Tài liệu ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho nam học sinh lớp 8 thcs.

Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. A. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Trong những năm gần đây công tác TDTT ở nước ta đã có những bước phát triển đáng kể: “Phong trào TDTT từng bước được mở rộng với nhiều hình thức, nhiều môn thể thao dân tộc được khôi phục và phát triển, mộpt số môn thể thao đạt thành tích khích lệ, cơ sở vật chất kỹ thuật TDTT ở một số địa phương và ngành được chú ý đầu tư nâng cấp, xây dựng mới. Đạt được những tiến bộ đó là do sự quan tâm của nhà nước, của các đoàn thể, sự cố gắng của đội ngũ cán bộ, huấn luyện viên, vận động viên và sự tham gia của nhân dân trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới của Đảng”. Trong thời gian ngành giáo dục đã triển khai nhiều chủ trương, biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục thể chất, từng bước cải tiến chất lượng dạy học môn thể dục ở các cấp. Giáo dục thể chất cho học sinh là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm bồi dưỡng sức khoẻ, tinh thần, trí thông minh thành một con người mới hoàn thiện của nền giáo dục toàn diện, là tiền đề quan trọng trong hoạt động học tập, sinh hoạt của học sinh. Thông qua đó rèn luyện cho học sinh về đạo đức, ý thức tổ chức kỹ luật, tác phong và tinh thần tập thể nhằm đào tạo con người vững vàng bước vào cuộc sống và thế kỷ của khoa học hiện đại, với sức khoẻ tráng kiện để tồn tạo trong hoàn cảnh xã hội khắc nghiệt …, con người vượt qua được hoàn cảnh như vậy và phát triển thì đó chính là tiêu chuẩn hàng đầu của việc đánh giá trình độ sức khỏe. Vì thế việc tìm hiểu, nghiên cứu chăm lo sức khỏe ban đầu cho thế hệ trẻ là hết sức quan trọng và cần thiết, đồng thời phát triển các tố chất thể lực nâng cao thành tích trong tập luyện cho học sinh là động lực thúc đẩy tính tích cực, sự nổ lực tập luyện của người học cũng từng bước góp phần nâng cao nâng cao chất lượng giáo dục thể chất. Nhìn vào chương trình luyện tập kỹ thuật nhảy xa “kiểu ngồi” khối 8 Trung học cơ sở, sự đam mê luyện tập của học sinh đã kích thích chúng tôi tìm tòi những biện pháp luyện tập nhằm phát triển sức nhanh tăng thêm sức mạnh 1/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. của chân, sự phối hợp khéo léo trong chạy đà giậm nhảy, trên không, tiếp đất của môn nhảy xa. Để tìm hiểu nghiên cứu một số bài tập nhằm nâng cao thành tích nhảy xa của học sinh, tôi muốn góp một phần nhỏ công sức của mình trong việc tạo ra những cơ sở khoa học cho công tác giáo dục thể chất trong trường học. Và để nâng cao thành tích nhảy xa của học sinh THCS ở trường nơi tôi công tác. Từ những mong muốn trên tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS”. Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm lựa chọn và ứng dụng các bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi của nam học sinh lớp 8 THCS. Góp phần nâng cao thành tích học tập của học sinh, qua đó tuyển chọn đội tuyển nhảy xa tham gia Hội khỏe Phù Đổng. Để hoàn thành mục đích nghiên cứu chúng tôi giải quyết những mục tiêu sau: Mục tiêu 1: Lựa chọn các bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi của nam học sinh lớp 8 THCS. Mục tiêu 2: Đánh giá hiệu quả ứng dụng các bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi của nam học sinh lớp 8 THCS. 2/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. 3/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ CHƯƠNG 1 - TỔNG QUAN 1.1 QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC VỀ CÔNG TÁC GIÁO DỤC THỂ CHẤT: Giáo dục thể chất là một bộ phận của nền văn hóa xã hội, một di sản đáng giá của loài người là sự tổng hòa những thành tựu xã hội trong sự nghiệp sáng tạo và sử dụng những biện pháp chuyên môn để hoàn thiện thể chất con người, nâng cao sức khỏe Qua nhiều thời đại đã cho phép chúng ta rút ra được những kết luận ảnh hưởng của giáo dục thể chất đối với cơ thể con người. Nhà giáo dục Thụy Sĩ lôgan Pêxtatxi đã khẳng định : Các bài tập thể chất làm củng cố và tôi luyện cơ thể, xây dựng nền tảng để phát triển các tố chất vận động, chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc sống, tăng cường sức khỏe và phát triển trí lực. Nhiều công trình nghiên cứu trong và ngoài nước đã chứng minh sức khỏe của trẻ em và thanh niên là nhân tố hết sức quan trọng có ảnh hưởng đến khả năng học tập, sáng tạo và phát triển năng khiếu của các em. Giáo dục thể chất ( GDTC ) là một quá trình sư phạm với đầy đủ những đặc trưng cơ bản của nó, là quá trình hướng đến việc hình thành kỹ năng kỹ xảo vận động, phát triển các tố chất thể lực, hoàn thiện về hình thái chức năng của cơ thể, nó còn là sự tổng hoà những thành tựu xã hội trong sự nghiệp sáng tạo và sử dụng những biện pháp chuyên môn để nâng cao sức khoẻ và hoàn thiện thể chất con người, là một phần không thể thiếu của giáo dục con người toàn diện. Giáo dục thể chất là một bộ phận quan trọng trong hệ thống giáo dục con người mới phát triển toàn diện. Đối với lứa tuổi học sinh phổ thông, đây là giai đoạn chuẩn bị và cũng là giai đoạn thử thách về sức khoẻ, trí tuệ, tinh thần… nhằm làm cho cơ thể phát triển các chức năng, bộ phận và các tố chất thể lực như: Nhanh, Mạnh, Bền, Dẻo, Khéo léo. Chuẩn bị thể lực tốt giúp học sinh bước vào hoạt động học tập với tư thế “sẵn sàng”. 4/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. Ngày nay nước ta ra sức phấn đấu xây dựng một nước Việt Nam trở thành một nước có nền công nghiệp tiên tiến, nền văn hoá đặm đà bản sắc dân tộc với cơ cấu kinh tế nhiều thành phần, có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa vì mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Trong mục tiêu từ nay đến năm 2020 của văn kiện đại biểu toàn quốc lần thứ 8 có ghi “Trong vòng 30 năm đến khoảng 2020, ra sức phấn đấu để biến nước ta thành nước công nghiệp”. Muốn xây dựng một nước công nghiệp hóa, hiện đại hóa chúng ta phải đào tạo được nguồn nhân lực phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức. Theo từng giai đoạn cách mạng, theo yêu cầu nhiệm vụ và tình hình cụ thể Đảng luôn có những chỉ thị nghị quyết lãnh đạo kịp thời đề ra những chủ trương nhằm đẩy mạnh phong trào thể dục thể thao của nước ta. Hàng loạt các chỉ thị về công tác thể dục thể thao được Đảng ban hành như chỉ thị 106/CT-TƯ, 181/CT-TƯ, 180/CT-TƯ và chỉ thị 227/CT-TƯ đều nhấn mạnh đến vai trò thể dục thể thao như một công tác cách mạng, trong đó nhiệm vụ chủ yếu là chăm sóc sức khỏe, tăng cường thể chất cho nhân dân, nhất là thanh thiếu niên, học sinh sinh viên. Như vậy, trong mỗi giai đoạn xã hội giáo dục thể chất không thể thiếu được trong hệ thống giáo dục chung, giáo dục toàn diện, song việc giáo dục sức khỏe và giáo dục toàn diện, giáo dục thể chất góp phần cải tạo nòi giống, nhân tài thể thao và trường học là nơi các em luôn được tạo điều kiện thuận lợi để phát triển. Hồ Chủ Tịch là người đầu tiên phát biểu những quan điểm TDTT cách mạng : “Xét vấn đề thể dục rất cần thiết để tăng bổ sức khỏe quốc dân và cải tạo nòi giống Việt Nam”. Thủ tướng Phạm Văn Đồng:“ Lợi ích trước mắt và lợi ích lâu dài của thể dục thể thao rất lớn. Lợi ích trước mắt của thể dục thể thao góp phần trực tiếp vào việc đem lại sức khỏe tốt để phục vụ sự nghiệp sản xuất, chiến đấu và học tập. Đồng thời phải thấy thể dục thể thao có ý nghĩa to lớn và lâu dài ở chỗ nó 5/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. góp phần làm cho dân tộc Việt Nam ta trở nên một dân tộc khỏe mạnh, có thể lực tốt, có tinh thần kiên cường cao độ…”. 1.2 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC GIẢNG DẠY NHẢY XA “KIỂU NGỒI” CHO HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ Hoạt động thể lực là một trong những yếu tố quan trọng trong thể dục thể thao là nền tảng nâng cao khả năng thích ứng của cơ thể đối với lượng vận động, là cơ sở để người tập nắm bắt kỹ thuật, chiến thuật hiệu quả cao, tạo tâm lý ổn định hơn. Mỗi một môn thể thao muốn đạt thành tích cao bên cạnh rèn luyện kỹ thuật, chiến thuật, ý chí …người tập còn phải rèn luyện những tố chất thể lực cần thiết cho môn thể thao đó. Huấn luyện các vận động viên nhảy xa là một quá trình thống nhất và hoàn thiện các kỹ năng vận động, phát triển các khả năng, các chức phận của cơ thể. Huấn luyện nhảy xa cũng như các môn thể thao khác cũng bao gồm huấn luyện thể lực và huấn luyện kỹ thuật. 1.2.1 Huấn luyện thể lực: Huấn luyện thể lực là một quá trình huấn luyện bằng các phương tiện thể dục thể thao ( chủ yếu là các bài tập thể lực) để tác động có chủ đích đến sự phát triển và hoàn thiện về hình thái, chức năng, tố chất thể lực và sức khoẻ của vận động viên. Trong huấn luyện thể thao thường lấy việc phát triển các tố chất thể lực làm nội dung chủ yếu của huấn luyện thể lực cho các vận động viên. Do vậy, để rỏ hơn khái niệm về thể lực, ta có thể khái quát mức độ phát triển các tố chất thể lực gồm: Sức nhanh, sức mạnh, sức bền, khéo léo và khả năng mềm dẻo … Các vận động viên dưới tác động của lượng vận động trong tập luyện và thi đấu. Trong bộ môn nhảy xa thường thì các sức nhanh, sức mạnh của chân là ảnh hưởng lớn nhất đến thành tích nhảy xa, bên cạnh đó sức bền cũng không thể thiếu trong việc luyện tập của vận động viên. Sức nhanh: Là năng lực phản ứng của cơ thể đối với loại kích thích nhằm hoàn thành một động tác hoặc di động một cự ly nào đó trong thời gian ngắn 6/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. nhất. Sức nhanh có 3 hình thức biểu hiện chủ yếu: thời gian tiềm phục của phản ứng vận động, tốc độ từng cử động riêng lẻ, tầng số động tác. Sự phát triển tố chất nhanh sớm hơn sứ phát triển tố chất mạnh, khi đánh giá tố chất nhanh, người ta thường xác định tốc độ chạy ở cự li ngắn. Trong bộ môn nhảy xa sức nhanh ảnh hưởng rất lớn đến thành tích, vì giai đoạn chạy đà là rất quan trọng trong kỹ thuật nhảy xa kiểu ngồi, theo nhiều nghiên cứu cho thấy những vận động viên chạy tốc độ nhanh thường có thành tích nhảy xa hơn hẳn những vận động viên chạy chậm mà có cùng chiều cao. Sức mạnh: Là khả năng khắc phục lực cản bên ngoài hoặc bên trong bằng sự nổ lực của cơ bắp trong quá trình vận động tố chất này cũng không kém phần quan trọng như sức nhanh vì trong mọi hoạt động như đi, chạy, nhảy đều cần đến sức mạnh. Theo các tài liệu lý luận khoa học về nhảy xa: kỹ thuật giậm nhảy thuộc nhóm sức mạnh tố độ, giậm nhảy phụ thuậc vào sức mạnh của cơ và tốc độ co dãn của các sợi cơ. Chính vì thế muốn giậm nhảy tốt trước hết phải đầu tư phát triển cơ bắp. Riêng đối với các em lứa tuổi 14 mặc dù giai đoạn này là thời điểm thuận lợi nhất nhưng do sự phát triển chưa hoàn chỉnh, cơ thể đang là thời kỳ phát triển mạnh đặc biệt là chiều cao nên phải sử dụng các bài tập như: khắc phục trọng lượng cơ thể, khắc phục lực cản của môi trường. Sức bền: Là khả năng của cơ thể khắc phục sự mệt mỏi trong hoạt động với thời gian dài, cường độ nhất định và hiệu quả, trong huấn luyện thể thao nếu không tạo ra mệt mỏi thì chức năng của cơ thể không thể nâng cao được. Do đó, trong huấn luyện sức bền phải dùng nhiều cách để khắc phục mệt mỏi, kể cả phải dùng ý chí để khắc phục mệt mỏi. Huấn luyện sức bền cho vận động viên nhằm khắc phục sự mệt mỏi trong thi đấu. Đây là tố chất thể lực rất quan trọng, nó tạo nền tảng để phát triển các tố chất thể lực khác. Tuy một trận đấu nhảy xa không sử dụng sức bền nhiều lắm nhưng cũng đòi hỏi phải có sức bền nhất định để có thể tập luyện và thi đấu lâu hơn. 1.2.2 Huấn luyện kỹ thuật: 7/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. Nhảy xa bao gồm nhiều động tác liên tục, nhưng người ta có thể chia thành 4 giai đoạn sau: - Chạy lấy đà và chuẩn bị giậm nhảy. - Giậm nhảy. - Bay trên không. - Rơi xuống đất. * Chạy lấy đà và chuẩn bị giậm nhảy: Cự ly chạy lấy đà khoảng 15m – 25m đối với nam, 10m – 20m đối với nữ hoặc có thể ngắn hơn đối với người mới tập. Khoảng cách chạy lấy đà được xác định bằng nhiều cách như đo bằng bàn chân, bằng bước đi (hai bước đi thường bằng một bước chạy) hoặc đo bằng thước dây. Người ta thường đo ngược trở lại từ ván giậm tới vạch bắt đầu chạy đà. Tư thế chạy lấy đà là một chân đặt phía trước, chân kia đặt phía sau cách nhau khoảng 1 – 2 bàn chân. Nếu chạy đà với số bước chẳn thì đặt chân giậm nhảy trên vạch xuất phát, còn chân kia đặt phía sau và ngược lại. Ở vị trí này thân trên hơi ngả về trước, trọng tâm cơ thể dồn về chân trước, khớp gối hơi chùng, hai tay thả lỏng hoặc một tay đặt phía trước, tay kia đặt phía sau (gần giống như xuất phát cao trong chạy cự ly trung bình). Tốc độ chạy lấy đà trong nhảy xa được tăng dần tới 4 – 6 bước cuối cùng đạt tốc độ cao. Người ta duy trì tốc độ cao đó tới lúc giậm nhảy. Trong khi chạy lấy đà vận động viên không nên nhìn vào vạch kiểm tra hay nhìn vào ván giậm nhảy để điều chỉnh. Các bước chạy lấy đà phải ổn định và trở thành thói quen để đạt được sự phối hợp tốt nhất giữa chạy lấy đà nhanh với giậm nhảy nhanh, mạnh, chính xác. Sau mỗi lần nhảy, người ta xem những dấu vết chân để lại ở vạch kiểm tra và ở ván giậm nhảy để điều chỉnh cự ly chạy lấy đà chính xác. Những bước cuối cùng của chạy lấy đà (4 bước) cần có ý thức để chuẩn bị giậm nhảy, lúc này trọng tâm hơi hạ thấp xuống bằng cách tăng độ dài bước trước bước cuối cùng. 8/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. Việc đặt chân vào ván rất quan trọng. Chân giậm phải đặt bằng cả bàn theo hướng từ trên xuống dưới và ra sau, điểm đặt phải gần với điểm dọi của tổng trọng tâm thân thể. Trong chạy lấy đà thân trên hơi ngả về phía trước, đến khi giậm nhảy thì thân giữ gần như thẳng đứng. * Giai đoạn giậm nhảy: Lực giậm nhảy trong nhảy xa rất lớn (700 – 800kg đối với vận động viên cấp cao) vì vậy giậm nhảy nhất thiết là phải chân mạnh. Đối với thiếu niên hoặc người mới tập, việc lựa chọn chân giậm nhảy bằng cách cho họ nhảy xa một cách tự nhiên bằng đà ngắn. Khi tiếp xúc với ván giậm, toàn bộ trọng lượng cơ thể dồn lên chân giậm nhảy, do vậy chân giậm nhảy hơi khụy để giảm chấn động. Khi giậm nhảy cần nhanh chóng duỗi hết các khớp chân giậm nhảy. Kết thúc giậm nhảy góc giữa thân trên và đùi chân lăng khoảng 95 độ, bàn chân, cẳng chân, đùi của chân giậm gần như nằm trên một đường thẳng hơi ngả về trước với góc độ giậm nhảy khoảng 68 – 72 độ. Động tác kết thúc giậm nhảy như vậy gọi là “bước bộ trên không” khi chân bắt đầu rời khỏi ván giậm. Các cánh tay đều kết thúc bằng động tác dừng lại đột ngột khi khuỷu tay ở mức ngang vai để nâng trọng tâm thân thể lên và giữ thăng bằng. * Giai đoạn bay trên không: Kết thúc giậm nhảy ở tư thế “bước bộ”, sau đó đưa đùi chân giậm ra trước, lên trên ngang với đùi chân đá lăng, hình thành tư thế “ngồi” trên không. Lúc này thân hơi ngả về thước, đùi hơi nâng lên và cẳng chân hơi duỗi ra. Ở tư thế này người nhảy chuẩn bị vào giai đoạn rơi xuống đất. * Giai đoạn rơi xuống đất: Sau khi hoàn thành các động tác trong giai đoạn bay, người nhảy chuyển sang tư thế rơi xuống đất. Ở tư thế này thân trên hơi ngả về trước, hai chân nâng đùi lên cao, cẳng chân duỗi giữ cho gót chân, chỉ thấp hơn gót chân một chút, 9/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. hai tay đưa ra phía trước. Khi chân chạm cát (nệm) thực hiện ngồi sâu xuống, khuỵu gối lao người về trước, hai tay đánh mạnh xuống dưới, ra sau. Cuối cùng người có thể đổ về trước hoặc ngã sang một bên, sao cho không một bộ phận nào của cơ thể chạm xuống hố cát ở vị trí phía sau vị trí của gót chân. 1.2.3. Phương pháp giảng dạy kỹ thuật nhảy xa kiểu ngồi. * Xây dựng khái niệm kỹ thuật thông qua các biện pháp sau: - Giới thiệu, phân tích, làm mẫu, xem phim, ảnh kỹ thuật các kiểu nhảy và làm quen. - Tập chạy tăng tốc độ 20 m – 40m. * Dạy kỹ thuật giậm nhảy và bước bộ: - Tại chỗ tập đặt chân giậm và giậm nhảy. - Chạy 1 bước, 3 bước đà làm động tác giậm nhảy. - Tập bước bộ liên tục. - Chạy đà 3 – 5 bước giậm nhảy bước bộ. - Chạy đà ngắn giậm nhảy bước bộ qua xà thấp 40 – 50 cm đặt cách ván giậm một nữa đường bay. * Dạy kỹ thuật chạy đà và giậm nhảy bước bộ: - Chạy đà 5 bước giậm nhảy bước bộ - Chạy đà 7 – 11 bước làm động tác giậm nhảy bước bộ rơi xuống hố cát (nệm) bằng chân lăng rồi chạy thẳng ra khỏi hố cát (nệm). - Chạy đà 13 – 15 bước làm động tác giậm nhảy bước bộ rơi xuống hố cát (nệm) bằng chân lăng (yêu cầu đặt chân giậm đúng ván giậm nhảy). * Dạy kỹ thuật bay trên không và rơi xuống đất: - Nhảy xa tại chỗ, rơi xuống nệm bằng hai chân. - Nhảy xa với đà ngắn, thu chân giậm về trước cùng với duỗi chân lăng. - Nhảy xa với đà ngắn và trung bình. 10/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. * Hoàn thiện kiểu nhảy: - Hoàn thiện từng phần kỹ thuật động tác của kiểu nhảy, xác định cự ly chạy đà chính thức. - Nhảy xa với chiều dài đà tăng dần và nhịp điệu động tác ổn định. - Thi đấu, kiểm tra đánh giá kết quả. 1.3 ĐẶC ĐIỂM PHÁT TRIỂN TÂM SINH LÝ LỨA TUỔI HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.3.1 Về sinh lý: Với học sinh trung học cơ sở, tuổi dậy thì bắt đầu, đặc trưng của lứa tuổi này là quá trình phát dục mạnh mẽ, cơ thể hình thành một số hình thái và chức năng, các tuyến nôi tiết (tuyến hạ não, tuyến giáp trạng) tăng cường hoạt động, kích thích cơ thể lớn lên nhanh mà chủ yếu do chân tay dài ra, đồng thời kích thích tuyến sinh dục (buồng trứng ở con gái, tinh hoàn ở con trai) bắt đầu hoạt động mạnh theo kiểu cách của sinh lý người trưởng thành. Hệ thần kinh: Đã hoàn thiện về cơ cấu tế bào nhưng chức năng sinh lý vẫn đang phát triển mạnh. Hưng phấn vẫn chiếm ưu thế, khả năng phân tích tổng hợp mặc dù còn thấp nhưng sâu sắc hơn tuổi nhi đồng. Dễ dàng lập phản xạ song cũng dễ phai mờ, cho nên tiếp thu nhanh nhưng cũng chống quên. Thần kinh thực vật yếu ớt ở mức độ nhất định, các dấu hiệu kích thích cảm giác tăng lên, các biểu hiện chủ quan lo lắng rất hay gặp, 14% trai và 26% gái xuất hiện trạng thái đau đầu vô cớ, chống mệt, hồi hộp đội khi còn biểu hiện đau ở vùng dạ dày, dễ bị chấn thương tinh thần rấi loạn giấc ngủ. Hệ tim mạch: Kích thước của tim tăng, mạch đập chậm đi, huyết áp tăng lên. Mạch trung bình khoảng 80 lần / phút, huyết áp tối đa có thể lên đến 150mmHg do hoạt động mạnh của tuyến nội tiết và huyết áp tối thiểu khoảng 80mmHg. Người ta thường gặp loạn nhịp tim do thở. Khi vận động trong một số trường hợp huyết áp tối đa có thể tăng lên tới 200mmHg và mach đập tăng lên 200lần /phút, phổi cũng phát triển mạnh, tầng số thở giảm chỉ còn 16-20 lần/ 11/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. phút, hô hấp được sâu hơn, dung tích sống tăng. Cần phải chú ý phát triển các cơ hô hấp bằng cách thực hiện các động tác phối hợp với thơ. Hệ tuần hoàn: Đang trên đà phát triển mạnh nhịp độ phát triển của tim vượt nhịp độ phát triển của toàn thân, công suất hoạt đông của tim vượt khả năng chịu đựng của các khoan động mạch vì vậy khi hoạt động với động vận động lớn thì huyết áp tăng lên rõ rệt. Hoạt động của tim chưa được vững vàng, cơ năng điều tiết hoạt động của tim chưa được ổn định, sức co bóp còn yếu. Hoạt động quá nhiều, quá căng thẳng sẽ mau chóng mệt mỏi, cần lưu ý nguyên tắc tăng tiến rtong vận động, tránh tăng đột ngột gây nguy hiểm đến chức năng và sự phát triển của hệ tuần hoàn. Hệ hô hấp: Phổi các em phát triển chưa hoàn chỉnh, các ngăn buồn túi phổi đang còn nhỏ, các cơ hô hấp phát triển còn yếu, dung lượng khí mỗi lần thở nhỏ, sự điều tiết của hệ thần kinh trung ương đối với việc thở chưa được bền vững và nhịp nhàng. Do đó khi hoạt động nhịp thở nhanh, không giữ được nhịp thở tự nhiên, không kết hợp được với động tác nên làm cho cơ thể mau chóng mệt mỏi. Hệ vận động: Phát triển đáng chú ý cả về số lượng lẫn chất lượng. Xương đang cốt hoá mạnh mẽ, dài ra rất nhanh. Các xương nhỏ ở cổ tay, cổ chân đã thành xương nhưng chưa vững vàng nên khi lao động, luyện tập nặng dễ gây đau kéo dài ở các khớp đó. Do sự phát triển cơ bắp không nhịp nhàng, thiếu cân đối đó khiến các em không phát huy được khả năng sức mạnh của mình, đồng thời mau xuất hiện mệt mỏi. Vì vậy việc tập luyện cho các em phải mang tính phong phú, hấp dẫn và đảm bảo sự phát triển toàn diện các tố chất thể lực, chú ý tăng cường phát triển sức mạnh cơ bắp bằng những bài tập có cường độ trung bình. 1.3.2 Về tâm lý: Ở lứa tuổi này các em xuất hiện biểu tượng hình như mình không còn bé nữa. Đó là sự báo trước một thời kỳ mới “ Cảm giác trưởng thành”, thời kỳ này đem lại cho các em nhiều cảm xúc, ý nghĩ hứng thú và tính cách mới mẻ mà thường bản thân các em không ý thức được. 12/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. Do ảnh hưởng của hệ thống giáo dục và học tập cũng như sự phát triển của hệ thần kinh vai trò của hệ thống tính hiệu được nâng cao rõ rệt dẫn đến khả năng tư duy trù tượng và tập luyện phát triển mạnh. Bên cạnh đó sự thay đổi đột ngột và không đồng đều của các bộ phận, cơ quan bên trong cơ thể là nguyên nhân làm cho các em dễ có cảm xúc mệt mỏi, hoạt động phản xạ ức chế không ổn định – có lúc hưng phấn mạnh hơn ức chế - khiến cho các em không tự chủ được, thiếu sự kiềm chế, hung hăng, mất thăng bằng. Trong hoạt động vận động thường có những động tác thừa, lóng ngóng vụn về, khả năng phối hợp hoạt động kém. Do vậy nếu chúng ta nắm bắt được tâm lý này thì chúng ta có thể khắc phục được những biểu hiện tích cực và có thể khơi dậy những yếu tố tích cực trong hoạt động thể chất và tâm hồn của các em giúp các em giải quyết được những mâu thuẩn trong cuộc sống Trí nhớ có của các em có nhiều biến đổi căn bản năng lực ghi nhớ chủ định tăng lên rõ rệt, hiệu quả ghi nhớ được nâng cao. Ngoài ra sự thay đổi trong mối quan hệ dần dần được hình thành: Quan hệ với người lớn các em được tin cậy hơn, có khhuynh hướng học tập người lớn về vốn hiểu biết và cách cư xử, thích hoạt động và sống tập thể, chú trọng danh dự và tự hào về tập thể, đồng thời tính độc đoán phát triển mạnh. Tuy vậy các em cũng dễ bị môi trường bên ngoài tác động, đôi khi dẫn đến những xúc động mạnh như: Vui quá trớn, buồn tuổi đột ngột, và đa số các trường hợp ở tuổi thiếu niên thường đánh giá cao và tốt về mình Từ những cơ sở tâm lý trên nên trong quá trình giảng dạy các bài tập thể chất cần phải hình thành động tác chính xác bởi các em tiếp thu kỹ thuật rất nhanh, song giáo viên cũng phải theo dõi không cho các em luyện tập vượt quá mức lượng vận động đã qui định, nội dung giảng dạy cần phong phú để duy trì sự hưng phấn của các em, khơi dậy tinh thần tập thể thông qua các trò chơi hay thi đấu Tóm lại: Các em có sự ổn định về tâm lý, vững vàng về tinh thần, luôn tỏ ra mình là người lớn và muốn được mọi người tôn trọng mình, có một trình độ hiểu biết nhất định, có khả năng phân tích, tổng hợp, muốn hiểu nhiều, biết rộng, 13/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. ưa hoạt động, có nhiều hoài bảo nhưng cũng có nhiều nhược điểm và thiếu kinh nghiệm. Tóm lại, đặc điểm chức năng của các hệ thống trong cơ thể của các cầu thủ thanh thiếu niên gần giống với người trưởng thành. Tuy các chức năng thực vật và hệ vận động chưa được hoàn thiện lắm nhưng vẫn có thể đảm bảo cho cơ thể vận động được tốt, sức bền tăng lên, sự phối hợp động tác đạt mức tương đối cao. 1.4 KHÁI QUÁT CÔNG TÁC GIÁO DỤC THỂ CHẤT TRONG CÁC TRƯỜNG THCS HIỆN NAY. Trong những năm vừa qua được sự quan tâm của Bộ Giáo Dục – Đào Tạo, đặc biệt là sự quan tâm sâu sát của Sở Giáo Dục – Đào Tạo các tỉnh đã có những chuyển biến đáng kể về vai trò ý nghĩa của môn thể dục trong công tác giáo dục thể chất ở nhà trường phổ thông. Như ở bậc tiểu học học sinh đã học môn thể dục nhưng với mức độ rèn luyện thể chất chưa cao. Lên đến bậc trung học cơ sở, học sinh bắt đầu tập luyện làm quen với những yếu cầu cao hơn về kỹ thuật động tác cũng như đòi hỏi về thể lực. Hàng năm nhiều hoạt động thể dục thể thao dành cho học sinh được tổ chức, đặc biệt là Hội Khỏe Phù Đổng nhằm đánh gía công tác dạy - học trong nhà trường và công tác tổ chức quản lí các hoạt động ngoại khóa trong trường học. Qua nhiều năm tổ chức Hội Khỏe Phù Đổng cho thấy chất lượng chuyên môn và thành tích thi đấu các môn thể thao của học sinh đều tiến bộ rõ rệt thành tích năm sau cao hơn năm trước, điều đó chứng tỏ rằng công tác giáo dục thể chất học đường có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển của học sinh, nhu cầu được tham gia luyện tập, được vui chơi, được thi đấu là một hoạt động không thể thiếu được trong nhà trường phổ thông hiện nay. 1.5 CÔNG TÁC GIÁO DỤC THỂ CHẤT CỦA TRƯỜNG NƠI TÔI CÔNG TÁC 14/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. Tại trường của tôi việc giảng dạy thể dục thể thao cũng diễn ra bình thường như các trường khác, nhưng việc đánh giá trình độ luyện tập của các em học sinh thông qua các lần thi Hội Khoẻ Phù Đổng thành tích chưa cao lắm. Riêng môn nhảy xa chưa bao giờ có thành tích cao trong các kỳ thi Hội Khỏe Phù Đổng mặc dù các em học sinh cũng cố gắng khổ luyện. Nhằm để cải tạo và nâng cao thành tích thi đấu của các em học sinh trường chúng tôi, chúng tôi tự tìm tòi và hỏi ý kiến các đồng nghiệp để tìm ra một số bài tập có thể áp dụng lâu dài trong luyện tập cho các em. Nên chúng tôi mạnh dạng chọn đề tài trên để nghiên cứu. 15/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. CHƯƠNG 2 - PHƯƠNG PHÁP VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU 2.1 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Để giải quyết các mục tiêu trên chúng tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: 2.1.1 Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu: Vận dụng phương pháp này và những kiến thức học được ở trường Đại Học, tôi còn tham khảo các tài liệu có liên quan đến quá trình nghiên cứu như : Phương pháp nghiên cứu khoa học, phương pháp giảng dạy và huấn luyện điền kinh, sách giáo khoa dùng trong chương trình phổ thông lớp 6, lớp 7, lớp 8, lớp 9 của nhà xuất bản giáo dục; các tài liệu về tâm lý, sinh lý của đối tượng nghiên cứu … Đây là phương pháp được sử dụng rộng rãi trong các công trình nghiên cứu khoa học, Phương pháp này cho phép hệ thống hoá các kiến thức có liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu. 2.1.2 Phương pháp phỏng vấn: Phương pháp này giúp tôi tập hợp các bài tập bổ trợ có liên quan ảnh hưởng đến thành tích nhảy xa “kiểu ngồi” từ các đồng nghiệp và các huấn luyện viên chuyên môn. Hình thức phỏng vấn được sử dụng chủ yếu là phỏng vấn gián tiếp thông qua bảng câu hỏi (phụ lục 1) 2.1.3 Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tôi tiến hành thực nghiệm so sánh song song trên cả hai nhóm nghiên cứu (nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng) trong thời gian 1 học kỳ. 2.1.4 Phương pháp kiểm tra sư phạm: Phương pháp này được sử dụng nhằm kiểm tra thành tích nhảy xa “Kiểu ngồi” của nhóm nghiên cứu trước và sau thực nghiệm. + Thành tích nhảy xa kiểu ngồi: - Mục đích: Nhằm đánh giá thành tích của các em học sinh thực trạng ban đầu và sau 5 tháng luyện tập. - Ý nghĩa: Bất kỳ công tác huấn luyện nào cũng vậy dù chuyện tập luyện là đơn giản đến mấy chúng ta cũng trong chờ kết quả dù kết quả đó có tiến bộ 16/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. hay không tiến bộ cũng được. Trong công tác nghiên cứu tập luyện của chúng cũng trong chờ vào kết quả luyện tập của các em, vì thế việc kiểm tra thành tích nhảy xa trước vào sau khi tập là rất cần thiết. - Phương tiện: Thước dây, hố nhảy xa, ván giậm, vôi, xẻng… - Cách thức thực hiện: Học sinh chạy đà cự ly tự do, chạy với tốc độ nhanh thực hiện kỹ thuật nhảy xa kiểu ngồi, được công nhận thành tích khi không phạm quy. Thành tích được tính từ điểm chạm dất gần nhất so với ván giậm. - Yêu cầu: Mỗi học sinh thực hiện 3 lần, lấy thành tích lần nào cao nhất. Học sinh thực hiện xong đi thẳng về trước ra khỏi hố cát. - Đơn vị đo: mét (m) 2.1.5 Phương pháp thống kê toán: Dùng để tính toán, tổng hợp và xử lý các số liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu. - Cụ thể là các công thức sau đây: + Giá trị trung bình : Là tỉ số giữa tổng lượng trị số các tập thể với tổng số các cá thể của đám đông. 1 n X   xi n i 1 Trong đó: xi : là trị số của từng cá thể n : là số lượng các cá thể X : Là giá trị trung bình của tập hợp mẫu + Độ lệch chuẩn : Là một chỉ số nói lên sự phân tán của các trị số mẫu x i chung quanh giá trị trung bình. S=  (X i  X )2 n (n  30) Trong đó : xi là giá trị của từng cá thể X là giá trị trung bình của tập hợp mẫu n là tổng số các cá thể 17/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. + Hệ số biến thiên: Là tỉ lệ phần trăm giữa độ lệch chuẩn và trung bình cộng để đánh giá tính đồng nhất của mẫu. S 100 %  X Cv = Trong đó: S là độ lệch chuẩn. X là giá trị trung bình của tập hợp mẫu dùng để kiểm tra tính chất đại diện của tập hợp mẫu. +Sai số tương đối của giá trị trung bình :  t 05 S X n Trong đó: S là độ lệch chuẩn trung bình X là gí trị trung bình của tập hợp mẫu t05 là giá trị giới hạn ứng với công suất P =0,05 + Tính nhịp tăng trưởng : W= XB  XA 100(%) 0,5( X B  X A ) Trong đó: W là nhịp độ phát triển (%) V1 là mức ban đầu của các chỉ tiêu V2 là mức cuối giai đoạn của các chỉ tiêu. +Chỉ số t- student : So sánh giá trị trung bình của hai mẫu độc lập XA  XB t= S A2 S B2  nA nB (n  30) Trong đó: nA ; nB là độ lớn của 2 mẫu A và B 2.2. TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU Việc tổ chức thực hiện, nghiên cứu được tiến hành như sau: 2.2.1. Thời gian và địa điểm nghiên cứu: - Thời gian: từ tháng 7 năm 2014 đến tháng 5 năm 2015. 18/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. - Địa điểm: Tại trường THCS nơi tôi công tác. 2.2.2 Đối tượng và khách thể nghiên cứu: * Đối tượng nghiên cứu: Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi của nam học sinh lớp 8 THCS. * Khách thể nghiên cứu: 20 nam học sinh lớp 8A và và 20 nam học sinh lớp 8B, được chia làm 2 nhóm: - Nhóm thực nghiệm: 20 nam học sinh lớp 8A, được tập luyện theo chương trình thực nghiệm. - Nhóm đối chứng: 20 nam học sinh lớp 8B, được tập luyện theo chương trình chính khóa tại trường. 2.2.3 Dự trù kinh phí: 2.2.4 Trang thiết bị dụng cụ: - Đồng hồ bấm giờ - Ván phát lệnh, cờ, còi - Thước dây - Dây nhảy quay cá nhân - Hố cát - Vôi phấn và phát lệnh CHƯƠNG 3 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 3.1 LỰA CHỌN CÁC BÀI TẬP BỔ TRỢ NHẰM NÂNG CAO THÀNH TÍCH NHẢY XA KIỂU NGỒI CỦA NAM HỌC SINH LỚP 8 THCS. Để lựa chọn các bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi của nam học sinh lớp 8 THCS, tôi tiến hành theo 2 bước sau: Bước 1: Tổng hợp các bài tập bổ trợ nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi của các tác giả trong và ngoài nước. Bước 2: Phỏng vấn các chuyên gia, giáo viên trực tiếp giảng dạy qua đó lựa chọn các bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi của nam học sinh lớp 8 THCS. 19/30 Ứng dụng một số bài tập bổ trợ nhằm nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi cho Nam học sinh lớp 8 THCS. 3.1.1 Nghiên cứu thực trạng việc sử dụng bài tập bổ trợ nâng cao thành tích nhảy xa kiểu ngồi của các tác giả trong và ngoài nước. Tổng hợp các tài liệu của các tác giả trong và ngoài nước chúng tôi nhận thấy. - Theo các tác giả Nguyễn Đình Cách - Ngô Thị Thì - Cao Thanh Vân trong đề tài “Đánh giá khối lượng tập luyện của các vận đông viên nhảy xa nữ đội tuyển trẻ quốc gia năm 2000”, 4 test thể lực (trong đó có 3 test liên quan tới sức mạnh cơ chân) cần được coi trọng trong khi đánh giá khả năng phát triển thành tích của vận động viên nhảy xa, đó là: Chạy 60m (s), bật xa tại chỗ (cm), giật tạ lên ngực (số lần), thành tích nhảy xa (cm). - Trong luận văn cao học “Mô hình các chỉ tiêu thể lực chuyên môn của vận động viên nhảy xa Việt Nam” của Đình Hùng Sơn, hình như tác giả cũng chỉ xuất phát từ việc xem xét sự phát triển của sức mạnh đôi chân thông qua cả 10 chỉ tiêu như sau: Chạy 30m xuất phát cao (s), chạy 30m tốc độ cao (s), chạy 60m xuất phát cao (s), chạy 1500m (s), bật xa tại chỗ (m), bật 3 bước tại chỗ (m), bật 10 bước tại chỗ (m), nhảy xa 6 bước đà (m), nhảy xa 12 bước đà (m), gánh tạ ngồi sâu (kg). - Cũng theo Lê Bửu – Nguyễn Thế Truyền trong sách “ Lý luận và phương pháp thể thao trẻ”, tuy có những test khác nhau, nhưng 2 ông cũng đã giới thiệu 7 chỉ tiêu mà hầu như chỉ để kiểm tra các mặt khác nhau của sức mạnh cơ chân với mục đích tuyển chọn vận động viên nhảy xa trẻ 11 – 14 tuổi vào trường năng khiếu thể thao bao gồm: Nhảy 3 bước tại chỗ (cm), bật xa tại chỗ (cm), chạy 30m xuất phát thấp (s), chạy 30m xuất phát từ xa (s), chạy 60m xuất phát thấp (s), nhảy cao có chạy đà (cm), nhảy xa có chạy đà (cm). Theo Dương Nghiệp Chí, Võ Đức Hùng, Phạm Văn Thụ trong sách “Điền kinh”nhà xuất bản TDTT Hà Nội năm 1976 đã đưa ra một số bài tập kiểm tra chuyên môn và một số bài tập phụ trong nhảy xa nhằm nâng cao thành tích trong nhảy xa như: Thành tích nhảy xa, nhảy xa chạy đà 10 đến 12 bước, nhảy cao, chạy 100m, chạy 30m có xuất phát, chạy 20m tốc độ cao, nâng tạ. 20/30