Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
Më ®Çu
1. LÝ do chän ®Ò tµi
Sèng trong x· héi, con ngêi lu«n cÇn giao tiÕp víi nhau. §ã lµ mét nhu
cÇu tÊt yÕu. Kh«ng ai cã thÓ sèng c« ®éc, lÎ loi mét m×nh mµ kh«ng cÇn cã sù
giao tiÕp víi ngêi kh¸c.
Cã nhiÒu nh©n tè giao tiÕp, nhng ho¹t ®éng giao tiÕp còng nh mäi ho¹t
®éng kh¸c cña con ngêi, lu«n lu«n nh»m vµo môc ®Ých nhÊt ®Þnh. §ã lµ môc
®Ých giao tiÕp. Giao tiÕp nh»m môc ®Ých thÓ hiÖn nh÷ng hiÓu biÕt,nh÷ng nhËn
thøc cña ngêi nãi (viÕt) víi ngêi nghe (®äc); giao tiÕp nh»m môc ®Ých béc lé
t×nh c¶m, th¸i ®é cña con ngêi; giao tiÕp nh»m môc ®Ých t¸c ®éng…Mçi hoat
®éng giao tiÕp cã thÓ chØ nh»m mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh, còng cã thÓ nh»m
nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau. Nh÷ng ®iÒu nµy lu«n t¸c ®éng chi phèi, chÕ ®Þnh
®èi víi c¸c yÕu tè ng«n ng÷, trong ®ã cã c©u. Trong c¸c kiÓu c©u ph©n lo¹i
theo môc ®Ých nãi th× c©u cÇu khiÕn cã tÇm quan träng rÊt lín trong qu¸ tr×nh
giao tiÕp. Bëi v× ph¹m vi bao qu¸t cña sù cÇu khiÕn lµ rÊt réng, nã cã thÓ xuÊt
hiÖn trong ng«n ng÷ nãi, ng«n ng÷ viÕt, trong ng«n ng÷ v¨n häc nghÖ thuËt vµ
ngay c¶ ng«n ng÷ khoa häc víi tÇn suÊt sö dông rÊt lín.
§èi víi m«n TiÕng ViÖt ë TiÓu häc, c©u cÇu khiÕn cã mÆt trong nhiÒu v¨n
b¶n, thuéc c¸c t¸c gi¶ kh¸c nhau, ®îc viÕt theo nhiÒu thÓ lo¹i kh¸c nhau. V×
vËy viÖc nghiªn cøu lÊy ®èi tîng lµ c¸c h×nh thøc thÓ hiÖn ý nghÜa cÇu khiÕn
trong c¸c bµi ®äc tõ líp 1 ®Õn líp 5 sÏ kh¸ch quan vµ cã ®é chÝnh x¸c cao
h¬n.
ChÝnh v× nh÷ng lÝ do trªn, t«i muèn th«ng qua ®Ò tµi “ Tìm hiểu các
hình thức thể hiện ý nghĩa cầu khiến trong sách giáo khoa Tiếng Việt
Tiểu học (trên cơ sở ngữ liệu là các bài đọc từ lớp 1 đến lớp 5)” nh»m gãp
phÇn nhá vµo viÖc t¹o hiÖu qu¶ cao khi thÓ hiÖn ý nghÜa cÇu khiÕn nãi riªng vµ
viÖc t¹o c©u khi giao tiÕp nãi chung. Bªn c¹nh ®ã, t«i mong muèn ®Ò tµi
kh«ng chØ ®Ó kh¼ng ®Þnh mét vÊn ®Ò lý thuyÕt mµ cßn lµ mét c¸ch tiÕp cËn ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa chuÈn bÞ cho viÖc gi¶ng d¹y sau nµy cña b¶n th©n ë
trêng phæ th«ng.
2. LÞch sö vÊn ®Ò
T×m hiÓu vÒ c©u nãi chung vµ c©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi, trong ®ã
cã c©u cÇu khiÕn nãi riªng lµ mét ®Ò tµi lín vµ ®îc ®«ng ®¶o mäi ngêi quan
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
1
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
t©m. Song mçi cuèn s¸ch, khi bµn ®Õn c©u khiÕn l¹i ë mét møc ®é kh¸c nhau,
hoÆc kh¸i qu¸t hoÆc chi tiÕt. Ta cã thÓ ®iÓm qua mét vµi cuèn s¸ch viÕt vÒ c©u
khiÕn nh sau:
S¸ch gi¸o khoa TiÕng ViÖt 4, tËp 2 khi viÕt vÒ c©u khiÕn ®îc chia thµnh 3
bµi râ rÖt: c©u khiÕn, c¸ch ®Æt c©u khiÕn, gi÷ phÐp lÞch sù khi bµy tá yªu cÇu,
®Ò nghÞ.
Bµi “C©u khiÕn” môc ®Ých cña s¸ch gi¸o khoa lµ giíi thiÖu cho häc sinh
vÒ c©u cÇu khiÕn. ë bµi thø hai “C¸ch ®Æt c©u khiÕn”, s¸ch gi¸o khoa muèn
gióp cho c¸c em c¸ch ®Æt c©u khiÕn vµ ®· ®a ra 4 c¸ch, còng cã thÓ coi ®ã
chÝnh lµ c¸c h×nh thøc thÓ hiÖn ý nghÜa cÇu khiÕn. Tuy nhiªn, nh÷ng hiÓu biÕt
vÒ c©u khiÕn kh«ng dõng l¹i ë ®ã, s¸ch gi¸o khoa cßn më réng, n©ng cao thªm
vÒ viÖc sö dông c©u khiÕn sao cho lÞch sù, tÕ nhÞ. Nh vËy, tuy thêi lîng häc
kh«ng dµi, nhng SGK ®· cung cÊp cho c¸c em ®Çy ®ñ kiÕn thøc ®Ó t¹o c©u vµ
sö dông c©u khiÕn trong giao tiÕp.
Trong cuèn Ng÷ ph¸p tiÕng ViÖt, NXB Gi¸o dôc c¸c t¸c gi¶ cho r»ng
“c©u khiÕn cã chøc n¨ng ®iÒu khiÓn vµ ph¹m vi bao qu¸t cña sù ®iÒu khiÓn lµ
kh¸ réng” [7, 225]. Theo c¸c t¸c gi¶, trong tiÕng ViÖt c©u cÇu khiÒn ®Ých thùc
thêng dïng c¸c ph¬ng tiÖn diÔn ®¹t lµ c¸c phô tõ vµ ng÷ ®iÖu (cÇu khiÕn). Khi
xÐt ®Õn c¸c phô tõ cã t¸c dông t¹o ý cÇu khiÕn th× c¸c t¸c gi¶ l¹i chia thµnh 2
nhãm nhá xÐt theo vÞ trÝ tríc, sau cña chóng ®èi víi ®éng tõ lµm thµnh tè
chÝnh mµ chóng phô thuéc vµo. §èi víi ph¬ng tiÖn lµ ng÷ ®iÖu, c¸c t¸c gi¶
còng bµn ®Õn kh¸ kü nhng hä ®Òu cho r»ng ng÷ ®iÖu trong tiÕng ViÖt lµ mét
hiÖn tîng kh«ng dÔ dµng x¸c ®Þnh.
Nghiªn cøu vÒ ng÷ ph¸p TiÕng ViÖt, tËp 2 cña NguyÔn Kim Th¶n, t¸c gi¶
cã ®iÒu kiÖn ®i s©u t×m hiÓu vÒ c©u khiÕn. Bªn c¹nh viÖc giíi thiÖu vÒ c©u
khiÕn, c¸c ph¬ng thøc biÓu hiÖn c©u khiÕn th× t¸c gi¶ cßn giíi thiÖu vÒ c¸c lo¹i
c©u khiÕn. Theo «ng, xÐt theo tÝnh chÊt th× cã ba lo¹i c©u khiÕn. Tuy nhiªn, sù
ph©n lo¹i chØ dõng l¹i ë viÖc nªu tªn mµ cha cã ph©n tÝch, t×m hiÓu.
Ng÷ ph¸p TiÕng ViÖt cña Uû ban Khoa häc X· héi ViÖt Nam, 1983, lµ
cuèn s¸ch viÕt kh¸ tØ mØ vÒ c¸c kiÓu c©u xÐt theo cÊu t¹o ng÷ ph¸p. Nhng so
víi c¸c cuèn s¸ch kh¸c khi viÕt vÒ c©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi - c©u khiÕn
th× l¹i cã phÇn s¬ sµi h¬n. C¸c t¸c gi¶ chØ kh¸i qu¸t vÒ 4 dÊu hiÖu thÓ hiÖn ý
nghÜa cÇu khiÕn, cha cã sù ph©n tÝch ®i s©u. Cuèn s¸ch chØ dõng l¹i ë viÖc nªu
tªn vµ ®a ra vÝ dô vÒ c¸c h×nh thøc ®ã.
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
2
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
Cïng víi viÖc bµn vÒ c©u khiÕn th× cuèn C©u TiÕng ViÖt NguyÔn ThÞ L¬ng l¹i tr×nh bµy kh¸ râ rµng vµ chi tiÕt. T¸c gi¶ chia ra lµm 3 môc nhá lµ kh¸i
niÖm, h×nh thøc, c¸c dÊu hiÖu nhËn diÖn c©u khiÕn. Cuèn s¸ch bao qu¸t nh÷ng
trêng hîp vÒ c©u khiÕn.Víi tõng dÊu hiÖu, t¸c gi¶ tæng hîp vµ ph©n tÝch thµnh
2 lo¹i lµ c©u cÇu khiÕn têng minh vµ c©u cÇu khiÕn nguyªn cÊp. Tõ ®ã lµm râ,
ph©n tÝch, so s¸nh trªn c¸c vÝ dô, chØ ra ®îc ®iÒu kiÖn cô thÓ ®Ó biÓu thÞ c¸c
hµnh vi cÇu khiÕn. Tuy nhiªn, ë ®©y viÖc ph©n lo¹i c©u khiÕn cha ®îc nãi ®Õn.
Ng÷ ph¸p tiÕng ViÖt, tËp 2 cña DiÖp Quang Ban khi xem xÐt ®Õn c©u
ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi th× chñ yÕu ®Ò cËp ®Õn c¸c kiÓu c©u ®Ých thùc.
C©u khiÕn ®îc t¸c gi¶ gäi lµ c©u mÖnh lÖnh, ®îc cÊu t¹o nhê nh÷ng phô tõ t¹o
ý mÖnh lÖnh, b»ng ng÷ ®iÖu mÖnh lÖnh. T¸c gi¶ còng dÉn gi¶i vµ ph©n tÝch t¬ng ®èi nh SGK, nhng cã nãi thªm tÊt c¶ nh÷ng c©u cã chøa c¸c tõ nh cÊm,
mêi, xin…Vµ nh÷ng trêng hîp nh×n chung kh«ng phÈi c©u mÖnh lÖnh .Tõ ®ã
gióp ngêi ®äc nhËn diÖn ®îc c©u cÇu khiÕn chÝnh x¸c h¬n.
§iÓm qua nh vËy ®Ó thÊy r»ng sè lîng c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ c©u cÇu
khiÕn lµ rÊt lín. Trong ®ã, phÇn lín c¸c t¸c gi¶ ®Òu ®a ra quan ®iÓm thÕ nµo lµ
c©u khiÕn, c¸c h×nh thøc, ph¬ng thøc biÓu ®¹t ý nghÜa cÇu khiÕn.Tuy nhiªn,
qua t×m hiÓu chóng t«i thÊy viÖc t×m hiÓu c¸c h×nh thøc thÓ hiÖn ý nghÜa cÇu
khiÕn trong s¸ch gi¸o khoa TiÕng ViÖt TiÓu häc th× cha ®îc ®Ò cËp ®Õn.V× vËy,
chóng t«i m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi nµy ®Ó gãp mét phÇn nhá vµo viÖc nh×n
nhËn vÒ c©u khiÕn, vµ mèi quan hÖ cña nã víi trêng TiÓu häc.
3. §èi tîng ngiªn cøu
C¸c h×nh thøc thÓ hiÖn ý nghÜa cÇu khiÕn (kh¶o s¸t trªn c¸c bµi ®äc trong
SGK TiÕng ViÖt TiÓu häc)
4. Ph¹m vi nghiªn cøu
Nghiªn cøu ®Ò tµi trªn cø liÖu lµ c¸c bµi tËp ®äc trong SGK TiÕng ViÖt
TiÓu häc tõ líp 1 ®Õn líp 5, nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc .
5. Môc ®Ých nghiªn cøu
- T×m hiÓu c¬ së lÝ luËn vÒ c©u cÇu khiÕn.
- Trªn c¬ së lÝ luËn ®· cã vËn dông ®Ó t×m hiÓu c¸c h×nh thøc thÓ hiÖn ý
nghÜa cÇu khiÕn trong c¸c bµi ®äc ë TiÕng ViÖt TiÓu häc. Tõ ®ã cã nhËn thøc
®Çy ®ñ, s©u s¾c h¬n vÒ c©u cÇu khiÕn cña tiÕng ViÖt, nh»m môc ®Ých gãp phÇn
n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc d¹y häc c©u cÇu khiÕn trong ph©n m«n LuyÖn tõ
vµ c©u nãi riªng vµ gi¶ng d¹y TiÕng ViÖt nãi chung.
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
3
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
6. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
- Ph¬ng ph¸p thèng kª, kh¶o s¸t, miªu t¶ t liÖu.
- Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ng«n ng÷.
7. NhiÖm vô nghiªn cøu
- T×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn vÒ c©u, ph©n lo¹i c©u
theo môc ®Ých nãi, c©u cÇu khiÕn.
- Thèng kª t liÖu nghiªn cøu.
- Xö lÝ t liÖu b»ng c¸ch ph©n lo¹i,ph©n tÝch, so s¸nh, ®a ra biÓu mÉu vµ
nhËn ®Þnh.
8. CÊu tróc cña khãa luËn
Më ®Çu
Néi dung
Ch¬ng 1: C¬ së lÝ luËn
Ch¬ng 2: C¸c h×nh thøc thÓ hiÖn ý nghÜa cÇu khiÕn trªn ng÷ liÖu lµ c¸c bµi
®äc trong SGK TiÕng ViÖt ë TiÓu häc
KÕt luËn
Néi dung
Ch¬ng 1: c¬ së lÝ luËn
1. C©u vµ viÖc ph©n lo¹i c©u
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
4
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
1.1. Kh¸i niÖm c©u
Trong lÞch sö ng«n ng÷ häc, so víi c¸c ®¬n vÞ ng«n ng÷ kh¸c nh ©m vÞ,
h×nh vÞ, tõ, côm tõ, v¨n b¶n th× c©u lµ ®¬n vÞ ®îc nghiªn sím. C©u cã nhiÒu
ph¬ng diÖn : h×nh thøc, néi dung, chøc n¨ng, ph¹m vi sö dông. Mét ®Þnh nghÜa
vÒ c©u khã cã thÓ gãi ®îc tÊt c¶ nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ c©u mµ vÉn ®¶m b¶o tÝnh
ng¾n gän - kh¸i qu¸t. H¬n n÷a, c¸ch nh×n nhËn vÒ c©u ë mçi thêi k×, víi mçi
trêng ph¸i, mçi c¸ nh©n còng kh«ng gièng nhau. GÇn ®©y, theo c¸c nhµ ng«n
ng÷ häc mét ®Þnh nghÜa vÒ c©u cÇn nªu ®îc c¸c vÊn ®Ò sau:
Thø nhÊt : C©u kh«ng ph¶i lµ ®¬n vÞ cã s½n cña ng«n ng÷ mµ lµ ®¬n vÞ ®îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh giao tiÕp nhê sù kÕt hîp nh÷ng ®¬n vÞ cã s½n theo
mét quy t¾c nhÊt ®Þnh.VÒ mÆt nµy c©u kh¸c víi ©m vÞ, h×nh vÞ, tõ vµ côm tõ cè
®Þnh, gièng víi cum tõ tù do, ®o¹n v¨n vµ v¨n b¶n.
Thø hai: C©u cã néi dung lµ mét t tëng t¬ng ®èi trän vÑn vµ cã thÓ kÌm
theo th¸i ®é cña ngêi nãi hay néi dung lµ th¸i ®é, t×nh c¶m cña ngêi nãi.
Thø ba : Chøc n¨ng cña c©u lµ th«ng b¸o, gióp cho viÖc h×nh thµnh vµ
biÓu hiÖn, truyÒn ®¹t t tëng, t×nh c¶m tõ ngêi nµy sang ngêi kh¸c. So víi ®¬n
vÞ lín h¬n nh ®o¹n v¨n vµ v¨n b¶n th× c©u lµ ®¬n vÞ th«ng b¸o nhá nhÊt.
Thø t : C©u cã mét cÊu t¹o ng÷ ph¸p nhÊt ®Þnh, ë d¹ng ®¬n gi¶n c©u cã
cÊu t¹o gåm 2 thµnh phÇn chÝnh: chñ ng÷ vµ vÞ ng÷, t¬ng øng víi 2 thµnh phÇn
cña mét t tëng : thµnh phÇn chØ ®èi tîng ®îc nãi ®Õn vµ thµnh phÇn chØ néi
dung nãi vÒ ®èi tîng Êy.
C©u cã mét ng÷ ®iÖu kÕt thóc, ng÷ ®iÖu nµy b¸o cho ngêi nghe c©u ®·
trän vÑn. Khi nãi ng÷ ®iÖu thÓ hiÖn ë qu·ng ®êng nghØ, trªn ch÷ viÕt ng÷ ®iÖu
nµy ®îc thÓ hiÖn b»ng mét dÊu c©u (?,!, .).
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng yÕu tè trªn, t«i xin chän ra mét ®Þnh nghÜa vÒ c©u nh
sau : “C©u lµ ®¬n vÞ cña nghiªn cøu ng«n ng÷ cã cÊu t¹o ng÷ ph¸p (bªn trong
vµ bªn ngoµi) tù lËp vµ ng÷ ®iÖu kÕt thóc, mang mét ý nghÜ t¬ng ®èi trän vÑn
hay th¸i ®é, sù ®¸nh gi¸ cña ngêi nãi, hoÆc cã thÓ kÌm theo th¸i ®é, sù ®¸nh
gi¸ cña ngêi nãi, gióp h×nh thµnh vµ biÓu hiÖn, truyÒn ®¹t t tëng, t×nh c¶m.
C©u ®ång thêi lµ ®¬n vÞ th«ng b¸o nhá nhÊt b»ng ng«n ng÷’’[8, 107].
T¸c gi¶ còng nãi thªm, ®èi víi tiÕng ViÖt cÇn chó ý ®Õn c¸c tiÓu tõ t×nh
th¸i cã t¸c dông ®¸nh dÊu c©u (chØ ra cÊu t¹o ng÷ ph¸p bªn ngoµi) vµ nhiÒu
khi ®ång thêi còng cã t¸c dông ph©n biÖt c©u theo môc ®Ých nãi, kÌm theo
nh÷ng s¾c th¸i ý nghÜa vµ t×nh c¶m rÊt tinh tÕ.
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
5
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
NÕu nh tríc ®©y c©u chØ ®îc nghiªn cøu ë mÆt cÊu tróc ng÷ ph¸p th× nay
nã ®îc t×m hiÓu ë c¶ 3 b×nh diÖn : ng÷ ph¸p - ng÷ nghÜa - ng÷ dông. Bëi v×,
xuÊt ph¸t tõ sù nghiªn cøu vÒ tÝn hiÖu, ngêi ta thÊy r»ng mçi tÝn hiÖu cÇn ®îc
xem xÐt trªn 3 b×nh diÖn : kÕt häc, nghÜa häc, dông häc. Mµ ng«n ng÷ còng lµ
mét hÖ thèng tÝn hiÖu vµ c©u lµ s¶n phÈm ®îc t¹o ra bëi nh÷ng quy t¾c nhÊt
®Þnh nªn nã còng cÇn ®îc nghiªn cøu trªn 3 b×nh diÖn : ngh÷ ph¸p, ngh÷
nghÜa, ng÷ dông.
1.2. Ph©n lo¹i c©u
VÒ viÖc ph©n lo¹i c©u, còng cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau. Cã thÓ nãi
r»ng cã nh÷ng c¸ch ph©n lo¹i c©u kh¸c nhau lµ tuú theo khuynh híng trêng
ph¸i. Nhng tùu chung l¹i c¸c t¸c gi¶ ®Òu thèng nhÊt cã hai c¸ch ph©n lo¹i c©u
dùa trªn cÊu t¹o ng÷ ph¸p vµ dùa trªn môc ®Ých nãi.
1.2.1. C©u ph©n lo¹i theo cÊu t¹o ng÷ ph¸p
§©y lµ mét vÊn ®Ò ®îc ®«ng ®¶o c¸c nhµ ng«n ng÷ quan t©m.
NguyÔn Kim Th¶n trong cuèn Nghiªn cøu vÒ ng÷ ph¸p tiÕng ViÖt cho
r»ng c¸ch ph©n lo¹i nµy còng cã nh÷ng tiªu chuÈn kh¸c nhau. Theo «ng, cã
thÓ ph©n lo¹i dùa vµo cÊu t¹o cña vÞ ng÷. Theo ®ã cã hai lo¹i c©u lµ c©u thÓ tõ
vµ c©u vÞ tõ. C©u thÓ tõ trong ®ã x¸c ®Þnh mét sù vËt. C©u vÞ tõ trong ®ã x¸c
®Þnh mét qu¸ tr×nh.
L¹i cã thÓ ph©n lo¹i c©u theo tiªu chuÈn kÕt cÊu cña c©u. Theo ®ã, ta cã
c©u song phÇn vµ ®¬n phÇn.
Ngêi ta l¹i cã thÓ c¨n cø vµo sè lîng tõ tè têng thuËt mµ chia ra c©u ®¬n
gi¶n vµ c©u phøc hîp.
Hoµng Träng PhiÕn trong cuèn Ng÷ ph¸p TiÕng ViÖt cho r»ng theo cÊu
t¹o ng÷ ph¸p, c©u gåm cã c©u ®¬n vµ c©u ghÐp.
Nh vËy, sù ph©n lo¹i c©u theo cÊu t¹o ng÷ ph¸p dùa vµo nh÷ng tiªu chuÈn
rÊt kh¸c nhau. Tæng hîp tõ nhiÒu ý kiÕn cña nhiÒu nhµ ng«n ng÷ ngêi viÕt xin
®a ra c¸ch nh×n thèng nhÊt nh sau : cÊu t¹o ng÷ ph¸p cña c©u ®îc xem xÐt trªn
c¬ së c©u ®¬n hai thµnh phÇn. Tõ ®ã c©u ®îc ph©n lo¹i thµnh c©u ®¬n (gåm
c©u ®¬n hai thµnh phÇn vµ c©u ®Æc biÖt), c©u phøc vµ c©u ghÐp.
1.2.2 . C©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi
Còng nh viÖc ph©n lo¹i c©u theo cÊu t¹o ng÷ ph¸p, ph©n lo¹i c©u theo
môc ®Ých nãi ®îc c¸c t¸c gi¶ ®a ra nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau.
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
6
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
NguyÔn Kim Th¶n cho r»ng, chia theo môc ®Ých nãi sÏ cã bèn kiÓu c©u:
c©u têng thuËt, c©u nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m th¸n [4, 148]. Theo t¸c
gi¶, bÊt k× c©u nµo còng cã môc ®Ých nhÊt ®Þnh. Tuú theo tõng ng«n ng÷,
nh÷ng c©u cã môc ®Ých kh¸c nhau nh vËy cã thÓ kh¸c nhau Ýt nhiÒu vÒ cÊu t¹o
ng÷ ph¸p. V× vËy c¸ch ph©n lo¹i nµy kh«ng nh÷ng cã c¨n nguyªn ý nghÜa mµ
cã c¶ c¨n nguyªn ng÷ ph¸p. Trong nhiÒu ng«n ng÷, mçi lo¹i c©u trªn cã mét
ng÷ ®iÖu ®Æc biÖt. V× vËy, cã ngêi gäi c¸ch ph©n lo¹i kÓ trªn lµ ph©n lo¹i theo
ng÷ ®iÖu. Tuy nhiªn viÖc ¸p dông c¸ch ph©n lo¹i vµo tiÕng ViÖt kÕt qu¶ ®¹t ®îc l¹i kh«ng ph¶i tèt l¾m. Minh chøng cho ®iÒu nµy lµ c©u c¶m th¸n vµ c©u têng thuËt cã thÓ kh«ng kh¸c g× nhau, cã khi c©u nghi vÊn l¹i cã môc ®Ých c¶m
th¸n, hay cÇu khiÕn.
VÝ dô : B©y giê anh míi vÒ µ?
(tr¸ch mãc)
Mµy cã im ®i kh«ng?
(yªu cÇu).
Nh vËy nÕu chØ ph©n lo¹i c©u theo môc ®Ých giao tiÕp sÏ lµ thiÕu sãt.
Song xÐt cho cïng có ph¸p häc cßn cã môc ®Ých thùc tiÔn lµ d¹y cho ngêi ta
c¸ch ®Æt c©u ®Ó biÓu thÞ t tëng, t×nh c¶m, th¸i ®é cña m×nh. Cho nªn viÖc
nghiªn cøu c©u ph©n chia theo môc ®Ých nãi kh«ng ph¶i viªc sai lÇm vµ cã
nhiÒu ®ãng gãp ®¸ng kÓ.
T¸c gi¶ Hoµng Träng PhiÕn l¹i cã quan niÖm kh¸c, «ng cho r»ng theo
môc ®Ých nãi sÏ cã bèn kiÓu c©u : c©u kÓ, c©u hái, c©u cÇu khiÕn, vµ c©u than
gäi. ¤ng kh«ng cho c©u c¶m lµ mét lo¹i c©u. Bëi lÏ, c¶m xóc víi c¸i nghÜa s¾c
th¸i t×nh c¶m cña chñ thÓ ph¸t ng«n th× c©u nµo l¹i kh«ng cã. Vµ, do ®ã kh«ng
t¹o thµnh sù ®èi lËp gi÷a c©u c¶m xóc vµ kh«ng c¶m xóc. Trong lóc ®ã ba lo¹i
c©u : c©u kÓ, c©u hái, c©u cÇu khiÕn cã sù ®èi lËp vÒ néi dung vµ ph¬ng thøc
diÔn ®¹t [1, 269].
T¸c gi¶ DiÖp Quang Ban l¹i cã ý kiÕn kh¸c víi t¸c gi¶ Hoµng Träng
PhiÕn khi cho r»ng c©u c¶m kh«ng lµ mét lo¹i c©u. ¤ng viÕt : “quan ®iÓm nµy
cã thÓ thÝch hîp víi nh÷ng thø tiÕng nµo ®ã, nhng víi tiÕng ViÖt, ngoµi ng÷
®iÖu, c©u c¶m th¸n cßn cã mét bé tiÓu tõ, phô tõ chuyªn dông, hoÆc cã thªm
c¸ch cÊu t¹o ®Æc thï ph©n biÖt ®îc víi nh÷ng kiÓu c©u kh¸c. V× vËy, nhÊn
ch×m kiÓu c©u c¶m th¸n vµo trong nh÷ng kiÓu c©u kh¸c lµ lµm nghÌo ®i bøc
tranh miªu t¶ ng÷ ph¸p tiÕng ViÖt, lµ kh«ng c«ng b»ng trong c¸ch ®èi xö víi
nã” [8, 225].
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
7
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
Nh vËy, qua ý kiÕn cña DiÖp Quang Ban, chóng ta thÊy cÇn thiÕt ph¶i
hiÓu c©u c¶m th¸n lµ mét kiÓu c©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi. Nã còng cã
vai trß nhÊt ®Þnh trong ng÷ ph¸p tiÕng ViÖt
Ph©n lo¹i c©u theo môc ®Ých nãi lµ c¸ch nh×n cã tÝnh chÊt truyÒn thèng vÒ
c©u trong ho¹t ®éng cña nã. ViÖc ph©n chia nµy lµ nh»m thùc hiÖn c¸c yªu cÇu
vÒ gi¸o häc ph¸p, yªu cÇu vÒ thùc thÓ ng«n ng÷, nh»m ph©n biÖt h×nh thøc ng÷
ph¸p vµ ý nghÜa tiÒm tµng cña mét ph¸t ng«n. Tuy nhiªn vÊn ®Ò ë ®©y lµ ho¹t
®éng cña c©u cßn h¹n chÕ ë c¸i thÕ c©u c« lËp, cha ®Æt nã vµo ®êi sèng hiÖn
thùc cña nã víi nh÷ng c©u l©n cËn hay trong t×nh huèng nãi. §ång thêi c©u ë
®©y ®îc ph©n lo¹i cã tÝnh ®Õn c¸c dÊu hiÖu h×nh thøc chøa trong chóng. VËy
ph©n lo¹i c©u theo môc ®Ých nãi kh«ng chØ lµ c¸ch ph©n lo¹i theo c«ng dông
®¬n thuÇn, mµ lµ c¸ch ph©n lo¹i theo c«ng dông vµ ng÷ ph¸p.
C©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi lµ hiÖn tîng n»m trªn ®êng biªn giíi cña
c©u xÐt theo cÊu t¹o h×nh thøc vµ c©u xÐt ë ph¬ng diÖn sö dông. V× vËy sù
ph©n lo¹i nµy ph¶i cïng mét lóc sö dông hai lo¹i tiªu chuÈn :
- Tiªu chuÈn vÒ môc ®Ých sö dông c©u.
- Tiªu chuÈn vÒ h×nh thøc, tøc lµ ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ dïng ®Ó cÊu
t¹o c©u.
VËn dông hai mÆt nµy vµo viÖc xem xÐt c¸ch sö dông c¸c kiÓu c©u ph©n
lo¹i theo môc ®Ých nãi cÇn ph©n biÖt hai trêng hîp lín sau :
* C©u ®Ých thùc (cßn gäi lµ c©u nguyªn cÊp, c©u chÝnh danh) lµ trêng hîp
c©u cã h×nh thøc cÊu t¹o cña mét kiÓu c©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nµo ®ã vµ
®îc dïng phï hîp víi môc ®Ých nãi vèn cã ë nã. Ch¼ng h¹n dïng c©u têng
thuËt ®Ó kÓ, ®Ó th«ng b¸o, ®Ó nhËn ®Þnh…, dïng kiÓu c©u nghi vÊn ®Ó hái,
dïng kiÓu c©u cÇu khiÕn ®Ó ®Ò nghÞ, yªu cÇu, ra lÖnh…, dïng kiÓu c©u c¶m
th¸n ®Ó biÓu lé c¶m xóc. ë ®©y, cÇn lu ý r»ng sè lîng hµnh ®éng nãi lµ rÊt lín,
sè lîng kiÓu c©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi rÊt h÷u h¹n (chØ cã 4 kiÓu). Tuy
nhiªn kiÓu c©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi vÉn lµ ph¬ng tiÖn cÇn thiÕt, kh«ng
thÓ bá qua.
VÝ dô:
- C©u kÓ ®îc dïng víi môc ®Ých th«ng b¸o :
Tµu Hµ Néi – H¶i Phßng khëi hµnh lóc 5 giê s¸ng.
- C©u hái ®îc dïng víi môc ®Ých hái :
Anh cÇn gÆp ai ?
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
8
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
- C©u cÇu khiÕn ®îc dïng víi môc ®Ých yªu cÇu :
Xin mêi ®ång chÝ vµo !
- C©u c¶m th¸n ®îc dïng víi biÓu lé c¶m xóc :
¤i, buæi tra nay, tuyÖt trÇn n¾ng ®Ñp ! (Tè H÷u)
* C©u kh«ng ®Ých thùc lµ trêng hîp c©u cã h×nh thøc cña kiÓu c©u nµy
nhng l¹i ®îc dïng víi môc ®Ých nãi kh¸c víi môc ®Ých vèn cã cña nã. Ch¼ng
h¹n dïng c©u kÓ ®Ó nh¾c, yªu cÇu, ra lÖnh…, dïng c©u hái ®Ó ®Ò nghÞ, yªu
cÇu, nh¸c nhë…, dïng c©u cÇu khiÕn ®Ó tõ chèi yªu cÇu, dçi hên …, dïng c©u
c¶m th¸n ®Ó yªu cÇu…
VÝ dô : C©u c¶m th¸n ®îc dïng víi môc ®Ých yªu cÇu, gîi ý :
¤i, nãng qu¸ ! (c¶m th¸n – yªu cÇu : bËt qu¹t lªn / cho xin cèc níc)
V× kh«ng cã sù t¬ng øng, phï hîp gi÷a h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña c©u
nªn kh«ng thÓ dùa vµo dÊu hiÖu h×nh thøc cña c©u ch÷ ®Ó nhËn ra ý nghÜa cña
c©u. Tuy thÕ, ngêi nghe vÉn cã thÓ tù suy ®o¸n ra ý ®Þnh cña ngêi nãi nhê vµo
nh÷ng hiÓu biÕt chung gi÷a hai bªn, th¸i ®é t×nh c¶m gi÷a hai bªn, t×nh huèng
sù viÖc dÉn tíi lêi nãi ®ã, hoµn c¶ch kh«ng gian, thêi gian khi lêi nãi diÔn ra.
VÝ dô : A vµ B ®ang cïng lµm viÖc. Bçng A nãi :
- B©y giê ®· gÇn 12 giê (tra) råi k×a.
C©u cña A cã h×nh thøc lµ c©u kÓ nh»m th«ng b¸o víi B r»ng “ b©y giê ®·
muén råi”. Tuy nhiªn, c©u nãi ®ã kh«ng ®¬n gi¶n chØ th«ng b¸o mµ ®iÒu cã
thÓ suy ®o¸n kh¸c ë ®©y lµ A muèn ®Ò nghÞ ngõng lµm viÖc. VËy c©u nãi cña
A lµ c©u kh«ng ®Ých thùc.
C©u kh«ng ®Ých thùc ®îc sö dông khi kh«ng muèn têng minh môc ®Ých
nãi cña m×nh qua c©u ch÷ v× nh÷ng lÝ do kh¸c nhau, ®Ó :
- ThÓ hiÖn tÝnh lÞch sù.
- Kh«ng muèn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lêi nãi cña m×nh.
- Nãi c¹nh khoÐ, ch©m chäc, xá xiªn ai ®ã.
LÊy h×nh thøc lµm c¬ së ph©n lo¹i vµ lÊy môc ®Ých nãi lµm tªn gäi, c©u
xÐt theo môc ®Ých nãi ®îc chia thµnh 4 kiÓu c©u sau ®©y :
- C©u kÓ (c©u têng thuËt)
- C©u hái (c©u nghi vÊn)
- C©u cÇu khiÕn (c©u mÖnh lÖnh)
- C©u c¶m th¸n
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
9
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
C©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi cã thÓ ®îc diÔn ®¹t díi h×nh thøc c©u
®¬n, c©u ghÐp, c©u phøc. §èi víi ®Ò tµi nµy, ngêi viÕt xin lÊy c¸c vÝ dô trong
SGK TiÕng ViÖt TiÓu häc lµm ng÷ liÖu chñ yÕu.
2. C©u cÇu khiÕn :
2.1. Kh¸i niÖm c©u cÇu khiÕn
C©u cÇu khiÕn lµ kiÓu c©u chia theo môc ®Ých nãi. Tuy kh«ng ®a d¹ng nh
viÖc ®Þnh nghÜa c©u nhng c¸c t¸c gi¶ còng cã nh÷ng c¸ch nãi kh¸c nhau vÒ
c©u cÇu khiÕn :
NguyÔn Kim Th¶n trong cuèn Ngiªn cøu vÒ ng÷ ph¸p tiÕng ViÖt ®Þnh
nghÜa c©u cÇu khiÕn nh»m môc ®Ých nãi lªn ý chÝ cña ngêi nãi vµ ®ßi hái,
mong muèn ®èi ph¬ng thùc hiÖn nh÷ng ®iÒu nªu trong c©u [4, 261].
Trong cuèn Ng÷ ph¸p cña Uû ban khoa häc x· héi ViÖt Nam, c¸c t¸c gi¶
cho r»ng c©u cÇu khiÕn lµ nãi chung vÒ c¸c trêng hîp yªu cÇu, chóc tông, sai
b¶o [3, 204].
T¸c gi¶ Hoµng Träng PhiÕn th× cho r»ng còng nh c©u hái, c©u cÇu khiÕn
cã nhu cÇu cña ý chÝ lµm thµnh tè thêng trùc cña c©u. Nã nãi lªn ý muèn cña
chñ thÓ ph¸t ng«n vµ yªu cÊu ngêi nghe ®¸p l¹i b»ng hµnh ®éng [1, 288].
T¸c gi¶ NguyÔn ThÞ L¬ng trong cuèn C©u tiÕng ViÖt gäi c©u cÇu khiÕn lµ
c©u mÖnh lÖnh hay khuyÕn lÖnh. §ã lµ kiÓu c©u ph©n chia theo môc ®Ých nãi,
cã dÊu hiÖu h×nh thøc riªng nh»m yªu cÇu, nh¾c nhë, khuyªn b¶o …ng êi nghe
nªn / kh«ng nªn thùc hiÖn mét viÖc g× ®ã [5, 196].
Nh vËy, hÇu hÕt c¸c t¸c gi¶ cã cïng quan ®iÓm víi nhau khi ®a ra kh¸i
niÖm c©u cÇu khiÕn. Chóng ta cÇn nh×n nhËn c©u cÇu khiÕn ë c¸c mÆt sau :
+ §ã lµ kiÓu c©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi.
+ §îc dïng ®Ó bµy tá ý muèn nhê hay b¾t buéc ngêi nghe thùc hiÖn ®iÒu
®îc nãi lªn trong c©u.
+ Nã cã dÊu hiÖu h×nh thøc nhÊt ®Þnh.
+ Néi hµm cña kh¸i niÖm c©u cÇu khiÕn bao gåm sù mêi mäc, yªu cÇu,
mÖnh lÖnh, cÊm ®o¸n vµ kªu gäi chóc tông.
Bªn c¹nh ®ã, cÇn lu ý thªm r»ng th«ng thêng chóng ta nghiªn cøu c©u
cÇu khiÕn chØ dùa vµo cÊu tróc c©u ng¾n, cha chó ý ®Õn c¸c c©u dµi. MÆc dï,
dµi hay ng¾n, ý nghÜa cÇu khiiÕn vÉn n»m ë mét bé phËn nµo ®ã.
VÝ dô : Em nµo lµm ån ë cuèi líp th× lªn ®©y !
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
10
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
Mong r»ng chóng ta sÏ kh«ng ph¶i nghe nh÷ng lêi chöi m¾ng
cña bµ n÷a !
VÒ d¹ng thøc, c©u cÇu khiÕn còng cã kh¼ng ®Þnh vµ phñ ®Þnh. Hai d¹ng
nµy còng cã mät sè tõ chuyªn dông ®Ó biÓu hiÖn .
VÝ dô : §i ®i ! (kh¼ng ®Þnh)
§õng ®i ! (phñ ®Þnh)
§i nµo ! (kh¼ng ®Þnh)
Chí ®i nµo (phñ ®Þnh)
Nh vËy, ta thÊy c©u cÇu khiÕn còng cã ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña mét
kiÓu c©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi vµ nã cã vai trß rÊt quan träng trong giao
tiÕp. VËy cã nh÷ng h×nh thøc nµo ®Ó thÓ hiÖn ý nghÜa cÇu khiÕn chóng ta sÏ
t×m hiÓu ë phÇn sau.
2.2. Ph©n lo¹i c©u cÇu khiÕn
V× c©u cÇu khiÕn lµ kiÓu c©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi nªn nã còng
cÇn ®îc xem xÐt vµ ph©n biÖt hai trêng hîp lµ c©u ®Ých thùc vµ kh«ng ®Ých
thùc. Tuy nhiªn, dï lµ lo¹i c©u nµo th× ph¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn ý nghÜa cÇu
khiÕn vÉn lµ c©u vµ ®Òu nh»m môc ®Ých t¸c ®éng, ®iÒu khiÓn…Ph¹m vi bao
qu¸t cña sù ®iÒu khiÓn rÊt réng nhng kh¸i qu¸t l¹i chóng ta cã thÓ chia thµnh 3
lo¹i c©u cÇu khiÕn nh sau :
- C©u mêi mäc, yªu cÇu
- C©u mÖnh lÖnh, cÊm ®o¸n
- C©u kªu gäi, chóc tông
T¬ng øng víi 3 lo¹i c©u ®ã , sÏ cã nh÷ng h×nh thøc thÓ hiÖn chung vµ
riªng kh¸c nhau. Sau ®©y, chóng ta sÏ ph©n tÝch vµ lµm râ ®iÒu ®ã.
2.2.1. C©u mêi mäc, yªu cÇu
Nh÷ng c©u cÇu khiÕn lo¹i nµy nh»m tá ý mong muèn, yªu cÇu ngêi kh¸c
lµm viÖc g× ®ã mét c¸ch lÞch sù, tr©n träng.
2.2.1.1. C©u mêi mäc, yªu cÇu ®Ých thùc
C©u lo¹i nµy cã h×nh thøc thÓ hiÖn lµ c¸c phô tõ kÌm theo :
- Phô tõ mÖnh lÖnh “®i, th«i, nµo, ®i th«i, ®i nµo” ë cuèi c©u.
- Phô tõ “ h·y” ë cuèi c©u.
- C¸c ®éng tõ ng÷ vi cÇu khiÕn.
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
11
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
- Ng÷ ®iÖu
* C©u mêi mäc, yªu cÇu sö dông c¸c phô tõ mÖnh lÖnh “®i, th«i, nµo, ®i
nµo, ®i th«i” ë cuèi c©u :
- Phô tõ “ ®i” : ®îc sö dông trong c©u cÇu khiÕn nh»m biÓu thÞ ý ®Ò nghÞ,
thóc giôc mét c¸ch th©n mËt.
VÝ dô : §i ®i con, ®i xa n÷a, xa h¬n
Trong chiÕn hµo ®ång ®éi chê con !
(Ph¹m Ngäc C¶nh)
Ta thÊy c©u trªn cã h×nh thøc vµ chøc n¨ng cña mét c©u cÇu khiÕn, hµnh
®éng nãi mµ ngêi nãi muèn thùc hiÖn qua c©u ®ã lµ hµnh ®éng thóc giôc, yªu
cÇu “ngêi con lªn ®êng, ®i xa n÷a, xa h¬n”.
- Phô tõ “th«i” : §øng ë cuèi c©ucòng nh»m môc ®Ých biÓu thÞ ý yªu cÇu,
thóc giôc. Cã s¾c th¸i th©n mËt.
VÝ dô : Ta ®i th«i !
- Phô tõ “nµo” : Thêng biÓ thÞ ý nhÊn m¹nh thªm vÒ ®iÒu võa nªu ra víi
ngêi ®èi tho¹i, víi hµm ý thuyÕt phôc.
VÝ dô : Chê nã ¨n xong ®· nµo !
Phô tõ “nµo” ë ®©y cã t¸c dông nhÊn m¹nh vÒ ®iÒu võa nªu “chê nã ¨n xong
®·” víi hµm ý thuyÕt phôc ngêi nghe thùc hiÖn hµnh ®éng “chê”.
- Ngoµi ra, còng gÆp tæ hîp kiÓu “®i th«i , ®i nµo” cã t¸c dông t¹o ý cÇu
khiÕn cho c©u.
VÝ dô : §äc ®i nµo !
Häc ®i th«i !
* C©u mêi mäc, yªu cÇu sö dông phô tõ “h·y” ë cuèi c©u :
-“ H·y” lµ phô tõ biÓu thÞ ý yªu cÇu cã tÝnh chÊt mÖnh lÖnh hoÆc thuyÕt
phôc ®éng viªn nªn lµm viÖc g× ®ã, nªn cã th¸i ®é nµo ®ã. Víi lo¹i c©u nµy,
phô tõ “h·y” thêng thÓ hiÖn ý yªu cÇu cã tÝnh chÊt thuyÕt phôc h¬n. Phô tõ
“h·y” cã ý kh¼ng ®Þnh vµ s¾c th¸i trung hoµ.
VÝ dô : Em h·y cè g¾ng nhÐ !
C©u nãi trªn, ngêi nãi muèn ®éng viªn ngêi nghe “h·y cè g¾ng h¬n n÷a”.
* C©u mêi mäc, yªu cÇu sö dông c¸c ®éng tõ ng÷ vi cÇu khiÕn :
ViÕt vÒ vÊn ®Ò nµy, t¸c gi¶ DiÖp Quang Ban trong cuèn Ng÷ ph¸p tiÕng
ViÖt cho r»ng tÊt c¶ nh÷ng c©u cã chøa c¸c tõ nh cÊm, mêi, xin, ®Ò nghÞ, cho
phÐp, yªu cÇu…nãi lªn ý muèn cña ngêi nãi, hoÆc cña ng«i nh©n xng thø ba,
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
12
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
hoÆc cña t×nh huèng, kh«ng ph¶i lµ c©u mÖnh lÖnh ®Ých thùc. Nh×n chung ®ã
lµ nh÷ng c©u têng thuËt víi ý nghÜa tõ vùng mêi mäc, yªu cÇu, mong muèn,
cÊm ®o¸n…NÕu trong trêng hîp nµo chóng ®îc dïng víi ý nghÜa mÖnh lÖnh
th× ®ã lµ kiÓu c©u l©m thêi. Tuy nhiªn, nh÷ng c©u chøa c¸c tõ nªu trªn vÉn cã
thÓ lµ c©u mÖnh lÖnh ®Ých thùc trong trêng hîp chÝnh chóng lµ néi dung cña
“lÖnh”do chñ thÓ nãi ®a ra cho ngêi nghe (thuéc ng«i nh©n xng thø hai).
VÝ dô : Xin mêi ®ång chÝ vµo !
Yªu cÇu chÞ gióp t«i viÖc nµy !
* C©u mêi mäc, yªu cÇu ®îc nhËn diÖn nhê ng÷ ®iÖu :
Theo Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt [10, 655], ng÷ ®iÖu lµ nh÷ng biÕn ®æi vÒ ®é
cao cña giäng khi nãi, khi ®äc, cã liªn quan ®Õn c¶ mét ng÷ ®o¹n vµ cã thÓ
dïng ®Ó biÓu thÞ mét sè ý nghÜa bæ sung nh ý nghÜa cÇu khiÕn.
VÝ dô : Bçng cã tiÕng c« gi¸o :
- B¸c nhÑ tay kÎo chau ®au.
(Ngêi mÑ hiÒn, TV2, tËp 1, tr 63)
Ng÷ ®iÖu c©u c©u cÇu khiÕn cã nhiÒu thang ®é vµ mang nh÷ng ý nghÜa
tinh tÕ kh¸c nhau. NÐt chung cña nã lµ lªn giäng ë cuèi c©u vµ kÐo dµi tõ
mang néi dung chÝnh.
2.2.1.2. C©u mêi mäc, yªu cÇu kh«ng ®Ých thùc
Còng nh»m môc ®Ých mêi mäc, yªu cÇu nhng nh÷ng c©u lo¹i nµy sö dông
c¸c ph¬ng tiÖn sau :
- Sö dông c¸c ®éng tõ ng÷ vi cÇu khiÕn
- Dùa vµo t×nh huèng
* C©u mêi mäc, yªu cÇu kh«ng ®Ých thùc sö dông c¸c ®éng tõ ng÷ vi cÇu
khiÕn :
Nh ®· tr×nh bµy ë phÇn tríc, tÊt c¶ nh÷ng c©u chøa c¸c ®éng tõ ng÷ vi
cÇu khiÕn nãi lªn ý muèn cña ngêi nãi, hoÆc cña ng«i nh©n xng thø ba, hoÆc
cña t×nh huèng, ®Òu kh«ng ph¶i lµ c©u mÖnh lÖnh ®Ých thùc. Trong trêng hîp
nµo chóng ®îc dïng víi ý nghÜa mÖnh lÖnh th× ®ã lµ c©u mÖnh lÖnh l©m thêi
hay c©u mÖnh lÖnh kh«ng ®Ých thùc.
Lo¹i c©u nµy thêng cã m« h×nh cÊu t¹o ®Çy ®ñ nh sau :
CN + VN (§T cÇu khiÕn + BN1 + BN2)
Trong ®ã, vÞ ng÷ lµ côm ®äng tõ gåm :
+ §T cÇu khiÕn : ®éng tõ cÇu khiÕn
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
13
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
+ BN1 : ®èi tîng cÇu khiÕn
+ BN2 : néi dung cÇu khiÕn
C¸c ®éng tõ ng÷ vi cÇu khiÕn ®îc sö dông ®óng hiÖu lùc ng÷ vi khi :
- Nguêi nãi ph¶i ë ng«i thø nhÊt.
- Ngêi nghe ph¶i ë ng«i thø hai.
- §éng tõ ng÷ vi ph¶i ®îc dïng ë thêi hiÖn t¹i, kh«ng cã phô tõ t×nh th¸i
®i kÌm.
VÝ dô :
T«i yªu cÇu c¸c anh xuèng xe, xuÊt tr×nh giÊy tê.
T«i cÊm anh nãi.
Cã thÓ tham kh¶o mét sè vÝ dô díi ®©y, chóng kh«ng ph¶i lµ c©u cã ý
nghÜa cÇu khiÕn mÆc dï cã sö dông ®éng tõ ng÷ vi cÇu khiÕn.
VÝ dô : a) C« gi¸o khuyªn t«i nªn ch¨m häc.
b) T«i ®· khuyªn H¶i nªn ch¨m häc.
c) T«i khuyªn b¹n Êy nªn ch¨m häc.
ë vÝ dô a) chñ ng÷ lµ “c« gi¸o” ë ng«i thø ba, ë vÝ dô b) ®éng tõ ®îc
dïng ë thêi qu¸ khø, ë phÇn c) ngêi nghe ë ng«i tø ba. ChÝnh v× nh÷ng lÝ do
®ã mµ c¸c c©u nªn trªn chØ ®îc coi lµ c©u têng nh÷ng c©u têng thuËt ®¬n
thuÇn, kh«ng thÓ hiÖn ®îc ý nghÜa cÇu khiÕn. §éng tõ “khuyªn” kh«ng ®îc
dïng ®óng hiÖu lùc ng÷ vi.
Theo t liÖu thèng kª, tiÕng ViÖt cã thÓ sö dông 32 ®éng tõ ng÷ vi cÇu
khiÕn lµm vÞ tõ trung t©m cho c¸c c©u cÇu khiÕn. §ã lµ c¸c ®éng tõ : yªu cÇu,
ra lÖnh, h¹ lÖnh, lÖnh, chØ thÞ, ®Ò nghÞ, kiÕn nghÞ, chØ ®Þnh, ph©n c«ng, ph¸i,
cÊm, nghiªm cÊm, buéc, b¾t, cÊm chØ, can, b¶o, cö, khuyªn, mêi, xin, cÇu, cÇu
xin, cÇu mong, n¨n nØ, nµi nØ, nµi xin, van, van nµi, nhê.
* C©u mêi mäc, yªu cÇu ®îc nhËn diÖn nhê t×nh huèng
§Ó nhËn diÖn ®îc ý nghÜa mêi mäc yªu cÇu trong trêng hîp nµy ph¶i dùa
vµo t×nh huèng sù viÖc dÉn tíi c©u nãi ®ã. Chóng cã h×nh thøc cña kiÓu c©u
hái, c©u kÓ, c©u trÇn thuËt, hoÆc c©u c¶m.
- Dïng c©u hái ®Ó nªu ®Ò nghÞ :
VÝ dô : Trªn xe löa, mét c« g¸i ®ang ngåi lËt xem cuèn tõ ®iÓn míi mua.
Chµng trai ngåi bªn nh×n ch¨m chó gÇn nh th« b¹o. C« g¸i kh«ng b»ng lßng
nhng vÉn nhÑ nhµng :
- Xin lçi, anh cã biÕt lÞch sù lµ thÕ nµo kh«ng?
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
14
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
- §Ó t«i tra cho. Cã thÕ mµ kh«ng hái ngay.
C©u cña c« g¸i cã h×nh thøc lµ c©u hái, nhng môc ®Ých lµ ®Ò nghÞ : anh
nªn lÞch sù h¬n, kh«ng nªn nh×n t«i nh vËy.
2.2.2. C©u mÖnh lÖnh, cÊm ®o¸n
Néi dung cña lo¹i c©u nµy lµ nh÷ng mÖnh lÖnh hoÆc ng¨n cÊm mét viÖc
nµo ®ã. Th«ng thêng, ®ã lµ ®iÒu cÊp trªn truyÒn xuèng cho cÊp díi ph¶i thi
hµnh. So víi c©u mêi mäc yªu cÇu th× lo¹i c©u nµy cã tÝnh chÊt quyÕt liÖt h¬n.
BiÓu ®¹t ý nghÜa nµy thêng dïng c¸c ph¬ng tiÖn tõ nh : h·y, ®õng, chí,
kh«ng ®îc, ®i ; tõ thùc : cÊm vµ ph¬ng tiÖn ng÷ ®iÖu c©u.
2.2.2.1. C©u mÖnh lÖnh, cÊm ®o¸n ®Ých thùc
* C©u mÖnh lÖnh, cÊm ®o¸n sö dông phô tõ “h·y”
Nh ®· nªu ë phÇn tríc, phô tõ “h·y” cã ý nghÜa kh¼ng ®Þnh, biÓu thÞ ý
yªu cÇu cã tÝnh chÊt thuyÕt phôc hoÆc mÖnh lÖnh. V× vËy mµ phô tõ nµy ®îc
sö dông ë c¶ hai lo¹i c©u thÓ hiÖn hai ý nghÜa cÇu khiÕn kh¸c nhau.
VÝ dô : H·y sèng, chiÕn ®Êu, lao ®éng vµ häc tËp theo g¬ng B¸c Hå vÜ ®¹i
!
C©u trªn cã môc ®Ých biÓu thÞ ý mÖnh lÖnh.
* C©u mÖnh lÖnh, cÊm ®o¸n sö dông c¸c phô tõ “®õng (cã, cã mµ), chí
(cã, cã mµ), kh«ng ®îc” : biÓu thÞ ý ng¨n c¶n, cã ý nghÜa phñ ®Þnh vµ s¾c th¸i
trung hoµ.
VÝ dô : §õng nãi thÕ !
Kh«ng ®îc lµm ån !
* C©u mÖnh lÖnh, cÊm ®o¸n sö dông phô tõ “®i” :
Phô tõ “®i” dïng phô sau ®éng tõ, thêng ®øng ë cuèi c©u cã t¸c dông
biÓu thÞ ý mÖnh lÖnh.
VÝ dô : §Õ quèc MÜ cót ®i !
Nh vËy, cã hai phô tõ ®îc dïng ë hai lo¹i c©u cÇu khiÕn võa nªu lµ phô tõ
“®i, h·y”. Tuú vµo trong v¨n c¶nh, ng÷ ®iÖu, vµ m« h×nh cÊu t¹o mµ ta nhËn ra
c¸c phô tõ ®ã ®îc dïng ®Ó biÓu thÞ ý nghÜa cÇu khiÕn nµo.
VÝ dô : a) Bän m×nh ra xem ®i !
§©y lµ lêi cña hai ngêi b¹n, mang s¾c th¸i th©n mËt, trong m« h×nh cÊu
t¹o cã ®Çy ®ñ chñ ng÷, vÞ ng÷.
Tõ c¸c dÊu hiÖu ®ã gióp ta thÊy ®îc c©u trªn cã môc ®Ých nh»m thóc
giôc, yªu cÇu mét c¸ch th©n mËt.
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
15
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
b) Cót ®i !
C©u nµy kh«ng cã chñ ng÷ nhê vµo ng÷ c¶nh vµ ng÷ ®iÖu ta cã thÓ hiÓu
c©u nãi trªn cã môc ®Ých nh»m ra lÖnh ë møc ®é quyÕt liÖt
* C©u mªnh lÖnh, cÊm ®o¸n sö dông ®éng tõ “cÊm” : “cÊm lµ ®éng tõ
ng÷ vi cÇu khiÕn cã ý nghÜa ng¨n cÊm. Nh÷ng c©u chøa tõ ®ã chØ cã thÓ lµ c©u
mÖnh lÖnh cÊm ®o¸n ®Ých thùc khi chÝnh nã lµ néi dung cña lÖnh do chñ thÓ
nãi ®a ra cho ngêi nghe.
VÝ dô : CÊm dõng xe ë ®©y !
* C©u mÖnh lÖnh, cÊm ®o¸n sö dông h×nh thøc ng÷ ®iÖu :
Dùa vµo ng÷ ®iÖu chóng ta còng cã thÓ nhËn ra ®îc ý nghÜa mÖnh lÖnh,
c©m ®o¸n cña c©u.
VÝ dô : Im!
Xung phong!
2.2.2.2. C©u mÖnh lÖnh cÊm ®o¸n kh«ng ®Ých thùc
* Sö dông ®éng tõ “cÊm” : Còng nh c¸c ®éng tõ ng÷ vi cÇu khiÕn kh¸c,
c©u chøa ®éng tõ nµy ®îc coi lµ c©u mÖnh lÖnh kh«ng ®Ých thùc khi cã nh÷ng
®iÒu kiªn ®· nªn ë trªn.
VÝ dô : T«i cÊm anh nãi.
Ngêi nãi ë ng«i thø nhÊt, ngêi nghe ë ng«i thø hai, ®éng tõ “cÊm” ®îc sö
dông ®óng hiÖu lùc ng÷ vi. C©u nãi trªn nh»m môc ®Ých cÊm ®o¸n hµnh ®éng
“nãi”.
* C©u mÖnh lÖnh, cÊm ®o¸n nhËn diÖn nhê t×nh huèng
VÝ dô dïng c©u hái ®Ó ra lÖnh :
Cai lÖ ngåi ph¾t trë dËy, g©n cæ ra thÐt :
- Chç mµy kªu khãc ë ®©y µ, con mÑ kia ?
(Ng«
TÊt Tè)
C©u cña cai lÖ h×nh thøc lµ hái nhng môc ®Ých lµ ra lÖnh : kh«ng ®îc
khãc ë ®©y, ra chç kh¸c mµ khãc.
2.2.3. C©u kªu gäi chóc tông
§©y lµ kiÓu c©u nh»m lªn tiÕng yªu cÇu, ®éng viªn ngêi kh¸c lµm mét
viÖc g× ®ã hoÆc ®Ó chóc tông, ca ngîi.
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
16
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
KiÓu c©u nµy kh«ng cã h×nh thøc ®iÓn h×nh mµ ý nghÜa cÇu kiÕn chØ ®îc
thÓ hiÖn trong c¸c c©u kh«ng ®Ých thùc. Tuy nhiªn, lo¹i c©u nµy rÊt dÔ nhËn
biÕt, nã thêng dïng c¸c c©u nh nh÷ng qu¸n ng÷.
VÝ dô : - Hìi anh em nhµ n«ng, tiÕn lªn ! TiÕn lªn !
C©u trªn cã môc ®Ých nh»m kªu gäi ngêi n«ng d©n còng nh toµn d©n tiÕn
lªn.
- Hå Chñ TÞch vÜ ®¹i sèng m·i trong sù nghiÖp cña chóng ta !
C©u trªn ®îc sö dông nh mét qu¸n ng÷ nh»m ca ngîi chñ tÞch Hå ChÝ
Minh.
Ch¬ng 2
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
17
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
c¸c h×nh thøc thÓ hiÖn ý nghÜa cÇu khiÕn
trªn ng÷ liÖu lµ c¸c bµi ®äc trong s¸ch gi¸o khoa
TiÕng ViÖt TiÓu häc
1. KiÕn thøc vÒ c©u cÇu khiÕn ®îc cung cÊp trong s¸ch gi¸o khoa TiÕng
ViÖt TiÓu häc
Trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u ë TiÓu häc, häc sinh ®· ®îc cung cÊp
c¸c kiÕn thøc vÒ c©u nh c©u ®¬n, c©u ghÐp, c©u kÓ, c©u hái, c©u cÇu khiÕn, c©u
c¶m. §èi víi c©u cÇu khiÕn, c¸c em ®îc häc ë SGK TiÕng ViÖt 4, tËp 2 qua ba
tiÕt :
TiÕt 1 : C©u khiÕn
TiÕt 2 : C¸ch ®Æt c©u khiÕn
TiÕt 3 : Gi÷ phÐp lÞch sù khi ®a ra yªu cÇu, ®Ò nghÞ
Trong ®ã, SGK ®Þnh nghÜa vÒ c©u cÇu khiÕn nh sau : “ c©u khiÕn dïng ®Ó
nªu yªu cÇu, ®Ò nghÞ, mong muèn… cña ng êi nãi, ngêi viÕt víi ngêi kh¸c.
Khi viÕt, cuèi c©u khiÕn cã dÊu chÊm than (!) hoÆc dÊu chÊm”.
Muèn ®Æt c©u khiÕn, SGK ®a ra bèn c¸ch nh sau :
(6) Thªm tõ h·y hoÆc ®õng, chí, nªn, ph¶i… vµo tríc ®éng tõ.
(7) Thªm tõ lªn hoÆc ®i, th«i, nµo… vµo cuèi c©u.
(8) Thªm tõ ®Ò nghÞ hoÆc xin, mong… vµo ®Çu c©u.
(9) Dïng giäng ®iÖu phï hîp víi c©u khiÕn.
Dùa vµo bèn c¸ch trªn häc sinh ®Æt ®îc c©u cÇu khiÕn. V× vËy, chóng ta
còng cã thÓ coi ®ã lµ c¸c h×nh thøc thÓ hiÖn ý nghÜa cÇu khiÕn. Vµ víi c¸c
h×nh thøc nµy häc sinh ®îc cñng cè qua c¸c d¹ng bµi tËp nh :
- ChuyÓn c¸c c©u kÓ ®· cho thµnh c¸c c©u khiÕn.
- §Æt c©u khiÕn phï hîp víi t×nh huèng ®· cho.
- §Æt c©u khiÕn theo yªu cÇu.
- Nªu t×nh huèng cã thÓ dïng c¸c c©u khiÕn võa ®Æt.
Mét trong nh÷ng môc tiªu cña gi¸o dôc lµ h×nh thµnh vµ rÌn luyÖn cho
häc sinh c¸c kÜ n¨ng sö dông tiÕng VÖt trong häc tËp vµ giao tiÕp nªn ngoµi
viÖc gióp c¸c em biÕt c¸ch ®Æt c©u, SGK cßn cung cÊp thªm mét tiÕt häc nh»m
gióp c¸c em biÕt gi÷ phÐp lÞch sù khi ®a ra yªu cÇu, ®Ò nghÞ. Trong ®ã, SGK
nhÊn m¹nh “khi nªu yªu cÇu, ®Ò nghÞ, ph¶i gi÷ phÐp lÞch sù. Muèn cho lêi yªu
cÇu, ®Ò nghÞ ®îc lÞch sù, cÇn cã c¸ch xng h« cho phï hîp vµ thªm vµo tríc
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
18
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
hoÆc sau ®éng tõ c¸c tõ lµm ¬n, gióp, giïm…Cã thÓ dïng c©u hái ®Ó nªu yªu
cÇu, ®Ò nghÞ”
Tuy nhiªn, ngêi häc sÏ ®Æt ra mét c©u hái gi÷ phÐp lÞch sù lµ yªu cÇu
chung trong nãi n¨ng. T¹i sao TiÕng ViÖt 4 chØ d¹y Gi÷ phÐp lÞch sù khi bµy tá
yªu cÇu, ®Ò nghÞ ?
T¸c gi¶ NguyÔn Minh ThuyÕt trong cuèn Hái - ®¸p vÒ d¹y häc TiÕng
ViÖt 4, NXB Gi¸o dôc ®· ®a ra c©u tr¶ lêi nh sau :
Gi÷ phÐp lÞch sù lµ mét yªu cÇu chung khi nãi n¨ng. Nã cã nhiÒu biÓu
hiÖn, trong ®ã cã biÓu hiÖn chung cho mäi t×nh huèng vµ cã biÓu hiÖn riªng
cho tõng cuéc giao tiÕp. Cã thÓ nh¾c ®Õn hai biÓu hiÖn lín cña phÐp lÞch sù
nh sau :
Thø nhÊt : xng h«. Trong mäi t×nh huèng giao tiÕp, ngêi nãi (ngêi viÕt)
khi t¹o lêi ph¶i biÕt lùa chän c¸ch xng h« phï hîp vÒ quan hÖ x· héi ®èi víi
ngêi nghe (ngêi ®äc). Kh«ng sö dông ®óng tõ ng÷ xng h« sÏ bÞ coi lµ thiÕu
lÞch sù, nhiÒu khi c¶n trë hoÆc ph¸ háng quan hÖ giao tiÕp.
Thø hai : chän ®Ò tµi giao tiÕp vµ thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng nãi n¨ng. C¸c
hµnh ®éng nãi n¨ng ®îc chia thµnh hai nhãm, xÐt theo kh¶ n¨ng gi÷ phÐp lÞch
sù. §ã lµ :
- C¸c hµnh ®éng nãi n¨ng t«n vinh thÓ diÖn ngêi ®èi tho¹i, nh : khen
ngîi, biÓu d¬ng, t¸n thëng…
- C¸c hµnh ®éng nãi n¨ng ®e do¹ thÓ diÖn cña ngêi ®èi diÖn, nh : phª
b×nh, chª bai, ra lÖnh, yªu cÇu, sai khiÕn…
TiÕng ViÖt 4 d¹y c¸ch gi÷ lÞch sù khi bµy tá yªu cÇu, ®Ò nghÞ lµ chän d¹y
mét nhãm hµnh ®éng ®ßi hái ph¶i chó ý gi÷ lÞch sù khi thùc hiÖn. §iÒu nµy
kh«ng cã nghÜa lµ chØ cÇn gi÷ phÐp lÞch sù khi bµy tá yªu cÇu, ®Ò nghÞ, cßn
kh«ng cÇn gi÷ phÐp lÞch sù khi thùc hiÖn nh÷ng hµnh ®éng nãi n¨ng kh¸c.
Qua bµi häc nµy, häc sinh biÕt mét sè c¸ch ®Ó gi÷ lÞch sù khi yªu cÇu, ®Ò nghÞ,
nhng còng lµ nh÷ng c¸ch ®Ó gi÷ lÞch sù nãi chung trong nãi n¨ng [9, 155].
§iÓm qua nh vËy, ta cã thÓ thÊy kiÕn thøc vÒ c©u cÇu khiÕn ®îc cung cÊp
trong SGK lµ rÊt ®Çy ®ñ, phï hîp víi tr×nh ®é vµ løa tuæi. ChÝnh v× vËy, c¸c em
cã ®iÒu kiÖn t×m hiÓu s©u h¬n tíi tõng c©u cÇu khiÕn trong c¸c bµi ®äc, còng
nh trong giao tiÕp. Qua ®ã, sù t×m tßi, ph¸t hiÖn ë c¸c em còng ®îc bé lé vµ
ph¸t triÓn.
2. C¸c h×nh thøc thÓ hiÖn ý nghÜa cÇu khiÕn
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
19
Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trêng §HSP Hµ Néi 2
Qua thèng kª ph©n tÝch c¸c h×nh thøc thÓ hiÖn ý nghÜa cÇu khiÕn trong
c¸c bµi ®äc ë SGK TiÕng ViÖt TiÓu häc chóng t«i bíc ®Çu thu thËp ®îc nh÷ng
sè liÖu sau :
Tæng sè c©u
C©u mêi mäc,
C©u mÖnh lÖnh,
C©u kªu gäi, chóc
yªu cÇu
cÊm ®o¸n
tông
173
105
66
2
100%
60,7%
38,1%
1,2%
Qua b¶ng sè liÖu ta thÊy tæng sè c©u cÇu khiÕn trong c¸c bµi ®äc ë TiÓu
häc kh«ng nhiÒu, chØ cã 173 c©u ®îc ph©n bè tõ líp 1 ®Õn líp 5. Trong ®ã
nhiÒu nhÊt lµ lo¹i c©u mêi mäc, yªu cÇu (105/173 c©u) chiÕm 60,7%, tiÕp ®Õn
lµ c©u mÖnh lÖnh cÊm ®o¸n (66/173) chiÕm 38,1%, Ýt nhÊt lµ lo¹i c©u kªu gäi,
chóc tông (2/173) chiÕm 1,2%. Sau ®©y chóng ta ®i ph©n tÝch cô thÓ nh÷ng sè
liÖu võa nªu :
2.1. C©u mêi mäc, yªu cÇu
ý nghÜa mêi mäc, yªu cÇu ®îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng h×nh thøc c©u ®Ých
thùc vµ kh«ng ®Ých thùc. Ta cã b¶ng sau :
Tæng sè c©u
C©u ®Ých thùc
C©u kh«ng ®Ých thùc
105
97
8
100%
92,3%
7,7%
2.2.1. C©u mêi mäc, yªu cÇu ®Ých thùc
Tæng sè c©u mêi mäc, yªu cÇu ®Ých thùc lµ 97/105 c©u chiÕm 92,3%.
* C©u mêi mäc, yªu cÇu sö dông phô tõ mÖnh lÖnh “®i, th«i, nµo, ®i th«i,
®i nµo” ë cuèi c©u :
Tæng sè c©u
Líp 1
Líp 2
Líp 3
Líp 4
Líp 5
17
0
5
9
0
3
100%
0%
29,4%
52,9%
0%
17,7%
Qua thèng kª ta thÊy líp 1, líp 4 kh«ng cã c©u mêi mäc, yªu cÇu nµo ;
líp 3 nhiÒu nhÊt cã 9/17 c©u chiÕm 52,9% ; líp 2 cã 5/17 c©u chiÕm 29,4% ;
líp 5 cã 3/17 c©u chiÕm 17,7%. Trong c¸c phô tõ, phô tõ “®i” cã mÆt ë 12/17
c©u, phô tõ “th«i” 2/17 c©u, phô tõ “nµo” lµ 3/17 c©u. Kh«ng gÆp c¸c tæ hîp
kiÓu “®i th«i, ®i nµo”
NguyÔn ThÞ Ph¬ng - K30 B -GDTH
20
- Xem thêm -
.DOC 
35 
1351 
99 
