Tài liệu Đánh giá rủi ro trước khi cho vay đtpt tại chi nhánh ngân hàng đt&pt yên bái

Chuyªn ®Ò thùc tËp Lêi nãi ®Çu Chóng ta ®ang sèng trong mét nÒn kinh tÕ n¨ng ®éng mang tÝnh chÊt toµn cÇu. Trong nÒn kinh tÕ Êy xu h−íng héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc ®ang lµ xu h−íng chung cña c¸c quèc gia. N¨m 2004 lµ n¨m cã ý nghÜa lÞch sö quan träng trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn 5 n¨m (2001-2005) Trong bèi c¶nh ®æi míi chung cña ®Êt n−íc, NHTM víi vai trß lµ mét trung gian tµi chÝnh quan träng cña x· héi ®· tõng b−íc c¶i tæ ho¹t ®éng cña m×nh hoµ nhËp víi c¬ chÕ míi cña thÞ tr−êng, më réng m¹ng l−íi cho vay víi c¸c doanh nghiÖp. §©y lµ ph−¬ng h−íng ph¸t triÓn tÝn dông míi trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Bëi nÒn kinh tÕ ®· chøa ®ùng trong nã nh÷ng tiÒm n¨ng néi t¹i to lín, mét khi ®−îc quan t©m ®óng møc sÏ trë thµnh lùc l−îng chÝnh thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ trong t−¬ng lai thÞ tr−êng tÝn dông sÏ trë nªn réng lín, chÊt l−îng tÝn dông sÏ lµ mét vÊn ®Ò ®−îc x· héi vµ ng©n hµng hÕt søc quan t©m. Kh¾c phôc kiÒm chÕ nî qu¸ h¹n ®ang lµ ®ßi hái cÊp b¸ch ®−îc ®Æt ra ®èi víi toµn ng©n hµng Hoµ chung víi sù chuyÓn m×nh cña nÒn kinh tÕ Êy, c¸c NHTM nãi chung vµ Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i nãi riªng ®· thÊy ®−îc tiÒm n¨ng to lín cña c¸c doanh nghiÖp vèn ®· ®Çy tiÒm n¨ng víi ho¹t ®éng linh ho¹t, uyÓn chuyÓn n¨ng ®éng vµ cã tÝnh tù chñ cao, vèn ®Çu t− lín, thêi gian hoµn vèn t−¬ng ®èi dµi thÝch øng víi sù ®Çu t− vµ ph¸t triÓn cña Chi nh¸nh. §©y lµ thÞ tr−êng kh«ng nh÷ng gióp ng©n hµng më réng quy m« kinh doanh mµ cßn gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ. NhËn thøc ®−îc vai trß quan träng cña TDNH ®èi víi c¸c doanh nghiÖp còng nh− kh¶o s¸t vÒ t×nh h×nh cho vay cña Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn b¸i, trong thêi gian thùc tËp t¹i chi nh¸nh em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi "§¸nh §¸nh gi¸ rñi ro tr−íc khi cho vay §TPT t¹i Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT §T PT Yªn B¸i " lµm chuyªn ®Ò tèt nghiÖp víi hy väng gãp mét phÇn kiÕn thøc nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc kh¾c phôc kiÒm chÕ nî qu¸ h¹n, x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p tÝn dông cho sù ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp trªn ®Þa bµn tØnh Yªn B¸i. Néi dung nghiªn cøu gåm ba phÇn Ch−¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ®¸nh gi¸ rñi ro tr−íc khi cho vay ®Çu t− ph¸t triÓn cña ng©n hµng th−¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng Ch−¬ng 2 §T&PT PT Thùc tr¹ng ®¸nh gi¸ rñi ro tr−íc khi cho vay §TPT t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §T Yªn B¸i Ch−¬ng 3 Gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c ®¸nh gi¸ rñi ro tr−íc khi cho vay §TPT t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §T&PT §T PT Yªn B¸i 1 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp Ch−¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ®¸nh gi¸ rñi ro Tr−íc khi cho vay ®Çu t− ph¸t triÓn cña ng©n hµng th−¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng 1.1. Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Th−¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng 1.1.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ c¸c nghiÖp vô cña Ng©n hµng Ng©n hµng th−¬ng m¹i lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cã tõ l©u ®êi. Ng©n hµng th−¬ng m¹i ®Çu tiªn ®−îc ra ®êi vµo n¨m 1782. §Õn nay, Ng©n hµng cã ho¹t ®éng gÇn gòi víi nh©n d©n vµ cã nÒn kinh tÕ trong c¸c n−íc ph¸t triÓn, hÇu nh− kh«ng cã mét c«ng d©n nµo kh«ng cã quan hÖ giao dÞch víi ng©n hµng. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, ho¹t ®éng vµ dÞch vô cña NHTM cµng ®i s©u vµo nh÷ng ngâ ngh¸ch cña nÒn kinh tÕ vµ ®êi sèng cña con ng−êi. Mäi c«ng d©n ®Òu chÞu t¸c ®éng cña ng©n hµng, dï hä lµ kh¸ch hµng göi tiÒn, mét ng−êi vay hay ®¬n gi¶n lµ mét ng−êi ®ang lµm viÖc cho mét doanh nghiÖp cã vay vèn vµ sö dông c¸c dÞch vô ng©n hµng. NHTM cã nh÷ng nghiÖp vô chñ yÕu nh− sau a) NghiÖp vô tµi s¶n nî vµ vèn cña Ng©n hµng §©y lµ nghiÖp vô khëi ®Çu t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn ng©n hµng vÒ sau, khi NHTM dB h×nh thµnh vµ æn ®Þnh, c¸c nghiÖp vô cña nã ®−îc xen kÏ lÉn nhau trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. - NghiÖp vô ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸: C¸c NHTM th−êng sö dông nghiÖp vô nµy ®Ó thu hót c¸c kho¶n vèn cã tÝnh dµi h¹n nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng ®Çu t− c¸c kho¶n vèn dµi h¹n cña Ng©n hµng vµo nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra, nghiÖp vô nµy cßn gióp c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i t¨ng c−êng tÝnh æn ®Þnh vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. - NghiÖp vô ®i vay: Sau khi ®B sö dông hÕt vèn, nh−ng vÉn ch−a d¸p øng ®−îc nhu cÇu vay vèn cña kh¸ch hµng hoÆc ph¶i ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n vµ chi cña kh¸ch hµng, c¸c NHTM cã thÓ ®i vay NHT¦, ë c¸c NHTM kh¸c, vay ë mét thÞ tr−êng tiÒn tÖ, vay c¸c tæ chøc ngoµi n−íc,…Vèn ®i vay chØ chiÕm mét tû träng cã thÓ chÊp nhËn ®−îc trong kÕt cÊu nguån vèn, nh−ng nã rÊt cÇn thiÕt vµ cã vÞ trÝ quan träng ®Ó ®¶m b¶o cho ng©n hµng ho¹t ®éng kinh doanh mét c¸ch b×nh th−êng. - NghiÖp vô huy ®éng vèn kh¸c: C¸c ng©n hµng cßn huy ®éng vèn d−íi h×nh thøc uû th¸c hay ®¹i lý cho c¸c tæ chøc c¸ nh©n. Nhê vµo uy tÝn vµ nghiÖp vô cña 2 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp m×nh, c¸c ng©n hµng th−êng ®−îc c¸c tæ chøc hoÆc c¸ nh©n uû th¸c thùc hiÖn thanh to¸n tiÒn hoÆc gi¶i ng©n vèn, lµm ®¹i lý kh¸c. b) NghiÖp vô tµi s¶n cã - NghiÖp vô ng©n quü: §Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña m×nh, c¸c Ng©n hµng th−êng ph¶i thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c quy ®Þnh mang tÝnh ph¸p luËt vÒ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña Ng©n hµng trung −¬ng nh−: tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc.... MÆc dï kho¶n vèn dïng cho nghiÖp vô nµy cña Ng©n hµng mang l¹i lîi nhuËn thÊp hoÆc kh«ng mang l¹i lîi nhuËn nh−ng nã l¹i gióp ng©n hµng kh«ng bÞ mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n khi kh¸ch hµng göi tiÒn rót tiÒn tr−íc h¹n, còng nh− ®¶m b¶o an toµn chung vÒ ho¹t ®éng cña tõng Ng©n hµng th−¬ng m¹i. - NghiÖp vô cho vay: NghiÖp vô cho vay lµ nghiÖp vô mang l¹i lîi nhuËn chÝnh cho c¸c Ng©n hµng. NghiÖp vô nµy rÊt ®a d¹ng vÒ h×nh thøc vµ phøc t¹p vÒ néi dung. NghiÖp vô nµy bao gåm: tÝn dông trung dµi h¹n, ng¾n h¹n, cho thuª tµi chÝnh, b¶o lBnh... NghiÖp vô nµy mang tÝnh rñi ro cao do chÞu nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng nh−: kinh tÕ, chÝnh trÞ, ®iÒu kiÖn tù nhiªn... c) NghiÖp vô kinh doanh kh¸c §Ó gi¶m rñi ro trong ho¹t ®éng Ng©n hµng, c¸c Ng©n hµng th−¬ng m¹i ph¶i thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm cña m×nh nh−: dÞch vô t− vÊn, ®Çu t− tµi chÝnh, liªn doanh, hïn vèn, gãp vèn, kinh doanh vµng b¹c ®¸ quý, kinh doanh ngo¹i hèi... Tãm l¹i: c¸c nghiÖp vô cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng v« cïng phong phó vµ phøc t¹p, chóng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. NghiÖp vô tµi s¶n nî quyÕt ®Þnh ®Õn quy m« vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña nghiÖp vô tµi s¶n cã. Mçi nghiÖp vô ®Òu lµ tiÒn ®Ò, ®iÒu kiÖn ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c nghiÖp vô kh¸c Tuy vËy trong c¸c nghiÖp vô cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i th× nghiÖp vô tÝn dông vÉn lµ nghiÖp vô quan träng nhÊt, lµ nghiÖp vô sinh lêi chñ yÕu, quyÕt ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i. §i ®«i víi viÖc ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña nghiÖp vô tÝn dông th× nh÷ng khã kh¨n mµ ng©n hµng gÆp ph¶i ngµy cµng nhiÒu vµ phøc t¹p. §Ó t¨ng c−êng chÊt l−îng tÝn dông, c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i th−êng xuyªn ph¶i ®¸nh gi¸ rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông cña m×nh. 3 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp 1.1.2. Rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i 1.1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ rñi ro Cã nhiÒu c¸ch ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ rñi ro nh−: "rñi ro trong ho¹t ®éng kinh tÕ nãi chung lµ nh÷ng tæn thÊt mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i g¸nh chÞu trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh" hoÆc "rñi ro lµ nh÷ng bÊt tr¾c g©y ra mÊt m¸t, thiÖt h¹i” nh−ng nãi chung mäi ®Þnh nghÜa ®Òu ®i tíi sù kh¼ng ®Þnh "rñi ro lµ nh÷ng ®iÒu ngoµi mong muèn vµ mang l¹i hËu qu¶ xÊu". Rñi ro cã thÓ gÆp bÊt cø lóc nµo ngoµi ý thøc cña con ng−êi. Chóng ta kh«ng thÓ lo¹i bá hoµn toµn rñi ro ra khái m«i tr−êng kinh doanh mµ chØ cã thÓ nghiªn cøu nã, nhËn biÕt nã vµ h¹n chÕ nã tíi møc thÊp nhÊt. Ng©n hµng th−¬ng m¹i lµ mét doanh nghiÖp ®Æc biÖt kinh doanh trong lÜnh vùc tiÒn tÖ. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh, ng©n hµng chÞu nhiÒu rñi ro kh¸c nhau do nguyªn nh©n kh¸ch quan, chñ quan .... 1.1.2.2. Nh÷ng rñi ro chñ yÕu trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NH TM a)Rñi ro tÝn dông Rñi ro trong kinh doanh tÝn dông lµ nh÷ng tæn thÊt x¶y ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kinh doanh tÝn dông cña m×nh. Rñi ro tÝn dông lµ rñi ro do kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®−îc nî vay cho ng©n hµng. C¸c kho¶n tiÒn cho vay th−êng cã tû lÖ rñi ro h¬n so víi c¸c tµi s¶n cã kh¸c. Do tÝnh láng thÊp vµ tÝnh rñi ro cao h¬n nªn c¸c ng©n hµng th−êng thu ®−îc lîi nhuËn cao tõ ho¹t ®éng tÝn dông. Trªn thÕ giíi, ho¹t ®éng tÝn dông mang l¹i 2/3 thu nhËp cho ng©n hµng. Cßn t¹i ViÖt nam 90%thu nhËp cña c¸c ng©n hµng tõ nghiÖp vô tÝn dông. Muèn h¹n chÕ rñi ro trong kinh doanh tÝn dông cña c¸c ng©n hµng nhÊt thiÕt ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®ång bé c¶ vÒ m«i tr−êng kinh tÕ, c¬ chÕ nghiÖp vô, c«ng t¸c tæ chøc, ®µo t¹o c¸n bé... b) Rñi ro thiÕu vèn kh¶ dông Víi t− c¸ch lµ mét trung gian tµi chÝnh, ng©n hµng lµ mét doanh nghiÖp mµ ng−êi qu¶n lý nã lu«n lu«n nh»m tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Rñi ro thiÕu vèn x¶y ra khi ng©n hµng kh«ng ®¸p øng ®−îc vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Nã x¶y ra khi t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi nghiªm träng gi÷a viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn thiÕu vèn do ng©n hµng kh«ng cã c¸c chÝnh s¸ch huy ®éng vèn linh ho¹t, chÝnh s¸ch lBi suÊt ch−a phï hîp. 4 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp c) Rñi ro l?i suÊt LBi suÊt lµ chi phÝ ®Ó ®i vay hoÆc gi¸ ph¶i tr¶ ®Ó thuª vèn trong mét thêi gian nµo ®ã. C¸c ng©n hµng ho¹t ®éng trong c¬ chÕ lBi suÊt lu«n biÕn ®æi theo lBi suÊt cña thÞ tr−êng. HiÖn t−îng lBi suÊt t¨ng hoÆc gi¶m cã thÓ g©y rñi ro cho ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i. HiÖn nay ®Ó gi¶m rñi ro lBi suÊt c¸c ng©n hµng th−êng thùc hiÖn c¸c hîp ®ång víi lBi suÊt th¶ næi, lBi suÊt ®−îc ¸p dông theo sù thay ®æi lBi suÊt c¬ b¶n cña ng©n hµng nhµ n−íc biÕn ®éng cña lBi suÊt trªn thÞ tr−êng tiÒn tÖ. d) Rñi ro tû gi¸ hèi ®o¸i C¸c rñi ro trong viÖc giao dÞch ngo¹i hèi xuÊt ph¸t tõ tû gi¸ hèi ®o¸i cña c¸c lo¹i tiÒn tÖ kh¸c nhau do t¸c ®éng cña kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña mét ®Êt n−íc.VËy rñi ro tû gi¸ hèi ®o¸i lµ rñi ro x¶y ra khi cã biÕn ®éng vÒ tû gi¸ ngo¹i hèi. Do tû gi¸ chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau nh− t×nh h×nh kinh tÕ cña c¸c n−íc, lBi suÊt cña tõng ®ång tiÒn, ®iÒu kiÖn vÒ thiªn nhiªn... nªn th−êng xuyªn cã sù biÕn ®éng. e) Rñi ro trong thanh kho¶n Rñi ro trong thanh kho¶n ph¸t sinh khi nh÷ng ng−êi göi tiÒn ®ång thêi cã nhu cÇu rót tiÒn göi ë ng©n hµng ngay lËp tøc. Trong nh÷ng tr−êng hîp nh− vËy ng©n hµng ph¶i ®i vay bæ sung nguån vèn thanh to¸n hoÆc ph¶i b¸n tµi s¶n cña m×nh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu rót tiÒn cña ng−êi göi tiÒn. §©y lµ lo¹i rñi ro kh«ng nh÷ng ¶nh h−ëng nÆng nÒ ®Õn ho¹t ®éng cña ng©n hµng mµ cßn ¶nh h−ëng ®Õn c¶ mét nÒn kinh tÕ. C¸c cuéc khñng ho¶ng ng©n hµng th−¬ng m¹i kÐo theo sù suy tho¸i kinh tÕ, ¶nh h−ëng s©u s¾c ®Õn ®êi sèng kinh tÕ, xB héi f) C¸c lo¹i rñi ro kh¸c: Trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng cßn chÞu nh÷ng lo¹i rñi ro kh¸c nhau nh−: rñi ro do ho¹t ®éng ngo¹i b¶ng, rñi ro c«ng nghÖ, rñi ro quèc gia ..... Tãm l¹i: Rñi ro trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña c¸c Ng©n hµng th−¬ng m¹i tuú theo møc ®é mµ ¶nh h−ëng Ýt hay nhiÒu tíi b¶n th©n Ng©n hµng còng nh− kh¸ch hµng cña hä. §Æc biÖt, rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông ¶nh h−ëng lín tíi ng©n hµng còng nh− tíi toµn bé nªn kinh tÕ. Khi mét kho¶n tÝn dông lín gÆp rñi ro cã thÓ dÉn tíi t×nh tr¹ng ng©n hµng thiÕu vèn kh¶ dông hoÆc mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. Khi ®ã lßng tÝn cña kh¸ch hµng vµo Ng©n hµng gi¶m sót ®¸ng kÓ cã thÓ g©y nªn t×nh tr¹ng rót vèn å ¹t do ®ã cµng ®Èy ng©n hµng vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n h¬n. 5 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp ChÝnh v× nh÷ng ®iÒu trªn mµ c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i lu«n ph¶i quan t©m ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ c¸c rñi ro trong c¸c kho¶n tÝn dông cña m×nh. 1.2. TÝn dông §TPT cña NHTM 1.2.1. kh¸i niÖm Trong kinh tÕ thÞ tr−êng ho¹t ®éng tÝn dông rÊt ®a d¹ng, phong phó. §Ó ho¹t ®éng tÝn dông ®−îc tèt, c¸c Ng©n hµng th−¬ng m¹i th«ng qua ph©n lo¹i tÝn dông quy ®Þnh quy tr×nh vµ c¸c tiªu chuÈn qu¶n lý tÝn dông, ph©n tÝch tÝn dông, qu¶n lý c¬ cÊu tµi s¶n nî-tµi s¶n cã, qu¶n lý rñi ro tÝn dông. Ph©n lo¹i tÝn dông nh»m gi¸m s¸t vµ kiÓm tra nh÷ng kho¶n nî hiÖn cã theo c¸c møc ®é kh¸c nhau, x¸c ®Þnh chÊt l−îng vµ møc ®é rñi ro cña nh÷ng kho¶n nî, tõ ®ã cã chÕ ®é qu¶n lý thÝch hîp ®èi víi tõng kho¶n cho vay. Cã nhiÒu tiªu thøc ph©n lo¹i tÝn dông nh− c¸c tiªu thøc thêi h¹n tÝn dông, møc ®é cho vay, ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o ®èi víi kho¶n cho vay. NÕu ph©n lo¹i theo thêi h¹n cho vay cã: TÝn dông ng¾n h¹n, tÝn dông trung h¹n, tÝn dông dµi h¹n (hay cßn gäi lµ tÝn dông §TPT). - TÝn dông trung h¹n : Lµ lo¹i tÝn dông trªn 12 th¸ng ®Õn 60 th¸ng(Cã thêi kú quy ®Þnh tõ 12 th¸ng ®Õn 36 th¸ng), lo¹i tÝn dông nµy cung cÊp ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh c¶i tiÕn vµ ®æi míi kü thuËt më réng vµ x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp nhá cã thêi gian thu håi vèn nhanh. - TÝn dông dµi h¹n: Lµ lo¹i tÝn dông cã thêi gian tõ 60 th¸ng trë lªn nh−ng kh«ng qu¸ thêi h¹n ho¹t ®éng cßn l¹i theo quyÕt ®Þnh thµnh lËp hoÆc giÊy phÐp thµnh lËp ®èi víi ph¸p nh©n vµ kh«ng qu¸ 15 n¨m ®èi víi cho vay c¸c dù ¸n ®Çu t− phôc vô ®êi sèng, ®−îc sö dông ®Ó cung cÊp vèn ®Çu t− x©y dùng (§Çu t− x©y dùng xÝ nghiÖp míi, c«ng tr×nh thuéc c¬ së h¹ tÇng: ®−êng x¸, s©n bay, ..) c¶i tiÕn thiÕt bÞ kü thuËt, ®æi míi c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt vèn lín thêi gian hoµn vèn ph¶i nhiÒu n¨m . 1.2.2. §Æc ®iÓm cña tÝn dông §TPT TÝn dông §TPT lµ mét lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n trªn mét n¨m vµ ®−îc dïng ®Ó cung cÊp mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i tiÕn ®æi míi kü thuËt, më réng x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c¬ b¶n, c¸c c«ng tr×nh thuéc c¬ së h¹ tÇng, c¶i tiÕn vµ më réng s¶n xuÊt quy m« lín. Nãi chung tÝn dông §TPT ®−îc ®Çu t− ®Ó h×nh thµnh vèn cè ®Þnh vµ mét phÇn vèn l−u ®éng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó t¨ng doanh sè hay më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng. TÝn dông §TPT: §ã lµ c¸c kho¶n tÝn dông ®Þnh kú do Ng©n hµng trùc tiÕp cÊp vèn cho ng−êi vay, møc cho vay ®−îc x¸c ®Þnh theo nhu cÇu c¸c dù ¸n cho vay, quy m« kho¶n cho vay kh¸c nhau ®¸ng kÓ gi÷a c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c 6 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp nhau nh−ng th−êng dùa trªn nguyªn t¾c dµnh kho¶n cho vay lín cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t− lín vÒ nhµ m¸y vµ trang thiÕt bÞ . Ph−¬ng thøc cÊp tiÒn vay vµ hoµn tr¶ tiÒn vay cña lo¹i tÝn dông nµy lµ: cã thÓ cÊp vèn mét lÇn hoÆc nhiÒu lÇn, cßn khi hoµn tr¶ (kh¸c víi vay ng¾n h¹n ph¶i tr¶ mét lÇn) th× ë ph−¬ng thøc nµy cã thÓ tr¶ vµo mét lÇn mµ còng cã thÓ tr¶ theo thêi gian biÓu, th−êng th× tr¶ theo thêi gian biÓu. LBi suÊt cã thÓ ®−îc Ên ®Þnh theo c¬ chÕ lBi suÊt c¬ b¶n cña ng©n hµng Nhµ n−íc vµ cña ngµnh trªn c¬ së ®èi t−îng cho vay mµ hai bªn tho¶ thuËn. Thêi h¹n cho vay th−êng ®−îc Ên ®Þnh theo quy ®Þnh chung vµ phô thuéc vµo kh¶ n¨ng thu håi vèn tr¶ nî cña ng−êi vay do 2 bªn tho¶ thuËn. 1.2.3. Vai trß cña tÝn dông §TPT ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ - TÝn dông §TPT ®ãng vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ trªn c¬ së cung øng vèn cho viÖc ®Çu t− c¬ së h¹ tÇng c¸c khu c«ng nghiÖp, c¸c khu ®« thÞ. - TÝn dông §TPT nh»m cung øng vèn cho nh÷ng doanh nghiÖp cã tiÒm n¨ng më réng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh mµ thiÕu vèn. §©y lµ mét c¸ch gi¸n tiÕp thùc hiÖn viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ. Cã ph¸t triÓn ®−îc s¶n xuÊt chóng ta míi cã c¬ së ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung. Trî gióp vèn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ theo ph−¬ng thøc tÝn dông trung, dµi h¹n lµ ®Çu t− chiÒu s©u gióp c¸c ®¬n vÞ ®ã më réng s¶n xuÊt, t¨ng quy m« vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao chÊt l−îng c«ng tr×nh. - T¹o thÞ tr−êng sö dông vèn ng¾n h¹n : TÝn dông §TPT ®Ó ®Çu t− trang thiÕt bÞ cña doanh nghiÖp lµm kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Do ®ã doanh nghiÖp l¹i cÇn thªm nhiÒu vèn l−u ®éng h¬n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tr−íc m¾t nh− mua nguyªn liÖu, thuª thªm nh©n c«ng, thuª ®¹i lý b¸n hµng... Tõ ®ã dÉn ®Õn thÞ tr−êng vèn ng¾n h¹n ®−îc më réng theo tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt. - TÝn dông §TPT ®Ó ph¸t triÓn ngµnh kinh tÕ theo chiÒu s©u, ®ã lµ ®Çu t− vµo c¸c c«ng tr×nh s¶n xuÊt, trang thiÕt bÞ, m¸y mãc, tµi s¶n cè ®Þnh... Do ®ã sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, hµng ho¸ ®Ó tiªu thô trong n−íc vµ ®Ó xuÊt khÈu. ViÖc xuÊt khÈu nhiÒu hµng ho¸ sÏ t¨ng nhiÒu ngo¹i tÖ cho quèc gia vµ ®¶m b¶o c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ. - TÝn dông §TPT gióp cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn, doanh thu cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt t¨ng, c¸c doanh nghiÖp t¨ng thªm phÇn vèn gãp vµo Ng©n s¸ch Nhµ n−íc, gãp phÇn æn ®Þnh tiÒn tÖ, kiÒm chÕ l¹m ph¸t. NhËn thøc ®−îc tÇm quan träng cña tÝn dông §TPT mçi mét Ng©n hµng nãi riªng vµ quèc gia nãi chung ®Òu ®Èy m¹nh c«ng t¸c tÝn dông t×m mäi biÖn ph¸p 7 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp n©ng cao tû träng còng nh− hiÖu qu¶ tÝn dông §TPT lµm tiÒn ®Ò më réng kinh doanh trong thêi gian tíi. 1.2.4. Sù tån t¹i kh¸ch quan cña quan hÖ tÝn dông §TPT trong nÒn KTTT Trong c¬ chÕ thÞ tr−êng, c¸c quan hÖ tÝn dông nãi chung vµ quan hÖ tÝn dông §TPT tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan v× 3 lý do sau: Thø nhÊt: Do tÝnh chÊt cña vèn d− thõa lµ t¹m thêi nhµn rçi. Trong qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn ( T- H ... SX ... H’- T’ ...) cã ®Æc ®iÓm thõa vµ thiÕu vèn t¹m thêi. C¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, c¸c c¸ nh©n nµy cã thu nhËp nh−ng ch−a cÇn ph¶i chi tiªu hoÆc chi tiªu ch−a hÕt. C¸c ®¬n vÞ, c¸c c¸ nh©n thiÕu vèn mét c¸ch t¹m thêi khi ch−a cã thu nhËp nh−ng ®B cã nhu cÇu chi tiªu hoÆc tæng thu kh«ng ®ñ chi. Nh− vËy trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n sÏ x¶y ra mét hiÖn t−îng thõa vµ thiÕu vèn mét c¸ch t¹m thêi trong cïng mét thêi gian. Tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n−íc lµ ®iÒu hoµ nguån vèn gi÷a n¬i thõa sang n¬i thiÕu ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña tõng ®¬n vÞ trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.. Thø hai: Do chÕ ®é së h÷u kh¸c nhau vÒ vèn . §a d¹ng ho¸ së h÷u lµ nh©n tè c¬ b¶n cña kinh tÕ thÞ tr−êng tøc lµ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng cã nhiÒu chñ së h÷u kh¸c nhau vÒ vèn. C¸c nguån vèn thuéc c¸c chñ së h÷u kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn còng mang ®Æc ®iÓm lµ thõa vèn vµ thiÕu vèn mét c¸ch t¹m thêi. Do vËy ph¶i cã sù ®ßi hái chuyÓn ho¸ vÒ vèn gi÷a c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau vµ trong néi bé tõng h×nh thøc së h÷u. Sù chuyÓn ho¸ sè vèn ®ã lµ kh«ng x©m ph¹m ®Õn quyÒn së h÷u cña ng−êi chñ cña nã. Do vËy ë ®©y chØ cã thÓ th«ng qua con ®−êng tÝn dông cã vay cã tr¶. Thø ba: Do yªu cÇu cña chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ. ChÕ ®é qu¶n lý ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ®−îc quyÒn tù chñ vÒ vèn vµ cã tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vèn vµ ph¸t triÓn vèn, tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu thô s¶n phÈm ®Ó thùc hiÖn thu bï chi vµ cã lBi, ®ång thêi thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi Ng©n s¸ch Nhµ n−íc. Do vËy yªu cÇu c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ph¶i sö dông vèn mét c¸ch tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶ vµ ph¶i th«ng qua con ®−êng tÝn dông ®Ó tho¶ mBn mäi nhu cÇu vÒ vèn mét c¸ch linh ho¹t vµ kÞp thêi. 1.3. Nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro tr−íc khi cho vay §TPT cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i 13.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®¸nh gi¸ rñi ro tr−íc khi cho vay §TPT cña NH TM a) §èi víi doanh nghiÖp 8 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp HiÖu qu¶ tÝn dông §TPT ®èi víi doanh nghiÖp sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn vµ ®øng v÷ng trªn thÞ tr−êng trong n−íc vµ lµ ®ßn bÈy ®Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ lµ tiÒn ®Ò ®Ó nÒn kinh tÕ n−íc ta ph¸t triÓn vµ cã thÓ theo kÞp c¸c n−íc trªn thÕ giíi do vËy viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông §TPT lµ ®iÒu cÇn thiÕt. N©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông §TPT ®èi víi doanh nghiÖp gãp phÇn lµnh m¹nh ho¸ quan hÖ tÝn dông gi÷a Ng©n hµng vµ doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng tÝn dông ®−îc thùc hiÖn tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c vµ ®iÒu kiÖn trªn c¬ së Ng©n hµng vµ Doanh nghiÖp ®Òu cã ý t−ëng thóc ®Èy, th¾t chÆt quan hÖ cïng cã lîi sÏ t¹o ra nh÷ng kho¶n tÝn dông cã chÊt l−îng tõ ®ã gióp doanh nghiÖp th−êng xuyªn ®−îc tho¶ mBn yªu cÇu vÒ vèn ®Ó duy tr× vµ më réng s¶n xuÊt kinh doanh. MÆt kh¸c n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông §TPT lµ ®ßi hái cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ng©n hµng lµ trung gian thanh to¸n cho doanh nghiÖp, võa thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt (uû nhiÖm chi, uû nhiÖm thu, sÐc, th− tÝn dông, ...) cho doanh nghiÖp nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ vµ thêi gian, võa cung cÊp c¸c c«ng cô thanh to¸n cho doanh nghiÖp. H¬n n÷a viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông §TPT còng ®ång nghÜa víi viÖc doanh nghiÖp chØ ph¶i chÞu mét møc phÝ suÊt tÝn dông t−¬ng ®èi tõ ®ã tiÕt kiÖm ®−îc chi phÝ, gi¶m gi¸ thµnh lµm t¨ng tÝnh c¹nh tranh hµng ho¸, còng nh− sÏ gióp doanh nghiÖp th−êng xuyªn ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho viÖc duy tr× vµ më réng s¶n xuÊt kinh doanh. b) §èi víi Ng©n hµng §Ó t¹o vèn cho ®Çu t− ph¸t triÓn, gi¶i ph¸p c¬ b¶n vµ l©u dµi lµ ph¶i lµm ¨n cã hiÖu qu¶. §ã lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n trong c¬ chÕ ®æi míi chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ mµ §¶ng ta ®B chØ ra. C«ng t¸c tÝn dông §TPT cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i víi sè vèn cho vay th−êng rÊt lín, ®èi t−îng cho vay cã nhiÒu ®iÓm ®Æc thï kh¸c nhau, thêi gian thu håi vèn th−êng dµi. Do vËy viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông §TPT quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c Ng©n hµng th−¬ng m¹i. - N©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông §TPT lµ ®iÒu kiÖn ®Ó Ng©n hµng t¨ng c−êng nguån vèn cña m×nh. Ng©n hµng víi t− c¸ch lµ trung t©m tÝn dông, trung t©m thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ "®i vay ®Ó cho vay". NÕu hiÖu qu¶ tÝn dông §TPT tèt biÓu hiÖn b»ng viÖc ¸p dông linh ho¹t vµ hiÖu qu¶ c«ng t¸c huy ®éng vèn trung, dµi h¹n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn nguån vèn trung, dµi h¹n ®a d¹ng vµ dåi dµo, lµm c¬ së cho viÖc t¹o ra c¸c tµi s¶n cã sinh lêi. Bªn c¹nh ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông §TPT lµ ®iÒu kiÖn ®Ó Ng©n hµng b¶o toµn vèn. NÕu c«ng t¸c tÝn dông §TPT cã hiÖu qu¶ cao, cã 9 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp kh¶ n¨ng thu håi ®−îc nî vµ lBi theo ®óng kú h¹n tr¶ nî cña doanh nghiÖp, ng©n hµng sÏ kh«ng bÞ thua lç trong kinh doanh tiÒn tÖ dÉn ®Õn thiÕu hôt nguån vèn. Mµ nguån vèn nµy mét phÇn lµ cña Ng©n hµng vµ phÇn lín lµ cña nÒn kinh tÕ ®−îc gi÷ t¹i Ng©n hµng, tõ ®ã Ng©n hµng cã ®iÒu kiÖn b¶o toµn vèn vµ tµi s¶n cña m×nh còng nh− tµi s¶n cña nÒn kinh tÕ t¹i Ng©n hµng. - N©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông §TPT lµ ®iÒu kiÖn ®Ó Ng©n hµng lµm tèt vai trß trung t©m thanh to¸n: Khi tÝn dông §TPT ®¹t hiÖu qu¶ cao sÏ t¨ng vßng quay vèn tÝn dông, víi mét khèi l−îng tiÒn nh− cò cã thÓ thùc hiÖn mét sè lÇn giao dÞch lín h¬n t¹o ®iÒu kiÖn tiÕt kiÖm tiÒn trong l−u th«ng, cñng cè søc m¹nh cña ®ång tiÒn. H¬n thÕ n÷a, n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông §TPT lµ ®iÒu kiÖn ®Ó Ng©n hµng t¨ng thu nhËp do vèn tÝn dông §TPT chiÕm tû träng lín víi thêi gian l©u dµi. Trong khi ®ã lBi suÊt tÝn dông §TPT th−êng lµ cao do ®ã viÖc tÝn dông §TPT cña Ng©n hµng sÏ rÊt lín. - N©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông §TPT lµ ®iÒu kiÖn ®Ó Ng©n hµng më réng thÞ tr−êng cho vay ng¾n h¹n v× tÝn dông §TPT sÏ ®Çu t− vµo viÖc ®æi míi c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp lµm kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Do s¶n xuÊt ph¸t triÓn nªn cÇn nhiÒu vèn l−u ®éng h¬n vµ thÞ tr−êng vèn ng¾n h¹n sÏ ®−îc më réng theo tèc ®é ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt. Tãm l¹i tÝn dông §TPT cã hiÖu qu¶ lµ ®Çu t− cao sù ph¸t triÓn t−¬ng lai ng©n hµng. c) §èi víi nÒn kinh tÕ Tr−íc hÕt Ng©n hµng lµ mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ "kinh doanh tiÒn tÖ" trong nÒn kinh tÕ, t¹o ra vµ bu«n b¸n c¸c "s¶n phÈm tµi chÝnh". Ng©n hµng th−¬ng m¹i còng lµ mét m¾t xÝch quan träng trong hÖ thèng tµi chÝnh cña mét quèc gia. Do vËy nÕu Ng©n hµng th−¬ng m¹i ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, sÏ lµ yÕu tè lµm cho khu vùc tµi chÝnh ®−îc lµnh m¹nh ho¸, gãp phÇn æn ®Þnh tiÒn tÖ, kiÒm chÕ l¹m ph¸t , t¨ng tr−ëng kinh tÕ, t¨ng uy tÝn quèc gia. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ chøc n¨ng t¹o tiÒn cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i, th«ng qua cho vay, thanh to¸n, thùc hiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. XÐt vÒ b¶n chÊt kinh tÕ, sè tiÒn nµy ®B t¹o ra tõ ®iÒu "kú diÖu" cña hÖ th«ng Ng©n hµng (th−êng gäi lµ kh¶ n¨ng t¹o tiÒn) t¹o ra nh−ng khi vµo l−u th«ng chóng ®Òu cã quyÒn thanh to¸n vµ chi tr¶ nh− c¸c ph−¬ng tiÖn kh¸c ®Ó råi cuèi cïng víi xu h−íng chung chóng sÏ ®−îc chuyÓn thµnh ph−¬ng tiÖn thanh to¸n ®ã lµ tiÒn mÆt. Nh− vËy nghiÖp vô tÝn dông cña Ng©n hµng th−¬ng m¹i cã quan hÖ chÆt chÏ víi khèi l−îng tiÒn mÆt trong l−u th«ng vµ lµ nguyªn nh©n tiÒm Èn cña l¹m ph¸t. TÝn dông §TPT cña Ng©n hµng víi sè l−îng vèn lín vµ thêi gian dµi nªn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông §TPT cña Ng©n hµng sÏ t¹o kh¶ n¨ng gi¶m bít 10 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp l−îng tiÒn thõa trong l−u th«ng, gãp phÇn h¹n chÕ l¹m ph¸t, æn ®Þnh tiÒn tÖ , t¨ng uy tÝn quèc gia b»ng viÖc ph¸t huy t¸c dông cña c¸c s¶n phÈm, dÞch vô trong t−¬ng lai cña c¸c c«ng tr×nh ®Çu t−. TÝn dông §TPT ®¹t hiÖu qu¶ cao sÏ gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng−êi lao ®éng, t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt xB héi, ®¶m b¶o sù c©n ®èi gi÷a c¸c vïng, c¸c ngµnh trong c¶ n−íc, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. TÝn dông nãi chung vµ tÝn dông §TPT nãi riªng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nÒn kinh tÕ xB héi, thiÕt lËp mét c¬ chÕ chÝnh s¸ch tÝn dông ®ång bé, cã hiÖu qu¶ sÏ t¸c ®éng tÝch cùc víi mäi mÆt cña nÒn kinh tÕ xB héi, ®iÒu ®ã còng thÓ hiÖn chÊt l−îng ho¹t ®éng tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. 1.3.2. Néi dung ®¸nh gi¸ rñi ro tr−íc khi cho vay §TPT cña NH TM §Ó ®¸nh gi¸ rñi ro tr−íc khi cho vay §TPT cña m×nh, c¸c ng©n hµng th−êng thu thËp, ph©n tÝch th«ng tin tõ nhiÒu luång kh¸c nhau, Cô thÓ: 1.3.1.1. §¸nh gi¸ rñi ro kinh tÕ vi m« cña doanh nghiÖp a) T− c¸ch ph¸p nh©n cña doanh nghiÖp vay vèn LuËt ph¸p quy ®Þnh, mét doanh nghiÖp cã ®Çy ®ñ t− c¸ch ph¸p nh©n míi cã quyÒn ký kÕt c¸c hîp ®ång kinh tÕ. Hîp ®ång tÝn dông còng lµ mét d¹ng cña hîp ®ång kinh tÕ. Do vËy Ng©n hµng ph¶i xem xÐt kü t− c¸ch ph¸p nh©n cña kh¸ch hµng. Qua nghiªn cøu ng©n hµng kh¼ng ®Þnh ®−îc t− c¸ch cña ®¬n vÞ vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp phï hîp víi luËt ®Þnh. §©y lµ c¬ së ®Çu tiªn ®Ó Ng©n hµng lùa chän kh¸ch hµng ®Çu t− vèn. Doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo ®óng luËt ®Þnh th× vèn cña Ng©n hµng sÏ an toµn. b) Qu¶n lý vµ gi÷ vèn §èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá còng nh− doanh nghiÖp lín, chñ cæ phÇn vµ ng−êi lBnh ®¹o ®ãng vai trß quan träng nhÊt vµ g¾n chÆt víi nhau mÆc dï ®ã lµ hai thùc thÓ kh¸c nhau. - Ng−êi l?nh ®¹o: Ng−êi lBnh ®¹o cã vai trß rÊt quan träng trong sù ph¸t triÓn hay ph¸ s¶n cña mét doanh nghiÖp. Ng−êi lBnh ®¹o am hiÓu vÒ qu¶n trÞ c«ng ty vµ kü thuËt sÏ ®−a ra ®−îc c¸c chÝnh s¸ch phï hîp víi tõng thêi kú lµm cho doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¹nh tranh. - Chñ së h÷u: Ph¹m vi ®Þa lý cña nguån vèn lµ mét yÕu tè quan träng cña rñi ro kinh tÕ v× nã sÏ quyÕt ®Þnh phÇn lín kh¶ n¨ng cña nh÷ng ng−êi gãp vèn trong viÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng mét c¸ch chiÕn l−îc nhÊt lµ cung cÊp cho nã ph−¬ng tiÖn tµi chÝnh. NÕu vèn ®−îc ph©n t¸n réng rBi trong nh©n d©n th× ®èi víi Ng©n hµng t×nh tr¹ng nµy lµ t−¬ng ®èi nguy hiÓm. MÆt kh¸c chÊt l−îng cña c¸c chñ së h÷u vèn ®«i khi t¹o thµnh sù ®¶m b¶o còng cã gi¸ trÞ ®èi víi ng©n hµng nh− sù ®¶m b¶o 11 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp hiÖn vËt vµ c¸ nh©n. ViÖc mét nhãm t− nh©n n¾m quyÒn kiÓm so¸t, dï lµ thiÓu sè vÉn thÓ hiÖn sù ®¶m b¶o viÖc kinh doanh tr«i ch¶y lµ mét ®¶m b¶o tµi chÝnh. c) Ph©n tÝch t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh (nÕu cã) Ng©n hµng ph©n tÝch t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp th«ng qua hai chØ tiªu: - Doanh thu: Lµ chØ tiªu kinh tÕ c¬ b¶n ph¶n ¸nh chÊt l−îng cña qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸. Doanh thu cña doanh nghiÖp cµng lín, doanh nghiÖp cµng cã ®iÒu kiÖn t¨ng thu nhËp, më réng s¶n xuÊt, cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó tr¶ nî Ng©n hµng. - KÕt qu¶ kinh doanh: lµ mét chØ tiªu chÊt l−îng tæng hîp ®¸nh gi¸ toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®−îc tÝnh b»ng chªnh lÖch gi÷a gi¸ thµnh vµ gi¸ b¸n s¶n phÈm. KÕt qu¶ kinh doanh cµng cao thÓ hiÖn toµn bé qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cµng cã hiÖu qu¶, kh¶ n¨ng sö dông vèn vay ®¹t môc tiªu kinh tÕ ®Æt ra cµng v÷ng m¹nh. KÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ nguån hç trî tr¶ nî tÝch cùc cho ng©n hµng khi dù ¸n mµ doanh nghiÖp vay vèn kh«ng ho¹t ®éng theo ®óng nh− dù tÝnh hoÆc gÆp rñi ro. d) Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp Theo quy ®Þnh cña bé tµi chÝnh khi ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty ph¶i ph©n tÝch trªn nh÷ng chØ tiªu sau Stt ChØ tiªu I 1. 2. II 1. 2. HÖ sè an toµn HÖ sè nî Hsè ®¶m b¶o nî dµi h¹n Hsè kh¶ n¨ng thanh to¸n HÖ sè thanh to¸n ng¾n h¹n (hiÖn thêi) HÖ sè thanh to¸n nhanh III 1. HÖ sè ho¹t ®éng K.doanh Kú thu tiÒn b×nh qu©n 2. IV 1. 2. 3. 4. Néi dung Tiªu chuÈn Ghi chó Tæng sè nî/Tæng sè vèn Sè nî dµi h¹n/ Tæng nguån vèn dµi h¹n. <1 <1 Tèt Tèt >1,5 Tèt >1 Tèt Tµi s¶n l−u ®éng/Nî ng¾n h¹n TiÒn+c¸c kho¶n chuyÓn thµnh tiÒn nhanh/Nî ng¾n h¹n Sè d− b×nh qu©n c¸c kho¶n ph¶i thu/Doanh thu BQ ngµy HÖ sè vßng quay hµng tån Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm/D− BQ Cµng lín kho hµng tån kho cµng tèt HÖ sè kh¶ n¨ng sinh lêi HÖ sè lBi gép LBi gép/Doanh thu thuÇn nt HÖ sè lBi trong kinh LBi sau thuÕ trong ho¹t ®éng kinh nt doanh doanh/Doanh thu thuÇn Doanh lîi SP tiªu thô Lîi nhuËn sau thuÕ/ Sè d− BQ tæng sè vèn nt Doanh lîi vèn Lîi nhuËn sau thuÕ/Tæng tµi s¶n cã trung nt b×nh 12 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp 1.3.2.2.§¸nh gi¸ dù ¸n vay vèn a) Kh¸i niÖm HiÖn nay cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ dù ¸n ®Çu t−. §øng trªn c¸c gãc ®é kh¸c nhau ng−êi ta cã ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ dù ¸n ®Çu t−. Theo thêi gian ng−êi ta quan niÖm dù ¸n lµ c¸ch sö dông c¸c nguån lùc vµo môc ®Ých s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh. ë tÇm vÜ m« dù ¸n lµ tæng thÓ c¸c chÝnh s¸ch, ho¹t ®éng vµ chi phÝ cã liªn quan víi nhau ®−îc ho¹ch ®Þnh nh»m ®¹t nh÷ng môc tiªu nµo ®ã trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Còng cã quan ®iÓm cho r»ng dù ¸n ®Çu t− lµ tËp hîp c¸c ho¹t ®éng theo mét kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó ®¹t ®−îc nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. b) ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t− §Ó ®¸nh gi¸ rñi ro ®èi víi c¸c kho¶n vay ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t−, Ng©n hµng th−êng ph©n tÝch trªn c¸c mÆt sau ®©y * ThÈm ®Þnh tÝnh ph¸p lý cña dù ¸n Khi thÈm ®Þnh dù ¸n, ®iÒu ®Çu tiªn mµ Ng©n hµng quan t©m ®ã lµ tÝnh ph¸p lý cña dù ¸n. Mét dù ¸n cã ®Çy ®ñ tÝnh ph¸p lý sÏ gi¶m rñi ro trong cho vay cña Ng©n hµng. Mçi mét dù ¸n ®Òu ph¶i cã ®Çy ®ñ cÊp cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh. Mét dù ¸n cã tÝnh ph¸p lý ®Çy ®ñ lµ dù ¸n ph¶i tu©n thñ theo quy ®Þnh vÒ qu¶n lý ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n cña ChÝnh phñ. (NghÞ ®Þnh sè 52/CP ngµy 08/7/1999 cña ChÝnh phñ) * ThÈm ®Þnh nguån vèn cho dù ¸n Nguån vèn cña dù ¸n cho chóng ta biÕt quy m« cña dù ¸n, th«ng th−êng bao gåm 3 bé phËn chÝnh: nguån dïng ®Ó ®Çu t− tµi s¶n cè ®Þnh, nguån ®Çu t− cho tµi s¶n l−u ®éng, nguån dù phßng. Nguån vèn ®Çu t− cho dù ¸n bao gåm tõ c¸c nguån: vèn tù cã, vèn vay ng©n hµng vµ vèn huy ®éng kh¸c. Khi xem xÐt nguån vèn cho dù ¸n, ng©n hµng ph¶i quan t©m ®Õn sè l−îng vèn, thêi gian tµi trî, chi phÝ tµi trî xem cã phï hîp víi nhu cÇu cña dù ¸n hay kh«ng? Xem nhu cÇu vÒ sè l−îng vµ thêi h¹n cã phï hîp víi nguån dïng tµi trî cho dù ¸n hay kh«ng?. * ThÈm ®Þnh kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çu vµo cho dù ¸n - ThÈm ®Þnh thiÕt bÞ cho dù ¸n §iÒu quan träng khi thÈm ®Þnh vÊn ®Ò nµy lµ xem xÐt lùa chän nhµ cung cÊp vµ c«ng nghÖ cña trang thiÕt bÞ. C«ng nghÖ cña trang thiÕt bÞ ph¶i phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ kü thuËt cña ViÖt nam. Ng©n hµng ph¶i xem xÐt hîp 13 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp ®ång mua b¸n thiÕt bÞ cã ®¶m b¶o hay kh«ng, tr¸nh t×nh tr¹ng khi x©y xong nhµ x−ëng nh−ng kh«ng mua ®−îc m¸y mãc thiÕt bi, g©y rñi ro cho dù ¸n vµ ¶nh h−ëng ®Õn vèn tÝn dông cña Ng©n hµng. - ThÈm ®Þnh thÞ tr−êng cung cÊp nguyªn vËt liÖu cho dù ¸n Ng©n hµng khi thÈm ®Þnh dù ¸n còng rÊt chó träng ®Õn thÞ tr−êng nguyªn liÖu cña dù ¸n khi dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng. Nguån nguyªn liÖu trong n−íc hay ngoµi n−íc, cã nguyªn liÖu thay thÕ hay kh«ng? §Æc biÖt khi nguyªn liÖu cña dù ¸n lµ nguyªn liÖu s½n cã trong n−íc sÏ tiÕt kiÖm, chñ ®éng, gi¶m rñi ro cho dù ¸n. - ThÈm ®Þnh nguån cung cÊp ®iÖn, nhiªn liÖu: Ng©n hµng xem xÐt hiÖn tr¹ng cung cÊp ®iÖn, nhiªn liÖu cña ®Þa ph−¬ng cã æn ®Þnh hay kh«ng? - ThÈm ®Þnh cung cÊp lao ®éng: Ng©n hµng thÈm ®Þnh - Nhu cÇu lao ®éng cho dù ¸n míi - Sö dông lao ®éng hiÖn cã hay tuyÓn míi, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lao ®éng d− thõa nh− thÕ nµo? - Tr×nh ®é lao ®éng t¹i ®Þa ph−¬ng, tæ chøc ®µo t¹o nh− thÕ nµo. - T×nh h×nh thu nhËp b×nh qu©n cña c«ng nh©n t¹i ®Þa ®iÓm dù ¸n ho¹t ®éng ®Ó tÝnh to¸n chi phÝ vµo dù ¸n cho phï hîp. * ThÈm ®Þnh thÞ tr−êng tiªu thô cña dù ¸n ThÈm ®Þnh thÞ tr−êng cña dù ¸n lµ kh©u hÕt søc quan träng, ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn sù thµnh b¹i cña dù ¸n, do vËy ph¶i thÈm ®Þnh chÆt chÏ, khoa häc. Khi thÈm ®Þnh thÞ tr−êng cña dù ¸n ng©n hµng ph¶i xem xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh sau: - Tæng nhu cÇu cña thÞ tr−êng vÒ mÆt hµng ®ã lµ bao nhiªu, c¸c nhµ m¸y hiÖn cã ®B ®¸p øng ®−îc bao nhiªu, gi¸ c¶ cña s¶n phÈm? - Trong t−¬ng lai, liÖu s¶n phÈm ®ã cã ®−îc ng−êi tiªu dïng chÊp nhËn n÷a hay kh«ng? - Khi dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña dù ¸n nh− thÕ nµo vÒ gi¸ c¶, uy tÝn, kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ tr−êng. Dù ¸n ®B ®Ò cËp ®Õn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕch tr−¬ng vµ ph©n phèi s¶n phÈm nh− thÕ nµo. * ThÈm ®Þnh doanh thu cña dù ¸n X¸c ®Þnh gi¸ b¸n b×nh qu©n: Ng©n hµng cÇn thu thËp vµ ph©n tÝch c¸c sè liÖu thèng kª vÒ gi¸ c¶ s¶n phÈm cña dù ¸n trong thêi gian gÇn ®©y trªn thÞ tr−êng trong 14 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp n−íc vµ n−íc ngoµi ®Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc chÝnh x¸c ®−îc t×nh h×nh biÕn ®éng cña gi¸ c¶ s¶n phÈm dù ¸n SX ra. §¬n gi¸ b×nh qu©n tÝnh theo ph−¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn nh− sau: n §¬n gi¸ b¸n BQ = ∑ PixQi / Qi i =1 Trong ®ã: Pi ®¬n gi¸ s¶n phÈm lo¹i i Qi sè l−îng s¶n phÈm lo¹i i n sè lo¹i s¶n phÈm X¸c ®Þnh khèi l−îng s¶n phÈm tiªu thô trong n¨m Khi thÈm ®Þnh c«ng nghÖ cña dù ¸n, Ng©n hµng ®B biÕt ®−îc c«ng suÊt cña dù ¸n, ng©n hµng tÝnh kh¶ n¨ng tiªu thô cña thÞ tr−êng tõ ®ã biÕt ®−îc s¶n l−îng tiªu thô trong n¨m. Doanh sè tiªu thô Doanh sè tiªu thô = §¬n gi¸ BQ x khèi l−îng s¶n phÈm tiªu thô. Chi phÝ cña dù ¸n Khi thÈm ®Þnh, ng©n hµng th−êng xem xÐt chi phÝ cña dù ¸n bao gåm chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ l−u ®éng ®B tÝnh ®ñ hay ch−a? Khi tÝnh ®−îc chi phÝ cña dù ¸n trong vßng 1 n¨m, biÕt c«ng suÊt dù ¸n s¶n xuÊt 1 n¨m Ng©n hµng biÕt ®−îc gi¸ thµnh cña mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. * ThÈm ®Þnh kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n Khi thÈm ®Þnh nguån tr¶ nî cho dù ¸n, ng©n hµng xem xÐt c¸c nguån sau: - Nguån tr¶ nî tõ khÊu hao c¬ b¶n - Nguån tõ lîi nhuËn mµ dù ¸n mang l¹i - Nguån tr¶ nî kh¸c: vÝ dô lÊy tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cò. Tõ ®ã ng©n hµng tÝnh ®−îc thêi gian thu håi vèn. Khi thÈm ®Þnh kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n, ng©n hµng biÕt ®−îc kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî cã phï hîp víi nguån vèn mµ ng©n hµng t¹o dùng hay kh«ng. NÕu thêi gian hoµn vèn dµi th× lBi suÊt, chi phÝ ®Ó ®¶m b¶o cho kho¶n vay sÏ cao h¬n thêi gian hoµn vèn ng¾n. * ThÈm ®Þnh ®iÓm hoµ vèn §iÓm hoµ vèn lµ ®iÓm biÓu diÔn cña ®−êng doanh thu vµ ®−êng biÓu diÔn chi phÝ. T¹i thêi ®iÓm hoµ vèn, Tæng doanh thu b»ng tæng chi phÝ, doanh nghiÖp s¶n 15 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp xuÊt kinh doanh kh«ng cã lBi, nh−ng còng kh«ng thua lç. §iÓm hoµ vèn cµng thÊp th× dù ¸n cµng cã hiÖu qu¶, tÝnh rñi ro thÊp. * ThÈm ®Þnh kh¶ n¨ng sinh lêi cña dù ¸n - ChØ tiªu tû suÊt sinh lêi cña vèn ®Çu t−: (ROI) lµ tû sè gi÷a thu nhËp rßng hµng n¨m vµ tæng sè ®Çu t− ®Ó thùc hiÖn dù ¸n. ChØ tiªu nµy ®−îc x¸c ®Þnh qua c«ng thøc: ROI= (W/ I) x 100 Trong ®ã: W: thu nhËp rßng hµng n¨m I: Tæng vèn ®Çu t− ®Ó thùc hiÖn dù ¸n ROI cho biÕt mét ®ång vèn ®Çu t− cña dù ¸n thu ®−îc bao nhiªu ®ång thu nhËp rßng mçi n¨m. - ChØ tiªu gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng (NPV): lµ hiÖu sè gi÷a hiÖn gi¸ lîi Ých vµ hiÖn gi¸ chi phÝ trong toµn bé thêi gian thùc hiÖn dù ¸n. C«ng thøc: n NPV=Σ (Bt-Ct) (1+r)-1 i=1 Trong ®ã: Bt: lîi Ých n¨m thø t cña dù ¸n Ct: chi phÝ n¨m thø t cña dù ¸n n: thêi gian ®Çu t− vµo ho¹t ®éng cña dù ¸n r: lBi suÊt chiÕt khÊu ChØ tiªu nµy cho biÕt quy m« hiÖn gi¸ tiÒn lêi cña dù ¸n sau khi ®B hoµn ®ñ vèn. - ChØ tiªu suÊt thu håi néi bé: (IRR) lµ lBi suÊt chiÕt khÊu lµm cho gi¸ trÞ hiÖn t¹i rßng b»ng 0. Tû suÊt thu håi néi bé ®−îc m« t¶ nh− tû lÖ t¨ng tr−ëng cña dù ¸n ®Çu t−, biÓu thÞ tû lÖ sinh lêi lín nhÊt mµ dù ¸n cã thÓ ®¹t ®−îc. NÕu IRR lín h¬n lBi suÊt vay th× dù ¸n cã hiÖu qu¶ vµ ng−îc l¹i. * ThÈm ®Þnh lîi Ých kinh tÕ x? héi cña dù ¸n Ngµy nay, khi thÈm ®Þnh dù ¸n, ng©n hµng ngµy cµng chó träng ®Õn lîi Ých kinh tÕ xB héi cña dù ¸n. Ng©n hµng ph©n tÝch dù ¸n sÏ ¶nh h−ëng nh− thÕ nµo ®Õn 16 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp m«i tr−êng xung quanh (nh− vÊn ®Ò « nhiÔm, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm) vµ gi¶i quyÕt ®−îc g× cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét ngµnh, cña ®Êt n−íc. * ThÈm ®Þnh c¸c tr−êng hîp rñi ro cã thÓ x¶y ra víi dù ¸n Ph©n tÝch c¸c tr−êng hîp rñi ro cã thÓ x¶y ra b»ng c¸ch ®−a c¸c gi¶ ®Þnh thay ®æi s¶n l−îng, ®¬n gi¸ b¸n, t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt.... ®Ó kiÓm tra tÝnh hiÖu qu¶, kh¶ thi, ®é æn ®Þnh vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña dù ¸n. * ThÈm ®Þnh biÖn ph¸p b¶o ®¶m nî vay Thùc tÕ dù ¸n khi ®i vµo vËn hµnh sÏ gÆp nhiÒu biÕn cè mµ chñ ®Çu t− còng nh− ng©n hµng kh«ng thÓ l−êng tr−íc hÕt ®−îc nh− c¸c ®iÒu kiÖn thay ®æi thÞ tr−êng, gi¸ c¶, c¬ chÕ chÝnh s¸ch, thiªn tai... Do vËy ®Ó ®¶m b¶o an toµn kh¶ n¨ng tr¶ nî, Ng©n hµng th−êng yªu cÇu chñ ®Çu t− thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p b¶o ®¶m an toµn nh−: thÕ chÊp tµi s¶n, tÝn chÊp, b¶o lBnh. Khi ph©n tÝch ®¶m b¶o nî vay, ng©n hµng cÇn quan t©m ®Õn tÝnh ph¸p lý, gi¸ trÞ, kh¶ n¨ng thÞ tr−êng, tÝnh láng cña tµi s¶n b¶o ®¶m... 1.3.2.3. Thu thËp th«ng tin tõ c¸c nguån kh¸c §Ó ®¶m b¶o th«ng tin vÒ kh¸ch hµng ®−îc chÝnh x¸c, th«ng th−êng c¸c ng©n hµng ngoµi viÖc thu thËp vµ ®¸nh gi¸ c¸c th«ng tin nh− trªn cßn thu thËp th«ng tin tõ c¸c nguån kh¸c nhau nh−: tõ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n, tõ trung t©m phßng ngõa rñi ro tõ nh÷ng ng©n hµng mµ kh¸ch hµng cã quan hÖ, tõ nh÷ng kh¸ch hµng cña chÝnh doanh nghiÖp vay vèn.... Trªn c¬ së nh÷ng th«ng tin tæng hîp nh− vËy, ng©n hµng cã ®−îc c¸c th«ng tin chÝnh x¸c, ®¶m b¶o cho viÖc ph©n tÝch vµ ®−a ra kÕt luËn ®−îc chuÈn x¸c. Sau khi t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ®¸nh gi¸ rñi ro tr−íc khi cho vay §TPT cña NHTM trong nªnf KTTT chóng ta thÊy r»ng c«ng t¸c ®¸nh gi¸ rñi ro tr−íc khi cho vay §TPT lµ mét c«ng viÖc cã vai trß v« cïng quan träng ®èi víi ng©n hµng, lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt gióp ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy viÖc ®¸nh gi¸ mèi quan hÖ TDNH ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mét khi ®−îc quan t©m sÏ h¹n chÕ ®−îc rñi ro cho ng©n hµng. Trong thêi gian thùc tËp t¹i Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i em nhËn thÊy ng©n hµng còng ®B cè g¾ng ®óng mèi quan hÖ tÝn dông víi doanh nghiÖp theo ®óng quy tr×nh cho vay §TPT cña ng©n hµng, song kÕt qu¶ ®¹t ®−îc cßn phô thuéc vµo nh©n tè kh¸ch quan vµ chñ quan kh¸c. §Ó cã thÓ hiÓu ®−îc toµn diÖn vÒ c«ng t¸c ®¸nh gi¸ rñi ro tr−íc khi cho vay §TPT ®èi víi c¸c doanh nghiÖp t¹i Chi nh¸nh ta cÇn ®i vµo thùc tr¹ng c«ng t¸c ®¸nh gi¸ rñi ro tr−íc khi cho vay §TPT t¹i Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i. 17 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp Ch−¬ng 2 Thùc tr¹ng ®¸nh gi¸ rñi ro tr−íc khi cho vay §TPT T¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §T&PT Yªn b¸i 2.1. T×nh ho¹t ®éng cña Chi nh¸nh Ng©n hµng §T&Pt yªn b¸i 2.1.1. Vµi nÐt giíi thiÖu vÒ Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i lµ mét chi nh¸nh trùc thuéc Ng©n hµng §T&PT ViÖt Nam, cã trô së chinh ®ãng t¹i ph−êng Hång Hµ - Thµnh phè Yªn B¸i víi chøc n¨ng kinh doanh ®a n¨ng tæng hîp cña mét NHTM ®B trë thµnh mét chi nh¸nh cã tÇm ho¹t ®éng réng, cã doanh sè ho¹t ®éng lín gãp phÇn tÝch cùc vµo c«ng cuéc CNH-H§H ®Þa ph−¬ng. Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i ®−îc thµnh lËp ngµy 1/10/1991 tõ sau khi t¸ch tØnh Hoµng Liªn S¬n thµnh hai tØnh Lµo Cai vµ Yªn B¸i. Chi nh¸nh ho¹t ®éng theo giÊy phÐp sè 69/ Q§- NH ngµy 27/03/1993 vµ ®iÒu lÖ cña ng©n hµng §T&PT ViÖt Nam sè 394/ Q§- NH 5 ngµy 16/07/1997, Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn b¸i víi t− c¸ch lµ mét Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT ViÖt Nam, thùc hiÖn theo chÕ ®é ho¹ch to¸n kÕ to¸n vµ chÕ ®é chøng tõ theo h×nh thøc nhËt ký chøng tõ ®−îc quy ®Þnh thèng nhÊt trong hÖ thèng ng©n hµng §T&PT ViÖt Nam cã con dÊu riªng, cã b¶ng c©n ®èi tµi kho¶n riªng, chñ ®éng trong kinh doanh d−íi sù chØ ®¹o cña cña ng©ng hµng §T&PT ViÖt Nam. Ho¹t ®éng cña chi nh¸nh chñ yÕu trªn ®Þa bµn khu vùc Yªn B¸i víi t− c¸ch lµ mét tæ chøc kinh tÕ Quèc doanh thùc hiÖn kinh doanh trong lÜnh vùc ng©n hµng. Qua nhiÒu n¨m ho¹t ®éng, tr¶i qua nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i Chi nh¸nh NH§T&PT Yªn B¸i ®B tõng ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu kh¶ quan, tham gia thóc ®Èy sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña TØnh Yªn B¸i, ®¶m b¶o ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, gãp phÇn thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia. Song song víi viÖc kh¬i t¨ng nguån vèn ®Ó lµm tèt c«ng t¸c “§i vay ®Ó cho vay” Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i ®B më réng m¹ng l−íi tÝn dông víi mäi thµnh phÇn kinh tÕ, quan hÖ tÝn dông lµnh m¹nh. Do lµm tèt c«ng t¸c tiÕp thÞ kh¸ch hµng cïng víi viÖc kinh doanh n¨ng ®éng cho nªn kÕt qu¶ kinh doanh ®B mang l¹i hiÖu qu¶ cao, ®Õn ngµy 31/12/2002 lîi nhuËn thu ®−îc 1.217 triÖu ®ång n¨m 2003 lîi nhuËn ®−îc 1.891,4 triÖu ®ång. Qua nh÷ng sè liÖu trªn ta thÊy Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i ®B phÇn nµo tù kh¼ng ®Þnh ®−îc m×nh khi thùc hiÖn nhiÖm vô lµ NHTM Quèc doanh 18 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp lu«n ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn víi ®−êng lèi kinh doanh n¨ng ®éng s¸ng t¹o. Ch¾c ch¾n Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i sÏ cµng ph¸t triÓn theo ®óng tªn gäi “§Çu t− vµ ph¸t triÓn” phôc vô ®¾c lùc cho sù nghiÖp ®Çu t− vµ ph¸t triÓn t¨ng tr−ëng kinh tÕ, gãp phÇn cïng nh©n d©n c¸c d©n téc x©y dùng TØnh Yªn B¸i cã c¬ cÊu kinh tÕ n«ng l©m - c«ng nghiÖp chÕ biÕn dÞch vô xuÊt khÈu. 2.2.2. C¬ cÊu tæ chøc cña chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i Ng©n hµng ®Çu t− vµ ph¸t triÓn Yªn B¸i ®−îc ®Æt d−íi sù lBnh ®¹o cña ban gi¸m ®èc ®iÒu hµnh theo chÕ ®é Thñ tr−ëng vµ ®¶m b¶op nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ. Qu¶n lý vµ quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò vÒ c¸n bé thuéc bé m¸y ph©n c«ng, uû quyÒn cña tæng gi¸m ®èc ng©n hµng §T&PT ViÖt Nam. Ngoµi tr¸ch nhiÖm phô tr¸ch chung, gi¸m ®èc trùc tiÕp chi ®¹o ho¹t ®éng cña mét sè chuyªn ®Ò theo sù ph©n c«ng b»ng v¨n b¶n trong Ban gi¸m ®èc. Phã gi¸m ®èc chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i cã nhiÖm vô gióp gi¸m ®èc chñ ®¹o, ®iÒu hµnh mét sã mÆt ho¹t ®äng theo sù ph©n c«ng cña gi¸m ®èc ,chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ban gi¸m ®èc vÒ c¸c nhiÖm vô ®−îc giao theo chÕ ®é quy ®Þnh. Bµn b¹c vµ tham gia ý kiÕn víi gi¸m ®èc trong viÖc thùc hiÖn c¸c mÆt c«ng t¸c cña chi nh¸nh theo nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ. Mçi phßng nghiÖp vô ë chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i do mét tr−ëng phßng, cã mét phã phßng gióp viÖc. Tr−ëng phong chtr¸ch nhiÖm tr−íc ban gi¸m ®èc toµn bé c¸c mÆt c«ng t¸c cña phßng trªn c¬ së chøc n¨ng vµ nhiÖm vô ®−îc giao. a) C¬ cÊu tæ chøc S¬ ®å tæ chøc Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i ban gi¸m ®èc pgD Yªn b×nh Phßng TD1 Phßng TD2 Phßng TC HC Phßng TC KT Phßng NV KD Phßng TiÕt KiÖm Phßng KTK TNB Tæ ThÈm §Þnh 19 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n Chuyªn ®Ò thùc tËp b) Chøc n¨ng vµ nhiªm vô cña c¸c phßng ban * Phßng nguån vèn kinh doanh Sè l−îng c¸n bé c«ng nh©n viªn trong phßng gåm 4 ng−êi, thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau - Tæ chøc thu nhËp th«ng tin, nghiªn cøu thÞ tr−êng, ph©n tÝch m«i tr−êng king doanh, x©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh, chÝnh s¸ch maketting chÝnh s¸ch kh¸ch hµng, chÝnh s¸ch lBi suÊt, chÝnh s¸ch huy ®éng vèn vµ chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña chi nh¸nh. - Ph©n tÝch kinh tÕ theo nghµnh, nghÒ kinh tÕ kü thuËt, danh môc kh¸ch hµng lùa chän biÖn ph¸p cho vay an toµn vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. - Tæng hîp b¸o c¸o, cung cÊp th«ng tin kinh tÕ, th«ng tin tÝn dông, th«ng tin phßng ngõa rñi ro. - Qu¶n lý c¸c hÖ sè an toµn trong ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c hÖ sè vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh cña chi nh¸nh, x©y dùng chÝnh s¸ch gi¸ c¶ cho c¸c s¶n phÈm dÞch vô - Th− ký héi ®ång tÝn dông, Héi ®ång qu¶n lý rñi ro t¹i chi nh - Tæ chøc qu¶n lý vµ c©n ®èi nguån vèn ho¹t ®éng cña chi nh¸nh. - Tham gia gióp viÖc Gi¸m ®èc chi ®¹o c«ng t¸c huy ®éng vèn trong toµn chi nh¸nh - Trùc tiÕp thùc hiÖn quan hÖ tiÒn göi, tiÒn vay víi Héi së chÝnh vµ c¸c Ng©n hµng b¹n. - Qu¶n lý c¸c tµi s¶n ®−îc chi nh¸nh giao qu¶n lý. Phèi hîp víi tæ tin häc thùc hiÖn b¶o d−ìng, b¶o tr× thiÕt bÞ tin häc theo quy ®Þnh. * Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n bao gåm 16 nh©n viªn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: - ChÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý ng©n hµng vÒ mÆt tµi chÝnh, ghi chÐp, tÝnh to¸n, cËp nhËt, c¸c sè liÖu ph¸t sinh hµng ngµy, cung cÊp th«ng tin cho Ban lBnh ®¹o ®Ó ra quyÕt ®Þnh vµ lu«n t©n thñ c¸c quy ®Þnh vÒ chÕ ®é kÕ to¸n cña nhµ n−íc còng nh− quyÕt ®Þnh vÒ ngo¹i tÖ. - Tæ chøc h−íng dÉn thùc hiÖn vµ kiÓm tra c«ng t¸c ho¹ch to¸n kÕ ho¹ch vµ chÕ ®é b¸o c¸o kÕ to¸n cña chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i. Thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô do Gi¸m ®èc ng©n hµng §T&PT Yªn B¸i giao cho. 20 NguyÔn Thanh Nga Khoa Tµi chÝnh - kÕ to¸n