Tài liệu Bai4_qlyruiroda_qlda

Quản lý dự án phần mềm Nguyễn Văn Vỵ – Khoa CNTT Mobile:0912505291, Email: [email protected] Nguyễn Văn Vỵ Bài 4: Quản lý rủi ro Khái niệm và phân loại rủi ro Các yếu tố liên quan đến rủi ro Tiến trình quản lý rủi ro Các phương pháp xác định rủi ro Lập kế hoạch quản lý rủi ro Giám sát và xử lý rủi ro Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 2 Tài liệu tham khảo Nguyễn Văn Vỵ 1. Viện Công nghệ Thông tin, Quản lý và thực hiện các dù án công nghệ thông tin, NXB Tư pháp, 2004 2. Ngô Trung Việt, Phương pháp luận quản lý dự án CNTT, NXB KHKT, Hànội 2001. 3. Eric Verzun. The fast forward MBA in Project Management, 2th Edition, John Wiley and Sons Inc. 2005. 4. Bob Hughes & Mike Cotterell. Software Project Management, Third Edition. McGraw-Hill, 2002. 5. Roger S.Pressman, Software Engineering, a Practitioner’s Approach. Fifth Edition, McGraw Hill, 2001 6. Norman R.Howes, Modern Project Management. (Sucessfully Integrating Project Management Knowledge Areas and Process). AMCOM – American Management Association, 2001, Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 3 Khái niệm và phân loại rủi ro Nguyễn Văn Vỵ Rủi ro là các sự kiện xảy ra có tính ngẫu nhiên tác động bất lợi cho dự án và sản phẩm Các loại: Rủi ro dự án: tác động lên lịch trình, nguồn lực Rủi ro sản phẩm: tác động lên chất lượng và hiệu năng sản phẩm Rủi ro nghiệp vụ: tác động đến tổ chức phát triển hay khách hàng Tùy thuộc loại dự án (sản phẩm) mà số lượng & tính chất rủi ro thuộc về loại nào. Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 4 Ví dụ: các rủi ro Nguyễn Văn Vỵ Tên rủi ro Loại Suy giảm đội ngũ dự án nhân viên kinh nghiệm ra đi Thay đổi quản lý dự án thay thứ tự ưu tiên công việc Phần cứng không sẵn sàng Thay đổi yêu cầu Đặc tả chậm trễ Mô tả không nhận được phần cứng dự án theo lịch, ổn định dự án & yêu cầu thay đổi nhiều so với sản phẩm ban đầu dự án & đặc tả cơ bản bàn giao chậm sản phẩm theo lịch trình Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 5 Ví dụ: các rủi ro Nguyễn Văn Vỵ Tên rủi ro Ước lượng sai Khả năng CASE yếu kém Thay đổi công nghệ Tính cạnh tranh sản phẩm kém Loại Mô tả dự án & kích cỡ sản phẩm sai nhiều, sản phẩm dẫn đến sai ước lượng khác CASE không thực hiện được sản phẩm công việc như dự kiến công nghệ sử dụng lạc hậu nghiệp vụ cần thay mới sản phẩm cạnh tranh khác ra nghiệp vụ thị trường trước Lựa chọn dự án đúng liên quan đến rủi ro nghiệp vụ Quản lý sự bất định liên quan đến rủi ro dự án và sản phẩm Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 6 Một cách phân loại khác Nguyễn Văn Vỵ Các rủi ro có thể xem xét theo: Rủi ro chung (cho tất cả dự án) Có thể chọn ra 1 danh sách các rủi ro trên cơ sở phân tích rủi ro của các dự án trước Rủi ro chuyên biệt (cho dự án cụ thể) Khó tìm ra hơn Cần sự trợ giúp của các thành viên dự án Cần 1 môi trường trợ giúp thông báo rủi ro Rủi ro biết và không biết: Lo¹i biÕt: cã thÓ ®¸nh gi¸, t×m gi¶i ph¸p cô thÓ Lo¹i kh«ng biÕt: chưa biết đến, theo kinh nghiệm có thể xẩy ra Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 7 Hoạt động của quản lý rủi ro Nguyễn Văn Vỵ Quản lý rủi ro là phương tiện để giám sát 1 cách có hệ thống các bất chắc có thể xẩy ra nhằm tăng cường khả năng đáp ứng các yêu cầu của dự án. Mọi hoạt động quản lý dự án đều có thể xem là quản lý rủi ro Quản Quản Quản Quản lý lý lý lý phạm vi: rủi ro tiến trình, chi phí chi phí rủi ro ngân sách lịch trình rủi ro thời gian nhân lực rủi ro nhân lực, .. Quản lý rủi ro đặc biệt quan trong đối với các dự án phần mềm, & diễn ra liên tục suốt dự án Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 8 Hoạt động của quản lý rủi ro Nguyễn Văn Vỵ Các hoạt động của quản lý rủi ro: Xác định (nhận diện) các rủi ro Phân tích rủi ro Lập kế hoạch tránh, hạn chế, khắc phục giám sát và áp dụng giải pháp Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 9 Tiến trình quản lý rủi ro Nguyễn Văn Vỵ Tiến trình quản lý rủi ro là quá trình lặp thêm mới, loại cái cho qua Xác định rủi ro Phân tích Rủi ro Danh sách rủi ro tiềm tàng Danh sách rủi ro sắp ưu tiên Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN Lập KH rủi ro Kiểm sóat rủi ro Kế hoach tránh, hạn chế Giám sát sự kiện và áp dụng giải pháp 10 Bước 1: Xác định các rủi ro có thể Nguyễn Văn Vỵ Xét từng yếu tố liên quan đến rủi ro để phát hiện mọi rủi ro có thể xẩy ra Loại yếu tố Vấn đề Rủi ro 1 ứng dụng Loại # xử lý phức tạp, cần an toàn cao kích cỡ lớn nhiều lỗi, giao tiếp khó khănề 2 nhân sự số lượng thiếu, nhân viên bỏ việc chất lượng thiếu người có kỹ năng yêu cầu 3 tổ chức 4 phần cứng thay đổi mới thay người quản lý, tài trợ không ổn định, không đồng bộ 5 phần mềm dùng lần đầu tốn thời gian, không tương hợp Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 11 Xác định các rủi ro có thể Nguyễn Văn Vỵ Xét từng yếu tố liên quan đến rủi ro để phát hiện ra những rủi ro gì có thể xẩy ra Loại yếu tố Vấn đề Rủi ro 6 công nghệ mới, lạ tốn thời gian, không thích hợp thêm tăng chi phí, kéo dài thời gian thay đổi điều chỉnh tiến đọ, nguồn lực 7 yêu cầu 8 nhà cung Cấp sản phẩm không đáp ứng yêu cầu tiến độ chậm, không ổn định 9 môi trường thay đổi không thích nghi kip, tốn kém 10khác tai họa mất người, dữ liệu,hỏng thiết bị Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 12 Phương pháp xác định rủi ro Nguyễn Văn Vỵ Dựa trên phân tích yêu cầu: Chức năng cần thiết Chức năng mong muốn Chức năng tuỳ chọn Ràng buộc đặt ra Áp dụng nguyên lý Pareto (80-20) Sử dụng công cụ: Dựa trên thống kê (kinh nghiệm) dùng cây quyết định Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 13 Ví dụ: khung phát triển rủi ro GUI Nguyễn Văn Vỵ kh 1.10: thêm chuyên gia giao diện n lý ả Qu c đượ ôn g qu ả nl 1.00: không gặp rủi ro p = 0.6 ý 1.20 p = 0.4 1.50: làm lại giao diện Sử dụng cây quyết định phát hiện rủi ro Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 14 Một số kỹ thuật xác định rủi ro Nguyễn Văn Vỵ Có 4 kỹ thuật để xác định rủi ro: Hỏi những người liên quan Lập danh sách các rủi ro có thể Học từ quá khứ, dự án tương tự Tập trung vào rủi ro lịch biểu và ngân sách Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 15 Một số kỹ thuật xác định rủi ro Nguyễn Văn Vỵ a Nhận thông tin rủi ro từ người liên quan bằng cách để họ tham gia xác định rủi ro: Tập trung người tham gia, tiến hành “trò chơi đòn cân não”: • Đưa ra 1 danh sách rủi ro, đề nghi bổ sung nhanh và lý giải • Sắp xếp, phân loại để mọi người tranh luận về sự đầy đủ, phù hợp, có thể cả giải pháp b. Phỏng vấn: với danh sách rủi ro, hỏi mỗi thành viên về từng rủi ro (sử dụng bảng hỏi), lý giải tại sao, mức độ xẩy ra & nguy hại, tranh luận để hiểu 1 cách có cấu trúc về các khía cạnh của rủi ro Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 16 Một số kỹ thuật xác định rủi ro Nguyễn Văn Vỵ c. Sử dụng hồ sơ rủi ro có đươc Sử dụng hồ sơ tổng hợp cái đã xẩy ra, cách giải quyết cuả mỗi dự án. Nó cho các hướng dẫn: • • • • Rủi ro trong 1 ngành cụ thể Rủi ro cho những loại tổ chức cụ thể Mức độ ảnh hưởng đến sản phẩm, tiến trình Mức độ xẩy ra: thấp, trung bình, cao Lịch sử luôn luôn là chỉ dẫn cho tương lai, tư liệu: Nhật ký rủi ro, lịch biểu & chi phí kế họach và thực hiện, các bài học từ dự án, hay mua hồ sơ mà nhà tư vấn bán như 1 phần dịch vụ quản lý. Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 17 Một số kỹ thuật xác định rủi ro Nguyễn Văn Vỵ d. Tập trung ứơc lượng ngân sách và lập lịch: Lập kế hoạch chi tiết là cơ hội phát hiện rủi ro: các công việc khó ước lượng, yêu cầu nguồn lực khan hiếm là tiềm ẩn rủi ro Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 18 Một tài liệu tốt giúp xác định rủi ro Nguyễn Văn Vỵ « Continuous Risk Management Guidebook », 1996 của SEI giới thiệu bảng câu hỏi dựa trên sự phân loại các rủi ro. Nó cho 1 mô hình xác định rủi ro, những câu trả lời để phân tích. 194 câu hỏi được tổ chức thành 3 mức: Bảng phân loại Lớp Kỹ nghệ sản phẩm Môi trường phát triển Ràng buộc 1. Xác định yêu cầu Phân tử 1. Tiến trình phát triển 1. Nguồn lực 2. Thiết kế 2. Hệ thống phát triển 2. Hợp đồng 3. Mã hóa &k.thử đơn vị 3. Tiến trình qunản lí 3. Giao diện 4. Tích hợp & k.thử 5. Kỹ nghệ các đặc tả Thuộc tính 4. Phương pháp q.lý chương trình 5. Môi trường làm việc Nhiều Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN Nhiều Nhiều 19 Một số câu hỏi giúp xác định rủi ro Nguyễn Văn Vỵ Dự án 1. Có bao nhiêu người trong đội? 2. Có bao nhiêu % người trong đội làm cho dự án? 3. Số thành viên dành 20% hay ít hơn thời gian cho dự án? 4. Kinh nghiệm chung của đội đạt mức nào? 5. Các thành viên đã từng làm việc với nhau trước đây chưa? 6. Không gian địa lý mà đội trải ra như thế nào? Khoa CNTT, ĐH Công nghệ, ĐHQGHN 20