Tài liệu Xây dựng giáo trình điện tử thực hành vi sinh vật sử dụng trong dạy học sinh học

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2 KHOA SINH - KTNN ---------- ĐINH THỊ TUYẾT XÂY DỰNG GIÁO TRÌNH ĐIỆN TỬ THỰC HÀNH VI SINH VẬT SỬ DỤNG TRONG DẠY HỌC SINH HỌC KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Vi sinh vật học Ngƣời hƣớng dẫn khoa học PGS.TS. Đinh Thị Kim Nhung HÀ NỘI, 2016 LỜI CẢM ƠN Em xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất tới cô giáo, PGS. TS. Đinh Thị Kim Nhung, Giảng viên chính, tổ Thực vật – Vi sinh, Trƣờng Đại hoc Sƣ phạm Hà Nội 2, ngƣời đã tận tình chỉ bảo và giúp đỡ em trong thời gian học tập và nghiên cứu đề này. Em cũng xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy giáo, cô giáo trong tổ bộ môn Thực vật – Vi sinh, Khoa Sinh – KTNN, trƣờng Đại học sƣ phạm Hà Nội đã nhiệt tình giảng dạy và truyền đạt kinh nghiệm trong suốt thời gian thực hiện đề tài. Em xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu nhà trƣờng, Ban Chủ nhiệm khoa Sinh – KTNN, Trung tâm thông tin thƣ viện, Phòng thí nghiệm Vi sinh vật trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội 2, các em sinh viên khóa 40 đã tạo điều kiện thuận lợi cho em hoàn thành khóa luận này. Cuối cùng, em xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè và ngƣời thân, những ngƣời luôn quan tâm, động viên, kích lệ, giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập, lựa chọn, tiến hành và hoàn thiện đề tài. Hà Nội, ngày tháng Sinh viên Đinh Thị Tuyết năm 2016 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan những gì viết trong khóa luận này đều là sự thật. Đây là kết quả của riêng tôi. Tất cả các số liệu trong bảng biểu và hình ảnh đều đƣợc thu thập từ thực nghiệm, qua xử lý thống kê, không có số liệu sao chép hay bịa đặt, không trùng với kết quả của bất kỳ tác giả nào đã công bố dƣới sự hƣớng dẫn của PGS. TS. Đinh Thị Kim Nhung. Trong đề tài, tôi có sử dụng một số dẫn liệu của một số tác giả khác, tôi xin phép các tác giả đƣợc trích dẫn để bổ sung cho khóa luận của mình. Nếu sai tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm. Xin trân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng Sinh viên Đinh Thị Tuyết năm 2016 MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài ..................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................... 2 3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................... 2 4. Ý nghĩa khoa học, ý nghĩa thực tiễn ........................................................ 2 4.1. Ý nghĩa khoa học ..................................................................................................................................... 2 4.2. Ý nghĩa thực tiễn...................................................................................................................................... 3 5. Điểm mới của đề tài ................................................................................ 3 NỘI DUNG .................................................................................................... 4 CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ...................................................... 4 1.1. Cơ sở của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học ....................... 4 1.1.1. Cơ sở lí luận của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học 4 1.1.2. Cơ sở thực tiễn của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học .............................................................................................. 6 1.2. Cấu trúc chƣơng trình thực hành bộ môn vi sinh vật học ................................. 8 1.3. Phần mềm Macromedia Dreamweaver 8 ...................................................................... 10 CHƢƠNG 2 .............................................................................................. 12 ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................ 12 2.1. Đối tƣợng nghiên cứu ...................................................................................................................... 12 2.1.1. Mẫu hình ảnh ............................................................................ 12 2.1.2. Vật liệu nghiên cứu ................................................................... 12 2.1.3. Thiết bị nghiên cứu.................................................................... 12 2.1.4. Phạm vi nghiên cứu ................................................................... 12 2.1.5. Thời gian, địa điểm nghiên cứu ................................................. 12 2.2. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................................................... 12 2.3. Thời gian, địa điểm nghiên cứu ............................................................................................. 12 2.4. Nội dung nghiên cứu......................................................................................................................... 13 2.5. Phƣơng pháp, cách bố trí thí nghiệm trong quá trình nghiên cứu .......... 13 2.5.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lí thuyết ............................................. 13 2.5.2. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm ........................................... 13 2.5.3. Phƣơng pháp thống kê toán học ................................................. 14 CHƢƠNG 3 .............................................................................................. 17 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................................ 17 3.1. Sử dụng phần mềm Macromedia Dreamweaver 8 thiết kế web.................... 17 3.2. Thiết kế giáo án điện tử dạy học Thực hành vi sinh vật ................................. 26 3.2.1. Lập kế hoạch, xây dựng cấu trúc giáo trình điện tử ................... 26 3.2.2. Thiết kế tài liệu điện tử một bài học cụ thể ................................ 29 3.3. Hƣớng dẫn sử dụng giáo án điện tử trong dạy và học thực hành vi sinh vật............................................................................................................................................................. 31 3.4. Thiết kế ma trận và xây dựng đề kiểm tra nhận thức ......................................... 34 3.5. Khảo sát hiệu quả sử dụng giáo trình điện tử trong thực tế ......................... 39 3.5.1. Phân tích kết quả định lƣợng ..................................................... 39 3.5.2. Phân tích kết quả về mặt định tính ............................................. 43 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 45 1. Kết luận ................................................................................................ 45 2. Kiến nghị............................................................................................... 45 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 46 DANH MỤC BẢNG Bảng 1. Cấu trúc nội dung chƣơng trình thực hành vi sinh vật học ................. 8 Bảng 2. Phân phối mức độ nhận thức ........................................................... 36 Bảng 3. Khung ma trận đề kiểm tra .............................................................. 36 Bảng 4. Đáp án đề kiểm tra .......................................................................... 39 Bảng 5. Bảng thống kê điểm số các bài kiểm tra .......................................... 39 Bảng 6. Bảng phân phối tần suất .................................................................. 40 Bảng 7. Bảng phân phối tần suất tích lũy...................................................... 41 Bảng 8. Phân loại trình độ qua các lần kiểm tra ............................................ 42 Bảng 9. Bảng tổng hợp các tham số đặc trƣng .............................................. 43 DANH MỤC HÌNH Hình 1. Khởi tạo trang web .......................................................................... 20 Hình 2. Thuộc tính trang web ....................................................................... 21 Hình 3. Tiêu đề và bảng mã .......................................................................... 22 Hình 4.Tiêu đề và bảng mã ........................................................................... 23 Hình 5. Tiêu đề và bảng mã .......................................................................... 23 Hình 6. Thêm dòng vào bảng ....................................................................... 24 Hình 7. Căn lề cho văn bản trong ô .............................................................. 25 Hình 8. Sơ đồ cấu trúc trang web thực hành vi sinh vật ................................ 28 Hình 9. Trang chủ bài 1 ................................................................................ 29 Hình 10. Hình thức trình bày trang web Kiến thức trọng tâm bài 1 .............. 30 Hình 11. Hình thức trang chủ của giáo trình ................................................. 32 Hình 12. Hình kiến thức trọng tâm bài 2 ...................................................... 33 Hình 13. Biểu đồ phân phối tần suất điểm của nhóm TN và ĐC ................... 41 Hình 14. Đƣờng tích lũy ............................................................................... 42 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT 1. CNTT Công Nghệ Thông Tin 2. ĐC Đối chứng 3. GTĐT Giáo Trình Điện Tử 4. GV Giáo Viên 5. SV Sinh viên 5. TN Thực nghiệm MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Nƣớc ta đang bƣớc vào thời kỳ công nghiệp hóa hiện đại hóa nhằm đƣa Việt Nam trở thành một nƣớc văn minh, hiện đại. Trong sự nghiệp cách mạng to lớn đó, công tác đào tạo nhân lực luôn giữ vai trò quan trọng. Thế giới đang bƣớc vào kỉ nguyên mới, kỷ nguyên mà công nghệ thông tin (CNTT) đƣợc ứng dụng nhanh chóng vào tất cả các lĩnh vực. Việc ứng dụng CNTT vào sự nghiệp giáo dục cũng đã đem lại nhiều kết quả đáng kể và những chuyển biến lớn trong dạy học. CNTT đã góp phần hiện đại hóa phƣơng tiện, thiết bị dạy học, và đổi mới phƣơng pháp dạy học. Công nghệ thông tin đang đƣợc ứng dụng rộng rãi trong việc dạy học Sinh học. Có nhiều phần mềm đƣợc sử dụng để dạy học môn Sinh học, để thực hiện các thí nghiệm ảo liên quan đến một số hoạt động sinh lí của sinh vật, trình chiếu một số đoạn phim liên quan đến tập tính của một số sinh vật và của một ngành sinh vật hoặc bài tập thực hành, đặt câu hỏi thảo luận….Vì vậy ngƣời dạy tiết kiệm đƣợc thời gian và có điều kiện đi sâu vào bản chất bài học giúp chất lƣợng dạy và học ngày càng đƣợc nâng cao. Môn thực hành vi sinh vật giúp sinh viên làm quen với các phƣơng pháp phân lập, khảo sát các vi sinh vật đƣợc ứng dụng trong xử lý môi trƣờng, công nghệ lên men. Các bài thí nghiệm sau đƣợc thực hiện nhờ kết quả của bài thí nghiệm trƣớc vì vậy thao tác phải hết sức khéo léo và chính xác để hạn chế sự nhiễm khuẩn. Giáo án điện tử thực hành vi sinh vật nhằm cung cấp cho sinh viên nguồn tƣ liệu sinh động, kết quả thí nghiệm tham khảo của từng bài thực hành,… giúp sinh viên chủ động lĩnh hội, nắm bắt kiến thức. 1 Xây dựng và hoàn thiện giáo trình điện tử thực hành vi sinh vật nhằm đáp ứng đƣợc các mục tiêu dạy học tích cực và chủ động, phù hợp với chƣơng trình cải cách, phù hợp với điều kiện hiện tại và hƣớng phát triển của phòng thí nghiệm trong tƣơng lai. Hoàn thiện giáo trình nhằm giúp cho sinh viên chuyên ngành Sinh Học, Sƣ Phạm Sinh Học hiểu đƣợc các kiến thức cơ bản trong thí nghiệm vi sinh học, dễ dàng tiếp cận kiến thức, hoàn thiện kỹ năng thực hành trong phòng thí nghiệm. Vì vậy, tôi chọn đề tài “Xây dựng giáo trình điện tử Thực hành vi sinh vật sử dụng trong dạy học sinh học”. 2. Mục đích nghiên cứu Hỗ trợ giáo viên, sinh viên, học sinh trong các tiết học thực hành vi sinh vật. Hỗ trợ giáo viên hệ thống hình ảnh sinh động của từng bài cụ thể. Cung cấp cho sinh viên nguồn tƣ liệu tham khảo, giúp sinh viên chủ động tích cực nắm bắt kỹ năng trong các bài thực hành. 3. Nội dung nghiên cứu 3.1. Sử dụng phần mềm Macromedia Dreamweaver 8 thiết kế web 3.2. Thiết kế giáo án điện tử dạy học Thực hành vi sinh vật 3.3. Hướng dẫn sử dụng giáo án điện tử trong dạy và học thực hành vi sinh vật 3.4. Thiết kế ma trận và xây dựng đề kiểm tra nhận thức 3.5. Khảo sát hiệu quả sử dụng giáo án điện tử trong thực tế 4. Ý nghĩa khoa học, ý nghĩa thực tiễn 4.1. Ý nghĩa khoa học Hệ thống hóa hình ảnh, video... của từng bài thực hành vi sinh vật học phục vụ học tập, nghiên cứu của sinh viên. 2 4.2. Ý nghĩa thực tiễn Cung cấp nguồn tƣ liệu hình ảnh sinh động về thao tác thực hành thí nghiệm, kết quả thí nghiệm cho sinh viên trong quá trình học tập, hình thành kỹ năng thao tác vi sinh. Giúp sinh viên học tập một cách độc lập và sáng tạo, phát triển môi trƣờng học tập nhiều thuận lợi. Ngoài ra, giúp sinh viên tiếp xúc với nội dung học tập theo nhiều con đƣờng khác nhau... giúp quá trình học tập tích cực hơn và thúc đẩy sinh viên học tập độc lập. 5. Điểm mới của đề tài Đã xây dựng và đƣa giáo trình điện tử vào thực nghiệm tại phòng thí nghiệm vi sinh trƣờng đại học sƣ phạm Hà Nội 2. Bƣớc đầu đánh giá đƣợc hiệu quả của tài liệu điện tử trong quá trình học môn thực hành vi sinh vật cho đối tƣợng sinh viên K40 tại phòng thí nghiệm vi sinh trƣờng Đại học sƣ phạm Hà Nội 2. 3 NỘI DUNG CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. Cơ sở của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học 1.1.1. Cơ sở lí luận của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Trong điều kiện đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, phát triển nguồn nhân lực đƣợc coi là một trong các khâu đột phá của chiến lƣợc chuyển đổi mô hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc, đồng thời phát triển nguồn nhân lực trở thành nền tảng phát triển bền vững và tăng lợi thế cạnh tranh quốc gia [14]. Trƣớc những yêu cầu ngày càng cao về nguồn nhân lực của xã hội, nhà trƣờng phải không ngừng nâng cao chất lƣợng giáo dục nhằm đào tạo ra những thế hệ học sinh, sinh viên đủ năng lực, trí tuệ và phẩm chất đạo đức phục vụ tốt công cuộc xây dựng đất nƣớc ta sánh vai với các cƣờng quốc trên thế giới. Để làm đƣợc điều này, ngoài những vấn đề mang tính vĩ mô nhƣ thay đổi chƣơng trình, thay đổi sách giáo khoa,... của ngành Giáo dục thì nhà trƣờng cũng cần đổi mới phƣơng pháp dạy học, tiếp cận đƣợc những xu hƣớng dạy học mới trên thế giới. Để làm đƣợc điều đó, cần sự trợ giúp đắc lực của công nghệ thông tin nhằm đem lại hiệu quả cao trong truyền thụ và lĩnh hội tri thức. Máy vi tính là một thiết bị quan trọng của công nghệ thông tin, có khả năng tạo nên, lƣu trữ và hiển thị lại một khối lƣợng thông tin vô cùng lớn dƣới dạng văn bản, hình ảnh, âm thanh. Vì vậy, tất cả các văn bản, hình ảnh hay âm thanh cần minh họa cho bài học đều có thể đƣợc chọn lọc, sắp xếp và trình bày một cách nhanh chóng theo ý muốn của giáo viên. 4 Nhờ chức năng có thể tạo nên, lƣu trữ và hiển thị lại một khối lƣợng thông tin vô cùng lớn dƣới dạng văn bản, hình ảnh, âm thanh nên máy vi tính đƣợc dùng để hỗ trợ việc minh họa các hiện tƣợng, quá trình tự nhiên cần nghiên cứu. Tất cả các văn bản, hình ảnh và âm thanh cần minh họa cho bài học đều đƣợc chọn lọc, sắp xếp trong máy vi tính và đƣợc trình bày nhanh chóng vớ chất lƣợng cao. Nhiều phần mềm đƣợc thiết kế, xây dựng nhằm hỗ trợ cho việc tự học, tự ôn tập của ngƣời học, giúp phát huy tính tích cực, tự lực của học sinh. Ngoài ra có nhiều phần mềm thiết kế giúp mô phỏng hiện tƣợng, quá trình nghiên cứu thông qua các dấu hiệu, các mối quan hệ có tính chất bản chất nhất của đối tƣợng đó để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình nhận thức của học sinh (ví dụ phần mềm Flash, Pakma,...). Nhờ máy vi tính và các phần mềm, ta có thể xây dựng mô hình tĩnh hay động ở các góc độ khác nhau, trong không gian hai hay ba chiều với đủ loại màu sắc có trong tự nhiên. Ngoài ra, thông qua trao đổi thông tin trên mạng internet, giúp ngƣời học tiếp cận dễ dàng với nguồn tƣ liệu phong phú. Dạy học với hình thức lớp học trực tuyến góp phần mở rộng không gian lớp học, tiết kiệm đƣợc thời gian, chi phí để tổ chức các lớp học, tạo điều kiện thuận lợi cho ngƣời học ở rất xa có điều kiện tham gia lớp học. Nhƣ vậy thông qua sử dụng công nghệ thông tin, giúp việc thu thập dữ liệu, xử lí dữ liệu cũng nhƣ trình bày các kết quả xử lý một cách tự động và nhanh chóng, chính xác, dễ quan sát. Giúp ngƣời học dễ dàng tiếp cận nguồn nội dung kiến thức đa dạng phong phú, dễ dàng tiếp cận các lớp học trực tuyến giúp giảm thời gian, chi phí đi lại.... Với giáo viên, công nghệ thông tin hỗ trợ quá trình truyền đạt với những hình ảnh, video, clip...trực quan sinh động, giúp đem lại hiệu quả cao cho quá trình giảng dạy. 5 1.1.2. Cơ sở thực tiễn của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Hiện nay, hình thức giảng bài bằng giáo án điện tử đã đƣợc sử dụng khá phổ biến tại các trƣờng học từ bậc phổ thông đến cao đẳng, đại học. Đây cũng là một phƣơng pháp giáo dục hiện đại, phù hợp với xu hƣớng phát triển chung của xã hội. Nghiên cứu sử dụng công nghệ thông tin trong quá trình dạy học đã đƣợc triển khai rất sớm ở nhiều nƣớc trên thế giới. Đặc biệt trong những năm gần đây thì xu thế đó ngày càng đƣợc quan tâm hơn, vai trò của công nghệ thông tin trong dạy học đã đƣợc thực tiễn chứng minh và khẳng định. Nhận thức rõ vai trò và tầm quan trọng của công nghệ thông tin ngành giáo dục và đào tạo đã và đang tiến hành một số nhiệm vụ trọng tâm nhƣ: Xây dựng và phát triển các phần mềm ứng dụng trong dạy học, các trang web của Bộ Giáo dục – Đào tạo, của các Sở Giáo dục – Đào tạo,... Các trƣờng học đã trang bị phòng máy tính, triển khai việc ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học một số môn ở những nơi có điều kiện, nối mạng internet để phục vụ cho hoạt động học tập và giảng dạy. Đẩy mạnh ứng dụng internet trong học tập trục tuyến, trong dạy học từ xa. Các trƣờng đại học sƣ phạm xây dựng chƣơng trình bồi dƣỡng tin học cho giáo viên để họ có thể áp dụng công nghệ thông tin trong quá trình giảng dạy, tiến hành đào tạo tin học cho sinh viên tất cả các khoa để họ có đủ năng lực ứng dụng tin học trong quá trình dạy học sau khi ra trƣờng làm ngƣời giáo viên [10]. Theo bà Hồ Thị Thu Mai, Hiệu trƣởng trƣờng Trung cấp CNTT TM. Computer, bài giảng điện tử ứng dụng trong dạy học đƣợc hiểu là giáo án 6 đƣợc biên soạn trên máy tính bằng một phần mềm chuyên dụng. Sau đó, nhờ thiết bị máy chiếu (projector) kết nối với máy tính, để xuất nội dung giáo án ra màn ảnh lớn cho học sinh xem trong quá trình dạy học. Việc sử dụng phƣơng pháp này giúp giáo viên và ngƣời thuyết trình chuyển tải đƣợc nhiều thông tin, diễn đạt hiệu quả hơn so với cách dạy học hoặc thuyết trình thông thƣờng bằng “bảng phấn”. “ Ƣu điểm lớn nhất mà bài giảng điện tử mang lại là nội dung bài giảng đƣợc minh họa bằng những âm thanh và hình ảnh sống động, giúp học sinh hoặc ngƣời xem tỏ ra thích thú và tiếp nhận thông tin một cách nhẹ nhàng hơn, nhanh hơn”. Điểm khác biệt của bài giảng điện tử so với cách giảng bài truyền thống bằng bảng và phấn ở chỗ, các tƣ liệu muốn trình bày hay làm ví dụ, dẫn chứng minh họa xuất hiện trong bài giảng thật nhẹ nhàng, tự nhiên không cần phải mô tả để học sinh hoặc ngƣời nghe dùng óc tƣởng tƣợng để hình dung. Hơn nữa, trong xã hội bùng nổ công nghệ thông tin hiện nay, ngƣời học rất dễ dàng tiếp cận với máy tính và mạng internet nên hình thức học bằng giáo án điện tử là rất phù hợp, dễ đƣợc chấp nhận, giúp ngƣời học tiếp thu bài học tốt hơn [13]. Đổi mới phƣơng pháp dạy học bằng ứng dụng công nghệ thông tin nói chung, các phần mềm dạy học, các website dạy học nói riêng sẽ giúp chúng ta đổi mới nội dung phƣơng pháp và hình thức tổ chức dạy học; giúp học sinh: học ở mọi nơi, học ở mọi lúc, học suốt đời, dạy cho mọi ngƣời với mọi trình độ tiếp thu khác nhau [11]. Website dạy học có nhiều tính năng ƣu việt nhƣ: Nó có khả năng cung cấp thêm những tài liệu phong phú, đa dạng dùng để tra cứu, tham khảo, đọc thêm, hệ thống hóa, luyện tập theo các mức độ khác nhau. 7 Nó có thể biểu thị thông tin dƣới dạng văn bản, hình vẽ, video.... Các tài liệu liên quan đƣợc lựa chọn, thiết kế theo cách phối hợp tối ƣu nhằm tận dụng đƣợc thế mạnh của từng loại trong quá trình dạy học. Do đƣợc đƣa lên mạng internet, nên mỗi giáo viên hay học sinh có thể dễ dàng chủ động tìm kiếm thông tin, thực hiện phƣơng pháp dạy học tích cực ở bất kỳ nơi nào có mạng internet và máy tính hay smartphone. Giúp đổi mới hình thức tổ chức dạy học: trong thời đại xã hội phát triển với tốc độ nhanh nhƣ hiện nay, việc dạy học không chỉ hạn chế trong giờ học tại trƣờng với sự hƣớng dẫn trực tiếp của giáo viên mà học sinh có thể học trên mạng internet. Triển khai thực hiện đƣa công nghệ thông tin vào giảng dạy là thật sự cần thiết nhằm đổi mới phƣơng pháp và nâng cao hiệu quả dạy học [12]. 1.2. Cấu trúc chƣơng trình thực hành bộ môn vi sinh vật học Bộ môn Vi sinh vật học đào tào theo hệ thống tín chỉ gồm 3 tín chỉ, trong đó có 30 tiết lý thuyết, 15 tiết thực hành với 10 bài thực hành thực hiện trong 10 buổi [5]. Bảng 1. Cấu trúc nội dung chƣơng trình thực hành vi sinh vật học Thời Chƣơng lƣợng Bài Tên bài (tiết) Chƣơng I. Một số Một số chỉ dẫn chung chỉ dẫn chung Chuẩn bị môi trƣờng cho phân lập và nuôi Chƣơng II. Môi trƣờng phân lập, 03 Bài 1 cấy vi sinh vật Bài 2 Kỹ thuật phân lập và nuôi cấy vi sinh vật nuôi cấy vi sinh vật 8 Đếm số lƣợng và đo kích thƣớc tế bào vi Bài 3 sinh vật Chƣơng III. Nghiên cứu hình 02 Quan sát hình thái tế bào vi sinh vật Bài 4 thái tế bào vi sinh Nghiên cứu cấu tạo tế bào vi sinh vật Bài 5 vật Chƣơng IV. Nghiên cứu một số hoạt Nghiên cứu một số chất có hoạt tính của 01 Bài 6 01 Bài 7 Một số quá trình lên men Bài 8 Quá trình phân giải một số chất hữu cơ vi sinh vật tính của vi sinh vật Chƣơng V. Sự chuyển hóa các hợp chất hữu cơ không chứa nito bằng vi sinh vật Chƣơng VI. Sự chứa nito tuần hoàn của nito trong tự nhiên nhờ 03 Quá trình phân giải một số chất vô cơ Bài 9 vi sinh vật chứa nito Quá trình cố định nito phân tử Bài 10 Mỗi bài trong chƣơng trình thực hành vi sinh vật học đƣợc trình bày bằng cả kênh chữ và kênh hình. * Kênh chữ: gồm các nội dung. Tên bài học. Mục tiêu bài học Nội dung bài học: Đƣợc trình bày bằng các mục đánh số La Mã và Ả Rập theo thứ tự nhất định. Phần củng cố và vận dụng kiến thức toàn bài đƣợc trình bày dƣới 9 dạng câu hỏi đòi hỏi khả năng tƣ duy nhƣ: câu hỏi tự luận, câu hỏi điền vào chỗ trống hoặc bài tập. Một số bài có bổ sung phần tƣ liệu tham khảo, ứng dụng giúp sinh viên mở rộng kiến thức. * Kênh hình: kênh hình vừa là phƣơng tiện minh họa cho các thao tác thí nghiệm, các dụng cụ thí nghiệm.... vừa là nguồn tƣ liệu quan trọng giúp sinh viên tìm tòi, khám phá và lĩnh hội kiến thức. Nhƣ vậy, về cấu trúc từng bài: bao gồm kênh chữ, kênh hình và các phần củng cố, tham khảo, ứng dụng đã góp phần thực hiện mục tiêu là giúp sinh viên lĩnh hội tri thức, hình thành và phát triển năng lực tƣ duy độc lập, chủ động, sáng tạo. Việc phân tích lôgic cấu trúc nội dung giúp xác định đƣợc các kiến thức cơ bản của từng mục, từng bài trong trong chƣơng trình thực hành vi sinh vật học, để định hƣớng cho công việc tìm kiếm tƣ liệu phù hợp với từng nội dung kiến thức đó. 1.3. Phần mềm Macromedia Dreamweaver 8 Macromedia Dreamweaver 8 là công cụ dẫn đầu trong các công cụ phát triển web, cho phép ngƣời dùng thiết kế hiệu quả, phát triển và bảo trì các website dựa trên các chuẩn từ đầu đến cuối, việc tạo và bảo trì website đến các ứng dụng cao cấp đƣợc hỗ trợ thực hành tối đa và các công nghệ mới nhất. Dreamweaver hỗ trợ và chỉ dẫn ngƣời dùng phát triển kỹ năng của họ và mở rộng công nghệ web, dễ dàng tiện lợi và nhanh chóng bắt kịp công nghệ và phƣơng pháp học mới [1]. Macromedia Dreamweaver 8 là một công cụ trực quan mà trong đó ta có thể bổ sung JavaScript, Layer, Form, biểu mẫu, bảng biểu và nhiều loại đối 10 tƣợng khác. Khi kỹ năng đã phát triển, ta có thể truy xuất đến mã nguồn và Macromedia dreamweaver 8 hỗ trợ sẵn chức năng này để ta dễ dàng sử dụng. Dreamweaver cho phép bạn chọn nhiều trình duyệt trên máy tính để xem trƣớc. Nó cũng có một bộ quản lý Site rất tuyệt, nhƣ khả năng tìm kiếm và thay thế văn bản hoặc mã với các tham số chỉ định, áp dụng cho toàn bộ site [1]. 11 CHƢƠNG 2 ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Đối tƣợng nghiên cứu 2.1.1. Mẫu hình ảnh Ảnh chụp mẫu vật, kết quả thí nghiệm, thao tác thực hành đƣợc hệ thống lại theo từng bài cụ thể. 2.1.2. Vật liệu nghiên cứu Tài liệu điện tử là phần mềm Macromedia Dreamweaver 8 2.1.3. Thiết bị nghiên cứu Máy tính cá nhân, máy ảnh, kính hiển vi,…. 2.1.4. Phạm vi nghiên cứu Nội dung, hình ảnh mẫu vật, thao tác thực hiện của mỗi bài thực hành vi sinh vật cung cấp cho tiết học thực hành vi sinh vật tại phòng thí nghiệm vi sinh trƣờng đại học Sƣ phạm Hà Nội 2. 2.1.5. Thời gian, địa điểm nghiên cứu Thời gian: tháng 7 năm 2015 đến tháng 5 năm 2016. Địa điểm: phòng thí nghiệm vi sinh trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội 2.2. Phạm vi nghiên cứu Nội dung, hình ảnh thao tác thực hành, hình ảnh mẫu vật của các bài thực hành bộ môn vi sinh vật học. 2.3. Thời gian, địa điểm nghiên cứu Thời gian nghiên cứu: 1/7/2015 – 30/5/2016. Địa điểm nghiên cứu: Phòng thí nghiệm vi sinh trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội 2. 12