Tài liệu Các biện pháp bảo hộ đầu tư theo luật đầu tư nước ngoài tại việt nam

Lêi nãi ®Çu Trong c¸c thËp kû qua, nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· biÕn ®æi rÊt c¨n b¶n, sù kh¸c biÖt vÒ ®Þa lý vµ v¨n ho¸ ®· bÞ thu hÑp ®¸ng kÓ khi khoa häc kü thuËt (KHKT) ph¸t triÓn. §ång thêi, nÒn kinh tÕ thÕ giíi theo xu híng toµn cÇu ho¸ ®· kÐo theo mét lo¹t c¸c biÕn ®æi lín trong c¬ cÊu nhÊt lµ sù chuyÓn dÞch vèn vµ kü thuËt gi÷a c¸c níc víi nhau nh»m môc ®Ých ph¸t sinh lîi nhuËn. §©y chÝnh lµ ®Çu t níc ngoµi (§TNN). Trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ c¸c níc, ®Æc biÖt lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, §TNN chiÕm mét vai trß quan träng ®Ó cã thÓ tËn dông mét c¸ch hiÖu qu¶ vèn vµ KHKT do §TNN mang l¹i. Do ®ã chÝnh s¸ch §TNN kh«ng chØ lµ ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch, u ®·i mµ cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p b¶o ®¶m §TNN trong ®ã cã b¶o ®¶m vÒ ph¸p lý ®îc xem nh mét trong nh÷ng yÕu tè b¶o ®¶m quan träng võa thu hót ®îc sù ®Çu t võa lµm t¨ng søc c¹nh tranh cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong níc. Nhµ níc ViÖt Nam trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ®æi míi nÒn kinh tÕ ®· ®a ra chiÕn lîc, chÝnh s¸ch §TNN nh»m thu hót c¸c nguån vèn ngo¹i tÖ trong vµ ngoµi níc, tiÕp thu KHKT vµ c«ng nghÖ míi cña níc ngoµi, häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn. Bªn c¹nh ®ã, khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng, lîi thÕ cña kinh tÕ ®Êt níc ®¶m b¶o mét m«i trêng ®Çu t lµnh m¹nh, thuËn lîi thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. §iÒu 25/HP 1992 nªu râ: " Nhµ níc khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi ®Çu t vèn, c«ng nghÖ vµo ViÖt Nam, phï hîp víi ph¸p luËt ViÖt nam vµ th«ng lÖ quèc tÕ, ®¶m b¶o quyÒn së h÷u hîp ph¸p ®èi víi vèn, tµi s¶n vµ c¸c quyÒn lîi kh¸c cña 1 c¸c tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi. Doanh nghiÖp cã vèn §TNN kh«ng bÞ quèc h÷u ho¸". Hay ®iÒu 1 luËt §TNN t¹i ViÖt nam còng quy ®Þnh: " Nhµ níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam b¶o hé quyÒn së h÷u ®èi víi vèn ®Çu t vµ c¸c quyÒn lîi hîp ph¸p kh¸c cña nhµ §TNN. Doanh nghiÖp cã vèn §TNN kh«ng bÞ quèc h÷u ho¸". ChÝnh s¸ch §TNN cña ViÖt nam trong thêi gian qua ®· gÆt h¸i ®îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Gãp phÇn vµo nh÷ng thµnh c«ng nµy kh«ng thÓ kh«ng ®Ò cËp ®Õn c¸c biÖn ph¸p b¶o hé ®Çu t do nhµ níc ®Ò ra, ®Æc biÖt c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m ph¸p lý th«ng qua c¸c quy ph¹m ph¸p luËt trong luËt §TNN t¹i ViÖt nam. ChÝnh nh÷ng biÖn ph¸p nµy t¹o sù tin tëng cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi khi chän ViÖt nam lµm n¬i ®Çu t. Do tÝnh chÊt quan träng cña ho¹t ®éng §TNN, viÖc tõng bíc hoµn thiÖn chÕ ®é ph¸p lý vÒ b¶o hé §TNN kh«ng chØ lµ nhiÖm vô cña nh÷ng ngêi lµm luËt mµ cßn lµ v¸n ®Ò quan t©m sù thu hót cña mäi ngêi. Tõ nhËn thøc trªn, ®Ò tµi " C¸c biÖn ph¸p b¶o hé ®Çu t theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam" sÏ phÇn nµo lµm s¸ng tá, ®¸nh gi¸ nh÷ng g× ®· lµm ®îc vµ cha lµm ®îc, nh÷ng h¹n chÕ vµ tån ®äng ®ãng gãp mét phÇn vµo viÖc nghiªn cøu vµ hoµn thiÖn vÊn ®Ò kh¸ bøc xóc nµy phï hîp víi xu híng vµ yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ. V× ®iÒu kiÖn thêi gian h¹n chÕ nªn kho¸ luËn sÏ kh«ng tr¸nh khái ®îc nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. RÊt mong sù ®ãng gãp quý b¸u ch©n t×nh cña quý thÇy c«, c¸c anh chÞ vµ c¸c b¹n sinh viªn th©n h÷u. 2 PhÇn I LuËt ®Çu t níc ngoµi - c«ng cô ph¸p lý quan träng khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi I. LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i viÖt nam ra ®êi lµ mét ®ßi hái vµ tÊt yÕu kh¸ch quan. §TNN ®· vµ ®ang trë thµnh mét ho¹t ®éng kinh tÕ s«i ®éng trªn thÕ giíi vµ cã vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ë nhiÒu quèc gia. §Ó hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, tÊt c¶ c¸c níc ®ang tranh thñ §TNN nh»m tËp trung cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ. Tríc sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, c¸c liªn minh kinh tÕ, c¸c tæ chøc kinh tÕ th¬ng m¹i ra ®êi vµ ph¸t triÓn kh¾p c¸c Ch©u lôc vµ sù ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy ngµy cµng n¸o nhiÖt h¬n díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. Khi b¾t ®Çu, ho¹t ®éng §TNN ®îc thùc hiÖn tõ c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµo c¸c níc l¹c hËu hay thuéc ®Þa lµ chñ yÕu v¬Ý môc ®Ých khai th¸c tµi nguyªn, nhiªn liÖu, nh©n c«ng rÎ m¹t phôc vô nhu cÇu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cho chÝnh quèc. Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, nhiÒu quèc gia ®øng lªn ®Êu tranh giµnh ®éc lËp cho hÖ thèng thuéc ®Þa trªn toµn thÕ giíi tan r·, lµn sãng quèc h÷u ho¸ d©ng lªn m¹nh mÏ ë c¸c ní thuéc ®Þa, nhiÒu níc Ch©u ¢u bÞ tµn ph¸ trong chiÕn tranh rÊt cÇn vèn ®Çu t ®Ó phôc håi nÒn kinh tÕ. Trªn c¬ së ®ã, c¸c níc ph¸t triÓn ®Çu t lÉn nhau vµ thùc hiÖn sù liªn minh kinh tÕ trong tõng khu vùc nh»m cñng cè tiÒn lùc vµ vÞ trÝ kinh tÕ cña m×nh trªn trêng quèc tÕ. Nhng sù gia t¨ng ®Çu t vµo c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ch÷ng l¹i vµo ®Çu nh÷ng n¨m 90 do suy tho¸i kinh tÕ réng kh¾p thÕ giíi t b¶n vµ dßng 3 vèn §TNN vµo khu vùc nµy gi¶m m¹nh trong nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû. Do ®ã, dßng vèn §TNN chuyÓn híng sang c¸c níc ®ang ph¸t triÓn t¨ng lªn - khu vùc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®éng céng v¬i nh÷ng lîi thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng vµ tiÒm n¨ng vÒ nguån nh©n lùc - ®Ó gi¶m chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Khu vùc Ch©u ¸, §«ng Nam ¸ còng rÊt nh¹y c¶m ®èi víi vÊn ®Ò trªn. Vµo nh÷ng n¨m 50 - 60 §µi Loan, Hång K«ng, Singapore, TriÒu Tiªn víi nÒn kinh tÕ l¹c hËu, ph¸t triÓn thiÕu c©n ®èi, tµi nguyªn nghÌo nµn hä ®· nhanh chãng ®a ®Êt níc ph¸t triÓn thµnh nh÷ng con rång Ch©u ¸ qua viÖc thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, ¸p dông chÝnh s¸ch më cöa, thu hót §TNN tõ c¸c níc ph¸t triÓn. Malayxia, Philipin, Indonexia.... ®· ban hµnh luËt §TNN tõ l©u vµ ngµy cµng cã nh÷ng bæ sung söa ®æi, hoµn thiÖn h¬n nh»m thu hót vèn §TNN. ë Chu©u ¸, lîng vèn §TNN ngµy cµng t¨ng. Ch¼ng h¹n n¨m 1984, bèn níc Malaysia, Indonexia, Philipine, Th¸i Lan thu hót 16% tæng lîng §TNN, n¨m 1990 lµ 24%. Cßn ë c¸c níc ASEAN th× §TNN t¨ng m¹nh vµo nh÷ng n¨m 1985 ®Õn 1991, Indonexia t¨ng 8,5% lÇn, Philipine t¨ng 3,5 lÇn, Malaysia t¨ng 14 lÇn, Singapore t¨ng 1,8 lÇn. Nh÷ng thµnh tùu to lín do ho¹t ®éng §TNN mang l¹i cho c¸c níc trªn ®· trë nªn hÊp dÉn vµ l«i cuèn c¸c níc l©n cËn trong khu vùc. Trong khi ®ã, so víi c¸c níc trong khu vùc ViÖt nam lµ mét níc kÐm ph¸t triÓn, tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh thu nhËp quèc d©n hµng n¨m tríc khi nhµ níc thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa rÊt thÊp. §Ó b¾t kÞp vµ hoµ nhËp vµo sù ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi, ViÖt nam cÇn tÝch cùc nhiÒu h¬n, më 4 réng hîp t¸c víi níc ngoµi thùc hiÖn ®óng ®¾n chÝnh s¸ch ®Çu t ®Ó thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt nam. Sù chuyÓn biÕn trong híng ®Çu t ®· ¶nh hëng rÊt lín ®Õn nÒn kinh tÕ c¸c níc trªn thÕ giíi, nhÊt lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong ®ã cã ViÖt nam. Dßng §TNN vµo c¸c níc ®ang ph¸t triÓn t¨ng lªn nhng chñ yÕu ®æ vµo c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cã ®é ph¸t triÓn kinh tÕ t¬ng ®èi cao. V× vËy, muèn t¨ng sù thu hót vèn ®Çu t tríc hÕt vÒ phÝa m×nh c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ph¶i t¹o ®îc sù æn ®Þnh vÒ x· héi, kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ nhanh lµ l©u dµi. §Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi thÕ giíi ®ang diÔn ra cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt nh»m l«i kÐo vèn §TNN th× sù t¹o lËp m«i trêng ®Çu t thuËn lîi lµ nh©n tè c¬ b¶n cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng thu hót vèn §TNN. Do ®ã, viÖc ban hµnh luËt §TNN xuÊt ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu thùc tÕ kh¸ch quan vµ xu híng ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi. Tõ cuèi n¨m 1996, ViÖt nam b¾t ®Çu thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn vµ s©u s¾c trªn tÊt c¶ c¸c mÆt ®êi sèng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi. Trªn c¬ së ®ã, chÝnh phñ ®· ban hµnh hµng lo¹t c¸c Bé LuËt, Ph¸p LÖnh vµ c¸c NghÞ §Þnh híng dÉn thi hµnh LuËt, Ph¸p LÖnh còng nh ®iÒu chØnh nhiÒu vÊn ®Ò kÓ c¶ nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh thö nghiÖm. Trong lÜnh vùc kinh tÕ, ®¸ng chó ý lµ luËt §TNN t¹i ViÖt nam, LuËt §Êt §ai, LuËt C«ng ty, c¸c LuËt vÒ ThuÕ, LuËt Hµng H¶i, Bé LuËt Lao §éng... nhiÒu LuËt vµ Ph¸p LÖnh ®îc söa ®æi ®Ó phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ tõng thêi kú. LuËt ph¸p ®· vµ ®ang tÝch cùc ®i vµo khu«n khæ, m«i trêng ph¸p lý vÒ ®Çu t ®îc c¶i thiÖn râ rÖt. 5 LuËt §TNN ra ®êi ®· ®¸nh dÊu mét bíc ngÆt míi trong hîp t¸c quèc tÕ cña ViÖt nam víi c¸c khu vùc vµ ®îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng chÕ ®é vÒ §TNN tiÕn bé vµ thuËn lîi ë Ch©u ¸, ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña phÇn lín c¸c nhµ ®Çu t trong vµ ngoµi níc. Trong ph¬ng thøc ho¹t ®éng kinh tÕ cña m×nh, ViÖt nam cã thªm mét ph¬ng thøc ho¹t ®éng hiÖu qu¶. LuËt §TNN t¹i ViÖt nam ra ®êi bíc ®Çu ®· t¹o ra mét m«i trêng ph¸p lý thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng §TNN t¹i ViÖt nam. §©y lµ v¨n b¶n ph¸p lý cã ®ñ hiÖu lùc t¹o sù an t©m tin tëng cho c¸c nhµ §TNN, b¶o ®¶m kh¶ n¨ng thùc hiÖn trong thùc tÕ. Trªn c¬ së quy ®Þnh cña luËt §TNN nµy chóng ta cã ®iÒu kiÖn ®Ó më réng hîp t¸c kinh tÕ víi níc ngoµi, ph¸t triÓn kinh tÕ quèc d©n, ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i, ®Çu t ViÖt nam h¬n n÷a. II. Vµi nÐt vÒ qu¸ tr×nh hoµn thiÖn chÕ ®é ph¸p lý vÒ §TNN t¹i ViÖt nam Cã thÓ nãi vÒ c¬ b¶n ViÖt nam ®· cã nh÷ng ®¹o luËt vµ v¨n b¶n cÇn thiÕt t¹o thµnh mét khung ph¸p luËt phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Riªng §TNN n¨m 1987 ®· ®îc nghiªn cøu, bæ sung vµ söa ®æi nhiÒu lÇn vµo nh÷ng n¨m 1990, 1992 vµ th¸ng 11/1996 Quèc héi ®· th«ng qua luËt §TNN söa ®æi ®Ó kÞp víi yªu cÇu cña t×nh h×nh, cã c©n nh¾c ®Õn ý kiÕn cña c¸c nhµ ®Çu t trong níc vµ ngoµi níc lµm cho LuËt ngµy cµng phï hîp víi tËp qu¸n kinh tÕ vÉn cã ®îc tÝnh hÊp dÉn riªng cña nã. Ngay tõ lêi më ®Çu, LuËt §TNN ®· chØ râ: " §Ó më réng hîp t¸c kinh tÕ víi níc ngoµi, phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ph¸t triÓn kinh tÕ quèc d©n trªn c¬ së khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc cña ®Êt níc". Vµ 6 theo tõng thêi kú nhÊt ®Þnh, LuËt §TNN ®· cã nh÷ng söa ®æi bæ sung cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ trong níc, t¹o ®µ ph¸t triÓn cho c¸c doanh nghiÖp. Kh¸i qu¸t vÒ qu¸ tr×nh hoµn thiÖn chÕ ®é ph¸p lý vÒ §TNN t¹i ViÖt nam ®Ó t¹o sù nhËn thøc vÒ sù thay ®æi tÊt yÕu kh¸ch quan vÒ hÖ thèng, dÇn t¹o ®îc nÒ nÕp trong thùc hiÖn, chÊp hµnh luËt: 1. §iÒu lÖ vÒ ®Çu t níc ngoµi ngµy 10/08/1977 C¨n cø vµo nghÞ quyÕt cña Héi §ång ChÝnh phñ t¹i phiªn häp héi nghÞ thêng vô ngµy 16/3/1977, Héi §ång ChÝnh phñ ®· ra nghÞ ®Þnh 115/CP ngµy 18/04/1977 ban hµnh vÒ ®iÒu lÖ vÒ §TNN t¹i ViÖt nam. Qua b¶n ®iÒu lÖ nµy, nhµ níc ViÖt nam cho phÐp ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt nam, s½n sµng tham gia, më réng c¸c quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ víi c¸c níc kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi. Nhµ níc ViÖt nam hoan nghªnh viÖc §TNN t¹i ViÖt nam trªn nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn cña ViÖt nam vµ hai bªn cïng cã lîi. §iÒu quan träng cña ho¹t ®éng ®Çu t, ®· ®îc ®iÒu lÖ x¸c ®Þnh, lµ c¬ së ®Ó b¶o vÖ lîi Ých quèc gia vµ lîi Ých cña c¸c nhµ §TNN, còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n chñ yÕu trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña §¶ng vµ nhµ níc ta. §iÒu lÖ vÒ ®Çu t ®· phÇn nµo thÓ hiÖn ®îc sù tiÕn bé vµ tÝnh thêi sù cña nã b»ng viÖc quy ®Þnh c¸c h×nh thøc hîp t¸c ®Çu t ( hîp t¸c s¶n xuÊt chia s¶n phÈm, XÝ nghiÖp, C«ng ty hçn hîp, XÝ nghiÖp t doanh chuyªn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu). Vµ ®iÒu nµy ®· t¹o c¬ së cho c¸c nhµ ®Çu t cã ®iÒu kiÖn ®Ó lùa chän h×nh thøc ®Çu t thÝch hîp ®¸p øng ®îc nhu 7 cÇu vµ môc ®Ých cña c¶ nhµ ®Çu t lÉn nhµ níc, nÒn kinh tÕ ViÖt nam. §iÒu lÖ cßn quy ®Þnh chÝnh s¸ch u ®·i nh»m khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt Nam nh: B¶o ®¶m quyÒn kinh doanh, b¶o hé vèn trong mét thêi gia nhÊt ®Þnh; nÕu quèc h÷u ho¸ XÝ nghiÖp th× ChÝnh phñ ViÖt nam sÏ mua l¹i víi gi¸ hîp lý; ®îc chuyÓn nhîng vÒ níc lîi nhuËn, vèn thu håi; miÔn gi¶m thuÕ lîi thøc trong nh÷ng n¨m ®Çu kinh doanh tuú ®Þa bµn ho¹t ®éng; miÔn gi¶m thuÕ nhËp khÈu mét lÇn, nhiÒu lÇn nh»m trang bÞ cho m¸y mãc thiÕt bÞ cho XÝ nghiÖp. §iÒu lÖ ®Çu t n¨m 1977 ®· thu hót ®îc sù chó ý cña giíi kinh doanh vµ c¸c tËp ®oµn t b¶n níc ngoµi. Nhng qua mét thêi gian thùc hiÖn, ®iÒu lÖ còng ®· béc lé nhiÒu nhîc ®iÓm nh: lîi Ých giµnh cho c¸c nhµ §TNN, quyÒn cña c¸c bªn níc ngoµi trong viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng C«ng ty cha ®ñ søc hÊp dÉn cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. HoÆc nh viÖc quy ®Þnh vÒ thêi h¹n, ®iÒu kiÖn ®îc gi¶m thuÕ lîi tøc, ngµnh nghÒ, khu vùc ®îc nhµ níc khuyÕn khÝch u ®·i cha râ rµng chÝnh s¸ch qu¶n lý ®Çu t, cha chÆt chÏ g©y tæn thÊt cho nhµ níc, thñ tôc cÊp phÐp rêm rµ, c«ng t¸c qu¶n lý ®Çu t cha tËp chung vµo mét mèi, ho¹t ®éng chËm ch¹p.... ®iÒu lÖ cßn mang tÝnh hµnh chÝnh, thñ tôc, mÖnh lÖnh.... Ngoµi ra, trong thêi gian nµy ViÖt nam cßn bÞ Mü cÊm vËn, sù kiÖn Camphuchia, biªn giíi phÝa B¾c.... nªn thùc tÕ kÕt qu¶ thu ®îc do ho¹t ®éng §TNN thêi kú nµy hÇu nh ch¼ng ®îc g×. Ngµy 17/7/1984, bé chÝnh trÞ ra NghÞ quyÕt sè 19 vÒ quan hÖ kinh tÕ gi÷a níc ta víi níc ngoµi: " CÇn bæ sung vµ hoµn thiÖn ®iÒu lÖ ®Çu t ®· ban hµnh ®Ó cã tÝnh hÊp dÉn 8 h¬n...". Vµ trong ph¬ng híng nhiÖm vô kÕ ho¹ch kinh tÕ, x· héi n¨m 1985 còng nªu " Nghiªn cøu ban hµnh luËt ®Çu t míi ®Ó më réng hîp t¸c, tranh thñ tÝn dông cña c¸c níc x· héi chñ nghÜa vµ c¸c níc kh¸c còng nh c¸c tæ chøc quèc tÕ, cã chÝnh s¸ch réng h¬n ®Ó thu hót nguån vèn tõ bªn ngoµi vµo". 2. LuËt ®Çu t níc ngoµi n¨m 1987 LuËt ®Çu t níc ngoµi n¨m 1987 vµ mét lo¹t c¸c v¨n b¶n kh¸c ®îc ban hµnh sau ®ã nh»m cô thÓ ho¸ viÖc thùc hiÖn luËt ®Çu t níc ngoµi, ®Æc biÖt lµ nghÞ ®Þnh 139/H§BT ngµy 5/9/1988 ®· thùc sù mang l¹i mµu s¾c míi cho ho¹t ®éng §TNN t¹i ViÖt nam. So víi ®iÒu lÖ n¨m 1977 th× nã lµ mét bíc ph¸t triÓn lín cña chÕ ®é ph¸p lý vÒ §TNN c¶ h×nh thøc lÉn néi dung. VÒ h×nh thøc ®Çu t, trªn c¬ së c¸c h×nh thøc hîp t¸c ®îc ghi nhËn ë ®iÒu lÖ n¨m 1977, luËt ®Çu t níc ngoµi ®· quy ®Þnh l¹i c¸c h×nh thøc ®Çu t hoµn thiÖn h¬n (hîp t¸c kinh tÕ trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh, XÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty liªn doanh, XÝ nghiÖp 10% vèn níc ngoµi...). VÒ néi dung, tiÕp thu ®îc nh÷ng ®iÓm tÝch cùc, tiÕn bé còng nh kh¾c phôc, h¹n chÕ ®îc nh÷ng ®iÓm nhîc ®iÓm, thiÕu sãt cña luËt §TNN trong viÖc khuyÕn khÝch ®îc c¸c tæ chøc c¸ nh©n níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt nam qua ®ã nhµ níc ta ®· t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi cã kh¶ n¨ng ®Þnh híng ®îc chiÕn lîc ®Çu t cña m×nh tõ ®ã cã kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch æn ®Þnh. V× thÕ nã cã ý nghÜa quan träng ®èi víi chñ ®Çu t vµ níc tiÕp nhËn ®Çu t lµ chóng ta. §iÓm næi bËt cña luËt §TNN n¨m 1987 lµ ®· ghi nhËn c¸c biÖn ph¸p b¶o hé ®Çu t cho thÊy nhµ níc ta ®· thùc sù t«n 9 träng vµ b¾t ®Çu quan t©m ®Õn viÖc b¶o vÖ lîi Ých cho c¸c chñ doanh nghiÖp níc ngoµi. Quy ®Þnh nµy lµ ®óng ®¾n, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ nªn ®· tõng bíc l«i kÐo, hÊp dÉn ®îc nhiÒu nhµ ®Çu t níc ngoµi. LuËt ®Çu t n¨m 1987 còng ®îc coi lµ th«ng tho¸ng h¬n so víi c¸c níc cïng khu vùc, nhng hiÖu qu¶ thu hót l¹i rÊt h¹n chÕ. Tõ khi ban hµnh cho ®Õn th¸ng 6 n¨m 1990, chóng ta chØ cÊp giÊy phÐp ®Çu t cho 165 dù ¸n víi tæng sè vèn trªn 1 tû USD. C¸c dù ¸n chñ yÕu tËp trung vµo khu c«ng nghiÖp khai kho¸ng, c«ng nghiÖp nhÑ, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp chÕ biÕn, vËn t¶i, du lÞch.... víi quy m« nhá (trõ c¸c dù ¸n th¨m dß khai th¸c dÇu khÝ) vµ chñ yÕu tËp chung ë c¸c t×nh phÝa Nam (80% tæng sè dù ¸n), ë phÝa B¾c cã rÊt Ýt dù ¸n, cßn vïng cao, vïng s©u kh«ng cã dù ¸n nµo. Së dÜ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nh vËy lµ v× ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi ë níc ta ph¸t triÓn vµ thay ®æi kh¸ nhanh chãng, mét phÇn lµ do luËt ®Çu t níc ngoµi ra ®êi míi ®îc gÇn 3 n¨m, mét kho¶ng thêi gian qu¸ ng¾n ngñi ®Ó cã thÓ hoµ nhËp víi tÊt c¶ c¸c thay ®æi vµ biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi ®Æc tÝnh lµ sù c¹nh tranh khèc liÖt mµ chóng ta võa míi chuyÓn sang. Thªm vµo ®ã lµ sù tan r· cña hÖ thèng XHCN, sù an r· cña khèi SEV lµm cho nÒn kinh tÕ ViÖt nam ®ang ®øng tríc nguy c¬ bÞ suy tho¸i. Trong khi ®ã ®êi sèng quèc tÕ l¹i næi lªn nh÷ng xu híng. * ¦u tiªn cho sù ph¸t triÓn ch¹y ®ua vÒ kinh tÕ, c¹nh tranh kinh tÕ võa lµ bµi häc võa lµ th¸ch thøc lín ®èi víi mçi quèc gia. 10 * §a d¹ng ho¸ c¸c mèi quan hÖ ®èi ngo¹i, muèn lµm b¹n víi c¸c níc cã chÕ ®é chÝnh trÞ kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ cã quy m« toµn cÇu (IMF, WB). * T¨ng cêng hîp t¸c khu vùc nh khu vùc ASEAN, NAFTA. V× vËy mét ®¹o luËt míi trong thêi kú nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. §iÒu ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nhiÒu nhµ ®Çu t muèn ®Çu t vµo ViÖt nam nhng vÉn cßn nghi ng¹i mét sè vÊn ®Ò g©y ¶nh hëng ®Õn dù ¸n cña hä. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn, ngµy 30/6/1990 luËt söa ®æi bæ sung lÇn 1 ra ®êi, phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ, t¹o m«i trêng thuËn lîi nh»m thu hót ®îc vèn §TNN. 3. LuËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu n¨m 1990 Sau h¬n hai n¨m thùc hiÖn luËt §TNN ®· mang l¹i nhiÒu kÕt qu¶ kh¸ quan träng, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù t¨ng trëng kinh tÕ cña ®Êt níc. §iÓn hh×nh lµ tæng sè vèn ®Çu t níc ngoµi n¨m 1991 b»ng c¶ 3n¨m tríc ®ã. Sang n¨m 1992, kÕt qu¶ thu ®îc cßn kh¶ quan h¬n nhiÒu: gÊp 1.7 lÇn n¨m 1991. Quy m« ®Çu t cña dù ¸n còng v× thÕ mµ t¨ng lªn tõ 3,5 triÖu USD/ dù ¸n n¨m 1990 lªn 7.5 triÖu USD n¨m 1991, 7.6 triÖu USD n¨m 1992. Tuy nhiªn trong t×nh h×nh míi, sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c quan hÖ kinh tÕ, mét sè ®iÒu h¹n chÕ vµ bÊt hîp lý cña luËt §TNN 1987 l¹i ®Æt §¶ng vµ nhµ níc ta tríc mét yªu cÇu míi, cÇn bæ sung, söa ®æi sao cho phï hîp. NhiÒu kh¸i niÖm vµ quan ®iÓm ë ®©y cÇn xem xÐt l¹i vµ ®¸nh gi¸ mét c¸ch khoa häc. Ch¼ng h¹n nh c¸c vÊn ®Ò ®èi tîng ®iÒu chØnh, c¬ chÕ trong liªn doanh, tµi chÝnh, cã nh thÕ ta míi cã ®iÒu kiÖn c¹nh tranh víi c¸c níc trong khu vùc nh»m t¹o sù 11 hÊp dÉn h¬n ®èi víi nhµ §TNN. ChÝnh v× vËy NghÞ ®Þnh 28/H§BT ngµy 6/2/1991 còng mang mét néi dung míi nh: quy ®Þnh vÒ tû lÖ vèn, kÕ ho¹ch gãp vèn ph¸p ®Þnh XÝ nghiÖp liªn doanh.... Cïng víi viÖc söa ®æi mét sè néi dung cßn cã nh÷ng söa ®æi mang tÝnh v¨n phßng, kü thuËt ph¸p lý.... ®ßi hái c¸c Bé, c¸c ngµnh cã liªn quan cÇn xem xÐt, rµ so¸t l¹i, söa ®æi bæ sung hµng lo¹t c¸c th«ng t híng dÉn cã liªn quan nh»m lµm cho chÕ ®é ph¸p lý vÒ §TNN ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n, dÇn dÇn ®i vµo cuéc sèng vµ phï hîp víi thùc tiÔn. Tuy nhiªn, mét sè dù ¸n lÉn sè vèn ®Çu t gi÷a c¸c tØnh, thµnh phè trong c¶ níc ph©n bæ kh«ng ®ång ®Òu, 75% dù ¸n tËp trung ë phÝa Nam, phÝa B¾c chØ ®¹t 25% tæng sè dù ¸n, cßn miÒn nói, vïng s©u sè dù ¸n chØ ®Õm ®îc trªn ®Çu ngãn tay. Bªn c¹nh ®ã, sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ, sù gia t¨ng m¹nh mÏ cña xu híng khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸ ®· cuèn hót nÒn kinh tÕ quèc gia vµo qu¸ tr×nh hîp t¸c ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Nh÷ng nhu cÇu míi l¹i xuÊt hiÖn ®· lµm cho mét sè quy ®Þnh cña LuËt ®Çu t 1990 kh«ng cßn phï hîp n÷a vµ kÕt qu¶ lµ luËt söa ®æi bæ sung 1992 ra ®êi. 4. LuËt söa ®æi bæ sung lÇn II 1992 LuËt söa ®æi bæ sung nµy cã b¶n gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng h¹n chÕ, víng m¾c mµ lÇn söa ®æi bæ sung tríc cha lµm ®îc, gãp phÇn thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu kinh tÕ x· héi ®Æt ra tríc m¾t, ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu míi n¶y sinh. Dï quy ®Þnh rÊt chi tiÕt nhng ®Ó híng dÉn cô thÓ luËt §TNN, ngµy 16/3/1993 chÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 12 18/CP nh»m quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh luËt §TNN. TiÕp theo NghÞ ®Þnh nµy lµ NghÞ ®Þnh 29/CP ngµy 27/5/1993 cña chÝnh phñ quy ®Þnh nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ngêi ViÖt Nam ®Þnh c ë níc ngoµi ®Çu t vÒ níc, ®· t¹o nªn mét thèng v¨n b¶n vÒ §TNN kh¸ hoµn chØnh, cã t¸c dông lín trong viÖc thÓ chÕ ho¸ ®êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ níc ta. Còng thêi gian nµy, c¸c v¨n b¶n vÒ §TNN còng ®îc ban hµnh, ®iÒu ®ã chøng tá nh÷ng cè g¾ng cña nhµ níc ta trong viÖc t¹o ra m«i trêng ph¸p lý thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi. ThiÖn chÝ ®ã ®· ®îc c¸c nhµ §TNN nghi nhËn vµ hëng øng. LuËt §TNN ®· trë thµnh mét c«ng cô ph¸p lý quan träng khuyÕn khÝch c¸c nhµ §TNN bëi v× c¸c h×nh thøc ®Çu t, nh÷ng b¶o ®¶m vÒ mÆt ph¸p lý, nh÷ng lÜnh vùc mµ nhµ níc khuyÕn khÝch, u ®·i ®îc quy ®Þnh trong luËt §TNN ®· chøng minh ®iÒu ®Êy. Cô thÓ lµ nh÷ng n¨m 1988 - 1990 nhÞp ®é thu hót vèn ®Çu t t¨ng trung b×nh hµng n¨m lµ 51.6% th× ®Õn n¨m 1992, con sè nµy ®· t¨ng lªn xÊp xØ 70% cña c¶ 4 n¨m ®ã céng l¹i. Víi viÖc bæ sung hîp ®ång BOT vµ khu chÕ xuÊt gãp phÇn t¹o nªn sù phong phó cho ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt nam. §Æc biÖt lµ ®Õn th¸ng 11/1995 sè vèn ®Çu t t¨ng 80% so víi n¨m tríc vµ b»ng 30% cña tÊt c¶ c¸c n¨m tríc céng l¹i, lín h¬n sè vèn ®îc ®a vµo n¨m 1993 - 1994, t¨ng 92% so víi cïng kú n¨m 1994. Vµ theo thêi gian, nã còng ®· béc lé nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, ®Ó tr¸nh nguy c¬ bÞ tôt hËu trong khu vùc, ®¹t ®îc môc tiªu chiÕn lîc ®Õn n¨m 2000, ph¶i t¹o ra sù th«ng tho¸ng h¬n n÷a vÒ m«i trêng ®Çu t, hÖ thèng ph¸p luËt ph¶i thèng 13 nhÊt vµ ®ång bé. V× lÏ ®ã, ®Ó hoµn thiÖn h¬n, lÇn söa ®æi tiÕp theo cña LuËt §TNN vµo ngµy 12/1/1996. III. Giíi thiÖu s¬ lîc luËt §TNN t¹i ViÖt nam 1996 LuËt §TNN t¹i ViÖt nam ®îc Quèc héi níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam kho¸ IX kú häp thø 10 th«ng qua ngµy 12/11/1996 bao gån 6 ch¬ng, 68 ®iÒu ®îc bè côc nh sau: Ch¬ng I: Nh÷ng quy ®Þnh cung Ch¬ng II: H×nh thøc ®Çu t Ch¬ng III: BiÖn ph¸p ®¶m b¶o ®Çu t Ch¬ng IV: QuyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¸c nhµ §TNN vµ doanh nghiÖp cã vèn §TNN. Ch¬ng V: C¬ quan nhµ níc qu¶n lý ®Çu t ViÖt nam Ch¬ng VI: §iÒu kho¶n thi hµnh. Víi môc ®Ých chiÕn lîc ®îc nªu râ trong lêi më ®Çu " ®Ó më réng hîp t¸c kinh tÕ víi ®Êt níc, phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn kinh tÕ quèc d©n trªn c¬ së khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc cña ®Êt níc". TiÕp liÒn sau ®ã lµ nghÞ ®Þnh 12/CP ngµy 18/02/1997 do ChÝnh phñ ban hµnh nh»m quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt §TNN 1996. NghÞ ®Þnh 12/CP gån 15 ch¬ng, 104 §iÒu. Ngoµi ra cßn rÊt nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt cña c¬ quan nhµ níc kh¸c nh: c¬ quan nhµ níc vÒ hîp t¸c ®Çu t cña c¸c Bé, C¬ quan Ngang bé ®Ó quy ®Þnh cô thÓ viÖc thi hµnh luËt §TNN n¨m 1996. Ph¹m vi ®iÒu chØnh cña luËt §TNN lµ c¸c quan hÖ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. Theo NghÞ ®Þnh 12/CP ngµy 18/2/1997 cña chÝnh phñ, ®èi tîng ®iÒu chØnh cña LuËt §TNN t¹i ViÖt Nam bao gåm: 14 1. Doanh nghiÖp ViÖt nam: gåm c¸c thµnh phÇm kinh tÕ - Doanh nghiÖp nhµ níc ®îc thµnh lËp theo luËt doanh nghiÖp nhµ níc - Hîp t¸c x· ®îc thµnh lËp theo LuËt hîp t¸c x· - Doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp theo luËt C«ng ty - Doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp theo LuËt doanh nghiÖp t nh©n. 2. C¸c tæ chøc cña ViÖt nam: Thuéc ®èi tîng nªu t¹i ®iÒu 65 LuËt §TNN ®¸p øng ®îc c¸c ®iÒu kiÖn do ChÝnh phñ quy ®Þnh gåm bÖnh viÖn, trêng häc, viÖn nghiªn cøu trong lÜnh vùc c«ng nghÖ, khoa häc kü thuËt, khoa häc tù nhiªn hîp t¸c ®Çu t víi níc ngoµi. 3. Doanh nghiÖp cã vèn §TNN: lµ c¸c doanh nghiÖp liªn doanh gi÷a bªn ViÖt Nam víi bªn ngoµi vµ c¸c doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi. 4. Ngêi ViÖt nam ®Þnh c ë níc ngoµi: ®Çu t trùc tiÕp vÒ níc hoÆc chung vèn víi tæ chøc kinh tÕ ViÖt nam ®Ó hîp t¸c ®Çu t víi níc ngoµi, trong c¶ hai trêng hîp nµy, hä ®Òu hëng nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi theo quy ®Þnh t¹i nghÞ ®Þnh 29/CP ngµy 27/5/1993 nh sau: - §îc gi¶m 20% sè thuÕ lîi tøc ph¶i nép - §îc nép thuÕ lîi nhuËn chuyÓn ra níc ngoµi ë møc thÊp nhÊt lµ 5% - §îc uû quyÒn cho th©n nh©n ë trong níc hoÆc ®Þnh c ë níc ngoµi tham gia ho¹t ®éng quèc tÕ. - §îc t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng khi xuÊt nhËp c¶nh, lu tró, ®i l¹i vµ ®Æt v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i ViÖt nam ®Ó xóc tiÕn ®Çu t kinh doanh. 15 5. C¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn ký kÕt hîp ®ång BOT, BTO, BT: ®©y lµ trêng hîp ®Æc biÖt, nhµ níc cho phÐp 1 ph¸p nh©n c«ng ph¸p nh UBND tØnh, c¬ quan qu¶n lý ngµnh kinh tÕ, kü thuËt cÊp bé ®îc ký c¸c lo¹i hîp ®ång ®Æc biÖt nh: x©y dùng - kinh doanh - chuyÓn giao (BOT), hîp ®ång x©y dùng - chuyÓn giao - kinh doanh (BTO), hîp ®ång x©y dùng chuyÓn giao (BT). Ngoµi ra, cã mét sè lÜnh vùc vµ ®Þa bµn ®îc nhµ níc ViÖt nam khuyÕn khÝch nh: - LÜnh vùc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu - Nu«i trång chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n - Sö dông c«ng nghÖ cao, kinh tÕ hiÖn ®¹i, b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i, ®Çu t vµo nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn. - Sö dông nhiÒu lao ®éng, chÕ biÕn nguyªn liÖu vµ sö dông cã hiÖu qu¶ tµi nguyªn thiªn nhiªn ë ViÖt nam. §Þa bµn gåm: * MiÒn nói, vïng s©u, vïng xa. * Nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi khã kh¨n. Vµ nhµ níc ViÖt nam s¶n xuÊt kh«ng cÊp giÊy phÐp §TNN vµo c¸c lÜnh vùc g©y thiÖt h¹i ®Õn quèc phßn, an ninh quèc gia, di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸, thuÇn phong mü tôc vµ m«i trêng sinh th¸i. VÒ h×nh thøc ®Çu t th× luËt §TNN quy ®Þnhc¸c h×nh thøc nh sau: * Hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. 16 Hai bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh nh hîp t¸c s¶n xuÊt ph©n chia lîi nhuËn, ph©n chia s¶n phÈm. §Æc ®iÓm cña h×nh thøc nµy: C¸c bªn trong níc vµ níc ngoµi hîp t¸c thùc hiÖn mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nµo ®ã trong mét thêi gian, kh«ng gian nhÊt ®Þnh theo hîp ®ång quy ®Þnh. Sù hîp t¸c nµy kh«ng t¹o nªn mét ph¸p nh©n t ph¸p. Tríc ph¸p luËt c¸c bªn tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ phÇn viÖc cña m×nh. Bªn níc ngoµi thùc hiÖn nghÜa vô vÒ thuÕ theo luËt §TNN t¹i ViÖt nam. Bªn ViÖt nam thùc hiÖn nghÜa vô ®ãng thuÕ theo c¸c quy ®Þnh ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong níc. * Doanh nghiÖp liªn doanh. Hai bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c víi nhau ®Ó thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh t¹i ViÖt nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc hîp t¸c víi nhµ §TNN hoÆc víi doanh nghiÖp ViÖt nam ®Ó thµnh doanh nghiÖp liªn doanh míi t¹i ViÖt nam. Doanh nghiÖp nµy ®îc thµnh lËp theo h×nh thøc C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n (TNHH) cã t c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt nam. Mét hoÆc nhiÒu bªn níc ngoµi tham gia lµ liªn doanh gãp vèn ph¸p ®Þnh Ýt nhÊt ph¶i lµ 30% tæng sè vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp. * Doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi §îc thµnh lËp theo h×nh thøc C«ng ty TNHH, cã t c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt nam. Tæ chøc hoÆc c¸ nh©n ë níc ngoµi ®îc tù m×nh qu¶n lý doanh nghiÖp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt nam. Doanh nghiÖp nµy cßn ®îc hîp t¸c víi 17 doanh nghiÖp ViÖt nam ®Ó thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh. Ngoµi ra luËt §TNN 1996 cßn ®Ò cËp ®Õn quyÒn vµ nghÜa vô cña nhµ §TNN vµ doanh nghiÖp cã vèn §TNN quy ®Þnh ë ch¬ng IV. Ch¬ng nµy thÓ hiÖn râ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch §TNN t¹i ViÖt nam qua viÖc miÔn gi¶m thuÕ nhËp khÈu, thuÕ doanh nghiÖp, thuÕ lîi tøc trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. Doanh nghiÖp liªn doanh cßn ®îc chuyÓn kho¶n lç cña bÊt kú n¨m thuÕ nµo sang n¨m kÕ tiÕp vµ ®îc bï kho¶n lç ®ã b»ng lîi nhuËn cña c¸c n¨m tiÕp theo. NÕu t¸i ®Çu t vµo c¸c dù ¸n khuyÕn khÝch ®Çu t, doanh nghiÖp sÏ ®îc hoµn l¹i mét phÇn hay toµn bé thuÕ lîi tøc ®· nép cho sè lîi nhuËn t¸i ®Çu t. NÕu nhµ ®Çu t níc ngoµi lµ ngêi ViÖt nam ®Þnh c ë níc ngoµi cßn ®îc gi¶m 20% thuÕ lîi tøc so víi c¸c dù ¸n cïng lo¹i. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t nÕu cã thay ®æi vÒ ®iÒu kiÖn ®Çu t th× viÖc miÔn gi¶m thuÕ cho doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi vµ bªn ngoµi tham gia hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh do bé Tµi chÝnh quyÕt ®Þnh. C¸c doanh nghiÖp chÕ xuÊt ®îc miÔn thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ tõ khu chÕ xuÊt khÈu ra níc ngoµi vµ tõ níc ngoµi nhËp khÈu vµo khu chÕ xuÊt. Doanh nghiÖp chÕ xuÊt, doanh nghiÖp cã vèn §TNN trong khu c«ng nghiÖp ®îc hëng c¸c u ®·i vÒ thuÕ ®èi víi trêng hîp khuyÕn khÝch, ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t. IV. LuËt söa ®æi bæ sung ngµy 9/6/2000 §Ó më réng hîp t¸c kinh tÕ víi níc ngoµi, phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn kinh tÕ 18 quèc d©n trªn c¬ së khai th¸c sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc cña ®Êt níc. C¨n cø vµo HiÕn ph¸p níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam n¨m 1992. LuËt nay söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt §TNN t¹i ViÖt nam ®îc Quèc héi níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam th«ng qua ngµy 12 th¸ng 11 n¨m 1996. LuËt söa ®æi bæ sung nµy cã mét sè ®iÓm míi nh sau: Theo ®iÒu 19a " doanh nghiÖp cã vèn §TNN c¸c bªn tham gia hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®îc phÐp chuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t, chia, t¸ch, s¸p nhËp, hîp nhÊt doanh nghiÖp. ChÝnh phñ quy ®Þnh ®iÒu kiÖn, thñ tôc chuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t chia, s¸p nhËp, hîp nhÊt doanh nghiÖp". Ngoµi ra, luËt §TNN cßn söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho doanh nghiÖp cã vèn §TNN vÒ thñ tôc hµnh chÝnh, chÝnh s¸ch thuÕ.... Bªn c¹nh ®ã mét sè quy ®Þnh khuyÕn khÝch ®Çu t ngoµi níc tõ ngêi ViÖt nam ë níc ngoµi, nh»m thu hót nguån vèn §TNN kh¸ phong phó mµ l©u nay cha khai th¸c ®óng møc. §iÒu 44 söa ®æi nh sau: " Ngêi ViÖt nam ®Þnh c ë níc ngoµi ®Çu t vÒ níc theo quy ®Þnh cña luËt nµy ®îc gi¶m 20% thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp so víi c¸c dù ¸n cïng lo¹i, trõ trêng hîp ¸p dông møc thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp lµ 10%; ®îc ¸p dông møc thuÕ suÊt thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra níc ngoµi lµ 3% sè lîi nhuËn chuyÓn ra níc ngoµi". 19 PhÇn II C¸c biÖn ph¸p b¶o hé ®Çu t theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt nam I. Kh¸i niÖm B¶o hé §TNN lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng trong viÖc thu hót vèn §TNN. ThËt vËy, ®Ó ph¸t triÓn §TNN, huy ®éng ®îc mét nguån vèn lín tõ c¸c níc ®Çu t sang níc nhËn ®Çu t, th× mét trong nh÷ng yÕu tè hÕt søc quan träng lµ níc nhËn ®Çu t ph¶i t¹o nªn mét m«i trêng ph¸p lý thuËn lîi nh»m b¶o hé vµ t¨ng cêng vèn ®Çu t. Trªn thùc tÕ, vÊn ®Ò b¶o hé §TNN lµ mét ph¹m trï rÊt réng bao gåm nhiÒu biÖn ph¸p do níc nhËn ®Çu t ®Ò ra ®Ó ®¶m b¶o quyÒn vµ lîi Ých thiÕt thùc chÝnh ®¸ng cho c¸c nhµ §TNN trong suèt qu¸ tr×nh ®Çu t vµo níc chñ nhµ. B¶o hé ®Çu t lµ mét biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t mang tÝnh chÊt chÝnh trÞ - ph¸p lý ®îc ghi nhËn trong hÇu hÕt c¸c ®¹o luËt vÒ ®Çu t ë c¸c níc. B¶o hé §TNN vÒ mÆt ph¸p lý lµ mét kh¸i niÖm phøc t¹p, hÕt søc nhËy c¶m, nã liªn quan chÆt chÏ ®Õn viÖc thùc hiÖn sù cÇn b»ng lîi Ých cho c¶ hai bªn - bªn ®Çu t vµ bªn nhËn ®Çu t. TÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi khi thùc hiÖn chñ tr¬ng thu hót vèn §TNN ®Òu cã môc ®Ých lµ ®¹t ®îc lîi Ých cho ®èi t¸c cña níc m×nh, nhng chÝnh lîi Ých nµy l¹i cã mét quan hÖ chÆt chÏ tíi lîi Ýc cña phÝa níc chñ nhµ. Mäi sù thay ®æi trong chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña níc së t¹i sÏ lµm ¶nh hëng s©u s¾c tíi lîi Ých cña c¸c bªn ®Çu t, nhÊt lµ bªn ®Çu t níc ngoµi. Bëi vËy, muèn hµi hoµ lîi Ých cña hai bªn ®Çu t trong hîp ®ång ®Çu t th× nhµ níc cÇn ph¶i t¹o sù æn ®Þnh vÒ mÆt ph¸p lý. Cã nh 20