Tài liệu Skkn một số biện pháp nhằm duy trì sỉ số học sinh đồng bào dân tộc thiểu số

PHOØNG GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO TP.PLEIKU TEÂN ÑEÀ TAØI: MOÄT SOÁ BIEÄN PHAÙP NHAÈM DUY TRÌ SÓ SOÁ HOÏC SINH ÑOÀNG BAØO DAÂN TOÄC THIEÅU SOÁ MAÕ SKKN: 2CN Hoï vaø teân ngöôøi vieát: Chu Vaên Tieán Chuyeân moân: CÑ Vaên - Söû Ñôn vò: Tröôøng THCS Lyù Thöôøng Kieät NAÊM HOÏC: 2008 - 2009 0 PHOØNG GIAÙO DUÏC & ÑAØO TAÏO TP.PLEIKU TEÂN ÑEÀ TAØI: MOÄT SOÁ BIEÄN PHAÙP NHAÈM DUY TRÌ SÓ SOÁ HOÏC SINH ÑOÀNG BAØO DAÂN TOÄC THIEÅU SOÁ NAÊM HOÏC: 2008 - 2009 1 ÑEÀ TAØI MOÄT SOÁ BIEÄN PHAÙP NHAÈM DUY TRÌ SÓ SOÁ HOÏC SINH ÑOÀNG BAØO DAÂN TOÄC THIEÅU SOÁ LÔØI NOÙI ÑAÀU Giaùo duïc - Ñaøo taïo coù vò trí cöïc kì quan troïng trong chieán löôïc phaùt trieån quoác gia. Ngaøy nay, söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc vaø coâng ngheä ñang laø ñoäng löïc lôùn thuùc ñaåy caùc quoác gia xích laïi gaàn nhau treân con ñöôøng hoäi nhaäp, môû cöûa. Ñeå söï hoäi nhaäp coù hieäu quaû, caàn phaûi taïo neân moät lôùp coâng daân môùi coù ñuû phaåm chaát vaø naêng löïc ñeå gaùnh vaùc nhöõng troïng traùch cuûa ñaát nöôùc. Vieäc laøm aáy cuõng khoâng coù caùch naøo khaùc, chuùng ta phaûi ñi baèng con ñöôøng giaùo duïc. Ñoù laø con ñöôøng ngaén nhaát, mang laïi hieäu quaû cao nhaát vaø coù tính beàn vöõng. Trong xu theá hoäi nhaäp, chuùng ta ñaõ tieáp caän vôùi tinh thaàn cuûa UNESCO veà vieäc hoïc laø: Hoïc ñeå bieát, hoïc ñeå laøm, hoïc ñeå chung soáng vaø hoïc ñeå laøm ngöôøi. Tinh thaàn naøy caàn ñöôïc thaám nhuaàn trong xaõ hoäi, ñeå moïi ngöôøi ñeàu chung tay, goùp söùc xaây döïng moät neàn giaùo duïc thöïc söï laø cuûa daân, do daân vaø vì daân, moät neàn giaùo duïc thöïc söï laø daân chuû, tieân tieán vaø mang ñaäm baûn saéc Vieät Nam. Ñaûng vaø nhaø nöôùc ta raát coi troïng söï nghieäp phaùt trieån giaùo duïc. Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác laàn thöù X ñaõ ñeà ra muïc tieâu phaùt trieån giaùo duïc trong nhöõng naêm tôùi laø “Ñaøo taïo con ngöôøi Vieät Nam phaùt trieån toaøn dieän coù ñaïo ñöùc, coù tri thöùc, söùc khoeû, thaåm myõ vaø ngheà nghieäp, trung thaønh vôùi lí töôûng ñoäc laäp daân toäc vaø chuû nghóa xaõ hoäi. Hình thaønh vaø boài döôõng nhaân caùch, phaåm chaát vaø naêng löïc cuûa coâng daân, ñaùp öùng yeâu caàu cuûa söï nghieäp xaây döïng vaø baûo veä toå quoác”. Tröôùc nhöõng yeâu caàu to lôùn ñoù, ngaønh giaùo duïc ñaõ ñöa ra vaø thöïc hieän nhieàu bieän phaùp tích cöïc, töø vieäc thay ñoåi noäi dung chöông trình saùch giaùo khoa vaø phöông phaùp daïy hoïc tích hôïp, tích cöïc. Trong ba naêm trôû laïi ñaây, toaøn ngaønh Giaùo duïc ñaõ vaø ñang trieån khai thöïc hieän nhieàu cuoäc vaän ñoäng vaø nhöõng phong traøo nhö: cuoäc vaän ñoäng “Hai khoâng”, cuoäc vaän ñoäng “Hoïc taäp vaø laøm theo taám göông ñaïo ñöùc Hoà Chí Minh”, cuoäc vaän ñoäng “Moãi thaày giaùo, coâ giaùo laø moät taám göông ñaïo ñöùc, töï hoïc vaø saùng taïo”, vaø naêm ñaàu tieân thöïc hieän phong traøo thi ñua “Xaây döïng tröôøng hoïc thaân thieän, hoïc sinh tích cöïc” nhaèm ñöa söï nghieäp ñoåi môùi giaùo duïc ñi vaøo chieàu saâu. Goùp phaàn naâng cao chaát löôïng giaùo duïc. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy caàn coù söï keát hôïp tích cöïc cuûa nhieàu bieän phaùp giaùo duïc. Trong ñoù duy trì só soá trong nhaø tröôøng laø moät trong nhöõng nhieäm vuï ñaàu tieân vaø cô baûn nhaát, laø yeáu toá then choát ñeå thöïc hieän toát caùc 2 maët giaùo duïc khaùc. Noù caøng trôû neân quan troïng hôn ñoái vôùi nhöõng xaõ vuøng saâu vuøng xa, vuøng ñoàng baøo daân toäc ít ngöôøi, nôi maø soá hoïc sinh ñoàng baøo daân toäc ít ngöôøi chieám tæ leä töông ñoái lôùn trong toång soá hoïc sinh toaøn tröôøng. Vì vaäy toâi ñaõ daønh thôøi gian nghieân cöùu vaø thöïc hieän “Moät soá bieän phaùp nhaèm duy trì só soá hoïc sinh daân toäc thieåu soá cuûa lôùp chuû nhieäm”. Tuy nhieân, vì thôøi gian coù haïn, moãi hoïc sinh coù nhöõng ñaëc ñieåm khaùc nhau neân ñeà taøi khoâng theå traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt nhaát ñònh. Raát mong ñöôïc söï thoâng caûm vaø ñoùng goùp yù kieán cuûa caùc thaày coâ vaø caùc baïn ñoàng nghieäp ñeå ñeà taøi ñöôïc hoaøn chænh hôn. Toâi xin chaân thaønh caûm ôn! 3 PHAÀN MÔÛ ÑAÀU I - LÍ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI Theo thoáng keâ cuûa Boä Giaùo duïc - Ñaøo taïo, trong naêm hoïc 2007 2008 caû nöôùc coù 147.005 em hoïc sinh boû hoïc (chieám 0,94 %). Tuy coù giaûm so vôùi nhöõng naêm hoïc tröôùc, nhöng con soá naøy cuõng noùi leân thöïc traïng ñaùng baùo ñoäng; ñaëc bieät laø nhöõng ñòa phöông thuoäc vuøng saâu, vuøng xa, vuøng bieân giôùi, haûi ñaûo... Laø ñieàu traên trôû cuûa toaøn ngaønh Giaùo duïc, cuûa nhaân daân caû nöôùc. Duy trì só soá hoïc sinh, naâng cao chaát löôïng giaùo duïc laø vieäc laøm caáp thieát trong caùc nhaø tröôøng hieän nay. Ñoái vôùi Taây Nguyeân chuùng ta, ñòa baøn coù hai ñoái töôïng hoïc sinh: hoïc sinh kinh vaø hoïc sinh daân toäc thieåu soá. Vôùi ñieàu kieän kinh teá khoù khaên vaø maët baèng daân trí thaáp, nhaän thöùc cuûa caùc baäc phuï huynh hoïc sinh vaø caùc toå chöùc ñoaøn theå veà yù nghóa cuûa vieäc hoïc taäp ñoái vôùi con em mình chöa toát. Neân tình traïng hoïc sinh khoâng ra tröôøng ra lôùp hoaëc boû hoïc giöõa chöøng coøn dieãn ra, coâng taùc tuyeân truyeàn vaän ñoäng coøn gaëp nhieàu khoù khaên, aûnh höôûng tôùi chaát löôïng giaùo duïc cuûa moãi tröôøng hoïc noùi rieâng, giaùo duïc toaøn ngaønh noùi chung. Do vaäy, ñeå duy trì só soá hoïc sinh vaø ñaåy maïnh phong traøo hoïc taäp trong nhaø tröôøng vaø ôû ñòa phöông thì ngöôøi thaày giaùo ñoùng moät vai troø heát söùc quan troïng. Ñaëc bieät laø giaùo vieân chuû nhieäm lôùp, hoï laø nhöõng ngöôøi tröïc tieáp cung caáp tri thöùc, goùp phaàn hoaøn thieän nhaân caùch, phaåm chaát ñaïo ñöùc cho hoïc sinh, ñoàng thôøi cuõng laø ngöôøi giuùp caùc em nhaän thöùc saâu saéc veà hoïc taäp, reøn luyeän ñaïo ñöùc, goùp phaàn quan troïng trong vieäc duy trì só soá hoïc sinh. Ñeå thöïc hieän toát nhieäm vuï treân, nhaát thieát ngöôøi giaùo vieân chuû nhieäm lôùp phaûi coù moät ñònh höôùng vaø nhöõng phöông phaùp roõ raøng, cuï theå nhaèm duy trì só soá hoïc sinh trong lôùp. Vieäc söû duïng caùc bieän phaùp ñoù ra sao? Vaø ñem laïi keát quaû nhö mong muoán hay chöa? Vôùi vai troø laø ngöôøi giaùo vieân chuû nhieäm ôû tröôøng vuøng ven coù nhieàu hoïc sinh daân toäc ít ngöôøi, toâi nhaän thaáy vaán ñeà duy trì só soá hoïc sinh, giuùp hoïc sinh coù yù thöùc, vui thích trong vieäc ñeán tröôøng ñeán lôùp laø heát söùc quan troïng vaø caàn thieát nhaèm naâng cao chaát löôïng giaùo duïc, ñaùp öùng toát caùc cuoäc vaän ñoäng, caùc phong traøo ñöôïc ngaønh phaùt ñoäng. Trong nhöõng naêm hoïc gaàn ñaây, toâi ñaõ coá gaéng vaän duïng moät soá bieän phaùp nhaèm duy trì só soá hoïc sinh vaø böôùc ñaàu ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû nhaát ñònh. Toâi xin trình baøy laïi vôùi hy voïng ñöôïc cuøng caùc baïn ñoàng nghieäp trao ñoåi vaø ruùt ra nhöõng bieän phaùp thích 4 hôïp trong coâng taùc duy trì só soá hoïc sinh daân toäc thieåu soá cuûa lôùp chuû nhieäm. II - MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU Ñeà taøi neâu ra moät soá bieän phaùp nhaèm haïn cheá hieän töôïng hoïc sinh boû hoïc giöõa chöøng, giuùp hoïc sinh tieáp thu kieán thöùc lieân tuïc, vöõng chaéc ñeå tieáp tuïc hoïc tieáp caùc lôùp treân. Ñaûm baûo chæ tieâu thi ñua veà duy trì só soá cuûa nhaø tröôøng. Goùp phaàn hoaøn thaønh vaø duy trì keát quaû cuûa coâng taùc phoå caäp giaùo duïc THCS (2005 – 2010 - 2020). III – ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ KHAÙCH THEÅ NGHIEÂN CÖÙU 1. Ñoái töôïng nghieân cöùu: Bieän phaùp duy trì só soá hoïc sinh daân toäc thieåu soá cuûa lôùp chuû nhieäm. 2. Khaùch theå nghieân cöùu: Caùc hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân, hoïc sinh, phuï huynh hoïc sinh vaø nhöõng vaán ñeà coù lieân quan ñeán coâng taùc duy trì só soá hoïc sinh daân toäc thieåu soá trong nhaø tröôøng. IV – PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU - Phöông phaùp nghieân cöùu lí luaän: Nghieân cöùu caùc taøi lieäu veà coâng taùc duy trì só soá ñeå xaây döïng cô sôû lí luaän cho caùc bieän phaùp nghieân cöùu cuûa ñeà taøi. - Phöông phaùp thöïc nghieäm sö phaïm: theå nghieäm caùc bieän phaùp ñaõ nghieân cöùu. - Phöông phaùp thoáng keâ toaùn hoïc: - Ngoaøi ra, ñeà taøi coøn söû duïng caùc phöông phaùp boå trôï khaùc nhö ñieàu tra, phoûng vaán, quan saùt, … V – PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU Thöïc hieän ñeà taøi naøy, toâi chæ nghieân cöùu, ñeà xuaát moät soá bieän phaùp nhaèm duy trì só soá hoïc sinh daân toäc thieåu soá lôùp chuû nhieäm taïi tröôøng THCS maø toâi ñang coâng taùc. 5 PHAÀN NOÄI DUNG Chöông I CÔ SÔÛ LÍ LUAÄN Laøm theá naøo ñeå laøm toát coâng taùc chuû nhieäm lôùp vaø duy trì só soá hoïc sinh? Ñoù laø nhieäm vuï quan troïng ñaët leân vai moãi ngöôøi thaày giaùo. Laøm toát coâng taùc chuû nhieäm seõ giaûm ñöôïc tình traïng hoïc sinh boû hoïc, giöõ vöõng ñöôïc só soá cuûa lôùp nhö ban ñaàu, vieäc laøm naøy coù yù nghóa thieát thöïc ñoái vôùi chaát löôïng, hieäu quaû giaùo duïc cuûa nhaø tröôøng vaø coù yù nghóa laâu daøi ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá vaên hoaù ôû ñòa phöông. Xuaát phaùt töø yù nghóa thöïc tieãn ñoù, baûn thaân toâi phaûi xaùc ñònh vai troø traùch nhieäm cuûa mình trong coâng taùc giaùo duïc hoïc sinh, nhöõng chuû nhaân töông lai cuûa ñaát nöôùc. Ñeå ñaït ñöôïc möïc ñích treân, caàn phaûi coù moät ñònh höôùng cuï theå, roõ raøng; baèng nhöõng phöông phaùp giaùo duïc höõu hieäu giuùp caùc em hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa vieäc hoïc taäp ñoái vôùi baûn thaân mình, vôùi gia ñình vaø xaõ hoäi. Phaùt huy tinh thaàn töï giaùc, chuû ñoäng, boäc loä khaû naêng voán coù cuûa baûn thaân. Caùc em yeâu tröôøng, yeâu lôùp, quyù troïng thaày coâ giaùo, oâng baø, cha meï,... coù höôùng phaán ñaáu ñeå trôû thaønh con ngoan, troø gioûi, chaùu ngoan Baùc Hoà. Muoán laøm toát ñieàu naøy, chuùng ta caàn tìm hieåu moät soá ñaëc ñieåm cuûa hoïc sinh daân toäc thieåu soá nhö sau: I. MOÄT SOÁ ÑAËC ÑIEÅM CUÛA HOÏC SINH DAÂN TOÄC THIEÅU SOÁ 1) Ñaëc ñieåm veà nhaän thöùc Nhìn chung, caùc neùt taâm lí nhö yù chí reøn luyeän, oùc quan saùt, trí nhôù, tính kieân trì, tính kæ luaät,... cuûa hoïc sinh daân toäc chöa ñöôïc chuaån bò chu ñaùo. Beân caïnh ñoù, nhaän thöùc caûm tính phaùt trieån khaù toát: caûm giaùc, tri giaùc cuûa caùc em coù nhöõng neùt ñoäc ñaùo. Ttuy nhieân noù chöa ñöôïc hoaøn thieän: caûm tính, mô hoà khoâng thaáy ñöôïc baûn chaát cuûa söï vaät hieän töôïng. Khaû naêng phaân tích, toång hôïp vaø khaùi quaùt phaùt trieån chaäm, khaû naêng tö duy (thao taùc tö duy) noùi chung vaø khaû naêng tieán haønh caùc thao taùc trí oùc noùi rieâng hình thaønh khoù khaên. Quaù trình tö duy cuûa caùc em chæ ñaït möùc trung bình. Töø nhöõng ñaëc ñieåm taâm lí noùi treân, coù theå thaáy: khaû naêng tö duy kinh nghieäm ñaït möùc cao so vôùi trình ñoä chung löùa tuoåi; song khaû naêng tö duy lí luaän coøn thaáp so vôùi yeâu caàu (thieáu toaøn dieän, heä thoáng). Tri thöùc thoùi quen ñöôïc hình thaønh baèng con ñöôøng kinh nghieäm aûnh höôûng ñeán quaù trình tieán haønh caùc thao taùc trí tueä cuûa caùc em: khaû naêng ghi nhôù coù yù thöùc, coù chuû ñònh coøn yeáu. Ñaëc bieät, veà ngoân ngöõ duøng quen tieáng meï ñeû, trong khi ñoù quaù trình nhaän thöùc, tieáp thu tri thöùc ôû tröôøng laïi dieãn ra 6 baèng ngoân ngöõ tieáng Vieät. Nhö vaäy, xeùt veà maët giao tieáp caùc em gaëp khoù khaên. Hoïc sinh daân toäc coù öu ñieåm veà theå chaát, theå löïc, coù tính caùch rieâng, yeâu lao ñoäng, quí thaày troø, tình baïn, trung thöïc, duõng caûm, beân caïnh nhöõng hoïc sinh ruït reø, nhuùt nhaùt, töï ty, töï aùi, nhieàu hoïc sinh coù loøng vò tha, ham hieåu bieát, ñaëc bieät laø yù chí phaán ñaáu. Trong loái soáng caùc em khoâng bò goø boù, coù nhöõng thoùi quen khoâng toát (nhö taùc phong chaäm chaïp, thieáu ngaên naép, thieáu veä sinh,...) aûnh höôûng ñeán coâng taùc giaùo duïc khi caùc em theo hoïc ôû tröôøng. Caàn trang bò cho hoïc sinh ngoân ngöõ phoå thoâng ñeå môû roäng phaïm vi nhu caàu giao tieáp, hieän thöïc hoaù nhöõng nhu caàu ñaëc tröng löùa tuoåi vaø nhöõng neùt rieâng trong nhu caàu cuûa hoïc sinh daân toäc hieän nay. 2) Tính töï ty, töï aùi laø nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn cuûa hoïc sinh daân toäc ít ngöôøi Tính töï ty coäng vôùi khaû naêng dieãn ñaït tieáng phoå thoâng coøn haïn cheá, nhu caàu höôûng thuï ñôøi soáng tinh thaàn quaù thaáp so vôùi hoïc sinh kinh, taïo cho caùc em taâm lí khoù hoaø ñoàng. Ñoàng thôøi hoïc sinh daân toäc coù tính töï aùi cao, neáu caùc em gaëp phaûi nhöõng lôøi pheâ bình naëng neà hoaëc khi keát quaû hoïc taäp keùm, quaù thua keùm baïn beø moät vaán ñeà naøo ñoù trong sinh hoaït, bò dö luaän, baïn beø cheâ cöôøi … caùc em deã xa laùnh thaày giaùo vaø baïn beø hoaëc boû hoïc. Neáu giaùo vieân khoâng hieåu roõ seõ thieáu nhieät tình caàn thieát ñeå tìm ra phöông höôùng vaø bieän phaùp giaûi quyeát nhöõng vöôùng maéc cuûa caùc em. Ngoaøi ra, trong hoïc sinh daân toäc ít ngöôøi, thöôøng caùc em ít noùi, e deø, deã xaáu hoå, thieáu nhöõng hoaøi baõo, öôùc mô caàn thieát. Cho neân nhöõng taùc ñoäng ngoaïi caûnh deã laøm cho nhöõng em naøy boû hoïc, laáy choàng sôùm.... 3) Baïn beø vaø dö luaän taäp theå coù taùc duïng chi phoái vieäc hoïc taäp, nhaát laø vieäc ñi hoïc chuyeân caàn. Coù nhöõng em hay nghæ hoïc vì hoaøn caûnh gia ñình khoù khaên, vì hoïc yeáu, nhaän thaáy thieáu söï quan taâm cuûa thaày coâ vaø caùc baïn, daãn ñeán boû hoïc Coù nhieàu em chæ vì nghe baïn neân ñaõ töï yù nghæ hoïc ñeå ñi chôi. Nhìn chung nhöõng yù kieán taùn ñoàng hoaëc cheâ cöôøi cuûa baïn beø vaø taäp theå ñeàu coù aûnh höôûng ñeán quaù trình suy nghó vaø haønh ñoäng cuûa töøng em … Ñoàng thôøi, nhöõng ñaëc ñieåm cuûa gia ñình vaø ñòa phöông nhö cöôùi xin, ma chay, leã hoäi nhaø maû, aên möøng luùa môùi … cuõng coù taùc ñoäng ñeán söï chuyeân caàn vaø keát quaû hoïc taäp cuûa caùc em. 7 II. VAI TROØ CUÛA VIEÄC DUY TRÌ SÓ SOÁ HOÏC SINH Coâng öôùc quoác teá veà quyeàn treû em ñaõ ñöôïc ban haønh vaøo ngaøy 12/08/1991 trong ñoù coù ñieàu khoaûn qui ñònh roõ "Treû em coù quyeàn ñöôïc chaêm soùc vaø hoïc haønh". ÔÛ nöôùc ta, Luaät Giaùo duïc (2005) ñaõ khaúng ñònh “Moïi coâng daân khoâng phaân bieät daân toäc, toân giaùo, tín ngöôõng, nam nöõ, nguoàn goác gia ñình, ñòa vò xaõ hoäi, hoaøn caûnh kinh teá ñeàu bình ñaúng veà cô hoäi hoïc taäp”. Gaàn ñaây Quoác hoäi ñaõ ñöa ra Nghò quyeát 40 veà chöông trình phoå caäp giaùo duïc THCS ñeán 2010 nhaèm taïo ñieàu kieän cho treû em ñöôïc ñeán tröôøng, theå hieän ñöôøng loái quan ñieåm cuûa Ñaûng trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi vaø giaùo duïc trong nhöõng naêm saép tôùi. Chieán löôïc phaùt trieån con ngöôøi laø nhaân toá quyeát ñònh cho söï phaùt trieån xaõ hoäi, trong ñoù Giaùo duïc - Ñaøo taïo ñoùng vai troø khoâng theå thieáu ñöôïc. Ñoàng thôøi neàn giaùo duïc nöôùc ta laø moät neàn giaùo duïc mang tính nhaân vaên ñaäm neùt. Tính nhaân vaên ñöôïc theå hieän ôû choã moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc ñaûm baûo hoïc taäp suoát ñôøi. Ñoái vôùi vieäc huy ñoäng treû em tôùi tröôøng laø moät vaán ñeà caàn phaûi coi troïng vaø baét buoäc. Baùc Hoà cuûa chuùng ta töø nhöõng naêm 20 cuûa cuûa theá kyû XX ñaõ coù nguyeän voïng chaùy boûng, thieát tha ñoù laø "… Ai cuõng coù côm aên aùo maëc, ai cuõng ñöôïc hoïc haønh …" Nhö vaäy vieäc huy ñoäng treû em ñeán tröôøng, ñaûm baûo duy trì só soá hoïc sinh laø ñaûm baûo thöïc hieän quyeàn treû em maø coâng öôùc quoác teá ñaõ coâng boá. Theå hieän quan ñieåm giaùo duïc cuûa Ñaûng ta vaø ñaùp öùng ñöôïc nguyeän voïng cuûa Baùc Hoà ñoái vôùi theá heä maêng non cuûa ñaát nöôùc. Ñaëc bieät ñoái vôùi vuøng saâu, vuøng xa, vuøng ñoàng baøo daân toäc ít ngöôøi; vieäc duy trì só soá hoïc sinh coù vai troø cöïc kyø quan troïng ñeå naâng cao chaát löôïng giaùo duïc nhaèm töøng böôùc ñöa mieàn nuùi tieán kòp mieàn xuoâi veà moïi maët, ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc trong töông lai. III. NOÄI DUNG CUÛA COÂNG TAÙC DUY TRÌ SÓ SOÁ HOÏC SINH LÔÙP CHUÛ NHIEÄM Tröôùc tieân, GVCN caàn laäp keá hoaïch naêm hoïc veà vieäc thöïc hieän duy trì só soá hoïc sinh lôùp chuû nhieäm Tìm hieåu vaø naém vöõng ñaëc ñieåm taâm sinh lí, caù tính, naêng löïc, hoaøn caûnh gia ñình … cuûa töøng hoïc sinh lôùp chuû nhieäm. Quan taâm nhieàu hôn ñeán hoïc sinh laø ngöôøi ñoàng baøo. Giaùo duïc vaø caûm hoaù ñöôïc hoïc sinh tích cöïc tham gia vaøo vieäc hoïc taäp vaø caùc sinh hoaït taäp theå. 8 Phoái hôïp chaët cheõ vôùi caùc giaùo vieân boä moân, phuï huynh hoïc sinh vaø caùc toå chöùc ñoaøn theå nhaèm tìm hieåu tình hình hoïc taäp, reøn luyeän ñaïo ñöùc cuûa hoïc sinh trong lôùp. Haøng thaùng toå chöùc sô keát, khen thöôûng nhöõng hoïc sinh ngheøo vöôït khoù hoïc gioûi, ñi hoïc chuyeân caàn. Ñoàng thôøi nhaéc nhôû, ñoäng vieân, giuùp ñôõ caùc em coøn vi phaïm noäi quy, ñi hoïc chöa chuyeân caàn. Baùo caùo kòp thôøi tình hình hoïc sinh lôùp chuû nhieäm vôùi Ban giaùm hieäu nhaø tröôøng ñeå coù höôùng giaûi quyeát. Toùm laïi, ñoái vôùi nhöõng xaõ vuøng saâu, vuøng xa, vuøng ñoàng baøo daân toäc ít ngöôøi thì coâng taùc duy trì só soá hoïc sinh daân toäc thieåu soá laø moät vaán ñeà cöïc kì khoù khaên. Vì theá caàn phaûi ñöôïc quan taâm raát nhieàu vaø caàn ñöôïc nghieân cöùu kó löôõng ñeå ñöa ra nhöõng bieän phaùp toát nhaát nhaèm haïn cheá hoïc sinh daân toäc thieåu soá boû hoïc. 9 Chöông II CÔ SÔÛ THÖÏC TEÁ I. TÌNH HÌNH CHUNG CUÛA TRÖÔØNG Tröôøng THCS maø toâi ñang coâng taùc laø tröôøng thuoäc vuøng ven thaønh phoá Pleiku. Cô sôû vaät chaát, thieát bò ñoà duøng daïy hoïc ngaøy caøng ñöôïc trang bò ñaày ñuû, ñaùp öùng nhu caàu nghieân cöùu, giaûng daïy vaø hoïc taäp cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh. Tröôøng coù hai ñoái töôïng hoïc sinh hoïc chung: hoïc sinh kinh vaø hoïc sinh ñoàng baøo daân toäc thieåu soá Jarai. Tyû leä hoïc sinh ñoàng baøo daân toäc ít ngöôøi chieám khoaûng 50%. Ñoäi nguõ giaùo vieân ñöôïc ñaøo taïo chuaån 100%, haàu heát caùc thaày coâ giaùo ñeàu yeâu ngheà, meán treû, nhieät tình giaûng daïy. Tuy nhieân, ñoäi nguõ giaùo vieân khoâng hieåu ñöôïc ngoân ngöõ cuûa daân toäc Jarai, söï hieåu bieát veà phong tuïc, taäp quaùn, taâm lí cuûa hoï cuõng coù nhieàu haïn cheá neân khoù khaên trong vieäc tuyeân truyeàn, vaän ñoäng hoïc sinh vaø phuï huynh hoïc sinh. Qua nhöõng naêm hoïc gaàn ñaây, nhaø tröôøng ñaõ thöïc hieän nhieàu bieän phaùp nhaèm huy ñoäng toái ña hoïc sinh trong ñoä tuoåi ra lôùp, vaän ñoäng hoïc sinh boû hoïc giöõa chöøng trôû laïi tröôøng lôùp. Song tình traïng hoïc sinh boû hoïc giöõa chöøng vaãn coøn tieáp dieãn, chuû yeáu laø hoïc sinh daân toäc ít ngöôøi. Trong khi ñoù chæ tieâu veà duy trì só soá cuûa nhaø tröôøng ñeà ra haøng naêm laø 97,5% trôû leân. Ñieàu ñoù ñaët ra cho moãi giaùo vieân laøm coâng taùc chuû nhieäm phaûi suy nghó: Laøm theá naøo ñeå huy ñoäng hoïc sinh ra lôùp ? Laøm theá naøo ñeå hoïc sinh khoâng boû hoïc giöõa chöøng? Ñoù laø caû moät vaán ñeà nan giaûi maø nhöõng thaày coâ giaùo coâng taùc ôû vuøng khoù khaên luoân traên trôû, tìm giaûi phaùp khaéc phuïc. II. VEÀ PHÍA PHUÏ HUYNH VAØ HOÏC SINH ÑOÀNG BAØO DAÂN TOÄC THIEÅU SOÁ 1. Ñoái vôùi phuï huynh Do trình ñoä daân trí thaáp, ñieàu kieän kinh teá keùm phaùt trieån, ñôøi soáng vaên hoaù tinh thaàn chæ boù heïp, cuïc boä trong thoân laøng, ít ñöôïc giao löu tieáp xuùc vôùi vaên hoùa beân ngoaøi. Coøn naëng veà phong tuïc taäp quaùn, soáng cuoäc soáng töï do, theo sôû thích caù nhaân: saùng ñi laøm, chieàu veà uoáng röïôu, khoâng quan taâm ñeán nhöõng vaán ñeà khaùc; ñaëc bieät taâm lí chieàu con quaù möùc, nhö baùn ñaát, baùn boø,... ñeå mua xe maùy, ti vi,... khi con yeâu caàu; keå caû vieäc con coù ñi hoïc hay khoâng cuõng khoâng quan taâm, thaäm chí nghæ hoïc giöõa chöøng hoï cuõng khoâng coù yù kieán gì, laøm vieäc gì, nguû ôû ñaâu, aên maëc theá naøo,... cuõng khoâng caàn bieát. Vì vaäy, vieäc cuøng vôùi nhaø tröôøng vaän ñoäng con em ñeán tröôøng ñeán lôùp quaû laø moät vieäc laøm khoâng deã daøng chuùt naøo. Thöïc teá 10 cho thaáy thu nhaäp kinh teá gia ñình, phong caùch giaùo duïc con caùi cuûa boá meï coù aûnh höôûng lôùn ñeán keát quaû hoïc taäp cuûa hoïc sinh. Boá meï quaù dung thöù vaø deã chaáp nhaän nhöõng boác ñoàng cuûa con caùi; ít söû duïng hình thöùc tröøng phaït, ít ñoøi hoûi haønh vi chín chaén töø phía con caùi, cho pheùp con ñöôïc töï ñieàu chænh khaù nhieàu. Phuï huynh ngöôøi ñoàng baøo daân toäc thöôøng ñaùp öùng nhieàu hôn laø ñoøi hoûi. Aûnh höôûng cuûa gia ñình tôùi vieäc hoïc taäp cuûa con caùi laø raát lôùn nhö: giuùp ñôõ con laøm baøi taäp, giaûi ñaùp thaéc maéc lieân quan ñeâùn moân hoïc hay lieân quan ñeán sinh lí löùa tuoåi,... vieäc giaønh thôøi gian vaø khoâng gian, khuyeán khích, ñoäng vieân cho vieäc hoïc taäp cuûa con em coøn haïn cheá. Keå caû vieäc boá meï luoân laøm göông cho con, keå caû vieäc hoïc cuûa boá meï, tôùi caùc taùc ñoäng beân ngoaøi cuøng vôùi nhaø tröôøng nhö: tham gia caùc hoaït ñoäng hoã trôï nhaø tröôøng, caùc hoaït ñoäng ngoaïi khoaù ôû tröôøng cuûa con, hoïp phuï huynh, ñoïc vaø phaûn hoài soå lieân laïc,... Coù theå noùi söï tham gia cuûa boá meï vaøo vieäc hoïc taäp cuûa con caùi laø quan troïng. Caùc yeáu toá mang tính chaát ñaëc thuø cuûa ñòa phöông nhö ñaõ noùi treân (kinh teá, vaên hoaù, truyeàn thoáng ñòa phöông) coù theå aûnh höôûng lôùn ñeán keát quaû hoïc taäp cuûa hoïc sinh vaø caùc moái lieân heä cuûa giaùo duïc. Ñoái vôùi chính quyeàn ñòa phöông cuõng chöa thöïc söï vaøo cuoäc ñeå laøm toát coâng taùc xaõ hoäi hoaù giaùo duïc cuûa xaõ nhaø. Hoïa chaêng chæ laø nhöõng cuoäc vaän ñoäng nhaát thôøi vaø chöa coù nhöõng giaûi phaùp thaät höõu hieäu ñeå tuyeân truyeàn giaùo duïc nhaân daân, laøm thay ñoåi nhaän thöùc cuûa hoï veà vaán ñeà naøy. 2. Ñoái vôùi hoïc sinh: Soáng trong moâi tröôøng gia ñình thieáu söï quan taâm ñeán vieäc hoïc taäp, reøn luyeän ñaïo ñöùc cuõng nhö chaêm soùc söùc khoûe,... taäp tuïc sinh soáng laïc haäu coøn toàn taïi trong ñôøi soáng tinh thaàn cuûa ngöôøi daân... Vì vaäy, ña soá hoïc sinh ñoàng baøo hoïc yeáu laïi coù tính töï ty cao, taâm lí e ngaïi khoâng thích ñeán tröôøng, sôï söï va chaïm vôùi hoïc sinh kinh, coäng vôùi söùc eùp taâm lí töø vieäc hoïc baøi vaø laøm baøi ôû nhaø, ôû lôùp. Moät soá em nghe vaø hieåu tieáng Kinh chöa thaønh thaïo, vieát chaäm, ñoïc chaäm vaø sai neân vieäc tieáp thu baøi giaûng treân lôùp coøn haïn cheá, laïi khoâng daùm hoûi thaày coâ, hoûi baïn beø vì sôï bò la maéng, cheâ mình doát, daàn daàn taïo ra moät loã hoång kieán thöùc raát lôùn, ñaâm ra chaùn naûn khoâng höùng thuù vôùi vieäc ñeán tröôøng. Moät soá em nhaø ôû xa tröôøng töø 5– 7 km laïi phaûi ñi boä neân vieäc ñi laïi hoïc taäp cuõng nhö tham gia caùc hoaït ñoäng khaùc cuûa tröôøng coøn gaëp khoù khaên. Baûn thaân caùc em chöa nhaän thöùc ñöôïc yù nghóa cuûa vieäc hoïc taäp ñoái vôùi baûn thaân, gia ñình vaø xaõ hoäi, xem vieäc hoïc laø do eùp buoäc, caùc em ñeàu coù moät yù nghó chung laø hoïc heát caáp hai hay caáp ba roài cuõng veà cuoác ruoäng, 11 laøm raåy laáy vôï laáy choàng quanh quaån trong laøng, khoâng thoaùt ñöôïc caùi guøi vaø löôõi cuoác, gheø röôïu... gioáng nhöõng thanh nieân khaùc trong laøng. Moâi tröôøng soáng ôû baûn laøng cuõng coù taùc ñoäng lôùn ñeán vieäc ñi hoïc chuyeân caàn cuûa hoïc sinh, vì löïc löôïng thanh nieân trong laøng raát ñoâng, phaàn lôùn ñaõ nghæ hoïc vaø thöôøng taäp trung ñi chôi vaøo buoåi toái roài nguû chung taïi moät nhaø naøo ñoù trong laøng, hoïc sinh cuûa tröôøng cuõng theo neáp soáng chung ñoù neân khoâng hoïc baøi vaø laøm baøi, thích ôû nhaø ñi laøm, ñi chôi hôn laø ñi hoïc. Xuaát phaùt töø ñaëc ñieåm tình hình thöïc teá treân, töø yeâu caàu chung cuûa nhaø tröôøng ñeà ra ñaàu naêm hoïc laø duy trì só soá hoïc sinh ñaït töø 97,5% trôû leân.. Vaäy laøm theá naøo ñeå giuùp hoïc sinh coù yù thöùc trong hoïc taäp, yeâu tröôøng, yeâu lôùp, quyù troïng thaày coâ giaùo, yeâu meán baïn beø? Ñoù laø ñieàu maø toâi cuõng nhö caùc ñoàng nghieäp luoân baên khoaên, traên trôû. Qua 4 naêm lieàn laøm coâng taùc chuû nhieäm, toâi ñaõ coá gaéng vaän duïng, tích luyõ moät soá bieän phaùp nhaèm duy trì só soá hoïc sinh daân toäc thieåu soá, goùp phaàn duy trì só soá hoïc sinh, naâng cao chaát löôïng, hieäu quaû giaùo duïc cuûa nhaø tröôøng. 12 CHÖÔNG III MOÄT SOÁ BIEÄN PHAÙP NHAÈM DUY TRÌ SÓ SOÁ HOÏC SINH ÑOÀNG BAØO DAÂN TOÄC THIEÅU SOÁ I. ÑOÁI VÔÙI GIAÙO VIEÂN CHUÛ NHIEÄM LÔÙP 1) Cuûng coá vaø xaây döïng neà neáp lôùp Xaây döïng neà neáp sinh hoaït vaø hoïc taäp laø vieäc laøm quan troïng haøng ñaàu, giuùp giaùo vieân ñònh hình nhieäm vuï cuï theå trong quaù trình quaûn lí lôùp. Thöù nhaát laø: Phoå bieán noäi qui, qui cheá cuûa tröôøng vaø Ñoaøn - Ñoäi. Toå chöùc cho phuï huynh vaø hoïc sinh kí baûn cam keát vôùi nhaø tröôøng khoâng nghæ hoïc giöõa chöøng, khoâng vi phaïm an ninh hoïc ñöôøng vaø luaät an toaøn giao thoâng ñöôøng boä,... Raø soaùt lí lòch hoïc sinh, choã ôû, töøng böôùc tìm hieåu veà hoaøn caûnh gia ñình, tìm hieåu veà ñaëc ñieåm taâm sinh lí, naêng khieáu, sôû thích, caù tính ñeå coù höôùng ñoäng vieân, giuùp ñôõ caùc em ngay töø ñaàu naêm hoïc. Thöù hai laø: Tìm hieåu cuï theå moät soá em hay nghæ hoïc, hoïc coøn yeáu thoâng qua giaùo vieân chuû nhieäm vaø caùc giaùo vieân tröïc tieáp giaûng daïy naêm hoïc tröôùc, vaø nhöõng hoïc sinh coù bieåu hieän nghæ hoïc töø ñaàu naêm hoïc môùi, töø ñoù tieán haønh chia toå sao cho soá hoïc sinh gioûi, khaù, trung bình, yeáu ñöôïc chia ñeàu vaø saép xeáp choã ngoài hôïp lí (Moät baøn coù 2 em daân toäc kinh vaø 2 em daân toäc ít ngöôøi) ñeå caùc em coù ñieàu kieän kieåm tra vaø giuùp ñôõ laãn nhau. Thöù ba laø: Chuù troïng coâng taùc giaùo duïc tinh thaàn ñoaøn keát, tinh thaàn töông thaân töông aùi, ñoäng vieân giuùp ñôõ nhau trong hoïc taäp vaø trong cuoäc soáng, ruùt ngaén khoaûng caùch giöõa hai ñoái töôïng hoïc sinh ñoàng baøo vaø hoïc sinh kinh veà nhaän thöùc trong hoïc taäp cuõng nhö quan heä tình caûm baïn beø. Khoâng coù hieän töôïng phaân bieät hoïc sinh kinh vaø hoïc sinh ñoàng baøo trong lôùp. Thöù tö laø: Xaây döïng tinh thaàn töï quaûn. Giaùo vieân chuû nhieäm nghieân cöùu, löïa choïn nhöõng hoïc sinh hoïc khaù gioûi, coù naêng löïc quaûn lí lôùp toát baàu vaøo ban caùn söï lôùp trong Ñaïi hoäi chi ñoäi ñaàu naêm, giaùo vieân chuû nhieäm giaønh nhieàu thôøi gian höôùng daãn cho ban caùn söï lôùp veà kó naêng cô baûn, caàn thieát trong coâng taùc quaûn lí lôùp. Thöù naêm laø: Xaây döïng phong traøo hoïc taäp vaø reøn luyeän ñaïo ñöùc baèng hình thöùc chaám ñieåm thi ñua trong tuaàn giöõa caùc caù nhaân trong toå vaø giöõa caùc toå. Caùc buoåi sinh hoaït cuoái tuaàn, caùc toå tröôûng, lôùp tröôûng, lôùp phoù hoïc taäp,... sô keát cuï theå töøng baïn, nhöõng tieán boä vaø khuyeát ñieåm, nhaän xeùt tình hình chung veà lôùp nhöõng öu ñieåm vaø toàn taïi. Giaùo vieân caàn naém baét nhöõng loãi cuûa hoïc sinh trong töøng ngaøy vaø tuøy theo loãi coù theå nhaéc nhôû tröïc tieáp trong buoåi sinh hoaït 15’ ñaàu giôø hoaëc choïn thôøi ñieåm thích hôïp 13 nhaéc nhôû, lôøi nhaéc nhôû cuûa giaùo vieân cuõng caàn ngaén goïn, traùnh daøi doøng chieám thôøi gian sinh hoaït cuûa lôùp, keå caû sinh hoaït cuoái tuaàn. Söï nhaéc nhôû naøy vöøa mang tính raên ñe nghieâm khaéc nhöng khoâng naëng neà leân gaân “keå toäi, traùch phaït” maø phaûi nheï nhaøng teá nhò tröôùc lôùp; vöøa taïo söï thaân thieän, gaàn guõi giöõa thaày vaø troø, vöøa giaûi toaû taâm lí öùc cheá vì bò lôùp pheâ bình, giuùp caùc em nhaän ra nhöõng loãi cuûa baûn thaân maéc phaûi. Töø ñoù caùc em seõ coù yù thöùc trong vieäc hoïc taäp vaø xaây döïng phong traøo chung cuûa lôùp ngaøy caøng toát hôn. Thöù saùu laø: Giaùo vieân chuû nhieäm giaùo duïc cho hoïc sinh thaáy roõ yù nghóa, lôïi ích cuûa vieäc hoïc, chæ cho caùc em thaáy ñöôïc haäu quaû ñaùng tieác cuûa moät soá em boû hoïc giöõa chöøng sau lôùn leân ñi boä ñoäi, ñi lao ñoäng xuaát khaåu, ñi hoïc ngheà,... ñöôïc Ñaûng, Nhaø nöôùc öu tieân cho ñi hoïc nhöng thaät ñaùng tieác laø chöa hoïc heát chöông trình THCS hoaëc THPT (chöa coù baèng caáp). Bieát suy nghó thì ñaõ quaù muoän, vì tuoåi ñaõ lôùn, khoâng coù cô hoäi ñeå quay laïi thôøi gian “tuoåi thaàn tieân”.... Beân caïnh ñoù cuõng neâu leân nhöõng taám göông vöôït leân hoaøn caûnh khoù khaên trôû thaønh con ngoan, troø gioûi, coù theå laø nhöõng baïn hoïc sinh ngay trong ñòa phöông caùc em hoaëc nhöõng taám göông treân moïi mieàn cuûa ñaát nöôùc maø thoâng qua baùo chí, truyeàn hình,... ta bieát ñöôïc. Töø nhöõng daãn chöùng cuï theå, nhöõng taám göông tieâu bieåu qua lôøi keå vaø söï nhaén nhuû, göûi gaém ñaày tình thöông cuûa thaày coâ giaùo seõ taùc ñoäng tôùi nhaän thöùc, suy nghó voán noâng caïn cuûa caùc em, giuùp caùc em töï nhìn nhaän laïi mình vaø coù yù thöùc töï phaán ñaáu vöông leân. Thöù baûy laø: Caàn chuù yù ñeán nhöõng thôøi ñieåm hoïc sinh hay nghæ hoïc nhö thaùng 10 – 11 laø luùc thu hoaïch vuï muøa luùa, caø pheâ; thaùng 1– 2 laø thôøi ñieåm toå chöùc leã hoäi boû maû, aên möøng luùa môùi… ñeå taêng cöôøng theo doõi, nhaéc nhôû, ñoäng vieân caùc em, xaùc ñònh nhieäm vuï chính cuûa mình laø gì, ñeå khaéc phuïc khoù khaên, thu xeáp coâng vieäc, coá gaéng ñi hoïc ñeàu ñaën. Caùc em chæ tham gia khi thôøi gian raûnh roåi nhö ngaøy chuû nhaät, ñoàng thôøi thoâng qua ñaây cuõng giaùo duïc caùc em nhöõng neùt ñeïp trong truyeàn thoáng vaên hoùa cuûa ñòa phöông, beân caïnh ñoù coøn coù nhieàu taäp tuïc laïc haäu, khoâng phuø hôïp vôùi cuoäc soáng, aûnh höôûng tôùi kinh teá, aûnh höôûng tôùi söùc khoûe, aûnh höôûng tôùi nhu caàu höôûng thuï vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa gia ñình nhö ma chay, cöôùi hoûi,... keùo daøi 2 ñeán 3 ngaøy raát toán keùm tieàn cuûa vaø thôøi gian, söùc khoûe, caùc caên beänh tieàm aån nhö gan, lao...ngaøy caøng phaùt trieån vaø ñe doïa söï soáng cuûa nhieàu ngöôøi. Ñoù chính laø nguyeân nhaân khoâng ñöôïc hoïc taäp ñeán nôi ñeán choán, daãn tôùi trình ñoä nhaän thöùc veà cuoäc soáng thieáu khoa hoïc... Thöù taùm laø: Ñoái vôùi hoïc sinh hoïc löïc yeáu, trong caùc giôø maø toâi phuï traùch treân lôùp (moân Ngöõ vaên), toâi luoân taïo ñieàu kieän ñeå caùc em phaùt bieåu 14 xaây döïng baøi baèng nhöõng caâu hoûi deã, ñaëc bieät chuù troïng taïo ñieàu kieän cho caùc em ñoïc chuù thích, ñoïc taùc phaåm hoaëc toùm taét coát truyeän,...vöøa reøn luyeän taâm lí cho caùc em vöõng vaøng ñöùng tröôùc taäp theå lôùp vaø reøn luyeän doïng ñoïc, caùch ñoïc chuaån cho caùc em. Nhöõng caâu hoûi phaùt huy khaû naêng hieåu bieát, vaän duïng kieán thöùc caàn gôïi yù daãn daét cho caùc em traû lôøi, neáu caùc em suy nghó traû lôøi ñuùng toâi kòp thôøi ñoäng vieân vaø coù theå cho ñieåm taïo taâm lí phaán khôûi, töï tin. Ñoàng thôøi nhaán maïnh nhöõng kieán thöùc cô baûn nhaát, traùnh daøi doøng, ñeå caùc em naém ñöôïc nhöõng kieán thöùc baøi hoïc moät caùch hieäu quaû. Phoái hôïp vôùi giaùo vieân boä moân tìm hieåu, ñeà xuaát bieän phaùp nhaèm naâng cao chaát löôïng hoïc taäp cuûa lôùp. Töø ñoù, caùc em deã daøng tieáp thu kieán thöùc môùi, thích hoïc vaø hoïc toát hôn. 2) Söï göông maãu cuûa giaùo vieân coù söùc thuyeát phuïc raát lôùn ñoái vôùi hoïc sinh Ñeå vieäc thuyeát phuïc, caûm hoùa hoïc sinh, mang laïi hieäu quaû giaùo duïc cao thì giaùo vieân chuû nhieäm phaûi thaät söï laø “ Taám göông saùng ñeå hoïc sinh noi theo”. Ñoái vôùi hoïc sinh xem giaùo vieân laø choå döïa tinh thaàn ñaùng tin caäy, ñeå caùc em coù theå thoå loä tình caûm vaø maïnh daïn trong hoïc taäp vaø sinh hoaït taäp theå.Toâi yù thöùc ñöôïc ñieàu naøy, neân baûn thaân luoân coá gaéng reøn luyeän naêng löïc, phaåm chaát, ñaïo ñöùc ngheà nghieäp; maãu möïc töø cöû chæ, lôøi noùi, haønh ñoäng tröôùc ñoàng nghieäp vaø tröôùc hoïc sinh, luoân toân troïng nhaân phaåm cuûa hoïc sinh, laéng nghe vaø toân troïng yù kieán cuûa caùc em. Khi giaûi quyeát caùc tình huoáng phaûi bình tónh, suy nghó vaø tìm caùch giaûi quyeát hôïp tình, hôïp lí, ñaûm baûo tính coâng baèng, khaùch quan. Nhieàu khi moät lôøi noùi nheï nhaøng, thieän caûm, moät haønh ñoäng cuï theå, moät ví duï thöïc teá laø coù theå caûm hoùa ñöôïc hoïc sinh, nhaát laø nhöõng hoïc sinh coù tính yû laïi, chaây löôøi trong hoïc taäp. Gaàn guõi, thaân thieän vôùi vôùi hoïc sinh, nhöng khoâng ñöôïc quaù deã daõi vôùi caùc em, ñeåû caùc em lôøn tính, coi thöôøng giaùo vieân, coi thöôøng vieäc hoïc. Khi phoå bieán coâng vieäc thì phaûi phaân coâng cuï theå, laøm ñeán nôi ñeán choán, laøm ñeå caùc em tin; ñaõ höùa laø phaûi thöïc hieän cho ñuùng lôøi höùa cuûa mình. Neáu vì ñieàu kieän naøo ñoù khoâng theå laøm ñöôïc thì phaûi giaûi thích roõ cho caùc em hieåu. 3) Toå chöùc caùc hoaït ñoäng, caùc phong traøo vaên hoaù vaên ngheä - theå duïc theå thao loâi cuoán caùc em tham gia sinh hoaït taäp theå Ñaëc thuø cuûa hoïc sinh ñoàng baøo thöôøng ít noùi, e ngaïi, deã töï aùi,... thöôøng muoán rôøi xa taäp theå. Nhöng ôû caùc em laïi coù tieàm aån veà naêng khieáu hoäi hoaï, naêng khieáu aâm nhaïc, theå duïc theå thao... Khi toå chöùc giaùo vieân chuû nhieäm cuõng phaûi hoøa mình vaøo caùc troø chôi cuûa hoïc sinh vöøa taïo söï gaàn 15 guõi, thaân maät, chia seõ nhöõng tình caûm caù nhaân cuûa caùc em vöøa quan saùt, tìm hieåu naêng löïc ôû moãi em, ñeå coù theå höôùng daãn, toå chöùc caùc buoåi sinh hoaït “Hoaït ñoäng ngoaøi giôø leân lôùp” ñöôïc toå chöùc haøng tuaàn, hoaëc caùc buoåi ngoaïi khoaù do Ñoaøn - Ñoäi, caùc toå chuyeân moân toå chöùc theo keá hoaïch; ñaëc bieät toå chöùc nhaân kæ nieäm nhöõng ngaøy leã lôùn cuûa daân toäc. Neáu giaùo vieân thöïc hieän toát, loàng gheùp caùc bieän phaùp giaùo duïc moâi tröôøng (moâi tröôøng töï nhieân, moâi tröôøng xaõ hoäi), giaùo duïc phaùp luaät, giaùo duïc truyeàn thoáng lòch söû, truyeàn thoáng caùch maïng, truyeàn thoáng vaên hoùa, giaùo duïc tình yeâu con ngöôøi, queâ höông ñaát nöôùc, yeâu cuoäc soáng hoøa bình,... seõ coù taùc duïng boài döôõng tö töôûng, tình caûm, khôi daäy tính nhaân baûn voán coù ôû moãi con ngöôøi, giuùp caùc em höôùng tôùi caùi ñeïp, caùi chaân thieän mó trong cuoäc soáng. Ñoù cuõng laø ñieàu caàn laøm khi toaøn ngaønh giaùo duïc ñang thöïc hieän caùc phong traøo, caùc cuoäc vaän ñoäng coù yù nghóa thieát thöïc. Caàn löu yù khi trieån khai caùc phong traøo, caùc cuoäc vaän ñoäng phaûi cuï theå, thieát thöïc ví duï nhö thöïc hieän cuoäc vaän ñoäng “Hoïc taäp vaø laøm theo taám göông ñaïo ñöùc Hoà Chí Minh”, giaùo vieân giaùo duïc cho hoïc sinh hoïc taäp theo göông Baùc Hoà töø nhöõng vieäc laøm nhoû nhaát: töø caùch aên, caùch maëc, saép xeáp cuoäc soáng haèng ngaøy giaûn dò maø khoa hoïc, ngoân ngöõ xöng hoâ thaân thieän vôùi baïn beø, kính troïng vôùi thaày coâ, vôùi boá meï, hoïc taäp tình yeâu thöông con ngöôøi, yeâu lao ñoäng, yeâu khoa hoïc, yeâu Chuû nghóa xaõ hoäi,.... Khi phaân coâng coâng vieäc phaûi hôïp lí (keå caû hoïc sinh ñoàng baøo) ñeå moãi hoïc sinh ñeàu thaáy mình laø moät thaønh vieân trong lôùp, phaûi coù tinh thaàn, traùch nhieäm chuaån bò vaø tham gia toát phong traøo chung cuûa lôùp. Ñaây laø cô hoäi toát ñeå hoïc sinh ñöôïc tham gia vaø boäc loä naêng khieáu, sôû tröôøng baåm sinh cuûa chính mình, giuùp caùc em xích laïi gaàn nhau hôn, taïo neân moät söï ñoaøn keát, thaân aùi trong lôùp. Ñoù cuõng laø ñoäng löïc thuùc ñaåy ñeå caùc em phaán ñaáu vöôn leân trong hoïc taäp vaø reøn luyeän ñaïo ñöùc nhö caùc baïn khaùc. 4) Ñoäng vieân hoïc sinh trong lôùp giuùp ñôõ nhöõng baïn gaëp khoù khaên Moät soá em hoaøn caûnh gia ñình quaù khoù khaên, toâi trao ñoåi chaân tình vôùi caùc em trong lôùp vaø ñoäng vieân caùc em giuùp ñôõ caùc baïn veà vaät chaát laãn tinh thaàn. Thoâng qua toå chöùc Coâng ñoaøn, Lieân ñoäi phaùt ñoäng phong traøo “Laù laønh ñuøm laù raùch”, giaùo vieân, hoïc sinh quyeân goùp quaàn aùo cuõ, ñoà duøng hoïc taäp nhö: buùt, thöôùc, vôû, … ñeå giuùp ñôû caùc em coù hoaøn caûnh khoù khaên. Hieåu ñöôïc tính caùch caùc em raát hay töï aùi, ñoâi khi caùch taëng maø khoâng kheùo leùo veà caùch ñaët vaán ñeâ hoaëc nhöõng moùn quaø uûng hoä khoâng coù chaát löôïng söû duïng cuõng coù theå laøm cho caùc em töï aùi khoâng nhaän vaø coù nhöõng suy nghó khoâng toát, neân baûn thaân toâi luoân thaän troïng vaø löu yù caùc em trong lôùp khi taëng baïn neân coù thaùi ñoä chaân thaønh, thoâng caûm vôùi hoaøn caûnh cuûa baïn. 16 Ñoàng thôøi, toâi cuõng nhaéc hoïc sinh trong lôùp chuù yù gaàn guõi, taâm tình vôùi baïn nhieàu hôn. Nhöõng hoïc sinh coù bieåu hieän nghæ hoïc, baïn thaân hoaëc caùn boä lôùp daønh thôøi gian thöôøng xuyeân ñeán nhaø vaän ñoäng, ruû baïn ñi hoïc; coù theå xaây döïng “Ñoâi baïn cuøng tieán” ñeå baïn hoïc khaù keøm caëp vaø giuùp ñôõ baïn hoïc yeáu vöôn leân trong hoïc taäp vaø trong cuoäc soáng. Toùm laïi, taùc ñoäng qua laïi giöõa caùc em hoïc sinh cuõng laø ñoäng löïc thuùc ñaåy, taïo ñieàu kieän, cô hoäi cho caùc em ñua tranh trong hoïc taäp vaø thöïc hieän toát noäi quy tröôøng lôùp, vì taâm lí hoïc sinh thích khen hôn laø pheâ bình. Baûn thaân toâi luoân xaùc ñònh roõ vai troø, traùch nhieäm cuûa mình trong coâng taùc chuû nhieäm, caàn taïo ra söï gaàn guõi, ñeå laïi aán töôïng toát trong caùc em, thöôøng xuyeân quan taâm, giuùp ñôõ caùc em döôùi nhieàu hình thöùc; coi vieäc giaùo duïc caùc em laø traùch nhieäm, laø löông taâm cuûa ngöôøi thaày chöù khoâng phaûi chæ vì “thaønh tích” nhaän ñöôïc. Laøm cho hoïc sinh coù loãi maø töï nhaän loãi, söûa loãi laø ñieàu ñaùng möøng, ñoù laø keát quaû toát ñöôïc phaûn aùnh baèng phöông phaùp giaùo duïc thích hôïp cuûa giaùo vieân. Hoïc sinh caûm nhaän ñöôïc söï thöông yeâu cuûa thaày coâ giaùo, caùc em seõ kính troïng thaày coâ giaùo, kính troïng oâng baø, cha meï, yeâu thöông anh chò em trong gia ñình cuõng nhö yeâu thöông baïn beø; ñaëc bieät laø hích thuù khi ñeán tröôøng, coi vieäc ñi hoïc laø nieàm vui, töï giaùc trau doài tri thöùc ñeå böôùc tieáp treân con ñöôøng hoïc vaán baèng chính ñoâi chaân cuûa mình. II – PHOÁI HÔÏP VÔÙI CAÙC TOÅ CHÖÙC ÑOAØN THEÅ TRONG VAØ NGOAØI NHAØ TRÖÔØNG Vieäc duy trì só soá hoïc sinh daân toäc thieåu soá noùi rieâng vaø hoïc sinh noùi chung laø vaán ñeà ñaùng quan taâm cuûa toaøn ngaønh giaùo duïc. Haïn cheá ñöôïc hoïc sinh boû hoïc thì caàn coù nhieàu giaûi phaùp cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân, söï chung tay, goùp söùc cuûa toaøn xaõ hoäi … Do vaäy, toâi ñaõ xaây döïng keá hoaïch phoái hôïp vôùi nhaø tröôøng, giaùo vieân boä moân, toång phuï traùch Ñoäi vaø caùn boä lôùp ñeå theo doõi saâu saùt vaø naém baét kòp thôøi taâm tö tình caûm, nguyeän voïng cuûa töøng em. 1) Ñoái vôùi Ban giaùm hieäu nhaø tröôøng Treân cô sôû keá hoaïch vaø toå chöùc thöïc hieän nhieäm vuï naêm hoïc maø hieäu tröôûng ñaõ xaây döïng cuõng nhö vieäc tröïc tieáp chæ ñaïo coâng vieäc cuï theå trong töøng tuaàn, töøng thaùng vaø hoïc kì. Giaùo vieân laøm coâng taùc chuû nhieäm lôùp phaûi thöïc hieän toát baûn cam keát veà vieäc theo doõi, quaûn lí hoïc sinh giöõa nhaø tröôøng vaø gia ñình, coù nhieäm vuï cuï theå trong töøng tuaàn, töøng thaùng; gaén traùch nhieäm cuûa gia ñình vôùi nhaø truôøng. Thöïc hieän toát vaán ñeà thoâng baùo keát quaû hoïc taäp vaø reøn luyeän cuûa hoïc sinh cho phuï huynh. Baùo caùo kòp 17 thôøi vôùi ban giaùm hieäu nhöõng ñoái töôïng hoïc sinh coù hoaøn caûnh khoù khaên ñeå coù giaûi phaùp chæ ñaïo ñoäng vieân, giuùp ñôõ hoïc sinh ñeán tröôøng, ñeán lôùp. Tham möu vôùi Ban giaùm trong coâng taùc phoái keát hôïp vôùi Ñaûng uûy vaø chính quyeàn ñòa phöông trong coâng taùc chæ ñaïo caùc toå chöùc Ñoaøn theå ôû ñòa phöông nhö: Hoäi khuyeán hoïc, Hoäi Lieân hieäp Phuï nöõ, toå chöùc Ñoaøn TNCS Hoà Chí Minh,...thoâng qua caùc toå chöùc naøy nhaèm tuyeân truyeàn, naâng cao nhaän thöùc trong nhaân daân ñòa phöông veà söï caàn thieát phaûi ñeán lôùp cuûa con em. Chính quyeàn ñòa phöôøng phaûi coù taàm nhìn chieán löôïc veà söï nghieäp giaùo duïc cuûa ñaát nöôùc noùi chung vaø ñòa phöông noùi rieâng. Ñoái vôùi ngöôøi daân ñoàng baøo daân toäc thì phaûi coù nhöõng bieän phaùp “Möa daàm thaám laâu”, khoâng noùng voäi, chuû quan, qua loa theo kieåu phong traøo. Ñoái vôùi nhöõng hoïc sinh khoâng ra lôùp hoaëc boû hoïc giöõa chöøng thì caàn lieân heä vôùi caùc toå chöùc ñoaøn theå ñeå vaän ñoäng gia ñình, vaän ñoäng hoïc sinh ra lôùp, söû duïng caùc quyõ “khuyeán hoïc, khuyeán taøi” nhaèm, giuùp ñôõ con em ñòa phöông vöôït khoù hoïc taäp. Chæ ñaïo caùc toå chöùc Ñoaøn - Ñoäi xaây döïng caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi gaén vôùi cuoäc soáng vaên hoùa tinh thaàn ôû ñòa phöông, taïo moâi tröôøng sinh hoaït boå ích cho caùc em. 2) Ñoái vôùi caùc giaùo vieân boä moân Ñeå caùc em tôùi tröôøng vôùi moät taâm lí thích hoïc, thích ñöôïc ñeán tröôøng, ñoäi nguõ giaùo vieân ngoaøi chuyeân moân ra, caàn taïo ra phöông phaùp daïy hoïc phuø hôïp vôùi ñoái töôïng hoïc sinh ñeå loâi cuoán caùc em vaøo baøi giaûng, taïo moâi tröøông hoïc taäp thoaûi maùi, gaàn guõi giöõa ngöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc. Ñaây laø yeáu toá quan troïng giuùp caùc em coù theâm höùng thuù, töï tin trong hoïc taäp vaø caùc em yeâu tröôøng yeâu lôùp hôn. Vì theá, caàn taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng phuï ñaïo hoïc sinh yeáu keùm, chuù troïng tôùi phuï ñaïo nhöõng kieán thöùc coøn thieáu vaø khuyeát töø nhöõng naêm hoïc tröôùc ñeå caùc em kòp thôøi boå sung kieán thöùc, theo kòp chöông trình. Vieäc laøm naøy phaûi thöôøng xuyeân, coù söï kieåm tra, quaûn lí cuûa Ban giaùm hieäu. Haøng ngaøy, haøng tuaàn giaùo vieân chuû nhieäm phaûi naém baét ñöôïc tình hình hoïc taäp cuûa hoïc sinh thoâng qua giaùo vieân boä moân ñeå coù bieän phaùp giuùp ñôõ, nhaéc nhôû hoïc sinh. Ñoàng thôøi trao ñoåi vôùi giaùo vieân boä moân veà ñaëc ñieåm cuï theå cuûa moät soá hoïc sinh caàn ñöôïc quan taâm nhieàu hôn trong caùc tieát daïy cuûa mình, khoâng ñeå hoïc sinh coù tö töôûng chaùn naûn, boû hoïc; ñaëc bieät lôøi leõ, thaùi ñoä cö xöû caàn nheï nhaøng traùnh nhöõng luùc böïc boäi duøng nhöõng lôøi pheâ phaùn naëng neà gay gaét caùc em. Maët khaùc toâi cuõng phaûn aùnh vôùi giaùo vieân boä moân nhöõng nguyeän voïng hôïp lyù töø hoïc sinh ñeå hoï hieåu hoïc sinh hôn vaø coù bieän phaùp giaùo duïc hoïc sinh ngaøy caøng toát hôn. 18 3) Ñoái vôùi Ñoaøn thanh nieân, Ñoäi thieáu nieân: Ñoaøn thanh nieân, Ñoäi thieáu nieân laø hai toå chöùc quan troïng trong vieäc giaùo duïc hoïc sinh chaáp haønh noäi qui, quy cheá tröôøng lôùp, giaùo duïc An ninh hoïc ñöôøng, luaät an toaøn giao thoâng, giaùo duïc ñaïo ñöùc truyeàn thoáng, vaø toå chöùc caùc phong traøo, caùc hoaït ñoäng vaên hoùa vaên ngheä - Theå duïc theå thao giuùp caùc em thích thuù khi ñeán tröôøng. Vì theá vieäc thöïc hieän keá hoaïch cuûa Ñoaøn - Ñoäi vaø tham möu vieäc toå chöùc caùc phong traøo, caùc hoaït ñoäng laø vieäc laøm thöôøng xuyeân nhö: toå chöùc chôi caùc troø chôi daân gian nhö keùo co, nhaûy bao boá,... caùc loaïi hình vaên hoùa ngheä thuaät daân gian nhö caùc baøi haùt daân ca Jarai, vaên hoùa coàng chieâng,... nhöõng maãu chuyeän veà ñòa danh Taây Nguyeân nhö: söï tích Bieån Hoà, nuùi Haøm Roàng,...Hoaëc tìm hieåu caùc di tích lòch söû, vaên hoùa ôû ñòa phöông,...Toå chöùc caùc phong traøo quyeân goùp quaàn aùo cuõ taëng baïn, quyeân goùp caùc khoaûn tieàn uûng hoä nhaân ñaïo trong vaø ngoaøi tröôøng,...Taïo saân chôi boå ích, laønh maïnh, coù yù nghóa giaùo duïc ñaïo ñöùc, tö töôûng cao ñeïp, höôùng caùc em vaøo moät moâi tröôøng hoïc taäp thaân thieän, ñeå caùc em xaùc ñònh ñoäng cô hoïc taäp ñuùng ñaén, coù traùch nhieäm vôùi tröôøng lôùp, vôùi gia ñình vaø xaõ hoäi. Cuøng vôùi Ñoäi nhaéc nhôû, xöû lí nhöõng hoïc sinh thöôøng xuyeân vi phaïm noäi quy, quy cheá tröôøng lôùp nhö aên haøng, xaû raùc, noùi tuïc chöûi theà, quay coùp trong kieåm tra,...coù theå xöû lí baèng caùch goïi xuoâùng phoøng Ñoäi hoaëc xöû lí döôùi côø ñeå mang tính raên ñe. Ñoàng thôøi, Lieân ñoäi caàn tuyeân döông, khen thöôûng kòp thôøi nhöõng hoïc sinh coù thaønh tích toát trong vieäc thöïc hieän caùc phong traøo hoïc taäp vaø thöïc hieän neà neáp nhaân kæ nieäm caùc ngaøy leã lôùn cuûa ñaát nöôùc nhö ngaøy 15/10, 20/10, 20/11, 22/12,... Töø ñoù, caùc em khaùc cuõng nhìn vaøo baïn maø coá gaéng ñi hoïc chaêm chæ, tích cöïc hoïc taäp hôn. III – PHOÁI HÔÏP VÔÙI PHUÏ HUYNH HOÏC SINH Ñaây laø moät vieäc laøm quan troïng, theå hieän söï phoái hôïp chaët cheõ giöõa gia ñình vaø nhaø tröôøng trong vieäc giaùo duïc con em. Giaùo vieân chuû nhieäm phaûi hieåu roõ nhöõng haïn cheá veà ñieàu kieän kinh teá, phong tuïc taäp quaùn, moâi tröôøng vaên hoaù, nhaän thöùc cuûa caùc baäc phuï huynh trong vieäc nuoâi daïy con caùi vaø nhöõng öu ñieåm veà tình caûm coäng ñoàng, tinh thaàn ñoaøn keát cuûa ñoàng baøo daân toäc,... ñeå coù keá hoaïch vaø nhöõng phöông phaùp vaän ñoäng, tuyeân truyeàn cuï theå ñi vaøo loøng ngöôøi laøm cho hoï thay ñoåi veà neáp aên, neáp nghó, coù nhöõng haønh ñoäng tích cöïc, cuøng vôùi nhaø tröôøng ñoäng vieân, giuùp ñôû con em ra tröôøng ra lôùp, ñi hoïc chuyeân caàn vaø coù söï coá gaéng vöôn leân trong hoïc taäp. Giaùo vieân chuû nhieäm phaûi giaønh nhieàu thôøi gian vaøo caùc thoân laøng vaø gia ñình hoïc sinh, ñeå hieåu roõ hôn veà hoaøn caûnh sinh soáng cuûa caùc em vaø taâm tö nguyeän voïng cuûa hoïc sinh; cuõng coù theå tröïc tieáp tham gia sinh 19