A.Më ®Çu
Trong thêi ®¹i x· héi nµo, nh÷ng ng-êi lao ®éng s¶n xuÊt trong c¸c
ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô c«ng nghiÖp hay nh÷ng ng-êi c«ng nh©n
®Òu cã vai trß s¸ng t¹o ch©n chÝnh ra lÞch sö vµ lµ nh÷ng ng-êi gi÷ vai trß
quyÕt ®Þnh s¸ng t¹o c«ng cô s¶n xuÊt, gÝa trÞ thÆng d- vµ chÝnh trÞ x· héi. Chñ
nghÜa x· héi khoa häc lµ mét trong ba bé phËn cÊu thµnh cña chñ nghÜa M¸c Lªnin ®· nghiªn cøu mét c¸ch toµn diÖn vÒ c¸c quy luËt chÝnh trÞ x· héi cña
qu¸ tr×nh ph¸t sinh, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi
céng s¶n chñ nghÜa. Trong ®ã, chñ nghÜa x· héi khoa häc ®· tËp chung nghiªn
c-ó nh÷ng nguyªn t¾c c¨n b¶n, nh÷ng ®iÒu kiÖn, con ®-êng, h×nh thøc,
ph-¬ng ph¸p ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n ®Ó thùc hiÖn chuyÓn biÕn tõ
chñ nghÜa t- b¶n sang chñ nghÜa x· héi.
Tõ vai trß to lín cña giai cÊp c«ng nh©n, viÖc kh¼ng ®Þnh sø mÖnh
lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n cã ý nghÜa quan träng c¶ vÒ lý luËn lÉn thùc
tiÔn.
Tr-íc sù khñng ho¶ng vµ sôp ®æ cña chñ nghÜa x· héi ë §«ng ¢u vµ
Liªn x«, nhiÒu ng-êi ®· béc lé sù dao ®éng vµ hoµi nghi vÒ sø mÖnh lÞch sö
cña giai cÊp c«ng nh©n. Bän c¬ héi xÐt l¹i vµ c¸c thÕ lùc chèng céng cã c¬ héi
míi ®Ó phñ nhËn sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n, vai trß l·nh ®¹o cña
§¶ng céng s¶n vµ chñ nghÜa x· héi.
Trong giai ®o¹n míi hiÖn nay, c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸
®ang diÔn ra trªn toµn thÕ giíi, chñ nghÜa x· héi ®ang ë trong thêi kú tho¸i
trµo, thêi ®¹i ngµy nay vÉn ®ang lµ thêi ®¹i qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t- b¶n lªn chñ
nghÜa x· héi trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi cßn ®ang cã nhiÒu biÕn ®éng, tiªu
cùc... th× vÊn ®Ò lµm s¸ng tá sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n ®-îc ®Æt
ra trë nªn bøc thiÕt h¬n bao giê hÕt, c¶ trªn hai ph-¬ng diÖn: lý luËn vµ thùc
tiÔn.
1
Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ mét ph¹m trï c¬ b¶n nhÊt cña
chñ nghÜa x· héi khoa häc, do ®ã nã ®· ®-îc C.M¸c - Ph.¡ngghen vµ Lªnin
nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn hÕt søc hoµn thiÖn trong trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña
lÞch sö thÕ giíi. XÐt trªn ph-¬ng diÖn lÞch sö, nh÷ng nhËn ®Þnh vµ lý luËn cña
c¸c «ng vÒ giai cÊp c«ng nh©n cã t¸c dông to lín vµ ®óng ®¾n.Cßn ®èi víi n-íc ta, vÊn ®Ò trªn ®-îc §¶ng ta rÊt chó träng. V× thÕ, sø mÖnh lÞch sö cña giai
cÊp c«ng nh©n kh«ng chØ thÓ hiÖn râ trong c¸c v¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn
quèc, mµ ®©y cßn lµ mét trong nh÷ng ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cña nhiÒu
nhµ lý luËn, nhµ nghiªn cøu lÞch sö, vµ cña nhiÒu thÕ hÖ c«ng nh©n, sinh viªn.
Sù t¸c ®éng cña sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n kh«ng chØ
¶nh h-ëng tíi sù chuyÓn biÕn cña lÞch sö thÕ giíi lµ thay ®æi tõ h×nh th¸i kinh
tÕ nµy sang h×nh th¸i kinh tÕ kh¸c, thay ®æi tõ chÕ ®é kinh tÕ nµy sang chÕ ®é
kinh tÕ kh¸c ... mµ cßn lµm thay ®æi t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi trªn toµn
thÕ giíi, nã t¸c ®éng tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cô thÓ, tíi bé mÆt ph¸t triÓn cña thÕ
giíi.
Nh- vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ: sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ
g×? Néi dung, ®iÒu kiÖn kh¸ch quan quy ®Þnh lµ g×? Trªn ph-¬ng diÖn lý luËn
vµ thùc tiÔn, nã ®-îc thÓ hiÖn ra sao? Vµ ®Ó cñng cè vµ t¨ng c-êng sù l·nh
®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n cÇn ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng biÖn ph¸p g×?
2
B.Néi dung
Ch-¬ng I : LuËn cø lý luËn
§Ó gi¶i quyÕt c¸c c©u hái trªn, ta xÐt nh÷ng luËn cø vÒ lý luËn .
I. Kh¸i niÖm giai cÊp c«ng nh©n
ChÝnh C.M²c v¯ Ph.¡ngghen chØ râ: “VÊn ®Ò l¯ ë chç t×m hiÓu xem giai
cÊp v« s¶n thùc ra lµ g× vµ phï hîp víi tån t¹i Êy cña b¶n th©n nã, giai cÊp v«
s°n buéc ph°i l¯m g× vÒ mÆt lÞch sö “. §Ó chØ giai cÊp c«ng nh©n, c²c nh¯ kinh
®iÓn dïng nhiÒu kh¸i niÖm nh-: giai cÊp v« s¶n, giai cÊp x· héi, giai cÊp c«ng
nh©n ... hoµn toµn chØ dùa vµo viÖc b¸n søc lao ®éng cña m×nh vµ lao ®éng lµm
thuª ë thÕ kû XIX, giai cÊp v« s¶n hiÖn ®¹i, giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i, giai
cÊp c«ng nh©n ®¹i c«ng nghiÖp nh- nh÷ng côm tõ ®ång nghÜa ®Ó biÓu thÞ mét
kh¸i niÖm.
Trong c¸c thuËt ng÷ nµy, tuú tõng ®iÒu kiÖn mµ ta sö dông. Tuy nhiªn,
c¸c thuËt ng÷ ®ã ®Òu nãi lªn: Giai cÊp c«ng nh©n- con ®Î cña nÒn ®¹i c«ng
nghiÖp t- b¶n chñ nghÜa, giai cÊp ®¹i biÓu cho lùc l-îng s¶n xuÊt tiªn tiÕn, cho
ph-¬ng thøc s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. Ngoµi c¸c thuËt ng÷ trªn, C.M¸c vµ
Ph.¡ngghen cßn dïng nh÷ng thuËt ng÷ cã néi dung hÑp h¬n ®Ó chØ c¸c lo¹i
c«ng nh©n trong c¸c ngµnh kh¸c nhau, trong c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña
c«ng nghiÖp nh-: c«ng nh©n c¬ khÝ lµ c«ng nh©n lµm trong ngµnh c¬ khÝ; c«ng
nh©n dÖt lµ c«ng nh©n lµm trong ngµnh dÖt; c«ng nh©n c«ng tr-êng thñ c«ng
lµ c«ng nh©n lµm trong c¸c c«ng tr-êng; c«ng nh©n n«ng nghiÖp lµ c«ng nh©n
lµm trong ngµnh n«ng nghiÖp cã sö dông c¸c trang thiÕt bÞ cña c«ng nghiÖp ...
MÆc dï c¸c thuËt ng÷ trªn cã nhiÒu tªn gäi kh¸c nhau nh- thÕ nµo ®i n÷a
th× theo C.M¸c vµ Ph.¡ngghen chóng vÉn chØ mang hai thuéc tÝnh c¨n b¶n.
Thø nhÊt, vÒ ph-¬ng thøc lao ®éng, ph-¬ng thøc s¶n xuÊt: Giai cÊp c«ng
nh©n lµ lao ®éng trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp vËn hµnh c¸c c«ng cô s¶n xuÊt cã tÝnh
chÊt c«ng nghiÖp ngµy cµng hiÖn ®¹i vµ x· héi ho¸ cao.
3
Thø hai, vÒ vÞ trÝ trong quan hÖ s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa: ®ã lµ nh÷ng
ng-êi lao ®éng kh«ng cã t- liÖu s¶n xuÊt, ph¶i b¸n søc lao ®éng cho nhµ tb¶n vµ bÞ nhµ t- b¶n bãc lét vÒ gi¸ trÞ thÆng d-.
Trong hai tiªu trÝ nµy, C.M¸c vµ Ph.¡ngghen tíi tiªu chÝ mét ®ã lµ c«ng
nh©n c«ng x-ëng, ®-îc coi lµ bé phËn tiªu biÓu cho giai cÊp c«ng nh©n hiÖn
®³i. Hai «ng cho r´ng: “C²c giai cÊp kh²c ®Òu suy t¯n v¯ tiªu vong cïng víi
sù ph¸t triÓn cña ®¹i c«ng nghiÖp, cßn giai cÊp v« s¶n l¹i lµ s¶n phÈm cña nÒn
®³i c«ng nghiÖp”; “c«ng nh©n còng l¯ mét ph²t minh cña thêi ®³i míi, gièng
nh- m¸y mãc còng vËy ... c«ng nh©n Anh lµ ®øa con ®Çu lßng cña nÒn ®¹i
c«ng nghiÖp hiÖn ®³i”.
Víi tiªu chÝ thø hai, C.M¸c vµ Ph.¡ngghen còng ®Æc biÖt nhÊn m¹nh
v× chÝnh ®iÒu nµy khiÕn cho ng-êi c«ng nh©n trë thµnh giai cÊp ®èi kh¸ng víi
giai cÊp t s°n: “giai cÊp t s¶n, tøc lµ t- b¶n, mµ lín lªn th× giai cÊp v« s¶n,
giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i- tøc lµ giai cÊp chØ cã thÓ sèng víi ®iÒu kiÖn lµ
kiÕm ®-îc viÖc lµm, vµ chØ kiÕm ®-îc viÖc lµm, nÕu lao ®éng cña hä lµm t¨ng
thªm t- b¶n- còng ph¸t triÓn theo. Nh÷ng c«ng nh©n Êy, buéc ph¶i tù b¸n
m×nh ®Ó kiÕm ¨n tõng b÷a mét, lµ mét hµng hãa, tøc lµ mét mãn hµng ®em
b¸n nh- bÊt cø mét mãn hµng nµo kh¸c, v× thÕ hä ph¶i chÞu hÕt sù may rñi cña
c¹nh tranh, mäi sù lªn xuèng cña thÞ tr-êng”. Tiªu chÝ n¯y ®± nãi lªn mét
trong nh÷ng ®Æc tr-ng c¬ b¶n nhÊt cña giai cÊp c«ng nh©n d-íi chÕ ®é t- b¶n,
do ®ã C.M¸c vµ Ph.¡ngghen cßn gäi giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp v« s¶n.
T¹i sao C.M¸c vµ Ph.¡ngghen l¹i ®Æc biÖt nhÊn m¹nh hai tiªu chÝ trªn?
Së dÜ nh- vËy v× ®©y chÝnh lµ hai vÞ trÝ ph©n biÖt giai cÊp c«ng nh©n víi c¸c
giai cÊp kh¸c trong x· héi. Hä ph¶i kiÕm ®-îc viÖc lµm vµ hä ph¶i kiÕm ®-îc
viÖc lµm khi hä b¸n ®-îc søc lao ®éng.
Gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp n«ng nh©n cã sù kh¸c nhau. Hai kh¸i
niÖm vÒ hai giai cÊp nµy kh¸c nhau ë chç: N«ng d©n sö dông tÊt c¶ c¸c c«ng
cô s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra mét s¶n phÈm hoµn chØnh; s¶n phÈm cña n«ng d©n mang
tÝnh chÊt c¸ nh©n vµ c«ng cô s¶n xuÊt cña hä cßn th« s¬. Cßn giai cÊp c«ng
4
nh©n cã kh¸c: c«ng cô s¶n xuÊt hiÖn ®¹i; mçi c«ng nh©n lµ mét m¾t kh©u cña
c«ng viÖc s¶n xuÊt; s¶n phÈm cña hä mang tÝnh chÊt x· héi.
Giai cÊp c«ng nh©n còng kh¸c víi v« s¶n l-u manh. §ã lµ giai cÊp c«ng
nh©n kh«ng cã t- liÖu s¶n xuÊt, hä tån t¹i ®-îc lµ nhê bÞ bãc lét gi¸ trÞ thÆng
d-. Cßn giai cÊp t- s¶n, hä cã nhiÒu t- liÖu s¶n xuÊt nh-ng l¹i kh«ng cã søc
lao ®éng, hä ph¶i thuª giai cÊp c«ng nh©n vµ bãc lét søc lao ®éng cña giai cÊp
c«ng nh©n ®Ó tån t¹i. §©y chÝnh lµ hai mÆt cña mét vÊn ®Ò.
D-íi chÕ ®é chñ nghÜa t- b¶n, giai cÊp c«ng nh©n l¹i lµ nh÷ng ng-êi lao
®éng tù do, nh÷ng ng-êi b¸n søc lao ®éng ®Ó sèng, hä lµ nh÷ng ng-êi lµm
c«ng ¨n l-¬ng (hay lµm thuª), lµ lao ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp.
Ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t- b¶n trong nöa sau cña thÕ kû
XX, bé mÆt cña giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i cã nhiÒu thay ®æi kh¸c tr-íc. Tõ
dù kiÕn cña C.M¸c vµ Ph.¡ngghen, giai cÊp c«ng nh©n xÐt vÒ diÖn m¹o cã
nhiÒu biÕn ®æi. ChÝnh sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi hiÖn nay ®·
v-ît xa tr×nh ®é v¨n minh c«ng nghiÖp tr-íc ®©y, sù x· héi ho¸ vµ ph©n c«ng
lao ®éng x· héi míi, c¬ cÊu cña giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i; c¸c h×nh thøc
bãc lét gi¸ trÞ thÆng d- ... ®· lµm cho diÖn m¹o cña giai cÊp c«ng nh©n hiÖn
®¹i kh«ng cßn gièng víi nh÷ng m« t¶ cña C.M¸c trong thÕ kû XIX. Tuy thÕ
nh-ng giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i vÉn tån t¹i, vÉn cã sø mÖnh lÞch sö cña
m×nh trong x· héi t- b¶n hiÖn ®¹i; nh÷ng thuéc tÝnh c¬ b¶n cña giai cÊp c«ng
nh©n mµ C.M¸c ®· ph¸t hiÖn ra vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ.
HiÖn nay, c¬ cÊu ngµnh nghÒ cña giai cÊp c«ng nh©n ®· cã nhiÒu thay
®æi to lín. Bªn c¹nh lùc l-îng c«ng nh©n truyÒn thèng, xuÊt hiÖn c«ng nh©n
tr×nh ®é tù ®éng ho¸ víi viÖc ¸p dông phæ biÕn c«ng nghÖ th«ng tin vµo s¶n
xuÊt. Bªn c¹nh nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng, xuÊt hiÖn c«ng nh©n
ho¹t ®éng ë lÜnh vùc dÞch vô. Thùc tÕ, ë c¸c n-íc t- b¶n, c«ng nh©n trong c¸c
ngµnh dÞch vô nµy chiÕm 50% ®Õn 70% lao ®éng.Tuy nhiªn, ®iÒu nµy kh«ng
hÒ lµm gi¶m vai trß cña giai cÊp c«ng nh©n trong nÒn kinh tÕ vµ ngay c¶ tû
träng cña giai cÊp c«ng nh©n trong d©n c-. Bëi v× nh÷ng ng-êi lµm thuª trong
c¸c ngµnh dÞch vô g¾n liÒn víi c«ng nghiÖp vµ ho¹t ®éng theo lèi c«ng nghiÖp
5
vÉn lµ c«ng nh©n xÐt c¶ trªn hai thuéc tÝnh vÒ giai cÊp c«ng nh©n. MÆt kh¸c,
bªn c¹nh tr×nh ®é thÊp cña giai cÊp c«ng nh©n truyÒn thèng ®· xuÊt c«ng nh©n
cã tr×nh ®é cao, cã xu híng “tri thøc ho²” vµ còng ngµy cµng tiÕp thu thªm
®«ng ®¶o nh÷ng ng-êi thuéc tÇng líp trÝ thøc vµo hµng ngò cña m×nh. MÆc dï
vËy, b¶n chÊt vÒ giai cÊp c«ng nh©n còng kh«ng hÒ thay ®æi. NÕu tr-íc kia,
c«ng nh©n b¸n søc lao ®éng ch©n tay lµ chñ yÕu th× nay, hä b¸n c¶ søc lao
®éng ch©n tay vµ lao ®éng trÝ ãc, gi¸ trÞ ngµy cµng lín vµ do ®ã cµng bÞ bãc lét
gi¸ trÞ thÆng d- theo chiÒu s©u. Giai cÊp c«ng nh©n b¾t ®Çu cã sù thay ®æi vÒ
tµi s¶n. PhÇn lín, hä kh«ng cßn lµ nh÷ng ng-êi v« s¶n trÇn trôi víi hai bµn tay
tr¾ng, mµ hä ®· cã mét sè t- liÖu s¶n xuÊt phô cã thÓ cïng gia ®×nh lµm thªm;
mét sè c«ng nh©n ®· cã cæ phÇn, cæ phiÕu ë xÝ nghiÖp. Tuy vËy nh-ng nã
còng kh«ng lµm thay ®æi toµn bé lùc l-îng s¶n xuÊt c¬ b¶n nhÊt, quyÕt ®Þnh
nhÊt ®èi víi nÒn s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa, hä vÉn bÞ bãc lét d-íi nh÷ng h×nh
thøc kh¸c nhau.
Giai cÊp c«ng nh©n hiÖn nay kh«ng nh÷ng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp
mµ trong mäi ngµnh nghÒ kh¸c nhau, cã tr×nh ®é s¶n xuÊt kh¸c nhau cña nÒn
c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. Hä lµ nh÷ng ng-êi trùc tiÕp ®øng m¸y, kh«ng n»m
trong d©y truyÒn s¶n xuÊt tù ®éng, kh«ng kiÓm tra ho¹t ®éng m¸y mãc ... mµ
®ã lµ nh÷ng chuyªn gia trùc tiÕp ch¨m lo nghiªn cøu, s¸ng chÕ ®Ó kh«ng
ngõng c¶i tiÕn m¸y mãc nh»m n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, n¨ng suÊt lao
®éng. Hä lµ nh÷ng ng-êi ho¹t ®éng ë c¸c ngµnh dÞch vô trùc tiÕp phôc vô cho
s¶n xuÊt nh- b-u ®iÖn, viÔn th«ng, giao th«ng vËn t¶i,... Hä cßn lµ nh÷ng ng-êi lao ®éng lµm thuª trong c¸c ngµnh dÞch vô ®ang trë thµnh nh÷ng ngµnh
c«ng nghiÖp thùc sù nh- du lÞch, ng©n hµng, th«ng tin ... §ã cßn lµ nh÷ng
nh©n viªn thõa hµnh lµm c«ng ¨n l-¬ng phôc vô cho hÖ thèng qu¶n lý cña c¸c
c«ng ty.
§èi víi giai cÊp c«ng nh©n ë thêi kú ®Õ quèc ta cßn thÊy bé phËn lµm
thuª trong c¸c doanh nghiÖp t- nh©n. XÐt vÒ t- c¸ch giai cÊp, hä cßn lµ nh÷ng
ng-êi lµm chñ, nh-ng xÐt vÒ gãc ®é c¸ nh©n, nh÷ng ng-êi nµy vÉn bÞ bãc lét
6
gi¸ trÞ thÆng d-, do ®ã hä vÉn mang hai thuéc tÝnh c¬ b¶n cña giai cÊp c«ng
nh©n. Do vËy hä vÉn n»m trong giai cÊp c«ng nh©n.
Tãm l¹i, c¨n cø vµo hai tiªu chÝ c¬ b¶n cña giai cÊp c«ng nh©n, ta cã
thÓ nãi: nh÷ng ng-êi lao ®éng trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô
c«ng nghiÖp lµ c«ng nh©n, cßn nh÷ng ng-êi lµm c«ng ¨n l-¬ng phôc vô trong
c¸c ngµnh kh¸c nh- y tÕ, gi¸o giôc, v¨n ho¸, dÞch vô( kh«ng liªn quan ®Õn s¶n
xuÊt c«ng nghiÖp) ... lµ nh÷ng ng-êi lao ®éng nãi chung, hä ®ang ®-îc thu hót
vµo c¸c tæ chøc c«ng ®oµn nghÒ nghiÖp nh-ng hä kh«ng ph¶i lµ c«ng nh©n.
D-íi chñ nghÜa x· héi, giai cÊp c«ng nh©n trë thµnh giai cÊp n¾m chÝnh
quyÒn, thµnh giai cÊp thèng trÞ nh-ng kh«ng thµnh giai cÊp bãc lét, hä cã
nhiÖm vô l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh c¶i t¹o x· héi cò, x©y dùng x· héi míi, ®¹i
biÓu cho toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng lµm chñ nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt c¬ b¶n ®·
®-îc c«ng h÷u ho¸.
Sau khi xo¸ bá ®-îc mäi giai cÊp, giai cÊp c«ng nh©n sÏ kh«ng cßn n÷a.
Lóc ®ã, c«ng nh©n sÏ nh- mäi lao ®éng ®-îc gi¶i phãng, ®Òu cã ®iÒu kiÖn
ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn.
Cã thÓ nãi, nh÷ng quan ®iÓm cña C.M¸c vµ Ph.¡ngghen vÒ hai tiªu
chÝ c¬ b¶n cña giai cÊp c«ng nh©n cho ®Õn nay vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ, vÉn lµ
c¬ së ph-¬ng ph¸p luËn ®Ó chóng ta nghiªn cøu giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i,
®Æc biÖt lµ ®Ó lµm s¸ng tá sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n trong thêi
®³i ng¯y nay. Tõ hai tiªu chÝ trªn ta cã thÓ ®Þnh nghÜa: “Giai cÊp c«ng nh©n lµ
mét tËp ®oµn x· héi æn ®Þnh, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cïng víi qu¸ tr×nh h×nh
thµnh vµ ph¸t triÓn cña nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, víi nhÞp ®é ph¸t triÓn cña
lùc l-îng s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi ho¸ ngµy cµng cao; lµ lùc l-îng s¶n
xuÊt c¬ b¶n tiªn tiÕn, trùc tiÕp hoÆc tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, t¸i s¶n
xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt vµ c¶i t¹o c¸c quan hÖ x· héi; lµ lùc l-îng chñ yÕu cña
tiÕn tr×nh lÞch sö qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t b°n lªn chñ nghÜa x± héi”.
7
II. Néi dung vµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan quy ®Þnh sø mÖnh lÞch sö cña giai
cÊp c«ng nh©n
1. Néi dung
LÞch sö ph¸t triÓn cña thÕ giíi chÝnh lµ lÞch sö ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i
kinh tÕ x· héi tõ thÊp ®Õn cao. Trong x· héi cã giai cÊp, ®Ó gi¶i quyÕt m©u
thuÉn gi÷a lùc l-îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é x· héi ho¸ cao víi quan
hÖ s¶n xuÊt cò, gi÷a giai cÊp thèng trÞ víi giai cÊp lao ®éng ph¶i ph¸t triÓn tõ
h×nh th¸i kinh tÕ x· héi thÊp ®Õn cao.
C.M¸c vµ Ph.¡ngghen ®· kh¼ng ®Þnh vai trß cña quÇn chóng nh©n d©n
lao ®éng: lµ ng-êi s¸ng t¹o ch©n chÝnh ra lÞch sö; lµ ng-êi cã vai trß quyÕt
®Þnh s¸ng t¹o c«ng cô s¶n xuÊt, gi¸ trÞ thÆng d-, chÝnh trÞ x· héi. Khi trong x·
héi cßn tån t¹i giai cÊp bãc lét trong mét ph-¬ng thøc s¶n xuÊt víi ®iÒu kiÖn
ph-¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã cßn gi÷ vÞ trÝ tiªn tiÕn, do ®ã ph¶i ®¶m b¶o quy luËt
lÞch sö.
Trong sù chuyÓn biÕn cña h×nh th¸i kinh tÕ trong x· héi, lµ giai cÊp trung
t©m, cã nhiÖm vô ph¶i tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn nh-: lµ giai cÊp ®¹i diÖn cho
mét ph-¬ng thøc s¶n xuÊt tiªn tiÕn; lµ giai cÊp cã hÖ t- t-ëng ®éc lËp; giai cÊp
nµy ph¶i tiÕn hµnh thuyÕt phôc tËp hîp vµ tæ chøc quÇn chóng lµm c¸ch m¹ng.
Vµ hai nhiÖm vô quan träng lµ: tiÕn hµnh xo¸ bá chÕ ®é x· héi cò; x©y dùng
h×nh th¸i kinh tÕ x· héi míi tiÕn bé h¬n.
Khi nghiªn cøu vÒ c¸c giai cÊp, tÇng líp trong h×nh th¸i kinh tÕ x· héi
chñ nghÜa, C.M¸c vµ Ph.¡ngghen ®· rót ra c¸c kÕt luËn:
Mét lµ: giai cÊp t- s¶n trong ch-a ®Çy mét thÕ kû ®· t¹o ra mét lùc l-îng
s¶n xuÊt nhiÒu h¬n vµ ®å sé h¬n, víi lùc l-îng s¶n xuÊt b»ng tÊt c¶ c¸c x· héi
tr-íc ®Ó l¹i, t¹o ra n¨ng xuÊt lao ®éng cao h¬n nhiÒu. Do ®ã giai cÊp t- s¶n ®·
tõng ®ãng vai trß tÝch cùc trong lÞch sö lµ t¹o n¨ng suÊt lao ®éng cao.
Hai lµ: khi lùc l-îng s¶n xuÊt ®¹t tíi tr×nh ®é x· héi ho¸ cao, xuÊt hiÖn
m©u thuÉn vÒ quan hÖ s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa mµ tËp trung lµ së h÷u t- b¶n
chñ nghÜa, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt. Khi lùc l-îng s¶n
8
xuÊt ph¸t triÓn, quan hÖ s¶n xuÊt nh- cò th× xuÊt hiÖn giai cÊp míi ®Ó gi¶i
phãng quan hÖ s¶n xuÊt cò, ®ã chÝnh lµ giai cÊp c«ng nh©n.
Ba lµ: viÖc giai cÊp c«ng nh©n ®øng lªn ®Êu tranh ®Ó gi¶i phãng giai cÊp,
®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa chØ gi¶i phãng giai cÊp mµ tËp trung gi¶i phãng x· héi
vµ gi¶i phãng con ng-êi v× giai cÊp c«ng nh©n cã lîi Ých phï hîp víi nh©n d©n
lao ®éng, víi d©n téc vµ víi nh©n lo¹i.
Tõ nh÷ng kÕt luËn cña C.M¸c vµ Ph.¡ngghen vµ nh÷ng kh¼ng ®Þnh vÒ
giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i lµ giai cÊp cã tinh thÇn c¸ch m¹ng triÖt ®Ó, cã kh¶
n¨ng tæ chøc vµ l·nh ®¹o toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng tiÕn hµnh cuéc c¶i biÕn
c¸ch m¹ng, tõ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi t- b¶n sang h×nh th¸i kinh tÕ x· héi
céng s¶n chñ nghÜa, gi¶i phãng nh©n lo¹i khái ¸ch ¸p bøc, bÊt c«ng vµ mäi
h×nh thøc bãc lét. Hay nãi c¸ch kh¸c, néi dung tæng qu¸t sø mÖnh lÞch sö cña
giai cÊp c«ng nh©n lµ: xo¸ bá chÕ ®é t- b¶n chñ nghÜa, xo¸ bá chÕ ®é ng-êi
bãc lét ng-êi, gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n, nh©n d©n lao ®éng vµ toµn thÓ
nh©n lo¹i khái sù ¸p bøc bãc lét, nghÌo nµn l¹c hËu, x©y dùng x· héi céng s¶n
v¨n minh.
Ph.¡ngghen viÕt:” Thùc hiÖn sù nghiÖp gi¶i phãng thÕ giíi Êy- ®ã lµ sø
mÖnh lÞch sö cña giai cÊp v« s°n hiÖn ®³i ”. Cßn Lªnin ®± chØ râ:” §iÓm chñ
yÕu trong häc thuyÕt cña C.M¸c lµ ë chç nã lµm s¸ng tá vai trß lÞch sö thÕ giíi
cña giai cÊp v« s¶n lµ ng-êi x©y dùng x± héi chñ nghÜa”.
Néi dung thùc chÊt cña sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n ë ®©y
chÝnh lµ:
Trong lÜnh vùc kinh tÕ: giai cÊp c«ng nh©n tiÕn hµnh xo¸ bá chÕ ®é th÷u t- nh©n t- liÖu s¶n xuÊt, x©y dùng chÕ ®é c«ng h÷u t- liÖu s¶n xuÊt, n©ng
cao n¨ng suÊt lao ®éng tho¶ m·n tõng b-íc nhu cÇu ph¸t triÓn cña nh©n d©n.
Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n trong lÜnh vùc nµy chØ râ môc tiªu
cuèi cïng cña giai cÊp c«ng nh©n, tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng ®Çy ®ñ h¬n:
lµm theo n¨ng lùc, h-ëng theo nhu cÇu. Do ®ã nã cÇn ph¶i ®-îc thùc hiÖn
mét c¸ch l©u dµi, gian khæ, tr¶i qua tõng b-íc cô thÓ. Xo¸ bá chÕ ®é chiÕm
9
h÷u t- nh©n t- liÖu s¶n xuÊt; x©y dùng chÕ ®é c«ng h÷u lµ qu¸ tr×nh phï hîp
nh-ng ph¶i dÇn dÇn tõ tõ.
T¹i sao ph¶i xo¸ bá chÕ ®é t- h÷u? Së dÜ nh- vËy v× ®©y lµ c¬ së cña chÕ
®é ng-êi bãc lét ng-êi; biÓu hiÖn cao nhÊt cña chÕ ®é chiÕm h÷u t- nh©n tliÖu s¶n xuÊt lµ së h÷u t- b¶n chñ nghÜa do ®ã ph¶i xo¸ bá chÕ ®é t- h÷u; sau
khi xo¸ bá chÕ ®é t- h÷u th× míi thiÕt lËp chÕ ®é c«ng h÷u t- liÖu s¶n xuÊt,
phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt, phï hîp víi yªu cÇu
s¶n xuÊt; ®©y còng lµ c¬ së kinh tÕ cho sù tån t¹i chÕ ®é x· héi míi v× thÕ
còng rÊt cÇn ph¶i xo¸ bá chÕ ®é t h÷u n¯y. ChÝnh C.M²c ®± nãi: ”nh÷ng ng-êi céng s¶n cã thÓ tãm t¾t lùc l-îng cña m×nh b»ng mét c«ng thøc lµ xo¸ bá
chÕ ®é t- h÷u”.
Trong lÜnh vùc chÝnh trÞ: giai cÊp c«ng nh©n ph¶i trë thµnh giai cÊp thèng
trÞ trong x· héi. §ã lµ ph¶i ®Ëp tan chÝnh quyÒn t- s¶n; x©y dùng chÝnh quyÒn
nhµ n-íc(nÒn chuyªn chÝnh v« s¶n): thùc chÊt lµ ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lùc chÝnh
trÞ thuéc vÒ nh©n d©n, gi÷ vai trß quan träng lµ c«ng cô x©y dùng x· héi míi,
lµ kiÓu nhµ n-íc: nhµ n-íc nöa nhµ n-íc vµ nhµ n-íc tù tiªu vong.
Trong lÜnh vùc x· héi ®ã lµ: ph¶i tiÕn hµnh xo¸ bá giai cÊp bãc lét; ph¶i
tiÕn hµnh xo¸ bá giai cÊp nãi chung, t¹o ra sù b×nh ®¼ng trong quan hÖ gi÷a
ng-êi víi ng-êi. ë ®©y xo¸ bá giai cÊp bãc lét víi t- c¸ch lµ giai cÊp chø
kh«ng xo¸ bá c¸c c¸ nh©n v× hä cã thÓ lµ nh÷ng c¸ nh©n cã Ých trong x· héi
míi.
Cã thÓ nãi néi dung sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n bao gåm bèn
sù nghiÖp. §ã lµ sù nghiÖp gi¶i phãng giai cÊp; sù nghiÖp gi¶i phãng x· héi,
d©n téc; sù nghiÖp gi¶i phãng ng-êi lao ®éng; vµ sù nghiÖp gi¶i phãng con ng-êi. §©y chÝnh lµ nÊc thang ph¸t triÓn trong sù ph¸t triÓn cña h×nh th¸i kinh tÕ
x· héi. Sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n ph¶i ®-îc thùc hiÖn trªn toµn
thÕ giíi.Vµ ®Ó thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ mét qu¸
tr×nh l©u dµi, gian khæ, phøc t¹p, nªn nh÷ng ng-êi céng s¶n ph¶i kiªn tr×,
kh«ng nãng véi, nã ph¶i ®îc tiÕn hµnh hai giai ®o¹n: tËp trung lùc l-îng ®Ó
giµnh chÝnh quyÒn vµ tËp trung lùc l-îng ®Ó x©y dùng chÕ ®é x· héi míi.
10
Trong giai ®o¹n ®Çu, giai cÊp c«ng nh©n vµ chÝnh ®¶ng cña m×nh tiÕn
hµnh cuéc ®Êu tranh giµnh chÝnh quyÒn cña c¸ch m¹ng v« s¶n. C¸c b-íc ®Êu
tranh ®ã gåm: thiÕt lËp mét chÝnh ®¶ng céng s¶n, ®Ò ra c-¬ng lÜnh chÝnh trÞ,
®-êng lèi chiÕn l-îc, s¸ch l-îc, môc tiªu, ph-¬ng h-íng, biÖn ph¸p, gi¶i
ph¸p…;liªn minh giai cÊp c«ng nh©n, n«ng d©n, x¸c ®Þnh giai cÊp c«ng nh©n lµ
giai cÊp l·nh ®¹o c¸ch m¹ng; t¹o t×nh thÕ nh- ®iÒu kiÖn kh¸ch quan trªn thÕ
giíi vµ trong n-íc…Khi c¸ch m¹ng v« s¶n th¾ng lîi sÏ ®Ëp tan nhµ n-íc ts¶n, x©y dùng nhµ n-íc chuyªn chÝnh v« s¶n; xo¸ bá ph-¬ng thøc s¶n xuÊt tb¶n chñ nghÜa (b¶n chÊt lµ chÕ ®é t- h÷u t- nh©n vÒ t- liÖu s¶n xuÊt); kÕ thõa
cã chän läc tri thøc v¨n ho¸ truyÒn thèng d©n téc vµ tri thøc v¨n ho¸ thêi ®¹i.
Trong giai ®o¹n hai, khi ®· giµnh ®-îc chÝnh quyÒn – thêi kú qu¸ ®é
x©y dùng chñ nghÜa x· héi: §¶ng céng s¶n vµ giai cÊp c«ng nh©n ph¶i tiÕp tôc
®Êu tranh giai cÊp trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, víi môc ®Ých lµ
gi÷ v÷ng chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng (x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc x· héi chñ
nghÜa):VÒ chÝnh trÞ, quyÒn lùc nhµ n-íc thÓ hiÖn ý chÝ cña d©n. Nhµ n-íc v«
s¶n cã hÖ thèng chÝnh trÞ gåm §¶ng céng s¶n, nhµ n-íc ph¸p quyÒn x· héi
chñ nghÜa vµ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp c«ng nh©n
vµ nh©n d©n lao ®éng. Trong c«ng t¸c ®èi néi vµ ®èi ngo¹i sÏ sö dông b¹o lùc
trÊn ¸p thï trong giÆc ngoµi. VÒ kinh tÕ, môc ®Ých lµ ®¹t ®-îc n¨ng suÊt lao
®éng cao, nguyªn t¾c ph©n phèi lµ lµm theo n¨ng lùc, h-ëng theo lao ®éng; sö
dông c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c h×nh thøc së h÷u: së h÷u toµn d©n (së h÷u
nhµ n-íc), së h÷u tËp thÓ, së h÷u c¸ thÓ, së h÷u t- b¶n nhµ níc, së h÷u tnh©n. Do ®ã cÇn n¾m v÷ng c¬ chÕ §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o, nhµ n-íc ph¸p
quyÒn x· héi chñ nghÜa qu¶n lý, nh©n d©n lao ®éng lµm chñ dùa trªn ph¸p luËt
cña nÒn d©n chñ x· héi chñ nghÜa (nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ). VÒ v¨n ho¸
t- t-ëng: kÕ thõa cã chän läc tri thøc v¨n ho¸ truyÒn thèng d©n téc, kÕt hîp
víi tri thøc v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i (khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ cña nÒn kinh
tÕ tri thøc), vµ ®Þnh h-íng x· héi lµ ®Þnh h-íng t- t-ëng c¸ nh©n. VÒ qu©n sù,
x©y dùng chiÕn l-îc quèc phßng toµn d©n vµ an ninh quèc gia. VÒ ngo¹i giao,
ph¸t triÓn quan hÖ song ph-¬ng, ®Æt vÊn ®Ò d©n téc vµ lîi Ých lµ trªn hÕt V×
11
vËy ®-êng lèi ®Æt ra ph¶i phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan, hîp lßng d©n,
chèng thï trong giÆc ngoµi vµ mäi ©m m-u diÔn biÕn hoµ b×nh cña ®Õ quèc.
2. Nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan
Häc thuyÕt C.M¸c vµ Ph.¡ngghen vÒ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng
nh©n lµ luËn chøng khoa häc vÒ ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi vµ vai trß lÞch sö cña giai
cÊp c«ng nh©n, vÒ môc tiªu vµ con ®-êng ®Ó giai cÊp ®ã hoµn thµnh sø mÖnh
lÞch sö cña m×nh. Häc thuyÕt ®· chøng minh sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng
nh©n ®-îc quy ®Þnh bëi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi kh¸ch quan.
a.VÒ ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi:
D-íi chñ nghÜa t- b¶n, giai cÊp c«ng nh©n lµ s¶n phÈm cña nÒn ®¹i c«ng
nghiÖp t- b¶n chñ nghÜa, nã ra ®êi vµ ph¸t triÓn cïng víi sù h×nh thµnh ph¸t
triÓn cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp t- b¶n chñ nghÜa, ®-îc nÒn s¶n xuÊt c«ng
nghiÖp hiÖn ®¹i rÌn ròa tæ chøc l¹i thµnh mét lùc l-îng x· héi hïng m¹nh. §¹i
c«ng nghiÖp cµng ph¸t triÓn, tËp trung lµm ph¸ s¶n nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt hµng
ho¸ nhá, bæ xung lùc l-îng cho giai cÊp c«ng nh©n. MÆt kh¸c, ®¹i c«ng
nghiÖp ph¸t triÓn tiÕp tôc bæ xung lùc l-îng cho giai cÊp c«ng nh©n, thu hót
lùc l-îng lao ®éng tõ nhiÒu ngµnh, nhiÒu nghÒ kh¸c nhau t¹o nªn tËp ®oµn
hïng m¹nh. B¶n th©n sù ph¸t triÓn nÒn ®¹i c«ng nghiÖp còng yªu cÇu cao víi
tõng ng-êi lao ®éng, tËp thÓ lao ®éng vÒ t¸c phong lao ®éng, kû luËt lao
®éng…
D-íi chñ nghÜa t- b¶n, giai cÊp c«ng nh©n lµ bé phËn quan träng
nhÊt trong c¸c bé phËn tiªu biÓu cÊu thµnh cña lùc l-îng s¶n xuÊt cña x· héi t- b¶n. Hä ®¹i diÖn cho lùc l-îng s¶n xuÊt tiªn tiÕn nhÊt víi tr×nh ®é x· héi ho¸
ngµy cµng cao. Nh-ng chñ nghÜa t- b¶n l¹i ®-îc x©y dùng trªn nÒn t¶ng cña
chÕ ®é chiÕm h÷u t- nh©n vÒ t- lÖu s¶n xuÊt mµ giai cÊp t- s¶n lµ ®¹i diÖn. Bëi
thÕ, ë ph-¬ng thøc s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa lu«n lu«n tån t¹i m©u thuÉn gi÷a
lùc l-îng s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi ho¸ ngµy cµng cao (mµ giai cÊp c«ng
nh©n lµ ®¹i diÖn) víi quan hÖ s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt chiÕm h÷u t- nh©n (mµ giai
cÊp t- s¶n lµ ®¹i diÖn). §©y lµ m©u thuÉn c¬ b¶n vèn cã vµ kh«ng thÓ kh¾c
phôc ®-îc nÕu kh«ng xo¸ bá ®îc chÕ ®é t- b¶n. BiÓu hiÖn vÒ mÆt chÝnh trÞ, x·
12
héi cña m©u thuÉn c¬ b¶n ®ã lµ m©u thuÉn gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp
t- s¶n. Sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña nh÷ng m©u thuÉn tÊt yÕu trªn dÉn ®Õn c¸ch
m¹ng x· héi chñ nghÜa, dÉn tíi sù sôp ®æ cña chñ nghÜa t- b¶n vµ th¾ng lîi
cña chñ nghÜa x· héi. Nh- vËy giai cÊp c«ng nh©n g¾n liÒn víi nÒn lao ®éng
s¶n xuÊt vËt chÊt, ®i liÒn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp ngµy cµng hiÖn ®¹i kÓ
c¶ khi xuÊt hiÖn nÒn kinh tÕ tri thøc.
Do kh«ng cã t- liÖu s¶n xuÊt, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i b¸n søc lao
®éng lµm thuª, bÞ nhµ t- b¶n chiÕm ®o¹t gi¸ trÞ thÆng d-, bÞ lÖ thuéc hoµn toµn
vµo qu¸ tr×nh ph©n phèi c¸c kÕt qu¶ lao ®éng cña chÝnh hä. Trong nÒn s¶n
xuÊt t- b¶n chñ nghÜa, giai cÊp c«ng nh©n bÞ toµn bé giai cÊp t- s¶n bãc lét, lµ
giai cÊp trùc tiÕp ®èi kh¸ng víi giai cÊp t- s¶n, kh«ng cã quyÒn trong tæ chøc,
®iÒu hµnh lao ®éng, ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng. Do ®ã giai cÊp c«ng nh©n
kh«ng ®-îc lµm chñ trong x· héi t- b¶n chñ nghÜa. Hä bÞ bÇn cïng ho¸ so víi
giai cÊp t- s¶n (bÞ bãc lét trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ngoµi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ
bÞ bãc lét theo chiÒu s©u).
Giai cÊp c«ng nh©n hiÖn nay ë c¸c níc t- b¶n cã ®êi sèng vËt chÊt cao
vÉn bÞ bãc lét, bÇn cïng ho¸ theo ®óng nghÜa cña nã. C«ng nh©n cã cæ phÇn,
tøc lµ ®· ra nhËp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt ®ã lµ c«ng nh©n tb¶n nh©n d©n nh-ng con sè nµy vÉn cßn rÊt khiªm tèn. Cßn ë c¸c níc t- b¶n
ph¸ triÓn, c«ng nh©n bÞ bãc lét cao h¬n rÊt nhiÒu, tõ 200% tíi 300% vµ sù
chªnh lÖch giµu nghÌo còng kh¸ cao. Trong tÊt c¶ c¸c giai cÊp ®ang ®èi lËp
víi giai cÊp t- s¶n th× chØ cã giai cÊp c«ng nh©n lµ thùc sù c¸ch m¹ng v× nã lµ
s¶n phÈm cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp, ®¹i diÖn cho lùc l-îng s¶n xuÊt víi tr×nh
®é x· héi ho¸ ngµy cµng cao, vµ nã lao ®éng trong nÒn ®¹i c«ng nghiÖp víi
tr×nh ®é c«ng nghÖ ngµy cµng hiÖn ®¹i vµ s¶n xuÊt ra tuyÖt ®¹i cña c¶i cho x·
héi.
Tõ ®Þa vÞ giai cÊp c«ng nh©n vµ giai cÊp c«ng nh©n cã lîi Ých c¬ b¶n
thèng nhÊt víi lîi Ých cña ®«ng ®¶o nh©n d©n lao ®éng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho
giai cÊp c«ng nh©n ®oµn kÕt víi giai cÊp kh¸c, ®i ®Çu trong c«ng cuéc ®Êu
tranh ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh gi¶i phãng d©n téc, gi¶i phãng x· héi. Hä cã kh¶
13
n¨ng ®oµn kÕt giai cÊp kh¸c (tÊt c¶ giai cÊp v« s¶n) v× giai cÊp c«ng nh©n: cã
cïng lîi Ých c¬ b¶n, thèng nhÊt nhau do bÞ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d-; cïng tån
t¹i trong mét m«i tr-êng s¶n xuÊt nh nhau cã tÝnh chÊt c«ng nghiÖp thËm chÝ
dÞch vô; cã cïng t- b¶n trong n-íc vµ quèc tÕ bãc lét; cã cïng môc tiªu, sø
mÖnh lÞch sö tiªu diÖt t- s¶n, x©y dùng chñ nghÜa x· héi.
b.VÒ ®Æc ®iÓm chÝnh trÞ, x· héi:
Do nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi cña giai cÊp c«ng nh©n:
tõ ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi cña giai cÊp c«ng nh©n, ®iÒu ®ã còng quy ®Þnh nh÷ng
®Æc ®iÓm x· héi chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n, do vËy giai cÊp c«ng nh©n
cã vai trß sø mÖnh cao c¶. Nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã lµ:
Giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp tiªn tiÕn nhÊt: Giai cÊp c«ng nh©n lµ ®¹i
diÖn cho ph-¬ng thøc s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa– ph-¬ng thøc s¶n xuÊt tiªn
tiÕn nhÊt vµ lµ lùc l-îng s¶n xuÊt cã tr×nh ®é x· héi ho¸ cao.
Giai cÊp c«ng nh©n lu«n ®i ®Çu trong c¸c cuéc c¸ch m¹ng vµ lµm c¸ch
m¹ng cho ®Õn khi th¾ng lîi. Lîi Ých c¬ b¶n cña giai cÊp c«ng nh©n ®èi lËp víi
lîi Ých c¬ b¶n cña giai cÊp t- s¶n, nh-ng phï hîp víi lîi Ých, kh¸t väng gi¶i
phãng cña nh©n d©n lao ®éng. Do ®ã giai cÊp c«ng nh©n cµng cã ®ñ ®iÒu kiÖn,
kh¶ n¨ng trë thµnh lùc l-îng tæ chøc l·nh ®¹o c¸c giai cÊp vµ tÇng líp lao
®éng kh¸c trong c«ng cuéc xo¸ bá ¸p bøc, bãc lét cña chñ nghÜa t- b¶n, x©y
dùng thµnh c«ng x· héi x· héi chñ nghÜa vµ céng s¶n chñ nghÜa.
Giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp cã tinh thÇn c¸ch m¹ng triÖt ®Ó, tÝnh triÖt
®Ó ®ã ®-îc thÓ hiÖn trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ x· héi: VÒ kinh tÕ, lîi Ých cña
giai cÊp c«ng nh©n ®èi lËp víi lîi Ých cña giai cÊp t- s¶n, hä lµ nh÷ng ng-êi
kh«ng cã t- liÖu s¶n xuÊt, lµm thuª cho c¸c nhµ t- b¶n vµ bÞ ¸p bøc bãc lét
nÆng nÒ. V× thÕ, hä ph¶i ®øng thùc hiÖn cuéc c¸ch m¹ng v« s¶n thµnh c«ng, ®a
hä tõ ®Þa vÞ cña ng-êi lµm thuª trë thµnh ng-êi lµm chñ b¶n th©n, vµ lµm chñ
x· héi. VÒ x· héi, khi lµm c¸ch m¹ng, giai cÊp c«ng nh©n ®a c¸ch m¹ng ®Õn
thµnh c«ng, ®Ëp tan nhµ n-íc t- s¶n, thiÕt lËp nhµ n-íc chuyªn chÝnh v« s¶n
– nhµ n-íc cña giai cÊp v« s¶n. TÝnh triÖt ®Ó c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng
14
nh©n cßn ®-îc thÓ hiÖn ë chç nã ®-îc vò trang bëi hÖ t- t-ëng tiªn tiÕn lµ häc
thuyÕt M¸c – Lªnin ®-îc ®éi ngò tiªn phong cña nã lµ §¶ng céng s¶n l·nh
®¹o.
Giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp cã tÝnh tæ chøc kû luËt cao: §iÒu kiÖn s¶n
xuÊt tËp trung vµ tr×nh ®é kü thuËt ngµy cµng hiÖn ®¹i, c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt
chÆt chÏ ®· t«i luyÖn cho giai cÊp c«ng nh©n hiÖn ®¹i tÝnh tæ chøc vµ kû luËt
cao, t¸c phong c«ng nghiÖp; trong cuéc ®Êu tranh chèng l¹i giai cÊp t- s¶n
thèng trÞ, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i ®oµn kÕt l¹i, tæ chøc chÆt chÏ vµ cã tÝnh
c¸ch m¹ng cao v× c¸ch m¹ng ®ßi hái ®óng thêi ®iÓm, thêi c¬ thuËn lîi míi cã
thÓ thµnh c«ng.
Giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp cã b¶n chÊt quèc tÕ: G¾n víi nÒn c«ng
nghiÖp hiÖn ®¹i, ch¼ng nh÷ng giai cÊp c«ng nh©n cã tr×nh ®é x· héi ho¸ ngµy
cµng cao ë mçi n-íc mµ cßn cã mèi quan hÖ quèc tÕ ngµy cµng t¨ng. Giai cÊp
c«ng nh©n ë c¸c n-íc t- b¶n nãi chung ®Òu cã ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi gièng
nhau. V× vËy hä cã môc tiªu ®Êu tranh chung lµ xo¸ bá chÕ ®é ¸p bøc bãc lét
t- b¶n chñ nghÜa, x©y dùng chÕ ®é x· héi chñ nghÜa, kh«ng cßn t×nh tr¹ng
ng-êi ¸p bøc bãc lét ng-êi. MÆt kh¸c, giai cÊp t- s¶n còng lµ mét lùc l-îng
quèc tÕ vµ ®Ó duy tr× ®Þa vÞ thèng trÞ cña m×nh, giai cÊp t- s¶n lu«n thùc hiÖn
sù liªn minh trªn ph¹m vi quèc tÕ ®Ó chèng l¹i cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp
c«ng nh©n vµ c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc. Do ®ã muèn hoµn thµnh sù nghiÖp gi¶i
phãng, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i ®oµn kÕt l¹i, ®Êu tranh trªn ph¹m vi toµn quèc
tÕ. B¶n chÊt quèc tÕ ®ã thÓ hiÖn tr-íc hÕt ë viÖc giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o
nh©n d©n, d©n téc m×nh hoµn thµnh nhiÖm vô tù gi¶i phãng. Lîi Ých quèc tÕ
cña giai cÊp c«ng nh©n kh«ng t¸ch rêi mµ g¾n bã mËt thiÕt víi lîi Ých ch©n
chÝnh cña d©n téc mµ giai cÊp c«ng nh©n lµm ®¹i diÖn.
LÞch sö thÕ giíi ®· chøng minh nh÷ng kÕt luËn cña C.M¸c,
Ph.¡ngghen vµ Lªnin vÒ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ hoµn toµn
®óng ®¾n. Tuy nhiªn, cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n nh»m hoµn thµnh
sø mÖnh lÞch sö cña m×nh kh«ng ph¶i diÔn ra mét c¸ch b»ng ph¼ng, thuËn
buåm xu«i giã. Bªn c¹nh nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan quy ®Þnh, sø mÖnh lÞch
15
sö cña giai cÊp c«ng nh©n cßn cã nhiÒu quan ®iÓm nh»m phª ph¸n giai cÊp
c«ng nh©n cïng víi sø mÖnh lÞch sö cña hä:
Thø nhÊt, ngµy nay, kÎ thï cña chñ nghÜa x· héi vµ mét sè ng-êi c¬ héi
xÐt l¹i ®ang phñ nhËn thuyÕt M¸c – Lªnin vÒ sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp
c«ng nh©n. Theo hä giai cÊp c«ng nh©n ng¯y c¯ng “teo ®i“, ®± “tan biÕn” v¯o
c¸c giai cÊp, tÇng líp x· héi kh¸c: ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi cña giai cÊp c«ng nh©n
®· thay ®æi nhiÒu, phÇn ®«ng trong giai cÊp nµy ®· trung l-u ho¸…Nh-ng thùc
tÕ ®· chøng minh ®ã lµ ý kiÕn hoµn toµn sai lÇm, v× giai cÊp c«ng nh©n hiÖn
nay cã sù biÕn ®æi vÒ sè l-îng, dÞch chuyÓn vµo c¸c giai cÊp kh¸c, nh-ng chÊt
l-îng kh«ng thay ®æi. Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa dï cã hiÖn ®¹i
ho¸ ®Õn ®©u, nh÷ng h×nh thøc cña nã cã thay ®æi thÕ nµo ®i ch¨ng n÷a th× nã
vÉn kh«ng ngõng t¸i sinh ra quan hÖ t- b¶n chñ nghÜa.
Thø hai, m©u thuÉn gi÷a lùc l-îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt trong
lßng chÕ ®é t- b¶n chñ nghÜa ®ang diÔn ra hÕt søc gay g¾t. Giai cÊp t- s¶n ®·
vµ ®ang t×m mäi c¸ch ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ t- b¶n chñ nghÜa nh»m cøu
v·n chÕ ®é thèng trÞ cña chóng. Chóng cã thÓ ®¹t ®-îc mét sè thµnh tùu vµ kÕt
qu¶ nµo ®Êy nh-ng vÉn kh«ng sao kh¾c phôc ®-îc m©u thuÉn c¬ b¶n cña x·
héi t- b¶n. Dï n¬i nµy hay n¬i kh¸c, nÒn kinh tÕ t- b¶n chñ nghÜa vÉn cã kh¶
n¨ng ph¸t triÓn, nh-ng ph¶i th-êng xuyªn ®-¬ng ®Çu víi c¸c cuéc khñng
ho¶ng nÆng nÒ, víi nhiÒu c¬n suy tho¸i vµ n¹n thÊt nghiÖp th-êng xuyªn
kh«ng tr¸nh khái cña hµng chôc triÖu ng-êi. Phong trµo ®Êu tranh cña giai cÊp
c«ng nh©n tuy ®ang ®øng tr-íc nh÷ng thö th¸ch nÆng nÒ, nh-ng bøc tranh
toµn c¶nh cña sù ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n xuÊt thÕ giíi vÉn ®ang chuÈn bÞ
nh÷ng tiÒn ®Ò kh¸ch quan cho giai cÊp c«ng nh©n thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö
cña m×nh dï cã tr¶i qua nh÷ng b-íc th¨ng trÇm, quanh co, nhng nã vÉn tiÕp
tôc diÔn ra theo quy luËt kh¸ch quan cña lÞch sö.
Thø ba, hiÖn nay, giai cÊp c«ng nh©n ®·, ®ang vµ sÏ phÊn ®Êu trë thµnh
lùc l-îng l·nh ®¹o x· héi, n¾m quyÒn lùc nhµ n-íc b»ng nhiÒu con ®-êng
kh¸c nhau. Bëi lÏ ®©y lµ lùc l-îng duy nhÊt ®¹i diÖn cho lùc l-îng s¶n xuÊt
16
hiÖn ®¹i, cho ph-¬ng thøc s¶n xuÊt tiªn tiÕn. Giai cÊp c«ng nh©n lµ ng-êi ®¹i
diÖn cho lîi Ých vµ quyÒn lùc cña nh©n d©n, cña nh©n lo¹i tiÕn bé.
Thø t-, ph¶i ch¨ng, hiÖn nay trong c¸c n-íc t- b¶n ph¸t triÓn, giai cÊp
c«ng nh©n kh«ng cßn bÞ bãc lét nh- tr-íc, ®± “trung lu ho²” v¯ cã cæ phÇn
trong xÝ nghiÖp, cho nªn giai cÊp c«ng nh©n kh«ng cã tinh thÇn c¸ch m¹ng nh
tr-íc, kh«ng cßn cã thÓ ®ãng vai trß l·nh ®¹o c¸ch m¹ng trong cuéc ®Êu tranh
chèng chñ nghÜa t- b¶n. Chñ nghÜa M¸c- Lªnin kh«ng quan niÖm mét giai cÊp
cã kh¶ n¨ng l·nh ®¹o c¸ch m¹ng v× nã nghÌo khæ nhÊt. M-u toan ®em sù
nghÌo khæ ®Ó luËn gi¶i sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n lµ sù xuyªn t¹c
tr¾ng trîn nh÷ng nguyªn lý cña chñ nghÜa M¸c-Lªnin. Sù thùc, ë nh÷ng n-íc
t- b¶n ph¸t triÓn, ®êi sèng cña mét bé phËn kh«ng nhá trong giai cÊp c«ng
nh©n ®· ®-îc c¶i thiÖn. Mét bé phËn c«ng nh©n ®· cã møc sèng cao h¬n. Song
®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ c«ng nh©n ë c¸c n-íc ®ã kh«ng bÞ bãc lét hoÆc bÞ
bãc lét kh«ng ®¸ng kÓ. Mét sè c«ng nh©n cã cæ phÇn, cæ phiÕu trong c«ng ty
nh-ng ®iÒu ®ã kh«ng hÒ lµm thay ®æi mét sù thËt lµ toµn bé t- liÖu s¶n xuÊt tb¶n chñ nghÜa vÉn n»m trong tay giai cÊp t- s¶n. Do ®ã giai cÊp c«ng nh©n vÒ
c¬ b¶n vÉn bÞ bãc lét gi¸ trÞ thÆng d-, vµ bÞ bãc lét nhiÒu h¬n tr-íc.V× vËy mµ
giai cÊp t- s¶n chØ bít mét phÇn lîi nhuËn (chÝnh lµ viÖc cho c«ng nh©n mua
cæ phÇn, cæ phiÕu) ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng c«ng nh©n. Vµ thùc tÕ th× ®êi sèng
cña giai cÊp c«ng nh©n ë c¸c n-íc t- b¶n ph¸t triÓn vÉn cßn nhiÒu t×nh tr¹ng
nghÌo khæ, thÊt nghiÖp, thiÕu nhµ ë, mï ch÷, ®êi sèng bÊp bªnh.
Thø n¨m, còng cã quan ®iÓm cho r»ng, luËn ®iÓm cña M¸c vÒ sø mÖnh
lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n tr-íc ®©y cã thÓ ®óng nh-ng kh«ng cã ®óng
trong thêi ®³i ng¯y nay. Theo hä th× thêi ®³i ng¯y nay l¯ thêi ®³i cña nÒn “v¨n
minh trÝ tuÖ”, cña “kinh tÕ tri thøc”, do ®ã tri thøc míi l¯ lùc lîng tiªn phong,
cã vai trß l·nh ®¹o c¸ch m¹ng. TÊt nhiªn, trÝ thøc cã vai trß quan träng trong
mäi thêi ®¹i.Trong sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi, vai trß trÝ thøc ngµy cµng
cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng. Song, trÝ thøc kh«ng thÓ ®ãng vai trß l·nh ®¹o
thay thÕ vai trß l·nh ®¹o thay thÕ giai cÊp c«ng nh©n. Bëi lÏ: Trong x· héi trÝ
thøc chØ lµ mét tÇng líp ®Æc biÖt vµ kh«ng thuÇn nhÊt. TrÝ thøc ch-a bao giê vµ
17
kh«ng bao giê lµ mét giai cÊp. Nã kh«ng ®¹i biÓu cho mét ph-¬ng thøc s¶n
xuÊt nµo, kh«ng lµ mét lùc l-îng kinh tÕ, chÝnh trÞ ®éc lËp tr-íc c¸c giai cÊp
vµ tÇng líp x· héi kh¸c. Do ®ã, kh«ng cã hÖ t- t-ëng riªng, kh«ng thÓ lµ ng-êi l·nh ®¹o c¸ch m¹ng. MÆt kh¸c, tri thøc kh«ng cã lîi Ých ®èi kh¸ng trùc
tiÕp víi giai cÊp t- s¶n. Díi chÕ ®é t- b¶n, trÝ thøc còng lµm thuª nh-ng ®-îc
giai cÊp t- s¶n ®µo t¹o vµ mét bé phËn ®îc -u ®·i.TrÝ thøc kh«ng ph¶i lµ tÇng
líp cã tinh thÇn c¸ch m¹ng triÖt ®Ó nh- giai cÊp c«ng nh©n. Thùc tÕ lÞch sö
cho thÊy cha bao giê cã tÇng líp trÝ thøc nµo cã thÓ thay thÕ mét giai cÊp ®Ó
l·nh ®¹o c¸ch m¹ng.TrÝ thøc bao giê còng lµ trÝ thøc cña mét giai cÊp nhÊt
®Þnh vµ th-êng lµ cña giai cÊp thèng trÞ x· héi.
Tõ sù ph©n tÝch vÒ ®Þa vÞ kinh tÕ x· héi vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm x· héi chÝnh
trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n, chÝnh ®ã lµ nh÷ng c¬ së kh¸ch quan ®Ó kh¼ng ®Þnh
giai cÊp c«ng nh©n cã sø mÖnh lÞch sö lµ ®Êu tranh ®Ó thñ tiªu chÕ ®é t- b¶n
chñ nghÜa vµ tõng bíc x©y dùng thµnh c«ng x· héi míi – x· héi x· héi chñ
nghÜa vµ chñ nghÜa céng s¶n trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi.
§Ó hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö ®ã, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i tù tæ chøc ra
chÝnh §¶ng cña m×nh, tiÕn hµnh cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, thiÕt lËp
chuyªn chÝnh v« s¶n, thùc hiÖn qu¸ tr×nh c¶i t¹o x· héi cò vµ x©y dùng x· héi
míi – x· héi x· héi chñ nghÜa vµ céng s¶n chñ nghÜa.
III. Vai trß cña §¶ng céng s¶n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö
cña giai cÊp c«ng nh©n
§Ó thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp c«ng nh©n, §¶ng céng s¶n lµ
nh©n tè quyÕt ®Þnh tr-íc tiªn.
Cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n chèng giai cÊp t- s¶n, tr¶i qua
nhiÒu giai ®o¹n tõ thÊp ®Õn cao, tõ tù ph¸t ®Õn tù gi¸c. YÕu tè cã ý nghÜa
quyÕt ®Þnh sù chuyÓn biÕn vÒ chÊt lµ sù th©m nhËp cña chñ nghÜa M¸c vµo
phong trµo c«ng nh©n. Sù th©m nhËp ®ã dÉn ®Õn sù h×nh thµnh chÝnh §¶ng cña
giai cÊp c«ng nh©n. Sau khi ra ®êi, §¶ng céng s¶n víi vai trß lµ ng-êi tiÕp tôc
sù nghiÖp kÕt hîp chñ nghÜa M¸c víi phong trµo c«ng nh©n trªn quy m« lín
18
h¬n nh»m giµnh th¾ng lîi trong cuéc ®Êu tranh chèng giai cÊp t- s¶n, ®· x©y
dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi.
Trong cuéc ®Êu tranh chèng giai cÊp t- s¶n, chØ khi nµo giai cÊp c«ng
nh©n tù tæ chøc ra chÝnh §¶ng cña m×nh ®Ó l·nh ®¹o th× cuéc ®Êu tranh míi cã
thÓ ®¶m b¶o giµnh ®-îc th¾ng lîi trän vÑn.
§¶ng céng s¶n lµ bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña giai cÊp c«ng nh©n.Môc
®Ých vµ lîi Ých cña §¶ng vµ cña giai cÊp c«ng nh©n lµ thèng nhÊt. Kh«ng cã
§¶ng céng s¶n – h¹t nh©n chÝnh trÞ cña phong trµo c«ng nh©n, b¶n th©n giai
cÊp c«ng nh©n kh«ng thÓ trë thµnh lùc l-îng chÝnh trÞ ®éc lËp, còng kh«ng thÓ
trë thµnh giai cÊp l·nh ®¹o c¸ch m¹ng.
§¶ng céng s¶n lµ ng-êi ®¹i diÖn ch©n chÝnh cho lîi Ých cña giai cÊp c«ng
nh©n vµ lîi Ých d©n téc. Trong ph¹m vi mét níc ®ång thêi còng v× lîi Ých
chung cña phong trµo céng s¶n vµ quèc tÕ. ChÝnh v× vËy, giai cÊp c«ng nh©n
díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®· t¹o ra ®-îc c¬ së thèng nhÊt t- t-ëng vµ hµnh
®éng, ph¸t huy t- c¸ch lµ ng-êi l·nh ®¹o trong ®Êu tranh chèng ¸p bøc bãc lét
x©y dùng x· héi míi.
Søc m¹nh ®Ó chiÕn th¾ng giai cÊp t- s¶n vµ mäi kÎ thï kh¸c, kh«ng ph¶i
chØ lµ ë sè l-îng vµ ë tinh thÇn chiÕn ®Êu cña giai cÊp c«ng nh©n mµ chñ yÕu
lµ ë tr×nh ®é tæ chøc vµ gi¸c ngé chÝnh trÞ cña nã. §iÒu ®ã ®-îc thÓ hiÖn tËp
trung ë chÝnh §¶ng- mét tæ chøc bao gåm nh÷ng ngêi -u tó nhÊt, gi¸c ngé
chÝnh trÞ x· héi cao, cã tinh thÇn ®Êu tranh kiªn quyÕt nhÊt cña giai cÊp c«ng
nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng. V× vËy §¶ng céng s¶n lu«n lµ ®éi tiªn phong
chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n vµ cña toµn x· héi.§¶ng cã nhiÖm vô s¸ng t¹o
chñ nghÜa M¸c – Lªnin, ph©n tÝch ®óng ®¾n hoµn c¶nh lÞch sö cô thÓ trong
mçi giai ®o¹n c¸ch m¹ng, ®Ò ra môc tiªu, ph-¬ng híng, ®-êng lèi, chÝnh s¸ch
®óng, phï hîp víi yªu ph¸t triÓn kh¸ch quan cña ®Êt n-íc. §ång thêi §¶ng
gi¸o dôc, tæ chøc, l·nh ®¹o giai cÊp c«ng nh©n vµ toµn thÓ nh©n d©n thùc hiÖn
c«ng cuéc xo¸ bá chÕ ®é x· héi cò, x©y dùng thµnh c«ng chÕ ®é x· héi míi x·
héi chñ nghÜa tiÕn lªn chñ nghÜa céng s¶n.
19
C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa víi
viÖc hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö cña giai cÊp
c«ng nh©n
Trong qu¸ tr×nh giai cÊp c«ng nh©n muèn hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö cña
m×nh, ph¶i th«ng qua c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa.
Tõ c¸ch m¹ng x· héi sang c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ cuéc c¸ch
m¹ng nh»m thay thÕ chÕ ®é t- b¶n chñ nghÜa ®· lçi thêi b»ng chÕ ®é x· héi
chñ nghÜa khi ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ tinh thÇn cho sù thay ®æi ®ã ®· ë møc ®é
nhÊt ®Þnh, khi ®· hoµn thµnh t×nh thÕ c¸ch m¹ng.B¶n chÊt cña c¸ch m¹ng x·
héi chñ nghÜa lµ cuéc c¸ch m¹ng tiÕn hµnh tÊt c¶ cuéc c¸ch m¹ng x· héi,
mang tÝnh chÊt toµn diÖn, triÖt ®Ó, l©u dµi. ThÓ hiÖn: xo¸ bá tËn gèc chÕ ®é ng-êi bãc lét ngêi, xo¸ bá ph©n chia giai cÊp ¸p bøc giai cÊp vµ bãc lét giai cÊp;
v× ®-îc tiÕn hµnh trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc x· héi tõ c¬ së h¹ tÇng tíi kiÕn tróc
th-îng tÇng, tõ sinh ho¹t vËt chÊt ®Õ sinh ho¹t tinh thÇn, nªn ®©y lµ cuéc c¸ch
m¹ng l«i cuèn ®îc ®«ng ®¶o quÇn chóng nh©n d©n, ®em l¹i quyÒn lîi cho sè
®«ng nh©n d©n lao ®éng, nh Lªnin ®± tõng nãi: ”c²ch m³ng x± héi chñ nghÜa
l¯ ng¯y héi quÇn chóng”; ®©y l¯ cuéc c²ch m³ng mang tÝnh chÊt l©u d¯i, gian
khæ vµ phøc t¹p v× nã míi vµ ch-a cã trong lÞch sö, do ®ã ph¶i võa lµm, võa
rót kinh nghiÖm, võa bæ xung…
C.M¸c vµ Ph.¡ngghen coi c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa lµ mét qu¸ tr×nh
liªn tôc vµ nhÊn m¹nh qu¸ tr×nh liªn tôc, nh-ng ®-îc chia lµm hai giai ®o¹n:
giµnh chÝnh quyÒn vµ chuyÓn lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Hai «ng ®· ®Æt
hy väng nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn næ ra cña c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa: næ ra ë
nh÷ng n-íc t- b¶n ph¸t triÓn vµ th¾ng lîi ®ång lo¹t ë c¸c níc t- b¶n ph¸t
triÓn. Víi nh÷ng n-íc chËm ph¸t triÓn theo C.M¸c vµ Ph.¡ngghen khi nghiªn
cøu vÒ vÊn ®Ò nµy coi ®ã lµ mét bé phËn cña c¸ch m¹ng v« s¶n. NÕu c¸ch
m¹ng x· héi næ ra ë nh÷ng n-íc nµy th× giai cÊp c«ng nh©n cÇn lµm : ph¶i biÕt
kÕt hîp gi÷a phong trµo c«ng nh©n víi phong trµo n«ng d©n, ®ång thêi kÕt hîp
víi lùc l-îng t- s¶n ®Ó chèng phong kiÕn (tøc lµ lËt ®æ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi
20
- Xem thêm -