT..................68 3.3 kiÕn nghÞ.................................................................69 3.3.1 C¸c c¬ quan h÷u quan cÇn phèi hîp gióp ®ì c¬ quan thuÕ.....................................................................69 3.3.2 Hoµn thiÖn m«i trêng ph¸p lý.............................69 3.3.3 T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý trªn m¸y tÝnh..........70 3.3.4 Hoµn thiÖn luËt thuÕ GTGT..................................71 KÕt luËn.................................................................... 73 Tµi liÖu tham kh¶o....................................................75 2 danh môc s¬ ®å, b¶ng biÓu S¬ ®å 1.1: Quy tr×nh qu¶n lý thuÕ GTGT..................19 S¬ ®å 2.1: C¬ cÊu tæ chøc Côc thuÕ NghÖ An...........40 B¶ng 2.1: T×nh h×nh nh©n sù Côc thuÕ NghÖ An.....42 B¶ng 2.2: KÕt qu¶ thu ng©n s¸ch cña ngµnh thuÕ TØnh NghÖ An.......................................................31 B¶ng 2.3: T×nh h×nh nî ®äng thuÕ...........................33 B¶ng 2.4: KÕt qu¶ thu thuÕ GTGT..............................34 B¶ng 2.5: T×nh h×nh nî ®äng thuÕ GTGT..................35 B¶ng 2.6: KÕt qu¶ hoµn thuÕ vµ kiÓm tra, thanh tra hoµn thuÕ GTGT....................................................39 B¶ng 2.7: KÕt qu¶ kiÓm tra, thanh tra néi bé ngµnh. .40 B¶ng 2.8: KÕt qu¶ kiÓm tra, thanh tra §TNT..............40 B¶ng 3.1: Dù to¸n thu thuÕ GTGT n¨m 2003..............59 3 danh môc viÕt t¾t GTGT : Gi¸ trÞ gia t¨ng §TNT : §èi tîng nép thuÕ NQD : Ngoµi quèc doanh CTN-DV NQD doanh : C«ng th¬ng nghiÖp, dÞch vô ngoµi quèc UBND : Uû ban nh©n d©n H§ND : Héi ®ång nh©n d©n KH-KT-TK : (Phßng) KÕ ho¹ch-kÕ to¸n-thèng kª XLTT-TH : (Phßng) Xö lý th«ng tin vµ tin häc TT-XLTT : (Phßng) Thanh tra vµ xö lý tè tông HCQT : (Phßng) Hµnh chÝnh qu¶n trÞ NVT : (Phßng) NghiÖp vô thuÕ CNH-H§H : C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ QDT¦ : (Doanh nghiÖp) Quèc doanh trung ¬ng QD§P : (Doanh nghiÖp) Quèc doanh ®Þa ph¬ng §TNN : (Doanh nghiÖp) §Çu t níc ngoµi XSKT : Xæ sè kiÕn thiÕt H§TV : Héi ®ång t vÊn (thuÕ) KT-XH : Kinh tÕ-x· héi 4 SD §NN : (ThuÕ) Sö dông ®Êt n«ng nghiÖp TNHH : (C«ng ty) Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n Lêi nãi ®Çu rong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, thuÕ kh«ng chØ lµ c«ng cô ®¶m b¶o nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc mµ cßn lµ mét c«ng cô quan träng cña Nhµ níc ®Ó qu¶n lý, ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. §èi víi hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, thuÕ lµ nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch Nhµ níc. Cßn ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt Nam, thuÕ gi¸n thu chiÕm tû träng lín trong tæng thu ng©n s¸ch Nhµ níc, ®Æc biÖt lµ thuÕ GTGT. ThuÕ GTGT lµ mét lo¹i thuÕ tiÕn bé, ®iÒu tiÕt réng r·i hÇu hÕt mäi ®èi tîng trong nh©n d©n, nh÷ng ngêi tiªu dïng hµng ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ. Do ®ã, thuÕ GTGT cã vai trß rÊt to lín trong mäi lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi. Trong tiÕn tr×nh héi nhËp, thuÕ l¹i cµng cã vÞ thÕ lín trong chiÕn lîc toµn cÇu ho¸. V× vËy, c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ mÆc nhiªn trë thµnh mèi quan t©m hµng ®Çu cña mçi quèc gia. Nh÷ng tri thøc vÒ thuÕ vµ qu¶n lý thuÕ ®ang lµ nhu cÇu thêng trùc kh«ng chØ ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c doanh nh©n, mµ cßn cÇn phæ cËp ®Õn tÊt c¶ mäi c«ng d©n, nh÷ng ai ®ang chÞu sù ®iÒu chØnh cña c¸c s¾c thuÕ hiÖn hµnh. 5 Do míi ®îc ¸p dông t¹i ViÖt Nam, nhiÒu ngêi cha hiÓu râ vÒ thuÕ GTGT, ý thøc chÊp hµnh nghÜa vô nép thuÕ còng nh ý thøc trong viÖc gãp phÇn tham gia chèng thÊt thu thuÕ cha cao. §ång thêi, do thêi gian ¸p dông cha l©u nªn luËt thuÕ GTGT cßn mét sè bÊt hîp lý cha ®îc thay ®æi phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam hiÖn nay, do ®ã c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT cßn gÆp mét sè khã kh¨n, h¹n chÕ. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng gãp phÇn kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ trªn lµ ph¶i t¨ng cêng hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT cho c¸c c¬ quan thuÕ tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng. Côc thuÕ NghÖ An ®îc thµnh lËp tõ n¨m 1990. Tõ ®ã ®Õn nay Côc thuÕ ®· lu«n cè g¾ng phÊn ®Êu hoµn thµnh tèt nhiÖm vô cña m×nh. Trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû XXI, ®iÒu kiÖn kinh tÕ-x· héi (KT-XH) ph¸t triÓn kh¸, cïng víi sù cè g¾ng, næ lùc phÊn ®Êu trong c«ng t¸c qu¶n lý cña Côc thuÕ NghÖ An nªn kÕt qu¶ thu ng©n s¸ch ®· ®¹t kÕt qu¶ kh¸ cao, hÇu hÕt ®Òu ®¹t vµ vît møc dù to¸n, sè thu n¨m sau lu«n cao h¬n n¨m tríc. Tuy nhiªn, kÕt qu¶ ®ã vÉn cha t¬ng xøng víi kh¶ n¨ng cña TØnh, c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ vÉn cßn yÕu kÐm vµ lóng tóng, cha ph¸t huy ®îc hÕt kh¶ n¨ng, hiÖu qu¶ cña m×nh. §Æc biÖt lµ c¸c kho¶n thu vÒ thuÕ GTGT, vÉn cßn t×nh tr¹ng nî ®äng, vÉn cßn thÊt thu c¶ vÒ ®èi tîng nép thuÕ (§TNT) lÉn doanh thu vµ møc thuÕ. Do yªu cÇu bøc xóc cña t×nh h×nh thùc tiÔn, trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Côc thuÕ NghÖ An, víi sù gióp ®ì, híng dÉn cña c¸c thÇy c« khoa Ng©n Hµng - Tµi ChÝnh, trêng §¹i häc Kinh TÕ Quèc D©n vµ c¸c c¸n bé thuÕ ë Côc thuÕ NghÖ An, cïng víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc lÜnh héi trong qu¸ tr×nh häc tËp ë trêng t«i ®· t×m hiÓu vµ nghiªn cøu vÒ c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT víi ®Ò tµi: “Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT t¹i Côc thuÕ NghÖ An”. 6 Víi thêi gian cã h¹n vµ phï hîp trong viÖc nghiªn cøu tµi liÖu, thùc tÕ t¹i Côc thuÕ NghÖ An, ph¹m vi cña luËn v¨n chØ giíi h¹n trong nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nhÊt cña c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT t¹i Côc thuÕ NghÖ An qua hai n¨m 2001 vµ 2002. Môc ®Ých cña luËn v¨n lµ t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT t¹i Côc thuÕ NghÖ An trong thêi gian qua, trªn c¬ së ®ã t×m ra nh÷ng mÆt h¹n chÕ, yÕu kÐm vµ nguyªn nh©n cña chóng nh»m ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ phï hîp ®Ó c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT t¹i Côc thuÕ NghÖ An ®îc hoµn thiÖn h¬n, ®¶m b¶o hoµn thµnh nhiÖm vô ®îc giao. Néi dung chÝnh cña luËn v¨n nµy gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ thuÕ GTGT vµ c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT t¹i Côc thuÕ NghÖ An. Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT t¹i Côc thuÕ NghÖ An. 7 Ch¬ng I: lý luËn chung vÒ thuÕ GTGT vµ c«ng t¸c qu¶n lý thuÕ GTGT 1.1 thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng 1.1.1 LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thuÕ GTGT Lµ “s¶n phÈm” tÊt yÕu tõ sù xuÊt hiÖn cña hÖ thèng bé m¸y qu¶n lý Nhµ níc, thuÕ xuÊt hiÖn cïng víi sù xuÊt hiÖn cña Nhµ níc, nã lµ c«ng cô ®¶m b¶o cung cÊp ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ c¸c ph¬ng tiÖn vËt chÊt cÇn thiÕt cho sù tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng bé m¸y Nhµ níc. Nhµ níc lµ c¬ quan qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh chÕ ®é x· héi cña mçi quèc gia. Nhµ níc ra ®êi kÐo theo mét hÖ thèng c¸c c¬ quan chøc n¨ng vµ c¸c c«ng cô thùc hiÖn quyÒn lùc nh»m gi÷ cho x· héi tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong vßng trËt tù nhÊt ®Þnh, mµ b¶n th©n c¸c c¬ quan nµy kh«ng t¹o ra cña c¶i vËt chÊt, do vËy ®Ó ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t huy quyÒn lùc cña Nhµ níc, ®ßi hái ph¶i cã mét nguån tµi chÝnh nhÊt ®Þnh. §Ó cã ®îc nguån tµi chÝnh ®ã, Nhµ níc chØ cã thÓ vµ cÇn ph¶i dïng quyÒn lùc cña m×nh ®Ó b¾t buéc c¸c thµnh viªn trong x· héi cã nghÜa vô ®ãng gãp mét phÇn s¶n phÈm, mét phÇn thu nhËp cña hä cho Nhµ níc, h×nh thøc ®ãng gãp Êy chÝnh lµ thuÕ. Trong hÖ thèng thuÕ cña mçi quèc gia ®Òu tån t¹i nhiÒu s¾c thuÕ kh¸c nhau, mçi s¾c thuÕ ®îc ¸p dông cho mét sè ®èi tîng, trêng hîp nhÊt ®Þnh. Nh thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c trêng hîp s¶n xuÊt, nhËp khÈu nh÷ng lo¹i hµng ho¸, dÞch vô c¸ biÖt mµ Nhµ níc muèn h¹n chÕ s¶n xuÊt, nhËp khÈu vµ tiªu dïng. ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu ¸p dông ®èi víi c¸c trêng hîp xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸, s¶n phÈm gi÷a c¸c quèc gia. ThuÕ GTGT ®îc tÝnh trªn phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña hµng ho¸, dÞch vô ph¸t sinh trong qu¸ 8 tr×nh tõ s¶n xuÊt, lu th«ng ®Õn tiªu dïng, kÓ c¶ trêng hîp nhËp khÈu.v.v… ThuÕ GTGT (hay cßn gäi lµ VAT- Value Added Tax) ®îc ph¸t kiÕn ra bëi mét ngêi §øc tªn lµ CARL FRIEDRICH VON SIMENS, nhng nh÷ng lý luËn cña «ng ®· kh«ng ®ñ søc thuyÕt phôc ChÝnh phñ §øc ¸p dông lo¹i thuÕ nµy. §Õn n¨m 1954, lo¹i thuÕ nµy míi ®îc ¸p dông ®Çu tiªn t¹i Ph¸p víi tªn gäi lµ TVA (Taxe Sur la Valeur Ajoutee). Lóc ®Çu, thuÕ GTGT chØ ®îc ¸p dông cho lÜnh vùc s¶n xuÊt trong mét sè ngµnh nghÒ c¸ biÖt víi møc thuÕ suÊt lµ: 16,8%. M·i ®Õn 1968, thuÕ GTGT míi ®îc ¸p dông cho mäi lÜnh vùc, ngµnh nghÒ víi 4 møc thuÕ suÊt lµ: 6,4- 13,6- 20 vµ 25%. Sau mét thêi gian söa ®æi, ®Õn n¨m 1986 th× 4 møc thuÕ suÊt ®ã ®îc thay ®æi thµnh: 5,5- 7- 18,6 vµ 33,3%... Tõ ®ã thuÕ GTGT ®· nhanh chãng ®îc ¸p dông réng r·i trªn thÕ giíi, trë thµnh nguån thu quan träng cña ChÝnh phñ nhiÒu níc. HiÖn nay trªn thÕ giíi ®· cã h¬n 130 quèc gia ®a thuÕ GTGT vµo hÖ thèng thuÕ kho¸ cña m×nh. Cßn §øc tuy lµ níc ®îc biÕt vÒ thuÕ GTGT sím h¬n c¶ nhng m·i ®Õn n¨m 1969 míi b¾t ®Çu ¸p dông thuÕ GTGT víi møc thuÕ suÊt lµ 10% vµ ®Õn n¨m 1995 t¨ng lªn lµ 15%... LÞch sö ¸p dông thuÕ GTGT ë c¸c níc trªn thÕ giíi lµ bµi häc kinh nghiÖm rÊt quý gi¸ cho ViÖt Nam häc hái trong thêi gian ®Çu ¸p dông thuÕ GTGT. ë ViÖt Nam, tríc gi¶i phãng MiÒn nam, chÝnh quyÒn Sµi Gßn còng ®· cho ¸p dông thuÕ GTGT tõ n¨m 1973 thay thÕ cho thuÕ s¶n xuÊt, thuÕ xay lóa, thuÕ tiªu thô níc ®¸. Nhng sau khi thèng nhÊt ®Êt níc, thuÕ GTGT ®· bÞ b·i bá, m·i ®Õn 05-07-1993, th«ng qua QuyÕt ®Þnh sè 468/1993/Q§-BTC cña Bé Tµi ChÝnh, Nhµ níc ta míi cho thùc hiÖn thÝ ®iÓm thuÕ GTGT trªn mét sè lÜnh vùc, ngµnh nghÒ. Qua ®ã ®· cho thÊy thuÕ GTGT lµ mét lo¹i thuÕ tiÕn bé vµ rÊt cÇn thiÕt cho 9 nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Sau khi nghiªn cøu thÊy níc ta ®· cã ®ñ ®iÒu kiÖn, Quèc Héi ®· x©y dùng vµ ®a luËt thuÕ GTGT vµo ¸p dông thay thÕ cho thuÕ doanh thu. LuËt thuÕ GTGT chÝnh thøc ®îc Quèc Héi th«ng qua ngµy 10-05-1997 vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 01-01-1999. LuËt thuÕ GTGT ra ®êi ®· kh¾c phôc ®îc nh÷ng nhîc ®iÓm cña thuÕ doanh thu nh: tr¸nh t×nh tr¹ng tÝnh thuÕ trïng l¾p, viÖc thùc hiÖn tæ chøc qu¶n lý dÔ dµng vµ ®¬n gi¶n h¬n, mang tÝnh trung lËp vµ d©n chñ cao. §ång thêi, thuÕ GTGT còng ®· thÓ hiÖn ®îc vai trß rÊt quan träng trªn mäi lÜnh vùc nh: khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, kinh doanh, xuÊt khÈu, thu hót ®îc c¸c nguån ®Çu t tõ níc ngoµi, thóc ®Èy c«ng t¸c h¹ch to¸n, kÕ to¸n trong s¶n xuÊt, kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn chèng thÊt thu thuÕ, t¹o nguån thu lín vµ æn ®Þnh cho ng©n s¸ch Nhµ níc, gãp phÇn t¨ng cêng qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp... Sau khi thuÕ GTGT ra ®êi thay thÕ cho thuÕ doanh thu th× hÖ thèng thuÕ cña ViÖt Nam ®· cã nhiÒu u ®iÓm næi bËt h¬n, mang l¹i nhiÒu thµnh c«ng h¬n gãp phÇn quan träng ®a ®Êt níc ph¸t triÓn vÒ KT-XH, héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi. HiÖn nay, hÖ thèng thuÕ cña ViÖt Nam bao gåm c¸c s¾c thuÕ: - ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng; - ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt; - ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp; - ThuÕ thu nhËp ®èi víi ngêi cã thu nhËp cao; - ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu; - ThuÕ tµi nguyªn; - ThuÕ nhµ ®Êt; 10 - ThuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt; - ThuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp; - ThuÕ m«n bµi; ViÖc chuyÓn sang ¸p dông thuÕ GTGT thay thÕ cho thuÕ doanh thu ë ViÖt Nam, võa nh»m môc ®Ých tõng bíc hoµ nhËp víi chÝnh s¸ch thuÕ cña c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, ®ång thêi v¬n tíi viÖc c¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ khãa thÝch hîp h¬n cho viÖc chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. 1.1.2 Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña thuÕ GTGT Theo quan niÖm cña C.M¸c, gi¸ trÞ cña hµng ho¸, dÞch vô lµ c+(v+m), trong ®ã c lµ lao ®éng qu¸ khø ®îc chuyÓn vµo s¶n phÈm, (v+m) lµ phÇn gi¸ trÞ míi s¸ng t¹o ra vµ ®ã chÝnh lµ phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña hµng ho¸, dÞch vô. NÕu s¶n phÈm nµy l¹i lµ tµi s¶n cè ®Þnh hay nguyªn, vËt liÖu cho chu kú s¶n xuÊt, kinh doanh tiÕp theo th× nã l¹i ®ãng vai trß lµ phÇn c cña s¶n phÈm míi. Cø nh vËy ®Õn ngêi tiªu dïng cuèi cïng, toµn bé sè c+(v+m) lµ tæng gi¸ trÞ cña hµng hãa, dÞch vô, ®ång thêi còng lµ tæng c¸c phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña hµng ho¸, dÞch vô qua c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt, kinh doanh kh¸c nhau. Mçi mét s¶n phÈm, hµng ho¸ nÕu kh«ng ®i vµo tiªu dïng sÏ ®i vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh tiÕp theo vµ l¹i lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ cña hµng hãa. Nh÷ng gi¸ trÞ ®ã tÊt nhiªn sÏ bÞ Nhµ níc tÝnh thuÕ, nhng viÖc tÝnh thuÕ trªn toµn bé gi¸ trÞ hay chØ tÝnh thuÕ ®èi víi phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm th× l¹i phô thuéc vµo tõng s¾c thuÕ. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra hµng ho¸ bao gåm mét sè bíc, gi¸ trÞ cuèi cïng cña s¶n phÈm lµ tæng c¸c gi¸ trÞ t¨ng thªm ë c¸c giai ®o¹n ®ã. ThuÕ ®¸nh vµo tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm ë mçi 11 giai ®o¹n gäi lµ thuÕ doanh thu, cßn thuÕ ®¸nh vµo phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm ë tõng giai ®o¹n gäi lµ thuÕ GTGT. ThuÕ GTGT lµ thuÕ gi¸n thu, ®îc tÝnh trªn phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña hµng ho¸, dÞch vô ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn tõ s¶n xuÊt, lu th«ng ®Õn tiªu dïng. Do thuÕ GTGT ®îc tÝnh trªn phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm nªn dï hµng ho¸ ®îc mua ®i b¸n l¹i kiÓu g×, dï b¸n cho ngêi tiªu dïng trùc tiÕp hay vßng vo qua nhiÒu thang, nhiÒu nÊc th× kÕt qu¶ cuèi cïng Nhµ níc vÉn thu ®îc mét kho¶n thuÕ cè ®Þnh, ®ã chÝnh lµ sè thuÕ cña toµn bé gi¸ trÞ hµng ho¸ mµ ngêi tiªu dïng cuèi cïng ph¶i tr¶. Tøc lµ thuÕ GTGT ®¸nh trªn hµnh vi tiªu dïng, cßn c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh víi t c¸ch lµ nh÷ng nhµ trung gian nªn kh«ng ph¶i lµ ngêi chÞu thuÕ. V× vËy cã thÓ nãi, b¶n chÊt cña thuÕ GTGT lµ thuÕ tiªu dïng vµ ®¸nh vµo ngêi tiªu dïng cuèi cïng. Còng do thuÕ GTGT tÝnh trªn phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña hµng ho¸, dÞch vô nªn §TNT ph¶i lµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh ®· bá thªm chi phÝ vµo lµm cho gi¸ c¶ cña hµng ho¸, dÞch vô t¨ng lªn. Tuy nhiªn, phÇn thuÕ mµ hä nép vµo ng©n s¸ch thùc chÊt l¹i lµ do ngêi mua hµng ho¸, dÞch vô ®· thanh to¸n trong gi¸ c¶, tøc lµ ngêi tiªu dïng míi lµ ngêi chÞu thuÕ. Lóc nµy c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh ®ãng vai trß lµ ngêi thu hé thuÕ cho Nhµ níc vµ lµ ngêi nép hé thuÕ cho ngêi tiªu dïng, lµ mét m¾t xÝch trong hÖ thèng thu thuÕ. V× vËy, thuÕ GTGT lµ mét lo¹i thuÕ gi¸n thu, ®iÒu tiÕt vµo thu nhËp cña ngêi tiªu dïng hµng ho¸, dÞch vô mét c¸ch gi¸n tiÕp, th«ng qua gi¸ c¶. ThuÕ GTGT cã tÝnh x· héi ho¸ cao, ®ßi hái ngêi tiªu dïng ph¶i cã ý thøc trong viÖc chÊp hµnh nghÜa vô nép thuÕ vµ gãp phÇn kiÓm so¸t chèng thÊt thu cho ng©n s¸ch Nhµ Níc. §Æc biÖt lµ ®èi víi §TNT trong viÖc tù kª khai, tÝnh thuÕ vµ 12 nép thuÕ GTGT nh ë níc ta hiÖn nay ®ßi hái nh©n d©n ph¶i cã tinh thÇn tù gi¸c cao vµ ý thøc chÊp hµnh nghÜa vô nép thuÕ tèt... 1.1.3 §Æc trng cña thuÕ GTGT ThuÕ GTGT xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu chi tiªu cña Nhµ níc, nh»m ®¸p øng nhu cÇu huy ®éng ng©n s¸ch ngµy cµng lín cña Nhµ níc. ThuÕ GTGT lµ nguån ®éng viªn quan träng, kÞp thêi vµ chiÕm tû träng lín trong tæng thu ng©n s¸ch Nhµ níc. ThuÕ GTGT ®îc tÝnh vµ thu vµo tõng kh©u, tõng giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh nªn lµm t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc. ThuÕ GTGT cã ph¹m vi ®iÒu chØnh rÊt réng, ¸p dông cho hÇu hÕt c¸c hµng ho¸, dÞch vô sö dông trong s¶n xuÊt, kinh doanh vµ tiªu dïng trong tÊt c¶ c¸c ngµnh nghÒ, ë tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n. ThuÕ GTGT lµ mét lo¹i thuÕ gi¸n thu, nã lµ mét yÕu tè cÊu thµnh trong gi¸ c¶ hµng ho¸, dÞch vô nh»m ®éng viªn mét phÇn thu nhËp th«ng qua sù ®ãng gãp cña ngêi tiªu dïng khi hä sö dông hµng ho¸, dÞch vô ®ã. ThuÕ GTGT ®îc tÝnh trong gi¸ b¸n nªn ngêi chÞu thuÕ Ýt cã c¶m gi¸c m×nh bÞ Nhµ níc ®¸nh thuÕ, do ®ã thuÕ GTGT Ýt g©y ra nh÷ng ph¶n øng tõ phÝa ngêi chÞu thuÕ. ThuÕ GTGT ®îc ban hµnh nh»m thay thÕ cho thuÕ doanh thu tríc ®©y, nã ®· kh¾c phôc ®îc c¸c nhîc ®iÓm cña thuÕ doanh thu. ThuÕ GTGT chØ cã 4 møc thuÕ suÊt gióp cho viÖc ¸p dông trë nªn ®¬n gi¶n h¬n so víi thuÕ doanh thu tríc ®©y (víi 11 møc thuÕ suÊt). ViÖc thu thuÕ tõ sè Ýt ngêi s¶n xuÊt, kinh doanh thuËn tiÖn vµ dÔ dµng h¬n lµ thu trùc tiÕp tõ sè ®«ng ngêi tiªu dïng. NghiÖp vô tÝnh vµ thu thuÕ do ®ã còng ®¬n gi¶n h¬n, thuËn tiÖn h¬n. 13 Ngµy nay, khi ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ph¸t triÓn th× mçi c«ng ®o¹n trong quy tr×nh s¶n xuÊt sÏ do nh÷ng ngêi kh¸c nhau ®¶m tr¸ch, thËm chÝ gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt nµy cßn cã thÓ cã Ýt nhÊt mét nhµ bu«n lµm trung gian. V× thÕ, viÖc thuÕ doanh thu ®îc tÝnh trªn toµn bé doanh thu cña mçi ngêi, còng cã nghÜa lµ thuÕ doanh thu cña kh©u nµy ®îc tÝnh chång lªn thuÕ doanh thu cña nh÷ng kh©u s¶n xuÊt tríc ®ã. Cßn thuÕ GTGT chØ thu trªn phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña hµng ho¸, dÞch vô ë tõng kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh, phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm ë kh©u nµo chØ ph¶i nép thuÕ ë kh©u ®ã, sang kh©u sau, thuÕ GTGT kh«ng tÝnh trªn phÇn gi¸ trÞ ®ã n÷a. Do ®ã, thuÕ GTGT kh¾c phôc ®îc nhîc ®iÓm thu trïng l¾p qua c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ph©n phèi hµng ho¸, dÞch vô cña thuÕ doanh thu. ThuÕ GTGT t¨ng cêng tÝnh d©n chñ. ViÖc thuÕ doanh thu kh«ng ®îc thÓ hiÖn râ bªn c¹nh gi¸ b¸n hµng ho¸ nh bÊy l©u nay lµ kh«ng phï hîp víi ph¬ng ch©m nµy, nã cha thÓ hiÖn ®îc tÝnh d©n chñ. Tr¸i l¹i, thuÕ GTGT ®îc thÓ hiÖn râ bªn c¹nh gi¸ b¸n lµm cho ngêi tiªu dïng biÕt râ sù ®ãng gãp cña m×nh vµo ng©n s¸ch Nhµ níc th«ng qua viÖc tiªu dïng, ®ã lµ mét biÓu hiÖn cña d©n chñ vµ c«ng khai. Khi chÞu thuÕ GTGT, ngêi tiªu dïng cã thÓ c¶m nhËn ®îc, thËm chÝ hä c¶m thÊy h·nh diÖn hoÆc phiÒn lßng nÕu tiªu dïng nh÷ng hµng ho¸ cã thuÕ cao, hoÆc hä c¶m thÊy hµi lßng khi chän ®îc nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng cã thuÕ thÊp. §©y lµ mét u ®iÓm vÒ tÝnh d©n chñ cña thuÕ GTGT. ThuÕ GTGT mang tÝnh trung lËp cao. Mét lo¹i thuÕ ®îc gäi lµ trung lËp khi nã kh«ng g©y ra bÊt cø ¶nh hëng nµo ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nÕu ChÝnh phñ kh«ng muèn thÕ. Trong thuÕ doanh thu c¸c doanh nghiÖp cã khuynh híng 14 tèi thiÓu hãa sè tiÒn thuÕ ph¶i nép b»ng c¸ch héi nhËp l¹i theo chiÒu däc, mÆc dï ChÝnh phñ kh«ng muèn thÕ, (vÝ dô: xÝ nghiÖp sîi cã thÓ kÕt hîp víi xÝ nghiÖp dÖt vµ may ®Ó kh«ng ph¶i ®ãng thuÕ khi chuyÓn s¶n phÈm tõ kh©u tríc sang kh©u sau). Cßn thuÕ GTGT kh«ng hÒ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp héi nhËp nh trªn bëi v× tæng sè thuÕ ph¶i nép trong c¶ 2 trêng hîp lµ nh nhau. Tuy thuÕ GTGT ¸p dông c¸c møc thuÕ suÊt kh¸c nhau ®èi víi c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c nhau phÇn nµo cã t¸c ®éng ®Õn quan hÖ s¶n xuÊt trong x· héi, nhng xÐt vÒ c¬ b¶n, thuÕ GTGT kh«ng can thiÖp s©u vµo môc tiªu khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ s¶n xuÊt, kinh doanh, tiªu dïng theo ngµnh nghÒ cô thÓ. 1.1.4 Ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT §Æc trng cña thuÕ GTGT lµ chØ ®¸nh vµo phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm cña c¸c s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ë mçi c«ng ®o¹n tõ s¶n xuÊt, lu th«ng ®Õn tiªu dïng. §Ó thùc hiÖn ®îc viÖc tÝnh thuÕ trªn phÇn gi¸ trÞ t¨ng thªm ®¶m b¶o kh«ng chång chÐo, trïng l¾p, trªn thÕ giíi hiÖn nay cã 4 ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT nh sau: (1) Ph¬ng ph¸p céng trùc tiÕp: ThuÕ GTGT ph¶i nép = (lîi nhuËn + tiÒn c«ng) x thuÕ suÊt (2) Ph¬ng ph¸p céng gi¸n tiÕp: ThuÕ GTGT ph¶i nép = (lîi nhuËn x thuÕ suÊt) + (tiÒn c«ng x thuÕ suÊt) VÒ c¬ b¶n ph¬ng ph¸p nµy còng gièng ph¬ng ph¸p trªn, nhng ®îc sö dông víi trêng hîp cã 2 møc thuÕ suÊt kh¸c nhau ®èi víi lîi nhuËn vµ tiÒn c«ng. 15 (3) Ph¬ng ph¸p trõ trùc tiÕp: Hay: ThuÕ Doanh Doanh ThuÕ ThuÕsuÊt GTGTthuÕ ph¶i nép GTGT x ThuÕ suÊt thuÕ G TG=T = sè b¸n - sè mua x GTGT GTGT cña hµng (4) PhPh¶i nép ra vµo ho¸, dÞch vô ¬ng ph¸p trõ gi¸n tiÕp: ThuÕ GTGT Doanh = sè b¸n ph¶i x ra nép ThuÕ suÊt Doanh - sè mua thuÕ vµo GTGT x ThuÕ suÊt thuÕ GTGT Hay: ThuÕ ThuÕ GTGT GTGT ph¶i nép tr¶ hé ThuÕ = GTGT - thu hé Ph¬ng ph¸p nµy rÊt thuËn lîi cho viÖc tÝnh thuÕ trong trêng hîp thuÕ suÊt ®Çu ra vµ thuÕ suÊt ®Çu vµo kh¸c nhau. Trong 4 ph¬ng ph¸p trªn th× 2 ph¬ng ph¸p ®Çu cã nhiÒu h¹n chÕ vµ khã chÝnh x¸c. HiÖn nay, hÇu hÕt c¸c quèc gia ®Òu sö dông c¸ch tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trõ gi¸n tiÕp. ë ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ¸p dông 2 ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT lµ: (1) Ph¬ng ph¸p khÊu trõ: Sè thuÕ ThuÕ GTGT GTGT ThuÕ = 16 GTGT - ph¶i nép ®Çu vµo ®Çu ra Trong ®ã: ThuÕ Gi¸ tÝnh thuÕ Khèi lîng ThuÕ suÊt thuÕ GTGT = cña hµng ho¸ x hµng ho¸, dÞch x GTGT cña hµng ®Çu ra dÞch vô vô b¸n ra ho¸, dÞch vô ®ã Cßn thuÕ GTGT ®Çu vµo lµ sè thuÕ ®îc ghi trªn ho¸ ®¬n GTGT khi mua hµng cña hµng ho¸, dÞch vô mµ c¬ së ®ã mua vµo hoÆc trªn chøng tõ nép thuÕ GTGT cña hµng ho¸ nhËp khÈu hoÆc theo tû lÖ % quy ®Þnh. NÕu thuÕ GTGT ®Çu vµo lín h¬n thuÕ GTGT ®Çu ra th× doanh nghiÖp sÏ ®îc Nhµ níc khÊu trõ sè chªnh lÖnh ®ã vµo sè thuÕ GTGT ph¶i nép cña kú sau. NÕu sè chªnh lÖch ®ã lín h¬n 200 triÖu ®ång hoÆc 3 th¸ng liªn tiÕp cã sè thuÕ ®Çu vµo lín h¬n thuÕ ®Çu ra th× doanh nghiÖp sÏ ®îc Nhµ níc hoµn l¹i phÇn thuÕ chªnh lÖch ®ã. (2) Ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp trªn GTGT: Sè thuÕ GTGT cña ThuÕ suÊt thuÕ GTGT = hµng ho¸, dÞch x GTGT cña hµng ph¶i nép vô chÞu thuÕ ho¸, dÞch vô ®ã Trong ®ã: GTGT cña Gi¸ cña hµng cña hµng hµng ho¸, dÞch = ho¸, dÞch ho¸, dÞch vô chÞu thuÕ vô b¸n ra mua vµo 17 Gi¸ vô Cßn thuÕ suÊt thuÕ GTGT ë ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ¸p dông 4 møc: - Møc thuÕ suÊt 0% ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu, kh«ng ph©n biÖt ®èi tîng vµ h×nh thøc xuÊt khÈu. - Møc thuÕ suÊt 5% ¸p dông cho c¸c nhãm hµng ho¸, dÞch vô cã tÝnh chÊt thiÕt yÕu trong cuéc sèng. - Møc thuÕ suÊt 10% ¸p dông cho c¸c nhãm hµng ho¸, dÞch vô th«ng thêng. - Møc thuÕ suÊt 20% ¸p dông cho c¸c nhãm hµng ho¸, dÞch vô cao cÊp hoÆc cã kh¶ n¨ng mang l¹i lîi nhuËn cao cho ngêi s¶n xuÊt, kinh doanh nã. 1.1.5 Vai trß cña thuÕ GTGT Trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, thuÕ kh«ng chØ lµ c«ng cô thu ng©n s¸ch mµ cßn lµ c«ng cô quan träng cña Nhµ níc ®Ó qu¶n lý, kiÓm so¸t, ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ, nã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn c¸c ho¹t ®éng cña hÖ thèng bé m¸y qu¶n lý Nhµ níc. Nhµ níc sö dông thuÕ nh»m híng dÉn, ®iÒu tiÕt c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt, kinh doanh, tiªu dïng, thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i, ®iÒu tiÕt thu nhËp, gi¶i quyÕt c«ng b»ng x· héi... Trong ®ã, thuÕ GTGT lµ mét kho¶n thu chiÕm tû träng lín trong tæng sè thu ng©n s¸ch cña Nhµ Níc, do ®ã thuÕ GTGT cã vai trß rÊt to lín, t¸c ®éng ®Õn mäi lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi. Cã thÓ kh¸i qu¸t c¸c vai trß ®ã thµnh ba vai trß c¬ b¶n nh sau: Thø nhÊt, thuÕ GTGT lµ nguån thu quan träng cña Ng©n s¸ch Nhµ níc. ThuÕ GTGT lµ c«ng cô tËp trung, huy ®éng ®Çy ®ñ, kÞp thêi nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc. ThuÕ GTGT tËp trung thu ngay tõ kh©u ®Çu (s¶n xuÊt hoÆc nhËp khÈu) nªn ®¶m b¶o nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc, h¹n chÕ thÊt thu. 18 ThuÕ GTGT ®îc tÝnh vµ thu vµo tõng kh©u, tõng giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh nªn lµm t¨ng nguån thu vµ ®¶m b¶o huy ®éng kÞp thêi cho ng©n s¸ch Nhµ níc. ViÖc khÊu trõ thuÕ GTGT ®îc thùc hiÖn c¨n cø trªn ho¸ ®¬n mua hµng ®· thóc ®Èy ngêi mua ph¶i ®ßi hái ngêi b¸n xuÊt ho¸ ®¬n, ghi ®óng doanh thu víi gi¸ trÞ thùc cña ho¹t ®éng mua b¸n, gãp phÇn kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng th«ng ®ång gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n ®Ó trèn lËu thuÕ, gi¶m thÊt thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc Thø hai, thuÕ GTGT lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« vµ vi m« nÒn kinh tÕ. ThuÕ GTGT ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. LuËt thuÕ GTGT quy ®Þnh ®¸nh thuÕ hoÆc kh«ng ®¸nh thuÕ, ®¸nh thuÕ víi thuÕ suÊt cao hay thÊp vµo c¸c mÆt hµng cô thÓ, th«ng qua ®ã mµ t¸c ®éng vµ lµm thay ®æi mèi quan hÖ gi÷a cung vµ cÇu trªn thÞ trêng, t¸c ®éng tíi viÖc lùa chän nh÷ng hµng ho¸, dÞch vô ®Ó s¶n xuÊt, kinh doanh vµ tiªu dïng, nh»m gãp phÇn thùc hiÖn ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. ThuÕ GTGT khuyÕn khÝch ho¹t ®éng ®Çu t më réng s¶n xuÊt. Trong ho¹t ®éng ®Çu t tµi s¶n cè ®Þnh, toµn bé sè thuÕ GTGT mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ khi mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh sÏ ®îc Nhµ níc cho khÊu trõ hoÆc hoµn l¹i. Cßn khi nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dïng n»m trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ vµ vËt t x©y dùng thuéc lo¹i trong níc cha s¶n xuÊt ®îc cÇn nhËp khÈu ®Ó t¹o tµi s¶n cè ®Þnh cho doanh nghiÖp th× doanh nghiÖp còng kh«ng ph¶i nép thuÕ GTGT. §ång thêi viÖc thuÕ GTGT kh«ng ®¸nh vµo vèn ®Çu t ®· lµm cho gi¸ thµnh c¸c c«ng tr×nh ®Çu t trong níc gi¶m rÊt nhiÒu. Do ®ã, thuÕ GTGT ®· gãp phÇn khuyÕn khÝch ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ, thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh vµ lu th«ng hµng ho¸. 19 ThuÕ GTGT khuyÕn khÝch xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ nhËp khÈu, gãp phÇn b¶o hé s¶n xuÊt trong níc. Hµng ho¸ xuÊt khÈu ®îc ¸p dông thuÕ suÊt thuÕ GTGT lµ 0%, sè thuÕ GTGT ®Çu vµo mµ doanh nghiÖp ®· nép th× sÏ ®îc nhµ níc cho khÊu trõ hoÆc hoµn l¹i, v× vËy nã lµ ®éng lùc khuyÕn khÝch s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu, t¨ng cêng sù hîp t¸c th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam víi c¸c níc trªn thÕ giíi. ThuÕ GTGT t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ xuÊt khÈu cã thÓ c¹nh tranh dÔ dµng h¬n trªn thÞ trêng quèc tÕ, më réng thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm, gi¶i quyÕt nhu cÇu lao ®éng trong x· héi. ThuÕ GTGT gãp phÇn ®iÒu tiÕt thu nhËp, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi trong ph©n phèi. ThuÕ GTGT ¸p dông møc thuÕ suÊt cao ®èi víi c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô cao cÊp mµ chØ nh÷ng ngêi cã thu nhËp cao míi sö dông hoÆc sö dông nhiÒu h¬n, cßn ®èi víi c¸c hµng ho¸ th«ng thêng hoÆc cã tÝnh chÊt thiÕt yÕu th× thuÕ GTGT quy ®Þnh møc thuÕ suÊt thÊp h¬n, qua ®ã ®iÒu tiÕt mét phÇn thu cña hä. ThuÕ GTGT khuyÕn khÝch t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, gi¸ c¶ hµng ho¸ ®îc b¸n ra phô thuéc rÊt nhiÒu vµo yÕu tè cung cÇu, nã ph¶i ®îc ngêi tiªu dïng chÊp nhËn, ngêi s¶n xuÊt khã cã thÓ thay ®æi gi¸ c¶ theo ý m×nh. Do ®ã viÖc Nhµ níc ®¸nh thuÕ sÏ lµm gi¶m doanh thu thuÇn cña doanh nghiÖp nÕu doanh nghiÖp kh«ng cè g¾ng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt ®Ó gi¶m bít chi phÝ. §iÒu ®ã ®· thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n c¶i tiÕn kü thuËt, n©ng cao n¨ng suÊt, thóc ®Èy nÒn s¶n xuÊt ph¸t triÓn. ThuÕ GTGT thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n, kÕ to¸n, ph¸t triÓn quan hÖ thanh to¸n. ViÖc doanh nghiÖp ®îc phÐp khÊu trõ thuÕ GTGT cña hµng ho¸, dÞch vô mua vµo cïng víi viÖc thùc hiÖn hoµn thuÕ GTGT cña Nhµ níc ®· khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp tù gi¸c ghi chÐp, 20