Tài liệu Bài giảng rối loạn cấu tạo máu

 pH bình thöôøng cuûa dòch cô theå  Maùu ñoäng maïch 7,4  Maùu tónh maïch vaø dòch keû 7,35  Dòch noäi baøo 7,0  Nhieãm kieàm (Alkalosis, alkalemia): pH maùu ñoäng maïch > 7,45  Nhieãm toan (Acidosis, acidemia): pH < 7,35  Phaàn lôùn ion H+ ñöôïc saûn xuaát töø chuyeån hoùa cuûa teá baøo  Acid phosphoric töø caùc protein coù chöùa phosphor  Acid lactic töø chuyeån hoùa yeám khí glucose  Acid höõu cô & caùc theå cetone töø chuyeån hoùa môõ  Acid carbonic töø CO2  Noàng ñoä H+ ñöôïc ñieàu hoøa bôûi:  Heä ñeäm – taùc duïng trong vaøi giaây  Phoåi (trung taâm hoâ haáp) – taùc duïng trong 13 phuùt  Thaän – caàn nhieàu giôø ñeán nhieàu ngaøy  Acid maïnh – phaân ly hoaøn toaøn cho ra H +  Acid yeáu – phaân ly moät phaàn trong nöôùc  Base maïnh – phaân ly deã daøng trong nöôùc, nhanh choùng keát hôïp vôùi H+  Base yeáu – keát hôïp vôùi H+ chaäm hôn (ví duï HCO3¯ , NH3)  Moät trong 2 thaønh phaàn cuûa heä ñeäm seõ töông taùc ñeå giaûm ñeán möùc thaáp nhaát söï thay ñoåi cuûa pH khi 1 acid hoaëc base maïnh ñöôïc theâm vaøo  2 heä ñeäm chính:  Heä ñeäm bicarbonate  Heä ñeäm phosphate  Heä ñeäm protein  Khi coù thay ñoåi pH toaøn boä heä ñeäm seõ töông taùc  Goàm 1 acid yeáu laø acid carbonic (H 2CO3) vaø muoái sodium bicarbonate (NaHCO3) (KHCO3 hoaëc Mg(HCO3)2)  Neáu 1 acid maïnh ñöôïc theâm vaøo:  Ion H+ ñöôïc phaân ly seõ keát hôïp vôùi ion HCO3¯ ñeå taïo thaønh H2CO3 (1 acid yeáu)  pH cuûa dòch cô theå nhôø vaäy chæ giaûm nheï  Neáu 1 base maïnh ñöôïc theâm vaøo:  Noù seõ taùc duïng vôùi H2CO3 ñeå taïo thaønh NaHCO3 (1 base yeáu)  pH cuûa dung dòch chæ taêng nheï  Heä ñeäm chuû yeáu cuûa dòch ngoaïi baøo  Gaàn töông töï heä ñeäm bicarbonate  Bao goàm 2 thaønh phaàn:  Muoái Na cuûa dihydrogen phosphate (H2PO4¯), 1 acid yeáu  Monohydrogen phosphate (HPO42¯), 1 base yeáu  Heä ñeäm höõu hieäu trong nöôùc tieåu vaø dòch noäi baøo  Protein trong huyeát töông vaø dòch noäi baøo laø nhöõng heä ñeäm höõu hieäu vaø maïnh nhaát trong cô theå  Moät soá acid amine coù:  Caùc goác acid höõu cô töï do (acid yeáu)  Caùc goác taùc duïng nhö caùc base yeáu (ví duï caùc goác amine)  Caùc phaân töû löôõng tính laø nhöõng phaân töû protein coù theå taùc duïng vöøa nhö 1 acid yeáu vöøa nhö 1 base yeáu  Heä hoâ haáp hoaït ñoäng nhö 1 heä ñeäm sinh lyù trong ñieàu hoøa caân baèng kieàm-toan  Caân baèng thuaän nghòch giöõa:  dioxide carbon vaø nöôùc  acid carbonic vaø H+ + HCO3¯ CO2 + H2O  H2CO3  H+ + HCO3¯  Khi öù CO2 hoaëc taêng H+ huyeát töông :  Kích thích taêng thoâng khí ôû phoåi laøm giaûm CO2  Caân baèng dòch chuyeån veà phía taïo ra CO2 laøm noàng ñoä H+ giaûm xuoáng  Nhieãm kieàm laøm giaûm thoâng khí khieán noàng ñoä H+ taêng leân  Toån thöông heä hoâ haáp seõ ñöa ñeán roái loaïn caân baèng acid-base  Caùc heä ñeäm hoùa hoïc coù theå ñeäm cho löôïng acid hoaëc kieàm dö nhöng khoâng theå thaûi tröø chuùng ra khoûi cô theå  Phoåi thaûi tröø acid carbonic thoâng qua CO 2  Chæ coù thaän coù theå thaûi tröø caùc acid coá ñònh (acid phosphoric, uric, lactic vaø theå ketone) vaø ngaên ngöøa nhieãm toan chuyeån hoùa  Cô quan ñieàu hoøa kieàm toan sau cuøng laø thaän  Cô cheá ñieàu hoøa quan troïng nhaát cuûa thaän:  Taùi haáp thu ion bicarbonate  Taùi taïo ion bicarbonate  Taùi haáp thu ion bicarbonate ñoàng nghóa vôùi maát ion H+ , maát ion bicarbonate ñoàng nghóa vôùi giöõ laïi ion H+