TS. LÊ VĂN PHÙNG
CƠ SỞ DỮ LIỆU QUAN HỆ
VÀ CÔNG NGHỆ
PHÂN TÍCH - THIẾT KẾ
NHÀ XUẤT BẢN THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG
Lêi nãi ®Çu
C¬ së d÷ liÖu (CSDL) lµ mét trong nh÷ng m«n häc chuyªn ngµnh
quan träng cña chuyªn ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin. Môc ®Ých cña cuèn
s¸ch nh»m gióp b¹n ®äc n¾m b¾t nhanh nh÷ng vÊn ®Ò cèt lâi nhÊt vÒ mÆt
lý thuyÕt CSDL quan hÖ, trªn c¬ së ®ã vËn dông vµo thùc tÕ trong viÖc
thiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu logic còng nh− thiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin nãi
chung. Do ®ã, néi dung tµi liÖu kh«ng ®i s©u vµo viÖc chøng minh c¸c
®Þnh lý mµ chó träng ®Õn viÖc lµm s¸ng tá ý nghÜa thùc tÕ cña c¸c c«ng
thøc ®Ó tõ ®ã h−íng dÉn häc viªn c¸ch tiÕp cËn t− duy logic, n¾m v÷ng kü
thuËt tÝnh to¸n còng nh− c¸c b−íc triÓn khai gi¶i quyÕt c¸c bµi to¸n thùc
tÕ trªn khÝa c¹nh c«ng nghÖ.
Víi môc ®Ých cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ c¬ së d÷ liÖu quan
hÖ cho sinh viªn, häc viªn ngµnh c«ng nghÖ th«ng tin vµ c¸c ngµnh kü
thuËt kh¸c, Nhµ xuÊt b¶n Th«ng tin vµ TruyÒn th«ng tr©n träng giíi thiÖu
cuèn s¸ch “C¬ së d÷ liÖu quan hÖ vμ c«ng nghÖ ph©n tÝch - thiÕt kÕ” do
TS. Lª V¨n Phïng, ViÖn C«ng nghÖ th«ng tin, ViÖn Khoa häc vµ C«ng
nghÖ ViÖt Nam biªn so¹n.
Néi dung s¸ch ®−îc biªn so¹n sau nhiÒu n¨m thÓ nghiÖm gi¶ng d¹y
t¹i c¸c tr−êng ®¹i häc, cao ®¼ng vµ Trung t©m ®µo t¹o tin häc t¹i nhiÒu
tØnh thµnh trong c¶ n−íc. Cuèn s¸ch gåm 3 ch−¬ng:
Ch−¬ng 1 - Tæng quan vÒ c¬ së d÷ liÖu: trÝch läc nh÷ng kh¸i niÖm c¬
b¶n nhÊt vÒ d÷ liÖu, c¬ së d÷ liÖu, hÖ thèng xö lý d÷ liÖu, hÖ qu¶n trÞ
CSDL, c¸c ph−¬ng tiÖn diÔn t¶ d÷ liÖu, tõ ®iÓn d÷ liÖu, còng nh− nh÷ng
kh¸i niÖm cèt lâi vÒ m« h×nh d÷ liÖu sÏ ®−îc sö dông trong qu¸ tr×nh ph©n
tÝch, thiÕt kÕ CSDL.
Ch−¬ng 2 - M« h×nh c¬ së d÷ liÖu quan hÖ: tr×nh bµy nh÷ng kh¸i
niÖm c¬ b¶n nhÊt vÒ m« h×nh d÷ liÖu quan hÖ cña E.F.Codd, chóng ®−îc
dïng nhiÒu trong viÖc thiÕt kÕ c¸c hÖ qu¶n trÞ CSDL hiÖn nay. Ch−¬ng
nµy còng giíi thiÖu nh÷ng thuËt to¸n quan träng trong CSDL nh− c¸c
thuËt to¸n tÝnh bao ®ãng vµ kho¸ tèi tiÓu trªn 1 quan hÖ còng nh− trªn
1 s¬ ®å quan hÖ… Néi dung ch−¬ng cßn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c¸c d¹ng
chuÈn vµ c¸c thuËt to¸n cã liªn quan. ViÖc chuÈn ho¸ c¸c quan hÖ còng
nh− c¸c s¬ ®å quan hÖ ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc thiÕt kÕ c¸c
hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu trªn m« h×nh d÷ liÖu cña E.F.Codd. Bªn c¹nh
®ã, ch−¬ng 2 cßn tËp trung h−íng dÉn ¸p dông c¸c kh¸i niÖm vµ ph−¬ng
ph¸p tiªn tiÕn ®Ó chuÈn ho¸ c¸c quan hÖ ®Õn 3NF (3NF) trong c¸c hÖ
qu¶n trÞ CSDL hiÖn h÷u.
Ch−¬ng 3 - Quy tr×nh ph©n tÝch thiÕt kÕ CSDL: ®−îc tr×nh bµy mét
c¸ch hÖ thèng toµn bé quy tr×nh ph©n tÝch, thiÕt kÕ mét CSDL, bao gåm
c¸c giai ®o¹n chñ chèt nh− ph©n tÝch yªu cÇu d÷ liÖu, ph¸t triÓn m« h×nh
ph©n tÝch d÷ liÖu, thiÕt kÕ CSDL møc logic vµ møc vËt lý, thiÕt kÕ an toµn
b¶o mËt cho CSDL. Qu¸ tr×nh ph©n tÝch, thiÕt kÕ nh»m x©y dùng vµ qu¶n
trÞ CSDL ®−îc tr×nh bµy ë ®©y tËp trung vµo CSDL quan hÖ, mét lo¹i
CSDL ®−îc x©y dùng dùa trªn m« h×nh d÷ liÖu quan hÖ cã lý thuyÕt to¸n
häc v÷ng ch¾c nhÊt. Ngoµi ra, ®©y còng lµ lo¹i CSDL phæ biÕn nhÊt, ®−îc
sö dông hÇu hÕt trong c¸c hÖ qu¶n trÞ CSDL th«ng dông trªn thÕ giíi.
C¸c néi dung ®−îc gãi gän trong 3 ch−¬ng trªn lµ nh÷ng kiÕn thøc
thùc hµnh cÇn thiÕt cho bÊt cø b¹n ®äc nµo yªu vµ say mª víi c«ng nghÖ
th«ng tin.
Hy väng cuèn s¸ch sÏ thùc sù h÷u Ých ®èi víi c¸c kü s−, kü thuËt
viªn, c¸n bé gi¶ng d¹y vµ sinh viªn ngµnh C«ng nghÖ Th«ng tin, khi thùc
hiÖn c¸c ®Ò tµi, ®å ¸n, c¸c dù ¸n, còng nh− trong gi¶ng d¹y, häc tËp vµ
vËn hµnh c¸c hÖ thèng th«ng tin. Ngoµi ra, cuèn s¸ch còng lµ tµi liÖu
tham kh¶o bæ Ých cho b¹n ®äc quan t©m tíi lÜnh vùc nµy.
Nhµ xuÊt b¶n xin tr©n träng giíi thiÖu cïng b¹n ®äc vµ rÊt mong
nhËn ®−îc ý kiÕn ®ãng gãp cña quý vÞ. Mäi ý kiÕn ®ãng gãp xin göi vÒ
Nhμ xuÊt b¶n Th«ng tin vμ TruyÒn th«ng - 18 NguyÔn Du, Hµ Néi hoÆc
göi trùc tiÕp cho t¸c gi¶ theo ®Þa chØ:
[email protected].
Tr©n träng c¶m ¬n./.
nxb th«ng tin vμ truyÒn th«ng
Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ c¬ së d÷ liÖu
Tõ viÕt t¾t
CSDL
C¬ së d÷ liÖu
DBMS
HÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu
E_R
Thùc thÓ - mèi quan hÖ
KT_XH
Kinh tÕ - X· héi
NSD
Ng−êi sö dông
PC
M¸y tÝnh c¸ nh©n
PT_TK
Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ
RBTV
Rµng buéc toµn vÑn
5
6
C¬ së d÷ liÖu quan hÖ vμ c«ng nghÖ ph©n tÝch - thiÕt kÕ
Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ c¬ së d÷ liÖu
7
Ch−¬ng 1
tæng quan vÒ c¬ së d÷ liÖu
1.1. c¸c Kh¸i niÖm c¬ b¶n
1.1.1. D÷ liÖu
Trong m¸y tÝnh, thuËt ng÷ d÷ liÖu ®−îc xem nh− lµ c¸c ®Æc tÝnh
®−îc biÕt ®Õn mµ cã thÓ ghi l¹i vµ l−u tr÷ trªn c¸c thiÕt bÞ ghi nhí cña
m¸y tÝnh. D÷ liÖu lµ nh÷ng m« t¶ vÒ sù vËt, con ng−êi vµ sù kiÖn trong
thÕ giíi thùc.
D÷ liÖu bao gåm sè, kÝ tù, v¨n b¶n, h×nh ¶nh, ®å häa, ©m thanh,
®o¹n phim,… cã mét gi¸ trÞ nμo ®ã ®èi víi ng−êi sö dông (NSD)
chóng vμ ®−îc l−u tr÷, xö lý trong m¸y tÝnh.
VÝ dô:
- D÷ liÖu vÒ kh¸ch: tªn, ®Þa chØ, ®iÖn tho¹i, thÎ tÝn dông
- D÷ liÖu vÒ xe « t« cña kh¸ch: h·ng xe, ®êi xe, n¨m s¶n xuÊt
- D÷ liÖu vÒ nhËt ký söa ch÷a: ngµy phôc vô, tªn thî söa ch÷a, sè
tiÒn thanh to¸n
Trong ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi (KT_XH) cña con ng−êi, ng−êi ta
th−êng chia ra hai lo¹i d÷ liÖu lµ lo¹i d÷ liÖu ph¶n ¸nh cÊu tróc néi bé
cña c¬ quan (nh©n sù, nhµ x−ëng, thiÕt bÞ,… d÷ liÖu Ýt biÕn ®éng) vµ
lo¹i d÷ liÖu ph¶n ¸nh ho¹t ®éng cña tæ chøc (s¶n xuÊt, mua b¸n, giao
dÞch,…). Trong doanh nghiÖp, kh«ng kÓ con ng−êi vµ thiÕt bÞ, d÷ liÖu
cïng víi xö lý lµ 2 thµnh phÇn c¬ b¶n cña hÖ thèng: d÷ liÖu th−êng
dïng ®Ó ghi nhËn thùc tr¹ng.
D÷ liÖu cã thÓ ®−îc chia thμnh nhiÒu cÊp theo kiÓu c©y ph©n cÊp
l−u tr÷ d÷ liÖu (Data storage hierarchy)
8
C¬ së d÷ liÖu quan hÖ vμ c«ng nghÖ ph©n tÝch - thiÕt kÕ
Database - c¬ së d÷ liÖu
File - tÖp
Record - b¶n ghi
Field- tr−êng
Character or byte - Ký tù hoÆc byte
bit
Bit (binary digit) lµ mét sè cã 1 ký tù sè (digit), ®−îc biÓu diÔn
b»ng sè 0/1. §©y lµ ®¬n vÞ l−u tr÷ nhá nhÊt trong m¸y tÝnh.
Mét ký tù (character) hoÆc byte lµ mét tæ hîp 8 bit liªn tôc nhau
Ký tù gåm cã:
- ký tù ch÷ c¸i A - Z, a - z
- ký tù sè 0 - 9
- ký tù ®Æc biÖt (+, %, $,...)
CÊu tróc bit nhá nhÊt cho 1 ký tù lµ 0000 0000
CÊu tróc bit lín nhÊt cho 1 ký tù lµ 1111 1111
Nh− vËy cã 256 byte biÓu diÔn 28 = 256 ký tù kh¸c nhau
Cã 2 hÖ thèng m· ®Ó chuyÓn ®æi m· 8 bit thμnh c¸c ký tù:
- Extended binary coded decimal interchange code (dïng cho
m¸y mainframe vµ m¸y IBM lín)
- American standard code for information interchange (dïng cho
m¸y mini vµ m¸y vi tÝnh)
ViÖc chuyÓn ®æi d÷ liÖu ë d¹ng m· nµy sang d¹ng m· kia nhê vµo
nh÷ng tr×nh tiÖn Ých
Søc chøa ë bé nhí chÝnh vμ bé nhí phô ®−îc tÝnh b»ng:
- Kilobyte (K)
1K = 1024 byte
- Megabyte (M)
1M = 1024K
- Gigabyte (G)
1G = 1024M
- Tªtabyte (T)
1T = 1024G
Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ c¬ së d÷ liÖu
9
PhÇn lín m¸y PC (personal computer) thêi kú ®Çu ®Òu dùa trªn
chip 8086/8088 lµ lo¹i cã dung l−îng 16 bit.
PC míi hiÖn nay dïng chip cã dung l−îng lín nh− 32, 64 bit.
Field (Tr−êng) lµ tËp c¸c byte cã liªn quan
VÝ dô: tªn ng−êi cã thÓ ®−îc cÊu t¹o tõ c¸c tr−êng tªn, tªn lãt, hä
Tr−êng lµ ®¬n vÞ d÷ liÖu nhá nhÊt cã nghÜa ®èi víi NSD
Tr−êng cã thÓ chØ chøa 1 ký tù F (female)/M (male)
Tr−êng sè cã thÓ cã dÊu chÊm (.) vµ cã dÊu (©m/d−¬ng). Mét sè
phÇn mÒm kh«ng ®−îc phÐp sö dông sè ©m vµ dÊu chÊm thËp ph©n.
Tr−êng ph¶i ®−îc khai b¸o tr−íc
Record (b¶n ghi) lµ tËp c¸c tr−êng cã liªn hÖ víi nhau
B¶n ghi vÒ hîp ®ång thuª nh©n c«ng cã thÓ cã tr−êng tªn, ®Þa chØ,
sè giê lµm viÖc trong tuÇn. Tr−êng trong b¶n ghi ®−îc ph©n lo¹i (type)
x¸c ®Þnh ®é dµi tèi ®a (size). Nhê vËy b¶n ghi x¸c ®Þnh ®−îc sè byte
tæng céng ®−îc chøa trong mét vïng liªn tôc trong bé nhí.
File (tÖp) lµ tËp c¸c b¶n ghi chøa c¸c d÷ liÖu cã quan hÖ víi nhau
®−îc l−u vµo thiÕt bÞ nhí thø cÊp (®Üa mÒm, ®Üa cøng, b¨ng caset).
C¸c ph−¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó tæ chøc l−u tr÷ vµ ®äc c¸c tÖp trªn
®Üa hoÆc c¸c thiÕt bÞ l−u tr÷ gåm:
- Tæ chøc tÖp kiÓu tuÇn tù: c¸c b¶n ghi ®−îc l−u theo thø tù
- Tæ chøc tÖp truy xuÊt ngÉu nhiªn (trùc tiÕp): l−u c¸c tÖp tin theo
thø tù ngÉu nhiªn.
- Tæ chøc tÖp theo chØ môc: tæ chøc mét tr−êng kho¸ trong mçi
b¶n ghi nªn cã thÓ truy xuÊt b¶n ghi nµy theo kiÓu tuÇn tù hoÆc
ngÉu nhiªn.
PhÐp b¨m (hashing) lμ mét kü thuËt ®−îc sö dông ®Ó tÝnh ®Þa chØ
cña mét b¶n ghi trªn thiÕt bÞ vËt lý (®Üa tõ). Cßn tÖp ®−îc t¹o ra theo
kü thuËt nμy ®−îc gäi lμ tÖp b¨m (hash file).
10
C¬ së d÷ liÖu quan hÖ vμ c«ng nghÖ ph©n tÝch - thiÕt kÕ
Database (c¬ së d÷ liÖu) lµ hÖ thèng tÝch hîp cña c¸c tÖp, ®−îc
thiÕt kÕ nh»m môc ®Ých lµm gi¶m thiÓu sù trïng lÆp c¸c d÷ liÖu. Ngoµi
ra chóng cßn cã mét cÊu tróc cã thø tù ®Ó kÕt nèi c¸c tÖp l¹i víi nhau.
Theo nghÜa phæ th«ng, CSDL lµ tËp hîp d÷ liÖu vÒ mét ®¬n vÞ tæ chøc
nµo ®ã, l−u trªn m¸y, cã c¸ch tæ chøc qu¶n lý theo mét kiÓu m« h×nh
nµo ®ã. Trªn thùc tÕ, ng−êi ta ®· ®−a ra mét ®Þnh nghÜa CSDL ®Çy ®ñ
h¬n d−íi ®©y.
1.1.2. C¬ së d÷ liÖu
§Þnh nghÜa: CSDL ®−îc x¸c ®Þnh nh− lμ mét bé s−u tËp c¸c d÷
liÖu cã liªn quan logic víi nhau; nã ®−îc tæ chøc s¾p xÕp theo mét
c¸ch nμo ®ã vμ ®−îc c¸c hÖ øng dông cña mét ®¬n vÞ/c¬ quan cô thÓ
nμo ®ã sö dông.
VÝ dô: mét CSDL cña cöa hµng söa ch÷a xe « t« cã thÓ chøa c¸c
d÷ liÖu vÒ kh¸ch hµng (bao gåm c¸c kho¶n môc d÷ liÖu nh− tªn kh¸ch
hµng, ®Þa chØ, sè ®iÖn tho¹i, thÎ tÝn dông), c¸c d÷ liÖu vÒ xe « t« cña
kh¸ch hµng (bao gåm c¸c kho¶n d÷ liÖu nh− h·ng xe, ®êi xe, n¨m s¶n
xuÊt) vµ nhËt ký c¸c lÇn söa ch÷a cho mçi chiÕc xe (nh− ngµy ph¸t
sinh phôc vô, tªn thî söa, lo¹i h×nh söa ch÷a vµ sè tiÒn ®· thanh to¸n).
CSDL th−êng ®−îc sö dông víi nh÷ng øng dông cµi ®Æt riªng lÎ
trong m¸y tÝnh c¸ nh©n, hoÆc d−íi d¹ng mét CSDL tËp trung trªn
m¹ng LAN, hoÆc d−íi d¹ng mét CSDL ph©n t¸n trªn m¹ng WAN.
C¸c thµnh phÇn cña m«i tr−êng sö dông CSDL bao gåm:
- TÖp vµ CSDL,
- PhÇn cøng vµ hÖ ®iÒu hµnh,
- CÊu tróc d÷ liÖu vµ ph−¬ng ph¸p truy xuÊt d÷ liÖu.
1.1.3. HÖ thèng xö lý d÷ liÖu
Tõ khi cã m¸y tÝnh, ng−êi ta ®· t×m c¸ch l−u tr÷ d÷ liÖu vµ xö lý
chóng, mét trong nh÷ng hÖ thèng xö lý d÷ liÖu ®Çu tiªn ®ã lµ c¸c “hÖ
thèng xö lý tÖp”. MÆc dï ngµy nay nh÷ng hÖ thèng xö lý tÖp nµy kh«ng
Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ c¬ së d÷ liÖu
11
cßn ®−îc sö dông réng r·i nh−ng nã vÉn tån t¹i trong mét sè lÜnh vùc
hÑp. §Ó cã thÓ thÊy ®−îc nh÷ng −u nh−îc ®iÓm cña hÖ thèng xö lý tÖp
còng nh− cã thÓ hiÓu s©u h¬n t¹i sao ng−êi ta l¹i mong muèn x©y dùng
nh÷ng CSDL víi c¸c −u ®iÓm cña c¸ch tiÕp cËn dùa trªn hÖ thèng xö
lý tÖp, chóng ta sÏ xem xÐt mét c¸ch kh¸i qu¸t c¸c kh¸i niÖm quan
träng.
a. C¸c hÖ thèng xö lý tÖp truyÒn thèng
Khi ch−a cã CSDL, c¸c m¸y tÝnh cña chóng ta ph¶i xö lý d÷ liÖu
th«ng qua c¸c hÖ thèng xö lý tÖp truyÒn thèng. Ngµy nay, khi kh¶
n¨ng cña c¸c m¸y tÝnh ®· t¨ng lªn mét c¸ch ®¸ng kÓ, cã thÓ gi¶i quyÕt
c¸c bµi to¸n lín, ®ßi hái xö lý nh÷ng khèi d÷ liÖu ®å sé, phøc t¹p th×
c¸c hÖ thèng xö lý tÖp truyÒn thèng tá ra kh«ng cßn thÝch hîp vµ dÇn
dÇn nã ®−îc thay thÕ bëi c¸c hÖ thèng xö lý d÷ liÖu dùa trªn CSDL.
Tuy nhiªn sù hiÓu biÕt vÒ c¸c hÖ thèng xö lý tÖp vÉn lµ cÇn thiÕt bëi
hai lý do c¬ b¶n sau:
- Ngµy nay c¸c hÖ thèng xö lý tÖp vÉn cßn ®−îc sö dông trong
mét sè hÖ thèng, ®Æc biÖt lµ c¸c hÖ thèng phôc vô sao l−u CSDL.
- HiÓu ®−îc c¸c vÊn ®Ò còng nh− c¸c giíi h¹n cña c¸c hÖ thèng xö
lý tÖp sÏ gióp chóng ta thiÕt kÕ c¸c CSDL tèt h¬n.
VÝ dô vÒ mét øng dông dùa trªn hÖ thèng xö lý tÖp:
Mét c«ng ty chuyªn s¶n xuÊt c¸c ®å dïng b»ng gç ®· tiÕn hµnh
tin häc ho¸ c¸c nghiÖp vô cña m×nh trªn m¸y tÝnh. Tho¹t ®Çu, mçi mét
øng dông trong c«ng ty ®Òu ®−îc x©y dùng theo c¸ch tiÕp cËn xö lý tÖp
truyÒn thèng. Víi c¸ch tiÕp cËn nµy, c¸c hÖ thèng th«ng tin ®Òu tËp
trung vμo viÖc xö lý d÷ liÖu cña mçi mét phßng ban ®¬n lÎ, trong ®ã
c¸c hÖ thèng cè g¾ng ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña tõng nhãm ng−êi cô
thÓ. Do vËy, nh×n toµn bé vµo hÖ thèng th«ng tin cña toµn c«ng ty th×
kh«ng cã mét m« h×nh còng nh− kÕ ho¹ch hay s¬ ®å tæng thÓ nµo ®Ó
cã thÓ ho¹ch ®Þnh ®−îc cho viÖc ph¸t triÓn tiÕp theo cña c¸c øng dông.
HÖ thèng øng dông dùa trªn c¸ch tiÕp cËn xö lý tÖp nµy ®−îc minh häa
nh− trong h×nh 1.1, ®ã lµ c¸c hÖ thèng t¹o lËp ®¬n hµng (order Filling
12
C¬ së d÷ liÖu quan hÖ vμ c«ng nghÖ ph©n tÝch - thiÕt kÕ
System), hÖ thèng xö lý ho¸ ®¬n (Invoice System) vµ hÖ thèng qu¶n lý
l−¬ng cho nh©n viªn (Payroll System). Nh×n vµo h×nh vÏ chóng ta thÊy
r»ng, c¸c tÖp d÷ liÖu ®−îc kÕt nèi trùc tiÕp víi mçi ch−¬ng tr×nh øng
dông, mçi tÖp lµ mét tËp c¸c b¶n ghi liªn quan. VÝ dô, víi hÖ thèng
order Filling System cã 3 tÖp: Kh¸ch hµng (Customer), Nhµ cung cÊp
(Inventory Master) vµ Ho¸ ®¬n (order). Chóng ta nhËn thÊy r»ng cã
thÓ cã nh÷ng tÖp ®−îc l−u lÆp l¹i vμ sö dông bëi c¸c øng dông kh¸c
nhau (nh− Customer), ®©y chÝnh lµ mét trong nh÷ng nh−îc ®iÓm cña
c¸c hÖ thèng dùa trªn viÖc xö lý tÖp.
H×nh 1.1. Mét hÖ thèng xö lý tÖp truyÒn th«ng
C¸c nh−îc ®iÓm cña c¸c hÖ thèng xö lý tÖp:
- TÝnh phô thuéc gi÷a ch−¬ng tr×nh vμ d÷ liÖu: C¸c m« t¶ vÒ tÖp
d÷ liÖu ®−îc l−u trong mçi mét ch−¬ng tr×nh øng dông sö dông tÖp ®ã.
Nh− vÝ dô trªn, ch−¬ng tr×nh Program A truy nhËp c¶ hai tÖp Inventory
Master vµ Customer, do vËy ch−¬ng tr×nh nµy sÏ chøa c¸c m« t¶ chi
tiÕt cña c¶ 2 tÖp nµy. §iÒu nµy dÉn ®Õn, khi cã bÊt cø mét thay ®æi nµo
®Õn cÊu tróc tÖp sÏ ®ßi hái còng ph¶i cã c¸c thay ®æi t−¬ng øng ®Õn
Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ c¬ së d÷ liÖu
13
c¸c m« t¶ trong c¸c ch−¬ng tr×nh øng dông sö dông tÖp ®ã. Ngoµi ra,
nh− trong h×nh 1.1, nÕu tÖp Customer bÞ söa ®æi th× c¶ hai hÖ thèng
order System vµ Invoice system ®Òu bÞ ¶nh h−ëng.
- L−u tr÷ trïng lÆp d÷ liÖu: Trong h×nh 1.1 chóng ta nhËn thÊy
r»ng, hÖ thèng Order Filling cã chøa mét tÖp Inventory Master, trong
khi ®ã hÖ thèng Invoice còng chøa mét tÖp lµ Inventory Pricing. Râ
rµng gi÷a hai tÖp nµy sÏ cã sù l−u tr÷ trïng lÆp d÷ liÖu, vÝ dô c¸c
th«ng tin vÒ m« t¶ s¶n phÈm, gi¸ mçi s¶n phÈm còng nh− sè l−îng
®ang cã trong kho. ViÖc l−u tr÷ d− thõa d÷ liÖu nµy g©y ra rÊt nhiÒu
bÊt cËp vµ ®ßi hái kh«ng gian l−u tr÷ lín, nã rÊt dÔ vi ph¹m tÝnh toµn
vÑn cña d÷ liÖu.
- ViÖc chia sÎ d÷ liÖu bÞ h¹n chÕ: Trong c¸ch tiÕp cËn xö lý tÖp
nµy, mçi mét øng dông cã c¸c tÖp d÷ liÖu riªng cña nã vµ do vËy gi÷a
nh÷ng ng−êi sö dông, hä cã Ýt c¬ héi ®Ó cã thÓ chia sÎ d÷ liÖu cho
nhau nÕu kh«ng sö dông chung mét ph©n hÖ øng dông. Nh− trong h×nh
1.1, c¸c nh©n viªn trong phßng kÕ to¸n (Accounting Department) chØ
cã thÓ truy nhËp ®−îc nh÷ng tÖp trong øng dông cña c¸c phßng xö lý
®¬n hµng (Order Department) hay phßng qu¶n lý tiÒn l−¬ng (Payroll
Department). Do vËy, khi ng−êi l·nh ®¹o muèn t¹o ra nh÷ng b¸o c¸o
tæng hîp liªn phßng th× v« cïng khã kh¨n bëi d÷ liÖu ®−îc l−u riªng lÎ
còng nh− cã thÓ kh«ng thèng nhÊt gi÷a c¸c phßng.
- Tèn thêi gian x©y dùng: Víi mçi mét øng dông míi, ng−êi ph¸t
triÓn ch−¬ng tr×nh ph¶i b¾t ®Çu l¹i tõ ®Çu víi viÖc x©y dùng c¸c tÖp,
m« t¶ chóng còng nh− x©y dùng c¸c m«-®un ch−¬ng tr×nh ®Ó truy nhËp
tíi c¸c tÖp ®ã. Qu¸ tr×nh nµy tèn kh¸ nhiÒu thêi gian mÆc dï nã lu«n
lÆp l¹i gi÷a c¸c hÖ thèng.
- Chi phÝ cho b¶o tr× ch−¬ng tr×nh lín: Trªn thùc tÕ, cã ®Õn 80%
chi phÝ ®−îc dµnh cho giai ®o¹n b¶o tr× ch−¬ng tr×nh ®èi víi nh÷ng
øng dông dùa trªn c¸c hÖ thèng xö lý tÖp truyÒn thèng nµy.
Tuy nhiªn chóng ta còng cÇn ph¶i l−u ý r»ng, nh÷ng nh−îc ®iÓm
®èi víi c¸ch tiÕp cËn dùa trªn c¸c hÖ thèng xö lý tÖp truyÒn thèng nµy
14
C¬ së d÷ liÖu quan hÖ vμ c«ng nghÖ ph©n tÝch - thiÕt kÕ
còng cã thÓ gÆp ph¶i trong c¸ch tiÕp cËn dùa trªn CSDL (sÏ ®−îc tr×nh
bµy d−íi ®©y), nÕu nh− CSDL kh«ng ®−îc thiÕt kÕ tèt, còng nh− chóng
®−îc x©y dùng mét c¸ch riªng rÏ, kh«ng thèng nhÊt.
b. C¸ch tiÕp cËn CSDL
C¸ch tiÕp cËn CSDL nhÊn m¹nh ®Õn tÝnh chia sÎ vµ tÝch hîp cña
d÷ liÖu trong toµn bé ho¹t ®éng cña mét tæ chøc. Theo c¸ch tiÕp cËn
nµy, d÷ liÖu ®−îc l−u tr÷ cã tæ chøc, tËp trung d−íi d¹ng mét CSDL vµ
gi÷a c¸c d÷ liÖu cã sù liªn kÕt logic víi nhau.
C¸c −u ®iÓm mµ c¸ch tiÕp cËn dùa trªn CSDL mang l¹i so víi
c¸ch tiÕp cËn dùa trªn c¸c hÖ thèng xö lý tÖp truyÒn thèng:
- Tèi thiÓu ho¸ d− thõa d÷ liÖu: Môc ®Ých thiÕt kÕ trong c¸ch tiÕp
cËn CSDL chÝnh lµ cè g¾ng tÝch hîp c¸c tÖp d÷ liÖu riªng rÏ (vµ còng
lµ d− thõa) trong m« h×nh xö lý tÖp tr−íc ®©y vµo mét cÊu tróc logic
duy nhÊt. Mçi mét sù kiÖn cô thÓ sÏ ®−îc l−u tr÷ t¹i mét vÞ trÝ quy ®Þnh
trong CSDL. Còng cÇn l−u ý r»ng, c¸ch tiÕp cËn CSDL cã thÓ kh«ng
lo¹i bá hoµn toµn vÊn ®Ò d− thõa d÷ liÖu, nh−ng nã ®· cho phÐp ng−êi
thiÕt kÕ kiÓm so¸t ®−îc vÊn ®Ò nµy. VÝ dô, ®èi víi mçi ®¬n hµng trong
b¶ng ORDER cã chøa mét tr−êng Customer_id ®Ó biÓu diÔn mèi liªn
kÕt gi÷a n©ng cao hiÖu qu¶ truy vÊn cña CSDL, chóng ta cã thÓ chÊp
nhËn h×nh thøc l−u tr÷ d− thõa d÷ liÖu.
- TÝnh ®éc lËp ch−¬ng tr×nh - d÷ liÖu: TÝnh ®éc lËp víi d÷ liÖu
®−îc thÓ hiÖn ë sù t¸ch biÖt râ rµng gi÷a ch−¬ng tr×nh øng dông vµ c¸c
m« t¶ d÷ liÖu (siªu d÷ liÖu), do vËy nã cho phÐp d÷ liÖu cña mét doanh
nghiÖp ®−îc phÐp söa ®æi (trong mét giíi h¹n nµo ®ã) mµ kh«ng ph¶i
thay ®æi l¹i ch−¬ng tr×nh thao t¸c trªn c¸c d÷ liÖu ®ã.
- N©ng cao tÝnh nhÊt qu¸n d÷ liÖu: Víi viÖc lo¹i bá tÝnh d− thõa
d÷ liÖu, c¸ch tiÕp cËn CSDL ®· gi¶m bít ®−îc ®¸ng kÓ tÝnh kh«ng nhÊt
qu¸n cña d÷ liÖu. VÝ dô, nÕu ®Þa chØ cña kh¸ch hµng ®−îc l−u tr÷ duy
nhÊt, khi ®ã, nÕu kh¸ch hµng thay ®æi ®Þa chØ, chóng ta chØ viÖc lµm
mét ®éng t¸c lµ ®¬n gi¶n söa ®æi l¹i ®Þa chØ cña kh¸ch hµng ë vÞ trÝ duy
nhÊt ®ã, c¸c truy vÊn liªn quan ®Õn gi¸ trÞ nµy sÏ ®−îc tù ®éng nhËn
Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ c¬ së d÷ liÖu
15
gi¸ trÞ míi khi ®−îc thùc hiÖn. Nh− vËy, vÊn ®Ò vÒ cËp nhËt, söa ®æi d÷
liÖu rÊt ®¬n gi¶n vµ nhÊt qu¸n. Mét ®iÓm quan träng h¬n, c¸ch tiÕp cËn
CSDL sÏ lµm gi¶m ®¸ng kÓ kh«ng gian nhí so víi ph−¬ng ph¸p l−u tr÷
d÷ liÖu trong c¸c hÖ thèng xö lý tÖp truyÒn thèng.
- N©ng cao tÝnh chia sÎ d÷ liÖu: CSDL ®−îc thiÕt kÕ nh»m môc
®Ých chia sÎ d÷ liÖu. Mçi ng−êi sö dông hîp ph¸p ®−îc g¸n nh÷ng
quyÒn sö dông CSDL kh¸c nhau, ®èi víi mçi ng−êi (hoÆc nhãm ng−êi)
sö dông sÏ ®−îc cung cÊp nh÷ng khung nh×n sö dông kh¸c nhau, do
vËy hä cã thÓ chñ ®éng trong viÖc chia sÎ d÷ liÖu th«ng qua c¸c quyÒn
kiÓm so¸t d÷ liÖu.
- N©ng cao tÝnh s¶n phÈm cña øng dông: Mét lîi thÕ ®¸ng kÓ cña
c¸ch tiÕp cËn CSDL ®ã lµ gi¶m ®¸ng kÓ chi phÝ vµ thêi gian cho viÖc
ph¸t triÓn nh÷ng øng dông nghiÖp vô.
- ¸p ®Æt dÔ dμng c¸c tiªu chuÈn: Víi c¸ch tiÕp cËn CSDL, c¸c tiªu
chuÈn nh− quy −íc ®Æt tªn, sö dông quy tr×nh thèng nhÊt trong viÖc
truy nhËp, cËp nhËt vµ b¶o vÖ d÷ liÖu dÔ dµng ®−îc thùc hiÖn. C¸c chøc
n¨ng qu¶n trÞ CSDL th−êng cung cÊp mét lo¹t c¸c c«ng cô nh»m ®¶m
b¶o nh÷ng tiªu chuÈn nµy lu«n ph¶i ®−îc tho¶ m·n. TÝnh chÊt nµy lµm
cho viÖc b¶o tr× vµ trao ®æi d÷ liÖu trë nªn dÔ dµng vµ thuËn lîi h¬n.
- N©ng cao chÊt l−îng d÷ liÖu: Víi c¸ch tiÕp cËn CSDL, ng−êi
thiÕt kÕ cã thÓ x©y dùng c¸c rµng buéc toµn vÑn nh»m ®¶m b¶o d÷ liÖu
khi ®−îc ®−a vµo CSDL ph¶i tho¶ m·n mét sè quy t¾c nµo ®ã. HoÆc
®èi víi nh÷ng CSDL lín nh− kho d÷ liÖu, th× th«ng th−êng d÷ liÖu
®−îc lµm s¹ch tr−íc khi ®−îc ®−a vµo kho d÷ liÖu.
- N©ng cao kh¶ n¨ng truy xuÊt d÷ liÖu: Víi c¸c CSDL quan hÖ,
ng−êi sö dông kh«ng cÇn biÕt kü n¨ng vÒ lËp tr×nh còng cã thÓ dÔ dµng
t×m kiÕm vµ hiÓn thÞ d÷ liÖu th«ng qua mét ng«n ng÷ hái ®¸p d÷ liÖu
rÊt th©n thiÖn ®· ®−îc tiªu chuÈn ho¸.
- Gi¶m chi phÝ b¶o tr× ch−¬ng tr×nh: TÝnh chÊt nµy lµ hÖ qu¶ cña
tÝnh ®éc lËp ch−¬ng tr×nh - d÷ liÖu. TÝnh ®éc lËp ch−¬ng tr×nh - d÷ liÖu
cho phÐp x©y dùng ch−¬ng tr×nh t¸ch biÖt khái d÷ liÖu ë møc ®é nhÊt
16
C¬ së d÷ liÖu quan hÖ vμ c«ng nghÖ ph©n tÝch - thiÕt kÕ
®Þnh, do vËy khi cã sù söa ®æi, chóng ta chØ viÖc söa ®æi mét sè
m«-®un thao t¸c trªn d÷ liÖu mµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i söa ®æi l¹i toµn
bé ch−¬ng tr×nh. ChÝnh ®iÒu nµy ®· dÉn ®Õn viÖc gi¶m bít ®−îc chi phÝ
b¶o tr× ch−¬ng tr×nh.
Trªn ®©y lµ nh÷ng −u ®iÓm mµ c¸ch tiÕp cËn CSDL mang l¹i. Mét
CSDL th−êng ®−îc tÝch hîp vµo trong mét hÖ qu¶n trÞ CSDL (®ã lµ
mét ch−¬ng tr×nh m¸y tÝnh hay chÝnh x¸c h¬n lµ mét bé c¸c ch−¬ng
tr×nh m¸y tÝnh ®−îc x©y dùng ®Ó qu¶n lý mét CSDL).
1.1.4. Sù kh¸c biÖt gi÷a d÷ liÖu vμ th«ng tin
Hai thuËt ng÷ d÷ liÖu vµ th«ng tin liªn quan chÆt chÏ víi nhau,
trªn thùc tÕ chóng th−êng ®−îc sö dông thay ®æi cho nhau. Tuy nhiªn,
gi÷a chóng còng cã sù kh¸c biÖt vµ chóng ta nªn ph©n biÖt gi÷a d÷ liÖu
vµ th«ng tin.
Chóng ta quan niÖm th«ng tin lμ nh÷ng g× ®−îc t¹o nªn nh»m
gi¶m sù kh«ng x¸c ®Þnh. Th«ng tin th−êng ®−îc chiÕt xuÊt tõ d÷ liÖu.
Nãi c¸ch kh¸c chóng ta cã thÓ hiÓu th«ng tin nh− lµ d÷ liÖu ®· ®−îc xö
lý theo c¸ch mµ chóng cã thÓ lµm t¨ng hµm l−îng tri thøc cho NSD nã.
VÝ dô:
Ho¸ ®¬n N0- 852 cña nhµ cung cÊp A cÇn ph¶i thanh to¸n chËm
nhÊt lµ vµo ngµy 01/10/2005 ®ã lµ mét th«ng tin.
§Ó thÓ hiÖn th«ng tin ng−êi ta sö dông d÷ liÖu. Th«ng tin ®−îc thÓ
hiÖn qua c¸c gi¸ trÞ cña d÷ liÖu. Víi vÝ dô trªn, th«ng tin toµn bé ®−îc
thÓ hiÖn qua 3 lo¹i d÷ liÖu: STT ho¸ ®¬n, tªn nhµ cung cÊp, ngµy giíi
h¹n thanh to¸n.
Cã d÷ liÖu nh−ng ch−a thÓ hiÖn ®−îc th«ng tin.
VÝ dô:
Mai Linh
240685
§«ng Lan
060980
Minh Ph−¬ng
211279
17
Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ c¬ së d÷ liÖu
§Ó chuyÓn d÷ liÖu thµnh th«ng tin, cÇn tãm l−îc chóng l¹i hoÆc
xö lý vµ tr×nh bµy chóng d−íi c¸c d¹ng trùc quan h¬n nh− b¶ng, ®å thÞ
hay biÓu ®å (®Æt danh s¸ch trong mét ng÷ c¶nh, bæ sung thªm mét vµi
d÷ liÖu vµ cÊu tróc cña c¸c d÷ liÖu ®ã hoÆc tãm l−îc vµ biÓu diÔn d−íi
d¹ng trùc quan - d¹ng th«ng tin ®å thÞ):
B¶ng 1.1. Danh s¸ch líp Tin c¬ b¶n
Tªn
Ngμy th¸ng n¨m sinh
Mai Linh
240685
§«ng Lan
060980
Minh Ph−¬ng
211279
M· sinh viªn
Cã mét sè c¸ch diÔn t¶ d÷ liÖu nh− b»ng ®å thÞ h×nh b¸nh hoÆc ®å
thÞ h×nh cét. §å thÞ h×nh b¸nh biÓu diÔn c¬ cÊu giíi tÝnh. §å thÞ h×nh
cét biÓu diÔn t¨ng tr−ëng GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi,...
H×nh 1.2. C¸c c¸ch diÔn t¶ d÷ liÖu
1.1.5. Siªu d÷ liÖu
D÷ liÖu chØ trë nªn h÷u Ých khi chóng ®−îc ®Æt trong mét ng÷
c¶nh nµo ®ã. C¬ chÕ chÝnh cung cÊp ng÷ c¶nh cho d÷ liÖu ®ã chÝnh lµ
siªu d÷ liÖu, do vËy chóng ta cã thÓ hiÓu siªu d÷ liÖu lμ d÷ liÖu m« t¶
c¸c tÝnh chÊt hoÆc ®Æc tr−ng cña d÷ liÖu. C¸c tÝnh chÊt nµy cã thÓ lµ
c¸c d÷ liÖu vÒ ®Þnh nghÜa, vÒ cÊu tróc d÷ liÖu, vÒ c¸c luËt hay c¸c
rµng buéc.
Siªu d÷ liÖu cho phÐp ng−êi thiÕt kÕ CSDL vµ NSD biÕt cã d÷ liÖu
g×, tån t¹i ë ®©u, c¸c kho¶n môc d÷ liÖu kh¸c nhau ë ®iÓm g×. ViÖc
18
C¬ së d÷ liÖu quan hÖ vμ c«ng nghÖ ph©n tÝch - thiÕt kÕ
qu¶n lý siªu d÷ liÖu còng quan träng nh− viÖc qu¶n lý d÷ liÖu liªn
quan víi nã, bëi d÷ liÖu nÕu kh«ng ®−îc ph©n biÖt râ rµng sÏ g©y ra
nhÇm lÉn, sai sãt vµ kh«ng thÓ diÔn gi¶i næi. Trong CSDL, siªu d÷ liÖu
th−êng ®−îc l−u tr÷ trong mét vïng quy ®Þnh mµ chóng ta th−êng gäi
lµ tõ ®iÓn d÷ liÖu (Data Dictionary).
D÷ liÖu t¹o nªn néi dung cña CSDL, tuy nhiªn nã kh«ng quyÕt
®Þnh tÝnh hiÖu qu¶ cña CSDL. Bëi tÝnh hiÖu qu¶ ®−îc thÓ hiÖn qua viÖc
thiÕt kÕ vµ khai th¸c CSDL.
B¶ng 1.2. VÝ dô vÒ mét siªu d÷ liÖu cho b¶ng kÕt qu¶ häc tËp
Data item
Value
Length
Name
Type
Description
Min
max
Course
Char
30
Course_id vμ tªn
Section
Integer
1
Semester
Char
10
Häc kú vμ n¨m
Name
Char
30
Tªn Sinh viªn
ID
Integer
9
Sè hiÖu sinh viªn
Major
Char
4
M«n häc
GPA
Decimal
3
1
0.0
9
10.0
Sè hiÖu häc phÇn
§iÓm m«n häc
CÇn ph©n biÖt râ d÷ liÖu vµ siªu d÷ liÖu: siªu d÷ liÖu lµ phÇn ®−îc
t¸ch khái d÷ liÖu, siªu d÷ liÖu m« t¶ c¸c tÝnh chÊt cña d÷ liÖu, siªu d÷
liÖu kh«ng bao gåm d÷ liÖu.
1.1.6. KiÓu thùc thÓ vμ b¶ng d÷ liÖu
a. Thùc thÓ
Thùc thÓ lµ mét kh¸i niÖm ®−îc sö dông th−êng xuyªn trong qu¸
tr×nh ph©n tÝch, thiÕt kÕ CSDL. Chóng ta cÇn n¾m v÷ng b¶n chÊt cña
thùc thÓ.
Chóng ta nhËn thÊy r»ng trong thÕ giíi thùc, tån t¹i rÊt nhiÒu c¸c
®èi t−îng kh¸c nhau, vÝ dô nh− mét ng−êi trong tæ chøc, mét sinh viªn
Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ c¬ së d÷ liÖu
19
trong mét tr−êng ®¹i häc, hay thËm chÝ mét phßng ban trong mét viÖn
nghiªn cøu, tÊt c¶ nh÷ng ®èi t−îng ®ã ®Òu ®−îc coi lµ c¸c thùc thÓ
kh¸c nhau. Ngoµi ra nh÷ng ®èi t−îng trõu t−îng nh− “mét ngμnh khoa
häc” còng cã thÓ ®−îc coi lµ mét thùc thÓ.
VËy ta cã thÓ ®Þnh nghÜa: thùc thÓ nh− lμ mét ®èi t−îng cô thÓ hay
trõu t−îng trong thÕ giíi thùc mμ nã tån t¹i vμ cã thÓ ph©n biÖt víi c¸c
®èi t−îng kh¸c.
b. KiÓu thùc thÓ
Tõ ®Þnh nghÜa vÒ thùc thÓ nªu trªn, chóng ta nhËn thÊy r»ng trong
thÕ giíi thùc cã rÊt nhiÒu c¸c thùc thÓ gièng nhau ë mét sè khÝa c¹nh
nµo ®ã.
Nh− vËy, chóng ta cã thÓ coi mét nhãm c¸c thùc thÓ gièng nhau
h×nh thµnh lªn mét kiÓu thùc thÓ hay cßn gäi lµ tËp thùc thÓ.
VÝ dô:
TÊt c¶ c¸c sinh viªn trong mét tr−êng ®¹i häc t¹o thµnh mét kiÓu
thùc thÓ lµ STUDENT.
Tuy nhiªn chóng ta còng nhËn thÊy r»ng kh¸i niÖm “thùc thÓ
gièng nhau” kh«ng ®−îc x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c vµ ng−êi ta cã
thÓ ®−a ra rÊt nhiÒu c¸c tÝnh chÊt kh¸c nhau ®Ó h×nh thµnh lªn mét kiÓu
thùc thÓ, ®iÒu nµy phô thuéc vµo nhu cÇu qu¶n lý cña bµi to¸n.
VËy chóng ta cã thÓ hiÓu mét kiÓu thùc thÓ nh− lμ mét nhãm c¸c
thùc thÓ gièng nhau ë mét sè ®iÓm nhÊt ®Þnh nμo ®ã mμ chóng ta cÇn
quan t©m.
Mét trong c¸c b−íc chÝnh trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch, thiÕt kÕ
CSDL ®ã lµ: x©y dùng mét m« h×nh ®Æc t¶ thÕ giíi thùc, nãi mét c¸ch
cô thÓ h¬n tøc lµ lùa chän vµ m« t¶ c¸c kiÓu thùc thÓ còng nh− c¸c mèi
quan hÖ gi÷a c¸c kiÓu thùc thÓ ®ã.
Chóng ta cÇn ph¶i ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a kiÓu thùc thÓ vµ
thÓ hiÖn cña kiÓu thùc thÓ (hay thùc thÓ):
20
C¬ së d÷ liÖu quan hÖ vμ c«ng nghÖ ph©n tÝch - thiÕt kÕ
- Mét kiÓu thùc thÓ lµ mét tËp c¸c thùc thÓ cã chung mét sè tÝnh
chÊt hoÆc ®Æc tr−ng nµo ®ã. Mçi mét kiÓu thùc thÓ ph¶i ®−îc ®Æt mét
tªn duy nhÊt kh«ng trïng víi c¸c kiÓu thùc thÓ ®· cã.
- Cßn thÓ hiÖn cña thùc thÓ lµ mét tËp gi¸ trÞ cô thÓ cña kiÓu thùc thÓ.
VÝ dô:
B¶ng 1.3. KiÓu thùc thÓ EMPLOYEE vμ 2 thÓ hiÖn cña nã
KiÓu thùc thÓ: EMPLOYEE
C¸c thuéc tÝnh:
Emp_id
Char(10)
Emp_name
Char(50)
Address
Char(50)
Date_hired
Date
Vμ hai thÓ hiÖn:
642 - 17 - 125
781 - 78 - 157
Kim LuyÕn
Ngäc Lan
10A T©y Hå
2 Hμ §«ng
01/01/2007
01/06/2008
Khi ph©n tÝch thiÕt kÕ mét CSDL, mét kiÓu thùc thÓ chØ ®−îc m«
t¶ mét lÇn (sö dông siªu d÷ liÖu), trong khi ®ã c¸c thÓ hiÖn cña kiÓu
thùc thÓ ®ã l¹i ®−îc biÓu diÔn bëi d÷ liÖu l−u trong CSDL.
§Ó ®Æt tªn cho kiÓu thùc thÓ, chóng ta dïng c¸c danh tõ viÕt liÒn
víi c¸c ch÷ c¸i ®−îc viÕt hoa, bao quanh bëi mét h×nh ch÷ nhËt:
H×nh 1.3. KiÓu thùc thÓ
C¸c kiÓu thùc thÓ ®−îc ®Æc t¶ bëi mét tËp c¸c ®Æc tr−ng mµ chóng
ta quy −íc gäi lµ c¸c thuéc tÝnh. Do vËy muèn thµnh lËp mét kiÓu thùc
thÓ ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc tËp c¸c thuéc tÝnh chung nhÊt.
c. B¶ng d÷ liÖu hay quan hÖ
Trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch CSDL, kh¸i niÖm kiÓu thùc thÓ ®−îc sö
dông ®Ó minh häa cho mét líp c¸c thùc thÓ gièng nhau. B¶ng d÷ liÖu