Tài liệu T006 quan điểm của chủ nghĩa mác về con người

TiÓu luËn triÕt häc Lêi më ®Çu Ph¸t triÓn con ng-êi lµ môc tiªu cao c¶ nhÊt c¶ nhÊt cña toµn nh©n lo¹i. Lµn sãng v¨n minh thø ba ®ang ®-îc loµi ng-êi tíi mét kØ nguyªn míi, më ra bao kh¶ n¨ng ®Ó hä t×m ra nh÷ng con ®-êng tèi -u ®i tíi t-¬ng lai. Trong bèi c¶nh ®ã sù tan r· cña hÖ thèng x· héi chñ nghÜa cµng lµm cho c¸c t- t-ëng tù do t×m kiÕm con ®-êng kh¶ quan nhÊt cho sù nghiÖp ph¸t triÓn con ng-êi ViÖt Nam cµng dÔ ®i ®Õn phñ nhËn vai trß vµ kh¶ n¨ng cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin. Trong thùc tÕ, kh«ng Ýt ng-êi rÏ ngang ®i t×m kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®ã trong chñ nghÜa t- b¶n. NhiÒu ng-êi trë vÒ phôc sinh vµ t×m sù hoµn thiÖn con ng-êi trong c¸c t«n gi¸o vµ hÖ t- t-ëng truyÒn thèng, con ng­êi l³i “s²ng t³o” ra nh÷ng t­ t­ëng, t«n gi²o míi cho “phï hîp” h¬n víi con ng­êi ViÖt Nam hiÖn nay. Song nh×n nhËn l¹i mét c¸ch thËt sù kh¸ch quan vµ khoa häc sù tån t¹i cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin trong x· héi ta, cã lÏ kh«ng ai phñ nhËn ®-îc vai trß -u tréi vµ triÓn väng cña nã trong sù ph¸t triÓn con ng-êi. Trªn c¬ së vËn dông khoa häc vµ s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c Lªnin vÒ con ng-êi t¹i héi nghÞ lÇn thø t- cña ban chÊp hµnh trung -¬ng kho¸ VII, §¶ng ta ®· ®Ò ra vµ th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ viÖc ph¸t triÓn con ng-êi ViÖt Nam toµn diÖn víi t- c¸ch quyÕt vÒ viÖc TiÓu luËn triÕt häc ph¸t triÓn con ng-êi ViÖt Nam toµn diÖn víi t­ c²ch l¯ “®éng lùc cña sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi ®ång thêi lµ môc tiªu cña chñ nghÜa x± héi. §ã l¯ “con ng­êi ph²t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, c­êng tr²ng vÒ thÓ chÊt, phong phò vÒ tinh thÇn, trong s²ng vÒ ®³o ®øc”. Do nhËn thøc ®-îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò con ng-êi, em ®· chän ®Ò tµi: “Quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c vÒ con ng­êi“. TiÓu luËn triÕt häc Néi dung ch-¬ng i. lý luËn cña chñ nghÜa m¸c vÒ con ng-êi. I.B¶n chÊt cña con ng-êi. a. Quan ®iÓm cña c¸c nhµ triÕt häc tr-íc M¸c vÒ con ng-êi: Cã thÓ nãi vÊn ®Ò con ng-êi lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña thÕ giíi tõ tr-íc tíi nay. §ã lµ vÊn ®Ò mµ lu«n ®-îc c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu ph©n tÝch mét c¸ch s©u s¾c nhÊt. Kh«ng nh÷ng thÕ trong nhiÒu ®Ò tµi khoa häc cña x· héi x-a vµ nay th× ®Ò tµi con ng-êi lµ mét trung t©m ®-îc c¸c nhµ nghiªn cøu cæ ®¹i ®Æc biÖt chó ý. C¸c lÜnh vùc t©m lý häc, sinh häc, y häc, triÕt häc, x· héi häc.v.v...Tõ rÊt sím trong lÞch sö ®· quan t©m ®Õn con ng-êi vµ kh«ng ngõng nghiªn cøu vÒ nã. Mçi lÜnh vùc nghiªn cøu ®ã ®Òu cã ý nghÜa riªng ®èi v-ãi sù hiÓu biÕt vµ lµm lîi cho con ng-êi. H¬n bÊt cø mét lÜnh vùc nµo kh¸c, lÜnh vùc triÕt häc l¹i cã nhiÒu m©u thuÉn trong quan ®iÓm, nhËn thøc vµ nã ®· g©y nªn sù TiÓu luËn triÕt häc ®Êu tranh kh«ng biÕt khi nµo dõng. Nh÷ng lËp tr-êng chÝnh trÞ tr×nh ®é nhËn thøc vµ t©m lý cña nh÷ng ng-êi nghiªn cøu kh¸c nhau vµ do ®ã ®· ®-a ra nh÷ng t- t-ëng h-íng gi¶i quyÕt kh¸c nhau. Khi ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò con ng-êi c¸c nhµ triÕt häc ®Ó tù hái: Thùc chÊt con ng-êi lµ g× vµ ®Ó t×m c¸ch tr¶ lêi c©u hái ®ã ph¶i gi¶i quyÕt hµng lo¹t m©u thuÉn troch chÝnh con ng-êi. Khi ph©n tÝch c¸c nhµ triÕt häc cæ ®¹i coi con ng-êi lµ mét tiÓu vò trô, lµ mét thùc thÓ nhá bÐ trong thÕ giíi réng lín, b¶n chÊt con ng-êi lµ b¶n chÊt vò trô. Con ng-êi lµ vËt cao quý nhÊt trong trêi ®Êt, lµ chóa tÓ cña mu«n loµi. ChØ ®øng sau thÇn linh. Con ng-êi ®-îc chia lµm hai phÇn lµ phÇn x¸c vµ phÇn hån. Chñ nghÜa duy t©m vµ t«n gi¸o th× cho r»ng: PhÇn hån lµ do th-îng ®Õ sinh ra; quy ®Þnh, chi phèi mäi ho¹t ®éng cña phÇn x¸c, linh hoßn con ng-êi tån t¹i m·i m·i. Chñ nghÜa duy vËt th× ng-îc l¹i hä cho r»ng phÇn x¸c quyÕt ®Þnh vµ chi phèi phÇn hån, kh«ng cã linh hån nµo lµ bÊt tö c¶, vµ qu¸ tr×nh nhËn thøc ®ã kh«ng ngõng ®-îc ph¸t hiÖn. Cµng ngµy c¸c nhµ triÕt häc t×m ra ®-îc b¶n chÊt cña con ng-êi vµ kh«ng ngõng kh¾c phôc lý luËn tr-íc ®ã. TriÕt häc thÕ kû XV - XVIII ph¸t triÓn quan ®iÓm triÕt häc vÒ con ng-êi trªn c¬ së khoa häc tù nhiªn ®· kh¾c phôc vµ b¾t ®Çu ph¸t TiÓu luËn triÕt häc triÓn. Chñ nghÜa duy vËt m¸y mãc coi con ng-êi nh- mét bé m¸y vËn ®éng theo mét quy luËt cæ. Häc chñ nghÜa duy t©m chñ quan vµ thuyÕt kh«ng thÓ biÕt mét mÆt coi c¸i t«i vµ c¶m gi¸c cña c¸i t«i lµ trung t©m s¸ng t¹o ra c¸i kh«ng t«i, mÆt kh¶ cho r»ng c¸i t«i kh«ng cã kh¶ n¨ng v-ît qu¸ c¶m gi¸c cña m×nh nªn vÒ b¶n chÊt lµ nhá bÐ yÕu ít, phô thuéc ®Êng tíi cao. C¸c nhµ triÕt häc thuéc mét mÆt ®Ò cao vai trß s¸ng t¹o cña lý tÝnh ng-êi, mÆt kh¸c coi con ng-êi, mÆt kh¸c coi con ng-êi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ hoµn c¶nh. C¸c nhµ triÕt häc cæ ®iÓn ®øc, tõ Cart¬ ®Õn Heghen ®· ph¸t triÓn quan ®iÓm triªt häc vÒ con ng-êi theo h-íng cña chñ nghÜa duy t©m. §Æc biÖt Heghen quan niÖm con ng-êi lµ hiÖn th©n cña ý niÖm tuyÖt ®èi lµ con ng-êi ý thøc vµ do ®ã ®êi sèng con ng-êi chØ ®-îc xem xÐt vÌ mÆt tinh thÇn Song Heghen còng lµ ng-êi ®Çu tiªn th«ng qua viÖc xem xÐt c¬ chÕ ho¹t ®éng cña ®êi sèng tinh thÇn mµ ph¸t hiÖn ra quy luËt vÒ sù ph¸t triÓn cña ®êi sèng tinh thÇn c¸ nh©n. §ång thêi Heghen còng ®· nghiªn cøu b¶n chÊt qu¸ tr×nh t- duy kh¸i qu¸t c¸c quy luËt c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh ®ã. Sau khi ®o¹n tuyÖt víi chñ nghÜa duy t©m Heghen, ph¬ b¸ch ®· phª ph¸n tÝnh siªu tù nhiªn, phi thÓ x¸c trong quan niÖm triÕt häc Heghen, «ng quan niÖm con ng-êi lµ s¶n phÈm c¶u tù nhiªn, cã b¶n TiÓu luËn triÕt häc n¨ng tù nhiªn, lµ con ng-êi sinh häc trùc quan, phô thuéc vµo hoµn c¶nh, «ng ®· sö dông thµnh tùu cña khoa häc tù nhiªn ®Ó chøng minh mèi liªn hÖ kh«ng thÓ chia c¾t cña t- duy víi nh÷ng qu¸ tr×nh vËt chÊt diÔn ra trong c¬ thÓ con ng-êi, song khi gi¶i thÝch con ng-êi trong mèi liªn hÖ céng ®ång th× ph¬ b¸ch l¹i r¬i vµo lËp tr-êng cña chñ nghÜa duy t©m. Tãm l¹i: C¸c quan niÖm triÕt häc nãi trªn ®· ®i ®Õn nh÷ng c¸c thøc lý luËn xem xÐt ng-êi mét c¸ch trõu t-îng. §ã lµ kÕt qu¶ cña viÖc tuyÖt ®èi ho¸ phÇn hån thµnh con ng-êi trõu t-îng. Tù ý thøc cßn chñ nghÜa duy vËt trùc quan th× tuyÖt ®èi ho¸ phÇn x¸c thµnh con ng-êi trõu t-îng. Sinh häc, tuy nhiªn hä vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ, c¸c quan niÖm nãi trªn ®Òu ch-a chó ý ®Çy ®ñ ®Õn b¶n chÊt con ng-êi. Sau nµy chñ nghÜa M¸c ®· kÕ thõa vµ kh¾c phôc nh÷ng mÆt h¹n chÕ ®ã, ®ång thêi ph¸t triÓn nh÷ng quan niÖm vÒ con ng-êi ®· cã trong c¸c häc thuyÕt triÕt häc tr-íc ®©y ®Ó ®i tíi quan niÖm vÒ con ng-êi thiÖn thùc, con ng-êi thùc tiÔn c¶i t¹o tù nhiªn vµ x· héi víi t- cd¸ch lµ con ng-êi hiÖn thùc. Con ng-êi võa lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi ®ång thêi võa lµ chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn. b. Con ng-êi lµ chñ thÓ sinh ®éng nhÊt cña x· héi. TiÓu luËn triÕt häc Sù “sinh ®éng” ë ®©y cã nghÜa l¯ con ng­êi cã thÓ chinh phóc tù nhiªn, cØa t¹o tù nhiªn. Tuy r»ng con ng-êi ®· bá xa giíi ®éng vËt trong qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ nh-ng nh- thÕ kh«ng cã nghÜa lµ con ng-êi ®· lét bá tÊt c¶ nh÷ng c¸i tù nhiªn ®Ó kh«ng cßn mét sù liªn hÖ nµo víi tæ tiªn cña m×nh. Con ng-êi lµ s¶n phÈm tù nhiªn, lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ l©u dµi cña giíi h÷u sinh, ®· lµ con ng-êi th× ph¶i tr¶i qua giai ®o¹n sinh tr-ëng, tö vong, mçi con ng-êi ®Òu cã nhu cÇu ¨n, mÆc ë, sinh ho¹t... Song con ng-êi khong ph¶i lµ ®éng vËt thuÇn tuý nh- c¸c ®éng vËt kh¸c mµ xÐt trªn khÝa c¹nh x· héi th× con ng-êi lµ ®éng vËt cã tÝnh x· héi, con ng-êi lµ s¶n phÈm cña x· héi, mang b¶n tÝnh x· héi. Nh÷ng yÕu tè x· héi lµ tÊt c¶ nh÷ng quan hÖ, nh÷ng biÕn ®æi xuÊt hiÖn do ¶nh h-ëng cña c¸c ®iÒu kiÖn x· héi kh¸c nhau, nh÷ng quy ®Þnh vÒ mÆt x· héi to¹ nªn con ng-êi. Con ng-êi chØ cã thÓ tån tÞa ®-îc khi tiÕn hµnh lao ®éng s¶n xuÊt cña c¶i vËt chÊt ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu m×nh vµ chÝnh lao ®éng s¶n xuÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh h×nh thµnh con ng-êi vµ ý thøc. Lao ®éng lµ nguån gèc duy nhÊt cña vËt chÊt, vËt chÊt quyÕt ®Þnh tinh thÇn theo logic th× lao ®éng lµ nguån gèc cña v¨n ho¸ vËt chÊt vµ tinh thÇn. TiÓu luËn triÕt häc MÆt kh¸c trong lao ®éng con ng-êi quan hÖ víi nhau trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, ®ã lµ nh÷ng quan hÖ nÒn t¶ng ®Ó tõ ®ã h×nh thµnh c¸c quan hÖ x· héi kh¸c trong c¸c lÜnh vùc ®êi sèng vµ tinh thÇn. ChÝnh v× con ng-êi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi cho nªn con ng-êi chÞu sù chi phèi cña m«i tr-êng tù nhiªn vµ x· héi cïng c¸c quy luËt biÕn ®æi cña chóng. C¸c quy luËt tù nhiªn nh- quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a c¬ thÓ vµ m«i tr-êng, quy luËt vÒ qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt... t¸c ®éng t¹o nªn ph-¬ng diÖn sinh häc cña con ng-êi. C¸c quy luËt t©m lý, ý thøc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng trªn nÒn t¶ng sinh häc cña con ng-êi h×nh thµnh t- t-ëng t×nh c¶m kh¸t väng niÒm tin, ý chÝ. C¸c quy luËt x· héi quy ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a ng-êi víi ng-êi, ®iÒu chØnh hµnh vi cña con ng-êi. HÖ thèng c¸c quy luËt trªn còng t¸c ®éng lªn con ng-êi, t¹o nªn thÓ thèng nhÊt hoµn chØnh gi÷a sinh häc c¸i x· héi trong con ng-êi. Víi t- c¸ch lµ con ng-êi x· héi, lµ con ng-êi ho¹t ®éng thùc tiÔn con ng-êi s¶n xuÊt vµ cña c¶i vËt chÊt, t¸c ®éng vµo tù nhiªn ®Ó c¶i t¹o tù nhiªn, con ng-êi lµ chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn. Nh- vËy con ng-êi võa do tù nhiªn sinh ra, bÞ phô thuéc vµo tù nhiªn võa t¸c ®éng vµo tù nhiªn. T×nh c¶m thèng trÞ tù nhiªn chØ cã con ng-êi míi kh¾c phôc ®-îc tù nhiªn b»ng c¸ch t¹o ra nh÷ng vËt chÊt, hiÖn t-îng TiÓu luËn triÕt häc kh«ng nh- tù nhiªn b»ng c¸ch to¹ ra nh÷ng vËt chÊt, hiÖn t-îng kh«ng nh- tù nhiªn vèn cã b»ng c¸ch ®ã con ng-êi ®· biÕn ®æi bé mÆt cña tù nhiªn, b¾t tù nhiªn ph¶i phôc vô con ng-êi. Tuy nã lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn. Mét ®iÒu ch¾c ch¾n r»ng cã con ng-êi chØ cã thÓ thèng trÞ tù nhiªn nÕu biÕt tu©n theo vµ n¾m b¾t c¸c quy luËt cña chÝnh b¶n th©n ®ã. Qu¸ tr×nh c¶i biÕn tù nhiªn, con ng-êi còng t¹o ra lÞch sö cho m×nh. Con ng-êi kh«ng nh÷ng lµ s¶n phÈm cña x· héi mµ con ng-êi cßn lµ chñ thÓ c¶i t¹o chóng. B»ng mäi ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt con ng-êi s¸ng t¹o ra toµn bé nÒn v¨n ho¸ vËt chÊt, tinh thÇn. B»ng ho¹t ®éng c¸ch m¹ng. Con ng-êi ®¸nh dÊu thªm c¸c trang sö míi cho chÝnh m×nh mÆc dï tù nhiªn vµ x· héi ®Òu vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt kh¸ch quan song qu¸ tr×nh vËn ®éng cña con ng-êi lu«n xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu, ®éng c¬ vµ høng thó, theo ®uæi nh÷ng môc ®Ých nhÊt ®Þnh vµ do ®ã ®· t×m c¸ch h¹n chÕ hoÆc më réng ph¹m vi t¸c dông cu¶ quy luËt cho phï hîp víi nhu cÇu vµ môc ®Ých cña m×nh. NÕu kh«ng cã con ng-êi víi t- c¸ch lµ chñ thÓ sinh ®éng nhÊt cña x· héi th× kh«ng thÓ cã x· héi, kh«ng thÓ cã sù vËn ®éng cña x· héi mµ v-ît lªn tÊt c¶ chÝnh lµ cña c¶i vËt chÊt. II. Quan ®iÓm chñ nghÜa M¸c vÒ con ng-êi. TiÓu luËn triÕt häc Chñ nghÜa x· héi do con ng-êi vµ v× von ng-êi. Do vËy, h×nh thµnh míi quan hÖ ®óng ®¾n vÒ con ng-êi vÒ vai trß cña con ng-êi trong sù ph¸t triÓn x· héi nãi chung, trong x· héi chñ nghÜa nãi riªng lµ mét vÊn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®-îc cña thÕ giíi quan M¸c Lªnin. Theo chñ nghÜa M¸c - Lªnin con ng-êi lµ kh¸i niÖm chØ nh÷ng c¸ thÓ ng-êi nh- mét chØnh thÓ trong sù thèng nhÊt gi÷a mÆt sinh häc vµ mÆt x· héi cña nã. Con ng-êi lµ s¶n phÈm cña sù tiÕn ho¸ l©u dµi tõ giíi tù nhiªn vµ giíi sinh vËt. Do vËy nhiÒu quy luËt sinh vËt häc cïng tån t¹i vµ t¸c ®éng ®Õn con ng-êi. §Ó tån t¹i víi t- c¸ch lµ mét con ng-êi tr-íc hÕt con ng-êi còng ph¶i ¨n, ph¶i uèng... §iÒu ®ã gi¶i thÝch v× sao M¸c cho r»ng co ng-êi tr-íc hÕt ph¶i ¨n, mÆc ë råi míi lµm chÝnh trÞ. Nh-ng chØ dõng l¹i ë mét sè thuéc tØnh sinh häc cña con ng-êi th× kh«ng thÓ gi¶i thÝch ®-îc b¶n chÊt cña con ng-êi. Kh«ng chØ cã “con ng­êi l¯ tæng ho¯ c²c quan hÖ x± héi” m¯ thùc ra quan ®iÓm cña M¸c lµ mét quan ®iÓm toµn diÖn. M¸c vµ Anghen nhiÒu lÇn kh¼ng ®Þnh l¹i quan ®iÓm cña nh÷ng nhµ triÕt häc ®i tr-íc r»ng. Con ng-êi lµ mét bé phËn cña giíi tù nhiªn, lµ mét ®éng vËt x· héi, nh-ng kh¸c víi hä, M¸c, Anghen; TiÓu luËn triÕt häc xem xÐt mÆt tù nhiªn cña con ng-êi, nh- ¨n, ngñ, ®i l¹i, yªu thÝch... Kh«ng cßn hoµn mang tÝnh tù nhiªn nh- ë con vËt mµ ®· ®-îc x· héi ho². M²c viÕt: “B°n chÊt cða con ng-êi kh«ng ph¶i lµ mét c¸i trõu t-îng cè h÷u cña c¸ nh©n riªng biÖt. Trong tÝnh hiÖn thùc cña nã b¶n chÊt cña con ng-êi lµ tæng hoµ cña nh÷ng mèi quan hÖ x· héi” con ng­êi l¯ sù kÕt hîp gi÷a mÆt tù nhiªn v¯ mÆt x± héi nªn M¸c nhiÒu lÇn ®· so s¸nh con ng-êi víi con vËt, so s¸nh con ng-êi víi nh÷ng con vËt cã b¶n n¨ng gÇn gièng víi con ng-êi... Vµ ®Ó t×m ra sù kh¸c biÖt ®ã. M¸c ®· chØ ra sù kh¸c biÖt ë nhiÒu chç nh- chØ cã con ng-êi lµm ra t- liÖu sinh ho¹t cña m×nh, con ng-êi biÕn ®æi tù nhiªn theo quy luËt cña tù nhiªn, con ng-êi lµ th-íc ®o cña v¹n vËt, con ng-êi s¶n xuÊt ra c«ng cô s¶n xuÊt... LuËn ®iÓm xem con ng-êi lµ sinh vËt biÕt chÕ t¹o ra c«ng cô s¶n xuÊt ®-îc xem lµ luËn ®iÓm tiªu biÓu cña chñ nghÜa M¸c vÒ con ng-êi. LuËn ®iÓm cða M²c coi “B°n chÊt cña con ng-êi lµ tæng hoµ c²c quan hÖ x± héi” M²c ho¯n to¯n kh«ng cã ý phð nhËn vai trß cða c¸c yÕu tè vµ ®Æc ®iÓm sinh häc cña con ng-êi, «ng chØ ®èi lËp luËn ®iÓm coi con ng-êi ®¬n thuÇn nh- mét phÇn cña giíi tù nhiªn cßn bá qua, kh«ng nãi g× ®Õn mÆt x· héi cña con ng-êi. Khi x¸c ®Þnh b¶n chÊt cña con ng-êi tr-íc hÕt M¸c nªu bËt c¸i chung, c¸i kh«ng TiÓu luËn triÕt häc thÓ thiÕu vµ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh lµm cho con ng-êi trë thµnh mét con ng­êi. Sau, th× khi nãi ®Õn “Sù ®Þnh h­íng hîp lý vÒ mÆt sinh häc” Lªnin cñng chØ b¸c bá c¸c yÕu tè x· héi th-êng xuyªn t¸c ®éng vµ ¶nh h-ëng to lín ®èi víi b¶n chÊt vµ sù ph¸t triÓn cña con ng-êi. ChÝnh Lªnin còng ®· kh«ng t¸n thµnh quan ®iÓm cho r»ng mä ng­êi ®Òu ngang nhau vÒ mÆt sinh häc. ¤ng viÕt “thùc hiÖn mét sù b×nh ®¼ng vÒ søc lùc vµ tµi n¨ng con ng-êi th× ®ã lµ mét ®iÒu ngu xuÈn... Nãi tíi b×nh ®¼ng th× ®ã lu«n lu«n lµ sù b×nh ®¼ng x· héi, b×nh ®¼ng vÒ ®Þa vÞ chØ kh«ng ph¶i lµ sù b×nh ®¼ng vÒ thÓ lùc vµ trÝ lùc cða c² nh©n”. §Ó kh¼ng ®Þnh cho tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö cña x· héi loµi ng-êi lµ sù thay thÕ lÉn nhau cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi, M¸c ®· nãi tíi viÖc lÊy sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña con ng-êi lµm th-íc ®o chung cho sù ph¸t triÓn x· héi, M¸c cho r»ng xu h-íng chung cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö ®-îc quy ®Þnh bëi sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi bao gåm con ng-êi vµ nh÷ng c«ng cô lao ®éng do con ng-êi t¹o ra, sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi, tù nã ®· nãi lªn tr×nh ®é ph¸t triÓn cña x· héi qua viÖc con ng-êi ®· chiÕm lÜnh x· héi vµ sö dông ngµy cµng nhiÒu lùc l-îng tù nhiªn víi t- c¸ch lµ c¬ së vËt chÊt cho ho¹t ®éng sèng cña chÝnh con TiÓu luËn triÕt häc ng-êi vµ quyÕt ®Þnh quan hÖ gi÷a ng-êi víi ng-êi trong s¶n xuÊt. S¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn tÝnh chÊt x· héi ho¸ ngµy cnµg t¨ng. ViÖc tiÕn hµnh s¶n xuÊt tËp thÓ b»ng lùc l-îng cña toµn x· héi vµ sù ph¸t triÓn míi cña nÒn s¶n xuÊt do nã mang l¹i sÏ cÇn ®Õn nh÷ng con ng-êi hoµn toµn míi. Nh÷ng con ng-êi cã n¨ng lùc ph¸t triÓn toµn diÖn vµ ®Õn l-ît nã, nÒn s¶n xuÊt sÏ t¹o nªn nh÷ng con ng-êi míi, sÏ lµm nªn nh÷ng thµnh viªn trong x· héi cã kh¶ n¨ng sö dông mét c¸ch toµn diÖn n¨ng lùc ph¸t triÓn cña m×nh theo M¸c "ph¸t triÓn s¶n xuÊt v× sù phån vinh cña x· héi, v× cuéc sèng tèt ®Ñp h¬n cho mçi thµnh viªn trong céng ®ång x· héi vµ ph¸t triÓn con ng-êi toµn diÖn lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt ®Ó lµm t¨ng thªm nÒn s¶n xuÊt x· héi" ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng con ng-êi ph¸t triÓn toµn diÖn h¬n n÷a, M¸c coi sù kÕt hî chÆt chÏ gi÷a ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn con ng-êi lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p m¹nh mÏ ®Ó c¶i biÕn x· héi. Con ng-êi kh«ng chØ lµ chñ thÓ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt lµ yÕu tè hµng ®Çu, yÕu tè ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong lùc l-îng s¶n xuÊt cña x· héi mµ h¬n n÷a, con ng-êi cßn ®ãng vai trß lµ chñ thÓ ho¹t ®éng cña qu¸ tr×nh lÞch sö. Th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chËt con ng-êi s¸ng t¹o ra lÞch sö cña m×nh, lÞch sö 7cña x· héi loµi ngoµi. Tõ ®ã quan niÖm ®ã M¸c kh¼ng ®Þnh sù ph¸t triÓn TiÓu luËn triÕt häc cña lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi cã ý nghÜa lµ sù ph¸t triÓn phong phó b¶n chÊt con ng-êi, coi nh- lµ mét môc ®Ých tù th©n. Bëi vËy theo M¸c ý nghÜa lÞch sö môc ®Ých cao c¶ cña sù ph¸t triÓn x· héi lµ ph¸t triÓn con ng-êi toµn diÖn, n©ng cao n¨ng lùc vµ phÈm gi¸ con ng-êi, gi¶i phãng con ng-êi, lo¹i trõ ra khái cuéc sèng con ng-êi ®Ó con ng-êi ®-îc sèng víi cuéc sèng ®Ých thùc. Vµ b-íc quan träng nhÊt trªn con ®-êng ®ã lµ gi¶i phãng con ng-êi vÒ mÆt x· héi. §iÒu ®ã cho thÊy trong quan niÖm cña M¸c thùc chÊt cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö x· héi loµi ng-êi lµ v× con ng-êi, v× cuéc sèng ngµy cnµg tèt ®Ñp h¬n cho con ng-êi, ph¸t triÓn con ng-êi toµn diÖn vµ gi¶i phãng con ng-êi, nãi theo Anghen lµ ®-a con ng-êi tõ v-¬ng quèc cña tÊt yÕu sang v-¬ng quèc cña tù do, con ng-êi cuèi cïng còng lµ ng-êi t«n t¹i cña x· héi cña chÝnh m×nh, ®ång thêi còng trë thµnh ng-êi chñ cña tù nhiªn, ng-êi chñ b¶n th©n m×nh. §ã lµ qu¸ tr×nh mµ nh©n lo¹i ®· tù t¹o ra cho m×nh nh÷ng ®iÒu kiÖn, nh÷ng kh¶ n¨ng cho chÝnh m×nh nh»m ®em l¹i sù ph¸t triÓn toµn diÖn, tù do vµ hµi hoµ cho mçi con ng-êi trong céng ®ång nh©n lo¹i t¹o cho con ng-êi n¨ng lùc lµm chñ tiÕn tr×nh lÞch sö cña chÝnh m×nh. TiÓu luËn triÕt häc Quan niÖm cña M¸c vÒ ®Þnh h-íng ph¸t triÓn x· héi lÊy sù ph¸t triÓn cña con ng-êi lµm th-íc ®o chung cµng ®-îc kh¼ng ®Þnh trong bèi c¶nh lÞch sö cña x· héi loµi ng-êi. Ngµy nay loµi ng-êi ®ang sèng trong bèi c¶nh quèc tÕ ®Çy nh÷ng biÕn ®éng, céng ®ång thÕ giíi ®ang thÓ hiÖn hÕt søc râ rµng tÝnh ®a d¹ng trong c¸c h×nh thøc ph¸t triÓn cña nã x· héi loµi ng-êi kÓ tõ thêi tiÒn sö cho ®Õn nay bao giê còng lµ mét hÖ thèng thèng nhÊt tuy nhiªn còng lµ mét hÖ thèng hÕt søc phøc t¹p vµ chÝnh v× sù phøc t¹p ®ã ®· t¹o nªn tÝnh kh«ng ®ång ®Òu trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë c¸c n-íc, c¸c khu vùc kh¸c nhau. §Õn l-ît m×nh, tÝnh kh«ng ®ång ®Òu cña sù ph¸t triÓn nµy l¹i h×nh thµnh nªn mét bøc tranh nhiÒu mµu s¾c vÒ ®Þnh h-íng nµo, th× mäi ®Þnh h-íng ph¸t triÓn vÉn ph¶i h-íng tíi gi¸ trÞ nh©n v¨n cña nã - tíi sù ph¸t triÓn con ng-êi. X· héi bao giê còng tån t¹i nhiÒu giai cÊp ®ã ®iÒu quan träng lµ giai cÊp ®ã cã phôc tïng ®-îc lßng d©n hay kh«ng. Tr¶i qua thêi kú ph¸t triÓn cña x· héi lo¹i ng-êi chØ cã giai cÊp v« s¶n lµ giai cÊp ®¸p øng ®Çy ®ñ mäi quy luËt cña cuéc sèng vµ ®ã chÝnh lµ lý do t¹i sao m¸c l¹i lÊy giai cÊp v« s¶n ®Ó nghiªn cøu trong ®ã M¸c tËp trung nghiªn cøu con ng-êi v« s¶n lµ chñ yÕu. TiÓu luËn triÕt häc Theo M¸c, ng-êi v« s¶n lµ ngõ¬i s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi hiÖn ®¹i, nh-ng lao ®éng cña hä l¹i bÞ tha ho¸, lao ®éng tõ chç g¾n bã víi hä nay trë nªn xa l¹ nghiªm träng h¬n n÷a chÝnh nã ®· thèng trÞ hä, t×nh tr¹ng bÊt hîp lý nµy cÇn ph¶i ®-îc gi¶i quyÕt. Víi M¸c, ng-êi v« s¶n lµ ng-êi tiªu biÓu cho ph-¬ng thøc s¶n xuÊt míi, cã sø mÖnh vµ hoµn toµn cã kh¶ n¨ng gi¶i phãng m×nh, gi¶i phãng x· héi ®Ó x©y dùng x· héi míi tèt ®Ñp h¬n. Theo M¸c "®Õn x· héi céng s¶n chñ nghÜa, con ng-êi kh«ng cßn thÊt nghiÖp, kh«ng cßn bÞ rµng buéc vµo mét nghÒ nghiÖp nhÊt ®Þnh hä cã thÓ lµm bÊt kú mét nghÒ nµo nÕu cã kh¶ n¨ng vµ thÝch thó, hä cã quyÒn lµm theo n¨ng lùc, h-íng theo nhu cÇu tuy nhiªn nh÷ng ý muèn ®ã kh«ng x¶y ra bëi v× c¸ch m¹ng céng s¶n chñ nghÜa kh«ng diÔn ra theo ý cña hä. Nã kh«ng diÔn ra ®ång lo¹t tren tÊt c¶ c¸c n-íc t- b¶n, Ýt ra lµ ë c¸c n-íc t- b¶n tiªn tiÕn, tr¸i l¹i nã l¹i diÔn ra ë nh÷ng n-íc x· héi chñ nghÜa tiªu biÓu lµ n-íc Nga (Liªn X« cò)… Mét n-íc c«ng nghiÖp ch-a ph¸t triÓn, n«ng d©n chiÕm sè ®«ng trong d©n sè. V× vËy quan niÖm cña «ng vÒ con ng-êi khã cã ®iÒu kiÖn ®-îc chøng minh. III. Vai trß cña chñ nghÜa M¸c vÒ con ng-êi trong ®êi sèng x· héi. TiÓu luËn triÕt häc Do nh©n thøc ®-îc vai trß vµ tÇm quan träng cña vÊn ®Ò con ng-êi ®¹c biÖt lµ vÊn ®Ò con ng-êi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc ta hiÖn nay. §¶ng vµ nh©n d©n ta ®· vµ ®ang x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n-íc toµn diÖn vÒ nhiÒu mÆt ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc kinh tÕ, nã phô thuéc rÊt nhiÒu vµo nhiÒu chiÕn l-îc con ng-êi: CÇn ®µo t¹o con ng-êi mét c¸ch cã chiÒu s©u lÊy t- t-¬ng vµ chñ nghÜa M¸c - Lªnin lµm nÒn t¶ng, còng nh- trªn thÕ giíi ë n-íc ta chiÕn l-îc con ng-êi nã cã mét ý nghÜa hÕt søc quan träng vµ ®Ó ph¸t triÓn ®óng h-íng chiÕn l-îc ®ã cÇn cã mét chÝnh s¸ch ph¸t triÓn con ng-êi, kh«ng ®Ó con ng-êi ®i lÖch t- t-ëng tuy nhiªn trong thùc tÕ kh«ng Ýt ng-êi sÏ ngang ®i t×m kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nã trong chñ nghÜa t- b¶n. NhiÒu ng-êi trë vÒ phôc sinh vµ t×m sù hoµn thiÖn con ng-êi trong c¸c t«n gi¸o vµ c¸c hÖ t- t-ëng truyÒn thèng. Cã ng-êi l¹i s¸ng t¹o ra t- t-ëng t«n gi¸o míi cho phï hîp víi con ng-êi ViÖt Nam. Song nh×n l¹i mét cd¸ch kh¸ch quan vµ khoa häc sù tån t¹i cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin trong x· héi ViÖt Nam cã lÏ kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn ®-îc vai trß -u tréi vµ triÓn väng cu¶ nã trong sù nghiÖp ph¸t triÓn con ng-êi t¹o ®µ cho b-íc ph¸t triÓn tiÕp theo cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ th× mét n-íc ®ang cßn ë t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn nh- n-íc ta kh«ng thÓ kh«ng x©y TiÓu luËn triÕt häc dùng mét chÝnh s¸ch ph¸t triÓn l©u dµi, cã tÇm nh×n xa tr«ng réng ph¸t triÓn con ng-êi n©ng cao chÊt l-îng cña ng-êi lao ®éng. H¬n bÊt cø mét lÜnh vùc nghiªn cøu nµo kh¸c, lÜnh vùc ph¸t triÓn con ng-êi lµ môc tiªu cao c¶ nhÊt cña toµn d©n, ®-a loµi ng-êi tíi mét kû nguyªn míi, më ra nhiÒu kh¶ n¨ng ®Ó t×m ra nh÷ng con ®-êng tèi -u ®i tíi t-¬ng lai con ®-êng kh¶ quan nhÊt cho sù nghiÖp ph¸t triÓn con ng-êi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Trong ®êi sèng x· héi thùc tiÔn c¬ së vËn dông khoa häc vµ s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c - Lªnin vÒ con ng-êi t¹i héi nghÞ lÇn thø t- cña ban chÊp hµnh trung -¬ng §¶ng kho¸ VII ®Ò ra nghÞ quyÕt vµ th«ng qua nghÞ quyÕt vÒ viÖc ph¸t triÓn con ng-êi ViÖt Nam toµn diÖn víi tc¸ch lµ "§éng lùc cña sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi, ®ång thêi lµ môc tiªu cña chñ nghÜa x· héi" §ã lµ "con ng-êi ph¸t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, c-êng tr¸ng vÒ thÓ chÊt phong phó vÒ tinh thÇn, trong s¸ng vÒ ®¹o ®øc". Bëi lÏ, ng-êi lao ®éng n-íc ta ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi vµ trong sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc theo cí chÕ thÞ tr-êng, d-íi sù qu¶n lý cña nhµ n-íc, theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa th× chÊt l-îng cña ng-êi lao ®éng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh nghÞ quyÕt ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh "N©ng cao d©n trÝ, TiÓu luËn triÕt häc båi d-ìng vµ ph¸t huy nguån lùc to lín cña con ng-êi ViÖt Nam lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cu¶ c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n-íc". Thùc tiÔn ®· chøng tá x· héi ta hiÖn nay t×nh tr¹ng mÊt hµi hoµ vÒ mÆt b¶n thÓ cña mçi c¸ nh©n lµ chñ yÕu, lµ tÊt c¶ b¶n thÓ c¸ nh©n ph¸t triÓn toµn diÖn vµ hµi hoµ vÒ ®¹o ®øc, trÝ tuÖ, thÓ lùc lµ môc tiªu x©y dùng con ng-êi trong chñ nghÜa x· héi nh-ng môc tiªu c¬ b¶n vµ quan träng h¬n c¶ lµ vÊn ®Ò con ng-êi ph¶i trë thµnh nh©n tè quyÕt ®Þnh lÞch sö x· héivµ lÞch sö cña chÝnh m×nh. C¸c nhµ t- t-ëng t- s¶n xuyªn t¹c chñ nghÜa M¸c cho r»ng ®ã lµ "chñ nghÜa kh«ng cã con ng-êi" thùc tÕ th×, chñ nghÜa M¸c lµ mét chØnh thÓ thèng nhÊt cña ba bé phËn triÕt häc nghiªn cøu c¸c quy luËt cña thÕ giíi, gióp ta hiÓu b¶n chÊt, míi quan hÖ tù nhiªn - x· héi - con ng-êi, chÝnh trÞ kinh tÕ v¹ch ra quy luËt ®i lªn cña x· héi, chñ nghÜa x· héi khoa häc chØ ra con ®-êng vµ ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu con ng-êi. Chñ nghÜa M¸c lµ mét chØ nghÜ v× con ng-êi, chñ nghÜa nh©n ®¹o. Häc thuyÕt ®ã kh«ng chØ chøng minh b¶n chÊt cña con ng-êi ("tæng hoµ cña c¸c quan hÖ x· héi") vµ b¶n tÝnh con ng-êi ("lu«n v-¬n tíi sù hoµn thiÖn") mµ cßn v¹ch h-íng ®-¨ con ng-êi ®i ®óng b¶n chÊt vµ b¶n tÝnh cña m×nh, gi¶i phãng, xo¸ bá sù tha ho¸, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy mäi søc m¹nh b¶n chÊt ng-êi, ph¸t triÓn toµn TiÓu luËn triÕt häc diÖn, hµi hoµ cho tõng c¸ nh©n. Sù phï hîp gi÷a t- t-ëng M¸c XÝt víi b¶n chÊt vµ b¶n tÝnh ng-êi ®· thu phôc vµ lµm say mª nh÷ng con ng-êi h»ng mong v-¬n lªn x©y dùng x· héi míi, më ra mäi kh¶ n¨ng cho sù ph¸t triÓn con ng-êi. ChØ cã chñ nghÜa M¸c - Lªnin míi cã thÎ v¹ch râ ®-îc h-íng ®i ®óng cho con ®-êng ®i lªn x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam, thùc tÕ cho thÊy cïng víi t- t-ëng Hå ChÝ Minh, chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµo ViÖt Nam ®· lµm nªn th¾ng lîi c¸ch m¹ng gi¶i phßng d©n téc (1945), thèng nhÊt ®Êt n-íc (1975) thùc hiÖn ý chÝ ®éc lËp tù do con ng-êi viÖt Nam ®iÒu mµ bao nhiªu häc thuyÕt tr-íc M¸c kh«ng thÓ ¸p dông ®-îc, vµ chÝnh chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· lµm thay ®æi, trë thµnh hÖ t- t-ëng chÝnh thèng cña toµn x· héi, thay ®æi nhanh chãng ®êi sèng tinh thÇn ®¹i ®a sè nh©n d©n ViÖt Nam. Thùc tiÔn ho¹t ®éng c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa võa nhanh chãng n©ng cao tr×nh ®é nhËn thøc toµn diÖn. B»ng hÖ thèng gi¸o dôc víi c¸c h×nh thøc ®µo t¹o ®a d¹ng, víi c¸c h×nh thøc khoa häc thÊm nhuÇn tinh thÇn c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· h×nh thµnh kÕ tiÕp nhau nh÷ng líp ng-êi lao ®éng míi ngµy cµng cã t- t-ëng, tr×nh ®é chung, chuyªn m«n cao ngµy nay chóng ta ®· cã mét ®éi ngò c¸n bé v¨n