Tài liệu Công ty hợp danh, chế độ pháp lý thành lập hoạt động

Lêi nãi ®Çu. Sù chuyÓn ®æi cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng níc ta tõ tËp trung bao cÊp sang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng nhiÒu thµnh phÇn t¹o nªn bíc ngoÆt lín trong sù ®i lªn cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc, trong thêi kú qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa x· héi. Sù chuyÓn ®æi nµy cã ý nghÜa quan träng t¹o tiÒn ®Ò cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ hiÖn nay. §Ó ®¸p øng nhu cÇu cÊp thiÕt cho t×nh h×nh míi cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc, ®ã lµ nÒn kinh tÕ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng, cÇn ph¶i cã sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ ph¸p luËt kinh doanh, ®iÒu chØnh m«i trêng ho¹t ®éng kinh doanh cho phï hîp víi xu thÕ míi cña ®Êt níc còng nh trªn thÕ giíi. Ngµy 12-6-1999 LuËt Doanh nghiÖp ®· ®îc Quèc héi níc ta th«ng qua ban hµnh trong ®ã qui ®Þnh thñ tôc thµnh lËp, ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp nh C«ng ty TNHH mét thµnh viªn, C«ng ty TNHH cã hai thµnh viªn trë lªn, C«ng ty cæ phÇn, c«ng ty t nh©n, c«ng ty hîp danh. Trong ®ã cã sù xuÊt hiÖn cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi lµ c«ng ty hîp danh. ViÖc cã mÆt cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ®· më réng sù lùa chän h¬n n÷a cho c¸c nhµ kinh doanh, thu hót ®îc nguån vèn trong còng nh ngoµi níc, më réng hîp t¸c quèc tÕ trong qu¸ tr×nh héi nhËp. Tuy nhiªn, nh÷ng qui ®Þnh cña LuËt Doanh nghiÖp vÒ thñ tôc thµnh lËp, ho¹t ®éng cu¶ c«ng ty hîp danh vÉn cßn h¹n chÕ, lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ë níc ta cßn chËm ph¸t triÓn. Do vËy cÇn cã sù hoµn thiÖn h¬n n÷a vÒ chÕ ®é ph¸p lý còng nh viÖc thóc ®Èy lo¹i h×nh doanh 1 nghiÖp nµy ph¸t triÓn réng r·i ë níc ta. V× lý do trªn t«i thùc hiÖn ®Ò tµi "C«ng ty hîp danh, chÕ ®é ph¸p lý thµnh lËp ho¹t ®éng". Néi dung ®Ò tµi gåm 3 phÇn - Kh¸i qu¸t chung vÒ c«ng ty. - ChÕ ®é ph¸p lý thµnh lËp vµ ho¹t ®éng c«ng ty hîp danh ë ViÖt Nam. - Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn chÕ ®é ph¸p lý vÒ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh. 2 I. Kh¸i qu¸t chung vÒ c«ng ty. 1.Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn. ThuËt ng÷ c«ng ty cã thÓ ®îc xem xÐt trªn nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau. XÐt díi gãc ®é kinh tÕ, c«ng ty lµ tæ chøc chuyªn ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng nghiÖp, dÞch vô. §iÒu nµy cho phÐp ph©n biÖt c«ng ty víi c¸c lo¹i h×nh kh¸c nh nhµ m¸y, xÝ nghiÖp lµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ chuyªn s¶n xuÊt. XÐt díi gãc ®é ph¸p lý, c«ng ty cã thÓ hiÓu lµ sù liªn kÕt cña nhiÒu ngêi (c¸ nh©n hay ph¸p nh©n) b»ng mét sù kiÖn ph¸p lý, trong ®ã c¸c bªn tho¶ thuËn víi nhau sö dông tµi s¶n hay kh¶ n¨ng cña hä nh»m tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Ó ®¹t môc tiªu chung. Sù ra ®êi cña c«ng ty g¾n chÆt víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng t¹o ra søc c¹nh tranh lín. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong m«i trêng c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt nh vËy buéc c¸c nhµ t b¶n ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó gi¶m thiÓu chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng ngõng ®îc n©ng cao ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy c¸c nhµ t b¶n ®· kÐo dµi thêi gian lao ®éng cña c«ng nh©n ®Ó t¨ng khèi lîng s¶n phÈm. Tuy nhiªn c¸ch lµm nµy kh«ng ph¶i lµ tèi u v× thêi gian trong ngµy lµ cã h¹n h¬n n÷a viÖc kÐo dµi ngµy lao ®éng gÆp ph¶i sù kh¸ng cù ngµy cµng lín cña c«ng nh©n do ®ã ph¬ng thøc nµy chØ ¸p dông giai ®o¹n ®Çu. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ cho thÊy ¸p dông nh÷ng thµnh tùu nµy vµo lÜnh vùc c«ng nghiÖp lµ tèi u h¬n c¶ trong viÖc n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng nh n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ c¸c nhµ t 3 b¶n ®· chän ph¬ng thøc nµy. Nhng ®Ó lµm ®îc viÖc nµy cÇn ph¶i cã vèn ®Çu t ban ®Çu lín, ®iÒu nµy chØ cã nh÷ng nhµ t b¶n lín míi cã thÓ tù m×nh thùc hiÖn ®îc, cßn c¸c nhµ t b¶n võa vµ nhá sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc ¸p dông c¸c thµnh tùu c«ng nghÖ do cã vèn h¹n hÑp. V× vËy kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c nhµ t b¶n lín lµ gÇn nh kh«ng thÓ dÉn tíi thua lç, ph¸ s¶n lµ kh«ng tr¸nh khái. §Ó kh¾c phôc yÕu ®iÓm vÒ vèn, c¸c nhµ t b¶n võa vµ nhá cã sù hîp t¸c, liªn minh víi nhau b»ng c¸ch gãp vèn, kh¶ n¨ng cña hä ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng ®îc trªn thÞ trêng. Sù liªn kÕt nµy ®· t¹o nªn nÒn t¶ng cho sù ra ®êi cña c«ng ty. Khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n ®· thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t b¶n ph¸t triÓn mét c¸ch vù¬t bËc. Trong ho¹t ®éng kinh tÕ cã nhiÒu ngµnh nghÒ kinh doanh míi xuÊt hiÖn víi lîi nhuËn thu vÒ lín lµm cho sù c¹nh tranh trªn thÞ trêng ngµy cµng gay g¾t, ®èi víi c¸c nhµ t b¶n võa vµ nhá viÖc gãp vèn kinh doanh lµ nhu cÇu cÊp thiÕt h¬n bao giê hÕt trong cuéc ®¬ng ®Çu víi c¸c nhµ t b¶n lín. Sù gãp vèn ®ã ®· lµm xuÊt hiÖn h×nh thøc c«ng ty. Trong ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng viÖc gÆp c¸c rñi ro trong kinh doanh lµ ®iÒu kh«ng tr¸nh khái vµ cã thÓ dÉn tíi ph¸ s¶n. ChÝnh v× ®iÒu nµy, ®Ó gi¶m rñi ro c¸c chñ thÓ kinh doanh ®· ph©n chia rñi ro b»ng c¸ch cïng gãp vèn kinh doanh. ViÖc gãp vèn ®Ó ph©n chia rñi ro ®· lµm cho c«ng ty ra ®êi. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty mang tÝnh kh¸ch quan trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. C«ng ty ra ®êi lµ h×nh thøc kinh doanh cã nhiÒu u ®iÓm h¬n c¸c h×nh thøc kh¸c nh tËp trung ®ù¬c nguån vèn lín, gi¶m thiÓu ®ùoc rñi ro vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi Ýt vèn, nh÷g ngêi kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tù m×nh kinh doanh cã c¬ 4 héi ®îc tham gia ho¹t ®éng kinh doanh b»ng c¸ch gãp vèn. Sù ra ®êi cña c¸c lo¹i c«ng ty ®· kÐo theo yªu cÇu ph¶i h×nh thµnh mét hÖ thèng luËt ph¸p vÒ c«ng ty, ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ ho¹t ®éng t¹o ra m«i trêng kinh tÕ æn ®Þnh. 2. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm chung. 2.1. Kh¸i niÖm. Trong khoa häc ph¸p lý, khi nghiªn cøu, t×m hiÓu vÒ c«ng ty, ph¸p luËt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®a ra kh«ng Ýt kh¸i niÖm. Theo kh¸i niÖm cña Ph¸p “c«ng ty lµ mét hîp ®ång th«ng qua ®ã hai hay nhiÒu ngêi tháa thuËn víi nhau sö dông tµi s¶n hay kh¶ n¨ng cña m×nh vµo mét ho¹t ®éng chung nh»m chia lîi nhuËn thu ®îc qua ho¹t ®éng ®ã”. Theo luËt cña bang Georgia – Mü “mét c«ng ty lµ mét ph¸p nh©n ®îc t¹o ra bëi luËt ®Þnh nh»m mét môc ®Ých chung nµo ®ã nhng cã thêi h¹n vÒ thêi gian tån t¹i, vÒ quyÒn h¹n, vÒ nghÜa vô vµ c¸c ho¹t ®éng ®îc Ên ®Þnh trong ®iÒu lÖ”. Theo luËt cña bang Lousiana – Mü “mét c«ng ty lµ mét thùc thÓ ®îc t¹o ra bëi luËt ®Þnh bao gåm mét hoÆc nhiÒu c¸ thÓ díi mét tªn chung. Nh÷ng thµnh viªn cã thÓ kÕ nghiÖp lÉn nhau, v× thÕ c«ng ty lµ mét khèi thèng nhÊt. Tuy nhiªn sù thay ®æi cña nh÷ng c¸c thÓ trong c«ng ty cho mét môc ®Ých cô thÓ nµo ®ã ®îc xem xÐt nh mét con ngêi cô thÓ”. Qua mét sè kh¸i niÖm trªn ta thÊy chóng cã nh÷ng nÐt t¬ng ®ång, bªn c¹nh ®ã còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c 5 nhau. Nhng tæng hîp chung l¹i cã kh¸i niÖm tæng qu¸t nh sau: “C«ng ty lµ sù liªn kÕt cña hai hay nhiÒu ngêi (c¸ nh©n hay ph¸p nh©n) b»ng mét sù kiÖn ph¸p lÝ trong ®ã c¸c bªn tho¶ thuËn víi nhau sö dông tµi s¶n hay kh¶ n¨ng cña hä nh»m tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Ó ®¹t môc tiªu chung”. 2.2. §Æc ®iÓm chung cña c«ng ty: Qua nghiªn cøu qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn, còng nh qua c¸c quan niÖm kh¸c nhau vÒ c«ng ty nhng nh×n chung cã thÓ thÊy c«ng ty cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau: Thø nhÊt, c«ng ty ph¶i do hai chñ thÓ trë lªn liªn kÕt thµnh lËp. ViÖc liªn kÕt nµy gi÷a c¸c chñ thÓ ®îc thùc hiÖn th«ng qua mét sù kiÖn ph¸p lÝ nh ®iÒu lÖ c«ng ty, hîp ®ång hîp t¸c... trong ®ã c¸c bªn cã sù tho¶ thuËn, kÝ kÕt cïng thùc hiÖn. Thø hai, c¸c thµnh viªn ph¶i ®ãng gãp cã tÝnh chÊt tµi s¶n vµo c«ng ty. Trong ®ã ngoµi c¸c lo¹i tµi s¶n b»ng hiÖn vËt nh tiÒn, ®Êt ®ai, nhµ xëng, kho b·i, cã thÓ ®ãng gãp b»ng nh÷ng lo¹i kh¸c mang tÝnh chÊt tµi s¶n v« h×nh nh b»ng c«ng søc (kh¶ n¨ng), uy tÝn kinh doanh hay c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn kh¸c. Thø ba, c«ng ty ®îc thµnh lËp th«ng qua sù tho¶ thuËn nhÊt trÝ cña c¸c thµnh viªn nh»m thùc hiÖn ho¹t ®éng nµo ®ã ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých chung ®· ®Ò ra. Nh vËy c«ng ty cïng víi ph¸p luËt vÒ c«ng ty ®· cã lÞch sö ph¸t triÓn l©u dµi. Cã thÓ nãi, sù ra ®êi cña c«ng ty lµ quy luËt kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®¸p øng ®îc kh«ng chØ yªu cÇu cña c¸c nhµ kinh doanh, mµ cßn ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ. Sù ra ®êi cña c«ng 6 ty chÝnh lµ kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn nguyªn t¾c tù do kinh doanh, tù do khÕ íc. 3. Ph©n lo¹i c«ng ty. Trªn thÕ giíi hiÖn nay cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i c«ng ty kh¸c nhau ë c¸c níc kh¸c nhau nhng c¸ch x¸c ®Þnh m« h×nh c«ng ty phæ biÕn nhÊt mµ c¸c nhµ khoa häc ph¸p lÝ thêng sö dông lµ dùa vµo tÝnh chÊt cña sù liªn kÕt vµ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm cña c¸c thµnh viªn c«ng ty. Theo c¸ch nµy c«ng ty ®îc chia lµm hai lo¹i: c«ng ty ®èi nh©n vµ c«ng ty ®èi vèn. 3.1. C«ng ty ®èi nh©n. C«ng ty ®èi nh©n ®îc thµnh lËp trªn c¬ së sù th©n cËn, tÝn nhiÖm lÉn nhau gi÷a c¸c thµnh viªn lµ chÝnh, viÖc gãp vèn chØ lµ thø yÕu. Nh÷ng c«ng ty ®èi nh©n xuÊt hiÖn ®Çu tiªn ë mét sè níc ë ch©u ¢u n¬i cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc giao lu bu«n b¸n. HiÖn nay ®iÓn h×nh nhÊt cho lo¹i c«ng ty ®èi nh©n lµ c«ng ty hîp danh. Nãi chung ë trªn thÕ giíi theo ph¸p luËt kinh doanh cña c¸c níc th× c«ng ty ®èi nh©n kh«ng cã t c¸ch ph¸p nh©n, bëi tµi s¶n cña c¸c thµnh viªn vµ ta× s¶n cña c«ng ty kh«ng cã sù t¸ch biÖt râ rµng, c«ng ty ®èi nh©n cã tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ tr¸ch nhiÖm cña m×nh. 3.2. C«ng ty ®èi vèn. C«ng ty ®èi vèn lµ lo¹i h×nh c«ng ty phæ biÕn nhÊt hiÖn nay, c«ng ty ®îc thµnh lËp trªn c¬ së gãp vèn cña c¸c thµnh viªn. Kh¸c víi c«ng ty ®èi nh©n, c«ng ty ®èi vèn khi thµnh lËp kh«ng quan t©m dÕn nh©n th©n cña ngêi gãp vèn mµ chØ quan t©m ®Õn phÇn vèn gãp cña hä. QuyÒn lîi cña mçi thµnh viªn phô thuéc vµo phÇn vèn gãp cña hä, ®iÒu nµy còng t¬ng ®¬ng víi viÖc g¸nh v¸c nghÜa vô. 7 C«ng ty ®èi vèn lµ c«ng ty cã t c¸ch ph¸p nh©n. Mét c«ng ty ®èi vèn hiÖn nay nh c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn. 4. Mét sè m« h×nh c«ng ty hîp danh trªn thÕ giíi. C«ng ty lµ lo¹i h×nh c«ng ty ph¸t triÓn phæ biÕn ë c¸c níc cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn nh §øc, Mü... 8 II. C«ng ty hîp danh, quy chÕ ph¸p lÝ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng ë ViÖt Nam. 1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm c«ng ty hîp danh. 1.1. Kh¸i niÖm c«ng ty hîp danh. C«ng ty hîp danh lµ lo¹i h×nh c«ng ty ®èi nh©n trong ®ã ph¶i cã Ýt nhÊt hai thµnh viªn hîp danh trë lªn vµ c¸c thµnh viªn hîp danh ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp. 1.2. C¸c ®Æc ®iÓm cña c«ng ty hîp danh. - Ph¶i Ýt nhÊt cã hai thµnh viªn hîp danh, ngoa× c¸c thµnh viªn hîp danh cã thÓ cã c¸c thµnh viªn gãp vèn. - Thµnh viªn hîp danh ph¶i lµ c¸ nh©n cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ uy tÝn nghÒ nghiÖp, ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty. - Thµnh viªn gãp vèn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn gãp vµo c«ng ty. - C«ng ty hîp danh kh«ng ®îc ph¸t hµnh chøng kho¸n (cæ phiÕu, tr¸i phiÕu). 1.3. C¸c lo¹i c«ng ty hîp danh. C¨n cø vµo c¸c ®Æc ®iÓm cña c«ng ty hîp danh ta cã thÓ nhË thÊy cã hai lo¹i c«ng ty hîp danh. Thø nhÊt lµ c«ng ty hîp danh mµ tÊt c¶ c¸c thµnh viªn ®Òu lµ thµnh viªn hîp danh. Thø hai lµ c«ng ty hî danh ngoµi c¸c thµnh viªn hîp danh cßn cã c¸c thµnh viªn gãp vèn. 2. Quy chÕ ph¸p lÝ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh. 9 Quy chÕ ph¸p lÝ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh ®îc quy ®Þnh trong LuËt Doanh nghiÖp 12/6/1999 vµ ®îc chi tiÕt ho¸ t¹i NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ sè 02/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 vÒ ®¨ng kÝ kinh doanh vµ NghÞ ®Þnh sè 03/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt Doanh nghiÖp. 10 II.1.Thñ tôc thµnh lËp c«ng ty hîp danh. Theo §iÒu 12 LuËt Doanh nghiÖp 12/6/1999 quy ®Þnh tr×nh tù thµnh lËp doanh nghiÖp nãi chung nh sau: “Ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp ph¶i lËp vµ nép ®ñ hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh theo quy ®Þnh cña LuËt nµy t¹i c¬ quan ®¨ng kÝ kinh doanh thuéc UBND tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng n¬i doanh nghiÖp ®Æt trô së chÝnh vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc cña néi dung ®¨ng kÝ kinh doanh”. Còng theo §iÒu 12 th× “c¬ quan ®¨ng kÝ kinh doanh kh«ng cã quyÒn yªu cÇu ngßi thµnh lËp doanh nghiÖp nép thªm c¸c giÊy tê, hå s¬ kh¸c ngoµi hå s¬ quy ®Þnh t¹i luËt nµy ®èi víi tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp . C¬ quan ®¨ng kÝ kinh doanh chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh hîp lÖ cña hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh” . ViÖc thµnh lËp c«ng ty hîp danh tu©n theo ®óng tr×nh tù nªu trªn. II.1.1. Hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh ®èi víi c«ng ty hîp danh. §îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 7 NghÞ ®Þnh 02/2000/N§CP ngµy 03/02/2000 bao gåm: - §¬n ®¨ng kÝ kinh doanh lËp theo mÉu do Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t quy ®Þnh - §iÒu lÖ c«ng ty . - Danh s¸ch thµnh viªn hîp danh. §èi víi c«ng ty kinh doanh c¸c ngµnh, nghÒ ®ßi hái ph¶i cã vèn ph¸p ®Þnh th× ph¶i cã thªm x¸c nhËn cña c¬ quan cã thÈm quyÒn hoÆc chøng chØ hîp ph¸p chøng minh vÒ sè vèn cña c«ng ty. 11 §èi víi c«ng ty kinh doanh c¸c ngµnh nghÒ ph¶i cã chøng chØ hµnh nghÒ th× ph¶i cã thªm b¶n sao hîp lÖ chøng chØ hµnh nghÒ cña c¸c thµnh viªn hîp danh. 2.1.2. Tr×nh tù vµ thñ tôc ®¨ng kÝ kinh doanh. Theo §iÒu 8 NghÞ ®Þnh 02/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 tr×nh tù vµ thñ tôc ®¨ng kÝ kinh doanh ®èi víi c«ng ty hîp danh nh sau: Ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp hoÆc ngêi ®¹i diÖn nép ®ñ hå s¬ nªu trªn t¹i Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh n¬i doanh nghiÖp ®Æt trô së chÝnh. Ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc cña néi dung hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh. Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh kh«ng ®ù¬c yªu cÇu ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp nép thªm bÊt cø giÊy tê nµo kh¸c ngoµi hå s¬ nªu trªn. Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh thùc hiÖn viÖc tiÕp nhËn ®¬n, hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh vµ ph¶i giao giÊy biªn nhËn vÒ viÖc nhËn hå s¬ cho ngêi nép hå s¬. Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh cho doanh nghiÖp trong thêi h¹n 15 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn hå s¬ nÕu: - Ngµnh, nghÒ kinh doanh kh«ng thuéc danh môc ngµnh, nghÒ cÊm kinh doanh. - Tªn doanh nghiÖp ®îc ®Æt ®óng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (§iÒu 24 kho¶n 1 LuËt Doanh nghiÖp ). - Hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh hîp lÖ theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 §iÒu 3 LuËt Doanh nghiÖp . - Nép ®ñ lÖ phÝ ®¨ng kÝ kinh doanh theo quy ®Þnh. Sau khi ®îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh, doanh nghiÖp ®îc kh¾c dÊu vµ cã quyÒn ®îc sö dông con dÊu cña m×nh. 12 Trêng hîp vi ph¹m mét trong c¸c ®iÒu kiÖn nªu trªn th× Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh ph¶i th«ng b¸o ngay cho ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp biÕt b»ng v¨n b¶n trong thêi h¹n 7 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc hå s¬, nªu néi dung cÇn söa ®æi vµ c¸ch thøc cÇn söa ®æi. Qu¸ thêi h¹n nãi trªn mµ kh«ng cã th«ng b¸o th× tªn cña doanh nghiÖp coi nh ®îc chÊp nhËn, hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh ®ù¬c coi lµ hîp lÖ. NÕu sau 15 ngµy kÓ tõ ngµy nép hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh mµ kh«ng nhËn ®îc giÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh th× ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp cã quyÒn khiÕu n¹i ®Õn Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh, n¬i tiÕp nhËn hå s¬ ®¨nh kÝ kinh doanh. Sau thêi h¹n 7 ngµy kÓ tõ ngµy nép ®¬n khiÕu n¹i mµ kh«ng nhËn ®îc tr¶ lêi cña Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh th× ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp cã quyÒn khiÕu n¹i lªn UBND cÊp tØnh hoÆc kiÖn ra toµ hµnh chÝnh cÊp tØnh n¬i nép hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. KÓ tõ khi ®îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh, doanh nghiÖp cã quyÒn ho¹t ®éng kinh doanh mµ kh«ng cÇn ph¶i xin phÐp bÊt cø c¬ quan nhµ níc nµo, trõ trêng hîp doanh nghiÖp kinh doanh ngµnh, nghÒ ph¶i cã ®iÒu kiÖn. GiÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh do Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh cÊp cã hiÖu lùc trong ph¹m vi toµn quèc. 2.2. §Þa vÞ ph¸p lÝ cña c«ng ty hîp danh. 2.2.1. QuyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn hîp danh. 13 Theo quy ®Þnh cña §iÒu 27 NghÞ ®Þnh 03/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 c¸c thµnh viªn hîp danh cã quyÒn vµ nghÜa vô sau: - Thµnh viªn hîp danh cã quyÒn: + Tham gia th¶o luËn vµ biÓu quyÕt vÒ tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc cña c«ng ty. + §îc chia lîi nhuËn theo tho¶ thuËn quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty. + Trùc tiÕp tham gia qu¶n lÝ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty. + Sö dông tµi s¶n cña c«ng ty ®Ó phôc vô cho lîi Ých cña c«ng ty; ®îc hoµn tr¶ l¹i mäi kho¶n chi ®· thùc hiÖn ®Ó phôc vô lîi Ých cña c«ng ty. + C¸c quyÒn kh¸c quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty. - Thµnh viªn hîp danh cã nghÜa vô: + Gãp ®ñ sè vèn ®· cam kÕt vµo c«ng ty. + ChÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty. + Trêng hîp kinh doanh bÞ thua lç th× ph¶i chÞu lç theo nguyªn t¾c quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty. + Khi qu¶n lÝ hoÆc thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh nh©n danh c«ng ty hoÆc ®¹i diÖn cho c«ng ty ph¶i hµnh ®éng mét c¸ch trng thùc, mÉn c¸n, phôc vô lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng ty. + ChÊp hµnh néi quy vµ quyÕt ®Þnh cña c«ng ty. + Thµnh viªn hîp danh kh«ng ®îc ®ång thêi lµ thµnh viªn hîp danh cña c«ng ty hîp danh kh¸c hoÆc chñ doanh nghiÖp t nh©n. + Thµnh viªn hîp danh kh«ng ®îc tù m×nh hoÆc nh©n danh ngßi thø ba thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh trong cïng ngµnh nghÒ kinh doanh cña c«ng ty . 14 + Thµnh viªn hîp danh kh«ng ®îc nh©n danh c«ng ty kÝ kÕt hîp ®ång, x¸c lËp vµ thùc hiÖn c¸c giao dÞch kh¸c nh»m thu lîi riªng cho c¸c nh©n vµ cho ngêi kh¸c. + C¸c nghÜa vô kh¸c do ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh. 2.2.2. QuyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn gãp vèn. §îc qui ®Þnh t¹i §iÒu 28 NghÞ ®Þnh 03/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 nh sau: - Thµnh viªn gãp vèn cã quyÒn: + Tham gia th¶o luËn vµ biÓu quyÕt vÒ viÖc bæ sung, söa ®æi c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn gãp vèn ®îc qui ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty; vÒ viÖc tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ c«ng ty. + §îc chuyÓn nhîng phÇn vèn gãp cña m×nh t¹i c«ng ty cho ngêi kh¸c nÕu ®iÒu lÖ c«ng ty kh«ng qui ®Þnh kh¸c. + §îc chia lîi nhuËn, ®îc chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i khi c«ng ty gi¶i thÓ theo ®iÒu lÖ c«ng ty. + §îc nhËn th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh doanh vµ qu¶n lý c«ng ty, xem sæ kÕ to¸n vµ hå s¬ kh¸c cña c«ng ty. + C¸c quyÒn kh¸c do ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh. - NghÜa vô cña thµnh viªn gãp vèn: + Gãp ®ñ sè vèn ®· cam kÕt vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ry trong ph¹m vi sè vèn ®· cam kÕt gãp vµo c«ng ty. + Kh«ng tham gia qu¶n lý c«ng ty, kh«ng ®îc ho¹t ®éng kinh doanh nh©n danh c«ng ty. + ChÊp hµnh ®óng néi qui vµ quyÕt ®Þnh cña c«ng ty. + NghÜa vô kh¸c do ®iÒu lÖ c«ng ty qui ®Þnh. 2.2.3. Tæ chøc, qu¶n lý c«ng ty hîp danh. 15 C¸c vÊn ®Ò vÒ tæ chøc qu¶n lý c«ng ty hîp danh ®îc qui ®Þnh t¹i §iÒu 29 NghÞ ®Þnh sè 03/2000/N§-CP néi dung nh sau: - Héi ®ång thµnh viªn gåm tÊt c¶ c¸c thµnh viªn hîp danh, lµ c¬ quan quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña c«ng ty. Héi ®ång thµnh viªn quyÕt ®Þnh tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty. Khi biÓu quyÕt, mçi thµnh viªn hîp danh chØ cã mét phiÕu. - QuyÕt ®Þnh vÒ c¸c vÊn ®Ò sau ®©y ph¶i ®îc tÊt c¶ c¸c thµnh viªn hîp danh cã quyÒn biÒu quyÕt chÊp nhËn: + Cö gi¸m ®èc c«ng ty. + TiÕp nhËn thµnh viªn. + Khai trõ thµnh viªn hîp danh. + Bæ sung, söa ®æi ®iÒu lÖ c«ng ty. + Tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ c«ng ty. + Hîp ®ång cña c«ng ty hîp danh, ngêi cã liªn quan cña thµnh viªn hîp danh. - QuyÕt ®Þnh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c ph¶i ®îc ®a sè thµnh viªn hîp danh chÊp nhËn. - TÊt c¶ c¸c quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång thµnh viªn ph¶i ®îc ghi vµo sæ biªn b¶n vµ ph¶i ®îc lu gi÷ t¹i trô së chÝnh cña c«ng ty. - Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c¸c thµnh viªn hîp danh ph©n c«ng ®¶m nhiÖm c¸c chøc tr¸ch qu¶n lý vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c«ng ty vµ cö mét ngêi trong sè hä lµm gi¸m ®èc. - Thµnh viªn hîp danh chñ ®éng thùc hiÖn c«ng viÖc ®îc ph©n c«ng nh»m ®¹t ®îc môc tiªu cña c«ng ty; ®¹i diÖn cho c«ng ty trong ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®îc giao; ®¹i diÖn cho c«ng ty tríc 16 ph¸p luËt vµ c¬ quan nhµ níc trong ph¹m vi c«ng viÖc ®îc ph©n c«ng. Khi nh©n danh c«ng ty thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®îc giao thµnh viªn hîp danh ph¶i lµm viÖc mét c¸ch trung thùc, kh«ng tr¸i víi c¸c quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång thµnh viªn, kh«ng vi ph¹m c¸c ®iÒu cÊm. - Gi¸m ®èc c«ng ty hîp danh cã nhiÖm vô: + Ph©n c«ng, ®iÒu hoµ, phèi hîp c«ng viÖc cña c¸c thµnh viªn hîp danh. + §iÒu hµnh c«ng viÖc trong c«ng ty. + Thùc hiÖn c«ng viÖc kh¸c theo uû quyÒn cña c¸c thµnh viªn hîp danh. 17 2.3. VÊn ®Ò tiÕp nhËn thµnh viªn, chÊm døt t c¸ch thµnh viªn, rót khái c«ng ty. 2.3.1. TiÕp nhËn thµnh viªn. Ngêi ®îc tiÕp nhËn lµm thµnh viªn hîp danh hoÆc ®îc tiÕp nhËn lµm thµnh viªn gãp vèn cña c«ng ty khi ®îc tÊt c¶ c¸c thµnh viªn hîp danh ®ång ý trõ trêng hîp ®iÒu lÖ c«ng ty qui ®Þnh kh¸c. Thµnh viªn hîp danh ®îc tiÕp nhËn vµo c«ng ty chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c nghi· vô cña c«ng ty ph¸t sinh sau khi ®¨ng ký thµnh viªn ®ã víi c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh (§iÒu 30 NghÞ ®Þnh 03/2000/N§-CP). 2.3.2. ChÊm døt t c¸ch thµnh viªn. §îc qui ®Þnh t¹i §iÒu 31 NghÞ ®Þnh sè 03/2000/N§CP. - T c¸ch thµnh viªn hîp danh chÊm døt trong c¸c trêng hîp sau: + §· chÕt hoÆc bÞ toµ ¸n tuyªn bè lµ ®· chÕt. + MÊt tÝch, bÞ h¹n chÕ hoÆc bÞ mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù. + Tù nguyÖn rót khái c«ng ty. + BÞ khai trõ khái c«ng ty. - Trong trêng hîp chÊm døt t c¸ch thµnh viªn theo qui ®Þnh t¹i hai ®iÓm trªn th× c«ng ty vÉn cã quyÒn sö dông tµi s¶n t¬ng øng víi tr¸ch nhiÖm cña ngêi ®ã ®Ó thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña c«ng ty. - Trêng hîp t c¸ch thµnh viªn chÊm døt theo qui ®Þnh t¹i hai ®iÓm cuèi ë trªn th× ngêi ®ã ph¶i liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nghÜa vô cña c«ng ty ®· ph¸t sinh tríc khi ®¨ng ký viÖc chÊm døt t c¸ch thµnh viªn ®ã víi c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh. 18 - T c¸ch thµnh viªn chÊm døt khi thµnh viªn ®ã chuyÓn nhîng phÇn vèn gãp cña m×nh cho ngêi kh¸c. 2.3.3. Rót khái c«ng ty. Thµnh viªn hîp danh ®îc quyÒn rót khái c«ng ty nÕu ®îc ®a sè thµnh viªn hîp cßn l¹i ®ång ý. Khi rót khái c«ng ty phÇn vèn gãp ®îc hoµn tr¶ theo gi¸ tho¶ thuËn hoÆc theo gi¸ ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn nguyªn t¾c qui ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty. Sau khi rót khái c«ng ty ngêi ®ã vÉn ph¶i liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty tríc khi ®¨ng ký rót khái c«ng ty, chÊm døt t c¸ch thµnh viªn víi c¬ quan ®¨ng ky kinh doanh. Trêng hîp tªn cña thµnh viªn ®· rót khái c«ng ty ®îc sö dông ®Ó ®Æt tªn c«ng ty th× ngêi ®ã cã quyÓn yªu cÇu c«ng ty ®æi tªn. Thµnh viªn gãp vèn cã quyÒn rót phÇn vèn gãp cña m×nh ra khái c«ng ty nÕu ®îc ®a sè thµnh viªn hîp danh ®ång ý. ViÖc chuyÓn nhîng phÇn vèn gãp cña thµnh viªn gãp vèn cho ngêi kh¸c ®îc tù do thùc hiÖn, trõ trêng hîp ®iÒu lÖ c«ng ty qui ®Þnh kh¸c. 3. Thùc tr¹ng vµ mét sè h¹n chÕ vÒ qui chÕ ph¸p lý thµnh lËp vµ ho¹t ®éng c«ng ty hîp danh. 3.1. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh hiÖn nay ë ViÖt Nam. Nh ®· tr×nh bµy ë trªn, qui chÕ ph¸p lý vÒ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh trong LuËt Doanh nghiÖp 12/6/1999 ®· ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn míi cña LuËt Doanh nghiÖp, ®¸p øng ®îc yªu cÇu thùc tÕ cña nÒn kinh tÕ, trong giai ®o¹n ®Êt níc më réng héi nhËp quèc tÕ trªn mäi lÜnh vùc ®Æc biÖt lµ vÒ kinh tÕ, ®Èy nhanh c«ng 19 cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi ra ®êi ®· t¹o nhiÒu h¬n n÷a cho sù lùa chän cña c¸c nhµ ®Çu t kinh doanh trong vµ ngoµi níc, thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, ®Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ, häc hái kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é qu¶n lý cu¶ c¸c níc ph¸t triÓn. So s¸nh c«ng ty hîp danh víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c ta thÊy mét sè u ®iÓm sau: Thø nhÊt, so víi doanh nghiÖp t nh©n th× c«ng ty hîp danh cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn lín h¬n bëi c«ng ty hîp danh lµ sù kÕt hîp hai thµnh viªn hîp danh trë lªn ngoµi ra cßn cã thÓ cã thµnh viªn gãp vèn trong khi ®ã doanh nghiÖp t nh©n chØ cã mét c¸ nh©n thµnh lËp doanh nghiÖp vµ tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh. Nh vËy, c«ng ty hîp danh cã thÓ më réng qui m« kinh doanh còng nh kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng lµ h¬n h¼n doanh nghiÖp t nh©n. (§iÓm gièng nhau ë hai lo¹i h×nh doanh nghiÖp naú lµ chóng ®Òu kh«ng cã t c¸ch ph¸p nh©n bëi tµi s¶n cña thµnh viªn kh«ng cã sù t¸ch biÖt râ rµng víi tµi s¶n cña c«ng ty). Thø hai lµ so víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n nh c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n hai thµnh viªn trë lªn, c«ng ty cæ phÇn,... ®iÓm gièng cña c«ng ty hîp danh víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp trªn lµ viÖc thµnh lËp doanh nghiÖp dùa trªn c¬ së liªn minh, hîp t¸c gi÷a nhiÒu thµnh viªn cïng tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh. Sù kh¸c nhau gi÷a chóng lµ c«ng ty hîp danh lµ lo¹i h×nh c«ng ty ®èi nh©n tøc lµ viÖc thµnh lËp dùa trªn c¬ së quan hÖ th©n thÝch lµ chÝnh, vèn lµ yÕu tè phô, cßn c¸c doanh nghiÖp kÓ trªn thuéc lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®èi vèn tøc 20