Tài liệu Cơ chế trách nhiệm của chính phủ và các thành viên chính phủ trong nhà nước pháp qu

Cơ chế trách nhiệm của chính phủ và các thành viên chính phủ trong nhà nước pháp quyền Lê Thị Hằng Khoa Luật Luận văn ThS ngành: Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật; Mã số: 60 38 01 Người hướng dẫn: PGS.TS. Bùi Xuân Đức Năm bảo vệ: 2007 Abstract: Khái quát những vấn đề lý luận về trách nhiệm và cơ chế trách nhiệm của Chính phủ và các thành viên chính phủ làm cơ sở để khẳng định trách nhiệm đầu tiên và quan trọng nhất của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ là trách nhiệm chính trị, trách nhiệm trước Quốc hội, cao hơn là trách nhiệm trước nhân dân. Tìm hiểu thực trạng về cơ chế trách nhiệm của Chính phủ và các thành viên Chính phủ theo pháp luật hiện hành thông qua việc phân tích quy định của pháp luật về cơ chế trách nhiệm của Chính phủ và các thành viên chính phủ qua các Hiến pháp Việt Nam, đặc biệt là Hiến pháp hiện hành để có bức tranh tổng quát, qua đó nêu ra những điểm còn bất cập, tồn tại trong pháp luật hiện hành về vấn đề này. Trên cơ sở đánh giá pháp luật về cơ chế trách nhiệm của Chính phủ và các thành viên chính phủ đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện cơ chế trách nhiệm của Chính phủ và các thành viên chính phủ trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam Keywords: Chính phủ; Cơ chế trách nhiệm; Nhà nước pháp quyền; Pháp luật Việt Nam Content Më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Trong c¬ cÊu tæ chøc quyÒn lùc, ChÝnh phñ lu«n ë vÞ trÝ trung t©m, ®-îc thµnh lËp ®Ó tæ chøc trªn thùc tÕ quyÒn lùc nhµ n-íc, tiÕn hµnh ho¹t ®éng qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ ®øng ®Çu hÖ thèng c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n-íc. Ho¹t ®éng cña ChÝnh phñ liªn quan ®Õn quyÒn vµ lîi Ých cña d©n, lµ cÇu nèi trùc tiÕp gi÷a §¶ng, Nhµ n-íc vµ c«ng d©n. Nh©n d©n ®¸nh gi¸ chÕ ®é, ®¸nh gi¸ Nhµ n-íc mét phÇn lín vµ trùc tiÕp th«ng qua ho¹t ®éng cña bé m¸y hµnh chÝnh mµ ®øng ®Çu lµ ChÝnh phñ. Thùc tÕ cho thÊy, nh÷ng lêi kªu gäi vÒ b¶n lÜnh chÝnh trÞ, vÒ tinh thÇn tËn tôy phôc vô nh©n d©n tuy rÊt quan träng nh-ng chóng ch-a bao giê thay thÕ mét c¬ chÕ chÞu tr¸ch nhiÖm vËn hµnh trªn thùc tÕ. Do ®ã, Nhµ n-íc cÇn ph¶i quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ quy tr×nh xö lý tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c c¬ quan nhµ n-íc vµ c¸c nh©n viªn lµm viÖc trong bé m¸y nhµ n-íc, träng t©m lµ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ mµ kh«ng ph¶i lµ mét chñ thÓ nµo kh¸c ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh vÒ sù ph¸t triÓn hay tµn lôi cña quèc gia. Mét ChÝnh phñ ho¹t ®éng tèt ®-îc sù tÝn nhiÖm cña Quèc héi/ NghÞ viÖn vµ sù ñng hé cña nh©n d©n, ng-îc l¹i ChÝnh phñ ho¹t ®éng thiÕu tr¸ch nhiÖm hoÆc ph¹m sai lÇm g©y tæn h¹i ®Õn lîi Ých nh©n d©n, nh©n d©n sÏ thay thÕ b»ng mét ChÝnh phñ kh¸c. C¸c quy ®Þnh vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm lµ chÊt liÖu g¾n kÕt vµ ®¶m b¶o qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nhÞp nhµng, bÒn v÷ng cña c¸c bé phËn cÊu thµnh ChÝnh phñ vµ ho¹t ®éng cña ChÝnh phñ víi c¸c c¬ quan nhµ n-íc kh¸c. Do tÇm quan träng cña viÖc kiÓm so¸t quyÒn lùc hµnh ph¸p ngay tõ nh÷ng n¨m ®Çu giµnh chÝnh quyÒn trong tæ chøc bé m¸y, Nhµ n-íc ®· quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ, c¸c thµnh viªn chÝnh phñ trong tr-êng hîp kh«ng ®¹t ®-îc sù tÝn nhiÖm cña NghÞ viÖn/ Quèc héi vµ nh©n d©n. HiÕn ph¸p n¨m 1946 quy ®Þnh, NghÞ viÖn víi t- c¸ch lµ c¬ quan cã quyÒn lùc cao nhÊt cña n-íc ViÖt Nam d©n chñ céng hßa cã quyÒn bá phiÕu tÝn nhiÖm ®èi víi Néi c¸c, Bé tr-ëng, kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña ChÝnh phñ. C¸c b¶n HiÕn ph¸p n¨m 1959, HiÕn ph¸p n¨m 1980, HiÕn ph¸p n¨m 1992 trªn c¬ së kÕ thõa c¸c quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p n¨m 1946 ®· cã sù thay ®æi nhÊt ®Þnh víi môc ®Ých t¨ng c-êng c¬ chÕ kiÓm so¸t vµ xö lý tr¸ch nhiÖm ®èi víi tËp thÓ chÝnh phñ vµ tõng thµnh viªn chÝnh phñ nh»m ®¶m b¶o quyÒn lùc hµnh ph¸p ®-îc sö dông hîp ph¸p vµ cã hiÖu qu¶. §Æc biÖt, nh÷ng quy ®Þnh trong HiÕn ph¸p söa ®æi, bæ sung n¨m 2001 t¹o hµnh lang ph¸p lý ®Ó xö lý tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ nh»m h¹n chÕ nh÷ng rñi ro trong qu¸ tr×nh sö dông quyÒn lùc nhµ n-íc. Tuy nhiªn, nh÷ng quy ®Þnh ®ã ch-a ®ång bé, cßn nhiÒu ®iÓm kh«ng phï hîp, thiÕu tÝnh thùc tÕ, nhÊt lµ thiÕu c¸c quy ®Þnh vÒ thñ tôc ph¸p lý lµm c¬ së ®Ó xö lý tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. Cô thÓ, ChÝnh phñ, Thñ t-íng ChÝnh phñ chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc ai, nh- thÕ nµo, theo c¬ chÕ nµo, còng nh- tr×nh tù, thñ tôc xö lý ch-a ®-îc quy ®Þnh râ. Bªn c¹nh ®ã, tr¸ch nhiÖm cña Phã Thñ t-íng, c¸c Bé tr-ëng, Thñ tr-ëng c¬ quan ngang bé, Thñ tr-ëng c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh phñ tr-íc Thñ t-íng ChÝnh phñ hiÖn nay vÉn ch-a ®-îc cô thÓ hãa, cã nhiÒu ®iÓm kh«ng phï hîp khiÕn viÖc ¸p dông khã kh¨n, nhiÒu khi kh«ng ®¶m b¶o xö lý ®óng ng-êi ®óng tr¸ch nhiÖm. HiÖn nay, n-íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh x©y dùng Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa cña d©n, do d©n vµ v× d©n víi ®ßi hái nghiªm kh¾c n©ng cao chÊt l-îng quy tr×nh xö lý tr¸ch nhiÖm ®èi víi tËp thÓ chÝnh phñ vµ c¸ nh©n tõng thµnh viªn chÝnh phñ ®¶m b¶o ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ph¶i nghiªm chØnh chÊp hµnh ph¸p luËt, bÞ xö lý nghiªm kh¾c khi kh«ng sö dông quyÒn lùc nhµ n-íc ®óng môc ®Ých th× viÖc nghiªn cøu mét c¸ch cã hÖ thèng gãp phÇn hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ lµ yªu cÇu tÊt yÕu. ChÝnh phñ lµ mét chÕ ®Þnh quan träng trong hÖ thèng c¸c c¬ quan nhµ n-íc, ®· ®-îc c¸c nhµ khoa häc x· héi xem xÐt nghiªn cøu d-íi nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau. Tuy nhiªn, viÖc nghiªn cøu c¬ së, h×nh thøc, tr×nh tù, thñ tôc còng nh- chÕ tµi tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ trong lÜnh vùc hµnh ph¸p cßn nhiÒu kho¶ng trèng ®ßi hái xem xÐt mét c¸ch s©u s¾c vµ cã hÖ thèng d-íi gãc ®é khoa häc LuËt HiÕn ph¸p. V× nh÷ng lý do trªn, viÖc nghiªn cøu mét c¸ch cã hÖ thèng vÒ mÆt lý luËn còng nh- thùc tiÔn ®Ó ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ trong Nhµ n-íc ph¸p quyÒn ë n-íc ta hiÖn nay lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt. 2. T×nh h×nh nghiªn cøu ®Ò tµi Tr¸ch nhiÖm vµ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ®-îc ®Ò cËp trong c¸c nghÞ quyÕt cña §¶ng vµ v¨n kiÖn cña Nhµ n-íc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã mét sè ®Ò tµi khoa häc vµ s¸ch b¸o ë d¹ng chung nhÊt vÒ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ®-îc c«ng bè, tiªu biÓu nh- t¸c phÈm: "ChÝnh phñ trong c¬ chÕ qu¶n lý nhµ n-íc ViÖt Nam - qu¸ tr×nh x©y dùng, ph¸t triÓn vµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc ®æi míi"; "§æi míi, hoµn thiÖn bé m¸y nhµ n-íc trong giai ®o¹n hiÖn nay" cña PGS.TS.Bïi Xu©n §øc; hay PGS.TS NguyÔn §¨ng Dung viÕt vÒ ®Ò tµi nµy th«ng qua hai t¸c phÈm: "Sù h¹n chÕ quyÒn lùc nhµ n-íc"; vµ "Nhµ n-íc vµ tr¸ch nhiÖm Nhµ n-íc"; bµi "Tr¸ch nhiÖm Nhµ n-íc" cña TS. NguyÔn Minh §oan; "Tr¸ch nhiÖm HiÕn ph¸p" vµ "ChÝnh phñ: cai trÞ d©n vµ kiÓm so¸t m×nh" cña ThS. Bïi Ngäc S¬n; Th¸ng 4 n¨m 2007, Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi tæ chøc Héi th¶o khoa häc vÒ "ChÝnh phñ trong Nhµ n-íc ph¸p quyÒn"…. C¸c nghiªn cøu trªn th­êng chØ tiÕp cËn d­íi gãc ®é chÕ ®Þnh ChÝnh phñ nãi chung, ch-a gi¶i quyÕt mét c¸ch triÖt ®Ó cã tÝnh hÖ thèng vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. Trªn c¬ së kÕ thõa cã chän läc nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu trong vµ ngoµi n-íc, c¨n cø vµo thùc tiÔn vµ yªu cÇu cña c«ng cuéc x©y dùng Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®Ó nghiªn cøu mét c¸ch toµn diÖn, cã hÖ thèng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ nh»m hoµn thiÖn ph¸p luËt lµm c¬ së ®Ó kiÓm so¸t vµ xö lý nghiªm tr¸ch nhiÖm cña tËp thÓ chÝnh phñ vµ c¸ nh©n c¸c thµnh viªn chÝnh phñ, gãp phÇn lµm trong s¹ch bé m¸y hµnh ph¸p, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña ChÝnh phñ. 3. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña luËn v¨n X©y dùng Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa b¾t nguån tõ nhu cÇu x· héi nh»m d©n chñ hãa ®êi sèng, lµm thay ®æi diÖn m¹o x· héi, h-íng tíi phôc vô con ng-êi. Tr-íc nh÷ng yªu cÇu ®¶m b¶o quyÒn lµm chñ thùc sù cña ng-êi d©n, ®¶m b¶o c¸c c¬ quan nhµ n-íc, nh÷ng ng-êi lµm viÖc trong bé m¸y nhµ n-íc thùc sù lµ c«ng béc cña d©n, luËn v¨n ph©n tÝch nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ®Ó thÊy nh÷ng ®iÓm cßn tån t¹i, qua ®ã ®Ò xuÊt nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ trong Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. Thùc hiÖn môc ®Ých trªn nhiÖm vô cña luËn v¨n: - Kh¸i qu¸t nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ tr¸ch nhiÖm vµ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ lµm c¬ së ®Ó kh¼ng ®Þnh tr¸ch nhiÖm ®Çu tiªn vµ quan träng nhÊt cña Thñ t-íng ChÝnh phñ, Bé tr-ëng vµ c¸c thµnh viªn kh¸c cña ChÝnh phñ lµ tr¸ch nhiÖm chÝnh trÞ, tr¸ch nhiÖm tr-íc Quèc héi, cao h¬n c¶ lµ tr¸ch nhiÖm tr-íc nh©n d©n. - Ph©n tÝch quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ qua c¸c HiÕn ph¸p ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ HiÕn ph¸p hiÖn hµnh ®Ó cã bøc tranh tæng qu¸t, qua ®ã nªu ra nh÷ng ®iÓm cßn bÊt cËp, tån t¹i trong ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ vÊn ®Ò nµy. - Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ ph¸p luËt vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ trong Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. 4. §èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña luËn v¨n §Ò tµi lùa chän lµ vÊn ®Ò réng lín vµ phøc t¹p, trong ph¹m vi mét luËn v¨n th¹c sÜ, chØ tËp trung nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ theo HiÕn ph¸p ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ HiÕn ph¸p n¨m 1992 (®· ®-îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2001) lµm luËn cø ®Ó ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ nµy trong qu¸ tr×nh x©y dùng Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. 5. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ c¬ së lý luËn LuËn v¨n sö dông c¸c nguyªn t¾c, ph-¬ng ph¸p luËn cña triÕt häc M¸c - Lªnin, ph-¬ng ph¸p hÖ thèng, ph-¬ng ph¸p so s¸nh, ph©n tÝch, tæng hîp, kÕt hîp chÆt chÏ quan ®iÓm ®-êng lèi cña §¶ng. LuËn v¨n sö dông c¸c v¨n kiÖn cña §¶ng, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña Nhµ n-íc; c«ng tr×nh nghiªn cøu, c¸c bµi viÕt trªn c¸c t¹p chÝ trong vµ ngoµi n-íc cã liªn quan ®Õn tr¸ch nhiÖm vµ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ lµm tµi liÖu tham kh¶o. 6. §iÓm míi vÒ khoa häc cña luËn v¨n Lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cã hÖ thèng vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ trong qu¸ tr×nh x©y dùng Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. Nh÷ng ®iÓm míi cña luËn v¨n: - LuËn v¨n gãp phÇn lµm s¸ng tá lý luËn vÒ tr¸ch nhiÖm vµ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. - LuËn v¨n nghiªn cøu mét c¸ch toµn diÖn vµ hÖ thèng ph¸p luËt vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ qua c¸c HiÕn ph¸p ViÖt Nam. - C¸c kiÕn nghÞ cña luËn v¨n gãp phÇn hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ trong qu¸ tr×nh x©y dùng Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, t¹o c¬ së ph¸p lý kiÓm so¸t vµ xö lý tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ, gãp phÇn ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. §Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay chóng ta ®ang ®Ò cËp ®Õn tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n-íc th× viÖc hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ lµ vÊn ®Ò mang tÝnh thêi sù. 7. ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn cña luËn v¨n Víi kÕt qu¶ ®¹t ®-îc, hy väng luËn v¨n sÏ gãp phÇn lµm s¸ng tá nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. Nh÷ng kiÕn nghÞ gãp phÇn hoµn chØnh khung ph¸p lý ®Ó xö lý tr¸ch nhiÖm ®èi víi tËp thÓ chÝnh phñ vµ c¸ nh©n c¸c thµnh viªn chÝnh phñ nh»m x©y dùng vµ hoµn thiÖn mét ChÝnh phñ m¹nh øng phã víi yªu cÇu x· héi ®Æt ra. 8. KÕt cÊu cña luËn v¨n Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ danh môc tµi liÖu tham kh¶o, néi dung cña luËn v¨n gåm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ theo ph¸p luËt hiÖn hµnh. Ch-¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ trong Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. néi dung c¬ b¶n cña luËn v¨n Ch-¬ng 1 nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ 1.1. Kh¸i niÖm c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ 1.1.1. Kh¸i niÖm tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ Kh¸i niÖm tr¸ch nhiÖm chÝnh phñ ®-îc ghi nhËn chÝnh thøc ë ViÖt Nam trong HiÕn ph¸p n¨m 1946, hiÖn nay thuËt ng÷ nµy ®-îc sö dông réng r·i, nh-ng cã nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau: Theo PGS.TS. NguyÔn §¨ng Dung thuËt ng÷ tr¸ch nhiÖm chÝnh phñ ®-îc hiÓu theo hai nghÜa: nghÜa thø nhÊt lµ sù h¹n chÕ quyÒn lùc nhµ n-íc (limited Government). ChÝnh phñ ph¶i bÞ h¹n chÕ, quyÒn cña ChÝnh phñ kh«ng ph¶i lµ v« h¹n ®Þnh, mµ chØ cã quyÒn trong mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh ®-îc quy ®Þnh râ rµng trong luËt. NghÜa thø hai, tr¸ch nhiÖm chÝnh phñ (accountability Governmnt), ChÝnh phñ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµnh vi cña m×nh tr-íc nh©n d©n, tr-íc sù ph¸t triÓn hay lµ tµn lôi cña quèc gia. ChÝnh phñ cïng c¸c thµnh viªn chÝnh phñ trong ph¹m vi thÈm quyÒn cña m×nh ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh thóc ®Èy x· héi, hay chÝ Ýt lµ lÜnh vùc cña m×nh phô tr¸ch ®i lªn, lµm cho ng-êi d©n ®-îc h-ëng lîi. TS. NguyÔn Minh §oan xem xÐt tr¸ch nhiÖm chÝnh phñ d-íi c¸c gãc ®é kh¸c nhau. D-íi gãc ®é ®¹o ®øc chÝnh trÞ, tr¸ch nhiÖm chÝnh phñ lµ bæn phËn, vai trß, nghÜa vô chÝnh trÞ cña ChÝnh phñ ®èi víi x· héi. ChÝnh phñ ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng tÝch cùc nhÊt ®Þnh ®em l¹i lîi Ých chung cho nh©n d©n ®Ó ®¸p l¹i lßng mong mái cña nh©n d©n. D-íi gãc ®é ph¸p lý, tr¸ch nhiÖm chÝnh phñ ®-îc hiÓu lµ nghÜa vô ph¸p lý cña ChÝnh phñ. ChÝnh phñ chØ ®-îc lµm nh÷ng g× luËt cho phÐp. Tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ cßn ®-îc hiÓu lµ hËu qu¶ ph¸p lý bÊt lîi mµ ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ph¶i g¸nh chÞu khi vi ph¹m ph¸p luËt hoÆc thùc hiÖn nh÷ng hµnh vi g©y thiÖt h¹i cho Nhµ n-íc, cho nh©n d©n trong khi thi hµnh c«ng vô. Tr¸ch nhiÖm chÝnh phñ ®-îc hiÓu d-íi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau phô thuéc vµo môc ®Ých chÝnh trÞ vµ yªu cÇu cña viÖc nghiªn cøu. Tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ ®-îc ®Ò cËp ë ®©y lµ tr¸ch nhiÖm chÝnh trÞ, tr¸ch nhiÖm mang nghÜa tiªu cùc. ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµnh vi cña m×nh tr-íc nh©n d©n, tr-íc sù ph¸t triÓn hay tµn lôi cña quèc gia. Tr-êng hîp ChÝnh phñ kh«ng c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng-êi d©n th× ng-êi d©n cã quyÒn thay ®æi bé m¸y nhµ n-íc - ChÝnh phñ kh¸c. 1.1.2. Kh¸i niÖm c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ C¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ®-îc hiÓu lµ c¬ së, h×nh thøc vµ tr×nh tù chÞu sù ph¸n xÐt vµ g¸nh chÞu chÕ tµi cña ChÝnh phñ, Thñ t-íng ChÝnh phñ tr-íc Quèc héi, cña c¸c thµnh viªn chÝnh phñ kh¸c tr-íc Quèc héi vµ tr-íc Thñ t-íng ChÝnh phñ. 1.2. Néi dung c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ 1.2.1. C¬ së tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ C¬ së quy tr¸ch nhiÖm lµ sù ®¸nh gi¸ ®-êng lèi, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ho¹t ®éng cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ (cã nh÷ng tr-êng hîp ®ã lµ sù ®¸nh gi¸ vÒ mÆt ®¹o ®øc ®èi víi hä) chø kh«ng ph¶i lµ c¬ së ph¸p lý, mÆc dï quy tr×nh quy tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ tr-íc Quèc héi ®-îc tiÕn hµnh b»ng nh÷ng h×nh thøc ph¸p lý. Sù kh«ng tÝn nhiÖm cña Quèc héi/ NghÞ viÖn víi ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ lµ c¬ së quan träng ®Ó quy tr¸ch nhiÖm. ChÝnh phñ, ®Æc biÖt lµ vai trß cña c¸c Bé tr-ëng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc t×m h-íng ®i cho quèc gia. Tr-êng hîp kh«ng cã ý t-ëng hoÆc ®Ò ra c¬ chÕ, chÝnh s¸ch sai tr¸i kh«ng phï hîp lîi Ých nh©n d©n buéc ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ChÝnh phñ lµ nguån sinh ra luËt còng lµ ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh c¸c ®¹o luËt ®ã, trong ph¹m vi thÈm quyÒn ChÝnh phñ, c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ®-îc ban hµnh quyÕt ®Þnh, chØ thÞ ®Ó tæ chøc chØ ®¹o viÖc thùc hiÖn. C¸c quyÕt ®Þnh sai tr¸i, kh«ng ®¶m b¶o tÝnh hîp ph¸p, hîp lý lµ c¨n cø buéc ChÝnh phñ chÞu tr¸ch nhiÖm. C¸c chÝnh kh¸ch - Bé tr-ëng cßn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc thùc thi c¸c quyÕt ®Þnh, chÝnh s¸ch cña b¶n th©n c¸c c«ng chøc. Sù vi ph¹m vÒ ®¹o ®øc còng lµ mét trong nh÷ng c¨n cø ®Ó quy tr¸ch nhiÖm, buéc ph¶i tõ chøc. C¬ së ®Ó quy tr¸ch nhiÖm ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ lµ sù ®¸nh gi¸ vÒ ®-êng lèi, chÝnh s¸ch, t- c¸ch ®¹o ®øc... nh-ng trªn hÕt dùa trªn lîi Ých cña nh©n d©n lµ tiªu chÝ ®Ó Quèc héi ®¸nh gi¸ ChÝnh phñ vµ quyÕt ®Þnh bá phiÕu tÝn nhiÖm trong nh÷ng tr-êng hîp cÇn thiÕt. 1.2.2. H×nh thøc tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ HiÕn ph¸p n¨m 1992 c¸ thÓ hãa tr¸ch nhiÖm cña c¸c thµnh viªn chÝnh phñ b»ng c¸ch t¸ch riªng ®èi víi c¸c chøc danh do Quèc héi bÇu (Thñ t-íng ChÝnh phñ) sÏ ¸p dông h×nh thøc miÔn nhiÖm, b·i nhiÖm; cßn ®èi víi c¸c chøc danh do Quèc héi bæ nhiÖm (Phã Thñ t-íng, Bé tr-ëng vµ c¸c thµnh viªn kh¸c cña ChÝnh phñ) sÏ ¸p dông h×nh thøc miÔn nhiÖm, c¸ch chøc. LuËt Tæ chøc ChÝnh phñ n¨m 2001 bæ sung hai h×nh thøc tr¸ch nhiÖm: cho tõ chøc vµ t¹m ®×nh chØ c«ng t¸c. Ph¸p luËt quy ®Þnh øng víi mçi vÞ trÝ vµ møc ®é sai ph¹m mµ cã h×nh thøc tr¸ch nhiÖm phï hîp. ViÖc ph©n biÖt nµy gãp phÇn ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng trong xö lý tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸ nh©n c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. 1.2.3. Tr×nh tù thñ tôc xö lý tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ Thñ tôc chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c thµnh viªn chÝnh phñ theo hai con ®-êng: mét lµ, bÞ ®Ò nghÞ xö lý tr¸ch nhiÖm theo quy ®Þnh chung; hai lµ, Quèc héi quyÕt ®Þnh bá phiÕu tÝn nhiÖm theo ®Ò nghÞ cña ñy ban Th-êng vô Quèc héi. NÕu kh«ng ®¹t ®-îc sù tÝn nhiÖm cña Quèc héi sÏ xem xÐt ¸p dông c¸c h×nh thøc tr¸ch nhiÖm theo thñ tôc chung. * Tr-êng hîp bÞ ®Ò nghÞ xö lý tr¸ch nhiÖm theo quy ®Þnh chung - §èi víi Thñ t-íng ChÝnh phñ theo tr×nh tù, Chñ tÞch n-íc ®Ò nghÞ Quèc héi miÔn nhiÖm, b·i nhiÖm Thñ t-íng. - Phã Thñ t-íng, Bé tr-ëng vµ c¸c thµnh viªn kh¸c cña ChÝnh phñ do Thñ t-íng ®Ò nghÞ Quèc héi phª chuÈn viÖc miÔn nhiÖm, c¸ch chøc. C¨n cø vµo NghÞ quyÕt cña Quèc héi, Chñ tÞch n-íc miÔn nhiÖm, c¸ch chøc, chÊp thuËn viÖc tõ chøc ®èi víi c¸c chøc danh nµy. * Tr-êng hîp bÞ ®-a ra bá phiÕu tÝn nhiÖm vµ ®· kh«ng ®¹t ®-îc tÝn nhiÖm §Ó t¨ng c-êng quyÒn chñ ®éng cho Quèc héi, ®¹i biÓu Quèc héi trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸m s¸t HiÕn ph¸p söa ®æi, bæ sung n¨m 2001 quy ®Þnh: Quèc héi cã quyÒn bá phiÕu tÝn nhiÖm ®èi víi nh÷ng chøc danh do Quèc héi bÇu hoÆc phª chuÈn. Bá phiÕu tÝn nhiÖm kh«ng ph¶i lµ mét biÖn ph¸p chÕ tµi, mµ lµ c¬ së ®Ó quy tr¸ch nhiÖm, lµ tiÒn ®Ò ®Ó ®i ®Õn viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chÕ tµi. Tr-êng hîp kh«ng ®-îc qu¸ nöa tæng sè ®¹i biÓu Quèc héi tÝn nhiÖm th× c¬ quan hoÆc ng-êi ®· giíi thiÖu ®Ó Quèc héi bÇu hoÆc phª chuÈn viÖc bæ nhiÖm ng-êi ®ã cã tr¸ch nhiÖm tr×nh Quèc héi xem xÐt, quyÕt ®Þnh viÖc miÔn nhiÖm, b·i nhiÖm hoÆc phª chuÈn viÖc miÔn nhiÖm, c¸ch chøc ng-êi kh«ng ®-îc Quèc héi tÝn nhiÖm. * Tr-êng hîp cho tõ chøc Ng-êi xin tõ chøc göi ®¬n ®Õn c¬ quan hoÆc ng-êi ®· giíi thiÖu ®Ó Quèc héi bÇu hoÆc phª chuÈn viÖc bæ nhiÖm chøc vô ®ã. C¬ quan hoÆc ng-êi ®· giíi thiÖu ®Ó Quèc héi bÇu hoÆc phª chuÈn viÖc bæ nhiÖm tr×nh Quèc héi miÔn nhiÖm hoÆc phª chuÈn viÖc miÔn nhiÖm t¹i kú häp Quèc héi gÇn nhÊt. 1.3. Sù ph¸t triÓn c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ theo HiÕn ph¸p ViÖt Nam 1.3.1. C¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ theo HiÕn ph¸p n¨m 1946 C¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ theo HiÕn ph¸p n¨m 1946 quy ®Þnh rÊt hiÖn ®¹i, ®¹t tíi tr×nh ®é c¸ thÓ hãa tr¸ch nhiÖm tõng thµnh viªn chÝnh phñ, ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña tõng c¸ nh©n trong bé m¸y Néi c¸c, ®ång thêi quy ®Þnh râ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm tËp thÓ víi h×nh thøc cao nhÊt lµ tõ chøc. Chñ tÞch n-íc ®øng ®Çu nhµ n-íc vµ ChÝnh phñ, lµ thiÕt chÕ ®Æc thï trong tæ chøc bé m¸y nhµ n-íc ta thêi kú ®ã. Chñ tÞch n-íc do NghÞ viÖn nh©n d©n bÇu, nh-ng l¹i cã vÞ trÝ kh¸ ®éc lËp trong mèi quan hÖ víi NghÞ viÖn. Chñ tÞch n-íc kh«ng ph¶i chÞu mét tr¸ch nhiÖm nµo, trõ khi ph¹m téi ph¶n quèc. Thñ t-íng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ con ®-êng chÝnh trÞ cña Néi c¸c. Bé tr-ëng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc NghÞ viÖn. Bé tr-ëng nµo kh«ng ®-îc NghÞ viÖn tÝn nhiÖm ph¶i tõ chøc. Toµn thÓ Néi c¸c kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm liªn ®íi vÒ hµnh vi cña mét Bé tr-ëng. Néi c¸c chÞu tr¸ch nhiÖm tËp thÓ tr-íc NghÞ viÖn d-íi h×nh thøc bá phiÕu tÝn nhiÖm. Néi c¸c mÊt tÝn nhiÖm ph¶i tõ chøc. 1.3.2. C¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ theo HiÕn ph¸p n¨m 1959 Héi ®ång ChÝnh phñ chÞu tr¸ch nhiÖm vµ b¸o c¸o c«ng t¸c tr-íc Quèc héi, trong thêi gian Quèc héi kh«ng häp th× chÞu tr¸ch nhiÖm vµ b¸o c¸o c«ng t¸c tr-íc ñy ban Th-êng vô Quèc héi. Thñ t-íng ChÝnh phñ vµ mçi thµnh viªn cña Héi ®ång ChÝnh phñ chÞu tr¸ch nhiÖm chung tr-íc Quèc héi vÒ toµn bé c«ng t¸c cña ChÝnh phñ, ®ång thêi chÞu tr¸ch nhiÖm riªng tr-íc Quèc héi vÒ phÇn c«ng t¸c cña m×nh. HiÕn ph¸p kh«ng quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm chÝnh trÞ, chØ quy ®Þnh truy cøu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý khi nh÷ng thµnh viªn cña Héi ®ång ChÝnh phñ vi ph¹m ph¸p luËt. 1.3.3. C¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ theo HiÕn ph¸p n¨m 1980 HiÕn ph¸p quy ®Þnh c¬ chÕ chÞu tr¸ch nhiÖm cña Héi ®ång Bé tr-ëng kh«ng kh¸c so víi c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña Héi ®ång ChÝnh phñ theo HiÕn ph¸p tr-íc ®ã. Héi ®ång Bé tr-ëng chÞu tr¸ch nhiÖm vµ b¸o c¸o c«ng t¸c tr-íc Quèc héi; trong thêi gian Quèc héi kh«ng häp th× chÞu tr¸ch nhiÖm vµ b¸o c¸o c«ng t¸c tr-íc Héi ®ång Nhµ n-íc. Mçi thµnh viªn Héi ®ång Bé tr-ëng chÞu tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n vÒ phÇn c«ng t¸c cña m×nh tr-íc Quèc héi, Héi ®ång Nhµ n-íc, Héi ®ång Bé tr-ëng, cïng c¸c thµnh viªn kh¸c chÞu tr¸ch nhiÖm tËp thÓ vÒ ho¹t ®éng cña Héi ®ång Bé tr-ëng tr-íc Quèc héi vµ Héi ®ång Nhµ n-íc. 1.3.4. C¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ theo HiÕn ph¸p n¨m 1992 (söa ®æi, bæ sung n¨m 2001) So víi tr-íc c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ®· cã nhiÒu ®iÓm míi phï hîp h¬n. Nh÷ng quy ®Þnh nµy ®-îc ph©n tÝch trong ch-¬ng 2. Ch-¬ng 2 Thùc tr¹ng vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña chÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ theo Ph¸p luËt hiÖn hµnh 2.1. Quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ Kh¸c víi quy ®Þnh cña c¸c HiÕn ph¸p tr-íc, ChÝnh phñ hiÖn nay chØ chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc Quèc héi kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc ñy ban Th-êng vô Quèc héi, chØ ph¶i b¸o c¸o lµ phï hîp. ViÖc b¸o c¸o tr-íc ñy ban Th-êng vô Quèc héi vµ Chñ tÞch n-íc lµ cÇn thiÕt, nh»m t¨ng c-êng sù gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan nµy ®èi víi ChÝnh phñ. C òng gi èng nh- C hÝ nh phñ, Thñ t -íng chØ chÞ u t r ¸ ch nhi Öm t r -íc Quèc héi . §©y l µ m ét sù t hay ®æi l ín, cÇn t h i Õ t nh»m n©ng cao vÞ t hÕ cña Thñ t -ín g C hÝ nh phñ tr o ng ho ¹t ®éng qu¶n l ý, ®i Òu hµnh cña t hêi kú ®æi m íi . §Ó t ¨ng c-êng vai t r ß cñ a Thñ t -íng, ®¶m b¶o t Ý nh t hèng nhÊt t r o ng ho ¹t ®éng cña C hÝ nh phñ, Hi Õn ph¸ p quy ®Þ nh P hã Thñ t -íng kh«ng ph¶i l µ m ét cÊp qu¶n l ý t r o ng C hÝ nh phñ. P hã Thñ t -íng l µ ng-êi gi óp vi Öc Thñ t -íng, chÞ u t r ¸ ch nhi Öm tr -íc Thñ t -íng. §èi víi c¸ c t hµnh vi ªn chÝ nh phñ kh«ng ph¶i chÞ u t r ¸ ch nhi Öm t r -íc t r -íc t Ëp t hÓ C hÝ nh phñ nh- t r -íc m µ chØ chÞ u t r ¸ ch nhi Öm t r -íc Quèc h éi , t r -íc Thñ t -íng C hÝ nh phñ. Hi Õn ph¸ p söa ®æi , bæ sung n¨m 2001 t i Õn t hªm m ét b-íc t r o ng vi Öc t ¨ng c-êng c¬ chÕ xö l ý t r ¸ ch nhi Öm ®èi víi c¸ c t hµnh vi ªn kh¸ c cña C hÝ nh ph ñ b»ng quy ®Þ nh Quèc héi cã quyÒn bá phi Õu t Ý n nhi Öm ®èi víi nh÷ng ng-êi gi ÷ c¸ c chøc vô do Quèc héi b Çu ho Æc ph ª c huÈn. Quy ®Þ nh nµy l µ sù quay t r ë l ¹i víi b¶n Hi Õn ph¸ p n¨m 1946 víi m ôc ®Ý c h t ¨ng c-êng vai t r ß vµ hi Öu qu¶ t hùc t Õ cña ho ¹t ®éng gi ¸ m s¸ t cña Quèc héi víi C hÝ nh phñ, c¸ c t hµnh vi ªn chÝ nh phñ . Tãm l¹i, c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ë n-íc ta ®-îc quy ®Þnh võa mang nÐt chung võa cã nh÷ng nÐt ®Æc thï theo tõng giai ®o¹n cña sù ph¸t triÓn nhµ n-íc. Nh-ng cã mét ®iÓm chung cã tÝnh nguyªn t¾c lµ ChÝnh phñ lu«n lµ c¬ quan chÊp hµnh cña Quèc héi, do Quèc héi lËp ra, chÞu tr¸ch nhiÖm vµ b¸o c¸o c«ng t¸c tr-íc Quèc héi. Sù thay ®æi c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm nµy phô thuéc vµo sù thay ®æi, chuyÓn dÞch quyÒn h¹n gi÷a ng-êi ®øng ®Çu ChÝnh phñ vµ tËp thÓ ChÝnh phñ. Sù ®iÒu chØnh c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ë n-íc ta theo h-íng nhÊt ®Þnh, hîp quy luËt, t×nh h×nh chÝnh trÞ ®Êt n-íc, nhiÖm vô, chøc n¨ng cña Nhµ n-íc, ®Æc biÖt lµ nh÷ng nhiÖm vô, chøc n¨ng kinh tÕ. 2.2. §¸nh gi¸ vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ 2.2.1. Ch-a lµm râ tr¸ch nhiÖm cña tËp thÓ ChÝnh phñ tr-íc Quèc héi, tr¸ch nhiÖm cña tõng thµnh viªn chÝnh phñ tr-íc Thñ t-íng ChÝnh phñ HiÕn ph¸p quy ®Þnh ChÝnh phñ chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc Quèc héi nh-ng quy tr×nh xö lý tr¸ch nhiÖm ch-a ®ñ râ, ch-a ®Ò cËp c¸c h×nh thøc tr¸ch nhiÖm. HiÕn ph¸p vµ LuËt Tæ chøc ChÝnh phñ quy ®Þnh Bé tr-ëng vµ c¸c thµnh viªn kh¸c cña ChÝnh phñ chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc Thñ t-íng nh-ng l¹i kh«ng quy ®Þnh mét chÕ tµi mµ Thñ t-íng ®-îc sö dông ®Ó quy kÕt tr¸ch nhiÖm cña Bé tr-ëng còng nh- c¸c thµnh viªn kh¸c cña ChÝnh phñ. 2.2.2. ThiÕu c¸c quy ®Þnh lµm c¬ së quy tr¸ch nhiÖm ®èi víi ChÝnh phñ vµ tõng thµnh viªn chÝnh phñ C¸c quy ®Þnh cô thÓ lµm c¬ së quy tr¸ch nhiÖm víi tËp thÓ ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ch-a ®Çy ®ñ, nÕu kh«ng nãi lµ vÉn ch-a cã nªn viÖc x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm khã kh¨n, thËm chÝ cã nh÷ng tr-êng hîp kh«ng xö lý ®-îc. 2.2.3. Thñ tôc chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ kh«ng ®¸p øng yªu cÇu HiÕn ph¸p quy ®Þnh ChÝnh phñ chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc Quèc héi nh-ng ch-a chØ râ h×nh thøc tr¸ch nhiÖm cô thÓ còng nh- tr×nh tù xö lý tr¸ch nhiÖm nh- thÕ nµo. C¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña c¸c Phã Thñ t-íng, Bé tr-ëng, Thñ tr-ëng c¬ quan ngang bé tr-íc Thñ t-íng cßn ch-a ®-îc cô thÓ hãa. Thñ tôc bá phiÕu tÝn nhiÖm khã thùc hiÖn trªn thùc tÕ. 2.2.4. H×nh thøc tr¸ch nhiÖm ch-a quy ®Þnh cô thÓ Do kh«ng ph©n biÖt c¸c dÊu hiÖu ®Ó quy tr¸ch nhiÖm ®èi víi tõng h×nh thøc mµ kh«ng cã c¬ së ®Ó quy tr¸ch nhiÖm Tãm l¹i, nh×n l¹i nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ho¹t ®éng cña ChÝnh phñ næi lªn hai vÊn ®Ò rÊt ®¸ng quan t©m. §ã lµ, tÝnh chÞu tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ; hai lµ c¬ chÕ xö lý tr¸ch nhiÖm ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. HiÕn ph¸p vµ tiÕp ®ã lµ hµng lo¹t c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt quy ®Þnh h-íng dÉn vÒ vÊn ®Ò nµy nh-ng qu¸ tr×nh t×m kiÕm vµ xö lý tr¸ch nhiÖm vÉn cßn h¹n chÕ. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn viÖc xö lý tr¸ch nhiÖm khã kh¨n. Tr-íc hÕt ®ã lµ khung ph¸p lý vÒ vÊn ®Ò nµy ch-a hoµn chØnh. HiÕn ph¸p n¨m 1992 ®-îc ban hµnh trong thêi kú ®Çu ®æi míi, mÆc dï ®· ®-îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2001 nh-ng còng chØ mang tÝnh ch¾p v¸, cßn nh÷ng quy ®Þnh kh«ng phï hîp. C¬ chÕ tr¸ch nhiÖm chÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ cßn nhiÒu kho¶ng trèng, cã nh÷ng quy ®Þnh chØ mang tÝnh h×nh thøc. TiÕp ®Õn, LuËt Tæ chøc ChÝnh phñ ®-îc so¹n th¶o trong khu«n khæ HiÕn ph¸p n¨m 1992. Ngay trong HiÕn ph¸p, vÊn ®Ò tr¸ch nhiÖm chÝnh phñ còng ch-a ®-îc quy ®Þnh mét c¸ch thùc sù khoa häc. §©y lµ mét th¸ch thøc bëi LuËt Tæ chøc ChÝnh phñ kh«ng thÓ sinh ra mét c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm ®èi víi ChÝnh phñ mµ HiÕn ph¸p kh«ng quy ®Þnh, chØ cã thÓ cô thÓ hãa quy tr×nh ®Ó thùc hiÖn c¬ chÕ hiÖn cã. MÆt kh¸c, ë n-íc ta hÇu hÕt c¸c c¬ quan nhµ n-íc th-êng lµm viÖc theo chÕ ®é héi nghÞ vµ quyÕt ®Þnh theo ®a sè, nªn rÊt khã x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm ph¸p lý thuéc vÒ ai. V× thÕ nãi tíi tr¸ch nhiÖm chÝnh phñ nãi riªng vµ tr¸ch nhiÖm cña chÝnh quyÒn nãi chung ë n-íc ta chñ yÕu nãi tíi "tr¸ch nhiÖm tËp thÓ", mét lo¹i tr¸ch nhiÖm kh«ng cña riªng ai, hay nãi c¸ch kh¸c lµ "kh«ng ai cã tr¸ch nhiÖm" nªn th-êng hßa c¶ lµng. Thªm vµo ®ã lµ nh÷ng lý do tÕ nhÞ nh- ®Ó gi÷ uy tÝn cho c¸n bé hay t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé lµm viÖc, t×nh tr¹ng c¶ nÓ trong c«ng t¸c nªn ng-êi ta cã t©m lý ng¹i x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n. Vµ nÕu cã x¸c ®Þnh ®-îc tr¸ch nhiÖm thuéc vÒ ai th× còng rÊt Ýt khi ng-êi lµm sai ph¶i chÞu sù trõng ph¹t cña ph¸p luËt, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng ng-êi cã quyÒn h¹n chøc vô quan träng. Ch-¬ng 3 mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ trong Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam 3.1. Yªu cÇu Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®èi víi viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. 3.1.1. §Æc tr-ng cña Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam - Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa cña nh©n d©n, do nh©n d©n, v× nh©n d©n. - Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam tæ chøc vµ ho¹t ®éng trªn c¬ së HiÕn ph¸p. - Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam qu¶n lý x· héi b»ng ph¸p luËt, b¶o ®¶m vÞ trÝ tèi th-îng cña ph¸p luËt trong ®êi sèng x· héi. - Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam b¶o ®¶m quyÒn lùc nhµ n-íc thèng nhÊt, cã sù ph©n c«ng vµ phèi hîp chÆt chÏ trong viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn lËp ph¸p, hµnh ph¸p vµ tph¸p. - Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ nhµ n-íc do §¶ng céng s¶n ViÖt Nam l·nh ®¹o. 3.1.2. Yªu cÇu Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®èi víi viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ Trong Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®ßi hái ph¶i luËt hãa c¬ së, h×nh thøc, tr×nh tù còng nh- hËu qu¶ mµ ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ph¶i g¸nh chÞu khi kh«ng thùc hiÖn tèt tr¸ch nhiÖm cña m×nh tr-íc nh©n d©n. C¸c quy ®Þnh vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp ph¸p vµ hîp lý. 3.2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ trong Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam 3.2.1. C¸ biÖt hãa tr¸ch nhiÖm tËp thÓ ChÝnh phñ vµ tõng thµnh viªn chÝnh phñ tr-íc Quèc héi vµ tr-íc Thñ t-íng ChÝnh phñ Tr¸ch nhiÖm chÝnh phñ tr-íc Quèc héi ph¶i x¸c ®Þnh ®©y lµ tr¸ch nhiÖm cña c¶ tËp thÓ ChÝnh phñ, chØ x¶y ra khi ChÝnh phñ bÞ Quèc héi bÊt tÝn nhiÖm dÉn ®Õn phª b×nh, gi¶i t¸n. LuËt Tæ chøc ChÝnh phñ cÇn x¸c ®Þnh râ Thñ t-íng ChÝnh phñ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chÝnh s¸ch (con ®-êng chÝnh trÞ) cña ChÝnh phñ. Më réng thÈm quyÒn cña Thñ t-íng ChÝnh phñ trong viÖc tuyÓn chän, ®×nh chØ chøc vô, cho tõ chøc ®èi víi c¸c thµnh viªn chÝnh phñ, cö ng-êi kh¸c t¹m thay vµ tr×nh Quèc héi phª chuÈn. LuËt cÇn quy ®Þnh râ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña c¸c thµnh viªn kh¸c cña ChÝnh phñ tr-íc Quèc héi, tr-íc Thñ t-íng. Më réng chñ thÓ cã quyÒn ®Ò nghÞ Quèc héi bá phiÕu tÝn nhiÖm. 3.2.2. Quy ®Þnh râ c¬ së tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ 3.2.3. Quy ®Þnh cô thÓ c¸c h×nh thøc tr¸ch nhiÖm ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ CÇn ®Þnh l-îng hãa c¸c tÝnh chÊt, møc ®é sai ph¹m ®Ó ¸p dông c¸c h×nh thøc tr¸ch nhiÖm chÝnh trÞ ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. §èi víi h×nh thøc tõ chøc, cÇn xem xÐt kh¶ n¨ng chÊp nhËn ®Ò nghÞ tõ chøc. §iÒu 52 nªn cã thªm phÇn chÊp nhËn ®¬n xin tõ chøc, còng nh- viÖc cã h×nh thøc bá phiÕu t¹i Quèc héi ®Ó chÊp nhËn hä cã ®-îc tõ chøc hay kh«ng. 3.2.4. Quy ®Þnh râ quy tr×nh xö lý tr¸ch nhiÖm ®èi víi tËp thÓ ChÝnh phñ vµ tõng thµnh viªn chÝnh phñ Tãm l¹i, tr¸ch nhiÖm vµ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm lµ vÊn ®Ò nh¹y c¶m bëi víi nh÷ng ng-êi n¾m gi÷ chøc vô quyÒn h¹n cµng lín th× viÖc xö lý tr¸ch nhiÖm cµng khã kh¨n. Do vËy ®Ó kiÓm so¸t vµ xö lý nghiªm tr¸ch nhiÖm ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ kh«ng chØ ®ßi hái ph¸p luËt hoµn thiÖn vÒ c¬ së, h×nh thøc, tr×nh tù thñ tôc xö lý tr¸ch nhiÖm mµ ph¶i hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn tr¸ch nhiÖm nh-: ph¶i tæ chøc hîp lý c¬ cÊu ChÝnh phñ, x¸c ®Þnh râ nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña tõng bé phËn, tõng c¸ nh©n lµm c¬ së quy tr¸ch nhiÖm râ rµng; minh b¹ch, c«ng khai ho¹t ®éng cña ChÝnh phñ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng-êi d©n gi¸m s¸t, ph¸t hiÖn vµ xö lý nh÷ng sai ph¹m; n©ng cao ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi... Khi kÕt hîp tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p ®ã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. KÕt luËn Mét nhµ n-íc d©n chñ ph¶i lµ mét nhµ n-íc chÞu tr¸ch nhiÖm, träng t©m lµ ChÝnh phñ, c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc Quèc héi, tr-íc nh©n d©n vÒ con ®-êng ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc. ViÖc x¸c ®Þnh c¬ chÕ chÞu tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ ®em l¹i mét hiÖu qu¶ rÊt lín ®ã lµ: trªn nguyªn t¾c mäi hµnh ®éng, hµnh vi ®Òu ngÇm chøa trong m×nh kh¶ n¨ng ph¸t sinh tr¸ch nhiÖm. Ho¹t ®éng cña ChÝnh phñ còng vËy, ChÝnh phñ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng ®éng th¸i cña m×nh, b¶o ®¶m kh«ng g©y h¹i cho ng-êi d©n vµ khi cã hËu qu¶ x¶y ra th× ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p t-¬ng øng. C¬ chÕ tr¸ch nhiÖm nµy cã mét ¸p lùc rÊt lín, cã t¸c dông r¨n ®e, nh¾c nhë, buéc ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ph¶i thËn träng, cã tr¸ch nhiÖm trong ho¹t ®éng cña m×nh. ë n-íc ta ®· cã bèn m« h×nh tæ chøc ChÝnh phñ, mçi m« h×nh t-¬ng øng víi mét c¬ chÕ chÞu tr¸ch nhiÖm kh¸c nhau. Sù thay thÕ nµy lµ qu¸ tr×nh tù ®æi míi, t×m kiÕm nh÷ng c¸ch thøc thÝch hîp. V× vËy, nh÷ng quy ®Þnh trong HiÕn ph¸p hiÖn hµnh còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt Êy. §ã kh«ng ph¶i lµ nh÷ng quy ®Þnh phï hîp nhÊt, mµ chØ lµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña qu¸ tr×nh t×m kiÕm mét c¸ch thøc h¹n chÕ quyÒn lùc tèt nhÊt. HiÖn nay, chóng ta ®ang trong qu¸ tr×nh x©y dùng Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa, ®©y kh«ng chØ lµ c¸ch thøc tæ chøc nhµ n-íc mang l¹i quyÒn lµm chñ thùc sù cho ng-êi d©n mµ cßn lµ m«i tr-êng ®Ó hoµn thiÖn ph¸p luËt nãi chung vµ ph¸p luËt vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. §Ó qu¸ tr×nh kiÓm so¸t vµ xö lý nghiªm tr¸ch nhiÖm ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ, qua viÖc nghiªn cøu ®Ó tµi cho thÊy, Nhµ n-íc cÇn söa ®æi, hoµn thiÖn HiÕn ph¸p vµ LuËt Tæ chøc ChÝnh phñ. §Ó kh¾c phôc nh÷ng quy ®Þnh chung chung vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ, LuËt tæ chøc cÇn ph¶i cã nh÷ng quy ®Þnh riªng vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. LuËt Tæ chøc ChÝnh phñ ph¶i quy ®Þnh cô thÓ c¬ së buéc ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm bëi quyÒn cµng lín th× cµng khã quy tr¸ch nhiÖm. §èi víi mçi h×nh thøc tr¸ch nhiÖm cÇn ®Þnh l-îng hãa tÝnh chÊt, møc ®é sai ph¹m ®Ó ¸p dông cho phï hîp. §ång thêi, còng cÇn quy ®Þnh cô thÓ thñ tôc xö lý tr¸ch nhiÖm. MÆt kh¸c, ®Ó ®¶m b¶o xö lý tr¸ch nhiÖm ®èi víi tËp thÓ chÝnh phñ vµ c¸ nh©n c¸c thµnh viªn chÝnh phñ kh«ng chØ hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm mµ ph¶i hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn tr¸ch nhiÖm nh-: ph¶i tæ chøc hîp lý c¬ cÊu ChÝnh phñ, x¸c ®Þnh râ nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña tõng bé phËn, tõng c¸ nh©n lµm c¬ së quy tr¸ch nhiÖm râ rµng; minh b¹ch, c«ng khai ho¹t ®éng cña ChÝnh phñ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng-êi d©n gi¸m s¸t, ph¸t hiÖn vµ xö lý nh÷ng sai ph¹m; n©ng cao ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi... Khi kÕt hîp tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p ®ã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ. Môc ®Ých cña viÖc hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn chÝnh phñ kh«ng nh»m ®¸nh ®æ ChÝnh phñ mµ qua ®ã thóc giôc tr¸ch nhiÖm chÝnh trÞ, ®Ó ChÝnh phñ thùc sù lµ c«ng béc cña d©n. Trong Nhµ n-íc ph¸p quyÒn kh«ng chØ ®ßi hái ChÝnh phñ chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc Quèc héi, mµ cao h¬n c¶ Quèc héi vµ ChÝnh phñ ®Òu chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc nh©n d©n. Cã nh- vËy míi ®¶m b¶o sù trong s¹ch v÷ng m¹nh cña Nhµ n-íc vµ quyÒn lùc thùc sù thuéc vÒ nh©n d©n. References C¸c v¨n b¶n, NghÞ quyÕt cña §¶ng 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (1997), V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø 3 Ban ChÊp hµnh Trung h-¬ng khãa VIII (1997), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 2. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2006), V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña nhµ n-íc 3. Quèc héi (1946), HiÕn ph¸p, Hµ Néi. 4. Quèc héi (1959), HiÕn ph¸p, Hµ Néi. 5. Quèc héi (1980), HiÕn ph¸p, Hµ Néi. 6. Quèc héi (1992), HiÕn ph¸p, Hµ Néi. 7. Quèc héi (1992), LuËt Tæ chøc ChÝnh phñ, Hµ Néi. 8. Quèc héi (2001), HiÕn ph¸p (®· ®-îc söa ®æi, bæ sung), Hµ Néi. 9. Quèc héi (2001), LuËt Tæ chøc Quèc héi, Hµ Néi. 10. Quèc héi (2001), LuËt Tæ chøc ChÝnh phñ, Hµ Néi. 11. Quèc héi (2003), LuËt Ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi, Hµ Néi. 12. Quèc héi, LuËt Tæ chøc Héi ®ång ChÝnh phñ, Hµ Néi. 13. Quèc héi, LuËt Tæ chøc Héi ®ång Bé tr-ëng, Hµ Néi. C¸c tµi liÖu tham kh¶o kh¸c 14. Bé Ngo¹i giao Hoa Kú (2004), "C¸c nguyªn lý cña nÒn ph¸p quyÒn", Ch-¬ng tr×nh Th«ng tin Quèc tÕ. 15. NguyÔn §¨ng Dung (chñ biªn) (2001), Gi¸o tr×nh LuËt HiÕn ph¸p c¸c n-íc t- b¶n, Nxb §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. 16. NguyÔn §¨ng Dung (2001), VÒ viÖc söa ®æi HiÕn ph¸p n¨m 1992 - mét sè nguyªn t¾c/ Mét sè vÊn ®Ò hoµn thiÖn tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña bé m¸y nhµ n-íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, Nxb Khoa häc x· héi, Hµ Néi. 17. NguyÔn §¨ng Dung (chñ biªn) (2002), Tæ chøc bé m¸y Nhµ n-íc ViÖt Nam theo c¸c HiÕn ph¸p 1946, 1959, 1980, 1992 vµ 1992 söa ®æi, bæ sung n¨m 2001, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 18. NguyÔn §¨ng Dung (2004), TÝnh nh©n b¶n cña HiÕn ph¸p vµ b¶n tÝnh cña c¸c c¬ quan nhµ n-íc, Nxb T- ph¸p, Hµ Néi. 19. NguyÔn §¨ng Dung (2005), Sù h¹n chÕ quyÒn lùc nhµ n-íc, Nxb §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. 20. NguyÔn §¨ng Dung (chñ biªn) (2006), Gi¸o tr×nh LuËt HiÕn ph¸p ViÖt Nam, Nxb T- ph¸p, Hµ Néi. 21. NguyÔn §¨ng Dung (2006), Nhµ n-íc vµ tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n-íc, Nxb T- ph¸p, Hµ Néi. 22. NguyÔn §¨ng Dung (2006), Gãp ý vµo dù th¶o LuËt Tæ chøc ChÝnh phñ (söa ®æi), D©n chñ vµ ph¸p luËt, th¸ng 10 (175). 23. NguyÔn §¨ng Dung (2006), "S¸ng quyÒn lËp ph¸p cña ChÝnh phñ vµ biÖn ph¸p h¹n chÕ ChÝnh phñ t¨ng quyÒn h¹n", Nghiªn cøu lËp ph¸p, 17(86). 24. NguyÔn §¨ng Dung (2007), "ChÝnh phñ trong mét nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng", Bµi tham luËn t¹i Héi th¶o khoa häc: ChÝnh phñ trong Nhµ n-íc ph¸p quyÒn, Khoa LuËt, §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, th¸ng 4. 25. NguyÔn §¨ng Dung, NguyÔn ThÞ Ph-îng (2006), "Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña quyÒn lËp quy cña ChÝnh phñ", Nghiªn cøu lËp ph¸p, 9(83). 26. Lª SÜ D-îc (2000), C¶i c¸ch bé m¸y hµnh chÝnh cÊp Trung -¬ng trong c«ng cuéc ®æi míi hiÖn nay ë n-íc ta, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 27. §ªviet ¢uxbot, Tetghebi¬, §æi míi ho¹t ®éng cña ChÝnh phñ, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 28. Bïi Xu©n §øc (2006), "ChÝnh phñ trong c¬ chÕ quyÒn lùc nhµ n-íc ViÖt Nam - qu¸ tr×nh x©y dùng, ph¸t triÓn vµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc ®æi míi", LuËt häc, (2). 29. Bïi Xu©n §øc (2007), §æi míi, hoµn thiÖn bé m¸y Nhµ n-íc trong giai ®o¹n hiÖn nay, Nxb T- ph¸p, Hµ Néi. 30. NguyÔn ThÞ Håi (2005), T- t-ëng ph©n chia quyÒn lùc nhµ n-íc vµ viÖc tæ chøc bé m¸y nhµ n-íc ë mét sè n-íc, Nxb T- ph¸p, Hµ Néi. 31. NguyÔn Ký (2006), "VÒ tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n ng-êi ®øng ®Çu c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n-íc", T¹p chÝ Céng s¶n, (9). 32. V.I. Lªnin (1981), Toµn tËp, TËp 42, Nxb TiÕn bé, M¸txc¬va. 33. Hå ChÝ Minh (1995), Toµn tËp, TËp 5, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 34. NguyÔn Hoµi Nam (2007), "Thñ t-íng ChÝnh phñ cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh c¶nh c¸o Bé tr-ëng kh«ng", Nghiªn cøu lËp ph¸p, 19(90). 35. Roger H. Davidson vµ Waer J.Oleszek (2002), Quèc héi vµ c¸c thµnh viªn, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. 36. Bïi Ngäc S¬n (2006), "Bá phiÕu tÝn nhiÖm c¸c thµnh viªn chÝnh phñ nªn kÕ thõa quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p n¨m 1946", Nghiªn cøu lËp ph¸p, (11). 37. Bïi Ngäc S¬n (2007), "ChÝnh phñ: cai trÞ d©n vµ kiÓm so¸t m×nh", Bµi tham luËn t¹i Héi th¶o khoa häc: ChÝnh phñ trong Nhµ n-íc ph¸p quyÒn, Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, th¸ng 4. 38. Lª Minh T©m (2005), "B¶o hiÕn, c¬ chÕ b¶o hiÕn vµ c¬ chÕ b¶o hiÕn ViÖt Nam", LuËt häc, (4). 39. NguyÔn Ph-íc Thä (2006), "B-íc ®Çu thùc hiÖn ®iÒu chØnh c¬ cÊu tæ chøc ChÝnh phñ", Nghiªn cøu lËp ph¸p, 12(89). 40. Lª Minh Th«ng (chñ biªn), Mét sè vÊn ®Ò vÒ hoµn thiÖn tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña bé m¸y nhµ n-íc, Nxb Khoa häc x· héi, Hµ Néi. 41. §µo TrÝ óc (chñ biªn) (2007), M« h×nh tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, Nxb T- ph¸p, Hµ Néi. 42. V¨n phßng Quèc héi, Kû yÕu kú häp thø 10 - Quèc héi khãa XI phÇn chÊt vÊn vµ tr¶ lêi chÊt vÊn cña ®¹i biÓu Quèc héi, Hµ Néi. 43. ViÖn Nghiªn cøu ph¸p lý (2001), Chuyªn ®Ò vÒ söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu HiÕn ph¸p 1992, Nxb T- ph¸p, Hµ Néi. 44. NguyÔn Nh- ý (chñ biªn) (1998), §¹i tõ ®iÓn tiÕng ViÖt, Nxb V¨n hãa Th«ng tin, Hµ Néi. trang web 45. http://vnexpress.net/Vietnam/Xa-hoi/2007/06/3B9F6BC4, Thñ t-íng ph¶i ®-îc chän "®éi h×nh". VUI LÒNG TẢI VỀ ĐỂ XEM BẢN FULL ĐẦY ĐỦ ! VUI LÒNG TẢI VỀ ĐỂ XEM BẢN FULL ĐẦY ĐỦ !