Tài liệu Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài quốc doanh ở nước ta hiện nay

1 Lêi c¶m ¬n §Ó luËn v¨n ®¹t kÕt qu¶ tèt ®Ñp, tr−íc hÕt em xin göi tíi toµn thÓ c¸c thÇy c« khoa Ng©n Hµng - Tµi ChÝnh lêi chóc søc khoÎ, lêi chµo tr©n träng vµ lêi c¶m ¬n s©u s¾c nhÊt.Víi sù quan t©m, d¹y dç chØ b¶o tËn t×nh chu ®¸o cña thÇy c«, sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c b¹n, ®Õn nay em ®C cã thÓ hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp, ®Ò tµi: “Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay”. §Ó cã ®−îc kÕt qu¶ nµy em xin ®Æc biªt göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh nhÊt tíi c« gi¸o - TS .NguyÔn ThÞ BÊt- ®C quan t©m gióp ®ì, v¹ch kÕ ho¹ch h−íng dÉn em hoµn thµnh mét c¸ch tèt nhÊt luËn v¨n tèt nghiÖp trong thêi gian qua. Kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c c¸n bé phßng Qu¶n lý thu thuÕ ngoµi quèc doanh, ®C t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt trong suÊt thêi gian thùc tËp t¹i Tæng Côc ThuÕ. Víi ®iÒu kiÖn thêi gian cã h¹n còng nh− kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ cña mét sinh viªn thùc tËp nªn luËn v¨n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®−îc sù chØ b¶o, ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« cïng toµn thÓ c¸c b¹n ®Ó em cã ®iÒu kiÖn bæ sung, n©ng cao ý thøc cña m×nh, phôc vô tèt h¬n c«ng t¸c thùc tÕ sau nµy. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 2 Lêi nãi ®Çu ThuÕ ra ®êi vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Nhµ n−íc vµ lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan ®èi víi sù tån t¹i cña Nhµ n−íc ®ã. Do vËy, thuÕ lµ mét kho¶n ®ãng gãp mang tÝnh b¾t buéc, c−ìng chÕ, ph¸p lý cao, lµ nguån thu chñ yÕu cho ng©n s¸ch Nhµ n−íc mµ trong ®ã thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh chiÕm tû träng cao trong Ng©n s¸ch Nhµ n−íc. Ph¶i qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ NQD nh− thÕ nµo? §ã lµ mét c©u hái cÊp b¸ch ®Æt ra cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p. Thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ NQD h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn gãp phÇn quan träng vµ viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c môc tiªu kinh tÕ, xC héi do §¹i héi §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lÇn VI, VII, VIII ®Ò ra. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø IX ®C x¸c ®Þnh “Tõ nay ®Õn n¨m 2020, ra søc phÊn ®Êu ®−a n−íc ta c¬ b¶n thµnh mét n−íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kinh tÕ hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ ph¸p lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc l−îng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu, n−íc m¹nh XHCN, d©n chñ v¨n minh”. §Ó ®¹t ®−îc môc tiªu nµy cÇn ph¶i sö dông c¸c gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ NQD ë n−íc ta hiÖn nay. Theo xu h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n−íc trªn thÕ giíi, nªn kinh tÕ thÞ tr−êng ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr−êng bao gåm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ trong ®ã cã 5 thµnh phÇn kinh tÕ c¬ b¶n ®ù¬c ph©n tÝch trong Kinh tÕ ChÝnh trÞ M¸c- Lªnin NÒn kinh tÕ ViÖt nam kh«ng n»m ngoµi sù chi phèi cña quy luËt kh¸ch quan cña mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr−êng.. Cã thÓ ph©n chia nÒn kinh tÕ thµnh hai khu vùc. Kinh tÕ trong n−íc vµ kinh tÕ cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi. Trong ®ã khu vùc kinh tÕ trong n−íc l¹i chia thµnh hai khu vùc lµ khu vùc Kinh tÕ Nhµ n−íc vµ khu vùc Kinh tÕ Ngoµi quèc doanh. Trong ph¹m vi cña luËn v¨n nµy chØ ®Ò cËp ®Õn c¸c gi¶i ph¸p ®Ó hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ NQD, mµ hÑp h¬n lµ ®èi víi 2 thµnh phÇn kinh Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 3 tÕ lµ t− b¶n t− nh©n vµ kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ, cô thÓ lµ khu vùc kinh tÕ nµy bao gåm c¸c doanh nghiÖp NQD vµ c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc phi n«ng nghiÖp. Lý do em chän ®Ò tµi nµy lµ do khu vùc kinh tÕ cã ph¹m vi réng nguån thu lín cho Ng©n s¸ch Nhµ n−íc, ®ång thêi 2 thµnh phÇn kinh tÕ nµy míi ®−îc §¹i héi §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø VI chÝnh thøc thõa nhËn tån t¹i kh¸ch quan trong thêi kú qu¸ ®é. LuËn v¨n ®−îc kÕt cÊu nh− sau: Ch−¬ng I: Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh vµ néi dung cña qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay. Ch−¬ng III: Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quècdoanh ë n−íc ta hiÖn nay. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 4 Ch−¬ng I khu vùc kinh tÕ Ngoµi quèc doanh vµ Néi dung cña qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ Ngoµi quèc doanh I. §Æc ®iÓm cña khu vùc kinh tÕ Ngoµi quèc doanh 1.Sù tån t¹i kh¸ch quan cña khu vùc kinh tÕ Ngoµi quèc doanh Thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH theo quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c- Lªnin sÏ tr¶i qua mét thêi gian dµi trong lÞch sö. Trong suèt thêi kú ®ã vÉn tån t¹i c¸c thµnh phÇn kinh tÕ phi CNXH c¹nh tranh gay g¾t víi thµnh phÇn kinh tÕ CNXH. Nhµ n−íc XHCN cã vai trß to lín trong viÖc lµm cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ XHCN ngµy cµng ph¸t triÓn vµ chiÕm −u thÕ, ®¶m b¶o th¾ng lîi cña CNXH. VËy qu¸ ®é ®i lªn CNXH bá qua ph¸t triÓn TBCN kh«ng thÓ kh«ng quan t©m ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn tÊt yÕu kh¸ch quan cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c trong ®ã cã c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh (NQD). N−íc ta qu¸ ®é lªn CNXH tõ mét n−íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, tiÒm lùc kinh tÕ cßn ch−a m¹nh, c¬ së vËt chÊt cßn nghÌo nµn kh«ng ®ång nhÊt gi÷a c¸c ngµnh c¸c vïng, tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ cßn thÊp kÐm l¹i võa qua khái chiÕn tranh. M©u thuÉn gi÷a nhu cÇu c¶i tiÕn ®êi sèng nh©n d©n víi kh¶ n¨ng cña søc s¶n xuÊt ®ang hÕt søc gay g¾t. sù lùa chän cã ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong ®ã cã kinh tÕ NQD hay kh«ng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh. Tuy nhiªn chÊp nhËn sù tån t¹i cña kinh tÕ NQD kh«ng cã nghÜa lµ ®Ó quan hÖ s¶n xuÊt TBCN x¸c lËp thèng trÞ xC héi mµ chØ ®Ó quan hÖ s¶n xuÊt tån t¹i phôc vô cho c¸c môc ®Ých ph¸t triÓn kinh tÕ, ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña c¸c lùc l−îng s¶n xuÊt, t¨ng nhanh n¨ng xuÊt lao ®éng, t¨ng tr−ëng kinh tÕ. Do ®ã bá qua chÕ ®é TBCN lµ bá qua viÖc x¸c lËp vÞ trÝ thèng trÞ cña quan hÖ s¶n xuÊt chø kh«ng cã nghÜa xo¸ bá hoµn toµn kinh tÕ NQD. Nh−ng muèn quan hÖ s¶n xuÊt Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 5 TBCN kh«ng trë thµnh thèng trÞ trong nÒn kinh tÕ cña xC héi th× kh«ng ph¶i b»ng con ®−êng bãp nghÑt nh− ®C lµm tr−íc ®©y, mµ ph¶i b»ng c¸ch xo¸ bá dÇn dÇn b»ng sù t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè kh¸c trong ®ã kinh tÕ n«ng nghiÖp lµ quan träng nhÊt. VËy sù tån t¹i kh¸ch quan cña khu vùc kinh tÕ NQD trong thêi kú qu¸ ®é ®C ®−îc kh¼ng ®Þnh vµ nã tiÕp tôc ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, kinh tÕ NQD lµ thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng thÓ thiÕu ®−îc vµ ®ãng vai trß ngµy cµng quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. HiÖn nay n−íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, mét sè ®Þnh kiÕn xC héi tr−íc ®©y ®èi víi khu vùc kinh tÕ NQD vÉn cßn kh¸ nÆng nÒ. Khu«n khæ ph¸p luËt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ NQD ®ang x©y dùng, ch−a hoµn chØnh. Song tõ khi cã LuËt Doanh nghiÖp (DN) cã hiÖu lùc, m«i tr−êng kinh doanh ®C b−íc ®Çu ®−îc c¶i thiÖn, c¸c lo¹i giÊy phÐp bÊt hîp lý ®C ®−îc xo¸ bá, nhiÒu doanh ngiÖp ®C ph¸t huy ®−îc tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o, tËn dông ®−îc hÕt n¨ng lùc vèn cã vµ t¨ng vèn ®Çu t−, më réng ®Þa bµn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh... VËy ®Þnh h−íng ®i lªn XHCN, bá qua chÕ ®é TBCN tÊt yÕu kh¸ch quan ph¶i tr¶i qua thêi kú qu¸ ®é bªn c¹nh ®ã kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i tÊt yÕu kh¸ch quan cña kinh tÕ NQD vµ xu h−íng nÒn kinh tÕ nµy phôc vô cho c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n−íc trong thêi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng theo ®Þnh h−íng XHCN. 2. Vai trß cña khu vùc kinh tÕ NQD trong nÒn kinh tÕ Khu vùc kinh tÕ NQD bao gåm c¸c doanh nghiÖp NQD (C«ng ty TNHH, c«ng ty Cæ phÇn, c«ng ty Hîp danh, doanh nghiÖp t− nh©n) vµ c¸c hé c¸ nh©n cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, kinh tÕ NQD lµ thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng thÓ thiÕu vµ ®ãng vai trß ngµy cµng m¹nh mÏ, t−¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vµ ®ãng gãp xøng ®¸ng vµo sù tån t¹i vµo sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng theo ®Þnh h−íng XHCN ®ßi hái Nhµ n−íc ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch, ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó khu vùc nµy ph¸t huy ®−îc vai trß cña m×nh trong t×nh h×nh kinh tÕ hiÖn nay. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 6 2.1. Khu vùc kinh tÕ NQD ph¸t triÓn gãp phÇn lµm t¨ng cña c¶i vËt chÊt cho x% héi, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ N−íc ta lµ n−íc cã nÒn kinh tÕ ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn do vËy môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ lµ hµng ®Çu. Khu vùc kinh tÕ NQD lµ khu vùc cã nhiÒu ®Æc ®iÓm thuËn lîi cho qu¸ tr×nh lµm t¨ng cña c¶i vËt chÊt cho xC héi, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ nh− lµ: khu vùc thu hót nhiÒu lao ®éng, ®èi t−îng ho¹t ®éng réng t¹o thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ë mäi n¬i trong n−íc rót ng¾n kho¶ng c¸ch vÒ thu nhËp gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, ®ång thêi gãp phÇn khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng to lín cña nÒn kinh tÕ nh− tµi nguyªn, søc lao ®éng, thÞ tr−êng...mµ vÉn ch−a ®−îc khai th¸c mét c¸ch hiÖu qu¶. Bªn c¹nh ®ã do ®Æc thï rÊt linh ho¹t, nhanh nhËy trong s¶n xuÊt ®Ó thu lîi nhuËn cao nhÊt nªn khu vùc nµy cã kh¶ n¨ng ph¸t huy néi lùc, më réng s¶n xuÊt kinh doanh phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr−êng. VËy khu vùc kinh tÕ NQD lµ khu vùc cã vai trß hÕt søc quan träng ®ång thêi lµ khu vùc gãp phÇn vµo viÖc thùc hiÖn c¸c chØ tiªu vÒ t¨ng tr−ëng kinh tÕ do Nhµ n−íc ®Ò ra. 2.2. Khu vùc kinh tÕ NQD ph¸t triÓn gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng N−íc ta lµ n−íc cã d©n sè h¬n 80 triÖu d©n, do ®ã ®èi t−îng lao ®éng lµ rÊt lín. VÊn ®Ò thÊt nghiÖp ®−îc ®Æt ra cÇn ®−îc gi¶i quyÕt. Trong khi khu vùc kinh tÕ Nhµ n−íc vµ khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi lu«n ®ßi hái lao ®éng ph¶i cã v¨n hãa, tr×nh ®é kü thuËt nhÊt ®Þnh th× míi cã thÓ lµm viÖc trong khu vùc trªn dÉn ®Õn mét khèi l−îng lín lao ®éng ®ang ë tuæi lao ®éng kh«ng thÓ lµm viÖc ë trong hai khu vùc nµy. VËy ®iÒu ®¸ng nãi ë ®©y lµ so víi 2 khu vùc trªn th× khu vùc kinh tÕ NQD cã vai trß thu hót nhiÒu thµnh phÇn lao ®éng, tõ nh÷ng lao ®éng cã tr×nh ®é cao ®Õn nh÷ng lao ®éng thñ c«ng, tõ nh÷ng hîp ®ång ng¾n h¹n ®Õn nh÷ng hîp ®ång dµi h¹n, theo mïa vô hoÆc theo thêi gian nhÊt ®Þnh... Do ®ã khu vùc nµy gãp phÇn gi¶i quyÕt thÊt nghiÖp vµ t¹o ra sù ph¸t triÓn c©n ®èi cho nÒn kinh tÕ. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 7 2.3. Khu vùc kinh tÕ NQD ph¸t triÓn t¹o cho ng©n s¸ch cã nguån thu æn ®Þnh vµ ngµy cµng t¨ng Tr−íc hÕt ph¶i kh¼ng ®Þnh c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch cña khu vùc kinh tÕ NQD míi ®óng b¶n chÊt lµ “thuÕ”. V× kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc, Nhµ n−íc kh«ng ph¶i chñ së h÷u t− liÖu s¶n xuÊt, Nhµ n−íc thu thuÕ cña khu vùc nµy mµ kh«ng ph¶i ®Çu t− trùc tiÕp vµo khu vùc nµy. Nguån thu tõ khu vùc nµy rÊt lín ngµy cµng t¨ng vµ ®−îc dïng chñ yÕu ®Ó ®Çu t− vµo c¸c ngµnh nghÒ kinh tÕ mòi nhän, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, hç trî c¸c ngµnh kinh tÕ yÕu kÐm...®ång thêi khu vùc nµy cßn tham gia ®ãng gãp tµi chÝnh cho ®Êt n−íc nhiÒu h¬n n÷a th«ng qua c¸c ho¹t ®éng tù nguyÖn h−ëng øng c¸c phong trµo do Nhµ n−íc, ®oµn thÓ ph¸t ®éng nh− ñng hé ®ång bµo bÞ lò lôt, th−¬ng binh, gia ®×nh liÖt sÜ, x©y dùng tr−êng häc, ®−êng x¸ ®ãng gãp vµo c¸c quü an ninh, ®Òn ¬n ®¸p nghÜa....VËy khu vùc kinh tÕ NQD cã vai trß ®iÒu hoµ thu nhËp vµ ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch Nhµ n−íc rÊt lín. 2.4. Khu vùc kinh tÕ NQD ph¸t triÓn gãp phÇn t¨ng vèn ®Çu t− cho x% héi Khu vùc nµy t¹o ra mét thÞ tr−êng vèn tÝn dông lín vµ høa hÑn nhiÒu tiÒm n¨ng cho sù ph¸t triÓn cña c¸c ng©n hµng ë n−íc ta do sù ®æi míi kinh tÕ, nhê chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn nªn khu vùc NQD ®C h×nh thµnh vµ huy ®éng mét l−îng vèn ®Çu t− lín cho xC héi. §©y lµ mét nguån vèn quan träng, song khai th¸c ch−a hiÖu qu¶. Bªn c¹nh ®ã khu vùc kinh tÕ NQD cµng ph¸t triÓn th× nhu cÇu vÒ vèn ngµy cµng gia t¨ng vµ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c ng©n hµng, ®ãng gãp vµo sù lín m¹nh cña hÖ thèng ng©n hµng trong c«ng t¸c huy ®éng vèn. 2.5. Ngoµi nh÷ng vai trß trùc tiÕp nªu trªn, khu vùc kinh tÕ NQD tån t¹i vµ ph¸t triÓn cßn cã t¸c dông trªn nhiÒu mÆt sau - Khu vùc NQD ph¸t triÓn tho¶ mCn mét phÇn nhu cÇu tiªu dïng xC héi, gióp cho Nhµ n−íc trong ®iÒu kiÖn vèn cßn h¹n hÑp, cã thÓ tËp trung ®Çu t− vµo nh÷ng ngµnh nghÒ mòi nhän, cã t¸c dông ®Õn toµn bé nÒn kinh tÕ vµ ®êi sèng xC héi, tr¸nh ®Çu t− ph©n t¸n, dµn tr¶i...Thùc tiÔn cho thÊy cã khu Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 8 vùc nµy nhiÒu ngµnh nghÒ, mÆt hµng vµ lÜnh vùc kinh doanh Nhµ n−íc kh«ng cÇn ph¶i ®Çu t− hoÆc chØ ®Çu t− cã h¹n cßn vÒ c¬ b¶n khu vùc kinh tÕ NQD ®C ®¶m ®−¬ng c¸c chøc n¨ng b¸n lÎ c¸c mÆt hµng tiªu dïng vµ tæ chøc c¸c dÞch vô tiªu dïng cho xC héi, ®Æc biÖt ë ®Þa bµn n«ng th«n vµ miÒn nói. - Khu vùc kinh tÕ NQD tån t¹i vµ ph¸t triÓn gãp phÇn thóc ®Èy sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa, t¹o ra sù c¹nh tranh sèng ®éng trªn thÞ tr−êng, thóc ®Èy kinh tÕ Nhµ n−íc t¨ng c−êng h¹ch to¸n kinh doanh, ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tr−íc ®©y trong ®iÒu kiÖn chØ cã kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ hîp t¸c, s¶n phÈm hµng hãa dï s¶n xuÊt ra víi bÊt kú chÊt l−îng nµo, gi¸ c¶ ra sao ®Òu ®−îc tiªu thô. Nh−ng tõ khi cã kinh tÕ NQD víi ®Æc ®iÓm t− h÷u cao, khu vùc nµy rÊt linh ho¹t n¨ng ®éng víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm rÊt cao trong s¶n xuÊt, t×m kiÕm thÞ tr−êng ®ång thêi lu«n tËp trung cao ®é tinh thÇn lµm viÖc, ph¸t huy mäi kh¶ n¨ng s½n cã cña m×nh. §Ó c¹nh tranh víi khu vùc NQD th× buéc khu vùc kinh tÕ quèc doanh ph¶i c¶i tiÕn hµng ho¸ s¶n xuÊt ra nÕu kh«ng sÏ kh«ng ®−îc thÞ tr−êng chÊp nhËn. Bªn c¹nh sù c¹nh tranh ®ã th× nÕu hai khu vùc nµy kh«ng cßn hîp t¸c, thóc ®Èy nhau ®Ó s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®−îc hoµn thiÖn víi chÊt l−îng cao h¬n. VËy hîp t¸c vµ c¹nh tranh chÝnh lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña hai khu vùc kinh tÕ nµy. - Khu vùc kinh tÕ NQD h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cßn t¸c ®éng c¶ vµo c¬ chÕ qu¶n lý lµm thay ®æi ph−¬ng thøc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, thay ®æi t¸c phong, lÒ lèi lµm viÖc cña c¸n bé c«ng chøc nhµ n−íc, cña ng−êi lao ®éng. Tr−íc hÕt ®èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý vµ c¸n bé c«ng chøc Nhµ n−íc, ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung bao cÊp kh«ng cßn thÝch hîp n÷a v× Nhµ n−íc kh«ng thÓ ra lÖnh cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ NQD ph¶i s¶n xuÊt c¸i g×, ph¶i b¸n theo gi¸ quy ®Þnh, mµ cho quy luËt gi¸ trÞ, do thÞ tr−êng do nhu cÇu xC héi quyÕt ®Þnh. Víi khu vùc kinh tÕ NQD c¸c c¬ quan qu¶n lý, c«ng chøc Nhµ n−íc kh«ng thÓ can thiÖp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña hä. §©y chÝnh lµ nh÷ng tiÒn ®Ò ®Æt ra cÇn ph¶i ®æi míi c¬ chÕ Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 9 qu¶n lý vµ ph¶i lu«n hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng theo ®Þnh h−íng XHCN. Ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ NQD còng cã t¸c ®éng vµ lµm thay ®æi ý thøc, t¸c phong lµm viÖc cña c«ng chøc c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n−íc. V× khu vùc kinh tÕ NQD toµn bé vèn vµ tµi s¶n thuéc së h÷u t− nh©n, hä cã quyÒn quyÕt ®Þnh ph−¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh vµ chØ chÞu sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc th«ng qua ph¸p luËt. C¸n bé c«ng chøc Nhµ n−íc kh«ng cã quyÒn can thiÖp vµo c«ng viÖc kinh doanh cña hä. Quan hÖ gi÷a ®¬n vÞ kinh tÕ NQD vµ c«ng chøc Nhµ n−íc lµ quan hÖ b×nh ®¼ng tr−íc ph¸p luËt. §èi víi ng−êi lao ®éng vµ nh÷ng ng−êi qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, c©u hái ®Æt ra lµ lµm sao thu ®−îc lîi nhuËn cao nhÊt. Muèn vËy ph¶i c¶i tiÕn s¶n xuÊt, kinh doanh, n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ chÊt l−îng cao, gi¸ thµnh h¹. Quan hÖ gi÷a ng−êi b¸n hµng dÞch vô vµ ng−êi mua hµng dÞch vô ®−îc thay ®æi tõ quan niÖm “b¸n nh− cho” thêi bao cÊp b»ng quan niÖm coi “kh¸ch hµng lµ th−îng ®Õ” ®C ®−îc h×nh thµnh. Khu vùc kinh tÕ NQD ph¸t triÓn t¸c ®éng c¶ vµo c¸c c¬ quan qu¶n lý trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh. VËy chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong ®ã vai trß cña khu vùc kinh tÕ NQD ®C ®¸p øng ®ßi hái cña thùc tiÔn vµ ph¶n ¸nh ®óng quy luËt kh¸ch quan cña thêi kú qua ®é. §¹i héi §¹i biÓu Toµn quèc lÇn thø VII cña §¶ng (th¸ng 6/1991) ®C ®¸nh gi¸: “ChÝnh s¸ch nµy ®−îc nh©n d©n h−ëng øng réng rCi vµ ®C ®i nhanh vµo cuéc sèng chÝnh s¸ch Êy ®C gãp phÇn ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n vÒ kinh tÕ, kh¬i dËy ®−îc nhiÒu tiÒm n¨ng va søc s¸ng t¹o cña nh©n d©n ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, dÞch vô, t¹o viÖc lµm vµ s¶n phÈm cho xC héi, thóc ®Èy sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸, t¹o ra sù c¹nh tranh sèng ®éng trªn thÞ tr−êng”. Ngoµi ra gãp phÇn vµo ph¸t triÓn vµ t¨ng tr−ëng kinh tÕ ngoµi quèc doanh cã sù tham giam tÝch cùc cña c¸c c¬ quan qu¶n lý trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh ®ång thêi Nhµ n−íc ®C ban hµnh 51 luËt, ph¸p lÖnh vµ c¸c NghÞ ®Þnh, quyÕt Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 10 ®Þnh, chØ thÞ cña ChÝnh phñ ®iÒu chØnh vµ qu¶n lý mäi ho¹t ®éng kinh tÕ xC héi cña ®Êt n−íc nh»m khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn vµ lµnh m¹nh ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ xC héi. 3. Quan ®iÓm cña §¶ng ta vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ NQD vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Nhµ n−íc 3.1.Quan ®iÓm cña §¶ng vÒ ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ NQD N−íc ta ®i lªn CNXH tõ mét n−íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, c¸c luËn ®iÓm cña M¸c - Ang ghen - Lªnin vÒ thêi kú qu¸ ®é cã thÓ vËn dông vµo n−íc ta v× giai ®o¹n nµy lµ giai ®o¹n Nhµ n−íc cña giai cÊp c«ng nh©n ®ang ®¶m nhËn nhiÖm vô lÞch sö ph¸t triÓn søc s¶n xuÊt, mét nhiÖm vô ®¸ng lÏ ra giai cÊp t− b¶n ph¶i lµm. MÆt kh¸c do lùc l−îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng, v× vËy tÊt yÕu tån t¹i kinh tÕ NQD. Tuy nhiªn ®Ó cã ®−îc nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ sù tån t¹i cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é kh«ng ph¶i lµ dÔ dµng, ®C cã thêi kú ta chñ tr−¬ng sím xo¸ bá kinh tÕ NQD b»ng lµn sãng quèc doanh hãa, hîp t¸c ho¸, t¹o nªn bøc t−êng ng¨n c¸ch gi÷a kinh tÕ XHCN vµ kinh tÕ NQD dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ tiªu cùc lµm cho tiÒm lùc kinh tÕ cña ®Êt n−íc kh«ng ®−îc khai th¸c, lùc l−îng s¶n xuÊt bÞ lCng phÝ, kinh tÕ bÞ k×m hCm kh«ng ph¸t triÓn ®−îc, ®êi sèng nh©n d©n gÆp khã kh¨n. Qua ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh c¶i t¹o c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ vËn dông luËn ®iÓm cña M¸c - Lªnin vµo hoµn c¶nh cô thÓ cña n−íc ta. §¹i héi ®¹i biÓu §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®C ®Ò ra chñ tr−¬ng ®æi míi toµn diÖn vµ s©u s¾c ®Ó ®i tíi CNXH mét c¸ch v÷ng ch¾c. Träng t©m lµ ®æi míi kinh tÕ, mµ tr−íc hÕt lµ ®æi míi t− duy kinh tÕ. §iÒu quan träng lµ ph¶i nhËn thøc vµ tÝnh to¸n l¹i h×nh thøc, vµ b−íc ®i cña qu¸ tr×nh c¶i t¹o XHCN, lµm sao ®Ó ph¸t huy ®−îc søc m¹nh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n−íc giÇu m¹nh vµ c¸i ®Ých vÉn lµ CNXH. Tõ nh÷ng phª b×nh vÒ nh÷ng biÓu hiÖn nãng véi muèn xo¸ bá ngay c¸c thµnh phÇn kinh tÕ phi XHCN, tõ thùc tÕ cña ®Êt n−íc vµ vËn dông quan ®iÓm cña Lªnin coi nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ mét ®Æc tr−ng cña thêi kú qu¸ ®é, §¶ng ta ®C ®Ò ra chÝnh s¸ch sö dông vµ c¶i Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 11 t¹o ®óng ®¾n c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. §¹i héi ®¹i biÓu §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®C chØ ra nhiÖm vô ®Èy m¹nh c¶i t¹o XHCN lµ mét nhiÖm vô th−êng xuyªn, liªn tôc trong suèt thêi kú qu¸ ®é ®i lªn CNXH víi nh÷ng b−íc ®i thÝch hîp lµm cho quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l−îng s¶n xuÊt. CÇn ph¶i “ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc cña c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn”. §−êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cßn ®−îc tiÕp tôc x¸c ®Þnh t¹i §¹i héi §¶ng céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø VII, VIII, IX. B¸o c¸o chÝnh trÞ t¹i §¹i héi §¶ng CSVN lÇn IX kh¼ng ®Þnh. “Kinh tÕ c¸ thÓ ë n«ng th«n vµ thµnh thÞ cã vÞ trÝ quan träng l©u dµi. Nhµ n−íc t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì ®Ó ph¸t triÓn, khuyÕn khÝch c¸c h×nh thøc HTX tù nguyÖn lµm vÖ tinh cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn lín h¬n, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ t− nh©n réng rCi, trong nh÷ng ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. T¹o m«i tr−êng kinh doanh thuËn lîi vÒ chÝnh s¸ch, ph¸p lý ®Ó kinh tÕ NQD ph¸t triÓn trªn nh÷ng h−íng −u tiªn cña Nhµ n−íc.” Ngoµi ra cßn nªu râ ë n−íc ta hiÖn nay cã c¸c thµnh phÇn kinh tÕ sau: + Kinh tÕ t− b¶n Nhµ n−íc. + Kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ. + Kinh tÕ t− b¶n t− nh©n. + Kinh tÕ Nhµ n−íc. + Kinh tÕ Hîp t¸c. Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n−íc: lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é së h÷u nhµ n−íc vÒ t− liÖu s¶n xuÊtchñ yÕu, gåm nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ mµ toµn bé sè vèn thuéc vÒ Nhµ n−íc hoÆc phÇn cña Nhµ n−íc chiÕm phÇn khèng chÕ. Kinh tÕ quèc doanh hiÖn nay vÉn gi÷ v÷ng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ n−íc ta, ®−îc h×nh thµnh do Nhµ n−íc ®Çu t− x©y dùng c¸c c¬ së kinh tÕ trong tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, ngoµi ra cßn ®−îc h×nh thµnh b»ng con ®−êng quèc h÷u ho¸ c¸c xÝ nghiÖp t− nh©n. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 12 Thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ: lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn së h÷u tËp thÓ, gåm c¸c d¬n vÞ kinh tÕ do nhòng ng−êi lao ®éng tù nguyÖn gãp vèn, gãp søc kinh doanh theo nguyªn t¾c tù nguyÖn, d©n chñ, b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi. Hîp t¸c xC lµ h×nh thøc chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ tËp thÓ, bao gåm hîp t¸c xC n«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, hîp t¸c xC mua b¸n, tÝn dông. Nh÷ng lo¹i h×nh hîp t¸c xC trªn ®−îc h×nh thµnh víi quy m« vµ møc ®é kh¸c nhau phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc l−îng s¶n xuÊt, yªu cÇu cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Xu h−íng vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ tËp thÓ theo h−íng kinh thµnh nh÷ng c¬ së, tæ hîp kinh tÕ c«ng n«ng nghiÖp ®Ó ®i lªn s¶n xuÊt lín. Thµnh phÇn kinh tÕ t− b¶n t− nh©n: lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é t− h÷u t− b¶n chñ nghÜa vµ bãc lét lao ®éng lµm thuª, mÆc dï kh«ng cßn nguyªn nghÜa nh− xC héi cò. Nã tån t¹i trong nh÷ng ngµnh cã lîi trong quèc kÕ d©n sinh, ®−îc Nhµ n−íc khuyÕn khÝch, kiÓm so¸t vµ h−íng theo con ®−êng kinh tÕ t− b¶n Nhµ n−íc. Thµnh phÇn nµy bao gåm c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ phÇn lín vèn cña t− nh©n (c¶ trong vµ ngoµi n−íc) ®Çu t−, ho¹t ®éng d−íi h×nh thøc xÝ nghiÖp t− doanh, hoÆc c«ng ty cæ phÇn ®−îc luËt ph¸p quy ®Þnh. Thµnh phÇn nµy cã −u ®iÓm m¹nh vÒ vèn, kü thuËt, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é qu¶n lý. Nã cã vai trß to lín trong viÖc ph¸t triÓn lùc l−îng s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp kinh tÕ quèc d©n, n©ng cao ®êi sèng. Thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ: lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é t− h÷u vÒ t− liÖu s¶n xuÊt vµ lao ®éng cña b¶n th©n ng−êi s¶n xuÊt. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy lµ t− liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng ®−îc kÕt hîp trùc tiÕp bëi cïng mét chñ thÓ. MÆc dï ng−êi s¶n xuÊt ®−îc tù do s¶n xuÊt kinh doanh, nh−ng vÉn chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c vµ cña thÞ tr−êng. Trong suèt thêi kú qu¸ ®é, ®Æc biÖt chÆng ®−êng ®Çu, thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc s¶n xuÊt dÞch vô, t− liÖu sinh ho¹t phôc vô ®êi sèng vµ s¶n xuÊt. Kinh tÕ c¸ thÓ tån t¹i ®éc lËp, cã thÓ liªn doanh liªn kÕt víi c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cña c¸c Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 13 thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c b»ng nhiÒu h×nh thøc, hoÆc tham gia hîp t¸c xC tù nguyÖn nÕu ng−êi lao ®éng thÊy cÇn thiÕt. Thµnh phÇn kinh tÕ t− b¶n Nhµ n−íc: lµ thµnh phÇn kinh tÕ mµ chñ thÓ cña nã lµ t− b¶n Nhµ n−íc cïng gãp vèn ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh; gåm c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ë c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc d−íi c¸c h×nh thøc c«ng ty hîp doanh, gia c«ng, thuª tµi s¶n...Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng trong thêi kú qu¸ ®é, ®©y lµ h×nh thøc kinh tÕ trung gian thÝch hîp nhÊt ®Ó chuyÓn tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín ë n−íc ta. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¬ b¶n trªn tån t¹i trªn c¬ së ba lo¹i së h÷u chñ yÕu: së h÷u Nhµ n−íc, së h÷u tËp thÓ vµ së h÷u t− nh©n. Ngoµi ra, cßn cã nh÷ng h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ ho¹t ®éng kh«ng thuéc thµnh phÇn kinh tÕ nµo nh− h×nh thøc kinh tÕ hçn hîp nhiÒu lo¹i së h÷u c«ng ty, xÝ nghiÖp cæ phÇn, liªn doanh, liªn kÕt hai bªn vµ nhiÒu bªn gi÷a c¸c chñ thÓ, gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n−íc. Trªn gi¸c ®é nghiªn cøu, cã thÓ ph©n chia khu vùc kinh tÕ trong n−íc thµnh hai khu vùc nhá h¬n: khu vùc kinh tÕ quèc doanh vµ khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh cho phï hîp víi nh÷ng thuËt ng÷ ®ang ®−îc sö dông phæ biÕn trong nhiÒu v¨n b¶n cña Nhµ n−íc vµ trong c¸c cuéc héi th¶o. §iÓm kh¸c biÖt c¨n b¶n gi÷a thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh (KTQD) vµ thµnh phÇn kinh tÕ NQD lµ tÝnh chÊt së h÷u vÒ t− liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu. Kinh tÕ quèc doanh dùa trªn së h÷u cña Nhµ n−íc, kinh tÕ ngoµi quèc doanh dùa trªn së h÷u t− nh©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷u hçn hîp gi÷a t− nh©n víi tËp thÓ hay gi÷a c¸c t− nh©n víi nhau. §¶ng vµ Nhµ n−íc ta qua c¸c kú §¹i héi ®C kh¼ng ®Þnh kinh tÕ quèc doanh gi÷ vai trß chñ ®¹o, kinh tÕ ngoµi quèc doanh gi÷ vai trß më ®uêng cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ xC héi cña ®Êt n−íc trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa xC héi. 3.2.C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Nhµ n−íc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ NQD Qu¸n triÖt ®−êng lèi ®æi míi kinh tÕ cña §¶ng nªu t¹i ®¹i héi §¶ng Céng s¶n ViÖt nam lÇn thø VI, lÇn thø VII, lÇn thø VIII vµ NghÞ quyÕt c¸c héi nghÞ Trung −¬ng. Nhµ n−íc ®C nhanh chãng cô thÓ hãa thµnh nh÷ng chÝnh Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 14 s¸ch cô thÓ vµ luËt ho¸ ®Ó thùc hiÖn. Tr−íc hÕt cÇn ph¶i ®−îc thÓ chÕ thµnh ®iÒu luËt trong hiÕn ph¸p, ®iÒu 15 HiÕn ph¸p n¨m 1992 ®C qui ®Þnh “ Nhµ n−íc ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc, theo ®Þnh h−íng XHCN. C¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn víi c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh ®a d¹ng dùa trªn chÕ ®é së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷u t− nh©n, trong ®ã së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ lµ nÒn t¶ng”. VÒ kinh tÕ NQD, ®iÒu 21 HiÕn ph¸p n¨m1992 qui ®Þnh: “kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®−îc chän h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh, ®−îc thµnh lËp doanh nghiÖp kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ qui m« ho¹t ®éng trong nh÷ng ngµnh nghÒ cã lîi cho quèc kÕ d©n sinh”. Môc ®Ých chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Nhµ n−íc lµ lµm cho d©n giµu, n−íc m¹nh ®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n. ChÝnh s¸ch kinh tÕ cña Nhµ n−íc cßn nh»m gi¶i phãng n¨ng lùc s¶n xuÊt, ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc. B»ng c¸c qui ®Þnh cña HiÕn ph¸p, Nhµ n−íc vµ xC héi ®C chÝnh thøc thõa nhËn sù tån t¹i cña nÒn kinh tÕ NQD trong thêi kú qu¸ ®é. Tuy nhiªn, nÕu chØ c«ng nhËn khu vùc kinh tÕ NQD tån t¹i th«i th× ch−a ®ñ mµ cÇn ph¶i ®Þnh h−íng cho khu vùc kinh tÕ NQD ph¸t triÓn theo ®óng ®−êng lèi cña §¶ng, ®óng môc ®Ých ®C ®Þnh ra kh«ng ®Ó kinh tÕ NQD ph¸t triÓn tù ph¸t, chÖch h−íng. V× vËy cÇn tiÕp tôc thÓ chÕ ®−êng lèi cña §¶ng, HiÕn ph¸p thµnh nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ. Trong nh÷ng n¨m qua Nhµ n−íc ®C nghiªn cøu, ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch cô thÓ t¹o hµnh lang ph¸p lý cho kinh tÕ NQD ph¸t triÓn, ®ång thêi liªn tôc chØnh lý cho c¸c chÝnh s¸ch thËt phï hîp víi ®êi sèng thùc tiÔn, kh¬i dËy mäi tiÒm n¨ng cña khu vùc kinh tÕ nµy. Trong c¸c chÝnh s¸ch ®ã ®¸ng chó ý lµ: - LuËt C«ng ty, LuËt Doanh nghiÖp t− nh©n ®−îc Quèc héi th«ng qua n¨m 1990 vµ ®−îc thay thÕ b»ng LuËt doanh nghiÖp ®−îc Quèc héi kho¸ X th«ng qua ngµy 16/6/1999 vµ thèng nhÊt thùc hiÖn tõ 1/1/2000. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 15 - LuËt doanh nghiÖp ra ®êi qui ®Þnh viÖc thµnh lËp, tæ chøc qu¶n lý vµ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. Tõ LuËt c«ng ty, LuËt doanh nghiÖp t− nh©n nay lµ LuËt doanh nghiÖp (Bao gåm c¸c c«ng ty Cæ phÇn, c«ng ty TNHH, c«ng ty Hîp doanh vµ Doanh ngiÖp t− nh©n) võa thÓ hiÖn ®−îc tÝnh nhÊt qu¸n cña §¶ng vµ Nhµ n−íc ta, võa thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc vµ hµnh ®éng nh»m khuyÕn khÝch ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ nµy. So víi LuËt c«ng ty, LuËt doanh nghiÖp t− nh©n ban hµnh tr−íc ®©y, LuËt doanh nghiÖp míi cã nhiÒu söa ®æi bæ xung cho phï hîp víi thùc tiÔn cuéc sèng, t¹o m«i tr−êng tho¸ng cho doanh nghiÖp thµnh lËp vµ ho¹t ®éng nªn tuy míi chØ sau mét vµi n¨m ®C ph¸t huy nh÷ng t¸c dông to lín. - NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ c¸ nh©n vµ nhãm c¸ nh©n kinh doanh c«ng th−¬ng nghiÖp dÞch vô: qui ®Þnh vÒ ®¨ng ký kinh doanh, tæ chøc qu¶n lý vµ ho¹t ®éng cña c¸ nh©n vµ nhãm c¸ nh©n kinh doanh cã vèn thÊp h¬n vèn ph¸p ®Þnh ®Ó thµnh lËp doanh nghiÖp. Theo NghÞ ®Þnh nµy mäi c¸ nh©n, nhãm c¸ nh©n cã nguyÖn väng s¶n xuÊt kinh doanh chØ thùc hiÖn thñ tôc khai b¸o ®¬n gi¶n, c¬ quan qu¶n lý Nhµ n−íc cã tr¸ch nhiÖm ph¶i cÊp ®¨ng ký kinh doanh, nÕu c¸ nh©n vµ nhãm c¸ nh©n kinh doanh nh÷ng ngµnh nghÒ kh«ng thuéc lo¹i cÊm. - Ban hµnh c¸c luËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ doanh thu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ lîi tøc - sau nµy thuÕ doanh thu thay thÕ b»ng thuÕ gÝa trÞ gia t¨ng, thuÕ lîi tøc thay b»ng thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, ®−îc ¸p dông thèng nhÊt cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. ViÖc ban hµnh c¸c luËt thuÕ ¸p dông cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ lµ sù thÓ hiÖn râ nÐt nhÊt tÝnh chÊt b×nh ®¼ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong c¹nh tranh. Tr−íc n¨m 1990 nh»m phôc vô c«ng cuéc c¶i t¹o XHCN, Nhµ n−íc ta ¸p dông ba chÝnh s¸ch thu ng©n s¸ch cho ba khu vùc kh¸c nhau: Khu vùc kinh tÕ Nhµ n−íc ¸p dông chÝnh s¸ch thu quèc doanh vµ ph©n phèi lîi nhuËn, khu vùc c«ng th−¬ng nghiÖp vµ dÞch vô NQD ¸p dông chÝnh s¸ch thu thuÕ c«ng th−¬ng nghiÖp vµ thuÕ hµng ho¸, khu vùc n«ng nghiÖp ¸p dông chÝnh s¸ch thu thuÕ n«ng nghiÖp. Ngay khu vùc ngoµi quèc doanh c«ng th−¬ng nghiÖp vµ Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 16 dÞch vô còng cã sù ph©n biÖt gi÷a kinh tÕ tËp thÓ vµ kinh tÕ c¸ thÓ, theo khuynh h−íng khuyÕn khÝch kinh tÕ tËp thÓ b»ng −u ®Ci khi tÝnh thuÕ, miÔn gi¶m thuÕ... §Ó phï hîp víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr−êng, cÇn ph¶i cã mét chÝnh s¸ch thuÕ thèng nhÊt ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn c¹nh tranh c«ng b»ng vµ b×nh ®¼ng. Do ®ã viÖc ban hµnh c¸c luËt thuÕ ¸p dông chung cho mäi c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ lµ kÞp thêi vµ cÇn thiÕt. VÒ nguyªn t¾c chung, hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ míi ®C ®¶m b¶o sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n−íc, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn, h−íng dÉn tiªu dïng hîp lý. - Ban hµnh luËt khuyÕn khÝch ®Çu t− trong n−íc, thÓ hiÖn cô thÓ vÒ chñ tr−¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n−íc khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ, mäi ng−êi d©n bá vèn s¶n xuÊt kinh doanh. Trong luËt khuyÕn khÝch ®Çu t− trong n−íc còng ban hµnh lu«n c¸c danh môc ngµnh nghÒ, danh môc c¸c ®Þa bµn khuyÕn khÝch ®Çu t− vµ chÝnh s¸ch −u ®Ci cô thÓ ®èi víi tõng ngµnh nghÒ vµ tõng ®Þa bµn. Trong ®ã ®Æc biÖt lµ c¸c chÝnh s¸ch −u ®Ci miÔn gi¶m thuÕ ®−îc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ kinh tÕ NQD quan t©m vµ hoan nghªnh. Ngoµi ra c¸c chÝnh s¸ch vÒ tÝn dông nh− ¸p dông chung mét møc lCi suÊt, chÝnh s¸ch vÒ xuÊt nhËp khÈu quy ®Þnh mäi c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu ®−îc tham gia trùc tiÕp xuÊt nhËp khÈu, chÝnh s¸ch vÒ lao ®éng quy ®Þnh mäi c«ng d©n ®Õn tuæi lao ®éng ë mäi h×nh thøc, mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu cã quyÒn lîi ngang nhau, chÝnh s¸ch vÒ tiÒn l−¬ng còng ®−îc ban hµnh míi vµ söa ®æi, bæ xung cho phï hîp víi chñ tr−¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn. §ång thêi Nhµ n−íc còng chØ ®¹o m¹nh mÏ viÖc c¶i tiÕn thñ tôc hµnh chÝnh t¹o m«i tr−êng s¶n xuÊt kinh doanh, m«i tr−êng ®Çu t− lµnh m¹nh, th«ng tho¸ng ®C gãp phÇn quyÕt ®Þnh cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. 4. §Æc ®iÓm cña khu vùc kinh tÕ NQD t¸c ®éng ®Õn qu¶n lý thu thuÕ - C¸c thµnh phÇn kinh tÕ thuéc khu vùc kinh tÕ NQD dùa trªn quan hÖ së h÷u t− nh©n, toµn bé vèn, tµi s¶n... ®Òu thuéc së h÷u t− nh©n. Trong hÇu hÕt Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 17 tr−êng hîp chñ së h÷u lµ ng−êi qu¶n lý vµ ra quyÕt ®Þnh kinh doanh vµ chÞu toµn bé tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh. Môc tiªu lín nhÊt cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp NQD lµ lîi nhuËn. V× vËy c¸c doanh nghiÖp rÊt nhanh nhËy trong t×m hiÓu ®Çu t− vµ ®Çu t− cã thÓ s½n sµng b»ng bÊt cø gi¸ nhµo ®Ó kiÕm ®−îc thËt nhiÒu lîi nhuËn víi nh÷ng ph−¬ng ¸n kinh doanh rÊt t¸o b¹o vµ m¹o hiÓm. §«i khi ®Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých hä cã thÓ xem th−êng ph¸p luËt kÓ c¶ trèn thuÕ... g©y hËu qu¶ cho xC héi. - §èi t−îng kinh doanh lín, kinh doanh ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc nh−ng vÒ mÆt quy m« cßn nhiÒu h¹n chÕ, mét sè ho¹t ®éng ë lÜnh vùc s¶n xuÊt do tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu nªn n¨ng suÊt lao ®éng thÊp... §èi t−îng kinh doanh võa lín l¹i tr¶i trªn diÖn réng ë kh¾p c¸c ®Þa ph−¬ng trong c¶ n−íc lµm cho viÖc qu¶n lý ®èi t−îng thªm phøc t¹p. - Khu vùc kinh tÕ NQD cã sè ®«ng ng−êi lao ®éng lµ tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp dÉn ®Õn tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp trong sè nh÷ng ng−êi lao ®éng ë khu vùc nµy cã c¶ nh÷ng ng−êi giµ, c¸n bé c«ng nh©n viªn nghØ h−u, nghØ mÊt søc hoÆc kh«ng cã c«ng viÖc lµm ph¶i kinh doanh ®Ó kiÕm sèng... Do ®ã viÖc tuyªn truyÒn gi¶i thÝch chÝnh s¸ch gÆp nhiÒu vÊn ®Ò khã kh¨n, c«ng t¸c qu¶n lý cã nhiÒu trë ng¹i do h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng ngo¹i ng÷, thiÕu th«ng tin vÒ thÞ tr−êng... v× vËy khã øng phã ®−îc víi t¸c ®éng thÞ tr−êng bªn ngoµi. - Khu vùc kinh tÕ NQD cã ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt rÊt kÐm. T×nh tr¹ng kinh doanh kh«ng cã giÊy phÐp hay vi ph¹m ®iÒu lÖ ®¨ng ký kinh doanh t−¬ng ®èi phæ biÕn. Theo sè liÖu ®iÒu tra liªn ngµnh th× n¨m 1997 cã 65% sè hé kinh doanh lµ kh«ng ®¨ng ký, 25% sè doanh nghiÖp kinh doanh vi ph¹m vÒ ®¨ng ký kinh doanh... §a sè doanh nghiÖp cã sö dông lao ®éng vi ph¹m chÕ ®é sö dông lao ®éng nh− kh«ng ®ãng b¶o hiÓm xC héi...Còng t−¬ng tù nh− trªn cã 1 bé phËn kh«ng nhá sè hé kinh doanh kh«ng xin cÊp mC sè thuÕ, kh«ng ®¨ng ký nép thuÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp NQD còng cã t×nh tr¹ng t−¬ng tù, nhiÒu doanh nghiÖp xin thµnh lËp nh−ng kh«ng ho¹t ®éng, cßn t×nh Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 18 tr¹ng lËp sæ s¸ch kÕ to¸n, ho¸ ®¬n, chøng tõ kh«ng ®óng thùc tÕ nh»m môc ®Ých trèn thuÕ diÔn ra phæ biÕn. - Khu vùc kinh tÕ NQD cã m« h×nh tæ chøc qu¶n lý vµ kinh doanh gän nhÑ, n¨ng ®éng vµ nhËy bÐn, lµ khu vùc chiÕm phÇn ®«ng trong nÒn kinh tÕ song quy m« nhá do vèn Ýt, c¬ cÊu tæ chøc gän nhÑ, linh ho¹t, dÔ dµng thÝch øng nhanh víi sù biÕn ®éng cña thÞ tr−êng vµ sù tiÕn bé kh«ng ngõng khoa häc kü thuËt, ®ång thêi trong c¸c doanh nghiÖp sè l−îng lao ®éng Ýt vµ th−êng ®¶m nhËn chøc vô theo kiÓu ®a n¨ng gióp cho chi phÝ nh©n c«ng thÊp t¹o lîi thÕ c¹nh tranh vÒ gi¸ vµ s¶n phÈm cung cÊp cho thÞ tr−êng trong n−íc nh−ng do quy m« qu¸ nhá bÐ dÉn ®Õn khã c¹nh tranh ®−îc trªn thÞ tr−êng quèc tÕ. Trªn ®©y lµ mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ NQD. Tõ ®ã ta cã thÓ thÊy ®−îc nh÷ng −u, nh−îc ®iÓm ®Ó t×m c¸ch t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy thÕ m¹nh cho khu vùc kinh tÕ NQD gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh héi nhËp vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc. ii. Néi dung qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ NQD 1. C¸c s¾c thuÕ ¸p dông ®èi víi khu vùc kinh tÕ NQD 1.1. ThuÕ m«n bµi ThuÕ m«n bµi thu mét n¨m mét lÇn nh»m môc ®Ých hoµn thiÖn viÖc kiÓm kª, kiÓm so¸t cña Nhµ n−íc ®èi víi c¸c c¬ së kinh doanh qua ®ã cã c¨n cø ph©n lo¹i c¬ së kinh doanh theo quy m« lín, võa hay nhá ®Ó cã biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch hîp víi tõng ®¬n vÞ vµ ®éng viªn mét phÇn ®ãng gãp cña c¬ së kinh doanh ngay tõ ®Çu mçi n¨m ®Ó ®¸p øng nhu cÇu chi tiªu cho ng©n s¸ch Nhµ n−íc trong khi nhiÒu kho¶n thuÕ ch−a ph¸t sinh nguån thu. ThuÕ m«n bµi hiÖn nay ®ang ¸p dông theo NghÞ ®Þnh sè 52/CP ngµy 9/9/1996 quy ®Þnh: - VÒ ®èi t−îng nép thuÕ m«n bµi bao gåm: + C¸c c¬ së kinh doanh h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp (DNNN, c«ng ty, DN t− nh©n, xÝ nghiÖp t− nh©n, DN ho¹t ®éng theo luËt ®Çu t− n−íc ngoµi, tæ chøc, c¸c c¸ nh©n ng−êi n−íc ngoµi ®ang kinh doanh t¹i ViÖt nam, c¸c tæ chøc hµnh chÝnh sù nghiÖp, ®oµn thÓ ®¨ng ký ho¹t ®éng kinh tÕ) nép thuÕ theo møc 850 ngh×n ®ång/n¨m. Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 19 + C¸c c¬ së kinh doanh, cöa hµng, cöa hiÖu h¹ch to¸n phô thuéc hoÆc b¸o sæ, Hîp t¸c xC, nép thuÕ m«n bµi theo møc 550 ngh×n ®ång/ n¨m + ë c¸c c¬ së kinh doanh trªn cã cöa hµng, ®iÓm kinh doanh dÞch vô ë nhiÒu n¬i kh¸c nhau, th× cöa hµng ®ã ph¶i nép thuÕ m«n bµi theo møc 325 ngh×n ®ång/n¨m. - C¸c ®èi t−îng kh¸c nép thuÕ m«n bµi theo biÓu sau. C¸c ®èi t−îng kh¸c gåm: + Hé s¶n xuÊt kinh doanh c¸ thÓ. + C¸n bé c«ng nh©n viªn, xC viªn hîp t¸c xC, ng−êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp NQD nhËn kho¸n tù trang tr¶i mäi kho¶n chi phÝ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. + Nhãm c¸n bé c«ng nh©n viªn, nhãm xC viªn Hîp t¸c xC, nhãm ng−êi lao ®éng nhËn kho¸n nh−ng tõng c¸ nh©n trong nhãm nhËn kho¸n l¹i kinh doanh riªng rÏ, tõng c¸ nh©n trong nhãm cßn ph¶i nép thuÕ m«n bµi riªng. + C¸c c¬ së kinh doanh trªn danh nghÜa lµ c¸c c«ng ty Cæ phÇn, c«ng ty TNHH...nh−ng tõng thµnh viªn cña c«ng ty vÉn kinh doanh ®éc lËp chØ nép mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh cho c«ng ty ®Ó phôc vô yªu cÇu qu¶n lý chung th× thuÕ m«n bµi thu theo tõng thµnh viªn. B¶ng 1: BiÓu thuÕ m«n bµi ¸p dông cho ®èi t−îng kh¸c nép thuÕ §¬n vÞ tÝnh: ngh×n ®ång BËc thuÕ Thu nhËp/ th¸ng Møc thuÕ c¶ n¨m 1 Trªn 1250 850 2 Trªn 900 ®Õn 1250 550 3 Trªn 600 ®Õn 900 325 4 Trªn 350 ®Õn 600 165 5 Trªn 150 ®Õn 350 60 6 D−íi 150 25 Nguån: Th«ng t− sè 69 TC/TCT - Bé Tµi chÝnh ngµy 5/11/1996 Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay 20 - Thêi gian nép thuÕ m«n bµi: + C¬ së kinh doanh cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kho¶ng thêi gian cña 6 th¸ng ®Çu n¨m th× nép thuÕ m«n bµi c¶ n¨m. + C¬ së kinh doanh cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kho¶ng thêi gian cña 6 th¸ng cuèi n¨m th× nép 50% møc thuÕ c¶ n¨m. + C¬ së ®ang s¶n xuÊt kinh doanh th× nép thuÕ m«n bµi ngay th¸ng ®Çu cña n¨m d−¬ng lÞch + C¬ së míi ra kinh doanh th× nép thuÕ m«n bµi ngay th¸ng b¾t ®Çu kinh doanh. - N¬i nép thuÕ m«n bµi:C¬ së kinh doanh ®¨ng ký nép thuÕ víi c¬ quan thuÕ cÊp nµo th× nép thuÕ m«n bµi t¹i c¬ quan thuÕ cÊp ®ã. 1.2. ThuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT). LuËt thuÕ GTGT thay thÕ luËt doanh thu ®−îc ¸p dông thèng nhÊt kÓ tõ 1/1/1999. ThuÕ GTGT tÝnh tõ trªn kho¶n GTGT thªm cña hµng ho¸, dÞch vô ph¸t sinh ë tõng kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, l−u th«ng, tiªu dïng nªn kh¾c phôc ®−îc nh−îc ®iÓm ®¸nh thuÕ trïng lÆp cña thuÕ doanh thu. ThuÕ ®−îc hoµn ®èi víi hµng hãa xuÊt khÈu sÏ ph¸t huy hÕt t¸c dông khi xuÊt khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn cho xuÊt khÈu cã thÓ c¹nh tranh trªn thÞ truêng quèc tÕ. ThuÕ GTGT kÕt hîp víi hµng nhËp khÈu lµm t¨ng gi¸ vèn ®èi víi hµng nhËp khÈu, gãp phÇn tÝch cùc b¶o vÖ hµng hãa s¶n xuÊt trong n−íc t¨ng c−êng h¹ch to¸n kÕ to¸n kinh doanh, thóc ®Èy viÖc mua b¸n hµng hãa thùc hiÖn tèt chÕ ®é hãa ®¬n ®Ó ®−îc khÊu trõ thuÕ GTGT ®Çu vµo, khuyÕn khÝch hiÖn ®¹i ho¸, chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l−îng, h¹ gÝa thµnh s¶n phÈm... - §èi t−îng ®¸nh thuÕ GTGT lµ hµng hãa, dÞch vô tiªu dïng ë n−íc ta kÓ c¶ hµng ho¸ s¶n xuÊt trong n−íc vµ hµng nhËp khÈu, hµng tiªu dïng néi bé hay lµm quµ biÕu, tÆng, ®em trao ®æi trõ 26 mÆt hµng ®−îc quy ®Þnh trong luËt thuÕ GTGT. - §èi t−îng nép thuÕ lµ mäi tæ chøc, c¸ nh©n (kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ) cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng hãa, Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý thu thuÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë n−íc ta hiÖn nay